The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.

บทความวิชาการ Chem's talk ไตรมาส 3_2566

Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search
Published by Book, 2023-09-25 21:31:54

บทความวิชาการ Chem's talk ไตรมาส 3_2566

บทความวิชาการ Chem's talk ไตรมาส 3_2566

สวัสดีครับท่านผู้อ่านบทความวารสาร Chem’s talk ฉบับ ไตรมาสที่ 3 ประจำปี 2566 ครั้งนี้ผมมีบทความน่าสนใจมาฝาก ทุกคนด้วยครับ สำหรับวารสารฉบับนี้มีบทความที่เกี่ยวข้องกับน้ำมันหล่อลื่น และอันตรายจากอนุภาคสิ่งสกปรกขนาดเล็ก ในหัวข้อ “อนุภาคของแข็งในน้ำมันหล่อลื่น วายร้ายของเครื่องจักร” ซึ่งมาพร้อมกับบทบาทที่สำคัญในการวิเคราะห์น้ำมันหล่อลื่น และผลกระทบของอนุภาคที่ปนเปื้อนในน้ำมันหล่อลื่น บทความต่อมาเป็นเรื่องที่มีความสำคัญ ในหัวข้อ “CryoDesalination” โดยที่หัวข้อนี้จะทำให้ทุกคนรู้จักกับเทคโนโลยีการแยกเกลือออกจากน้ำทะเลที่แตกต่างจากที่เราคุ้นเคย ในลำดับถัดไปพบกับหัวข้อ “อัปเดตระเบียบ กฟผ. ที่ 497 ที่เกี่ยวข้องกับการจัดซื้อเคมีภัณฑ์” ช่วยให้เราได้ทำความเข้าใจเกี่ยวกับการจัดซื้อจัดจ้างและการ บริหารพัสดุที่เกี่ยวกับการพาณิชย์โดยตรง ซึ่งเป็นระเบียบที่อัปเดตใหม่ล่าสุดอีกด้วย และในหัวข้อสุดท้ายนั้นผมขอนำเสนอบทความที่ เกี่ยวกับเชื้อเพลิง และการตรวจรับเชื้อเพลิงดังกล่าว ภายใต้หัวข้อ “การตรวจรับน้ำมันเตาของโรงไฟฟ้ากระบี่และโรงไฟฟ้าบางปะกง” ซึ่งเป็นเชื้อเพลิงทางเลือกที่ช่วยในผลิตไฟฟ้าจากสถานการณ์วิกฤตราคาพลังงาน สุดท้ายก่อนจะจากกันช่วงนี้ก็มีโรคระบาดมากมาย อันเนื่องมาจากสภาพอากาศที่เปลี่ยนแปลงบ่อย โดยเฉพาะไข้หวัดใหญ่ สายพันธุ์ A ที่มีความรุนแรงไม่แพ้ Covid-19 ถึงอย่างนั้นการดูแลสุขภาพร่างกายก็ยังคงเป็นสิ่งสำคัญ การออกกำลังกายอย่าง สม่ำเสมอ และการนอนหลับที่เพียงพอก็สามารถป้องกันตัวเราจากเหล่าโรควายร้ายได้แล้ว แล้วพบกันใหม่ในฉบับหน้าครับ ณัฏฐ์คเณศ วุฒิกุลกรนันท์ บรรณาธิการ


12 อัปเดตระเบียบ กฟผ. ที่ 497 ที่ เกี่ยวข้องกับการจัดซื้อเคมีภัณฑ์ 21 การตรวจรับน้ำมันเตาของโรงไฟฟ้า กระบี่และโรงไฟฟ้าบางปะกง 01 อนุภาคของแข็งในน้ำมันหล่อลื่น วายร้ายของเครื่องจักร 06 CryoDesalination -ContentsJuly-September 2023


อนุภาคของ฽ขใง฿นนๅำมันหล຋อลืไน༛วายรຌายของ฼ครืไองจักร ระบบหล຋อลืไนทีไมีประสิทธิภาพ฿นอุตสาหกรรม༛ การผลิตต ຋าง༛โ༛นัๅน༛การยืดอายุของ฼ครื ไองจักร฿หຌ ยาวนาน༛฼ปຓนสิไงสำคัญทีไสุดประการหนึไงนัไนกใคือ༛฼รืไอง༛ ความสะอาดของระบบหล ຋อลื ไน༛฾ดยสามารถตรวจ ติดตามเดຌจาก฾ปร฽กรมการวิ฼คราะหຏนๅำมันหล ຋อลืไน ฼ปຓนประจำอย຋างสมไำ฼สมอ รูปทีไ 1 การติดตามการวิ฼คราะหຏนๅำมันหล຋อลืไน การวิ฼คราะหຏนๅำมันหล຋อลืไน༛ ฼ปຓนการบ ຋งชีๅสมรรถนะ฽ละสภาพของ ฼ครื ไองจักร༛฾ดยการประ฼มินคุณภาพของนๅำมัน༛ หล຋อลืไน༛จากรายการทดสอบ༛฼ช຋น༛การหาค຋าความ หนืด༛สิไงปน฼ป຅ຕอน༛฾ลหะสึกหรอ༛฽ละคุณสมบัติทาง ฼คมีต຋าง༛โ༛ของนๅำมันหล຋อลืไน༛ซึไงการตรวจติดตาม คุณสมบัติ฼หล ຋านีๅอย ຋างสม ไำ฼สมอทำ฿หຌสามารถ วาง฽ผนงานบำรุงรักษา฼ครืไองจักรเดຌก຋อนทีไจะ฼กิด ความ฼สียหายรุน฽รงขึๅน༛รวมถึงช ຋วยประหยัด ค ຋า฿ชຌจ ຋าย฿นการบำรุงรักษานๅำมันหล ຋อลื ไน༛฽ละ ความสูญ฼สีย฾อกาสจากการหยุด฼ดิน฼ครืไองจักรอีก ดຌวย นๅำมันหล຋อลืไน฼ปรียบ฼สมือน฼ลือดทีไสูบฉีด เหล฼วียนเปหล຋อ฼ลีๅยงส຋วนต ຋าง༛โ༛ของ฼ครืไองจักร༛ การวิ฼คราะหຏนๅำมันหล຋อลืไนช຋วยทำ฿หຌ฼ขຌา฿จสุขภาพ ฽ละประสิทธิภาพของนๅำมันหล ຋อลื ไน༛รวมเปถึง อ ุปกรณຏที ไ฿ชຌงานเดຌดียิ ไงขึๅน༛การตรวจสอบ คุณสมบัติทางกายภาพ฽ละทาง฼คมีของนๅำมัน༛ ต ล อ ด จ น สิ ไงปน ฼ป຅ຕ อน༛฼ ศษ฾ ล ห ะ ส ึ กห ร อ การ฼สื ไอมสภาพของสาร฼ติม฽ต ຋ง༛ทำ฿หຌเดຌขຌอมูล ฼ชิงลึก฼พืไอนำเป฿ชຌประมวลผล༛฿นการบำรุงรักษา ฼ครืไองจักร฿หຌมีประสิทธิภาพดียิไงขึๅน การ฿ชຌ฼ทค฾น฾ลยีต ຋าง༛โ༛฿นการตรวจ วิ฼คราะหຏ༛฼ช ຋น༛Spectrometry การหาค ຋าความ หนืด༛฽ละการหาจำนวนอนุภาคของ฽ขใง༛(Particle Counting) ฼พืไอ฿ชຌ฿นการวิ฼คราะหຏคุณภาพนๅำมัน ฼บืๅองตຌน༛ทำ฿หຌสามารถตรวจพบปຑญหาเดຌตัๅง฽ต຋ ช ຋วง฽รก༛โ༛ผลลัพธຏที ไเดຌจากการวิ฼คราะหຏนๅำมัน สามารถช ຋วยบ ຋งบอกการสึกหรอ༛การ฼สื ไอมสภาพ ของนๅำมันหล ຋อลื ไน༛฽ละการมีสิ ไงปน฼ป຅ຕอนที ไ฼ปຓน อันตรายซึไงอาจนำเปสู຋ความ฼สียหายของอุปกรณຏ หรือประสิทธิภาพการทำงานของ฼ครืไองจักรทีไลดลง༛ ฾ดยบทบาททีไสำคัญ฿นการวิ฼คราะหຏนๅำมันหล຋อลืไน ฾ดยรวมมี༛ดังนีๅ 1. ฼พืไอ฿หຌทราบว຋านๅำมันหล຋อลืไนยังอยู຋฿นสภาพทีไ พรຌอม฿ชຌงานอย຋างต຋อ฼นืไอง 2. ฼พืไอ฿หຌทราบถึงสถานะ฽ละสภาพ฼ครืไองจักร - ทราบปຑญหา฼พืไอ฽กຌเข฼ครืไองจักร - ช຋วยคาดการณຏระยะ฼วลาทีไจะ฼กิดความ ฼สียหาย฿นระดับรุน฽รง - ช຋วยประ฼มินสภาพ฼ครืไองจักรกล༛ก຋อนทีไ จะหยุดซ຋อม฿หญ຋ 1


3. สนับสนุน฽ผนงานหรือ฼ปຓนส຋วนหนึไงของงาน การบำรุงรักษา฼ชิงปງองกัน 4. สนับสนุนการวิ฼คราะหຏปຑญหา༛฼พืไอ฿หຌทราบถึง สา฼หตุทีไ฽ทຌจริงของความ฼สียหาย 5. วาง฽ผน฽ละตัดสิน฿จซ຋อมบำรุง฼ครืไองจักรกล เดຌอย຋าง฼หมาะสม 6. ผลการตรวจ฽ละวิ฼คราะหຏ༛สามารถบ ຋งชีๅถึง ปຑญหาต຋าง༛โ༛เดຌล຋วงหนຌา 7. ผลการตรวจวิ฼คราะหຏจะสะทຌอนถึงสภาพการ ฿ชຌงานของ฼ครืไองจักร 8. สนับสนุนระบบการรับประกัน฼ครืไองจักร รูปทีไ 2ตัวอย຋างนๅำมันหล຋อลืไน ฿นบทความนีๅ༛จะ฽สดง฿หຌ฼หในถึงความสำคัญ ของการตรวจวัดอนุภาคของ฽ขใงที ไปะปนอยู ຋฿น นๅำมัน༛฽มຌว ຋าอนุภาคจะมีขนาด฼ลใก฼พียง฿ด กใยัง สามารถส຋งผล฼สียต຋อระบบหล຋อลืไนของ฼ครืไองจักร เดຌ༛฾ดย฿ชຌขຌอมูลทีไเดຌจากการวิ฼คราะหຏดຌวย฼ครืไองมือ ที ไสามารถตรวจจับการมีอยู ຋ของปริมาณอนุภาค༛ (Particle Counting) ทีไอยู຋฿นนๅำมันหล຋อลืไน ผลกระทบของอนุภาคทีไปน฼ป຅ຕอน฿นนๅำมันหล຋อลืไน สิ ไงสำคัญประการหนึ ไงของการวิ฼คราะหຏ นๅำมันคือการวัดปริมาณอน ุภาคที ไปน฼ป຅ຕอน༛ ฼นืไองจาก฽หล຋งทีไมาของอนุภาคสิไงปน฼ป຅ຕอนมาเดຌ จากหลากหลายทีไ༛รวมถึงการสึกหรอทีไ฼กิดขึๅน฼ปຓน ปกติ༛การปน฼ป຅ຕอนจากภายนอก༛฽ละการสลายตัว ของสาร฼ติม฽ต ຋ง฿นนๅำมันหล ຋อลื ไน༛อน ุภาคทีไ ปน฼ป຅ຕอน฼ขຌามา฿นนๅำมันหล຋อลืไนลຌวน฽ลຌว฽ต຋ส຋งผล รຌาย฽รงกับ฼ครืไองจักรทัๅงสิๅน รูปทีไ 3ความอันตรายของอนุภาคสิไงสกปรก ฼มื ไอกล ຋าวถึงอนุภาคสิ ไงสกปรก฿นนๅำมัน༛ ขนาดของอนุภาคทีไตรวจพบมีความสำคัญ༛อนุภาค ทีไมีขนาด฿หญ຋จะถูกตรวจจับ฽ละกำจัดออกง຋ายกว຋า อนุภาคขนาด฼ลใกระดับเมครอนทีไ฼ปຓนภัยรຌาย฽รง༛ สรຌางความ฼สียหายกับ฼ครื ไองจักร฼ปຓนอย ຋างมาก༛ นำเปสู ຋การสึกหรอ༛฽ละการหยุด฼ดิน฼ครื ไองจักร อย຋างกะทันหัน “ รูຌหรือเม຋ว຋า༛อนุภาคสิไงสกปรก฼พียง༛ 1 กรัม༛สามารถทำลายพืๅนผิวของ ฼ครืไองจักรออกมาเดຌ༛4-10 กรัม༛฽สดง ว຋า༛ถຌาอนุภาคสิไงสกปรกปริมาณมาก ขึๅน฼ท຋าเหร຋༛ยิไงทำลายพืๅนผิว ฼ครืไองจักรมากขึๅน༛4-10 ฼ท຋าตัว ” 2


ผลกระทบทีไ฼กิดขึๅนจากอนุภาคขนาด฼ลใก ▪ Abrasive Wear อนุภาคขนาด฼ลใก฿นนๅำมันหล຋อลืไนสามารถ ทำหนຌาทีไ฼ปຓนสารขัดสี༛ช຋วย฼ร຋ง฿หຌอุปกรณຏ฼กิดการ สึกหรออย຋างรวด฼รใว༛฼ช຋น༛฽บริไง༛฼กียรຏ༛฽ละลูกสูบ ฼มืไออนุภาค฼หล຋านีๅหมุน฼วียนอยู຋ภาย฿น฼ครืไองจักร༛ ระหว ຋างที ไ฼ครื ไองจักร฼คลื ไอนที ไเปนัๅน༛อนุภาคจะ สามารถฝຑงตัวอยู ຋บนพืๅนผิว༛฼กิด฽รง฼สียดทาน ฼พิไมขึๅน༛฽ละทำ฿หຌพืๅนผิว฼สียหาย༛฼มืไอ฼วลาผ຋านเป༛ การสึกหรอที ไ฼กิดขึๅนนีๅ༛อาจนำเปสู ຋การหยุด ฼ดิน฼ครืไอง༛฽ละค຋า฿ชຌจ຋าย฿นการบำรุงรักษาทีไสูง ▪ Viscosity Loss อนุภาคขนาด฼ลใกยังส ຋งผลต ຋อความหนืด ของนๅำมันหล຋อลืไนอีกดຌวย༛ซึไงความหนืด฼ปຓนตัววัด ความตຌานทานต ຋อการเหลของนๅำมัน༛ ฽ละมี ความสำคัญอย຋างยิไงต຋อการหล຋อลืไน฼ครืไองจักร༛฼มืไอ นๅำมันถูกปน฼ป຅ຕอนดຌวยอนุภาคต ຋าง༛โ༛฾ครงสรຌาง ฾ม฼ลกุลของนๅำมันถูกทำลายเดຌ༛ทำ฿หຌความหนืด ลดลง༛฽ละความสามารถของนๅำมัน฿นการทำหนຌาทีไ ฼ปຓนฟຂลຏมปງองกันการ฼สียดสีระหว ຋างพืๅนผิวของ ฼ครื ไองจักรจะลดลง༛ทำ฿หຌ฼กิดการสัมผัสระหว ຋าง พืๅนผิว฼ครืไองจักรมากขึๅน༛นำเปสู຋การสึกหรอตามมา ▪ Clogging and Blockage อนุภาคยังสามารถสะสม฿นรอย฽ยกขนาด ฼ลใก༛ตัวกรอง༛฽ละช຋องว຋างทีไอยู຋ภาย฿น฼ครืไองจักร༛ ทำ฿หຌ฼กิดการอ ุดตัน༛ซึ ไงการอุดตันที ไ฼กิดขึๅน ฼ปຓนอ ุปสรรคต ຋อการเหลของนๅำมัน༛ทำ฿หຌ ประสิทธิภาพการเหลของนๅำมันเปยังส຋วนต ຋าง โ ของ฼ครืไองจักรลดลง༛อาจส຋งผล฿หຌ฼กิดความรຌอนสูง ฽รง฼สียดทาน฼พิ ไมมากขึๅน༛ทำ฿หຌอ ุปกรณຏ฿น ฼ครืไองจักรทำงานติดขัด การวิ฼คราะหຏ༛Particle Count ฿นนๅำมันหล຋อลืไน การวิ฼คราะหຏ༛Particle Count ฿นนๅำมัน หล ຋อลื ไนอย ຋างสม ไำ฼สมอ༛฼ปຓนส ຋วนหนึ ไงของการ วิ฼คราะหຏขຌอมูล฼ชิงลึกที ไสำคัญ฼กี ไยวกับคุณภาพ นๅำมันหล຋อลืไน༛฾ดย฿ชຌหลักการวัดความ฼ขຌมขຌน฽ละ การกระจายขนาดของอน ุภาค༛ทำ฿หຌผูຌดู฽ล ฼ครืไองจักรสามารถกำหนดระดับความสะอาดของ นๅำมัน༛฽ละระบ ุปຑญหาที ไอาจ฼กิดขึๅน฾ดย฿ชຌ༛ “Renard series table” Renard series table༛หรือ฼รียกอีกชืไอว຋า༛ ISO4406:99 ซึไง฼ปຓนมาตรฐานทีไเดຌรับการยอมรับ อย຋างกวຌางขวาง฿ชຌ฿นการจำ฽นกความสะอาดของ ระบบหล ຋อลื ไน༛฾ดย฼ฉพาะนๅำมันเฮด รอลิค༛ สารหล຋อลืไน༛ทีไตຌองการความสะอาดมาก฼ปຓนพิ฼ศษ༛ ฾ดยตารางนีๅจะจัดหมวดหมู ຋จำนวน฽ละขนาด อนุภาค฿นตัวอย຋าง฽ต຋ละตัวอย຋าง༛ช຋วย฿หຌสามารถ วิ฼คราะหຏระดับการปน฼ป຅ຕอนเดຌอย຋างสมไำ฼สมอ รูปทีไ 4 ตัวอย຋าง Renard series table 3


นอกจากนีๅ༛ตารางนีๅยังช ຋วย฿นการกำหนด ฼ปງาหมายความสะอาด༛฽ละประ฼มินประสิทธิภาพ ก า รกรอง༛฽ละก า ร รักษ าคว ามสะอาดของ นๅำมันหล຋อลืไนทีไ฼หมาะสมทีไสุด༛฼พืไอการทำงานทีไมี ประสิทธิภาพ฽ละอายุการ฿ชຌงานที ไยาวนาน༛การ วิ฼คราะหຏ༛Particle count ช຋วยสรຌางขຌอมูลพืๅนฐาน༛ ตรวจจับการสึกหรอที ไผิดปกติ༛฽ละประ฼มิน ประสิทธิภาพของระบบกรองนๅำมันอีกดຌวย รูปทีไ 4 Particle count การลดผลกระทบของอนุภาคขนาด฼ลใก การกำจัดอนุภาค༛รวมถึงสิไงปน฼ป຅ຕอนอืไน༛โ༛ ฿นนๅำมันหล຋อลืไน คือการจัดการ฼พืไอลดผลกระทบทีไ ฼ปຓนอันตรายของอนุภาค฿น฼ครื ไองจักร༛฾ดย฼ปຓน มาตรการ฼ชิงรุก༛เดຌ฽ก຋ ระบบการกรองทีไมีประสิทธิภาพ การ฿ชຌระบบกรองนๅำมันทีไมีประสิทธิภาพ༛ ทัๅงการกรอง฿นระบบ༛offline ฽ละ༛Inline ต຋างกใมี ความสำคัญอย຋างยิไงต຋อการกำจัดสิไงปน฼ป຅ຕอน฽ละ อนุภาค༛ออกจากนๅำมันหล ຋อลื ไน༛฾ดยตัวกรองที ไมี ประสิทธิภาพสูงสามารถดักจับอนุภาคตามขนาดทีไ กำหนด༛฽ละช຋วยปງองกันเม຋฿หຌอนุภาคหมุน฼วียนอยู຋ ฿น฼ครืไองจักร༛ ระบบกรองที ไมีประสิทธิภาพมีบทบาท สำคัญ฿นอุตสาหกรรมนๅำมันหล຋อลืไน༛฾ดยทำหนຌาทีไ กำจัดสิไงปน฼ป຅ຕอน฽ละทำ฿หຌมัไน฿จว຋านๅำมันหล ຋อลืไน สะอาด฽ละมีคุณภาพสูง༛ระบบกรอง฼หล຋านีๅจะช຋วย ปງองกันการสึกหรอ༛ลด฽รง฼สียดทาน༛฽ละยืดอายุ การ฿ชຌงานของอุปกรณຏ฿น฼ครืไองจักร༛ดຌวยการกำจัด อนุภาคสิไงสกปรก༛฽ละ฼ศษอนุภาคต຋าง༛โ༛ทีไมีขนาด ฼ลใกออกจากนๅำมัน༛ระบบการกรองจะช ຋วยรักษา ความหนืด฿นการหล຋อลืไนอย຋าง฼หมาะสม༛ช ຋วย฿หຌ การทำงานของอุปกรณຏมีประสิทธิภาพ༛นอกจากนีๅ ยังช ຋วยปງองกันการสะสมของสารปน฼ป຅ຕอนที ไ฼ปຓน อันตรายซึไงอาจทำ฿หຌ฼กิดการกัดกร຋อน༛การอุดตัน༛ หรือการสึกหรอจากการ฼สียดสีทำ฿หຌระบบมีความ น຋า฼ชืไอถือ༛ลดตຌนทุนการบำรุงรักษา༛฽ละลด฼วลา การที ไ฼ครื ไองจักรหยุดทำงาน฾ดยเม ຋เดຌวาง฽ผน฿หຌ นຌอยทีไสุด༛ถือ฼ปຓนส຋วนสำคัญของ฽นวทางปฏิบัติ฿น การบำรุงรักษา฼ชิงรุก༛฼พืไอ฿หຌมัไน฿จถึงประสิทธิภาพ สูงสุด฽ละยืดอายุการ฿ชຌงานของ฼ครื ไองจักร฿หຌ ยาวนานทีไสุด ฽นวทางปฏิบัติ฿นการบำรุงรักษา การวิ฼คราะหຏนๅำมัน༛฽ละการวิ฼คราะหຏ༛ Particle Count ฼ปຓนประจำ༛฼ปຓนการบำรุงรักษา ฼ครื ไองจักรที ไเม ຋ควรมองขຌาม༛ดຌวยการตรวจสอบ ระดับอนุภาค฼มืไอ฼วลาผ຋านเป༛฾ดยสามารถตรวจจับ ฽นว฾นຌมทีไผิดปกติ฽ละหาวิธีดำ฼นินการทีไ฼หมาะสม ก ຋อนที ไความ฼สียหายจะ฼กิดขึๅน༛ซึ ไงรวมถึงการ ฼ปลี ไยนถ ຋ายนๅำมันอย ຋างทันท ຋วงที༛การ฼ปลี ไยนเสຌ กรอง༛การตรวจสอบสา฼หตุการปน฼ป຅ຕอนทีไอาจจะ ฼กิดขึๅนเดຌ 4


การควบคุมการปน฼ป຅ຕอน การควบคุม฽หล ຋งที ไมาของการปน฼ป຅ຕอน จากภายนอก༛฼ช຋น༛ฝุຆน༛สิไงสกปรก༛฽ละนๅำ༛ถือ฼ปຓน สิไงสำคัญ฿นการปງองกันอนุภาค฼ขຌาเป฿นระบบหล຋อ ลืไน༛สามารถทำเดຌ฾ดย༛ซีลอุปกรณຏเม຋฿หຌมีการรัไวซึม༛ ดู฽ลอุปกรณຏ༛฽ละรักษาสภาพ฽วดลຌอมการทำงาน ฿หຌสะอาดอยู຋฼สมอ ฿นระบบหล ຋อลื ไน฼ครื ไองจักรนัๅน༛อนุภาค ขนาด฼ลใกสรຌางผลกระทบที ไเม ຋อาจมองขຌามเปเดຌ༛ อนุภาค฼หล຋านีๅ฽มຌจะมองเม຋฼หในดຌวยตา฼ปล຋า༛฽ต຋กใ สามารถสรຌางความ฼สียหาย฿หຌกับอุปกรณຏ༛฿หຌ฼กิด การสึกหรอ฼พิไมขึๅน༛ประสิทธิภาพลดลง༛฽ละนำเปสู຋ มูลค຋าการซ຋อม฽ซมทีไมหาศาล จากทีไกล຋าวมาทัๅงหมดนีๅ༛จะ฼หในเดຌว຋าการ ควบคุมคุณภาพนๅำมันหล ຋อลื ไน฿หຌอยู຋฿นสภาพทีไดี ฼ปຓนปຑจจัยสำคัญ༛ดังนัๅนการควบคุมความสะอาด༛ ดຌวย฼ทคนิคการวิ฼คราะหຏ༛Particle Count ฼ปຓน ฽นวทางปฏิบัติ฿นการบำรุงรักษา༛มาตรการ฼ชิงรุก จากผลกระทบทีไ฼ปຓนอันตรายของอนุภาคของ฽ขใง༛ ฼พืไอทำ฿หຌมัไน฿จเดຌว຋า฼ครืไองจักรมีประสิทธิภาพการ ทำงานที ไ฼หมาะสมที ไสุด༛฽ละอายุการ฿ชຌงานทีไ ยาวนาน༛หຌองปฏิบัติการวิ฼คราะหຏผลิตภัณฑຏ ปຂ฾ตร฼ลียม༛กอง฼คมีวิ฼คราะหຏนัๅนเดຌ฿หຌความสำคัญ༛ ฽ละมีการตรวจวิ฼คราะหຏ฿นรายการทดสอบหา ปริมาณอนุภาค฿นนๅำมันหล຋อลืไนหรือทีไ฼รา฼รียกว຋า Particle Counter ตาม༛ASTM D7596 ฾ดยอຌางอิง ฼กณฑຏควบคุม༛ตาม༛ASTM D4378 ฽ละ༛ASTM D6224 ฽ต຋ทัๅงนีๅการดู฽ลบำรุงรักษานๅำมันหล຋อลืไน ควรดำ฼นินการตรวจติดตามคุณภาพ฿นรายการ พืๅนฐานอื ไน༛โ༛ร ຋วมดຌวย༛฼พื ไอ฿หຌสามารถประ฼มิน คุณภาพนๅำมัน฾ดยรวมนัๅน༛โ༛เดຌ༛หากท຋าน฿ดมีความ ประสงคຏสอบถามขຌอมูล฼พิไม฼ติม ดຌานงานวิ฼คราะหຏ นๅำมันหล຋อลืไน༛สามารถติดต຋อเดຌทีไ฽ผนกวิ฼คราะหຏ ผลิตภัณฑຏปຂ฾ตร฼ลียม༛กอง฼คมีวิ฼คราะหຏ༛ฝຆาย฼คมี༛ ฾ทร.༛05-721-6721 ฼อกสารอຌางอิง 1. Paul Farless, Noria Corporation. The Importance of Oil Analysis and Particle Counting. Machinery Lubrication 2. ASTM D7596-14 Standard Test Method for Automatic Particle Counting and Particle Shape Classification of Oils Using a Direct Imaging Integrated Tester 3. ASTM D4378-22 Standard Practice for InService Monitoring of Mineral Turbine Oil for Steam, Gas, and Combined Cycle Turbines 4. ASTM D6224-22 Standard Practice for InService Monitoring of Lubricating Oil for Auxiliary Power Plant Equipment ผูຌ฼ขียนบทความ : นางขนิษฐา༛คันซอทอง ตำ฽หน຋ง༛หัวหนຌา฽ผนกวิ฼คราะหຏผลิตภัณฑຏปຂ฾ตร฼ลียม ฽ผนกวิ฼คราะหຏผลิตภัณฑຏปຂ฾ตร฼ลียม กอง฼คมีวิ฼คราะหຏฝຆาย฼คมี 5


CryoDesalination นๅำ฼ปຓนทรัพยากรธรรมชาติทีไมีความจำ฼ปຓน อย຋างมาก฿นการดำรงชีวิต༛฼ปຓนส຋วนประกอบทีไมีมาก ทีไสุด฿นร຋างกายของมนุษยຏ༛฼ปຓนส຋วน༛ประกอบหลัก ของทัๅงพืชบก฽ละพืชนๅำ༛อีกทัๅงยัง฼ปຓนปຑจจัยสำคัญ ต ຋อกระบวนการ฼คมีของร ຋างกาย༛฽ละการลำ฼ลียง สารอาหารต຋าง༛โ༛฼ปຓนตຌน นอกจากนีๅนๅำยังมีประ฾ยชนຏ฿นดຌานอื ไน༛โ༛༛ เม ຋ว ຋าจะ฼ปຓนดຌานอุตสาหกรรม༛฼กษตรกรรม༛การ คมนาคม༛฽ละการท຋อง฼ทีไยว༛หลากหลายกิจกรรม ลຌวน฽ต຋มีนๅำ฼ปຓนส຋วนสำคัญทีไมีความ฼กีไยวขຌอง༛ซึไงนๅำ ทีไ฼หมาะสมสำหรับทีไจะ฿ชຌ฿นการอุป฾ภค฽ละบริ฾ภค ทัๅงห ล า ย นัๅน฾ ด ย ส ຋ ว น ม า ก༛ คื อ༛“นๅ ำ จื ด” (Freshwater) ฼ปຓนที ไทราบกันดีว ຋า฿น฾ลกของ฼รารຌอยละ༛ 70༛ของพืๅนที ไทัๅงหมดบน฾ลกประกอบเปดຌวยนๅำ ซึ ไงกว ຋า༛97.5% ฼ปຓนนๅำ฼กลือ༛หรือ༛นๅำทะ฼ล (Saltwater) อีก༛2.5%༛ที ไ฼หลือ฼ปຓนนๅำจืด฽ต ຋฿น༛ 2.5%༛ของ฽หล຋งนๅำจืดนีๅยังถูก฽บ຋ง฼ปຓนนๅำ฽ขใงขัๅว฾ลก༛ ซึไง฼หลือ฼พียงประมาณ༛1% ฼ปຓน฽หล຋งนๅำผิวดินตาม ฽ม ຋นๅำลำคลองต ຋าง โ༛ที ไ฼ราจะสามารถนำมา฿ชຌ ประ฾ยชนຏเดຌดังทีไกล຋าวมาขຌางตຌน ดังจะ฼หในเดຌว ຋านๅำจืดมีความสำคัญ฼ปຓน ปຑจจัยหลัก฿นการดำรงชีวิต༛มนุษยຏเดຌ฼ลใง฼หในถึง ความมีจำกัดของทรัพยากรนๅำที ไมีคุณค ຋า༛฽ละมี ฽นวความคิดคຌนหาวิธีการทีไจะทำ฿หຌมนุษยຏบน฾ลกมี นๅำ฿ชຌ฼พืไอตอบสนองความตຌองการ฿ชຌงานอย຋างเม຋มี ขีดจำกัด༛จึงเดຌมี฽นวความคิดขึๅนว຋าจะมีวิธีการทำ อย຋างเรทีไสามารถทำนๅำทะ฼ล฿หຌ฼ปຓนนๅำจืดเดຌ༛฼พราะ ดຌวยปริมาณมหาศาลของนๅำทะ฼ลบน฾ลกนับว຋า สามารถ฼พิไมปริมาณ฽หล຋งนๅำจืดเดຌอย຋างมีนัยสำคัญ หากสามารถนำนๅำทะ฼ลมาผลิต฼ปຓนนๅำจืดเดຌ ฼นืไองจาก฿นหลายภูมิภาคทัไว฾ลกบางประ฼ทศเม ຋มี ฽หล຋งนๅำจืดทีไ฼พียงพอ༛บางประ฼ทศหຌอมลຌอมเปดຌวย มหาสมุทร ฼ทค฾น฾ลยีการ฽ยก฼กลือออกจากนๅำทะ฼ล༛ (Desalination) การ฽ยก฼กลือออกจากนๅำทะ฼ล༛ ฼ปຓน กระบวนการทีไนำส຋วนประกอบของ฽ร຋ธาตุออกจาก นๅำ฼กลือ༛ซึไง฾ดยทัไวเปหมายถึงนๅำทะ฼ล༛นๅำ฼กลือถูก ฽ยก฼กลือ฽ละ฽ร ຋ธาตุออก฼พื ไอผลิตนๅำที ไ฼หมาะสม สำหรับการอุป฾ภคบริ฾ภคของมน ุษยຏหรือการ ชลประทาน༛การทำนๅำจืดจากนๅำทะ฼ลนัๅนมีหลาย ฼ทค฾น฾ลยีทีไ฼ราคุຌน฼คย฽ละเดຌยินอยู຋บ຋อยครัๅง༛เดຌ฽ก຋༛ Reverse Osmosis, Thermal Desalination ฼ปຓน ตຌน༛฽ต ຋นอก฼หนือจากวิธีการที ไกล ຋าวมานีๅยังมี กระบวนการทีไอาศัยปรากฏการณຏทางธรรมชาติของ ก า รน ำนๅ ำท ะ฼ ลม า ฽ ย ก฼ กลื ออ อ ก฾ ด ย ก า ร ฽ช ຋฽ขใง༛ซึ ไงจะเดຌนๅำ฽ขใงที ไมี฽ร ຋ธาตุหลง฼หลืออยู຋ ปริมาณนຌอย฽ละทำ฿หຌละลายเดຌ฼ปຓนนๅำจืด฼พืไอ นำมา฿ชຌบริ฾ภคเดຌต ຋อเป༛฼รียกวิธีการนัๅนว຋า༛ CryoDesalination บຌางกใ฼รียกว ຋ากระบวนการ༛ Freeze Desalination ห รื อ ༛Freezing-melting Process 6


ความ฼ปຓนมาของ༛Freeze Desalination ฿นช ຋วงตຌนป຃พ.ศ.༛2493༛เดຌ฼ริ ไมมีการนำ นๅำ฼กลือหรือนๅำทะ฼ลมาผ ຋านการระ฼หย (Evaporation) ฽ละ การควบ฽น຋น༛(Condensation) ซึไง สามารถผลิตเดຌ฼ปຓนนๅำจืด฽ละเดຌอีกส ຋วน฼ปຓน นๅำ฼กลือ฼ขຌมขຌนหรือ฼รียกว ຋า༛๡Concentrated brine” นๅำ฼กลือ฼ขຌมขຌนส຋วนนีๅถูกนำกลับคืนสู ຋ทຌอง ทะ฼ลหรือมหาสมุทรต຋อเป ต຋อมาช຋วงตຌนป຃พ.ศ.༛2498༛เดຌนำกระบวน การ༛CryoDesalination มา฿ชຌ฿นการ฽ยก฼กลือออก จากนๅำทะ฼ล༛มีหน຋วยการผลิต฼กิดขึๅน฿นระดับการ ทดลอง༛(Pilot Plant) หลายหน຋วย༛ซึไง༛Pilot Plant ตัวอย຋างทีไค຋อนขຌางประสบความสำ฼รใจนัๅนอยู຋ทีไ฼มือง༛ Wrightsville Beach, North Carolina ป ร ะ ฼ ท ศ สหรัฐอ฼มริกา༛Pilot Plant นีๅสามารถจ຋ายนๅำ฿หຌกับ ฼มือง༛Wrightsville Beach ดຌวยกำลังการผลิต༛ 15,000༛GPD หรือประมาณ༛2.37༛m3 /hr ฽ต຋฼นืไอง ดຌวยปຑญหา฼กีไยวกับกระบวนการผลิตบางส຋วนจึงทำ ฿หຌ༛Pilot Plant นีๅดำ฼นินการผลิตเดຌ฼พียง༛2༛ป຃༛เม຋ สามารถเปต ຋อเดຌ฿นระดับ༛Full-scale plant ซึไง การศึกษา฼รื ไอง༛CryoDesalination นัๅนมีหลาย ประ฼ทศ฿หຌความสน฿จ฽ละปຑจจุบันเดຌมีการถูกจด สิทธิบัตรเปบຌาง฽ลຌว༛เดຌ฽ก຋༛ประ฼ทศสหรัฐอ฼มริกา༛ ออส฼ตร฼ลีย༛สิงค฾ปรຏ༛฽ละยังมีบางประ฼ทศทีไอยู ຋฿น ระหว຋างรอขึๅนทะ฼บียนจดสิทธิบัตรอย຋าง༛฽คนาดา༛ ฽ละ฼มใกซิ฾ก༛฼ปຓนตຌน รูปที่ 1 Pilot Plant located near Houston, Texas, USA CryoDesalination คืออะเร? CryoDesalination อ าศั ยป ร า กฏ ก า รณຏ ธรรมชาติ฼มื ไอนๅำ฼กลือถูก฽ช ຋฽ขใง༛(Freezing) จะ฿หຌ ผลลัพธຏ฼ปຓน༛Salt-free ice ฽ยกชัๅนกับนๅำ฼กลือ฼ขຌมขຌน ฾ดย฼มืไอนำนๅำ฽ขใงมาละลายจะเดຌนๅำจืด༛หรือ༛Freshwater ฼ปຓนผลผลิตจากกระบวนการ༛ดังนัๅนอาจกล຋าว เดຌว຋า༛CryoDesalination ประกอบดຌวยกระบวนการ หลัก༛โ༛2༛ขัๅนตอน༛คือ༛ 1.༛Freeze desalination process 2.༛Ice-brine separation method อธิบายกระบวนการ༛฽สดงดัง฽ผนภาพ รูปที่ 2 แผนภาพกระบวนการ CryoDesalination 7


ขຌอดีของกระบวนการ༛CryoDesalination จากบทความทีไศึกษา฼กีไยวกับกระบวนการ༛ CryoDesalination༛เดຌ฽สดง฿หຌ฼หในถึงขຌอมูลที ไ฼ปຓน ดຌานดีหลายดຌาน༛เดຌ฽ก຋ • ฼ปຓนกระบวนการทีไเม຋ซับซຌอน • เม຋มีขຌอจำกัด฼รืไองความ฼ขຌมขຌนของ฼กลือทัๅง ดຌานนๅำปງอน฽ละนๅำปล຋อยทิๅง • สภาวะการกัดกร຋อน฿นระบบนຌอย • ฼ปຓนระบบทีไ฼ปຓนมิตรกับสิไง฽วดลຌอม • ค ຋ า฿ชຌจ ຋ าย฿นดຌ านก า รลงท ุน฽ละค຋ า บำรุงรักษาเม຋สูง องคຏประกอบสำคัญ฿นกระบวนการ ตามที ไเดຌกล ຋าวดังขຌางตຌนกระบวนการ༛ CryoDesalination นัๅนคือ༛Freeze Desalination ฽ละ Separation process ดังนัๅนองคຏประกอบทีไ สำคัญต ຋อกระบวนการ฼พื ไอ฿ชຌ฿นขัๅนตอนการ༛ Freezing ฽ละ༛Separation༛กใคือ༛Coolant ฽ละ༛ สารทีไชืไอว຋า Cryosol ฼พืไอ฿หຌ฼กิดความ฼ขຌา฿จอย຋าง ง຋ายผูຌ฼ขียนจึงขออธิบายหนຌาทีไของสารทัๅง༛2༛ดังนีๅ “Coolant” หรือ༛Refrigerant คือ༛สาร ทำความ฼ยใน฼ปຓนส຋วนสำคัญทีไทำ฿หຌนๅำ฼กลือฟอรຏมตัว ฼ปຓนผลึกนๅำ฽ขใงเดຌ฼ปຓน༛salt-free ice ลอยอยู຋ ฿นชัๅนของนๅำ฼กลือ฼ขຌมขຌน༛สารทำความ฼ยในที ไมัก ถูกน ำม า฿ชຌ฿นกระบวนก า รเดຌ฽ก ຋༛Propane ฽ ล ะ Butane ༛น อ ก จ า กนีๅ༛ Coolant ที ไ฿ ชຌ฿น กระบวนการนัๅนกใยังสามารถนำมาหมุน฼วียน กลับมา฿ชຌ฿หม ຋เดຌ༛จึง฼ปຓนที ไมาของคำว ຋า༛“No Chemical required” รูปทีไ 3 การ฿ชຌสารทำความ฼ยใน฿นลักษณะการสัมผัส ฾ดยตรงทำ฿หຌ฼กิดการฟอรຏมตัว฼ปຓนนๅำ฽ขใง “Cryosol” ฼ปຓนสารทีไเม຋ละลายรวมกับนๅำ ฽ละ฼ปຓน༛Food grade oil ทำหนຌาทีไพยุงนๅำ฽ขใง฼ปຓน ส ຋วนสำคัญที ไช ຋วย฿หຌชัๅนนๅำ฽ขใง฽ยกออกจากชัๅน นๅำ฼กลือ฼ขຌมขຌน฼พื ไอนำเป฼ขຌาสู ຋ขัๅนตอนการ฽ยก นๅำ฽ขใง฿นกระบวนการถัดเปเดຌอย຋างสมบูรณຏยิไงขึๅน รูปทีไ 4 การ฽ยกชัๅนของนๅำ฽ขใง฽ละนๅำ฼กลือ฼ขຌมขຌน กระบวนการ༛CryoDesalination ฼ปຓนอย຋างเร? กระบวนการ༛CryoDesalination พืๅนฐาน นัๅนสามารถอธิบาย฼พื ไอ฿หຌ฼ขຌา฿จเดຌง ຋ายขึๅนดຌวย༛ Process Flow Schematic ฾ดย฼สຌนต ຋าง โ ฽สดง รายละ฼อียดดังนีๅ 8


รูปทีไ 5 กระบวนการ༛CryoDesalination จาก฽ผนภาพอธิบายเดຌว຋าสารละลาย฼กลือ หรือนๅำทะ฼ลถูกนำมา฽ลก฼ปลี ไยนความรຌอนกับ༛ Freshwater ที ไ ฼ ปຓ น ༛ Outgoing product จ า ก กระบวนการ฼พืไอลดอุณหภูมิก຋อนทีไนๅำทะ฼ลจะ฼ขຌาสู຋༛ Crystallizer ซึ ไง฼ปຓนส ຋วนที ไ฼กิดขัๅนตอนการผสม ระหว ຋าง༛liquid propane กับนๅำทะ฼ล฽ละมีการ ฟอรຏมตัวของนๅำ฽ขใง฼กิดขึๅน฾ดยทีไ༛liquid propane กใจะ฼ปลี ไยนสถานะ฼ปຓนเอ฽ละออกเป฼ขຌาสู຋ กระบวนการบีบอัดความดัน༛(Compressed) ฽ละ กลัไนตัว༛(Condensed) กลับสู຋สถานะของ฼หลว฼พืไอ นำมาหมุน฼วียน฿ชຌ฿นกระบวนการต຋อเป นๅำ฽ขใง (Ice) ฽ละนๅำ฼กลือ฼ขຌมขຌน༛(Brine) ทีไออกจาก༛Crystallizer จะมีลักษณะ฼ปຓน༛“Slurry” หรือ༛Ice-brine slurry ฾ดย Cryosol จะถูกนำมา฿ชຌ ฿นระบบ฼พืไอทำหนຌาทีไพยุง༛slurry ฼ตรียมนำเป฽ยก ที ไ༛Separation Column༛฿นขัๅนตอนถัดเป༛สาร༛ cryosol สามารถ฽ยกระหว ຋างนๅำ฽ขใง฽ละนๅำ฼กลือ ฼ขຌมขຌนเดຌทัๅงนีๅอาศัยหลักการความ฽ตกต ຋างของ ความหนา฽น຋น༛จาก฽ผนภาพจะ฼หในเดຌว຋านๅำ฼กลือ ฼ขຌมขຌนจะถูกปล຋อยออกทีไดຌานล຋างของ༛separation column นๅำ฽ขใง฽ละ༛cryosol ถูก฽ยกออกเปทาง ดຌานบนผ ຋าน฼ขຌาสู ຋༛Propane Condenser/ Ice Melter ซึ ไงบริ฼วณนีๅจะมีนๅำ฽ขใงที ไละลาย฾ดยมี༛ cryosol พยุงเวຌ cryosol มีคุณสมบัติเม຋ละลายรวม กับนๅำ฽ละถูกนำเป฽ยกออกที ไ༛decanter ฽ละ༛ cryosol ทีไ฽ยกออกมาถูกนำกลับ฼ขຌาถัง฼กใบสามารถ นำกลับเป฿ชຌเดຌ฿หม຋༛฿นส຋วนของนๅำจืดทีไผลิตเดຌจะถูก น ำเปป รับป ร ุงค ุณภ าพ฼พิ ไม฼ติม༛฼ช ຋น༛ผ ຋ าน༛ Activated carbon, polishing cartridge ฼ พืไ อ นำเป฿ชຌงานต຋อเป LNG Process and Win-Win situation ถึง฽มຌว຋ากระบวนการ༛CryoDesalination นัๅน ฼ปຓนกระบวนการที ไเม ຋ซับซຌอน༛เม ຋จำ฼ปຓนตຌอง฿ชຌ สาร฼คมีสิๅน฼ปลือง༛฽ละ฼ปຓนมิตรต຋อสิไง฽วดลຌอม༛฽ต຋ ฿นขัๅนตอนการทำความ฼ยในนัๅนตຌอง฿ชຌพลังงานจาก สารทำความ฼ยใน฼พื ไอทำ฿หຌนๅำ฼ปลี ไยนสถานะ฼ปຓน นๅำ฽ขใง༛ซึไงมีหลายบทความเดຌกล຋าวถึงกระบวนการ ทีไจะสามารถ฼กืๅอหนุนกันเดຌนัไนคือ༛LNG Vaporizers Process หรือ༛Gasification Process 9


รูปทีไ 6 Combined CryoDesalination with LNG Unit ฿ น ก ร ะ บ ว น ก า ร ༛LNG Vaporizers Process มีพลังงานส ຋วนหนึ ไงเม ຋เดຌถูกนำเป฿ชຌ ประ฾ยชนຏ༛ซึ ไงคือ༛ขัๅนตอน༛LNG Re-gasification พบว ຋าพลังงานความ฼ยใน༛(Cold Energy) จำนวน มหาศาลนัๅนสูญ฼สียทิๅงออกเปจากระบบ༛พลังงาน฿น ส຋วนนีๅสามารถนำมา฿ชຌร຋วมกับ༛CryoDesalination Process เดຌ฿นขัๅนตอนของการนำสารทำความ฼ยใน กลับมา฿ชຌงาน฿หม຋༛ซึไง฼ปຓนการเดຌประ฾ยชนຏกันทัๅง༛2 ฝ ຆาย༛เม ຋ว ຋าทัๅง฿น฼รื ไองของพลังงาน฽ละตຌนทุนการ ดำ฼นินการ༛฼รา฼รียกสถานการณຏนีๅว຋า༛๡Win-Win” ฾ดยการ༛combined ทัๅง฿นส຋วนของ༛CryoDesalination Plant ฽ ล ะLNG-Regasification Plant ฼ ขຌ า ดຌวยกันนัๅน༛ทำ฿หຌค ຋า฿ชຌจ ຋ายการลงทุนสำหรับ༛ CryoDesalination Plant ลดลงเดຌ฼นื ไองดຌวยลด กระบวนการ฿นส ຋วนของระบบบีบอัดความดันซึไง ฼ปຓนส ຋วนที ไค ຋า฿ชຌจ ຋าย฽ละการลงทุนสูงที ไส ุด฿น กระบวนการ༛จากการรวมหน ຋วยการผลิตทัๅงสอง หน຋วยนัๅนผลทีไเดຌคือกระบวนการเม຋ยุ຋งยากซับซຌอน༛ การลงทุนเม຋สูง༛ค຋าบำรุงรักษาตไำ༛฽ละ฿ชຌ฽รงงานคน นຌอย รูปทีไ 7 Combined CryoDesalination with LNG Process CryoDesalination VS Other Process เดຌมี ก า ร฼ป รี ยบ฼ที ยบกร ะบ วน ก า ร༛ DeSalination ฽บบต຋างโ༛ถึงคุณสมบัติ฼ด຋นทัๅง฿นดຌาน กระบวนการ༛฽ละการลงทุน༛฾ดยเดຌกล຋าวถึง฽ละสรุป เดຌดังนีๅ • CryoDesalination เม ຋ตຌองการ༛Pressure สูง฿นการ༛Operate • เม຋ตຌอง฿ชຌสาร฼คมีสิๅน฼ปลือง • การลงทุนเม຋สูง • ค ຋า฿ชຌจ ຋ายการลงท ุนลดลง฼มื ไอ༛Plant Capacity มี ข น า ด฿ ห ญ ຋ ข ึๅ น฾ ด ย ฼ มืไ อ ฼ปรียบ฼ทียบกับค ຋า฿ชຌจ ຋ายการลงทุนของ༛ RO Plant • เม ຋มีขຌอจำกัด฼รื ไองของขนาดอุปกรณຏ฿น ขณะที ไ༛RO Plant ตຌองการ༛vessels ฽ละ༛ ท຋อ฼พิไมจำนวนตามขนาด༛plant ทีไ฿หญ຋ขึๅน • การซ຋อมบำรุงตไำ฽ละ฿ชຌ฽รงงานคน฿นการ ปฏิบัติการนຌอย • carbon footprint นຌอยมาก฼มืไอ฼ทียบกับ༛ Thermal Desalination Plant ฽ ล ะ RO Plant 10


• Thermal Desalination Plant ตຌ อง฿ ชຌ ปริมาณ༛boiler water มากกว຋าถึง༛3༛฼ท຋า༛ ฼มืไอ฼ทียบกับพลังงานของการ༛Freezing • Thermal Desalination Plant จ ำ ฼ ปຓ น ตຌอง฼ลือก฿ชຌ༛alloys ฼ฉพาะพิ฼ศษ฼พืไอ ควบคุม฿น฼รืไองของการกัดกร຋อน บทสรุป CryoDesalination ฼ปຓนกระบวนก าร ฽ยก฼กลือออกจากนๅำรูป฽บบหนึไงซึไงอาศัยหลักการ จากปรากฏการณຏทางธรรมชาติของการ฽ช຋฽ขใงหรือ༛ Freezing ฼ปຓน฼ทค฾น฾ลยีที ไเดຌรับความสน฿จจาก หลายโประ฼ทศ฽ละมีการศึกษามาอย ຋างต ຋อ฼นื ไอง ฼นืไองจาก༛CryoDesalination มีขຌอดีหลายดຌาน฽ละ ฼ปຓน༛Green Technology ทีไน຋าสน฿จ༛༛༛ การผลิตนๅำดຌวย฼ทค฾น฾ลยี༛CryoDesalination สามารถ฼ปຓนทาง฼ลือกหนึไง฿นกรณีทีไ฼รามี ฽หล຋งนๅำทีไมีความ฼ขຌมขຌนของ฼กลือสูง༛฼ช຋น༛นๅำทะ฼ล༛ หรือนๅำกร ຋อย༛อย ຋างเรกใดี฼ทค฾น฾ลยีนีๅยังเม ຋฼ปຓนทีไ ฽พร຋หลายนัก฿นประ฼ทศเทย฽ต຋กในับว຋า฼ปຓน฼รืไองทีไดี ที ไ฼ราจะมอง฼หในถึงความ฼ปຓนเปเดຌ฽ละอาจมีการ พัฒนา฿นอนาคต฼พืไอนำมา฿ชຌ฿นอุตสาหกรรม༛หรือ ฾รงเฟฟງาต຋าง โ༛ต຋อเป ฼อกสารอຌางอิง 1) https://www.nectec.or.th/schoolnet/libr ary/create-web/10000/science/10000- 82.html 2) http://division.dwr.go.th/bwm/index.php /2019-12-17-06-02-42/2020-05-01-10-41- 19/59-2020-09-11-09-23-38 3) https://www.usbr.gov/research/dwpr/rep ortpdfs/report005.pdf 4) The Office of Saline (OSW) R&D Report No.416༛๜༛๡Secondary Refrigerant Freezing Desalting Process” 5) http://cryodesalination.com/ ผูຌ฼ขียนบทความ : นางสาวสาลินี༛พรหมประยูร ตำ฽หน຋ง༛༛นักวิทยาศาสตรຏ༛ระดับ༛7 ฽ผนกตรวจประ฼มินงาน฼คมี กอง฼คมีคุณภาพ༛ฝຆาย฼คมี 11


อัป฼ดตระ฼บียบ༛กฟผ.༛ทีไ༛497༛ทีไ฼กีไยวขຌองกับการจัดซืๅอ฼คมีภัณฑຏ ตามที ไ༛กฟผ.༛มีสัญญาการบริการ฿นงาน ฼ดิน฼ครื ไอง฽ละบำรุงรักษาระยะยาว༛Operation and Maintenance Agreement (OMA) ฽ ล ะ༛ Power Plant Chemistry Service ฿หຌกับ฾รงเฟฟງา ทัๅงภาย฿น༛กฟผ.༛฽ละ฾รงเฟฟງา฼อกชน༛ซึ ไงตาม สัญญาดังกล ຋าว༛ฝ ຆาย฼คมี฼ปຓนผูຌ฿หຌบริการดຌาน ฼คมีภัณฑຏทีไ฿ชຌปรับปรุงคุณภาพนๅำ฿นกระบวนการ ผลิตกระ฽สเฟฟງา ฾ดยมี฽ผนกบริหาร฼คมีภัณฑຏ༛ กอง฼คมีภัณฑຏ༛ฝ ຆาย฼คมี༛฼ปຓนผูຌรับผิดชอบ฿นการ จัดหา฼คมีภัณฑຏทีไมีคุณภาพ฿หຌทันต຋อความตຌองการ ฿ชຌงานของ฾รงเฟฟງา༛ซึไงการจัดหา฽ละดำ฼นินการ ฼บิกซืๅอ฼คมีภัณฑຏ༛จะจัดซืๅอภาย฿ตຌพระราชบัญญัติ༛ (พ.ร.บ.)༛การจัดซืๅอจัดจຌาง༛฽ละการบริหารพัสดุ ภาครัฐ༛พ.ศ.༛2560༛฽ละ༛การจัดซืๅอจัดจຌางทีไ ฼กี ไยวกับพาณิชยຏ฾ดยตรง༛฾ดยมีขຌอกำหนด༛฽ละ ระ฼บียบของ༛กฟผ.༛ที ไ฼กี ไยวขຌองเดຌ฽ก ຋༛ขຌอบังคับ༛ กฟผ.༛ฉบับที ไ༛389༛ว ຋าดຌวยการจัดซืๅอจัดจຌาง฽ละ บริหารพัสดุที ไ฼กี ไยวกับการพาณิชยຏ฾ดยตรง༛฽ละ ระ฼บียบ༛กฟผ.༛ฉบับที ไ༛497༛ว ຋าดຌวยการจัดซืๅอจัด จຌาง༛฽ละบริหารพัสดุทีไ฼กีไยวกับการพาณิชยຏ฾ดยตรง สำหรับ฿นฉบับนีๅ༛฼ราจะมาทำความรูຌจักกับ ระ฼บียบ༛กฟผ.༛ทีไ༛497༛ว຋าดຌวยการจัดซืๅอจัดจຌาง฽ละ การบริหารพัสดุทีไ฼กีไยวกับการพาณิชยຏ฾ดยตรง༛ซึไง จัด฼ปຓนระ฼บียบทีไอัป฼ดต฿หม຋ล຋าสุด༛ทีไ฿ชຌบังคับ฼มืไอ วันที ไ༛3 มกราคม༛พ.ศ.༛2566༛ทีไ฼กี ไยวขຌองกับ การจัดซืๅอ฼คมีภัณฑຏของฝ ຆาย฼คมี༛฾ดยมีการ ยก฼ลิกระ฼บียบ༛กฟผ.༛ฉบับที ไ༛356 ว ຋าดຌวยการ จัดซืๅอจัดจຌาง฽ละการบริหารพัสดุที ไ฼กี ไยวกับการ พาณิชยຏ฾ดยตรง༛฽ละทีไ฽กຌเข฼พิไม฼ติม ความ฼ปຓนมาของการ฽กຌเข฼พิไม฼ติม ระ฼บียบ༛กฟผ.༛ทีไ༛497༛ว຋าดຌวยการจัดซืๅอจัด จຌาง฽ละการบริหารพัสดุที ไ฼กี ไยวกับการพาณิชยຏ ฾ดยตรง༛มีการปรับปรุง฽กຌเขจากระ฼บียบ༛กฟผ.༛ทีไ༛ 356༛฼พืไอ฿หຌระ฼บียบ฼กีไยวกับการจัดซืๅอจัดจຌาง฽ละ การบริหารพัสดุทีไ฼กีไยวกับพาณิชยຏ฾ดยตรง༛มีความ คล ຋องตัว༛฽ละยกระดับความพึงพอ฿จของผูຌ฿ชຌงาน༛ ฾ดย༛รองผูຌว ຋าการบริหาร༛ (รวห.)༛เดຌ฽ต ຋งตัๅง༛ “คณะทำงานปรับปรุงระ฼บียบการจัดซืๅอจัดจຌาง฽ละ การบริหารพัสดุทีไ฼กีไยวกับการพาณิชยຏ฾ดยตรง” ฼พืไอ ปรับปรุงระ฼บียบปฏิบัติ༛฾ดยคณะทำงานฯ༛เดຌ รวบรวมความ฼หในจากท ุกสายงาน฼พื ไอนำมา พิจารณาปรับปรุงระ฼บียบปฏิบัติ༛ สาระสำคัญทีไ฽กຌเข฼พิไม฼ติม 1. ตัดขຌอความที ไกำหนด฼กี ไยวกับการจัดซืๅอจัด จຌาง฽ละบริหาร฼ชืๅอ฼พลิง ฼นื ไองจากมีการ กำหนดระ฼บียบการจัดซืๅอจัดจຌาง฽ละการ บริหาร฼ชืๅอ฼พลิงเวຌ฼ปຓนการ฼ฉพาะ 2. ขยายวง฼งินผูຌมีอำนาจอนุมัติ฽ต຋งตัๅง คณะกรรมการกำหนดราคากลาง 2.1༛ผูຌอำนวยการฝຆาย༛สำหรับการจัดซืๅอจัดจຌาง༛ ทีไมีราคาครัๅงละเม຋฼กิน༛200༛ลຌานบาท (฼ดิม༛เม຋฼กิน༛100༛ลຌานบาท) 12


2.2༛ผูຌช຋วยผูຌว຋าการ༛สำหรับการจัดซืๅอจัดจຌาง ทีไมีราคาครัๅงละ฼กิน༛200༛ลຌานบาท༛ (฼ดิม༛฼กิน༛100༛ลຌานบาท) 3. ปรับปรุงขัๅนตอนการขออนุมัติราคากลาง༛ ฿หຌ฼สนอขออนุมัติพรຌอมกับขัๅนตอนการขอ ความ฼หในชอบบันทึกการขอซืๅอหรือขอจຌาง ฼พืไอ฿หຌ฼กิดความคล຋องตัว 4. ขยายวง฼งินผูຌมีอำนาจ฿หຌความ฼หในชอบบันทึก การขอซืๅอหรือการขอจຌางของหน ຋วยงาน ผูຌ฿ชຌงาน༛༛ 4.1 ผูຌอำนวยการฝຆายขึๅนเป༛สำหรับการจัดซืๅอ จัดจຌางทีไมีราคาครัๅงละเม຋฼กิน༛100༛ลຌาน บาท༛(฼ดิม༛เม຋฼กิน༛50༛ลຌานบาท) 4.2 ผูຌช ຋วยผูຌว ຋าการขึๅนเป༛สำหรับการจัดซืๅอ จัดจຌางทีไมีราคาครัๅงละเม຋฼กิน༛200༛ลຌาน บาท༛(฼ดิม༛เม຋฼กิน༛100༛ลຌานบาท) 4.3 รองผูຌว ຋าการขึๅนเป༛สำหรับการจัดซืๅอ จัดจຌางทีไมีราคาครัๅงละ฼กิน༛200༛ลຌานบาท (฼ดิม༛฼กิน༛100༛ลຌานบาท) 5. ลดระยะ฼วลาการคำนวณราคาของผูຌประสงคຏ จะ฼ขຌา฼สนอราคาหลังปຂดการ฿หຌหรือการขาย ฼อกสารประกวดราคาจนถึงก ຋อนวันรับซอง ประกวดราคา༛฼ปຓนเม ຋นຌอยกว ຋า༛3༛วัน༛(฼ดิม༛ เม຋นຌอยกว຋า༛7༛วัน)༛༛༛༛༛༛ 6. ฽กຌเข฼พิ ไม฼ติมหนຌาที ไของคณะกรรมการ พิจารณาผลการสอบราคา༛คณะกรรมการ พิจารณาผลการประกวดราคา༛คณะกรรมการ จຌางทีไปรึกษา฾ดยวิธีคัด฼ลือกหรือผูຌทีไทำหนຌาทีไ จຌางทีไปรึกษา฾ดยวิธีคัด฼ลือก༛ดังนีๅ - ยก฼ลิกการตรวจสอบคุณสมบัติของผูຌ฼สนอ ราคา༛(รายชืไอผูຌบริหาร฽ละผูຌถือหุຌนราย฿หญ຋)༛ 2༛ระดับชัๅน༛฾ดย฿หຌตรวจสอบ฼พียงชัๅน฼ดียว ทัๅงทางตรง฽ละทางอຌอม - ยก฼ลิกการ฽จຌงผูຌ฼สนอราคาทีไถูกตัดรายชืไอ ฼นื ไองจากการมีผลประ฾ยชนຏร ຋วมกัน༛หรือ การกระทำอัน฼ปຓนการขัดขวางการ฽ข ຋งขัน ราคาอย ຋าง฼ปຓนธรรม༛ ทำ฿หຌลดขัๅนตอน การอุทธรณຏ฿นขัๅนตอนนีๅ༛༛༛༛ 7. ขยายวง฼งินผูຌมีอำนาจ฿หຌความ฼หในชอบ฽ละ ฽ต ຋งตัๅงผูຌตรวจรับพัสดุหรืองานจຌาง༛หรือ คณะกรรมการตรวจรับพัสดุหรืองานจຌาง ฿นกรณีฉุก฼ฉิน฽ละจำ฼ปຓน༛ดังนีๅ༛༛ 7.1 ผูຌอำนวยการฝ ຆาย༛สำหรับการซืๅอหรือ การจຌางที ไมีราคาครัๅงละเม ຋฼กิน༛5༛฽สน บาท༛(฼ดิม༛เม຋฼กิน༛1༛฽สนบาท) 7.2 ผูຌช຋วยผูຌว຋าการ༛สำหรับการซืๅอหรือการจຌาง ทีไมีราคาครัๅงละเม຋฼กิน༛7༛฽สนบาท༛(฼ดิม༛ เม຋฼กิน༛2༛฽สนบาท) 8. ฿หຌผูຌมีอำนาจอนุมัติการซืๅอหรือการจຌางมี อำนาจสัไงยก฼วຌน฼งืไอนเขการจะ฼รียกค຋า฼สียหาย ฽ละหรือค ຋าปรับกรณีส ຋งมอบล ຋าชຌา༛สำหรับ การซืๅอหรือจຌาง฾ดยวิธีพิ฼ศษจากบริษัท฿น฼ครือ༛ กฟผ.༛ทีไมีราคาครัๅงละเม຋฼กิน༛5༛ลຌานบาท 9. ฿หຌรองผูຌว຋าการมีอำนาจประกาศผลการจัดซืๅอ จัดจຌาง฾ดยเม຋ประกาศราคากรณีส຋งผลกระทบ ต຋อการ฽ข຋งขัน฿น฼ชิงธุรกิจ 13


10. กรณีจัดซืๅอจัดจຌางตามภารกิจของ༛PMO หรือ༛ Project Management Office༛฿หຌผูຌมีอำนาจ อนุมัติการซืๅอหรือการจຌางมีอำนาจกำหนด ฼งื ไอนเขการปรับ฽ละการวางหลักประกัน สัญญานอก฼หนือจากอัตราที ไกำหนด฿น ระ฼บียบ༛฽ละมีอำนาจยก฼วຌน฼งืไอนเขการปรับ ฽ละหรือการวางหลักประกันสัญญาสำหรับ สัญญาทีไ༛กฟผ.༛จำ฼ปຓนตຌองปฏิบัติตาม฼งืไอนเข สัญญาของผูຌจำหน຋าย༛ผูຌผลิต༛หรือผูຌ฿หຌบริการ༛ หรือพิจารณา฽ลຌวว຋าจะ฼ปຓนประ฾ยชนຏต຋อ༛กฟผ. ฽ละ༛฿หຌผูຌช ຋วยผูຌว ຋าการมีอำนาจอนุมัติการ จ ຋าย฼งินล ຋วงหนຌานอก฼หนือจากหลัก฼กณฑຏทีไ กำหนด 11. ฿หຌคณะกรรมการตรวจรับหรือผูຌตรวจรับ༛มี หนຌาทีไ༛ดังนีๅ 11.1จัดทำ༛“หนังสือ฽จຌงการ฼รียกค ຋าปรับ” ฽ละ༛“หนังสือ฽จຌงผูຌคๅำประกันกรณีลูกหนีๅ ผิดนัด” ฼มืไอครบกำหนดส຋งมอบพัสดุหรือ งานจຌางตามสัญญา฽ลຌว༛฽ต຋༛กฟผ.༛ยังเม຋เดຌ รับมอบ 11.2จัดทำ༛“หนังสือ฽จຌงสงวนสิทธิ่การ฼รียก ค຋าปรับตามสัญญา” กรณีคู຋สัญญาส຋งมอบ พัสดุล຋าชຌากว຋ากำหนด 11.3คำนวณค຋าปรับ༛กรณีส຋งมอบล຋าชຌา༛฽ละส຋ง ฿หຌหน຋วยงานบัญชี฼พืไอสอบทานการคำนวณ ส຋วนทีไ฼กีไยวขຌองกับการจัดซืๅอ฼คมีภัณฑຏ ระ฼บียบ༛กฟผ.༛ทีไ༛497༛ว຋าดຌวยการจัดซืๅอจัด จຌาง฽ละการบริหารพัสดุที ไ฼กี ไยวกับการพาณิชยຏ ฾ดยตรง༛มีการ฽ยก฼ปຓนหมวดทัๅงสิๅน༛๏๎༛หมวด ดังนีๅ หมวด༛ํ༛ขຌอกำหนดทัไวเป หมวด༛๎༛การมีส ຋วนร ຋วมของภาคประชาชน฽ละ ผูຌประกอบการ฿นการปງองกันการทุจริต หมวด༛๏༛ราคากลาง หมวด༛๐༛การคัด฼ลือกคุณสมบัติ฼บืๅองตຌนของ ผูຌประกอบการหรือพัสดุ༛(Pre-Qualification : PQ) หมวด༛๑༛การจัดทำ฽ผนการจัดซืๅอจัดจຌาง หมวด༛๒༛การจัดทำบันทึกรายงานผลการพิจารณา หมวด༛๓༛การจัดซืๅอหรือการจຌาง หมวด༛๔༛การจຌางทีไปรึกษา หมวด༛๕༛การจัดซืๅอทีไดิน หมวด༛ํ์༛การ฼ช ຋าอสังหาริมทรัพยຏ༛การ฼ช຋า สังหาริมทรัพยຏ༛การ฼ช຋าซืๅอสังหาริมทรัพยຏ฽ละลีสซิไง༛ (Leasing) หมวด༛ํํ༛การประกาศผลการจัดซืๅอจัดจຌาง༛฽ละ การประ฼มิน฽ละ฼ปຂด฼ผยสัมฤทธิ่ หมวด༛ํ๎༛การอุทธรณຏ หมวด༛ํ๏༛หนຌาทีไของคณะกรรมการตรวจรับ༛฽ละ ผูຌควบคุมงาน หมวด༛ํ๐༛การยก฼ลิกการสนองรับราคา หมวด༛ํ๑༛คณะกรรมการบริหารสัญญา หมวด༛ํ๒༛การ฽กຌเข฼ปลีไยน฽ปลงสัญญา 14


หมวด༛ํ๓༛การ฽จຌงการ฼รียกค ຋าปรับ฽ละการ฽จຌง สงวนสิทธิ่การ฼รียกค຋าปรับตามสัญญา หมวด༛ํ๔༛การปรับกรณีส຋งมอบล຋าชຌา หมวด༛ํ๕༛อำนาจอนุมัติการงดหรือลดค຋าปรับ หมวด༛๎์༛การบอก฼ลิกสัญญา หมวด༛๎ํ༛การรับ༛การคืน༛หลักประกันการ฼สนอ ราคา฽ละหลักประกันสัญญา หมวด༛๎๎༛การควบคุมพัสดุ หมวด༛๎๏༛การจำหน຋ายพัสดุ หมวด༛๎๐༛การขายพัสดุพรຌอม฿หຌบริการ หมวด༛๎๑༛การดำ฼นินการ฼กีไยวกับพัสดุคง฼หลือจาก งาน฾ครงการ หมวด༛๎๒༛การจำหน຋ายทีไดิน หมวด༛๎๓༛การจຌางงานก ຋อสรຌาง฾ดย฿หຌผูຌรับจຌาง ก ຋อสรຌางรืๅอถอนสิ ไงก ຋อสรຌาง฼ดิม฽ละรับซืๅอพัสดุทีไ รืๅอถอน หมวด༛๎๔༛การจຌางซ ຋อมทรัพยຏสินที ไมีความ จำ฼ปຓนตຌอง฼ปลี ไยนอะเหล ຋หรือชิๅนส ຋วนหรือการซืๅอ ครุภัณฑຏหรือ฼ครืไองมือ฼ครืไอง฿ชຌทด฽ทนของ฼ดิม หมวด༛๎๕༛การ฿หຌหน຋วยงานภายนอกยืมพัสดุ หมวด༛๏์༛การยืมพัสดุจากหน຋วยงานภายนอก หมวด༛๏ํ༛การลง฾ทษผูຌทิๅงงาน หมวด༛๏๎༛การบริหารสัญญาการซืๅอเฟฟງา ฾ดยระ฼บียบ༛กฟผ.༛ทีไ༛497༛ว຋าดຌวยการจัดซืๅอจัด จຌาง฽ละการบริหารพัสดุที ไ฼กี ไยวกับการพาณิชยຏ ฾ดยตรง༛มี༛2༛หมวด༛ทีไ฼กีไยวขຌองกับบันทึก฼บิกซืๅอ༛คือ 1. บันทึกกำหนดราคากลาง อຌางอิงระ฼บียบ༛กฟผ.༛ ที ไ༛497༛หมวด༛๏༛ขຌอ༛ํ๎༛(๐) ฽ทน༛ระ฼บียบ༛ กฟผ.༛ทีไ༛356༛หมวด༛๏༛ขຌอ༛๔༛(๐) รูปทีไ 1 บันทึกกำหนดราคากลาง 2. บันทึก฼บิกซืๅอ฼คมีภัณฑຏ༛ส ຋ง༛กจฟธ.༛อຌางอิง ระ฼บียบ༛กฟผ.༛ทีไ༛497༛หมวด༛๓༛ขຌอ༛๎๏ ฽ทน༛ ระ฼บียบ༛กฟผ.༛ทีไ༛356༛หมวด༛๒༛ขຌอ༛ํ๕ รูปทีไ 2 บันทึก฼บิกซืๅอ฼คมีภัณฑຏ 15


หมวด༛๏༛ราคากลาง การจัดซืๅอจัดจຌางตามระ฼บียบนีๅ༛฿หຌมีการ จัดทำราคากลาง฽ละ฼ผย฽พร ຋เวຌ฿นระบบ฼ครือข ຋าย สารสน฼ทศของ༛กฟผ.༛฽ละของกรมบัญชีกลางดຌวย การจัดซืๅอจัดจຌางทีไมีราคาครัๅงละเม ຋฼กิน༛50༛ ลຌานบาท฿หຌหน ຋วยงานผูຌ฿ชຌงาน฼ปຓนผูຌกำหนดราคา กลาง༛ส຋วนการจัดซืๅอจัดจຌางทีไมีราคาครัๅงละ฼กิน༛50༛ ลຌานบาท ฿หຌมีคณะกรรมการกำหนดราคากลาง ฽ละ ฼สนอผูຌมีอำนาจอนุมัติ฽ต຋งตัๅงคณะกรรมการกำหนด ราคากลาง ดังนีๅ - ราคาครัๅงละเม຋฼กิน༛200༛ลຌานบาท༛อนุมัติ฾ดย ผูຌอำนวยการฝຆาย༛(฼ดิม༛เม຋฼กิน༛100༛ลຌาน) - ราคาครัๅงละ฼กิน༛200༛ลຌานบาท༛อนุมัติ฾ดย༛ ผูຌช຋วยผูຌว຋าการ༛(฼ดิม༛฼กิน༛100༛ลຌาน) ตารางทีไ༛1 ผูຌมีอำนาจอนุมัติการจัดซืๅอจัดจຌาง องคຏประกอบของคณะกรรมการกำหนดราคากลาง - คณะกรรมการกำหนดราคากลางจะตຌองมี จำนวนอย຋างนຌอย༛3༛คน - คณะกรรมการกำหนดราคากลาง༛฿หຌมี ผูຌปฏิบัติงานระดับ༛8༛ขึๅนเปอย຋างนຌอย༛1༛คน - คณะกรรมการกำหนดราคากลางจะตຌองมี จำนวนเม຋ตไำกว຋ากึไงหนึไงของจำนวนกรรมการ ทีไเดຌ฽ต຋งตัๅงเวຌ༛༛จึงจะดำ฼นินการตามทีไกำหนด เวຌเดຌ หลัก฼กณฑຏการคำนวณราคากลาง ตຌองคำนึงถึงประ฾ยชนຏของ༛กฟผ.༛฼ปຓนสำคัญ༛ 1. ราคาตามหลัก฼กณฑຏทีไรองผูຌว຋าการประกาศกำหนด༛༛༛ 2. ราคาตามมาตรฐานทีไสำนักงบประมาณกำหนด༛ 3. ราคาตามทีไหน຋วยงานกลางอืไนกำหนด༛ 4. ราคาทีไเดຌมาจากการสืบราคาจากทຌองตลาด༛ 5. ราคาที ไ฼คยซืๅอหรือจຌางครัๅงหลังสุดภาย฿นระยะ ฼วลา༛2༛ป຃งบประมาณ หนຌาทีไของคณะกรรมการกำหนดราคากลาง 1. คำนวณราคากลางงานซืๅอหรืองานจຌางหรืองาน จຌางที ไปรึกษา༛ตาม฼อกสารกำหนดขอบ฼ขตของ งาน༛(Terms of Reference : TOR)༛฽ละตาม หลัก฼กณฑຏที ไกำหนด༛฽ลຌว฼สนอขออนุมัติราคา กลางเปพรຌอมกับขัๅนตอนขอผูຌมีอำนาจอนุมัติ฿หຌ ความ฼หในชอบบันทึกการขอซืๅอหรือการขอจຌาง༛ ฽ละสำ฼นา฿หຌผูຌมี อำนาจอน ุมัติ ฽ต ຋งตัๅง คณะกรรมการกำหนดราคากลาง฼พืไอทราบ༛ก຋อน ส຋งหน຋วยงานจัดซืๅอจัดจຌางดำ฼นินการต຋อเป 2. ชีๅ฽จงกรณีทีไผลการจัดซืๅอจัดจຌางมีราคา฽ตกต຋าง จากราคากลางตัๅง฽ต ຋รຌอยละ༛15༛ขึๅนเป༛฿หຌ คณะกรรมการพิจารณาผลการจัดซืๅอจัดจຌาง ทราบ༛฾ดย฿ชຌราคากลาง฼ปຓนฐานการคำนวณ༛ 3. ฽ต ຋งตัๅงคณะทำงาน฼พื ไอคำนวณราคากลางเดຌ ตามทีไ฼หในสมควร ต้า฽หน຋ง วง฼งิน༛(บาท) ผูຌอ้านวยการฝຆาย เม຋฼กิน༛200 ลຌานบาท༛(฼ดิม༛100 ลຌานบาท) ผูຌช຋วยผูຌว຋าการ ฼กิน༛200 ลຌานบาท༛(฼ดิม༛100 ลຌานบาท) 16


หมวด༛๓༛การซืๅอหรือการจຌาง การขอซืๅอหรือการขอจຌาง฿หຌหน ຋วยงาน ผูຌ฿ชຌงานดำ฼นินการจัดทำบันทึกการขอซืๅอ༛หรือ การขอจຌาง༛฾ดยมีรายละ฼อียด༛ดังนีๅ 1. ฼หตุผล฽ละความจำ฼ปຓนทีไตຌองซืๅอหรือจຌาง 2.ขอบ฼ขตของงานหรือรายละ฼อียดคุณ ลักษณะ฼ฉพาะของพัสดุหรือ฽บบรูปรายการ งานก຋อสรຌางทีไจะซืๅอหรือจຌาง༛฽ลຌว฽ต຋กรณี 3.ราคากลางของพัสดุที ไจะจัดซืๅอหรืองานจຌาง༛ (ทีไรวมภาษีมูลค຋า฼พิไม฽ลຌว) 4.วง฼งินที ไจะซืๅอหรือจຌาง༛฾ดย฿หຌระบุวง฼งิน งบประมาณทีไจะซืๅอหรือจຌาง฿นครัๅงนัๅน༛(ทีไ รวมภาษีมูลค ຋า฼พิ ไม฽ลຌว)༛ถຌาเม ຋มีวง฼งิน ดังกล຋าว฿หຌระบุวง฼งินทีไประมาณว຋าจะซืๅอ หรือจຌาง฿นครัๅงนัๅน 5.กำหนด฼วลาที ไตຌองการ฿ชຌพัสดุนัๅนหรือ฿หຌ งานนัๅน฽ลຌว฼สรใจ 6.วิธีทีไจะซืๅอหรือจຌาง฽ละ฼หตุผลทีไตຌองซืๅอหรือ จຌาง฾ดยวิธีนัๅน 7. หลัก฼กณฑຏการพิจารณาคัด฼ลือกขຌอ฼สนอตาม ขຌอ༛๏๑ ตามระ฼บียบ༛กฟผ.༛ทีไ༛497 8.ขຌอ฼สนออืไน โ༛(ถຌามี) กรณีการขอซืๅอหรือการขอจຌางที ไมีวง฼งินเม຋ ฼กิน༛500,000 บาท༛จะกำหนดรายละ฼อียด฿น การขอซืๅอหรือการขอจຌาง฼ฉพาะรายการทีไ กำหนด฿น༛1., 2., 3., ฽ละ༛4. กใเดຌ ขຌอ༛๏๑༛ตามระ฼บียบ༛กฟผ.༛ทีไ༛497༛ทีไกล຋าวถึง ขຌางตຌนนัๅน༛มีรายละ฼อียดการพิจารณาคัด฼ลือก ขຌอ฼สนอ฾ดยวิธีประกวดราคา༛สอบราคา༛หรือ การ฼สนอราคาทีไมีผูຌ฼ขຌาร຋วม฼สนอราคาตัๅง฽ต຋༛2༛ รายขึๅนเป༛฿หຌดำ฼นินการ฾ดยพิจารณาถึง ประ฾ยชนຏของ༛กฟผ.༛฽ละวัตถุประสงคຏของการ ฿ชຌงาน฼ปຓนสำคัญ༛฾ดย฿หຌคำนึงถึง฼กณฑຏราคา ฽ละพิจารณา฼กณฑຏอืไนประกอบดຌวย༛ดังต຋อเปนีๅ༛ (1) ประสิทธิภาพ฽ละอายุการ฿ชຌงาน (2) ตຌนทุนราคาพัสดุ฽ละค຋า฿ชຌจ຋ายทีไสำคัญตลอด อายุการ฿ชຌงาน (3) ค຋าความสูญ฼สียพลังงานเฟฟງา (4) มาตรฐานของสินคຌาหรือบริการ (5) บริการหลังการขาย (6) พัสดุทีไรัฐตຌองการส຋ง฼สริมหรือสนับสนุน (7) การประ฼มินผลการปฏิบัติงานของผูຌ฼สนอราคา (8) ขຌอ฼สนอดຌาน฼ทคนิคหรือขຌอ฼สนออืไน฿นกรณีทีไ กำหนด฿หຌมีการยื ไนขຌอ฼สนอดຌาน฼ทคนิคหรือ ขຌอ฼สนออืไนก຋อนตามวรรคทຌาย (9) ฼กณฑຏอืไนตามทีไรองผูຌว຋าการกำหนด การพิจารณาคัด฼ลือกขຌอ฼สนอ༛กรณี฿ชຌ฼กณฑຏ ราคา༛฿หຌซืๅอหรือจຌางจากผูຌที ไ฼สนอราคา ฼ปรียบ฼ทียบตไำสุด฾ดยพิจารณาราคาที ไ฼สนอ ประกอบกับราคาทีไคำนวณเดຌจาก฼กณฑຏอืไน༛โ༛ ขຌางตຌน༛฿นกรณีทีไเม຋อาจกำหนดราคาทีไคำนวณ เดຌจาก฼กณฑຏอืไนประกอบ฿หຌ฿ชຌราคาทีไ฼สนอ฿น การพิจารณาคัด฼ลือก 17


กรณี฿ชຌ฼กณฑຏราคาประกอบ฼กณฑຏอื ไน༛฿หຌ ฼ลือก฿ชຌอย຋างนຌอย฼กณฑຏ฿ด฼กณฑຏหนึไงหรือหลาย ฼กณฑຏขຌางตຌนเดຌ༛ประกอบกับ฼กณฑຏราคา༛฽ละ ตຌองกำหนดนๅำหนักของ฽ต຋ละ฼กณฑຏ฿หຌชัด฼จน༛ รวมทัๅงการ฿หຌคะ฽นนพรຌอมดຌวย฼หตุผลของ การ฿หຌคะ฽นน฿น฽ต ຋ละ฼กณฑຏ༛฼มื ไอพิจารณา ฼ลือกขຌอ฼สนอประกอบกับ฼กณฑຏที ไ฿ชຌ฿นการ พิจารณา฽ลຌว༛การพิจารณา฼ลือกขຌอ฼สนอ฿หຌ จัด฼รียงลำดับตามคะ฽นน ขຌอ฼สนอ฿ดที ไมี คะ฽นนสูงสุด฿หຌซืๅอหรือจຌางกับผูຌ฼สนอรายนัๅน༛ ทัๅงนีๅ฿หຌหน຋วยงานจัดซืๅอจัดจຌางประกาศ฼กณฑຏทีไ ฿ชຌ฿นการพิจารณาคัด฼ลือก฽ละนๅำหนักของ฽ต຋ ละ฼กณฑຏเวຌ฿น฼อกสารสอบราคาหรือ฼อกสาร ประกวดราคา༛฽ลຌว฽ต຋กรณีดຌวย อำนาจอนุมัติการ฼บิกซืๅอหรือขอจຌาง 1. หัวหนຌา฽ผนกขึๅนเปของหน ຋วยงานผูຌ฿ชຌงาน ภาย฿นวง฼งินครัๅงละเม຋฼กิน༛5,000,000 บาท 2. หัวหนຌากองขึๅนเปของหน ຋วยงานผูຌ฿ชຌงาน ภาย฿นวง฼งินครัๅงละเม຋฼กิน༛20,000,000 บาท 3.ผูຌอำนวยการฝ ຆายของหน ຋วยงานผูຌ฿ชຌงาน ภาย฿นวง฼งินครัๅงละเม ຋฼กิน༛100,000,000 บาท (฼ดิม༛ครัๅงละเม຋฼กิน༛50,000,000 บาท) 4.ผูຌช຋วยผูຌว຋าการขึๅนเป ภาย฿นวง฼งินครัๅงละเม຋฼กิน༛200,000,000 บาท༛ (฼ดิม༛ครัๅงละเม຋฼กิน༛100,000,000 บาท) 5.รองผูຌว຋าการขึๅนเป ภาย฿นวง฼งินครัๅงละ฼กิน༛200,000,000 บาท (฼ดิม༛ครัๅงละ฼กิน༛100,000,000 บาท) ตารางทีไ༛2อำนาจอนุมัติการ฼บิกซืๅอหรือขอจຌาง กรณีการซืๅอการจຌาง฾ดยวิธีพิ฼ศษซึไงมีวง฼งิน ฼กิน༛500,000༛บาท༛จะตຌองเดຌรับความ฼หในชอบจาก ผูຌมีอำนาจ฿นขຌอ༛3., 4., 5. ฽ลຌว฽ต ຋กรณี༛฽ละ฼มืไอ เดຌรับอนุมัติการซืๅอหรือการจຌาง฽ลຌว༛฿หຌส຋งหน຋วยงาน จัดหาดำ฼นินการต຋อเป การซืๅอหรือการจຌาง฿นกรณีฉุก฼ฉิน฽ละจำ฼ปຓน การซืๅอหรือการจຌาง฿นกรณีจำ฼ปຓน฼ร຋งด ຋วนทีไ ฼กิดขึๅน฾ดยเม ຋เดຌคาดหมายเวຌก ຋อน฽ละเม ຋อาจ ดำ฼นินการตามปกติเดຌทัน༛หากล ຋าชຌาจะ฼กิดความ ฼สียหาย฽ก຋งาน༛ถຌาการซืๅอหรือการจຌางครัๅงนัๅนมีราคา ครัๅงละเม຋฼กิน༛1,000,000༛บาท༛฿หຌหน຋วยงานผูຌ฿ชຌงาน หรือหน ຋วยงานจัดหาหรือผูຌปฏิบัติงานที ไมีความ จำ฼ปຓน฼ร຋งด຋วนดังกล຋าวดำ฼นินการซืๅอหรือจຌางเปก຋อน เดຌ༛฽ลຌวรีบจัดทำรายงานการซืๅอหรือการจຌางกรณี จำ฼ปຓน฼ร຋งด຋วน฼สนอผูຌบังคับบัญชา༛฼พืไอพิจารณา฿หຌ ความ฼หในชอบ฽ละตัๅงผูຌตรวจรับพัสดุหรือผูຌตรวจรับ งานจຌาง༛(ถຌาตรวจรับเดຌ) 1. หัวหนຌากองขึๅนเปของหน ຋วยงานผูຌ฿ชຌงาน ภาย฿นวง฼งินครัๅงละเม຋฼กิน༛10,000 บาท 2.ผูຌอำนวยการฝຆายของหน຋วยงานผูຌ฿ชຌงาน ภาย฿นวง฼งินครัๅงละเม຋฼กิน༛500,000 บาท (฼ดิม༛ครัๅงละเม຋฼กิน༛100,000 บาท) ต้า฽หน຋ง วง฼งิน༛(บาท) หัวหนຌา฽ผนก เม຋฼กิน༛5 ลຌานบาท หัวหนຌากอง เม຋฼กิน༛20 ลຌานบาท ผูຌอ้านวยการฝຆาย เม຋฼กิน༛100 ลຌานบาท༛(฼ดิม༛50 ลຌานบาท) ผูຌช຋วยผูຌว຋าการ เม຋฼กิน༛200 ลຌานบาท༛(฼ดิม༛100 ลຌานบาท) รองผูຌว຋าการ ฼กิน༛200 ลຌานบาท༛(฼ดิม༛100 ลຌานบาท) 18


3.ผูຌช຋วยผูຌว຋าการขึๅนเป ภาย฿นวง฼งินครัๅงละเม຋฼กิน༛700,000 บาท༛ (฼ดิม༛ครัๅงละเม຋฼กิน༛200,000 บาท) 4.รองผูຌว຋าการขึๅนเป ภาย฿นวง฼งินครัๅงละเม຋฼กิน༛1,000,000 บาท ตารางทีไ༛3 การซืๅอหรือการจຌาง฿นกรณีฉุก฼ฉินจำ฼ปຓน ซึไง฿นการทำบันทึกสำหรับการจัดซืๅอ ฼คมีภัณฑຏของ฽ผนกบริหาร฼คมีภัณฑຏ༛กอง฼คมีภัณฑຏ༛ ฝ ຆาย฼คมี฼พื ไอดำ฼นินการ฼บิกซืๅอ฼คมีภัณฑຏ฿หຌ฽ก຋ ฾รงเฟฟງา༛มีทัๅงสิๅน༛4༛ฉบับ༛คือ 1. บันทึก฼บิกซืๅอ฼คมีภัณฑຏ 2. บันทึกขออนุมัติซืๅอ฼คมีภัณฑຏ 3. บันทึกกำหนดราคากลาง 4. บันทึก฼บิกซืๅอ฼คมีภัณฑຏ༛ส຋ง༛กจฟธ. ฾ดยมี༛2༛บันทึก༛คือ༛บันทึกกำหนดราคากลาง ฽ละบันทึก฼บิกซืๅอ฼คมีภัณฑຏ༛ส຋ง༛กจฟธ.༛ตามทีไกล຋าวมา ขຌางตຌน༛ทีไอຌางอิงกับระ฼บียบ༛กฟผ.༛ทีไ༛497 จากทีไกล຋าวมาทัๅงหมดจะ฼หในว຋า ระ฼บียบ༛กฟผ.༛ ทีไ༛497༛ว຋าดຌวยการจัดซืๅอจัดจຌาง฽ละการบริหารพัสดุทีไ ฼กี ไยวกับการพาณิชยຏ฾ดยตรง༛ฉบับล ຋าสุดนัๅน༛มีการ ฼ปลี ไยน฽ปลงที ไ฼กี ไยวขຌอง฾ดยตรงกับงานการจัดหา ฼คมีภัณฑຏของ฽ผนกบริหาร฼คมีภัณฑຏ༛กอง฼คมีภัณฑຏ༛ ฝຆาย฼คมี༛ดังนีๅ ตารางทีไ༛4༛การ฼ปลีไยน฽ปลงขยายวง฼งินผูຌมีอำนาจ อนุมัติ฽ต຋งตัๅงคณะกรรมการกำหนดราคากลาง ตารางทีไ༛5 การ฼ปลีไยน฽ปลงขยายวง฼งินผูຌมีอำนาจ ฿หຌความ฼หในชอบบันทึกการขอซืๅอหรือการขอจຌาง ตารางทีไ༛6 การ฼ปลีไยน฽ปลงขยายวง฼งินผูຌมีอำนาจ ฿หຌความ฼หในชอบ฽ละ฽ต ຋งตัๅงผูຌตรวจรับพัสดุหรือ งานจຌาง༛หรือคณะกรรมการตรวจรับพัสดุหรืองาน จຌาง฿นกรณีฉุก฼ฉิน฽ละจำ฼ปຓน สุดทຌายนีๅ༛ผูຌ฼ขียนหวัง฼ปຓนอย຋างยิไงว຋าบทความ วิชาการฉบับนีๅ༛จะช຋วย฿หຌท຋านผูຌอ຋านมีความ฼ขຌา฿จ ฼กีไยวกับระ฼บียบ༛กฟผ.༛ทีไ༛497༛ว຋าดຌวยการจัดซืๅอ จัดจຌาง฽ละการบริหารพัสดุทีไ฼กีไยวกับการพาณิชยຏ ฾ดยตรง༛ทีไ฼กีไยวขຌองกับการจัดซืๅอ฼คมีภัณฑຏ฼พิไมมาก ขึๅน༛฽ลຌวพบกัน฿หม຋༛฿นวารสาร༛Chem’s Talk ฉบับหนຌาค຋ะ ฼อกสารอຌางอิง 1. พระราชบัญญัติ༛การจัดซืๅอจัดจຌาง༛฽ละการบริหาร พัสดุภาครัฐ༛พ.ศ.2560 2. ระ฼บียบการเฟฟງาฝຆายผลิต฽ห຋งประ฼ทศเทย༛ฉบับทีไ༛ ๏๑๒༛ว຋าดຌวย༛การจัดซืๅอจัดจຌาง฽ละการบริหารพัสดุ ทีไ฼กีไยวกับการพาณิชยຏ฾ดยตรง ต้า฽หน຋ง วง฼งิน༛(บาท) หัวหนຌากอง เม຋฼กิน༛1 หมืไนบาท ผูຌอ้านวยการฝຆาย เม຋฼กิน༛5 ฽สนบาท༛(฼ดิม༛1 ฽สนบาท) ผูຌช຋วยผูຌว຋าการ เม຋฼กิน༛7 ฽สนบาท༛(฼ดิม༛2 ฽สนบาท) รองผูຌว຋าการ เม຋฼กิน༛1 ลຌานบาท ต้า฽หน຋ง วง฼งิน༛(บาท) ผูຌอ้านวยการฝຆาย เม຋฼กิน༛200 ลຌานบาท༛(฼ดิม༛100 ลຌานบาท) ผูຌช຋วยผูຌว຋าการ ฼กิน༛200 ลຌานบาท༛(฼ดิม༛100 ลຌานบาท) ต้า฽หน຋ง วง฼งิน༛(บาท) ผูຌอ้านวยการฝຆาย เม຋฼กิน༛100 ลຌานบาท༛(฼ดิม༛50 ลຌานบาท) ผูຌช຋วยผูຌว຋าการ เม຋฼กิน༛200 ลຌานบาท༛(฼ดิม༛100 ลຌานบาท) ต้า฽หน຋ง วง฼งิน༛(บาท) ผูຌอ้านวยการฝຆาย เม຋฼กิน༛5 ฽สนบาท༛(฼ดิม༛1 ฽สนบาท) ผูຌช຋วยผูຌว຋าการ เม຋฼กิน༛7 ฽สนบาท༛(฼ดิม༛2 ฽สนบาท) 19


3. ระ฼บียบการเฟฟງาฝຆายผลิต฽ห຋งประ฼ทศเทย༛ฉบับทีไ༛ ๐๕๓༛ว຋าดຌวย༛การจัดซืๅอจัดจຌาง฽ละการบริหารพัสดุ ทีไ฼กีไยวกับการพาณิชยຏ฾ดยตรง 4. ขຌอบังคับการเฟฟງาฝຆายผลิต฽ห຋งประ฼ทศเทย༛ฉบับทีไ༛ ๏๔๕༛ว຋าดຌวย༛การจัดซืๅอจัดจຌาง฽ละการบริหารพัสดุ ทีไ฼กีไยวกับการพาณิชยຏ฾ดยตรง ผูຌ฼ขียนบทความ : นางสาววิภาวี༛อนันตຏ฾ชคดี ตำ฽หน຋ง นักวิทยาศาสตรຏ༛ระดับ༛5 ฽ผนกบริหาร฼คมีภัณฑຏ กอง฼คมีภัณฑຏ༛ฝຆาย฼คมี 20


การตรวจรับน้ำมันเตาของโรงไฟฟ้ากระบี่และโรงไฟฟ้าบางปะกง จากสถานการณ์วิกฤตราคาพลังงานในปี พ.ศ. 2565 ส่งผลให้ราคาพลังงานมีการปรับตัวเพิ่มสูงขึ้น ตามความต้องการใช้พลังงานที่มากขึ้นจากการดำเนิน ธุรกิจและกิจกรรมต่าง ๆ ที่มีการขยายตัวเพิ่มขึ้น หลัง การฟื้นตัวของเศรษฐกิจภายหลังจากการแพร่ระบาด ของโควิด-19 นอกจากนี้การเกิดเหตุการณ์สงคราม ระหว ่างประเทศรัสเซีย-ยูเครน รวมถึงเหตุการณ์ ไฟไห ม้ Freeport LNG terminal ในป ร ะ เ ท ศ สหรัฐอเมริกา ส ่งผลให้อ ุปทานของตลาดก๊าซ ธรรมชาติลดลง เป็นผลให้ราคาเชื้อเพลิงในตลาดโลก ปรับตัวสูงขึ้น กฟผ. ในฐานะผู้ดูแลความมั่นคงระบบ ไฟฟ้าหลักของประเทศไทย ได้ดำเนินมาตรการต่าง ๆ ในการลดการนำเข้าเชื้อเพลิงที ่มีราคาสูงมาผลิต กระแสไฟฟ้า กระจายสัดส ่วนการใช้เชื้อเพลิงอื ่น ๆ เพื ่อลดภาระค ่าไฟฟ้าของประชาชน โดยหนึ ่งใน มาตรการที่จะช่วยลดภาระค่าใช้จ่าย คือ เปลี่ยนการ เดินเครื ่องโรงไฟฟ้าด้วยน้ำมันเตาและน้ำมันดีเซล ทดแทนเชื้อเพลิงก๊าซธรรมชาติในช่วงที่ Spot LNG มี ราคาสูง สำหรับบทความทางวิชาการนี้จะขอกล่าวถึง ขั้นตอนการตรวจรับน้ำมันเตาของโรงไฟฟ้ากระบี่และ โรงไฟฟ้าบางปะกง ซึ่งถือเป็นหนึ่งในขั้นตอนที่สำคัญ ของการบริหารจัดการเชื้อเพลิงทำให้โรงไฟฟ้าสามารถ เดินเครื่องผลิตกระแสไฟฟ้า เพื่อความมั่นคงของระบบ ไฟฟ้าภายในประเทศ ซึ่งในปัจจุบันโรงไฟฟ้าของการ ไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทยที่ยังสามารถเดินเครื่อง โรงไฟฟ้าด้วยน้ำมันเตาได้ มีอยู่ 2 โรงไฟฟ้าด้วยกัน ได้แก่ 1. โรงไฟฟ้ากระบี่ มีโรงไฟฟ้าพลังความร้อน เครื่องที่ 1 มีกำลังผลิตรวมทั้งหมด 340 เมกะวัตต์ ใช้น้ำมันเตา ชนิดที ่ 2 ที ่มีกำมะถันไม ่เกิน ร้อยละ 0.5 เป็นเชื้อเพลิงหลัก และใช้น้ำมันดีเซล เป็นเชื้อเพลิงสำรอง โดยมีอุปกรณ์หลักในการผลิต ไฟฟ้าดังนี้ เครื่องผลิตไอน้ำ 1 ชุด เครื่องผลิตไฟฟ้า กังหันไอน้ำ 1 ชุด พร้อมทั้งติดตั้งระบบกำจัดก๊าซ ซัลเฟอร์ไดออกไซด์ (Flue Gas Desulfurization : FGD) ชนิดเปียกที ่มีประสิทธิภาพไม ่น้อยกว่า ร้อยละ 90 เพื ่อลดและควบคุมผลกระทบด้าน คุณภาพอากาศให้อยู่ในเกณฑ์ที่กฎหมายกำหนด รูปที่ 1 ภาพรวมการทำงานของโรงไฟฟ้าพลังความ ร้อนกระบี่ เครื่องที่ 1 2. โรงไฟฟ้าบางปะกง มีโรงไฟฟ้าพลัง ความร้อน เครื่องที่ 3, 4 มีกำลังผลิตรวมทั้งหมด 1,200 เมกะวัตต์ ใช้ก๊าซธรรมชาติเป็นเชื้อเพลิง หลัก และใช้น้ำมันเตา ชนิดที่ 2 ที่มีกำมะถันไม่เกิน ร้อยละ 0.5 เป็นเชื้อเพลิงสำรอง โดยแต่ละเครื่อง จะประกอบไปด้วยอุปกรณ์หลักในการผลิตไฟฟ้า ดังนี้ เครื ่องผลิตไอน้ำ 1 ชุด เครื ่องผลิตไฟฟ้า กังหันไอน้ำ 1 ชุด พร้อมติดตั้งเครื่องดักฝุ ่นแบบ ไฟฟ้าสถิตย์ 1 ชุด เพื ่อควบคุมคุณภาพอากาศ ปล่อยทิ้งให้อยู่ในเกณฑ์ควบคุม 21


รูปที่ 2 ภาพรวมการทำงานของโรงไฟฟ้าความร้อน บางปะกง เครื่องที่ 3,4 จากข้อมูลโรงไฟฟ้าทั้ง 2 โรงในเบื้องต้น จะเห็นว ่าใช้น้ำมันเตา ชนิดที ่ 2 ที ่มีค ่ากำมะถัน ไม ่เกินร้อยละ 0.5 มาใช้เป็นเชื้อเพลิงในการ ผลิตไฟฟ้าในโรงไฟฟ้าเหมือนกัน และในการ บริหารจัดการสำรองน้ำมันเตาสำหรับนำมาใช้ใน กระบวนการผลิตของการไฟฟ้าฝ ่ายผลิตแห่ง ประเทศไทย จะดำเนินการโดย ฝ ่ายจัดหาและ บริหารสัญญาเชื้อเพลิงร่วมกับทางโรงไฟฟ้ากระบี่ และโรงไฟฟ้าบางปะกง ในการบริหารปริมาณ น้ำมันเตาสำรองคงคลัง ให้มีเพียงพอต่อการผลิต และจากสัญญาซื้อขายน้ำมันเตา (80%) ระหว่าง กฟผ. – ปตท. ฉบับล่าสุด ได้มีการกำหนดเกณฑ์ คุณภาพน้ำมันเตา และวิธีการวัดปริมาณน้ำมันเตา ที่ส่งมอบให้ ดังนี้ คุณภาพน้ำมันเตา ข อก า น อัตรา ูง/ต่ า ว ีท อบ 1.ความถ่วงจ าเพาะ ณ อุณหภูมิ 15.6/15.6 °C (Specific Gravity at 15.6/15.6 °C) ไม่สูงกว่า 0.990 ASTM D 1298 2.ความหนืด ทดสอบ โดยวิธีคิเนมาติก ณ อุณหภูมิ 50 °C เซนติ- สโตก (Kinematic Viscosity, cSt) ไม่ต่ ากว่า 81 ไม่ สูงกว่า 180 ASTM D 445 3.จุดวาบไฟ ทดสอบ โดยวิธีของ เพ็นสกี้- มาร์เต็นส์ โคลสเทส เคอร์ °C (Flash Point, Pensky-martens Close Tester, °C) ไม่ต่ ากว่า 60 ASTM D 93 4.จุดไหลเท °C (Pour Point, °C) ไม่สูงกว่า 24 ASTM D 97 5.ธาตุก ามะถัน ร้อย ละโดยน้ าหนัก (Sulphur Content, %wt) ไม่สูงกว่า 0.5 ASTM D 4294 6.ปริมาณความร้อน, แคลอรี่/กรัม (Gross Heat of Combustion , Cal/g) ไม่ต่ ากว่า 9,900 ASTM D 240 หรือเทียบเท่า 7.เถ้า ร้อยละโดย น้ าหนัก (Ash, % wt) ไม่สูงกว่า 0.1 ASTM D 482 8.น้ าและตะกอน ร้อย ละโดยปริมาตร (Water and Sediment, %Vol) ไม่สูงกว่า 1.0 ASTM D 1796 9.Vanadium + Sodium (ppm) ไม่สูงกว่า 100 AAS, ICP, FAS, XRF 22


การวั ปร มาณน้ำมันเตาที่ ่งมอบ สำหรับการวัดปริมาณน้ำมันส ่งมอบของ โรงไฟฟ้ากระบี ่และโรงไฟฟ้าบางปะกง จะใช้ ปริมาณน้ำมัน ที ่คำนวณจากค ่าความถ ่วง API ที่ อุณหภูมิ 60 °F เป็นปริมาณที ่ส ่งมอบ โดยมี รายละเอียดปลีกย ่อยของตำแหน ่งของถังที ่จะ ตรวจวัดปริมาณ ขึ้นกับการตกลงเจรจากับ ผู้ขาย น้ำมันเตา ดังนี้ กรณีที่ (1) ผู้ซื้อน้ำมัน จัดยานพาหนะขนส่ง มารับน้ำมันเตาที่คลังผู้ขาย หรือโรงกลั่นน้ำมันหรือ จุดจ ่ายอื ่น ให้ถือตามปริมาณที ่วัดได้ที ่ถังหรือ มิเตอร์ของผู้ขาย หรือของโรงกลั ่นน้ำมัน หรือ ตามที่ฝ่ายปฏิบัติการทั้งสองฝ่ายจะตกลงกัน กรณีที่ (2) ผู้ขายจัดส่งน้ำมันเตาให้จากคลัง ผู้ขาย หรือโรงกลั่นน้ำมัน หรือยานพาหนะที่นำส่ง น้ำมันเตา ไปเข้าถังรับของผู้ซื้อเองโดยตรง ให้ถือ ตามปริมาณที ่วัดได้ที ่ถังของผู้รับของผู้ซื้อหรือ ตามที่ฝ่ายปฏิบัติการทั้งสองฝ่ายตกลงกัน กรณีที่ (3) รับน้ำมันเตาจากถังที่ผู้ขายเช่า หรือผู้ขายยืมถัง ณ โรงไฟฟ้าผู้ซื้อให้ถือตามปริมาณ ที่วัดได้ที่ถังเช่าหรือยืมถัง หรือตามที่ทั้งสองฝ่ายจะ ตกลงกัน กรณีของโรงไฟฟ้ากระบี ่และโรงไฟฟ้าบาง ปะกง จะดำเนินการตรวจวัดน้ำมันที่ตำแหน่งตาม กรณีที่ (2) โดยให้ถือตามปริมาณการวัดที่ถังเก็บ น้ำมันเตาของโรงไฟฟ้า ซึ ่งผู้ขายจะดำเนินการ ขนส่งน้ำมันเตามาทางเรือและดำเนินการสูบถ ่าย น้ำมันมาตามแนวเส้นท่อจากท่าเทียบเรือมาที ่ถัง เก็บน้ำมันเตา รูปที่ 3 ท ่าเทียบเรือและถังเก็บน้ำมันเตา ที ่คลัง น้ำมันบ้านคลองรั้วของโรงไฟฟ้ากระบี่ รูปที่ 4 ท่าเทียบเรือและถังเก็บน้ำมันเชื้อเพลิง ฝั่ง ศูนย์ฝึกอบรมของโรงไฟฟ้าบางปะกง 23


ขั้นตอนการตรวจรับ หลังจากที ่ดำเนินการประสานงาน นัดวัน เวลาและปริมาณน้ำมันเตาที ่โรงไฟฟ้าต้องการกับ ผู้ขายน้ำมัน จนกระทั่งถึงขั้นตอนที่ผู้ขายนำเรือที่ บรรจุน้ำมันเตา เข้าท่าเทียบเรือ เพื่อที่จะเตรียมส่ง มอบน้ำมันเตาแล้ว ต่อไปก็จะเป็นขั้นตอนการตรวจ รับที่ผู้ปฏิบัติงานในโรงไฟฟ้าจะดำเนินการร่วมกับ ผู้ขายน้ำมัน ในการดำเนินการตามขั้นตอนการตรวจ รับน้ำมันเตา ให้เป็นไปอย ่างถูกต้องทั้งปริมาณ คุณภาพ และไม ่ให้เกิดข้อพิพาทระหว ่างผู้ซื้อและ ผู้ขายน้ำมันเตาต่อไป โดยมีรายละเอียดดังนี้ เรือเข้าท่าเทียบเรือ หลังจากที ่เรือจอดสนิทที ่ นายท ่า กฟผ. จะดำเนินการรับเชือกและดำเนินการล้อม Boom รอบเรือ เมื่อดำเนินการแล้วเสร็จ คณะกรรมการ ตรวจรับน้ำมันเตา กฟผ. และผู้มีส ่วนเกี ่ยวข้อง ได้แก ่ เจ้าหน้าที ่ของผู้ขาย ด ่านศุลกากร กรม สรรพสามิต และ Surveyor (Third Party) ร ่วม ดำเนินการตรวจสอบเอกสารการขนส ่งและขึ้น ดำเนินการตรวจสอบความเรียบร้อยของสภาพ Seal ปิดฝาน้ำมันบนเรือ จากนั้นจะทำการ ตรวจวัดและคำนวณปริมาณน้ำมันในเรือ ซึ่งต้องมี ปริมาณแตกต ่างจากใบตราส ่งสินค้า (Bill of Lading) ไม่เกิน ± 0.5% และทำการตรวจวัดการ ปนเปื้อนของน้ำในน้ำมันในเรือด้วย หากไม ่พบ ความผิดปกติ Surveyor จะดำเนินการเก็บน้ำมัน ตัวอย่างบนเรือ จำนวน 3 ชุดให้แก่ กฟผ., ผู้ขาย และ Surveyor จากนั้นจะส ่งตัวอย ่างนั้น 1 ชุด ให้กับแผนกเคมีโรงไฟฟ้า กฟผ. เพื่อนำตัวอย่างไป ตรวจสอบค ุณภาพภายในห้องปฏิบัติการซึ่ง พารามิเตอร์ที ่จะดำเนินการตรวจวัดเพื ่อติดตาม คุณภาพในห้องปฏิบัติการได้แก่ 1. ความถ่วงจำเพาะ ณ อุณหภูมิ 15.6/15.6 °C 2. จุดวาบไฟ 3. จุดไหลเท 4. ธาตุกำมะถัน ร้อยละโดยน้ำหนัก สำหรับพารามิเตอร์อื ่น ๆ ให้ยึดตาม เอกสารรับรองคุณภาพน้ำมันเตา เมื ่อได้รับการ ยืนยันว ่าคุณภาพน้ำมันเตาที ่นำไปตรวจสอบใน ห้องปฏิบัติการมีคุณภาพเป็นไปตามเงื ่อนไขตาม สัญญาฯ ซื้อขาย นายท ่า จะดำเนินการต ่อท่อ Unloading arm จากท่าเรือเข้ากับท่อส่งน้ำมันบน เรือเพื่อเตรียมพร้อมสำหรับการสูบถ่ายแล้ว ก็เข้าสู่ กระบวนการสูบถ่ายน้ำมันเตาต่อไป รูปที่ 5ขณะเรือขนส่งน้ำมันเตาจอดเทียบท่าและ ดำเนินการล้อม Boom รอบเรือแล้วเสร็จ รูปที่ 6ตรวจสอบสภาพของ Seal ปิดฝาถังบนเรือ และจุดเชื่อมต่อ Unloading arm กับท่อส่งน้ำมัน บนเรือ 24


การสูบถ่ายน้ำมันเตา ก่อนการสูบน้ำมันเตาจากเรือไปที่ถังเก็บ น้ำมัน นายท ่า ร ่วมกับคณะกรรมการตรวจรับ น้ำมันเตา กฟผ. และผู้มีส ่วนเกี ่ยวข้อง จะ ดำเนินการตรวจสอบความพร้อมของ Fuel Oil Fill Line จากจุด High point หน้าถังเก็บน้ำมัน จนถึงปลายท ่าเรือ โดยทำการ Start Pump Fill Line เพื่อไล่อากาศที่ปะปนอยู่ในท่อขนถ่ายน้ำมัน ออกผ ่ านท างจ ุด Vent ของท ่อน้ ำมัน เมื่อ ดำเนินการแล้วเสร็จ จึง Stop Pump Fill Line จากนั้นจะดำเนินการตรวจสอบความพร้อมของถัง รับน้ำมันเตา โดยร่วมตรวจสอบ Valve Drain ก้น ถังเก็บน้ำมันว่าต้องอยู่ในสถานะที่ปิดสนิท พร้อม ปิด Seal ที ่ตำแหน ่งต ่าง ๆ ของถังเก็บน้ำมันเตา เมื่อดำเนินการเสร็จ จึงจะเข้าสู่กระบวนการวัดเปิด เพื ่อคำนวณปริมาณน้ำมันที ่มีอยู ่ในถังเก็บน้ำมัน เตา ก ่อนการสูบถ ่ายน้ำมันเตา จะทำการบันทึก ระดับระดับน้ำมันและอุณหภูมิน้ำมันในถังเก็บ น้ำมันเตาเพื่อนำไปคำนวนปริมาณน้ำมันในถัง เมื่อ ทราบปริมาณน้ำมันเตาก่อนการสูบถ่ายแล้ว จึงเข้า สู ่กระบวนการสูบถ ่ายน้ำมันจากเรือมาที ่ถังเก็บ น้ำมันต่อไป หลังจากที ่สูบถ ่ายน้ำมันเตาจากเรือจน หมดหรือตามปริมาณที ่ส ่งมอบแล้ว ก็จะเข้าสู่ ขั้นตอนของการดำเนินการตรวจสอบความ เรียบร้อยของ Fuel Oil Fill Line อีกครั้งหลังการ สูบถ่ายน้ำมันแล้วเสร็จ โดยการ Start Pump Fill Line เพื่อไล่อากาศที่ปะปนอยู่ในท่อขนถ่ายน้ำมัน ออกผ ่านทางจ ุด Vent ของท ่อน้ำมันสำหรับ น้ำมันเตาที ่ถูกสูบถ ่ายมายังถังเก็บน้ำมันแล้ว จ ะถู กเ ว้น ร ะย ะให้น้ ำมันเ กิดก า รเ ซ็ตตั ว เพื่อให้ระดับน้ำมันในถังเก็บนิ่ง ไม่เกิดการผันผวน โดยในระหว ่างที ่รอน้ำมันเซ็ตตัว นายท ่า กฟผ. จะดำเนินการปลด Unloading Arm ปลด Boom ที่ล้อมเรือขนส่งแล้วเสร็จ จึงดำเนินการปล่อยเรือ ออกจากท่าเทียบเรือ รูปที่ 7 การไล่อากาศที่ตำแหน่ง High point และ การวัดเปิด/ปิด เพื่อคำนวณหาปริมาณน้ำมันในถัง เก็บ เมื ่อรอระดับน้ำมันเตาในถังเก็บน้ำมัน เซ็ตตัวจนมีค ่าคงที ่แล้ว คณะกรรมการตรวจรับ น้ำมันเตาและผู้มีส ่วนเกี ่ยวข้องร ่วมเปิด Valve Drain ก้นถังเก็บน้ำมันเพื ่อระบายน้ำที ่ปะปนมา ออกจากถังเก็บน้ำมัน เมื ่อแล้วเสร็จ จะเริ่ม กระบวนการวัดปิด เพื่อคำนวณหาปริมาณน้ำมัน เตาที่อยู ่ในถังเก็บน้ำมัน และนำข้อมูลไปใช้ใน กระบวนการซื้อขายน้ำมันต่อไป 25


เอก ารอ างอ ง 1.สัญญาซื้อขายน้ ำมันเตา (80%) ระหว ่ าง กฟผ. – ปตท. ฉบับทบทวนปี พ.ศ. 2564 2.คู่มือการตรวจรับน้ำมันเชื้อเพลิงโรงไฟฟ้ากระบี่ 3.คู่มือการตรวจรับน้ำมันเชื้อเพลิงโรงไฟฟ้าบางปะกง 4.แผนการผลิตและรับซื้อไฟฟ้า ปี 2566 กองวางแผน ปฏิบัติการผลิตไฟฟ้า ฝ่ายควบคุมระบบกำลังไฟฟ้า ผู เขียนบทความ : นายธนากร เหลืองประเสริฐ ตำแหน่ง หัวหน้าแผนกเคมีโรงไฟฟ้าบางปะกง แผนกเคมีโรงไฟฟ้าบางปะกง กองเคมีโรงไฟฟ้า ฝ่ายเคมี ผู เขียนบทความ : นายปาล์ม คล้ายทองคำ ตำแหน่ง ช่างระดับ 5 แผนกเคมีโรงไฟฟ้าภาคใต้ กองเคมีโรงไฟฟ้า ฝ่ายเคมี 26


Click to View FlipBook Version