การบริหารงานวิชาการ ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร 1
การบริหารงานวิชาการ ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร 1 การบริหารงานวิชาการ ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร เสนอ รองศาสตราจารย์ดร.สุพจน์ แสงเงิน รวบรวมข้อมูลโดย 1. นางสาวนูรมาลา เจ๊ะนะ รหัสนักศึกษา 66GB987059 2. นางสาวอัสนีดา ดือราแม รหัสนักศึกษา 66GB987060 3. นายอารี มีนา รหัสนักศึกษา 66GB987061 4. ว่าที่ร้อยตรีมุสลีมิน อีแต รหัสนักศึกษา 66GB987062 สาขาการบริหารการศึกษา บัณฑิตวิทยาลัย คณะศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต สถาบันรัชต์ภาคย์ วิทยาเขตยะลา
การบริหารงานวิชาการ ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร ก คำนำ รายงานเล่มนี้เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชา ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร หลักสูตร ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา ซึ่งมีเนื้อหาสาระเกี่ยวกับการบริหารงานวิชาการ ประกอบด้วย ความหมายและความสำคัญของการบริหารงานวิชาการ หลักการในการบริหารงานวิชาการ จุดมุ่งหมายของการบริหารวิชาการ ภารกิจหลักของการบริหารงานวิชาการ ขอบข่ายของงานบริหารวิชาการ การประยุกต์ใช้การบริหารงานวิชาการ และบทบาทของผู้บริหารในการบริหารงานวิชาการ ผู้จัดทำขึ้น เพื่อศึกษาหาความรู้เพิ่มเติมประกอบการเรียนการสอน และศึกษาวิจัยวิธีการศึกษา เพื่อเป็น ฐานความรู้แนวทางใช้ในการประเมินผลทางศึกษาในโรงเรียนและนอกโรงเรียนตามลักษณะต่าง ๆ ให้ได้มาซึ่ง คุณภาพและมีประสิทธิภาพ อีกทั้ง ผู้จัดทำหวังเป็นอย่างยิ่งว่า หากท่าน ใดอ่านรายงานเล่มนี้จะเป็นประโยชน์ต่อ ท่านและสามารถนำความรู้ไปใช้ให้เกิดประโยชน์สูงสุดได้เป็นอย่างดีหากรายงานเล่มนี้มีความผิดพลาดประการใด ผู้จัดทำขออภัย ณ ที่นี้ด้วย คณะผู้จัดทำ
การบริหารงานวิชาการ ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร ข สารบัญ เรื่อง หน้า คำนำ......................................................................................................................... ................................ ก สารบัญ....................................................................................................................... ............................... ข ความหมายของการบริหารงานวิชาการ............................................................................................... ..... 1 ความสำคัญของการบริหารงานวิชาการ………………………..………………………………………………………………. 4 หลักการในการบริหารงานวิชาการ................................................................................................. ........... 4 จุดมุ่งหมายของการบริหารวิชาการ........................................................................................................... 6 ภารกิจหลักของการบริหารงานวิชาการ.................................................................................................... 7 ขอบข่ายของการบริหารงานวิชาการ......................................................................................................... 14 การประยุกต์ใช้ของการบริหารงานวิชาการ............................................................................................... 18 บทบาทของผู้บริหารในการบริหารงานวิชาการ......................................................................................... 20 บรรณานุกรม............................................................................................................................................. 26 ภาคผนวก............................................................................................................................. ..................... 28
การบริหารงานวิชาการ ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร 1 1. ความหมายของการบริหารงานวิชาการ การบริหารงานวิชาการเป็นหัวใจสำคัญของการบริหารสถานศึกษา และเป็นส่วนหนึ่งของการ บริหาร การศึกษาที่ผู้บริหารจะต้องตระหนักและให้ความสำคัญ เพราะเกี่ยวข้องกับกิจกรรมทุกชนิดใน สถานศึกษา โดยเฉพาะการปรับปรุงคุณภาพการเรียนการสอน ซึ่งเป็นจุดมุ่งหมายหลักของสถานศึกษา และเป็นเครื่องชี้ ความสำเร็จและความสามารถของผู้บริหารที่จะสนับสนุนให้งานวิชาการด าเนินไปอย่างมี ประสิทธิภาพและบรรลุจุดมุ่งหมายของหลักสูตร การบริหารวิชาการ เป็นงานหลักหรือเป็นภารกิจหลักของสถานศึกษาที่พระราชบัญญัติการศึกษา แห่งชาติ พ.ศ.2542 และที่แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ.2545 และ (ฉบับที่ 3) พ.ศ.2553 มุ่งให้กระจายอำนาจใน การบริหารจัดการไปให้สถานศึกษาให้มากที่สุด ด้วยเจตนารมณ์ที่จะให้สถานศึกษา ดำเนินการได้โดยอิสระ คล่องตัว รวดเร็ว สอดคล้องกับความต้องการของผู้เรียนสถานศึกษา ชุมชน ท้องถิ่น และการมีส่วนร่วมจากผู้มีส่วน ได้ส่วนเสียทุกฝ่าย ซึ่งจะเป็นปัจจัยสำคัญทำให้สถานศึกษามีความเข้มแข็งในการบริหารและจัดการ สามารถพัฒนา หลักสูตรและกระบวนการเรียนรู้ ตลอดจนวัดผล ประเมินผล รวมทั้งการจัดปัจจัยเกื้อหนุน การพัฒนาคุณภาพ นักเรียน ชุมชน ท้องถิ่นได้อย่างมีคุณภาพ และประสิทธิภาพ ซึ่งมีผู้ให้ความหมายและความสำคัญกับการบริหาร วิชาการ ดังนี้ สมศักดิ์ แก้วสม (2549:6) ได้กล่าวถึง การบริหารวิชาการ หมายถึง กระบวนการดำเนินงาน เกี่ยวกับ หลักสูตร และการเรียนการสอน เพื่อให้ผู้เรียนได้เรียนรู้ตามกำหนดไว้ในจุดหมายของการพัฒนา ผู้เรียน โดยให้ สอดคล้องกับธรรมชาติ ความสนใจและความถนัดของผู้เรียนอย่างต่อเนื่องเป็นระบบ เพื่อสร้างความมั่นใจว่า สถานศึกษาสามารถจัดการศึกษาได้คุณภาพตามที่หลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน กำหนด บุญส่ง เจริญศรี (2550, น.16) ได้ให้ความคิดเห็นว่า การบริหารงานวิชาการโดยสถานศึกษา จะต้อง จัดทำหลักสูตรสถานศึกษาให้สอดคล้องกับสถานภาพ และความต้องการของชุมชนและสังคม โดยมีครู ผู้บริหาร ผู้ปกครอง และชุมชน มีส่วนร่วมในการดำเนินงาน มีกระบวนการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียน เป็นสำคัญ ซึ่งการจัด การศึกษาจะต้องมีคุณภาพและมาตรฐาน กมล ธิโสภา (2550, น.82) ได้ให้ความหมาย การบริหารงานวิชาการ ว่าเป็นการบริหาร กิจกรรมที่ เกี่ยวกับการเรียนการสอนและการพัฒนาการเรียนการสอนให้มีประสิทธิภาพ พิชัย เสงี่ยมจิตต์ (2552, น.3) ให้ ความหมาย การบริหารงานวิชาการ ไว้ดังนี้ 1) การบริหารงานวิชาการ หมายถึง การใช้ศาสตร์และศิลป์ที่จะนำทรัพยากรในการบริหารมา ประกอบการตามกระบวนการบริหาร ในการจัดกิจกรรมการพัฒนา หรือปรับปรุงการเรียนการสอนให้มี ประสิทธิภาพเกิดประโยชน์สูงสุดกับผู้เรียน 2) การบริหารงานวิชาการ หมายถึง การที่ผู้บริหารใช้อำนาจที่มีอยู่ในการดำเนินกิจกรรมการ พัฒนา หรือปรับปรุงการเรียนการสอนให้มีประสิทธิภาพ เกิดประโยชน์สูงสุดกับผู้เรียน 3) การบริหารงานวิชาการ หมายถึง ศิลปในการดำเนินกิจกรรม การพัฒนาหรือปรับปรุงการ เรียนการ สอนให้มีประสิทธิภาพเกิดประโยชน์สูงสุดกับผู้เรียน
การบริหารงานวิชาการ ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร 2 รุจิ ภู่สาระ และ จันทรานี สงวนนาม (2555, น.56) ได้ให้ความหมายของการบริหารงาน วิชาการ หมายถึง การบริหารกิจกรรมทุกชนิดในสถานศึกษาซึ่งเกี่ยวข้องกับการปรับปรุงพัฒนาหรือ ปรับปรุงการเรียนการ สอนให้เกิดผลตามเป้าหมายของหลักสูตรอย่างมีประสิทธิภาพ สันติ บุญภิรมย์ (2552, น.22) ได้ให้ความหมายของการบริหารงานวิชาการ ไว้ว่าหมายถึง การบริหาร จัดการกิจกรรมทุกชนิดทุกประเภทที่เกี่ยวกับการเรียนการสอนและการบริหารสิ่งแวดล้อม ต่างๆ ที่มีอิทธิพล ต่อการจัดการเรียนการสอน เพื่อให้การเรียนการสอนดำเนินไปอย่างราบรื่น เปรียบเสมือนเส้นเลือดใหญ่ไปหล่อ เลี้ยงหัวใจ การบริหารจึงเป็นกิจกรรมที่สำคัญที่สุดของงานวิชาการที่ สามารถทำให้งานวิชาการเกิดพลวัตร (Academic Affairs Dynamic) อยู่ตลอดเวลา ส่งผลต่อประสิทธิภาพ ประสิทธิผล และคุณภาพอย่างต่อเนื่อง ตลอดไป ชุมศักดิ์ อินทร์รักษ์ (2556, น.26) ได้กล่าวถึง ความหมายของงานวิชาการ ไว้ว่าเป็นงานที่ เกี่ยวข้อง กับหลักสูตร การะบวนการถ่ายทอดความรู้ไปสู่กลุ่มเป้าหมายหรือผู้เรียน การจัดสื่อและ เทคโนโลยีทางการศึกษา การวัดประเมินผล การประกันคุณภาพ รวมถึงการจัดบรรยากาศเพื่อประโยชน์ ทางวิชาการ วิชิต บุญเลิศ (2553, น.13) กล่าวว่า การบริหารงานวิชาการ เป็นกระบวนการดำเนินงานของ ฝ่าย บุคคลที่มีส่วนเกี่ยวข้องในการจัดการศึกษาเกี่ยวกับการจัดกิจกรรมต่างๆ ในการเรียนการสอนที่มุ่งผลสูงสุดให้ ผู้เรียนสัมฤทธิ์ผลตามจุดมุ่งหมายของหลักสูตรอย่างมีประสิทธิภาพ จันทรานี สงวนนาม (2555, น.142) ได้ให้ความหมายของการบริหารวิชาการไว้ว่า การบริหารงาน วิชาการ หมายถึง การบริหารกิจกรรมทุกชนิดในสถานศึกษา ซึ่งเกี่ยวข้องกับการปรับปรุงพัฒนาการสอนให้เกิดผล ตามเป้าหมายของหลักสูตรอย่างมีประสิทธิภาพ เชาวลิต จงมี (2548, น.21) ได้กล่าวไว้ว่า บริหารงานวิชาการ หมายถึง การดำเนินงานการจัด กิจกรรมทุกอย่างเพื่อเป็นการส่งเสริมหรือพัฒนาปรับปรุงการเรียนการสอน ตลอดจนด้านอื่นๆ ที่ เกี่ยวข้องกับ การศึกษาของโรงเรียนให้เป็นไปด้วยดีและได้ผลอย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งงานเหล่านี้จะรวมทั้ง ผู้เกี่ยวข้องทั้งหลาย อาทิเช่น ผู้บริหาร ครู นักเรียน และบุคลากรอื่นๆ เป็นต้น กมล ภู่ประเสริฐ (2555, น.6) กล่าวว่า การบริหารงานวิชาการภายในสถานศึกษา หมายถึง การ รายงานที่เกี่ยวกับการพัฒนาคุณภาพการศึกษา อันเป็นเป้าหมายสูงสุดของภารกิจของสถานศึกษาใน การ พัฒนาผู้เรียนให้มีคุณภาพตามที่คาดหวังนั้น ประกอบด้วยงานหลายๆ ด้าน ซึ่งได้แก่ งานเกี่ยวกับหลักสูตร ตาม พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ.2542 และที่แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ.2545 ประกอบกับแนวคิดใน การปฏิรูปการศึกษา สถานศึกษาจะต้องนำหลักสูตรแกนกลางมาจัดทำเป็นหลักสูตรสถานศึกษาให้ให้สอดคล้องกับ หลักสูตรแกนกลางและพัฒนาในส่วนของความเป็นท้องถิ่น ให้ปรากฏอยู่ในหลักสูตรของสถานศึกษาด้วย นอกจากนี้งานที่เกี่ยวกับการเรียนการสอนซึ่งมีการเปลี่ยนแปลงกระบวนการจัดการเรียนรู้ โดยเน้นผู้เรียนเป็นผู้ที่มี ความสำคัญ ผู้เรียนรู้ด้วยการลงมือ ปฏิบัติจริง เพื่อให้เกิดการสร้างองค์ความรู้ด้วยตนเองในขณะเดียวกันกรับวน การวัดประเมินผลการเรียนรู้ของผู้เรียน สถานศึกษาจะต้องใช้วิธีการวัดประเมินผลที่หลากหลายตามสภาพความ เป็นจริงมากขึ้น
การบริหารงานวิชาการ ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร 3 ประเทือง สังข์นาค (2552, น.11) การบริหารงานวิชาการ หมายถึง การปฏิบัติงานของผู้บริหาร สถานศึกษาที่เกี่ยวข้องกับการบริหารงานวิชาการในสถานศึกษาที่เกี่ยวกับการพัฒนาการเรียนการสอน พัฒนา บุคคลให้ได้ผลดีและมีประสิทธิภาพที่สุด นั่นคือ การปรับปรุงการเรียนการสอนของนักเรียนเพื่อให้เป็นคนดีมี คุณภาพต่อไป ปรียาพร วงศ์อนุตรโรจน์ (2553, น.2) ได้ให้ทัศนะเกี่ยวกับการบริหารงานวิชาการว่าถ้ามอง ใน ด้านกระบวนการการดำเนินงานแล้ว หมายถึง กระบวนการการบริหารกิจกรรมทุกอย่างที่เกี่ยวข้องกับการปรับปรุง การเรียนการสอนให้ดีขึ้น ตั้งแต่การกำหนดนโยบาย การวางแผน การปรับปรุง การพัฒนา การเรียนการสอน ตลอดจนการประเมินผลการสอน เพื่อให้เป็นไปตามจุดมุ่งหมายของหลักสูตรและ จุดมุ่งหมายของการศึกษา เพื่อให้ เกิดประโยชน์สูงสุดกับผู้เรียนและหากมองการบริหารงานวิชาการในด้านของสถานศึกษางานบริหารวิชาการได้แก่ งานการควบคุมดูแล หลักสูตรการสอน อุปกรณ์การสอน การจัดแบบเรียน คู่มือครู การจัดชั้นเรียน การจัดครู เข้าสอน การปรับปรุงการเรียนการสอน การฝึกอบรมครู การนิเทศการศึกษา การเผยแพร่งานวิชาการ การ วัดผลการศึกษา การศึกษาวิจัย การประเมินมาตรฐาน สถานศึกษา เพื่อปรับปรุงคุณภาพและประสิทธิภาพของ สถานศึกษา อุทัย บุญประเสริฐ (2557, น.25) ได้ให้ความสำคัญในการบริหารงานวิชาการว่า เป็นงานหลัก มี ลักษณะคล้ายส่วนที่เป็นร่างกายของคนหรือของเด็กเป็นส่วนงานที่ใหญ่ที่สุดของระบบเป็นงานที่เป็นหัวใจของ สถานศึกษาและมีหลักสูตรเป็นส่วนที่สำคัญที่สุดของงานวิชาการที่ใช้กำกับการจัดระบบการทำงานของสถานศึกษา และใช้กำกับกระบวนการดำเนินงานในส่วนต่างๆ ของสถานศึกษาให้ตอบสนอง และสนับสนุนการทำงานวิชาการ ของโรงเรียน คือ ให้ได้ผลผลิตที่มีคุณภาพให้ได้คนที่ดีเป็นคนที่สมบูรณ์ งานวิชาการจึงได้กลายเป็นงานที่เป็น ศูนย์กลางของสถานศึกษาครอบคลุมสถานศึกษาทั้งระบบทั้งสถานศึกษา ดังนั้น สถานศึกษาใดที่งานวิชาการ ก้าวหน้าสถานศึกษานั้นมักจะมีชื่อเสียงเป็นที่นิยม เป็นที่ยอมรับผลงานที่เป็นสภาพสุดยอดทางวิชาการที่แท้จริงของ สถานศึกษา คือ การเป็นสถานศึกษาที่เต็มไป ด้วยบรรยากาศของการเรียนรู้ เต็มไปด้วยโอกาสในการเรียนรู้และ พัฒนาของเด็ก พิชัย เสงี่ยมจิตต์ (2552, น.54-55) กล่าวว่า การบริหารงานวิชาการในสถานศึกษาหรือ สถาบันการศึกษา นับว่าเป็นงานหลักของสถาบัน เพราะหน้าที่ของสถานศึกษาหรือสถาบันการศึกษา ทุกแห่ง คือ การให้ความรู้แก่นักเรียนในด้านวิชาการ การจัดการศึกษาของสถาบันเป็นการวางพื้นฐานใน การพัฒนาคน การที่ จะได้คนที่มีคุณภาพหรือไมอย่างไรขึ้นอยู่กับการจัดการศึกษาที่มีคุณภาพ งานจัดการศึกษาที่มีคุณภาพ ผู้อำนวยการ สถานศึกษาจะต้องตระหนักและเห็นความสำคัญของงานวิชาการ เข้าใจระบบและขอบข่ายงานที่เกี่ยวข้องไม่ว่าจะ เป็นงานวางแผนงานวิชาการ การจัดดำเนินงานเกี่ยวกับ การเรียนการสอน การบริหารวิชาการ การจัดกิจกรรม เสริมประสบการณ์เพื่อให้ผู้เรียนสามารถพัฒนาตนเอง มีการจัดระบบงาน นิเทศงาน ติดตาม และพัฒนางาน วิชาการ ถ้าผู้อำนวยการสถานศึกษาและผู้เกี่ยวข้องสามารถพัฒนางานดังกล่าวให้ดำเนินไปอย่างมีประสิทธิภาพผล ที่เกิดขึ้นจะปรากฏที่ผู้เรียน สังคมและประเทศชาติ
การบริหารงานวิชาการ ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร 4 กล่าวโดยสรุปได้ว่า การบริหารงานวิชาการ หมายถึง การบริหารงานเกี่ยวกับการเรียนการสอน เช่น หลักสูตร วิธีสอน สื่อการเรียนการสอน การวัดผลประเมินผล การประกันคุณภาพการศึกษา และงาน อื่นๆ ที่ ส่งเสริมสนับสนุนงานวิชาการให้บรรลุผลสำเร็จและมีประสิทธิภาพให้เกิดประโยชน์สูงสุดกับผู้เรียน 2. ความสำคัญของการบริหารงานวิชาการ ความสำคัญของงานวิชาการ มีผู้กล่าวถึงความสำคัญไว้ดังนี้ อุทัย บุญประเสริฐ (2540 : 25) ได้กล่าวถึงความสำคัญของงานวิชาการว่า งานวิชาการเป็นงานหลัก เป็นงานที่ใหญ่ที่สุดของระบบเป็นงานที่เป็นหัวใจของสถานศึกษา และมีหลักสูตรซึ่งเป็นส่วนที่สำคัญที่สุดของงาน วิชาการ ที่จะตอบสนองและสนับสนุนงานวิชาการให้ได้ผลผลิตที่มีคุณภาพ พิชัย เสงี่ยมจิตต์ (2541 : 4) กล่าวว่า การบริหารงานวิชาการมีความสำคัญอย่างยิ่งและจัดว่าเป็น งาน หลักในการจัดการศึกษาของสถานศึกษา ทั้งนี้เพราะการจัดการศึกษาเป็นการวางพื้นนฐานในการพัฒนาคน ให้ สามารถแสวงหาความรู้ ก้าวมั่นทันโลก สามารถปรับตัวอยู่ได้อย่างมีความสุข ปรียาพร วงศ์อนุตรโรจน์ (2545 : 1) ได้กล่าวถึงความสำคัญของงานวิชาการว่าการบริหารงานวิชาการ เป็นงานหลักของการบริหารสถานศึกษา ไม่ว่าสถานศึกษาจะเป็นประเภทใดมาตรฐานและคุณภาพของสถานศึกษา จะพิจารณาได้จากผลงานด้านวิชาการเกี่ยวข้องกับหลักสูตรการจัดโปรแกรมการศึกษาและการจัดการเรียนการสอน ซึงเป็นหัวใจของสถานศึกษา กมล ภู่ประเสริฐ (2545 : 6) กล่าวว่า การบริหารงานวิชาการในสถานศึกษาเป็นการพัฒนาผู้เรียนให้มี คุณภาพตามที่คาดหวัง ประกอบด้วยงานหลาย ๆ ด้าน ได้แก่ งานเกี่ยวกับหลักสูตร หลักสูตรท้องถิ่น งานเกี่ยวกับ การเรียนการสอน งานเกี่ยวกับการวัดผลประเมินผลการเรียนตามสภาพจริง ไม่เน้นการใช้ข้อสอบเพียงอย่างเดียว กล่าวโดยสรุปได้ว่า การบริหารงานวิชาการเป็นภารกิจหลักของผู้บริหารโรงเรียนและถือว่าเป็นหัวใจ ของโรงเรียน ที่โรงเรียนจะต้องดำเนินการให้บรรลุเป้ าหมายของการศึกษา นั้นคือนักเรียนมีความรู้ คู่คุณธรรม ดี เก่ง มีสุข มีคุณภาพและคุณสมบัติที่พึงประสงค์ตามที่ชาติต้องการ สามารถดำรงชีพอยู่ในสังคมได้อย่างมีความสุข 3. หลักการบริหารงานวิชาการ หลักการบริหารงานวิชาการเป็นแนวคิดเพื่อปฏิบัติไปสู่ความสำเร็จในการบริหารงานวิชาการ จำเป็นต้องมีหลักการที่สำคัญ ๆ ดังนี้ 3.1 หลักการพัฒนาคุณภาพ (Quality Management) เป็นการบริหารงานเพื่อนำไปสู่ความเป็น เลิศทางวิชาการ องค์ประกอบของคุณภาพที่เป็นตัวชี้วัดคือผลผลิตและกระบวนการเป็นปัจจัยสำคัญ ที่ทำให้ บุคลากรและผู้รับบริการได้รับความพึงพอใจ พัฒนาศักยภาพ เป็นที่ยอมรับของสังคมในระดับสากลมาก ขึ้น โดยอาศัยกระบวนการประกันคุณภาพการศึกษา ได้แก่ การควบคุมคุณภาพ การตรวจสอบคุณภาพ และ การประเมินคุณภาพ
การบริหารงานวิชาการ ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร 5 หลักการไคเซ็น (KAIZEN) มีเป้าหมายในการเสนอแนะเพื่อแสดงถึงคุณภาพไว้6 ประการ (รุ่ง แก้วแดง. 2538 : 144-145) 1) ผลผลิตเพิ่มขึ้น 2) คุณภาพสูงขึ้น 3) ต้นทุนลดลง 4) ตรงตามเวลาที่กำหนดหรือประหยัดเวลามากขึ้น 5) มีความปลอดภัยมากขึ้น 6) บุคลากรและผู้รับบริการมีขวัญและกำลังใจสูงขึ้น หลักการของไคเซ็น มีกระบวนการ 7 ขั้นตอน ดังนี้ 1) สังเกต ค้นหาจุดที่เป็นปัญหา เช่น ความสูญเปล่า ความไม่สม่ำเสมอ สุดวิสัย เช่น ปัญหาด้านคุณภาพ ต้นทุนสูง ความปลอดภัยน้อย เวลาต้องล่าช้าอยู่เป็นประจำ 2) สืบสวน ตรวจตรา สภาพการณ์ปัจจุบัน 3) คิดค้น ออกความคิดว่าหากทำเช่นนี้แล้วจะเป็นอย่างไรบ้าง 4) สะสาง การจัดระบบ จัดหมวดหมู่ 5) ปฏิบัติ ดำเนินการปรับปรุง โดยทดลองทำและสังเกตดูว่าดีหรือไม่ดีอย่างไร 6) ติดตามตรวจสอบประสิทธิผล จนกว่าผลลัพธ์จะคงที่ 7) สรุป ทำรายงาน เขียนข้อเสนอแนะ 3.2 หลักการมีส่วนร่วม (Participation) การปรับปรุงคุณภาพของกระบวนการ บริหารได้พัฒนามา อย่างต่อเนื่อง สม่ำเสมอตลอดเวลา โดยทุกคนในหน่วยงานมีส่วนร่วม เสนอแนะปรับปรุงและพัฒนา หลักการมี ส่วนร่วมต้องการให้ทุกคนได้ร่วมกันทำงาน ซึ่ง ลักษณะของงานวิชาการต้องอาศัยความร่วมมือจากหลายฝ่าย อาจ ดำเนินงานในรูปของ คณะกรรมการวิชาการ ซึ่งจะมีเป้าหมายการทำงานร่วมกัน นำไปสู่การพัฒนาคุณภาพได้มาก ขึ้น การมีส่วนร่วมต้องเริ่มจาก การร่วมคิด ร่วมทำ และร่วมประเมินผล 3.3 หลักการ 3 องค์ประกอบ (3-Es ) ได้แก่ ประสิทธิภาพ ประสิทธิผล และประหยัด 1) หลักประสิทธิภาพ (Efficiency) หมายถึง การปฏิบัติตามแผนที่กำหนดไว้ เป็น ไปตามขั้นตอน และกระบวนการ มีปัญหาและอุปสรรคอย่างไรในขณะดำเนินการก็สามารถปรับปรุงแก้ไขได้ มีประสิทธิภาพเน้นไป ที่กระบวนการ (Process) การใช้กลยุทธ์และเทคนิควิธีต่าง ๆ ที่ทำให้บรรลุวัตถุประสงค์มากที่สุด 2) หลักประสิทธิผล (Effectiveness) หมายถึง ได้ผลผลิต (Outputs) ตามวัตถุประสงค์ที่กำหนดไว้ ตรงตามจุดมุ่งหมายของหลักสูตร มีความรู้ความสามารถ มีทักษะเพิ่มขึ้น รวมทั้งการ คำนึงถึงประโยชน์ที่ได้รับ อย่างไรก็ตามมักใช้คำสองคำนี้ควบคู่กันคือมีประสิทธิภาพและ ประสิทธิผล
การบริหารงานวิชาการ ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร 6 3) หลักประหยัด (Economy) หมายถึง การใช้เวลาน้อย การลงทุนน้อย การใช้กำลังหรือแรงงาน น้อย โดยไม่ต้องเพิ่มทรัพยากรทางการบริหาร แต่ได้ผลผลิตตามที่คาดหวัง ดังนั้น การลงทุน ในทางวิชาการจึงต้อง คำนึงถึงความประหยัดด้วยเช่นเดียวกัน ผู้บริหารจะใช้กลวิธีอย่างไรในการบริหารเพื่อ พัฒนาคุณภาพโดยอาศัย ความประหยัดบุคลากร งบประมาณ วัสดุและเทคโนโลยี และใช้เวลาน้อยอีกด้วย 3.4 หลักความเป็นวิชาการ (Academic) หมายถึง ลักษณะที่ครอบคลุมเนื้อหาสาระของ วิชาการ ได้แก่ หลักการพัฒนาหลักสูตร หลักการเรียนรู้ หลักการสอน หลักการวัดผลประเมินผล หลักการนิเทศการศึกษา และหลักการวิจัย เป็นต้น หลักการต่าง ๆ เหล่านี้เป็นองค์ประกอบสำคัญ ก่อให้เกิด ลักษณะความเป็นวิชาการที่ ต้องอาศัยองค์ความรู้เพื่อทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงและสร้างสรรค์ดังนั้น การบริหารงานวิชาการจำเป็นต้อง คำนึงถึงหลักการต่าง ๆ เหล่านี้ ซึ่งจะกล่าวโดยละเอียดใน หลักการเฉพาะเรื่องในบทต่อไป กล่าวสรุปได้ว่า หลักการบริหารงานวิชาการต้องคำนึงถึงการพัฒนาสู่ความเป็นเลิศ ทำให้ดีที่สุด นำไปสู่ คุณภาพที่คาดหวัง คำนึงถึงวัตถุประสงค์และเป้าหมายของการศึกษา โดยให้บุคลากรทุกฝ่ายได้รับผิดชอบร่วมกัน ทำให้ผลผลิตมีคุณภาพ คำนึงถึงประสิทธิภาพประสิทธิผลและความประหยัด การดำเนินงาน ทางวิชาการโดยอาศัย หลักการดังกล่าวย่อมจะสามารถบรรลุความสำเร็จคือความเป็นเลิศทาง วิชาการ (Academic Excellence) 4. จุดมุ่งหมายของการบริหารงานวิชาการ 4.1. การจัดการศึกษา ต้องเป็นไปเพื่อพัฒนาคนไทยให้เป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ทั้งร่างกาย จิตใจ สติปัญญา ความรู้ และคุณธรรม มีจริยธรรมและวัฒนธรรมในการดำรงชีวิต สามารถอยู่ร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมีความสุข 4.2. ในกระบวนการเรียนรู้ต้องมุ่งปลูกฝังจิตสำนึกที่ถูกต้องเกี่ยวกับการเมืองการปกครองในระบอบ ประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข รู้จักรักษาและส่งเสริมสิทธิ หน้าที่ เสรีภาพ ความเคารพ กฎหมาย ความเสมอภาค และศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ มีความภาคภูมิใจใน ความเป็นไทย รู้จักรักษา ผลประโยชน์ ส่วนรวมและของประเทศชาติ รวมทั้งส่งเสริมศาสนาศิลปะ วัฒนธรรมของชาติ การกีฬา ภูมิปัญญาท้องถิ่น ภูมิปัญญาไทย และความรู้อันเป็นสากล ตลอดจนอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมมีความสามารถในการ ประกอบอาชีพ รู้จักพึ่งตนเอง มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ใฝ่รู้และเรียนรู้ด้วยตนเองอย่างต่อเนื่อง 4.3. เป้าหมายของการจัดการศึกษาอยู่ที่การพัฒนาคนไทยทุกคนให้เป็นคนเก่ง คนดี และมีความสุข มีคุณลักษณะของคนไทยที่พึงประสงค์ ทั้งในฐานะพลเมืองและพลโลก ได้แก่ การมีสุขภาพกาย และจิตใจที่ดี ได้เรียนรู้เต็มตามศักยภาพของตนเองสามารถเรียนรู้ได้ด้วยตนเอง รักการเรียนรู้ รู้ทันโลก รวมทั้งมีความสามารถใน การใช้แหล่งความรู้ และสื่อต่างๆ เพื่อพัฒนาตนเองได้ สามารถปรับตัวได้มีมนุษยสัมพันธ์ดี สามารถทำงานร่วมกับ ผู้อื่นได้เป็นอย่างดี เข้าใจและเคารพในธรรมชาติ สิ่งแวดล้อม มีความรับผิดชอบ เข้าใจ ยอมรับ และตระหนักใน คุณค่าของวัฒนธรรมที่แตกต่างกัน สามารถแก้ปัญหาได้โดยสันติวิธีดำเนินชีวิตโดยกายสุจริต วจีสุจริต และ มโนสุจริต มีจิตอาสำนึกในเกียรติภูมิของคนไทยมีความภูมิใจในชนชาติไทย รักแผ่นดินไทย และปฏิบัติตนตาม ระบอบประชาธิปไตย มีจิตอาสา
การบริหารงานวิชาการ ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร 7 กล่าวโดยสรุปว่า การบริหารงานวิชาการในสถานศึกษาจะดำเนินไปสำเร็จบรรลุความมุ่งหมายตาม พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 และที่แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2545 นั้นองค์ประกอบสำคัญ ของการดำเนินงานได้สำเร็จ เพียงใดในระดับใดหรือไม่ขึ้นอยู่กับเป้าหมายการพัฒนาคุณภาพผู้เรียนของหลักสูตร แกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน และกระบวนการนำหลักสูตรไปสู่การปฏิบัติในระดับเขตพื้นที่การศึกษาและ สถานศึกษา เพื่อสร้างสมรรถนะสำคัญและคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของผู้เรียน ซึ่งบุคคลทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องต้องให้ ความร่วมมือร่วมใจร่วมคิด ร่วมรับรู้ ร่วมประคับประคอง ร่วมควบคุมตรวจสอบ และร่วมประเมินผลเพื่อการพัฒนา ที่ยั่งยืนตลอดไป 5. ภารกิจการดําเนินการด้านการบริหารวิชาการ ภารกิจการดําเนินการด้านการบริหารวิชาการของสถานศึกษาตามระบบการพัฒนาการบริหารรูปแบบนิติ บุคคล มีรายละเอียดดังนี้ 5.1 การพัฒนาหรือการดําเนินการเกี่ยวกับการพัฒนาสาระหลักสูตรท้องถิ่น 5.1.1 วิเคราะห์กรอบสาระการเรียนรู้ท้องถิ่นที่สํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาจัดทําไว้หรือจัดทํา กรอบสาระการเรียนรู้ท้องถิ่นเพิ่มเติมตามบริบทของสถานศึกษาโดยความเห็นชอบของคณะกรรมการ สถานศึกษา ขั้นพื้นฐาน 5.1.2 วิเคราะห์หลักสูตรสถานศึกษา เพื่อกําหนดจุดเน้นหรือประเด็นที่สถานศึกษาให้ความสําคัญ 5.1.3 ศึกษาและวิเคราะห์ข้อมูลสารสนเทศของสถานศึกษาและชุมชนเพื่อนํามาเป็นข้อมูล จัดทํา สาระการเรียนรู้ท้องถิ่นของสถานศึกษาให้สมบูรณ์ยิ่งขึ้น 5.1.4 จัดทําสาระการเรียนรู้ท้องถิ่นของสถานศึกษาเพื่อนําไปจัดทํารายวิชาพื้นฐานหรือรายวิชา เพิ่มเติม จัดทําคําอธิบายรายวิชา หน่วยการเรียนรู้ แผนการจัดการเรียนรู้ เพื่อจัดประสบการณ์ และจัดกิจกรรม การเรียนการสอนให้แก่ผู้เรียนประเมินผลและปรับปรุง 5.2 การวางแผนงานด้านวิชาการ 5.2.1วางแผนงานด้านวิชาการในการพัฒนาหลักสูตรสถานศึกษา การพัฒนากระบวนการเรียนรู้ การวัดผล ประเมินผล และการเทียบโอนผลการเรียน การประกันคุณภาพภายในและมาตรฐานการศึกษา การ พัฒนาและใช้สื่อและเทคโนโลยีเพื่อการศึกษา การพัฒนาและส่งเสริมให้มีแหล่งเรียนรู้ การวิจัยเพื่อพัฒนาคุณภาพ การศึกษา และการส่งเสริมชุมชนให้มีความเข้มแข็งทางวิชาการโดยการรวบรวมข้อมูล วิเคราะห์ กําหนดเป้าหมาย จัดทํากรอบในการดําเนินงาน ตลอดจน ดูแล นิเทศ กํากับและติดตาม 5.2.2 ผู้บริหารสถานศึกษาอนุมัติโดยความเห็นชอบของคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน
การบริหารงานวิชาการ ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร 8 5.3การจัดการเรียนการสอนในสถานศึกษา 5.3.1 จัดทําแผนการเรียนรู้ทุกกลุ่มสาระการเรียนรู้ 5.3.2 จัดการเรียนการสอนวัดผลและประเมินผลทุกกลุ่มสาระการเรียนรู้ ตามแนวปฏิรูปการ เรียนรู้โดยเน้นผู้เรียนเป็นสําคัญ พัฒนาคุณธรรมนําความรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง 5.3.3 ใช้สื่อการเรียนการสอนและแหล่งเรียนรู้ 5.3.4 จัดกิจกรรมพัฒนาห้องสมุด ห้องปฏิบัติการต่าง ๆ ให้เอื้อต่อการเรียนรู้ 5.3.5 ส่งเสริมการวิจัยและพัฒนาการเรียนการสอนทุกกลุ่มสาระการเรียนรู้ 5.3.6ส่งเสริมการพัฒนาความเป็นเลิศของผู้เรียน ช่วยเหลือผู้เรียนพิการ ด้อยโอกาส และผู้เรียนที่ มีความสามารถพิเศษ 5.4การพัฒนาหลักสูตรของสถานศึกษา 5.4.1 จัดทําหลักสูตรสถานศึกษาเป็นของตนเอง โดย 1)จัดให้มีการวิจัยและพัฒนาหลักสูตรขึ้นใช้เองให้ทันกับการเปลี่ยนแปลงทางด้าน เศรษฐกิจและสังคม และเป็นต้นแบบให้กับสถานศึกษาอื่น 2)จัดทําหลักสูตรที่มุ่งเน้นพัฒนาผู้เรียนให้เป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ทั้งร่างกาย จิตใจ สติปัญญา มีความรู้ คุณธรรมจริยธรรม และสามารถอยู่ร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมีความสุข 3)จัดให้มีวิชาต่าง ๆ ครบถ้วนตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน ของ กระทรวงศึกษาธิการ 4) เพิ่มเติมเนื้อหาสาระของรายวิชาให้สูงหรือลึกซึ้งมากขึ้น สําหรับกลุ่มเป้าหมาย เฉพาะ ให้ครอบคลุมการศึกษาที่ส่งเสริมความเป็นเลิศ การศึกษาสําหรับผู้บกพร่อง พิการ และการศึกษาทางเลือก 5) เพิ่มเติมเนื้อหาสาระของรายวิชาที่สอดคล้องสภาพปัญหา ความต้องการของ ผู้เรียน ผู้ปกครอง ชุมชน สังคม และมุ่งสู่ความเป็นสากล 5.4.2 นิเทศ ติดตาม ประเมินผล และปรับปรุงหลักสูตรสถานศึกษา และรายงานผลให้สํานักงาน เขตพื้นที่การศึกษารับทราบ 5.5 การพัฒนากระบวนการเรียนรู้ 5.5.1 จัดเนื้อหาสาระและกิจกรรมให้สอดคล้องกับความสนใจและความถนัดของผู้เรียนโดย คํานึงถึงความแตกต่างระหว่างบุคคล 5.5.2 จัดกิจกรรมให้ผู้เรียนได้ฝึกทักษะ กระบวนการคิด การจัดการ การเผชิญสถานการณ์ และ การประยุกต์ความรู้มาใช้เพื่อป้องกันและแก้ไขปัญหา
การบริหารงานวิชาการ ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร 9 5.5.3จัดกิจกรรมให้ผู้เรียนได้เรียนรู้จากประสบการณ์จริง ฝึกปฏิบัติ คิดเป็น ทําเป็น รักการอ่าน และมีความสนใจใฝ่รู้อย่างต่อเนื่อง 5.5.4 จัดการเรียนการสอนที่ส่งเสริมความเป็นเลิศตามศักยภาพของผู้เรียน โดยผสมผสาน สาระ ความรู้ด้านต่าง ๆ อย่างได้สัดส่วนสมดุลกัน รวมทั้งปลูกฝังคุณธรรมจริยธรรม ค่านิยมที่ดีงาม และ คุณลักษณะอัน พึงประสงค์ไว้ในทุกวิชา 5.5.5 ส่งเสริม สนับสนุนให้ผู้สอนสามารถจัดบรรยากาศ สภาพแวดล้อม สื่อการเรียนการสอน และอํานวยความสะดวกเพื่อให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้และมีความรอบรู้ รวมทั้งสามารถใช้การวิจัยเป็นส่วนหนึ่งของ กระบวนการเรียนรู้ ทั้งนี้ผู้สอนและผู้เรียนอาจเรียนรู้ไปพร้อมกันจากสื่อการเรียนการสอนและแหล่งวิทยาการต่าง ๆ 5.5.6 จัดการเรียนรู้ให้เกิดขึ้นได้ทุกเวลา ทุกสถานที่ มีการประสานความร่วมมือกับผู้ปกครองและ ชุมชน เพื่อร่วมกันพัฒนาผู้เรียนตามศักยภาพ 5.5.7 ศึกษาค้นคว้าพัฒนารูปแบบหรือการออกแบบกระบวนการเรียนรู้ที่ก้าวหน้า เพื่อเป็นผู้นํา การจัดกระบวนการเรียนรู้ เพื่อเป็นต้นแบบให้กับสถานศึกษาอื่น 5.6 การวัดผล ประเมินผล และดําเนินการเทียบโอนผลการเรียน 5.6.1 กําหนดระเบียบการวัดและและประเมินผลของสถานศึกษาตามหลักสูตรสถานศึกษาให้ สอดคล้องกับนโยบายระดับประเทศ 5.6.2 จัดทําเอกสารหลักฐานการศึกษาให้เป็นไปตามระเบียบการวัดและประเมินผลของ สถานศึกษา การประเมิน 5.6.3 วัดผล ประเมินผล เทียบโอนประสบการณ์ ผลการเรียนและอนุมัติผลการเรียน 5.6.4 จัดให้มีการประเมินผลการเรียนรู้และจัดให้มีการซ่อมเสริมกรณีที่ผู้เรียนไม่ผ่านเกณฑ์ 5.6.5 พัฒนาเครื่องมือในการวัดและประเมินผลให้ได้มาตรฐาน เทียบเคียงระดับสากล 5.6.6 จัดระบบสารสนเทศด้านการวัดผล ประเมินผล และการเทียบโอนผลการเรียนเพื่อใช้ในการ อ้างอิง ตรวจสอบ และใช้ประโยชน์ในการพัฒนาการเรียนการสอน 5.6.7 ผู้บริหารสถานศึกษาอนุมัติการประเมินผลการเรียน รายภาค/รายปี และตัดสินผลการเรียน 5.6.8 การเทียบโอนผลการเรียนเป็นอํานาจของสถานศึกษาที่จะแต่งตั้งคณะกรรมการดําเนินการ เพื่อกําหนดหลักเกณฑ์และวิธีการ ได้แก่ คณะกรรมการเทียบระดับการศึกษา ทั้งในระบบนอกระบบและตาม อัธยาศัย คณะกรรมการดําเนินการเทียบโอนผลการเรียน และเสนอคณะกรรมการบริหารหลักสูตรและ วิชาการ พร้อมทั้งให้ผู้บริหารสถานศึกษาอนุมัติการเทียบโอน 5.7 การวิจัยเพื่อพัฒนาคุณภาพการศึกษาในสถานศึกษา 5.7.1 กําหนดนโยบายและแนวทางการใช้การวิจัยเป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการเรียนรู้และ กระบวนการทํางานของผู้เรียน ครู และผู้เกี่ยวข้องกับการศึกษา
การบริหารงานวิชาการ ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร 10 5.7.2 พัฒนาครูและผู้เรียนให้มีความรู้เกี่ยวกับการปฏิรูปการเรียนรู้โดยใช้กระบวนการวิจัย เป็น สําคัญ ในการเรียนรู้ที่ซับซ้อนขึ้นทําให้ผู้เรียนได้ฝึกการคิด การจัดการ การหาเหตุผลในการตอบปัญหา การ ผสมผสานความรู้แบบสหวิทยาการและการเรียนรู้ในปัญหาที่ตนสนใจ 5.7.3 พัฒนาคุณภาพการศึกษาด้วยกระบวนการวิจัย 5.7.4รวบรวมและเผยแพร่ผลการวิจัยเพื่อการเรียนรู้และพัฒนาคุณภาพการศึกษา รวมทั้ง สนับสนุนให้ครูนําผลการวิจัยมาใช้ เพื่อพัฒนาการเรียนรู้และพัฒนาคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษา 5.8 การพัฒนาและส่งเสริมให้มีแหล่งเรียนรู้ 5.8.1 จัดให้มีแหล่งเรียนรู้อย่างหลากหลายทั้งภายในและภายนอกสถานศึกษาให้พอเพียง เพื่อ สนับสนุนการแสวงหาความรู้ด้วยตนเองกับการจัดกระบวนการเรียนรู้ 5.8.2จัดระบบแหล่งเรียนรู้ภายในสถานศึกษาให้เอื้อต่อการจัดการเรียนรู้และการพัฒนา ศักยภาพ เฉพาะด้านของผู้เรียน เช่น พัฒนาห้องสมุดให้เป็นห้องสมุด IT ห้องสมุดกลางและห้องสมุด กลุ่มสาระการ เรียนรู้ ต่าง ๆ ห้องสมุดเคลื่อนที่ มุมหนังสือในห้องเรียน ห้องพิพิธภัณฑ์ ห้องมัลติมีเดีย ห้องคอมพิวเตอร์ ศูนย์วิชาการ สวนสุขภาพ สวนวรรณคดี สวนธรรมะ เป็นต้น 5.8.3 จัดระบบข้อมูลแหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่นให้เอื้อต่อการจัดการเรียนรู้ของผู้เรียนของสถานศึกษา ของตนเอง เช่น จัดเส้นทาง/แผนที่และระบบการเชื่อมโยงเครือข่ายห้องสมุดประชาชน ห้องสมุดสถาบันการศึกษา พิพิธภัณฑ์ ภูมิปัญญาท้องถิ่น ฯลฯ 5.8.4 ส่งเสริมให้ครูและผู้เรียนได้ใช้แหล่งเรียนรู้ทั้งภายในและภายนอกสถานศึกษาเพื่อพัฒนา การเรียนรู้และนิเทศ กํากับ ติดตาม ประเมิน และปรับปรุงอย่างต่อเนื่อง 5.8.5 ส่งเสริมให้ครูและผู้เรียนใช้แหล่งเรียนรู้ในต่างประเทศ 5.9 การนิเทศการศึกษา 5.9.1 สร้างความตระหนักให้แก่ครูและผู้เกี่ยวข้องให้เข้าใจกระบวนการนิเทศภายในว่า เป็น กระบวนการทํางานร่วมกันที่ใช้เหตุผลการนิเทศเป็นการพัฒนาปรับปรุงวิธีการทํางานของแต่ละบุคคล ให้มีคุณภาพ การนิเทศเป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการบริหาร เพื่อให้ทุกคนเกิดความเชื่อมั่นว่าได้ปฏิบัติถูกต้อง ก้าวหน้า และเกิด ประโยชน์สูงสุดต่อผู้เรียนและตัวครูเอง 5.9.2 จัดการนิเทศภายในสถานศึกษาให้มีคุณภาพทั่วถึงและต่อเนื่องเป็นระบบและกระบวนการ 5.9.3จัดระบบนิเทศภายในสถานศึกษาให้เชื่อมโยงกับระบบนิเทศการศึกษาของสํานักงานเขต พื้นที่การศึกษา
การบริหารงานวิชาการ ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร 11 5.10 การแนะแนว 5.10.1 กําหนดนโยบายการจัดการศึกษาที่มีการแนะแนวเป็นองค์ประกอบสําคัญโดยให้ทุกคนใน สถานศึกษาตระหนักถึงการมีส่วนร่วมในกระบวนการแนะแนวและการดูแลช่วยเหลือผู้เรียน 5.10.2 จัดระบบงานและโครงสร้างงานแนะแนวและระบบการดูแลช่วยเหลือผู้เรียนของ สถานศึกษาให้ชัดเจน 5.10.3 ส่งเสริมให้ครูทุกคนมีบทบาทและเห็นคุณค่าของการแนะแนวและดูแลช่วยเหลือ ผู้เรียน 5.10.4 ส่งเสริมและพัฒนาให้ครูได้รับความรู้เพิ่มเติมในเรื่องจิตวิทยาและการแนะแนวและดูแล ช่วยเหลือผู้เรียนเพื่อให้สามารถบูรณาการในการจัดการเรียนรู้และเชื่อมโยงสู่การดํารงชีวิตประจําวัน 5.10.5 คัดเลือกบุคลากรที่มีความรู้ ความสามารถ และบุคลิกภาพที่เหมาะสมทําหน้าที่ครู แนะ แนว ครูที่ปรึกษา ครูประจําชั้น และคณะอนุกรรมการแนะแนว 5.10.6 ดูแล นิเทศ กํากับ ติดตาม และสนับสนุนการดําเนินงานแนะแนวและดูแลช่วยเหลือ ผู้เรียนอย่างเป็นระบบ 5.10.7 ส่งเสริมความร่วมมือและความเข้าใจอันดีระหว่างครู ผู้ปกครอง และชุมชน 5.10.8 ประสานงานด้านการแนะแนวระหว่างสถานศึกษา องค์กรภาครัฐและเอกชน บ้านศาสน สถาน ชุมชน ในลักษณะเครือข่ายการแนะแนว 5.10.9 เชื่อมโยงงานแนะแนวและระบบดูแลช่วยเหลือผู้เรียนเพื่อการพัฒนาศักยภาพของผู้เรียน 5.11 การพัฒนาระบบประกันคุณภาพภายในและมาตรฐานการศึกษา 5.11.1 กําหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาที่สอดคล้องตามมาตรฐานการศึกษาชาติ เอกลักษณ์ของสถานศึกษา และมาตรฐานการศึกษาขั้นพื้นฐานที่กระทรวงศึกษาธิการประกาศใช้ พร้อมทั้ง กําหนดค่าเป้าหมายความสําเร็จของแต่ละมาตรฐานและตัวบ่งชี้ และประกาศให้ผู้ที่เกี่ยวข้องได้รับทราบ 5.11.2 จัดทําแผนพัฒนาการจัดการศึกษาของสถานศึกษา (แผนพัฒนาการศึกษาขั้นพื้นฐาน สถานศึกษา) ที่มุ่งเน้นคุณภาพตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา ที่ผ่านการวิเคราะห์สภาพปัญหา ความ ต้องการจําเป็นของสถานศึกษา และระบุวิสัยทัศน์ พันธกิจ เป้าประสงค์ ความสําเร็จของการพัฒนา วิธีการ ดําเนินงานที่มีหลักวิชาและผลการวิจัยรองรับ งบประมาณ และทรัพยากร รวมทั้งแหล่งวิทยาการจากภายนอกที่ ให้ การสนับสนุนอย่างชัดเจน โดยมีบุคลากรของสถานศึกษาและผู้เรียนเป็นผู้รับผิดชอบและจัดทําแผนปฏิบัติการ ประจําปีเพื่อรองรับและดําเนินการ ทั้งนี้โดยการมีส่วนร่วมของผู้ปกครองและชุมชนโดยผ่านความเห็นชอบของ คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน 5.11.3 จัดระบบบริหารงานที่มีโครงสร้างที่ชัดเจนและเอื้อต่อการพัฒนาระบบการประกันคุณภาพ ภายใน และจัดทําระบบสารสนเทศที่มีฐานข้อมูลสารสนเทศที่เป็นปัจจุบันอย่างครบถ้วน ถูกต้อง และเพียงพอ และ สามารถเข้าถึงได้อย่างสะดวก รวดเร็ว และปลอดภัย
การบริหารงานวิชาการ ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร 12 5.11.4 ผู้รับผิดชอบและผู้ที่เกี่ยวข้องทุกฝ่ายดําเนินการตามแผนปฏิบัติการสู่การปฏิบัติ อย่างมี ประสิทธิภาพและเกิดประสิทธิผลสูงสุด 5.11.5 จัดให้มีการติดตามตรวจสอบคุณภาพการศึกษา เพื่อทราบความก้าวหน้าของการปฏิบัติ ตามแผนพัฒนาการจัดการศึกษาของสถานศึกษา และรายงานผลพร้อมข้อเสนอแนะการเร่งรัดการพัฒนาคุณภาพ การศึกษาให้ผู้ที่รับผิดชอบและผู้ที่เกี่ยวข้องนําไปประกอบการปรับปรุงพัฒนา และพร้อมรับการติดตามตรวจสอบ คุณภาพการศึกษาจากหน่วยงานต้นสังกัด 5.11.6 จัดให้มีการประเมินคุณภาพภายในตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาโดยมี คณะกรรมการที่ประกอบด้วยผู้ทรงคุณวุฒิที่ได้รับการขึ้นทะเบียนจากหน่วยงานต้นสังกัดอย่างน้อย ๑ คน โดยใช้ วิธีการและเครื่องมือที่หลากหลาย และพร้อมรับการประเมินคุณภาพภายในจากหน่วยงานต้นสังกัด 5.11.7 จัดทํารายงานประจําปี (SAR) เพื่อสะท้อนคุณภาพผู้เรียนและการบริหารจัดการศึกษาของ ผู้รับผิดชอบและผู้ที่เกี่ยวข้องทุกฝ่ายที่นําไปสู่เป้าหมายที่สถานศึกษากําหนดไว้ในรอบปีเสนอต่อหน่วยงานต้น สังกัด หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง และเผยแพร่ต่อสาธารณชน โดยผ่านความเห็นชอบของคณะกรรมการสถานศึกษาขั้น พื้นฐาน 5.11.8 ส่งเสริมให้ครูและบุคลากรของสถานศึกษามีความรู้ ความเข้าใจ และนําไปปฏิบัติในการ พัฒนาคุณภาพการศึกษาอย่างต่อเนื่องจนเป็นวัฒนธรรมองค์กร และนําผลการประเมินคุณภาพทั้งภายในและ ภายนอกไปใช้ในการวางแผนพัฒนาการจัดการศึกษาของสถานศึกษา 5.12 การส่งเสริมชุมชนให้มีความเข้มแข็งทางวิชาการ 5.12.1 ส่งเสริมให้มีกระบวนการเรียนรู้ร่วมกับบุคคล ครอบครัว ชุมชน องค์กรชุมชน องค์กร ปกครองส่วนท้องถิ่น เอกชน องค์กรเอกชน องค์กรวิชาชีพ สถาบันศาสนา สถานประกอบการ และสถาบันอื่น 5.12.2 ส่งเสริมความเข้มแข็งของชุมชนโดยการจัดกระบวนการเรียนรู้ภายในชุมชน 5.12.3 ส่งเสริมให้ชุมชนมีการจัดการศึกษาอบรม มีการแสวงหาความรู้ ข้อมูลข่าวสาร และรู้จัก เลือกสรรภูมิปัญญาและวิทยาการต่าง ๆ 5.12.4 พัฒนาชุมชนให้สอดคล้องกับสภาพปัญหาและความต้องการ รวมทั้งหาวิธีการสนับสนุนให้ มีการแลกเปลี่ยนประสบการณ์ระหว่างชุมชน 5.13 การประสานความร่วมมือในการพัฒนาวิชาการกับสถานศึกษาและองค์กรอื่น 5.13.1 ประสานความร่วมมือวิทยากรภายนอกและภูมิปัญญาท้องถิ่น เพื่อพัฒนาศักยภาพ ของ ผู้เรียนทุกด้าน รวมทั้งสืบสานจารีต ประเพณี ศิลปวัฒนธรรมของท้องถิ่น 5.13.2 เสริมสร้างความสัมพันธ์ระหว่างสถานศึกษากับชุมชน ตลอดจนประสานงานกับองค์กร ภาครัฐและเอกชน เพื่อให้สถานศึกษาเป็นแหล่งวิทยาการของชุมชน และมีส่วนในการพัฒนาชุมชนและท้องถิ่น
การบริหารงานวิชาการ ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร 13 5.13.3 จัดกิจกรรมร่วมกับชุมชน เพื่อส่งเสริมการพัฒนาทางวิชาการและวัฒนธรรม การสร้าง ความสัมพันธ์อันดีกับศิษย์เก่า การประชุมผู้ปกครองผู้เรียน การปฏิบัติงานร่วมกับชุมชน การร่วมกิจกรรมกับ สถาบันการศึกษาอื่น ๆ เป็นต้น 5.13.4 ทําบันทึกข้อตกลงความร่วมมือทางวิชาการกับสถานศึกษาและองค์กรอื่นทั้งในประเทศ และต่างประเทศ 5.14 การส่งเสริมและสนับสนุนงานวิชาการแก่บุคคล ครอบครัว องค์กร หน่วยงาน สถาน ประกอบการ และสถาบันอื่นที่จัดการศึกษา 5.14.1 ประชาสัมพันธ์สร้างความเข้าใจต่อบุคคล ครอบครัว ชุมชน องค์กรชุมชน องค์กรปกครอง ส่วนท้องถิ่น เอกชน องค์กรเอกชน องค์กรวิชาชีพ สถาบันศาสนา สถานประกอบการ และสถาบันสังคมอื่น ใน เรื่อง เกี่ยวกับสิทธิในการจัดการศึกษาขั้นพื้นฐาน การศึกษาที่เป็นจุดเน้นเฉพาะ 5.14.2 จัดให้มีการสร้างความรู้ ความเข้าใจ การเพิ่มความพร้อมให้กับบุคคล ครอบครัว ชุมชน องค์กรชุมชน องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น เอกชน องค์กรเอกชน องค์กรวิชาชีพ สถาบันศาสนา สถาน ประกอบการ และสถาบันสังคมอื่นที่ร่วมจัดการศึกษา 5.14.3 ร่วมกับบุคคล ครอบครัว ชุมชน องค์กรชุมชน องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น เอกชน องค์กร เอกชน องค์กรวิชาชีพ สถาบันศาสนา สถานประกอบการ และสถาบันสังคมอื่นจัดการศึกษาและใช้ ทรัพยากร ร่วมกันให้เกิดประโยชน์สูงสุดแก่ผู้เรียน 5.14.4 ส่งเสริม สนับสนุนให้มีการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ร่วมกันระหว่างสถานศึกษากับบุคคล ครอบครัว ชุมชน องค์กรชุมชน องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น เอกชน องค์กรเอกชน องค์กรวิชาชีพ สถาบันศาสนา สถานประกอบการ และสถาบันสังคมอื่น 5.14.5 ส่งเสริม สนับสนุนให้บุคคล ครอบครัว ชุมชน องค์กรชุมชน องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น เอกชน องค์กรเอกชน องค์กรวิชาชีพ สถาบันศาสนา สถานประกอบการ และสถาบันสังคมอื่นได้รับความ ช่วยเหลือ ทางด้านวิชาการตามความเหมาะสมและจําเป็น 5.14.6 ส่งเสริมและพัฒนาแหล่งเรียนรู้ ทั้งด้านคุณภาพและปริมาณเพื่อการเรียนรู้ตลอดชีวิต อย่างมีประสิทธิภาพ 5.15 การจัดทําระเบียบและแนวปฏิบัติเกี่ยวกับงานด้านวิชาการของสถานศึกษา 5.15.1 จัดทําระเบียบและแนวปฏิบัติเกี่ยวกับงานด้านวิชาการของสถานศึกษา เพื่อให้ผู้ที่ เกี่ยวข้องทุกฝ่ายรับรู้และถือปฏิบัติเป็นแนวเดียวกัน 5.15.2 นําระเบียบและแนวปฏิบัติเกี่ยวกับงานด้านวิชาการของสถานศึกษาไปสู่การปฏิบัติ 5.15.3 ตรวจสอบและประเมินผลการใช้ระเบียบและแนวปฏิบัติเกี่ยวกับงานด้านวิชาการ ของ สถานศึกษา และนําไปแก้ไขปรับปรุงให้เหมาะสมต่อไป
การบริหารงานวิชาการ ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร 14 5.16 การคัดเลือกหนังสือ แบบเรียนเพื่อใช้ในสถานศึกษา 5.16.1 ศึกษาวิเคราะห์ คัดเลือกหนังสือเรียน กลุ่มสาระการเรียนรู้ต่าง ๆ ที่มีคุณภาพสอดคล้อง กับหลักสูตรสถานศึกษา เพื่อเป็นหนังสือ แบบเรียนเพื่อใช้ในการจัดการเรียนการสอน 5.16.2 จัดทําหนังสือเรียน หนังสือเสริมประสบการณ์ หนังสืออ่านประกอบแบบฝึกหัด ใบงาน และใบความรู้ เพื่อใช้ประกอบการเรียนการสอน 5.16.3 พิจารณาคัดเลือกหนังสือเรียน แบบเรียน หนังสือเสริมประสบการณ์ หนังสืออ่านประกอบ แบบฝึกหัด ใบงาน และใบความรู้ เพื่อใช้ประกอบการเรียนการสอน 5.17 การพัฒนาและใช้สื่อและเทคโนโลยีเพื่อการศึกษา 5.17.1 จัดให้มีการร่วมกันกําหนดนโยบาย วางแผนในเรื่องการจัดหาและพัฒนาสื่อการเรียนรู้และ เทคโนโลยีเพื่อการศึกษาของสถานศึกษา 5.17.2 พัฒนาบุคลากรในสถานศึกษาในเรื่องเกี่ยวกับการพัฒนาสื่อการเรียนรู้และเทคโนโลยีเพื่อ การศึกษา พร้อมทั้งให้มีการจัดตั้งเครือข่ายทางวิชาการ ชมรมวิชาการ เพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้ของสถานศึกษา 5.17.3 พัฒนาและใช้สื่อและเทคโนโลยีทางการศึกษาที่ให้ข้อเท็จจริง เพื่อสร้างองค์ความรู้ ใหม่ ๆ ให้เกิดขึ้น และรวบรวมแหล่งสื่อและเทคโนโลยีทางการศึกษาที่ส่งเสริมการจัดการศึกษาของสถานศึกษา ให้มี ประสิทธิภาพ 5.17.4 พัฒนาห้องสมุดของสถานศึกษาให้เป็นห้องสมุด IT เพื่อเป็นแหล่งสืบค้น 5.17.5 นิเทศ ติดตาม และประเมินผลการปฏิบัติงานของบุคลากรในการจัดหาผลิตใช้ และพัฒนา สื่อและเทคโนโลยีทางการศึกษา 6. ขอบข่ายการบริหารงานวิชาการ งานวิชาการ เป็นงานที่มีขอบข่ายกว้างขวางและมีความสำคัญต่อการจัดการศึกษาของสถานศึกษาทุก แห่ง โดยเป้าหมายหลักในการดำเนินงานของสถานศึกษาล้วนมุ่งตอบสนองต่อความสำเร็จของงานวิชาการทั้งสิ้น และการที่สถานศึกษาจะดำเนินการด้านงานวิชาการให้บรรลุจุดมุ่งหมายได้นั้น ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องซึ่งได้แก่ ผู้บริหาร และบุคลากรภายในสถานศึกษาจึงควรให้ความสนใจ และตระหนักถึง ความสำคัญของการบริหารงานวิชาการ (อุดม โพธิ์ชัย, 2550, น.26) ขอบข่ายการบริหารงานวิชาการนั้น มีหน่วยงาน และนักการศึกษาได้ให้แนวทางไว้ ดังนี้ อุทัย บุญประเสริฐ (2557, น.35) ได้ให้แนวคิดเกี่ยวกับขอบข่ายการบริหารงานวิชาการไว้ว่า สถานศึกษาควรมีการด าเนินการ 6 ประการ คือ 1) การวางแผนงานวิชาการ 2) การบริหารงานวิชาการ 3) การจัดการเรียนการสอน 4) การพัฒนาส่งเสริมทางด้านวิชาการ 5) การวัดผลและประเมินผลการเรียนและงานทะเบียนนักเรียน
การบริหารงานวิชาการ ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร 15 6) การประเมินผลงานวิชาการ อัญชลี โพธิ์ทอง และ สมศักดิ์ คงเที่ยง (2552, น.243-244) กล่าวถึง ของเขตของงานวิชาการ ซึ่งถือ ว่าเป็นงานหลักของโรงเรียน ผู้บริหารโรงเรียนจะต้องเข้าใจขอบข่ายงานเพื่อจะได้บริหารงานให้ ครอบคลุมงาน ต่าง ๆ ได้ สำหรับโรงเรียนประถมศึกษา งานวิชาการมีขอบข่าย ดังต่อไปนี้ 1) งานด้านหลักสูตรและการนำหลักสูตรไปใช้ 2) งานการเรียนการสอน 3) งานวัสดุประกอบหลักสูตรและสื่อการเรียนการสอน 4) งานวัดและประเมินผล 5) งานห้องสมุด 6) งานนิเทศการศึกษา 7) งานด้านวางแผนและกำหนดวิธีดำเนินงาน 8) งานส่งเสริมการสอน 9) งานนิเทศการศึกษา กมล ภู่ประเสริฐ (2555, น.28-31) กล่าวว่า ขอบข่ายการบริหารงานวิชาการ ประกอบด้วย 1) การบริหารหลักสูตร คือ การดำเนินงานเกี่ยวกับการวิเคราะห์หลักสูตรแกนกลาง ระดับประเทศ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อให้บุคลากรในสถานศึกษาได้จัดทำมาตรฐานการเรียนรู้ และสาระการเรียนรู้รายปี รายภาค เรียน ตามลำดับที่เหมาะสมกับชุมชนและท้องถิ่นของตนเอง จึงมีการกำหนด มาตรฐานการเรียนรู้และสาระการ เรียนรู้ในส่วนที่เกี่ยวข้องกับสภาพแวดล้อม ทรัพยากรสภาพการดำรงชีวิตและแก้ปัญหาต่าง ๆ โดยจำแนกตามชั้นปี และช่วงชั้น เพื่อเป็นข้อมูลในการจัดทำหลักสูตร สถานศึกษาพร้อมทั้งกำหนดเวลาเรียนที่เหมาะสม 2) การบริหารการเรียนการสอน คือ การดำเนินงานเกี่ยวกับการรวบรวม วิเคราะห์ และ กำหนด กิจกรรมการเรียนการสอนที่เหมาะสมกับหน่วยการเรียนที่ได้กำหนดไว้แล้วในการบริหาร หลักสูตรที่เน้นผู้เรียนเป็น สำคัญ สำหรับการเน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ หมายความว่า ในกิจกรรมการเรียนการสอน ผู้เรียนได้ดำเนินการ ดังนี้ (2.1) ผู้เรียนได้ปฏิบัติจริง (2.2) ผู้เรียนได้สร้างความรู้ความเข้าใจด้วยตนเอง โดยการศึกษาค้นคว้าจากแหล่งเรียนรู้ ต่างๆ ตามความเหมาะสมแล้วนำมาสรุป (2.3) ผู้เรียนได้คิดวิเคราะห์ คิดสังเคราะห์ และคิดอย่างมีเหตุผล (2.4) ผู้สอนปลูกฝังหรือเสริมสร้างคุณลักษณะที่พึงประสงค์ ทางด้านค่านิยม คุณธรรม จริยธรรม ทั้งนี้ก็เพื่อให้ผู้เรียนมีความรู้คู่คุณธรรมและเป็นคนที่สมบูรณ์ดำรงชีวิตอยู่ในสังคมได้อย่างมี ความสุข เมื่อการเรียนการสอนเน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ จึงเป็นหน้าที่ของผู้สอนที่จะต้องดำเนินการจัดให้มีสื่อการเรียนรู้ให้ สอดคล้องกับกิจกรรมการเรียนการสอนที่ได้กำหนดไว้แล้ว โดยให้ศึกษาเนื้อหาสาระควบคู่กับการปฏิบัติจริง
การบริหารงานวิชาการ ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร 16 3) การบริหารการประเมินผลการเรียน คือ การดำเนินงานเกี่ยวกับการวิเคราะห์มาตรฐาน การเรียนรู้ที่มีองค์ประกอบเกี่ยวกับหน่วยการเรียนรู้ กิจกรรมการเรียนการสอนและกิจกรรมพัฒนา ผู้เรียน ให้ เป็นไปตามมาตรฐานการเรียนรู้ที่กำหนดไว้ เพื่อจะได้พิจารณาเตรียมการขั้นตอนต่อไปเกี่ยวกับการกำหนดวิธีการ และเครื่องมือตลอดจนจัดให้มีการสร้างเครื่องมือที่ใช้ในการวัดผลและประเมินผลการเรียนรู้ และกำหนดวิธีการและ ระยะช่วงเวลาที่เหมาะสม เพื่อแสดงให้เห็นถึงพัฒนาการของผู้เรียนแต่ละคน รวมถึงการควบคุมดูแล ส่งเสริมให้มี การประเมินผลการเรียนตามวิธีการและเครื่องมือที่ได้กำหนดไว้ และ จัดทำหลักฐานการศึกษาตามแบบที่กำหนด 4) การบริหารการนิเทศภายในสถานศึกษา คือ การดำเนินงานเกี่ยวกับการทำความเข้าใจกับ หลักการนิเทศภายในที่มีเป้าหมายสู่มาตรฐานการศึกษาร่วมกัน เกิดจากการร่วมกันคิดร่วมกันทำให้แต่ละคนเป็น ทั้งผู้นิเทศและผู้รับการนิเทศ เพื่อให้สถานศึกษานั้น ๆ สามารถพึ่งตนเองได้ในทางวิชาการจัดให้มีการกำหนดวิธีการ และระยะเวลาการนิเทศภายในให้เป็นไปในลักษณะของกัลยาณมิตรประกอบกับ ให้มีการควบคุมดูแล ส่งเสริม และ แก้ไขปัญหาร่วมกันในการดำเนินงานนิเทศภายใน 5) การบริหารพัฒนาบุคลากรทางวิชาการ คือ การดำเนินงานเกี่ยวกับการวิเคราะห์ปัญหาของ บุคลากรร่วมกันเพื่อหาข้อสรุปว่า บุคลากรในสถานศึกษามีความรู้ความสามารถในด้านใดบ้าง และในด้านใดบ้างที่ จะต้องพึ่งพาบุคคลภายนอก จัดให้มีการพัฒนาบุคลากรในรูปแบบต่างๆ ในระยะเวลาที่ เหมาะสมและต่อเนื่อง พร้อมทั้งมีมาตรการควบคุมดูแลให้การดำเนินงานในด้านนี้เป็นไปตามแบบแผนที่ ได้กำหนดไว้ 6) การบริหารวิจัยและพัฒนา คือ การดำเนินงานเกี่ยวกับงานวิจัยในชั้นเรียนเพื่อพัฒนาการ เรียนรู้ของผู้เรียนให้ได้คุณภาพการศึกษาตามมาตรฐานการเรียนรู้ และจัดให้มีการทำวิจัยในภาพรวมของ สถานศึกษาอันเป็นผลมาจากการกำหนดประเด็นปัญหาร่วมกัน ในขณะเดียวกันก็จัดให้มีมาตรฐานในการ ควบคุมดูแลและส่งเสริมให้มีการวิจัยตามที่กำหนด 7) การบริหารโครงการทางวิชาการอื่นๆ คือ โครงการที่เกี่ยวข้องกับกิจกรรมส่งเสริมทาง วิชาการ เพื่อให้ผู้เรียนได้นำความรู้ไปสู่การปฏิบัติจริง เช่น โครงการแข่งขันความสามารถของผู้เรียนใน ด้านต่างๆ เป็นต้น 8) การบริหารระบบข้อมูลและสารสนเทศทางวิชาการ คือ การจัดทำข้อมูลและสารสนเทศ ทางวิชาการให้เป็นระบบ ซึ่งประกอบด้วย การกำหนดช่วงระยะเวลาในการเก็บรวบรวมและแยกแยะ แต่ละงานให้ เหมาะสม จัดให้มีการควบคุมดูแลและส่งส่งเสริมการจัดเก็บข้อมูลสารสนเทศให้เป็นไปตามที่กำหนด พร้อมที่จะนำ ข้อมูลและสารสนเทศทางวิชาการดังกล่าวไปใช้ในการวางแผนเชิงกลยุทธ์ของสถานศึกษาต่อไป 9) การบริหารการประเมินผลงานทางวิชาการของสถานศึกษา คือ การประเมินผลงานทาง วิชาการของสถานศึกษาโดยภาพรวม ประกอบด้วยสามขั้นตอนด้วยกัน ได้แก่ การประเมินผลก่อนการ ดำเนินงาน การประเมินผลระหว่างการดำเนินงาน และการประเมินผลหลังการดำเนินงาน ในแต่ละขั้นตอนกำหนดวิธีและ เครื่องมือในการประเมินผลในช่วงเวลาที่เหมาะสม จากการศึกษาขอบข่ายของการบริหารงานวิชาการในสถานศึกษา ซึ่งมีขอบข่ายกว้างขวางมาก เนื่อง ด้วยงานวิชาการเป็นหลัก เป็นหัวใจสำคัญยิ่งของสถานศึกษา หากผู้บริหารสถานศึกษา ครู คณาจารย์ และ บุคลากรทางการศึกษาได้ร่วมคิด ร่วมมือ ร่วมแรงกันดำเนินงานให้งานวิชาการมี ประสิทธิภาพและประสบ
การบริหารงานวิชาการ ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร 17 ความสำเร็จ นับได้ว่าเป็นผลดีต่อผู้เรียนอย่างยิ่งในการพัฒนาผู้เรียนให้เป็นคนที่ มีความสมบูรณ์ครบถ้วนเป็น ประโยชน์ต่อผู้เรียน สังคม ชุมชน และประเทศชาติสืบไป ปรียาพร วงศ์อนุตรโรจน์ (2553, น.3-4) กล่าวว่า ขอบข่ายของงานวิชาการ ประกอบด้วย 1) การวางแผนเกี่ยวกับงานวิชาการ เป็นการวางแผนเกี่ยวกับการพัฒนาหลักสูตรและการนำ หลักสูตรไปใช้ การจัดการล่วงหน้าเกี่ยวกับการเรียนการสอน มีรายละเอียดของงาน ดังนี้ (1.1) แผนปฏิบัติงานวิชาการ ได้แก่ การประชุมเกี่ยวกับหลักสูตร การจัดปฏิทินการศึกษา ความรับผิดชอบตามภาระหน้าที่ การจัดขั้นตอนและเวลาในการทำงาน (1.2) โครงการสอน เป็นการจัดรายละเอียดเกี่ยวกับวิชาที่ต้องสอนตามหลักสูตร (1.3) บันทึกการสอน เป็นการแสดงรายละเอียดของการกำหนดเนื้อหาที่จะสอนในแต่ละ คาบของแต่ละวันหรือสัปดาห์ โดยการวางแผนไว้ล่วงหน้าและยึดโครงสร้างการสอนเป็นหลัก 2) การจัดดำเนินงานเกี่ยวกับการเรียนการสอน เพื่อให้การสอนในสถานศึกษาดำเนินไป ด้วยดีและสามารถปฏิบัติได้จึงต้องมีการจัดเกี่ยวกับการเรียนการสอน ดังนี้ (2.1) การจัดตารางสอนเป็นการกำหนดวิชาผู้สอน สถานที่ ตลอดจนผู้เรียนแต่ละรายวิชา (2.2) การจัดชั้นเรียน เป็นงานที่ฝ่ายวิชาการต้องประสานกับฝ่ายอาคารสถานที่ รวมทั้งจัด สิ่งอำนวยความสะดวกต่าง ๆ ในห้องเรียน (2.3) การจัดครูเข้าสอน การจัดครูเข้าสอนต้องพิจารณาถึงความพร้อมของบุคลากร รวมถึง เชิญวิทยากรภายนอกมาช่วยสอน (2.4) การจัดแบบเรียน โดยปกติสถานศึกษาในสังกัดกระทรวงศึกษาธิการจะใช้แบบเรียน ที่กระทรวงกำหนด นอกจากนั้นครูอาจใช้หนังสืออื่นเป็นหนังสือประกอบหรือจากเอกสารที่ครูเตรียมเอง (2.5) การปรับปรุงการเรียนการสอน เป็นการพัฒนาครูผู้สอนให้ก้าวทันกับวิทยาการ เทคโนโลยีใหม่ ๆ เพื่อพัฒนาการเรียนการสอนเพื่อให้สอดคล้องกับความต้องการความก้าวหน้าของสังคม ธุรกิจ อุตสาหกรรม (2.6) การฝึกงาน จุดมุ่งหมายของการฝึกงานเป็นการให้นักเรียน นักศึกษา รู้จักนำเอา ทฤษฎีมาประยุกต์ใช้กับชีวิตจริง ทั้งยังมุ่งให้ผู้เรียนได้เห็นปัญหาที่แท้จริงในสาขาวิชาและอาชีพนั้นเพื่อให้ โอกาส ผู้เรียนได้เตรียมตัวที่จะออกไปเผชิญกับชีวิตจริงต่อไป 3) การจัดบริหารเกี่ยวกับการเรียนการสอน เป็นการจัดสิ่งอำนวยความสะดวก และการส่งเสริม การจัดหลักสูตร และโปรแกรมการศึกษาให้มีประสิทธิภาพและคุณภาพ ได้แก่ (3.1) การขจัดสื่อการเรียนการสอน เป็นสิ่งเอื้อต่อการศึกษาของนักเรียน นักศึกษา เน้น เครื่องมือและกิจกรรมให้ครูได้เลือกใช้ในการสอน (3.2) การจัดห้องสมุด เป็นที่รวมหนังสือ เอกสาร สิ่งพิมพ์ และวัสดุอุปกรณ์ที่เป็นแหล่ง วิทยาการให้นักเรียนนักศึกษาได้ศึกษาและค้นคว้าเพิ่มเติม
การบริหารงานวิชาการ ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร 18 (3.3) การนิเทศการสอน เป็นการช่วยเหลือแนะแนวครูให้เกิดการปรับปรุงแก้ไขปัญหา การเรียนการสอน 4) การวัดและประเมินผล กระบวนการเพื่อใช้เป็นเครื่องมือในด้านการตรวจสอบและ วิเคราะห์ ผลการเรียน จะเห็นได้ว่า งานบริหารงานวิชาการของผู้บริหารสถานศึกษามีขอบข่ายงานอย่างกว้างขวาง ล้วน เป็นงานที่ต้องเอาใจใส่อย่างสม่ำเสมอ ผู้บริหารจึงเป็นบุคคลที่สำคัญที่สุดที่จะเป็นผู้ริเริ่มในการดำเนินงานวิชาการ ให้เป็นไปอย่างราบรื่น ทั้งนี้เพื่อประโยชน์ที่ผู้เรียนจะได้รับ จากการศึกษาขอบข่ายการบริหารงานวิชาการ ตามแนวคิดทฤษฎีของนักวิชาการทั้งในประเทศ และ ต่างประเทศ กล่าวสรุปได้ว่า ขอบข่ายการปฏิบัติงานด้านการบริหารงานวิชาการ มีความสำคัญกับ สถานศึกษา อย่างกว้างขวาง ครอบคลุมกิจกรรมต่างๆ ทั้งหมดที่เกี่ยวข้องกับกิจกรรมการเรียนการสอน ได้แก่ การปฏิบัติงาน ด้านหลักสูตรและการนำไปใช้ การปฏิบัติงานด้านการเรียนการสอน การปฏิบัติงาน ด้านวัสดุประกอบหลักสูตรและ สื่อการเรียนการสอน การปฏิบัติงานด้านการส่งเสริมการสอน การปฏิบัติงาน ด้านการวัดผลประเมินผล การ ปฏิบัติงานด้านห้องสมุด การปฏิบัติงานด้านนิเทศการศึกษา การปฏิบัติงานด้านการวางแผนและการกำหนดวิธีการ และการปฏิบัติงานด้านการประชุมอบรมทางวิชาการ 7. การประยุกต์ใช้การบริหารงานวิชาการ การบริหารงานวิชาการมุ่งให้มีการกระอำนาจในการบริหารจัดการไปให้สถานศึกษาให้มากที่สุด ด้วยเจตนารมณ์ที่จะให้สถานศึกษาสามารถดำเนินการโดยอิสระ คล่องตัว รวดเร็วสอดคล้องกันกับความต้องการ ของผู้เรียน สถานศึกษา ชุมชน ท้องถิ่น และการมีส่วนร่วมจากผู้มีส่วนได้เสียทุกฝ่าย ซึ่งจะเป็นปัจจัยสำคัญทำให้ สถานศึกษามีความเข้มแข็งในการบริหาร และการจัดการสามารถพัฒนาหลักสูตรและกระบวนการเรียนรู้ตลอดจน การวัดผลประเมินผลรวมทั้งการวัดปัจจัยที่เกื้อหนุนการพัฒนาคุณภาพนักเรียน ชุมชน และท้องถิ่นได้อย่างมี คุณภาพ และมีประสิทธิภาพ โดยมีภารกิจสำคัญ ได้แก่ การพัฒนาหรือการดำเนินการให้ความเห็นการพัฒนาสาระ หลักสูตรท้องถิ่น การวางแผนงานด้านวิชาการ การจัดการเรียนการสอนในสถานศึกษา การพัฒนาหลักสูตรของ สถานศึกษา การพัฒนากระบวนการเรียนรู้ การวัดผลประเมินผลและดำเนินการเทียบโอนผลการเรียน การวิจัยเพื่อ พัฒนาคุณภาพการศึกษาในสถานศึกษา การพัฒนาและส่งเสริมให้มีแหล่งเรียน การนิเทศการศึกษา การแนะแนว การพัฒนาระบบประกันคุณภาพภายในและมาตรฐานการศึกษาการส่งเสริมชุมชนให้มีความเข้มแข็งทางวิชาการ การประสานความร่วมมือในการพัฒนาวิชาการกับสถานศึกษาและองค์กรอื่น การส่งเสริมและสนับสนุนงานวิชาการ แก่บุคคลครอบครัวองค์กรหน่วยงานสถานประกอบการและสถาบันอื่นที่จัดกาศึกษาการจัดทำระเบียบและแนว ปฏิบัติเกี่ยวกับงานด้านวิชาการของสถานศึกษา การคัดเลือกหนังสือแบบเรียนเพื่อใช้ในสถานศึกษา การพัฒนางานวิชาการในสถานศึกษานั้น เพื่อให้การพัฒนาเป็นไปอย่างมีทิศทางควรจัดให้มีการกำหนด ระดับของการปฏิบัติในปัจจุบันจากสภาพที่ปฏิบัติอยู่นั้นมีสภาพของการปฏิบัติงานเป็นเช่นใด เพื่อที่จะได้วิเคราะห์ ได้ว่าในขณะนี้สถานศึกษาจะใช้กระบวนการบริหารที่จะพัฒนางานให้มีประสิทธิภาพและตรงกับสภาพปัจจุบันมาก ที่สุดโดยถ้าหากการปฏิบัติอยู่ในสภาพค่อนข้างต่ำ แนวทางการพัฒนางานควรใช้หลักการบริหารความเสี่ยงกับการ พัฒนาองค์การ ส่วนถ้าหากการปฏิบัติอยู่ในสภาพคงที่และอาจมีการพัฒนาให้เพิ่มขึ้น แนวทางการพัฒนางานควรใช้
การบริหารงานวิชาการ ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร 19 หลักการบริหาร PDCA มาพัฒนางาน ส่วนหากระดับการปฏิบัติงานอยู่ในระดับที่มีคุณภาพที่สูงเป็น แบบอย่างที่ดีได้ แนวทางในการพัฒนาการบริหารงานวิชาการของโรงเรียนที่เป็นความต้องการของผู้บริหาร และครูผู้สอนในการ พัฒนางานวิชาการ โดยใช้กระบวนการบริหาร PDCA ที่นำทรัพยากรอันได้แก่ บุคลากร งบประมาณ วัสดุ เครื่องมือ และเครื่องจักร รวมถึงนำปัจจัยที่ส่งผลให้การพัฒนางานมีประสิทธิภาพ ได้แก่ เวลา วิธีการ และความตระหนักของ ทีมงาน เพื่อให้เกิดเป็นแนวทางการพัฒนาการบริหารงานวิชาการของโรงเรียนมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น ในการหา แนวทางในการพัฒนางานวิชาการในสถานศึกษาให้มีคุณภาพและสามารถตรวจสอบได้โดยนำหลักการในการ บริหารงานวงจรคุณภาพ Deming หรือสิ่งที่เราคุ้นเคยกันว่า วงจร PDCA P-(Plan) คือ การวางแผน โดยมีวัตถุประสงค์เป้าหมายที่ได้กำหนดขึ้น 0-(Do) คือ การปฏิบัติงานมีความเข้าใจและทำตามแผนงานที่วางไว้ ลงมือปฏิบัติ อย่างต่อเนื่อง C-(Check) คือ การตรวจสอบมีการติดตามผลและความก้าวหน้าของงานเก็บสถิติเพื่อเป็นข้อมูลใน การประเมินและเปรียบเทียบกับแผนงานที่วางไว้ A-(Ac) คือ การดำเนินการนำผลของการปฏิบัติงานพร้อมข้อมูลทางสถิติมาประเมิน และจัดทำ แผนงานและคู่มือในกำงานกรณีที่ต้องมการปรับปรุงแก้ไขก็ต้องกลับมาดูแผนและวิธีการทำงานเดิมก่อนแล้ว จึงหา วิธีการปรับปรุงแผนงานใหม่จนเป็นไปตามแผนจึงจะจัดทำเป็นมาตรฐานต่อไป การบริหารงานวิชาการที่มีประสิทธิภาพเป็นการบริหารจัดการที่เสริมสร้างให้โรงเรียนเป็นองค์กรแห่งการ เรียนรู้ เปลี่ยนจากสังคมถ่ายทอดเป็นสังคมแห่งการเรียนรู้และบุคคลในองค์กรเป็นบุคคล แห่งการเรียนรู้นั่น หมายถึง ครูและนักเรียนเป็นบุคคลแห่งการเรียนรู้ดังนั้น สิ่งสำคัญที่สุดของการบริหารวิชาการ คือ การ ปฏิรูปการ เรียนรู้ต้องปรับเปลี่ยนการปฏิรูปจากการเน้นวิชาเป็นตัวตั้งมาเป็นเน้นผู้เรียน เป็นตัวตั้งหรือที่ เรียกว่า เน้นผู้เรียน เป็นสำคัญ คำกล่าวที่ว่า ผู้เรียนเป็นสำคัญไม่ได้หมายถึง ครูจะลดบทบาทหรือลดความ สำคัญลง ตรงกันข้ามครูกลับ มีบทบาทและความสำคัญมากขึ้น อีกทั้งจะทำให้การศึกษามีพลัง และศักดิ์ศรีใน การแก้ปัญหาของมนุษย์สังคม และ สิ่งแวดล้อม ดังนั้น การเรียนรู้ที่ผู้เรียนสำคัญที่สุดจึงหมายถึง การเรียนรู้ใน สถานการณ์จริง ครูจำเป็นจะต้องจัดให้ นักเรียนได้เรียนรู้จากประสบการณ์กิจกรรม และ การทำงานอันนำไปสู่ การพัฒนาผู้เรียนครบทุกด้าน ทั้งทางกาย จิตใจหรือ อารมณ์ทางสังคม และทางสติปัญญา สำหรับรูปแบบการบริหารงาน วิชาการที่มีประสิทธิผลใน สถานศึกษานั้น ประกอบด้วย 6 ด้าน คือ 1. ด้านการพัฒนาหลักสูตร ผู้บริหารสถานศึกษาควรส่งเสริมสนับสนุนครูและบุคลากรทางการศึกษาให้นำ ข้อมูลไปใช้ในการปรับปรุงและพัฒนาหลักสูตรจริง 2. ด้านการพัฒนากระบวนการเรียนรู้ ผู้บริหารสถานศึกษาควรส่งเสริมสนับสนุน ครูและบุคลากรทางการ ศึกษาให้ส่งเสริมให้มีการพัฒนาครูเพื่อพัฒนา กระบวนการเรียนรู้อย่างเหมาะสม 3. ด้านการวัดผลและประเมินผลการเรียน ผู้บริหารสถานศึกษาควรส่งเสริมสนับสนุน ครูและบุคลากร ทางการศึกษาให้มีการประเมินเพื่อพัฒนาผู้เรียนให้ได้พัฒนาบรรลุตามมาตรฐานการเรียนรู้ ตามระดับชั้น 4. ด้านการวิจัยเพื่อพัฒนาคุณภาพการศึกษา ผู้บริหารสถานศึกษาควรส่งเสริมสนับสนุน ให้ครูได้ศึกษา พัฒนากระบวนการจัดการเรียนรู้ในชั้นเรียน 5. ด้านการพัฒนาสื่อ นวัตกรรม เทคโนโลยีฯ ผู้บริหารสถานศึกษาควรนิเทศ ติดตาม และประเมินผลการ ปฏิบัติงาน ของบุคลากรในการจัดหา ผลิต ใช้และพัฒนา สื่อและเทคโนโลยีทางการศึกษา
การบริหารงานวิชาการ ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร 20 6. ด้านการพัฒนาระบบประกันคุณภาพภายใน ผู้บริหารสถานศึกษาควรส่งเสริมสนับสนุน ให้มีระบบ ประกันคุณภาพ ในสถานศึกษาร่วมควบคุมตรวจสอบ และร่วมประเมินผลเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืนตลอดไป 8. บทบาทผู้บริหารสถานศึกษาในการบริหารงานวิชาการ แนวคิด 1) บทบาทการพัฒนาความเป็นผู้นำทางวิชาการ เป็นบทบาทสำคัญที่ผู้บริหารสถานศึกษาต้องฝึกฝน และพัฒนาความรู้ความสามารถอย่างต่อเนื่องตลอดเวลา ด้วยการศึกษาเพิ่มเติมจากสถาบันการศึกษา ศึกษาจาก ผู้เชี่ยวชาญ หรือศึกษาด้วย ตนเอง เพื่อพัฒนาองค์ความรู้แห่งวิชาชีพ สมรรถนะในการปฏิบัติงานและการบ่มเพาะ คุณธรรม จริยธรรมที่ส่งเสริมให้มี ความคิดดี เฉียบแหลม มีความเป็นคนดี รวมทั้งการปฏิบัติตนเป็นแบบอย่างใน การเรียนรู้ตลอดชีวิต เป็นตัวอย่างที่ดีแก่ ผู้ร่วมงาน 2) ผู้บริหารสถานศึกษาในฐานะของผู้นำทางวิชาการที่แท้จริง ต้องมีวิสัยทัศน์ มีทัศนะกว้างไกล มี ความสามารถที่จะทำให้ผู้ร่วมงานยอมรับความคิดในการใช้เทคโนโลยีและนวัตกรรมเพื่อการศึกษาในการบริหารงาน วิชาการและยินดีร่วม ปฏิบัติงานด้วย 3) ผู้บริหารสถานศึกษาในฐานะผู้นำทางวิชาการ ต้องมีความรู้ ความสามารถ และมีความมุ่งมั่นที่จะ พัฒนา สถานศึกษา ด้วยการพัฒนาทั้งระบบ ให้เป็นองค์กรเรียนรู้อยู่ ตลอดเวลา ใช้ระบบบริหารสถานศึกษาแบบ ยึดผู้เรียนเป็น สำคัญ และกระจายอำนาจให้ประชาชนทุกภาคส่วนมีส่วนร่วมในการจัดการสถานศึกษา 8.1 บทบาทการพัฒนาความเป็นผู้นำทางวิชาการ ทรัสตี (Trusty: 1986 อ้างถึงใน รุจิ ภู่สาระ และจันทรานี สงวนนาม 2545: 30-32) ได้ให้แนวคิด เกี่ยวกับหน้าที่ของ ผู้บริหารสถานศึกษาในฐานะที่เป็นผู้นำทางวิชาการไว้ ซึ่งสรุปให้เห็นว่า ผู้บริหารสถานศึกษามี บทบาทหน้าที่ในการส่งเสริมและสร้างความเชื่อมั่นให้เพื่อนครูในสถานศึกษาปฏิบัติหน้าที่ด้าน วิชาการไปในทิศทาง ที่ถูกต้องตามเป้าหมาย ด้วยการร่วมวางแผนและสนับสนุนเพื่อนครูให้ปฏิบัติงานวิชาการเต็มความ สามารถซึ่ง หมายความว่าผู้บริหารสถานศึกษาต้องมีภาวะผู้นำทางวิชาการ คือ มีความสามารถนำบุคคลในสถานศึกษาให้ ร่วมมือปฏิบัติงานจนบรรลุเป้าหมายของสถานศึกษาอย่างมีประสิทธิภาพ ด้วยความเข้าใจ และมีความสุข บทบาทการพัฒนาความเป็นผู้นำทางวิชาการ เป็นบทบาทสำคัญที่ผู้บริหารสถานศึกษาต้องฝึกฝนและ พัฒนาความรู้ ความสามารถอย่างต่อเนื่องตลอดเวลา ด้วยการศึกษาเพิ่มเติมจากสถาบันการศึกษา ศึกษาจาก ผู้เชี่ยวชาญหรือศึกษาด้วยตนเอง เพื่อพัฒนาองค์ความรู้แห่งวิชาชีพ สมรรถนะในการปฏิบัติงานและการบ่มเพาะ คุณธรรม จริยธรรม ที่ส่งเสริมให้มีความคิดดี เฉียบแหลม มีความเป็นคนดี (ด้านส่วนตัว ครอบครัว สังคม) รวมทั้ง การปฏิบัติตนเป็นแบบอย่างในการเรียนรู้ตลอดชีวิต เป็นตัวอย่างที่ดีแก่ผู้ร่วมงานโดยปฏิบัติให้เป็นกิจนิสัย จนเกิดเป็นลักษณะนิสัยที่ดีและพร้อมที่จะสร้าง บรรยากาศภายใน สถานศึกษาให้เป็นแหล่งพัฒนาการเรียนรู้ของครู นักเรียน และบุคลากรที่เกี่ยวข้องได้ต่อไป ทั้งนี้ผู้บริหารสถานศึกษาอาจแสดงภาวะผู้นำทางวิชาการด้วยการกำหนดยุทธศาสตร์การพัฒนาผู้ ประกอบวิชาชีพทางการศึกษาท โดยยึดระบบการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง ซึ่งผู้บริหารสถานศึกษาสามารถจะเลือกใช้
การบริหารงานวิชาการ ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร 21 ยุทธวิธี หรือแนวดำเนินการให้บรรลุผลสำเร็จที่เหมาะสม ตามพื้นฐานสภาพทั่วไปของสถานศึกษา ตามความพร้อม และความต้องการจำเป็นของครู ดังนี้ 8.1.1 ปรับกระบวนทัศน์ในการสร้างความรู้ ความเข้าใจ เพื่อให้เกิดพลังความคิด (Power of Idea) ร่วมกัน ด้วยเทคนิค ต่างๆ เช่น AIC (Affective Influence Control) และ FSC (Future Search Conference) 8.1.2 ระดมพลังแกนนำและประสานเครือข่าย รวมทั้งหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เพื่อกำหนดยุทธวิธี ให้แผนยุทธศาสตร์ที่วาง ไว้สู่การปฏิบัติ พร้อมทั้งจัดให้มีการประชุม ชี่แจง เผยแพร่ประชาสัมพันธ์ ด้วยการจัดทำ คู่มือพัฒนา สื่อ และเอกสาร ประกอบต่างๆ 8.1.3 บริหารจัดการแบบบูรณาการ โดยนำ Function มาบูรณาการกับ Agenda, Area กับ บริบทของสังคม วัฒนธรรม หลักศาสนา ภูมิปัญญาท้องถิ่น และกระแสโลกาภิวัตน์ 8.1.4 ใช้สื่อเทคโนโลยีสารสนเทศ ในการสนับสนุนส่งเสริมให้เกิดจิตสำนึก ขวัญกำลังใจ และ ความพร้อมของผู้ประกอบวิชาชีพอย่างมีประสิทธิภาพ 8.1.5 นำความรู้ นวัตกรรม และเทคโนโลยีสารสนเทศมาปรับ ประยุกต์ใช้ให้เกิดความประหยัด รวดเร็ว และมีคุณภาพ 8.1.6 ปฏิบัติการโดยการประกันคุณภาพด้วยกระบวนการ PDCA 8.1.7 ประเมินและติดตามผลแบบมีส่วนร่วมทุกฝ่ายและตามสภาวะที่เป็นจริง 8.1.8 สนับสนุน ส่งเสริมการพัฒนาวิชาชีพ ด้วยการเรียนรู้แบบต่างๆ การนำเสนอผลงานการ ประชุม สัมมนา การวิจัย รวมทั้งเพิ่มพูนความรู้ความสามารถ ความเป็นมืออาชีพให้แก่ผู้ประกอบวิชาชีพอย่างทั่วถึง 8.1.9 ยกย่อง เชิดชูเกียรติ ให้เห็นที่ประจักษ์ 8.2 บทบาทในการใช้เทคโนโลยีและนวัตกรรมเพื่อการบริหารงานวิชาการ ปราวีณยา สุวรรณณัฐโชติ (2549) ได้ให้ความเห็นไว้ว่า การบริหารและการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ และการสื่อสาร ในสถานศึกษา สถานศึกษาควรดำเนินการดังนี้คือ มีการวางแผนอย่างรอบคอบ โดยได้รับความ ร่วมมือจากภายในสถานศึกษา และภายนอกสถานศึกษา โดยเฉพาะจากชุมชนที่สถานศึกษาตั้งอยู่ให้มีการฝึกอบรม ครูผู้สอนอย่างต่อเนื่อง มีการสนับสนุน ทางด้านเทคนิคแก่ครู จัดหางบประมาณสนับสนุนในระยะยาวที่ครอบคลุม ความต้องการจำเป็น มีการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ และการสื่อสารบูรณาการร่วมไปกับหลักสูตรและการสอน และ มีการประเมินผลการดำเนินงานและผลลัพธ์อย่างต่อเนื่อง การใช้เทคโนโลยีเพื่อการศึกษาในการบริหารงานวิชาการนี้นับได้ว่าเป็นการปฏิบัติทางการบริหาร นวัตกรรม ที่ สนับสนุนการสร้างความคิดใหม่ๆ จากทุกคนและทุกที่ในสถานศึกษา โรเบิร์ต บี. ทัคเกอร์ (Robert B. Tucker, สมพงษ์ สุวรรณ จิตกุล (แปล) 2552: 10-20) ชี้ให้เห็นว่า สาระสำคัญ 5 ประการ ต่อการพัฒนา กระบวนการนวัตกรรม คือ
การบริหารงานวิชาการ ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร 22 8.2.1. นวัตกรรมจะต้องเป็นกระบวนการที่มีวินัย คือ มีกระบวนการในการจัดการต่อความคิด ใหม่ๆ ที่เกิดขึ้น มีการค้นคว้าอย่างต่อเนื่อง การหาทรัพยากรมาใช้ และความสามารถฟันฝ่าอุปสรรคด้วยความ อดทนได้ 8.2.2. นวัตกรรมจะต้องเป็นกระบวนการที่ครอบคลุมหลายด้าน คือ ผู้บริหารทุกคน หน่วยงาน ย่อยทุกหน่วยจะต้องรับรู้ ให้ความร่วมมือและร่วมกันคิด ร่วมกันทำให้ความคิดใหม่ดำเนินการได้อย่างเป็นรูปธรรม 8.2.3. นวัตกรรมจะต้องรวมถึงการจัดระเบียบ เป็นระบบ และการค้นหาโอกาสใหม่ๆ อย่าง ต่อเนื่อง 8.2.4. นวัตกรรมต้องถูกกำหนดจากผู้บริหารระดับสูงและเกี่ยวข้องกับทุกหน่วยงานในองค์กร มีระบบการบริหาร ความคิด (Idea Management Systems) เพื่อสรรหาความคิด และนวัตกรรมใหม่ๆ อย่าง ต่อเนื่อง 8.2.5. นวัตกรรมจะต้องมุ่งเน้นที่นักเรียน ขอบข่ายการบริหารงานวิชาการในสถานศึกษาที่เน้นการพัฒนาและใช้สื่อเทคโนโลยีเพื่อการศึกษาซึ่ง เมื่อพิจารณาพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 และที่แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2545 หมวด 9 เทคโนโลยี เพื่อการศึกษา มาตรา 63-มาตรา 69 ในประเด็นของผู้เรียน ผู้เรียนมีสิทธิได้รับการ พัฒนาขีดความ สามารถในการใช้เทคโนโลยีเพื่อการศึกษาในโอกาสแรกที่ทำได้ เพื่อให้มีความรู้และทักษะเพียงพอที่จะใช้ เทคโนโลยี เพื่อการแสวงหาความรู้ด้วยตนเองได้อย่างต่อเนื่องตลอดชีวิต (มาตรา 66) ดังนั้น สถานศึกษาซื่งมีอำนาจหน้าที่และมีวัตถุประสงค์ในการจัดการศึกษา เพื่อความเจริญงอกงาม ของผู้เรียน ต้อง ใช้เทคโนโลยีเพื่อการศึกษาในการบริหารงานวิชาการ ได้แก่ การใช้เทคโนโลยีคอมพิวเตอร์ เพื่อการ ประมวลข้อมูลอันเป็น สาระทางวิชาการให้เป็นสารสนเทศ เพื่อจัดเก็บอย่างเป็นระบบ ผู้เรียนสา มารถใช้ข้อมูล ดังกล่าวได้ทันตามความต้องการ ผู้สอน สามารถเพิ่มประสิทธิภาพการสอนได้ในระยะเวลาอันสั้น ผู้เรียนเห็นคุณค่า ของเทคโนโลยีท่ีเป็นวิธีการสอนแนวใหม่ เอ็ดด้ี (Eadie, 2001 อ้างถึงใน ปราวีณยา สุวรรณณัฐโชติ 2549) ได้ สรุปผลการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของนักเรียนจากการใช้ ICT (Information and Communications Technology) ในการเรียนการสอนว่าช่วยพัฒนาทักษะความคิดอย่างมีเหตุผล การคิด แก้ปัญหาและช่วยเสริมการ เรียนรู้เกี่ยวกับวิธีการเรียนรู้และสร้างสรรค์ให้นักเรียนได้แสดงออกถึงความกระตือรือร้น และ ความสนใจกิจกรรม การเรียน และความเมื่อมีการใช้ ICT เป็นเครื่องมือการเรียนรู้ ทำให้นักเรียนใช้เวลาและความสนใจใน กิจกรรมการ เรียนมากขึ้น อีกทั้งยังเป็นการสร้างความสัมพันธ์ระหว่างครูและนักเรียน ในลักษณะที่มีการปฏิสัมพันธ์มากขึ้น อัมบาช (Umbach, 1998 อ้างถึงใน ปราวีณยา สุวรรณณัฐโชติ 2549) ได้ศึกษาการใช้ คอมพิวเตอร์ในรัฐแคลิฟอร์เนีย ประเทศสหรัฐอเมริกา เพื่อค้นหาโรงเรียนที่เป็นตัวอย่างที่ดีด้านการบริหาร และการ ใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ และการ สื่อสาร โดยวิเคราะห์และสรุปเป็นลำดับความสำคัญของสิ่งที่ควรปฏิบัติในการ บริหาร และใช้ ICT ของโรงเรียนไว้ ตามลำดับ ได้แก่ การวางแผนก่อนเป็นลำดับแรก แล้วจึงค่อยดำเนินการ การ พัฒนาบุคลากร การฝึกอบรมครูเป็นการพิเศษ ทางด้านการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ และการสื่อสารในการส่งผ่าน หลักสูตรและการสอน จัดให้มีบุคลากรช่วยเหลือ ทางด้านเทคนิคเพื่อสนับสนุนครู จัดให้มีอุปกรณ์เครื่องมือที่
การบริหารงานวิชาการ ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร 23 เหมาะสมและพอเพียงต่อ การใช้ของครูและนักเรียน อัมบาชพบว่า โรงเรียนที่เป็นตัวอย่างที่ดีมีการใช้คอมพิวเตอร์ เพื่อวัตถุประสงค์ทางด้าน หลักสูตรและการสอนในโรงเรียน ดังนี้การ นำเสนอบทเรียนในชั้นเรียนการสร้าง สถานการณ์จำลอง การทำวิจัยของครู การทำวิจัยของนักเรียน การจัดทำรายงานและ การนำเสนอรายงานของ นักเรียน การจัดการทดลองทางด้านวิทยาศาสตร์และนำเสนอข้อมูล การติดต่อสื่อสารระหว่างชั้นเรียน โรงเรียน รัฐ หรือประเทศต่างๆ การติดต่อสื่อสารระหว่างนักวิทยาศาสตร์และนักวิจัย การสอนโดยการใช้ซอฟต์แวร์มาตรฐาน การสอนการออกแบบทางศิลปะด้วยการใช้คอมพิวเตอร์ วิชาทางธุรกิจ การสร้างโฮมเพจของชั้นเรียนหรือโรงเรียน การ แสดงผลงานของนักเรียนผ่านทางเว็บไซด์ และการฝึกปฏิบัติ จากการศึกษาวิจัย โครงการวิจัยการเปลี่ยนผ่านทางการศึกษาสู่ยุคเศรษฐกิจฐานความรู้ ใน โครงการวิจัยย่อย เรื่อง การวิเคราะห์เปรียบเทียบคุณภาพการศึกษาของไทย และมาตรฐานการศึกษาที่ควรจะเป็น (วชิราพร อัจฉริยโกศล และคณะ, 2547) ได้ศึกษากรณีตัวอย่างโรงเรียน 2 แห่ง ซึ่งจัดให้เป็นโรงเรียนที่มีการ ปฏิบัติการดีเลิศ (Best Practices) โดยศึกษาจาก ข้อมูลหลายแหล่ง ได้แก่ การสัมภาษณ์ผู้เชี่ยวชาญที่เกี่ยวข้อง ศึกษาเอกสารรายงานของโครงการวิจัยที่สำคัญ 3 โครงการ (โครงการวิจัยการวิจัยและพัฒนาปฏิรูปการเรียนรู้ทั้ง โรงเรียน โครงการ School Net Thailand และโครงการ SITE ของ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และ เทคโนโลยี) และการสังเกตเยี่ยมชม โรงเรียนเพื่อคัดเลือกในขั้นนสุดท้าย ผลการวิจัย ลักษณะเด่นของโรงเรียนที่ได้รับการคัดเลือก คือ โรงเรียนใช้ ICT เพื่อการเรียนการสอน มี ความเด่นชัด ที่มุ่งเน้นไปที่นักเรียน สามารถนำ ICT ไปบูรณาการกับการเรียนการสอน ได้ใช้ ICT เป็นสื่อการเรียนรู้ ของนักเรียนได้ ดัง ตัวอย่างกิจกรรมการเรียนการสอนของโรงเรียนไผทอุดมศึกษา โครงงานภาษาไทย “กาลเวลาผัน เปลี่ยนไปกับดวงใจที่ใคร่รู้ ตอน: ตามรอยนิราศพระบาท” (http: //www.patai.th.edu /nirat/index.htm) กล่าวโดยสรุป จะเห็นได้ว่า การใช้เทคโนโลยีเพื่อการบริหารงานวิชการในสถานศึกษา ควรกำหนด เป็นแผนยุทธศาสตร์การ พัฒนา ICT เพื่อรับการสนับสนุนและมีการดำเนินงานอย่างต่อเนื่อง และมีความจำเป็นอย่าง ย ิ่ ง ท ี่ครูผู้สอนต้องได้รับการ พัฒนา ด้วยการฝึกอบรมความรู้ในการประยุกต์ใช้ ICT ในการสอน และเป็นเครื่องมือ ในการเรียนรู้แก่ผู้เรียนเพิ่มข ึ้นเป็นการมุ่งเน้นที่การเรียนรู้ด้วยเทคโนโลยี 8.3 บทบาทการพัฒนาสถานศึกษาด้านวิชาการ ผู้บริหารสถานศึกษาในฐานะของผู้นำทางวิชาการที่แท้จริง ต้องมีวิสัยทัศน์ มีทรรศนะกว้างไกล มี ความสามารถที่ จะทำให้ผู้ร่วมงานยอมรับความคิดในการใช้เทคโนโลยีและนวัตกรรม เพื่อการศึกษาในการ บริหารงานวิชาการและยินดี ร่วมปฏิบัติงานด้วยพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 และที่แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2545 มาตรา 9 กำหนดให้การ จัดระบบ โครงสร้าง และกระบวนการจัดการศึกษา ให้ยึดหลักการ กระจายอำนาจไปสู่เขตพื้ นท ี่การศึกษา สถานศึกษา และ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ให้ระดมทรัพยากรจากแหล่ง ต่างๆ มาใช้ในการจัดการศึกษา และให้บุคคล ครอบครัว ชุมชน องค์กรชุมชน องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่ น เอกชน องค์กรเอกชน องค์กรวิชาชีพ สถาบันศาสนา สถานประกอบการ และ สถาบันสังคมอื่นๆ มีส่วนร่วมในการจัด การศึกษา จึงเป็นผลให้สถานศึกษาทุกแห่งต้องดูแลรับผิดชอบการบริหารจัดการ สถานศึกษาด้วยตนเองมากขึ้น มี
การบริหารงานวิชาการ ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร 24 อำนาจในการตัดสินใจเกี่ยวกับการใช้ทรัพยากรและแก้ปัญหาในการบริหารจัดการได้เต็ม ตามศักยภาพ สถานศึกษา ต้องแสดงความรับผิดชอบในผลของการปฏิบัติงานต่อสาธารณชนในเขตพื้นที่บริการของ สถานศึกษา ผู้บริหารสถานศึกษาในฐานะผู้นำทางวิชาการต้องมีความรู้ ความสามารถ และมีความมุ่งมั่นที่จะ พัฒนาสถานศึกษา ด้วยการพัฒนาทั้งระบบ ให้เป็นองค์กรเรียนรู้อยู่ตลอดเวลา ใช้ระบบบริหารสถานศึกษาแบบยึด ผู้เรียนเป็นสำคัญ และ กระจายอำนาจให้ประชาชนทุกภาคส่วนมีส่วนร่วมในการจัดการสถานศึกษา องค์กรที่มีลักษณะขององค์กรเรียนรู้ตามแนวคิดของ ปี เตอร์ เอ็ม เซ็งเก้ (Peter M. Zenge) คือ องค์กรที่บุคลากร ภายในองค์กรมีคุณลักษณะ 5 ประการ ดังนี้ 1) มีการคิดที่เป็นระบบ คิดบ่อยๆ จนเป็นนิสัย มีลักษณะการคิดที่เป็นสัญลักษณ์เฉพาะตัว และ มีพฤติกรรมที่เป็นไป ตามวิธีคิด 2) ไม่ติดยึด ยึดมั่นถือมั่น และมีอคติ 3) มีความฝัน ความต้องการ มีแรงบันดาลใจ กล้าคิด กล้าแสดงออก และมีความสนุกที่จะสาน ฝันให้เป็นจริง 4) มีการเรียนรู้เป็นทีม ด้วยความสามัคคี 5) สร้างสรรค์ผลงานที่เป็นสาระเป็นประโยชน์ตรงตามยุทธศาสตร์ขององค์กร ตรงตามความฝัน หรือวิสัยทัศน์ (vision) ที่กำหนดไว้ร่วมกัน การพัฒนาสถานศึกษาให้เป็นองค์กรเรียนรู้ ด้วยวิธีการพัฒนาครูในสถานศึกษาให้มีลักษณะ 5 ประการนี้เป็นการ พัฒนาสถานศึกษาให้มีการเจริญเติบโตอย่างยั่งยืน ครูมีความสนุกสนาน มีความสุข อยากมา ทำงาน องค์กรเรียนรู้เป็นรูปแบบ การบริหารที่เน้นการพัฒนา สภาวะผู้นำในองค์กร (leadership) ควบคู่ไปกับการ เรียนรู้ร่วมกัน (team learning) ซึ่งจะเป็นผลให้ เกิดการถ่ายทอดแลกเปลี่ยนองค์ความรู้ (knowledge) ประสบการณ์ (experience) และทักษะ (skill) ระหว่างกันและกัน เพื่อนำมาใช้ในการปฏิบัติงานให้ได้ผลดีเลิศ เหนือองค์กรอื่น และมีระดับพัฒนาความสามารถขององค์กรที่เป็นไปอย่างรวดเร็ว (วีรวุธ มาฆะศิรานนท์ 2545) การใช้ระบบบริหารสถานศึกษาแบบยึดผู้เรียนเป็นสำคัญ คือ การให้ความสำคัญกับผู้เรียน การจัด กิจกรรมทาง วิชาการภายในสถานศึกษา โดยคำนึงถึงความเหมาะสมกับผู้เรียน และประโยชน์สูงสุดที่ผู้เรียนจะได้รับ การเปิดโอกาสให้ ผู้เรียนมีส่วนร่วมในการวางแผน การดำเนินการ การประเมินผล การจัดกิจกรรมเพื่อให้เกิดการ เรียนรู้อย่างแท้จริง ผู้เรียนมี การพัฒนาทั้งกาย ปัญญา อารมณ์และปฏิสัมพันธ์ทางสังคมกับผู้อื่น การกระจายอำนาจให้ประชาชนทุกภาคส่วนมีส่วนร่วมในการจัดการสถานศึกษา ได้แก่ การกำหนด องค์ประกอบและหน้าที่ของคณะกรรมการสถานศึกษา ที่สถานศึกษาต้องปฏิบัติตามกฎหมาย คณะกรรมการ เครือข่ายผู้ปกครองทั้งระดับ ห้องเรียน ระดับชั้นและระดับโรงเรียน สมาคมผู้ปกครองและครู ฯลฯ สถานศึกษาใดที่ สามารถดึงองค์กรต่างๆ ที่กล่าว ข้างต้น เข้าสู่ระบบบริหารสถานศึกษา ด้วยปฏิสัมพันธ์และมนุษย์สัมพันธ์ที่ดีของ ผู้บริหารสถานศึกษา สถานศึกษาย่อมได้รับ การพัฒนาที่ยั่งยืน สอดคล้องกับความต้องการของผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง ชุมชน และท้องถิ่น
การบริหารงานวิชาการ ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร 25 ดังนั้น ผู้บริหารสถานศึกษาจึงเป็นบุคคลที่มีบทบาทสำคัญในการพัฒนาสถานศึกษาด้านวิชาการ คุณลักษณะความเป็น ผู้นำทางวิชาการของผู้บริหารที่สอดคล้องกับบทบาท จะเป็นเหตุนำสู่การประสบความสำเร็จ ด้านการบริหารงานวิชาการของ สถานศึกษา สู่เป้าหมายของนโยบายและแนวดำเนินการของพระราชบัญญัติ การศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 และที่แก้ไข เพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2545 ในที่สุด
การบริหารงานวิชาการ ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร 26 บรรณานุกรม กมล ภู่ประเสริฐ. (2544) การบริหารงานวิชาการในสถานศึกษา กรุงเทพมหานคร ทิปส์ พับบลิเคชั้น กระทรวงศึกษาธิการ (2551) หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 กรุงเทพมหานคร โรงพิมพ์ชุมนุม สหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด กิติมา ปรีดีดิลก (2532) การบริหารและการนิเทศการศึกษาเบื้องต้น กรุงเทพมหานคร โรงพิมพ์อักษรพิพัฒน์ คณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ สำนักงาน แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ ๑๐ พุทธศักราช ๒๕๕๐ - ๒๕๕๔ (อัดสำเนา) คุรุสภา (2549) คู่มือการประกอบวิชาชีพทางการศึกษา กรุงเทพมหานคร โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว ชุมศักดิ์อินทร์รักษ์ (2545) การบริหารงานวิชาการ ปัตตานี ภาควิชาการบริหารการศึกษา คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตปัตตานี ธีระพล อรุณะกสิกร และคนอื่นๆ (2550) รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550 กรุงเทพมหานคร วิญญูชน ปราวีณยา สุวรรณณัฐโชติ (2549) การบริหารและการใช้ ICT เพื่อการเรียนรู้ในโรงเรียน: ประสบการณ์จาก Best Practices ของไทย ปรียาพร วงศ์อนุตรโรจน์ (2535) การบริหารงานวิชาการ กรุงเทพมหานคร ศูนย์สื่อเสริมกรุงเทพมหานคร พิชัย เสงี่ยมจิตต์ (2542) การบริหารงานเฉพาะด้านในสถาบันการศึกษา อุบลราชธานีสถาบันราชภัฏ อุบลราชธานี ราชกิจจานุเบกษา กระทรวงศึกษาธิการ กฎกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง กำหนดหลักเกณฑ์และวิธีการกระจาย อำนาจการบริหารและการจัดการศึกษา พ.ศ. 2550 ลงวันที่ 8 พฤษภาคม 2550 (อัดสำเนา) รุจิร์ ภู่สาระ และจันทรานี สงวนนาม (2545) การบริหารหลักสูตรในสถานศึกษา กรุงเทพมหานคร บุ๊กพอยท์ วชิราพร อัจฉริยโกศล และคณะ (2547) การวิเคราะห์เปรียบเทียบคุณภาพการศึกษาของไทย และ มาตรฐานการศึกษาที่ควรจะเป็น (อัดสำเนา) วีรวุธ มาฆะศิรานนท์ (2545) คัมภีร์บริหาร องค์กรเรียนรู้สู่ TQM. พิมพ์ ครั้งที่ 5 กรุงเทพมหานคร สำนักพิมพ์ธีระป้อมวรรณกรรม สำงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ (2553) แผนการศึกษาแห่งชาติ ฉบับปรับปรุง (พ.ศ. 2552-2559) กรุงเทพมหานคร สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา 45 สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 และที่ แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2545. กรุงเทพมหานคร บริษัท พริกหวานกราฟิก จำกัด
การบริหารงานวิชาการ ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร 27 สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา (2548) มาตรฐานการศึกษาของชาติกรุงเทพมหานคร สำนักงาน เลขาธิการสภาการศึกษา สมพงษ์ สุวรรณจิตกุล (2552) องค์กรนวัตกรรม กรุงเทพมหานคร โรงพิมพ์นำอักษรการพิมพ์ อุทัย บุญประเสริฐ (2537) การบริหารหลักสูตร: หัวใจของการบริหารงานวิชาการ เอกสารประกอบการสอน อัดสำเนา 2537 อุทัย บุญประเสริฐ (2545) การบริหารจัดการศึกษาโดยใช้โรงเรียนเป็นฐาน กรุงเทพมหานคร โรงพิมพ์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย อำภา บุญช่วย (2537) การบริหารงานวิชาการในโรงเรียน กรุงเทพมหานคร โอเดียนสโตร์
การบริหารงานวิชาการ ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร 28 ภาคผนวก
การบริหารงานวิชาการ ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร 29 PowerPoint นำเสนอ หัวข้อ การบริหารงานวิชาการ
การบริหารงานวิชาการ ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร 30
การบริหารงานวิชาการ ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร 31
การบริหารงานวิชาการ ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร 32
การบริหารงานวิชาการ ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร 33
การบริหารงานวิชาการ ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร 34
การบริหารงานวิชาการ ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร 35
การบริหารงานวิชาการ ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร 36
การบริหารงานวิชาการ ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร 37
การบริหารงานวิชาการ ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร 38
การบริหารงานวิชาการ ED 518 การนิเทศการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร 39