บทท่ี ๗ สรุป
“พระพทุ ธเจา้ ตรสั อานนท!์ ธรรมก็ดี วินยั ก็ดี ทเ่ี ราแสดงแลว้ บญั ญตั ิแลว้ แกพ่ วกเธอทงั้ หลาย
ธรรมวินยั นนั้ จกั เป็นศาสดาของพวกเธอทงั้ หลายโดยการลว่ งไปแหง่ เรา”
( บาล-ี มหา.ที ๑๐/๑๗๘/๑๔๑ )
“ดกู ่อนภกิ ษุทงั้ หลาย บดั นีเ้ ราเตือนทา่ น สงั ขารทงั้ หลายมีความเสอื่ มไปเป็นธรรมดา ทา่ น
ทงั้ หลายจงยงั ความไมป่ ระมาทใหถ้ ึงพรอ้ มเถิด”
นีเ้ ป็นปัจฉิมวาจาของพระตถาคต ( สตุ ฺ ทฆี .๑๓/๒/๑๔๓ )
บทท่ี ๗ สรุป
เนือ้ หา
พทุ ธธรรมเป็นรากฐานของพทุ ธจติ วิทยาไดถ้ กู นาํ มาใชเ้ พ่ือประโยชนส์ ขุ ของมวลมนษุ ยท์ ่ไี ดร้ บั การ
ยอมรบั วา่ เป็น “อกาลโิ ก” และยงั ประโยชนต์ อ่ บคุ คลทกุ เพศทกุ วยั และทกุ ระดบั ทกุ ชนชนั้ จงึ มคี ณุ คา่ สาํ หรบั
มนษุ ยช์ าตโิ ดยถว้ นหนา้ ตามระดบั สตปิ ัญญาของบคุ คล โดยมีจดุ มงุ่ หมายเพือ่ ใหบ้ คุ คลสามารถจดั การกบั
ชีวติ นที่ดาํ เนินอยใู่ นแตล่ ะวนั ในโลกนีไ้ ดด้ ว้ ยความสขุ สาระสาํ คญั ของจติ วทิ ยาแนวพทุ ธจงึ อยทู่ ก่ี ารเสนอถงึ
หลกั การตามธรรมชาตติ ลอดถึงการดาํ เนินชีวิตใหบ้ รรลเุ ปา้ หมายถึงการดบั ทกุ ขป์ ัญหาในจติ ใจทีเ่ กิดขนึ้ ใหห้ มด
สนิ้ ไป ดว้ ยปัญญาอยา่ งแจม่ แจง้ ถงึ ความจรงิ ตาม “หลกั พุทธธรรม” และสามารถนาํ ความรูค้ วามสามารถไป
ใชใ้ หเ้ กิดดประโยชนต์ อ่ สว่ นรวมเพือ่ ใหค้ วามชว่ ยเหลือผอู้ น่ื ทางดา้ นจติ ใจ และทางดา้ นสงั คมแกผ่ อู้ ื่นตอ่ ไป
ดว้ ยหลกั พทุ ธธรรม โดยใช้ วธิ ีการ “โยนิโสมนสิการ” พนิ ิจพิจารณาใครค่ รวญดว้ ย “สติปัญญา”
อนั เกิดจาก “สมั มาสมาธิ” เพอ่ื ประโยชนส์ ขุ ทงั้ ทางโลก และทางธรรม อนั เป็นจดุ หมายสงู สดุ ของชวี ิต และเป็น
เปา้ หมายหลกั ท่ีสาํ คญั ทีต่ รงกบั ปรชั ญาของมหาวทิ ยาลยั ฯ ( มจร ) ท่ีตอ้ งการผลิตบณั ฑิตที่ดี มีคณุ ภาพ
มีคณุ ธรรม มีสตปิ ัญญา เพื่อชว่ ยเหลอื สงั คมใหไ้ ดร้ บั ประโยชนใ์ หถ้ ึงพรอ้ ม ดว้ ยนวลกั ษณ์ ๙ ประการ ดงั นี้
บทท่ี ๗ สรุป
ปรชั ญา มหาวทิ ยาลยั มหาจฬุ าลงกรณร์ าชวทิ ยาลยั ( ๒๕๔๐ )
นวลกั ษณน์ ิสิต ๙ ประการ คอื
M – Morality มีปฏิปทาน่าเลื่อมใส
A – Awareness รู้เท่าทนั ความเปลี่ยนแปลงทางสงั คม
H – Helpfulness มีศรัทธา อทุ ิศตนเพอื่ พระพทุ ธศาสนา
A – Ability มีความสามารถในการแกป้ ัญหา
C – Curiosity มีความใฝ่ รู่ใฝ่ คิด
H – Hospitality มีน้าํ ใจเสียสละเพอ่ื ส่วนรวม
U – Universality มีโลกทศั น์กวา้ งไกล
L – Leadership มีความเป็ นผนู้ าํ ดา้ นจิตใจและปัญญา
A – Aspiration มีความม่งุ มน่ั พฒั นาตนใหเ้ พยี บพร้อมดว้ ยคุณธรรม,จริยธรรม
ขอบคุณและอนุโมทนากับนิสิตทุกท่านเจา้ ค่ะ
รายนามผู้จัดทาํ
๑. พระชาติชาย อคฺคป�ฺโญ (ร่มไพรงาม)
ระหสั ( ๖๔๐๑๒๐๓๐๗๒ )
๒. นางสาว ชลฐั ธร อุไรพงษ์ ณ อยธุ ยา
ระหสั ( ๖๔๐๑๒๐๓๐๗๖ )
อ้างอิง
ราชบณั ฑติ ยสถาน. ( 2548 ). พจนานกุ รมศพั ทศ์ าสนาสากล ฉบบั
ราชบณั ฑติ ยสถาน.
( พิมพค์ รงั้ ที่ 2 แกไ้ ขเพมิ่ เติม ). กรุงเทพฯ : อรุณการพมิ พ.์ หนา้ 65-66.
พระธรรมปิฎก ( ประยทุ ธ์ ปยตุ โฺ ต ). "พทุ ธธรรม" มหาจฬุ าลงกรณราช
วทิ ยาลยั , 2546
สมเดจ็ พระพฒุ โฆศาจารย์ ( ป.อ.ปยตุ โต )
( พระธรรมปิฎก,2546:904-905 )
มหาวิทยาลยั มหาจฬุ าลงกรณราชวิทยาลยั ( 2540 ) พทุ ธจิตวิทยา
ภานวุ งั โส ( 2549 : 43-44 )
ยงยทุ ธ วงศภ์ ริ มยศ์ านติ์ ( 2547,หนา้ 1 )
พระเทพวสิ ทุ ธิกวี ( 2543 ) จิตวทิ ยาในพระพทุ ธศาสนา(พทุ ธจิตวทิ ยา)
อ้างอิง
ธีรวฒุ ิ บณุ ยโสภณ ( 2528 : 1 )
ยงยทุ ธ วงศภ์ ิรมยศ์ านติ์ ( 2547,หนา้ 1 )
( พทุ ธธรรม หนา้ ๖๘๔ )
( พระธรรมปิฎก,2546:904-905 )
( พทุ ธทาสภิกข,ุ 2540:9 )
( พทุ ธทาสภิกข,ุ 2540:4 )
พระธรรมปิฎก ( 2546:920 )
( พระธรรมปิฎก,2546:81-82 )
( พทุ ธทาสภิกข,ุ 2540:4 )
( พระธรรมปิฎก,2546:68 )
( พระธรรมปิฎก, 2546:70/24 )
( โสรชี โ์ พธิแกว้ ,2544:8 )
( พระธรรมปิฎก,2546:70/27 )
( พระธรรมปิฎก,2546:81-82 )
( พระธรรมปิฎก,2546:70/6-70/7 )
http://oknation.nationtv.tv/blog/su1970/2008/04/28/entry-1
ธีรวฒุ ิ บณุ ยโสภณ ( 2528 : 1 ) จิตวทิ ยา หมายถึง การศึกษาเกี่ยวกบั จิตวิญญาณของมนษุ ย์ หรือ พฤติกรรมของมนษุ ยท์ ้งั
ภายในและภายนอก ดา้ นความคิด ความรูส้ กึ การตดั สนิ ใจ และ การสงั เกต แลว้ นาํ มาประยกุ ตใ์ ชก้ บั ชีวิตประจาํ วนั
อ้างอิง
มหาวิทยาลยั มหาจฬุ าลงกรณราชวิทยาลยั ( 2540 ) พทุ ธจิตวทิ ยา
- มหาวาร. ส.ํ ๑๙/๕๑๖/๑๖๓๔.
( พระไตรปิฎก วินยั ปิฎก มหาวภิ งั ค์ เลม่ ๑ ภาค ๑ หนา้ ที่ ๒๕ )
คาํ วา่ ธรรม สมเด็จพระพทุ ธโฆษาจารย์ ( ประยทุ ธ์ ปยตุ ฺโต ) และหลวงพอ่ พทุ ธทาสกลา่ ววา่ ธรรม คือ
ธรรมชาติ กฎของธรรมชาติ หนา้ ท่ีตามกฎของธรรมชาติ การไดร้ บั ผลตามกฎของธรรมชาติ
( พระธรรมปิฎก ( ประยทุ ธ์ ปยตุ ฺโต ). "พจนานกุ รมพทุ ธศาสน์ ฉบบั ประมวลศพั ท“์ )
ที่มา พระไตรปิฎก บาลี ( สยามรฐั ) เลม่ ท่ี ๑๘ สตุ นั ตะปิฎก สงั ยตุ ตะนิกาย สฬายตนวรรค หนา้ ท่ี ๓๘๙ขอ้ ท่ี ๖๐๕ - ๖๐๖
แหลง่ ท่ีมา www.buddha-quote.com/ธรรมสป่ี ระการยอ่ มเป็นไปเพื่อใหไ้ ด-้ ธรรมสี่ประการ/ คน้ เมือ่ วนั ท่ี ๑๖.๘.๒๕๖๔
ท่ีมา พระไตรปิฎก บาลี (สยามรฐั ) เลม่ ที่ ๑๘ สตุ นั ตะปิฎก สงั ยตุ ตะนิกาย สฬายตนวรรค หนา้ ท่ี ๓๘๙ขอ้ ท่ี ๖๐๕ - ๖๐๖
แหลง่ ท่ีมา www.buddha-quote.com/ธรรมสป่ี ระการยอ่ มเป็นไปเพ่ือใหไ้ ด-้ ธรรมส่ีประการ/ คน้ เมอ่ื วนั ท่ี ๑๖.๘.๒๕๖๔
า - มหาวาร. ส.ํ ๑๙/๕๑๖/๑๖๓๔.
ที่มา วารสารวิชาการ มหาวิทยาลยั หอการคา้ ไทย ปีท่ี 29 ฉบบั ท่ี 4 เดือนตลุ าคม - ธันวาคม 2552 จิตวิทยาแนวพทุ ธ: แนวทางเพื่อ
การเยียวยา และพฒั นาจิตใจมนุษย์ Buddhist Psychology: The Way to Heal Suffering and Cultivate Personal Mental
Health
อ้างอิง
https://www.visalo.org/article/budKrabuankarn.htm
ท่ีมา http://๑๑๙.๔๖.๑๖๖.๑๒๖/self _all/self access๙/m๓/๗๒๑/lesson๑/page_๙.php
สบื คน้ วนั ท่ี ๑๖.๘.๒๕๖๔
ท่ีมา http://www.sookjai.com/index.php?topic=๒๕๑๔๐.๐ คน้ เม่อื วนั ที่ ๑๖.๘.๒๕๖๔
ที่มา พระธรรมกิตติวงศ์ ( ทองดี สรุ เตโช ), พจนานกุ รมเพอื่ การศึกษาพทุ ธศาสน์ ชดุ คาํ วดั ,
วดั ราชโอรสาราม กรุงเทพฯ พ.ศ. ๒๕๔๘
"พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบบั : สงั คีติสตู ร". มหาจฬุ าลงกรณร์ าชวทิ ยาลยั . ๒๒ ธันวาคม ๒๕๖๐
ที่มา พระธรรมกิตติวงศ์ ( ทองดี สรุ เตโช ), พจนานกุ รมเพอื่ การศกึ ษาพทุ ธศาสน์ ชดุ คาํ วดั ,
วดั ราชโอรสาราม กรุงเทพฯ พ.ศ. ๒๕๔๘
"พระไตรปิฎกภาษาไทย สงั คีติสตู ร". มหาจฬุ าลงกรณร์ าชวทิ ยาลยั . ๒๒ ธนั วาคม ๒๕๖๐
ที่มา https://siamroommate.com/ปัญญา๓/ สืบคน้ เมื่อวนั ท่ี ๘.๘.๒๕๖๔
ที่มา https://th.wikipedia.org/wiki/ฆราวาสธรรม_๔ สืบคน้ เม่ือวนั ที่ ๑๗.๘.๒๕๖๔
ที่มา https://th.wikipedia.org/wiki/ฆราวาสธรรม_๔ สบื คน้ เม่อื วนั ท่ี ๑๗.๘.๒๕๖๔
( พระไตรปิฎก วินยั ปิฎก ) มหาวิภงั ค์ เลม่ ๑ ภาค ๑ หนา้ ที่ ๒๕ท่ีมา
https://th.wikipedia.org/wiki/ธรรม สืบคน้ เม่ือวนั ท่ี ๑๗.๘.๒๕๖๔
https://th.wikipedia.org/wiki/ฆราวาสธรรม_๔
และธรรมอีกสป่ี ระการ ที่มาในพระไตรปิฎก บาลี ( สยามรฐั ) เลม่ ท่ี ๑๘
อ้างอิง
http://oknation.nationtv.tv/blog/su1970/2008/04/28/entry-1
ธรี วุฒิ บณุ ยโสภณ ( 2528 : 1 ) และ การสงั เกต แลว้ นาํ มาประยกุ ตใ์ ชก้ บั ชวี ิตประจาํ วนั
ปรยี าพร วงศอ์ นตุ รโรจน์ ( 2533 : 23 ) จิตวิทยา หมายถงึ การศกึ ษาถึงพฤติกรรมของมนษุ ย์
โดยอาศยั จากการสงั เกตพฤตกิ รรมของมนษุ ย์
( พระธรรมปิฎก,2546:673 )
ที่มา วารสารวชิ าการ มหาวิทยาลยั หอการคา้ ไทย ปีที่ 29
ฉบบั ท่ี 4 เดอื นตลุ าคม - ธันวาคม 2552 จิตวทิ ยาแนวพทุ ธ:
แนวทางเพ่ือการเยียวยา และพฒั นาจิตใจมนษุ ย์ Buddhist Psychology: The Way to Heal Suffering
and Cultivate Personal Mental Health
https://www.visalo.org/article/budKrabuankarn.htm