Bab 4.5: REAKSI PENDUDUK TEMPATAN TERHADAP PENYERAHAN SARAWAK-converted

NOTA SEJARAH Sejarah Bab 4.5
TINGKATAN 4

REAKSI PENDUDUK TEMPATAN TERHADAP PENYERAHAN SARAWAK

Penyerahan Sarawak mencetuskan 2 reaksi yang berbeza:

i. Golongan yang menentang penyerahan Sarawak

FAKTOR PENENTANGAN PENYERAHAN SARAWAK

- dipimpin oleh Datu Patinggi Abang Haji Abdillah

1 Tindakan • Prinsip Kelapan dlm Perlembagaan

Vyner Brooke 1941 menyatakan pemerintahan sendiri

Bertentangan akan diberikan kepada rakyat Sarawak

dengan • Penduduk akan dibimbing untuk

Perlembagaan mentadbir negeri mereka sendiri

1941 • Namun tindakan Vyner melanggar

prinsip Kelapan

• Vyner menafikan hak rakyat untuk

mendapatkan pemerintahan sendiri

2 Vyner Brooke • Vyner buat keputusan tanpa bincang

mengetepikan dengan Raja Muda (Anthony Brooke) dan

Surat Wasiat Tuan Muda (Bertram Brooke)

Charles • Golongan menentang penyerahan

Brooke mahu memulihkan pemerintahan Dinasti

Brooke spy dapat menuntut merdeka dgn

mudah

3 Gerard •Gerald guna tipu muslihat spt tekanan,

T.MacBryan desakn, pijukan dan sogokan utk dpt

menggunakan persetujuan dari ketua tempatan

muslihat

Bertram Brooke

BENTUK PENENTANGAN PENDUDUK TEMPATAN

1. Mengadakan Penganjur Johari Anang
Persidangan Sharkawi Osman
Kehadiran Perwakilan seluruh Sarawak
Pengerusi Johari Anang
Objektif Mengadakan demonstrasi pada setiap 1 Julai
kerana menentang penyerahan Sarawak
Pertubuhan yg - Pergerakan Pemuda Melayu (PPM)
sertai - Barisan Pemuda Sarawak (BPS)
- Persatuan Kebangsaan Melayu Sarawak (PKMS)
- Persatuan Melayu Miri
- Kesetian Muda Matu
- Persekutuan Bumiputera
- Orang Dayak menubuhkan Sarawak Dayak
Association (SDA) 500 ahli

SEJARAH TINGKATAN 4

2. Mengadakan Tarikh 30 Oktober 1946 - Demonstrasi pertama diadakan
Demonstrasi
ketika kedatangan Gabenor Pertama Sarawak iaitu
3. Meletak Jawatan
Beramairamai Charles Arden Clarke

4. Bantahan Wanita Tempat Di Astana

Ketua Datu Patinggi Abang Haji Abdillah

Penyertaan Perarakan disertai 16 persatuan Melayu

Tindakan PKMS desak British undur dari Sarawak

persatuan - Menulis kata
a)“Kami membantah dengan sekeras²nya tindakan

Brooke menyerahkan Sarawak kepada kolonial
Inggeris”
b)“Sarawak adalah hak kami”
c) “Leburkan kolonial” d)“No Cession - Sepanduk /

poster ditampal di pokok, perahu dan jeti

- British sedar pemimpin antipenyerahan terdiri dr pegawai

perkhidmatan awam dan guru

- British mengeluarkan Pekeliling No. 9/1946 (Circular No.9) pada Dis

1946 yg melarang pegawai awam sertai gerakan

- 2 April 1947 seramai 409 kakitangan kerajaan meletak jawatan spt

guru, petugas di Pos dan Telegraf, Jabatan Marin, Kastam,

Perubatan dan Kesihatan, Percetakan, Jabatan Tanah dan Ukur,

Jabatan Kerja Raya, Bomba dan Perbendaharaan

- Seramai 56 pelajar Maktab Perguruan Melayu Sarawak bertindak

menamatkan pengajian sbg bantahan terhadap Pekeliling No.9

Golongan Cikgu Lily Eberwein (PKMS)
wanita Hajah Sipah Tuanku Othman
Dayang Fauziah
Cikgu Ajibah Abol

Ketua (Ibu) - Cikgu Lily Eberwein

Tindakan Pergi ke rumah panjang mengadakan kempen
wanita kesedaran
Mengorbankan masa dan tenaga mengatur
demonstrasi menentang penyerahan - Cikgu Ajibah
Abol ketuai kaum wanita untuk bergabung tenaga
dengan gerakan antipenyerahan dalam usaha
memperjuangkan kemerdekaan Sarawak

5. Menggunakan akhbar Akhbar Utusan Sarawak
Terbitan Januari 1949
peranan Gerakan mendapat tenaga baharu - Saluran
menyebarkan tentangan mereka terhadap
penyerahan Sarawak

Contoh ulasan ulasan berita tentang tindakan British menyekat
akhbar
Anthony Brooke dr memasuki Sarawak pada 16
Sept 1949 - Artikel bertajuk “Kerajaan British
Menipu Rakyat” yg disiarkan pada 7 Nov 1949

SEJARAH TINGKATAN 4

6. Menulis Surat Pergerakan hantar surat kepada kerajaan British di London bagi
Bantahan
Pemuda menyatakan bantahan mereka terhadap
7. Menubuhkan
Kumpulan Melayu (PPM) penyerahan Sarawak

Rukun 13 Barisan - 1949, BPS hantar referendum memansuhkan
Pemuda penyerahan Sarawak - Hantar surat bantahan
Sarawak kepada Perdana Menteri British, Clement Attlee dgn
(BPS) salinannya kepada Gabenor

Anthony - Menentang penyerahan melalui sistem
Brooke perundangan. - Beliau membuat rayuan di Privy
Council - 16 Julai 1948 Anthony bawa kes ini ke
Mahkamah Tinggi Brunei namun ditolak

Oleh - Golongan Muda
Persatuan Pergerakan Pemuda Melayu
Tarikh - 20 Ogos 1948
Tempat Sibu
Bentuk Sulit
Pemimpin Awang Rambli
Morshidi Sidek
Bujang Suntong

Sasaran - Menghapuskan pegawai tinggi British di Sibu,
kumpulan Sarawak
Tindakan Mesyuarat sulit diadakan untuk membunuh Duncan
Stewart pada 3 Dis 1949 di Sibu

PERISTIWA SUNGKIT DARAH

Peranan Pejuang kemerdekaan Tindakan - Rosli Dhoby, Morshidi Sidek,
Rosli Dhobi Sarawak British Awang Rambli, Bujang Sutong
- Menikam Sir Duncan Stewart kepada dikenakan hukuman gantung
dan seminggu kemudian pejuang hingga mati setelah di dapati
Duncan Stewart meninggal bersalah - Anggota Rukun 13
dunia di Hospital Singapura Kesan yg lain dipenjarakan

Peristiwa “Sungkit Berdarah - Gerakan antipenyerahan
Sarawak gagal - ia memberi
Tindakan Pembunuhan Duncan beri kesedaran/ membangkitkan
British kesempatan kpd British utk nasionalisme dlm kalangan
tindas gerakan antipenyerahan penduduk - membawa kpd
- 6-7 Dis British tutup pejabat penubuhan parti politik
PPM, PKMS, BPS, Angkatan
Semangat Anak Negeri
Sarawak (ASAS) - Anthony
Brooke merayu semua
persatuan supaya
menghentikan usaha
menentang penyerahann pada
5 Feb 1951

SEJARAH TINGKATAN 4
ii. Golongan yang menyokong penyerahan Sarawak
- ketua menyokong Datu Bandar Abang Haji Mustapha & Datu Amar Abang Haji Suleiman

Memajukan Negeri

• Ahli Majlis Negeri,Datu Bandar Abang Haji Mustapha manyatakan bahawa selepas
perang, Sarawak banyak musnah

• Penyerahan dapat memajukan Sarawak dalam aspek politik, perhubungan,
perdaganagan, pertanian, pendidikan, kesihatahn, taraf hidup rakyat

Memajukan Penduduk Tempatan

• golongan propenyerahan menubuhkan Young Malay Association (YMA)
• Peranan YMA -menggalakan kemajuan orang Melayu dalam ekonomi dan sosial -

membanntu orang Melayu yang mundur/ ketinggalan Kegiatan menjurus pada
bidang pelajaran, agama dan sukan

Memberi Peluang Pekerjaan dalam Perkhidmatan Awam

• Ramai golongan intelektual diberikan peluang untuk mengisi jawatan tinggi dalam
perkhidmatan kerajaan seperti peguam,doktor dan juruterera

• Dengan ini British akan memberikan taraf kerjaaan sendiri kepada Sarwak

RUMUSAN

• British menjadikan Sarawak tanah jajahan.
• Ia menggambarkan rancangan besar British di Tanah Melayu, Singapura dan wilayah utara Borneo.

• Penyerahan Sarawak mencetuskan reaksi menentang dan menyokong penduduk

The End