หน่วยที่3กฎหมายใกล้ตัว

หน่วยการเรียนรู้ท่ี 3

กฎหมายใกล้ตัว

ผังสาระการเรียนรู้

กฎหมายการ กฎหมาย กฎหมาย
กระทาผดิ ค้มุ ครองเด็ก การศกึ ษา
เก่ียวกบั
กฎหมายใกล้ตวั
คอมพิวเตอร์

กฎหมาย กฎหมาย
ลขิ สทิ ธิ์ ค้มุ ครอง

ผ้บู ริโภค

กฎหมายใกล้ตัวเรา

กฎหมาย คือ เคร่ืองมือควบคมุ
สงั คม ให้สมาชิกปฏบิ ตั ิตน
ได้อยา่ งถกู ต้องเหมาะสม

เราเรียนรู้กฎหมายเพ่ือนาไปใช้ปกปอ้ ง
สิทธิของตนเองและไมไ่ ปละเมิดสิทธิ

ของผ้อู ่ืน

กฎหมายคุ้มครองเดก็

พระราชบญั ญัตคิ ุ้มครองเดก็
พ.ศ. 2546

“เดก็ ” หมายถงึ บคุ คล
ซงึ่ มีอายตุ ่ากว่า 18 ปีบริบรู ณ์
แต่ไมร่ วมถงึ ผ้ทู ี่บรรลนุ ติ ิภาวะ

ด้วยการสมรส

การคุ้มครองเดก็ โดยท่ัวไป

การคุ้มครองสวสั ดภิ าพเดก็

การสงเคราะห์เดก็

การส่งเสริมความประพฤติ
ของนักเรียนและนักศกึ ษา

ต้องจดั ให้มีกิจกรรมในการแนะแนว ให้คาปรึกษา
และฝึ กอบรมแก่นักเรียน นักศกึ ษาและผู้ปกครอง
เพ่อื ส่งเสริมความประพฤติ

คดีท่เี ป็ นข้อพพิ าทระหว่างหน่วยงานของรัฐ
ด้วยกัน

บทลงโทษตามพระราชบญั ญัตคิ ุ้มครองเดก็ พ.ศ. 2546

พฤตกิ รรมความผดิ บทลงโทษ

ทารุณกรรม/ไมใ่ ห้สิ่งจาเป็นในการดารงชีวติ ต้องระวางจาคกุ ไมเ่ กิน 3 เดือน หรือ
สง่ เสริมให้กระทาความผิด ปรับไมเ่ กนิ 30,000 บาท หรือทงั้ จาทงั้ ปรับ
ต้องระวางจาคกุ ไม่เกนิ 6 เดอื น หรือ
เผยแพร่ข้อมลู ทาให้เสื่อมเสียช่ือเสียง/กกั ขงั ปรับไม่เกนิ 60,000 บาท หรือทงั้ จาทงั้ ปรับ
ทอดทงิ ้ ลงโทษด้วยวธิ ีท่ีรุนแรง ต้องระวางจาคกุ ไม่เกิน 1 เดือน หรือ
ปรับไมเ่ กิน 10,000 บาท หรือทงั้ จาทงั้ ปรับ
ฝ่าฝืนข้อกาหนดของศาลในการคมุ ความ ต้องระวางจาคกุ ไมเ่ กิน 1 เดือน หรือ
ประพฤติ ปรับไม่เกนิ 10,000 บาท หรือทงั้ จาทงั้ ปรับ

ไม่ได้รับใบอนญุ าต หรือใบอนญุ าตถกู ต้องระวางจาคกุ ไม่เกนิ 3 เดือน หรือ
เพกิ ถอน แตด่ าเนินกจิ การสถานแรกรับ ปรับไม่เกิน 30,000 บาท หรือทงั้ จาทงั้ ปรับ
สถานสงเคราะหเ์ ดก็

ช่วยเหลือให้นกั ศกึ ษาฝ่าฝืนระเบยี บของ
สถานศกึ ษา

กฎหมายการศกึ ษา

“การศึกษา” หมายถึง กระบวนการเรียนรู้
เพื่อความเจริญงอกงามของบุคคลและสงั คม
โดยการถ่ายทอดความรู้ การฝึก การอบรม
การศึกษาวัฒนธรรม การสร้ างสรรค์จรรโลง
ความก้ าวหน้ าทางวิชาการ การสร้ างสรรค์
ความรู้ อันเกิดจากสภาพแวดล้ อมสังคม
กา รเ รี ย นรู้ และปั จ จัย เกื อ้ หนุนให้ บุค ค ล
เรียนรู้อยา่ งตอ่ เนอ่ื งตลอดชีวติ

พระราชบญั ญตั ิการศกึ ษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542

รูปแบบการศึกษา

การศึกษาในระบบ การศกึ ษานอกระบบ การศกึ ษาตามอธั ยาศยั
กาหนดให้มีการศกึ ษาภาคบังคับ 9 ปี โดยให้เดก็ ซ่งึ มอี ายุย่างเข้าปี ท่ี 7

ต้องเข้าเรียนในสถานศึกษาขัน้ พืน้ ฐานจนอายุย่างเข้าปี ท่ี 16
เว้นแต่สอบได้ชนั้ ปี ท่ี 9 ของการศกึ ษาภาคบังคบั

หน้าท่ี พระราชบญั ญัตกิ ารศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542
ของรัฐ

จดั ให้บคุ คลมสี ิทธิและโอกาสเสมอกนั ในการรับการศกึ ษาขนั้ พนื ้ ฐาน
ไมน่ ้อยกวา่ 12 ปี โดยรัฐต้องจดั การทว่ั ถงึ และมคี ณุ ภาพโดยไมเ่ ก็บคา่ ใช้จา่ ย

จดั การศกึ ษาขนั้ พนื ้ ฐานเป็นพเิ ศษแกบ่ คุ คลทมี่ คี วามบกพร่อง
และผ้ดู ้อยโอกาส

สง่ เสริมและสนบั สนนุ ให้มกี ารวิจยั พฒั นาเทคโนโลยที างการศกึ ษา

พฒั นาผ้เู รียนให้มขี ีดความสามารถในการใช้เทคโนโลยีการศกึ ษา

พระราชบัญญัตกิ ารศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542

บคุ คล ครอบครัว ชมุ ชน องคก์ รปกครอง
สว่ นท้องถ่ิน องค์กรเอกชน สถาบนั สงั คมอื่น ๆ

มีสิทธิในการจดั การศกึ ษาขนั้ พืน้ ฐานได้
โดยได้รับสทิ ธิประโยชน์ คือ ได้รับเงินอดุ หนนุ

และได้รับการลดหยอ่ นหรือยกเว้นภาษี
ท่ีเป็นคา่ ใช้จา่ ยทางการศกึ ษา

กฎหมายคุ้มครองผู้บริโภค

สทิ ธิ สิทธทิ ่จี ะได้รับข่าวสาร รวมทัง้ คาพรรณนาคณุ ภาพท่ถี ูกต้องและเพยี งพอ
ผู้บริโภค สิทธทิ ่จี ะได้รับความปลอดภัยจากการใช้สนิ ค้าและบริการ
สทิ ธิท่จี ะได้รับความเป็ นธรรมในการทาสัญญา
สทิ ธทิ ่ีจะได้รับพจิ ารณา และชดเชยความเสียหาย หากถกู ละเมดิ สทิ ธิ

สทิ ธิท่จี ะมอี สิ ระในการเลือกสนิ ค้าและบริการ

บทลงโทษตามพระราชบญั ญัตคิ ุ้มครองผู้บริโภค

พฤติกรรมความผดิ บทลงโทษ

เจตนาก่อให้เกิดความเข้าใจผิดสาระสาคญั จาคกุ ไมเ่ กิน 6 เดอื น หรือปรับไมเ่ กิน

ของสนิ ค้าหรือบริการ 50,000 บาท หรือทงั้ จาทงั้ ปรับ

โฆษณาสนบั สนนุ ให้กระทาความผิด จาคกุ ไมเ่ กิน 3 เดอื น หรือปรับไมเ่ กิน
และสร้างความเสอ่ื มเสยี ตอ่ สงั คม 30,000 บาท หรือทงั้ จาทงั้ ปรับ

ขายสนิ ค้าท่คี วบคมุ ฉลากโดยไมม่ ีฉลาก จาคกุ ไมเ่ กิน 1 เดือน หรือปรับไมเ่ กิน

หรือฉลากไมถ่ กู ต้อง 10,000 บาท หรือทงั้ จาทงั้ ปรับ

รับจ้างทาฉลากทไ่ี มถ่ กู ต้องตามกฎหมาย ปรับไมเ่ กิน 20,000 บาท หรือทงั้ จาทงั้ ปรับ

ไมส่ ง่ มอบสญั ญาหรือหลกั ฐานการรับเงิน จาคกุ ไมเ่ กิน 1 เดอื น หรือปรับไมเ่ กิน

ทม่ี ีรายการและข้อความถกู ต้องให้แก่ 100,000 บาท หรือทงั้ จาทงั้ ปรับ
ผ้บู ริโภคภายในระยะเวลาทก่ี าหนด

กฎหมายลิขสทิ ธ์ิ

“ลิขสิทธ์ิ” หมายถงึ สทิ ธิแตเ่ พยี งผ้เู ดยี ว
ทจี่ ะกระทาการใด ๆ เกี่ยวกบั งานท่ีผ้สู ร้างสรรค์
ได้ทาขนึ ้ เป็นผลงานท่ีเกิดจากการใช้สตปิ ัญญา
ความรู้ ความสามารถ และความวริ ิยะอตุ สาหะ
ในการสร้างสรรค์งานให้เกดิ ขนึ ้ ดงั นนั้ เจ้าของ
ลขิ สทิ ธิ์ควรได้รับความค้มุ ครองตามกฎหมาย

พระราชบญั ญตั ิลิขสทิ ธิ์ พ.ศ. 2542 แก้ไขเพมิ่ เติม
(ฉบบั ท่ี 2 และฉบบั ที่ 3) พ.ศ. 2558



การได้มาซ่งึ ลขิ สทิ ธ์ิ

สิทธิในลิขสทิ ธ์ิจะเกดิ ขนึ้ ในทนั ทนี ับตงั้ แต่
ผู้สร้างสรรค์ได้สร้างผลงานโดยไม่ต้องจดทะเบยี น
แต่ทงั้ นีผ้ ู้สร้างผลงานสามารถแจ้งข้อมูลลิขสทิ ธ์ิ
หรือรายละเอียดผลงานได้ท่กี รมทรัพย์สินทางปัญญา

ทงั้ นีเ้ จ้าของลิขสทิ ธ์ิจงึ มสี ทิ ธ์ิแต่เพยี งผู้เดียว
ในการกระทาการใดใด ต่องานอันมีสทิ ธ์ิของตน

อายุการคุ้มครองลขิ สทิ ธ์ิ

ลักษณะการละเมดิ ลขิ สทิ ธ์ิ บทกาหนดโทษ

งานอันมลี ิขสิทธ์ิ ต้องระวางโทษปรับตงั้ แต่ 20,000 - 200,000 บาท
1. ทาซา้ หรือดดั แปลง 2. เผยแพร่ตอ่ สาธารณชน และหากกระทาเพื่อการค้าต้องระวางโทษจาคกุ
ตงั้ แต่ 6 เดอื น ถงึ 4 ปี หรือปรับตงั้ แต่ 100,000 -
โสตทัศนวัสดุ ภาพยนตร์ ส่ิงบันทกึ เสียง 800,000 บาท หรือทงั้ จาทงั้ ปรับ
1. ทาซา้ หรือดดั แปลง
2. เผยแพร่ตอ่ สาธารณชน
3. ให้เช่าต้นฉบบั หรือสาเนา

งานแพร่ เสียง-แพร่ ภาพ
1. จดั ทาโสตทศั นวสั ดุ ภาพยนตร์ สงิ่ บนั ทกึ เสียง

งานแพร่เสยี ง-แพร่ภาพทงั้ หมดหรือบางสว่ น
2. แพร่เสยี ง-แพร่ภาพซา้ ทงั้ หมดหรือบางสว่ น
3. จดั ให้ประชาชนฟังหรือชมงานแพร่เสยี ง-แพร่ภาพ

โดยเรียกเก็บเงนิ หรือผลประโยชน์ทางการค้า

โปรแกรมคอมพวิ เตอร์
1. ทาซา้ หรือดดั แปลง
2. เผยแพร่ตอ่ สาธารณชน
3. ให้เช่าต้นฉบบั หรือสาเนา

กฎหมายการกระทาผดิ เก่ียวกับคอมพวิ เตอร์

1. 6 100,000
2. 1 20,000
3. 2 40,000
4. 3 60,000

5. 5 100,000
6. 5 100,000
7. 100,000

200,000

8. 1-7 20,000 -
140,000

9. 10 200,000
5-20 100,000 – 400,000

แบบทดสอบ

1. ข้อใดคอื ความหมายของคาว่า เด็ก ตามพระราชบญั ญัตคิ ุ้มครองเด็ก
พุทธศักราช 2546
1. ผู้ท่ยี งั ไม่บรรลุนิตภิ าวะ
2. ผู้ท่ีอายุต่ากว่า 20 ปี บริบรู ณ์
3. ผู้ท่อี ายตุ ่ากว่า 18 ปี บริบรู ณ์
4. ผ้ทู ่ยี งั เรียนหนังสือในการศกึ ษาภาคบังคบั

เฉลย ข้อ 3 เพราะคาว่า เด็ก ตามพระราชบัญญัติคุ้มครองเด็ก
พุทธศักราช 2546 หมายถึง บุคคลซ่ึงมีอายุต่ากว่า 18 ปี บริบูรณ์ ยกเว้น
บุคคลท่ีบรรลุนิติภาวะด้วยการสมรส

2. เหตุใดจงึ ต้องมกี ฎหมายลขิ สทิ ธ์ิ
1. เพ่ือส่งเสริมให้บุคคลแสดงความสามารถทางสตปิ ัญญา
2. เพ่ือดาเนินการจับกุมบุคคลท่ลี อกเลียนแบบผลงานของผ้อู ่ืน
3. เพ่ือเป็ นการแสดงว่าประเทศนัน้ เคารพในสิทธิมนุษยชนประการหน่ึง
4. เพ่ือสร้างกาลังใจและความม่นั คงในงานของผ้ทู ่ีคดิ ค้นขนึ้ มา
เป็ นคนแรก

เฉลย ข้อ 4 เพราะงานลิขสิทธ์ิ
คือ งานสร้างสรรค์ด้านสติปัญญา ต้องใช้
ความอุตสาหะของตนเองในการผลิตงาน

3. การกระทาใดถอื ว่าไม่ปฏบิ ัตติ ามกฎหมายคุ้มครองสทิ ธิของบุคคล
1. ไม่เข้ารับการศกึ ษาต่อในชัน้ มัธยมศึกษาตอนต้นเพ่ือออกมา
ช่วยกิจการของครอบครัว
2. ซือ้ สินค้าท่ีตนเองพึงพอใจแม้จะได้รับการเตือนว่าสินค้า
ชนิดดังกล่าวมขี ้อบกพร่อง
3. ร้ องเรียน สคบ. เน่ืองจากได้ รั บสินค้ าท่ีไม่ มีคุณภาพ
ตามท่ผี ้ปู ระกอบการกล่าว
4. ไม่จาหน่ายเคร่ืองด่ืมสุราให้กับเดก็ ท่ีผู้ปกครองให้มาซอื้

เฉลย ข้อ 1 เพราะตามกฎหมาย
คุ้ ม ค ร อ ง สิ ท ธิ ข อ ง บุ ค ค ล บั ญ ญั ติ ว่ า
เด็กจะต้องได้รับการศึกษาภาคบังคบั 9 ปี

4. บุคคลในข้ อใดปฏิบัติตนตามกฎหมายคุ้มครองสิทธิของบุคคล
ได้อย่างเหมาะสม
1. พลอยถกู ละเมิดลิขสทิ ธ์ิในงานวรรณกรรมจึงร้องเรียน สคบ.
2. พายต้องการใช้ภาพถ่ายของผู้อ่ืนจึงติดต่อขออนุญาตจาก
เจ้าของภาพก่อนนามาใช้
3. แม่ ให้ ลูกเข้ ารับการศึกษาจนถึงระดับมัธยมศึกษาปี ท่ี 3
เท่านัน้ จากนัน้ จึงให้ออกมาทางาน
4 พิมเรียกร้ องให้มีการเผยแพร่ ทางวิชาการเก่ียวกับสินค้ า
อุปโภค-บริโภคผ่านทางกระทรวงศึกษาธิการ

เฉลย ข้อ 2 เพราะภาพถ่ายเป็ นงานท่มี ีลขิ สทิ ธ์ิ
จงึ ควรตดิ ต่อเพ่อื ขออนุญาตก่อนนามาใช้งาน

5. ข้อใดเป็ นเหตุผลท่ีดีท่ีสุดของการเรียนรู้กฎหมายท่ีคุ้มครองสิทธิของบุคคล
1. เพ่อื ท่ีจะได้รู้เท่าทันสงั คมท่เี ส่อื มโทรม
2. เพ่ือปกป้องสทิ ธิของตวั เองได้อย่างเตม็ ท่ี
3. เพ่ือระมัดระวงั ตนไม่ให้ถกู ละเมดิ สทิ ธิหรือไปละเมดิ สิทธิ
ผ้อู ่ืนโดยไม่เจตนา
4. เพ่อื ให้รู้จักวธิ ีแก้ไขปัญหาเม่ือตนถกู ละเมดิ สิทธิอันเป็ นการ
ผดุงความยตุ ธิ รรมในสงั คม

เฉลย ข้อ 3 เพราะในการอย่รู ่วมกนั ในสังคม
ทาให้เราละเมิดสทิ ธิของผู้อ่นื โดยไม่ตงั้ ใจ

6. ข้ อใดกล่ าวถูกต้ องเก่ียวกับพระราชบัญญัติการศึกษาแห่ งชาติ
พ.ศ. 2542
1. เดก็ ต้องได้รับการศึกษาภาคบงั คบั 6 ปี
2. การศึกษาในระดับชัน้ อนุบาล 1-3 เป็ นการศกึ ษาภาคบังคับ
3. การศึกษาขัน้ พืน้ ฐาน คือ ระดับการศกึ ษาซ่งึ ไม่น้อยกว่า 12 ปี
4. เด็กท่ีมีอายุย่างเข้ า 5 ขวบ ต้องเข้าเรียนในสถานศึกษา
ขัน้ พนื้ ฐาน

เฉลย ข้อ 3 เพราะพระราชบัญญัติการศึกษา
แห่งชาติ กาหนดให้เดก็ ซ่งึ มอี ายุย่างเข้าปี ท่ี 7 เข้าเรียน
โดยกาหนดการศึกษาภาคบังคับ 9 ปี และการศึกษา
ขัน้ พืน้ ฐาน 12 ปี

7. ข้อใดไม่เข้าข่ายการละเมดิ สทิ ธิผ้บู ริโภค
1. นายกบซือ้ ขนมปังท่ีกาหนดวันหมดอายุไปแล้ว เม่ือถึงวันรุ่งขึน้
เป็ นวนั หมดอายุนายกบจึงตงั้ ใจไปร้องเรียน
2. นางปลาซอื้ ส้ม 2 กโิ ลกรัมจากแม่ค้าท่ีตลาดแต่เม่ือนามาช่ังท่ีบ้าน
พบว่ามีนา้ หนักแค่กโิ ลกกรัมเดียว
3. นายเป็ ดซือ้ ยาทาบริเวณผิวหนัง แต่เม่ือทาแล้วทาให้ผิวหนังเป็ น
ผ่นื แดงและคนั ทงั้ ๆ ท่ีไม่ได้แพ้ยาตัวนัน้
4 . น า ง กุ้ ง ซื้อ เ ค ร่ื อ ง ส า อ า ง ย่ี ห้ อ ห น่ึ ง จ า ก ก า ร ท ด ล อ ง ใ ช้ ท่ี
ห้างสรรพสนิ ค้า แต่เม่อื ใช้แล้วกับได้ผลต่างจากท่โี ฆษณาไว้

เฉลย ข้อ 1 เพราะการกระทาของนายกบ
เป็ นการจงใจกระทา เน่ืองจากสินค้าได้กาหนด
วนั หมดอายุไว้แล้ว นายกบทราบแต่กย็ งั ซอื้ สินค้ามา

เฉลย ข้อ 1 เพราะการกระทาของนายกบ
เป็ นการจงใจกระทา เน่ืองจากสินค้าได้กาหนด
วันหมดอายุไว้แล้ว นายกบทราบแต่กย็ งั ซอื้ สินค้ามา

8. ถ้านักเรียนได้รับคลิปวิดีโอท่ีไม่เหมาะสมทางอินเทอร์เน็ต นักเรียนเลือก
ท่จี ะไม่ส่งให้บุคคลอ่ืนต่อเพราะเหตุใดมากท่สี ุด
1. อาจได้รับโทษจาคุกไม่เกนิ 5 ปี
2. ทาให้ผ้อู ่นื เสยี หายและสงั คมเส่อื มโทรม
3. ตารวจทราบท่ีมาว่าเป็ นคอมพิวเตอร์ของนักเรียน
4. มีกฎหมายการกระทาความผิดเก่ยี วกบั คอมพวิ เตอร์คุ้มครอง

เฉลย ข้อ 2 เพราะการส่งต่อคลิป
วิดีโอท่ีไม่เหมาะสมเป็ นการละเมิดสิทธิของ
ผ้อู ่ืนและทาให้ผ้อู ่นื เกดิ ความเสียหาย

9.การกระทาใดไม่ผิดกฎหมาย
1. ให้เด็กเข้าไปในบ่อนการพนัน แต่บังคับไม่ให้เด็กเล่น
2. ทอดทงิ้ เด็กไว้ในสถานรับเลยี้ งเด็กโดยเจตนาไม่รับคนื
3. ไม่จาหน่ายสุราให้กับเด็กแม้ผู้ปกครองให้เด็กมาซอื้ ก็ตาม
4. ครูประกาศเรียกช่ือ-นามสกุลนักเรียนท่ีทาผิดพร้อมดุด่าว่ากล่าว
ต่ อหน้ าเพ่ ือนร่ วมโรงเรียน

เฉลย ข้อ 3 เพราะตามกฎหมาย
ไม่ควรจาหน่ายสุราเคร่ืองด่มื มึนเมาให้กบั เดก็

10. นักเรียนจะมีส่วนร่ วมในการเคารพสิทธิและเสรีภาพ
ของตนเองและผู้อ่นื ในข้อใดจงึ จะเหมาะสม
1. เดนิ ขบวนเรียกร้องสิทธิ
2. มองว่าความรุนแรงคือการแก้ปัญหา
3. ประกาศปิ ดล้อมโรงเรียนเพ่อื ให้ได้ส่ิงท่ีต้องการ
4. ขออนุญาตเจ้าของลขิ สทิ ธ์ิเสมอเม่อื มี
การนาผลงานมาใช้

เฉลย ข้อ 4 เพราะเป็ นการปฏิบตั ิตนตามกฎหมายลขิ สทิ ธ์ิ ทาให้เกดิ
แรงบนั ดาลใจในการผลิตผลงานดี ๆ ท่สี ร้างสรรค์นาเสนอสู่สงั คม