ชุดไทยพระราชนิยม - สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดตราด

ชุดไทยพระราชนิยม
สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดตราด

ชุดประจำชาติสำหรับสตรีไทย

สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงเป็นผู้อนุรักษ์ ฟื้ นฟู ส่งเสริมและเผยแพร่
ศิลปวัฒนธรรมของชาติเสมอมา ดังเช่นที่ทรงฟื้ นฟูการแต่งกายของสตรีไทย โดยเมื่อพุทธศักราซ ๒๕๐๓ พระองค์มีพระราชภารกิจ
จะต้องตามเสด็จพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ไปทรงเยือนประเทศสหรัฐอเมริกา
และยุโรปอย่างเป็นทางการ ซึ่งควรจะมีฉลองพระองค์ที่เสดงความเป็นไทยอย่างชัดเจน จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ค้นคว้าเครื่อง
แต่งกายสตรีไทยสมัยต่างๆ ที่เคยมีมาตั้งแต่สมัยสุโขทัย อยุธยา และรัตนโกสินทร์ นำมาดัดแปลง ปรับปรุงแบบให้เหมาะสมกับกาลปัจจุบัน
ทำให้ชาติไทยมีชุดประจำชาติของสตรีที่เรียกว่า "ชุดไทยพระราชนิยม" ได้แก่ ชุดไทยเรือนต้น ชุดไทยจิตรลดา ชุดไทยอมรินทร์ ชุดไทย
บรมพิมาน ชุดไทยจักรี ชุดไทยดุสิต ชุดไทยศิวาลัย และชุดไทยจักรพรรติ จะเห็นได้ว่าชื่อชุดไทยพระราชนิยมดังกล่าวล้วนเป็นชื่อเกี่ยวกับ
พระที่นั่งหรือพระตำหนักซึ่งมีความสอดคล้องกันกับโอกาสและความเหมาะสมในการใช้เครื่องแต่งกายชุดไทยเหล่านี้

ปัจจุบันชุดไทยพระราชนิยมเป็นที่นิยมในหมู่สตรีไทยและสังคมไทยทั่วไป ทั้งยังได้เผยแพร่ชื่อเสียงความงดงามด้วยศิลปะทั้งปวง
ไปยังนานาประเทศ นับเป็นพระมหากรุณาธิคุณแก่บรรดาสตรีไทยที่ได้พระราชทานแนวพระราชนิยม เป็นแบบแผนการแต่งกายประจำซาติ
สำหรับสตรี เป็นการส่งเสริมเชิดชูศิลปวัฒนธรรมไทยที่จะปรากฏเป็นประวัติศาสตร์ของชาติสืบไปชั่วกาลนาน

ส่วนชุดแต่งกาย ของบุรุษที่เรียกว่า "ชุดพระราชทาน" หรือ "เสื้อพระราชทาน" นั้นเกิดจาก พลเอกเปรม ติณสูลานนท์

อดีตประธานองคมนตรีและรัฐบุรุษ ได้นำความกราบบังคมทูลขอพระราชทานพระราชดำริจากสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรม

ราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ซึ่งก็ได้พระราชทานแบบเสื้อ ๓ แบบ คือ แบบแขนสั้น แบบแขนยาว คาดผ้าผูกเอว และแบบแขน

ยาวไม่คาดผ้าผูกเอว ในการนี้ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศรมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตรได้พระราชทานชุดไทย

สำหรับบุรุษให้แก่พลเอก เปรม ติณลานนท์ โดยพลเอก เปรม ติณสูลานนท์ กล่าวถึงพระมหากรุณาธิคุณนี้ไว้ในปาฐกถาพิเศษเรื่อง "ความ

เป็นไทยด้วยจิตวิญญาณ" เมื่อพุทธศักราช ๒๕๔๗ ว่า "พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้พระราชทานชุดไทยสำหรับสุภาพบุรุษ ที่นิยมเรียก

กันว่า ชุดพระราชทาน ผมรับแบบชุดไทยจากพระหัตถ์ ของพระองค์ท่านเอง" จากนั้นพลเอก เปรม ติณสูลานนท์ ไต้สวมชุด

พระราชทานนี้ ครั้งแรกเมื่อพุทธศักราช ๒๕๒๒ ในโอกาสเป็นประธานเปิดงานฉลองครบ ๖๐ ปี วงเวียน ๒๒ กรกฎา และต่อมา

คณะรัฐมนตรีได้กำหนดให้เป็นชุดสุภาพเช่นเดียวกับเครื่องแต่งกายแบบสากลนิยม และถือเป็นเครื่องแต่งกายประจำชาติของบุรุษสืบมา

ข้อมูลจาก :
หนังสือเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์
พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง

กระทรวงวัฒนธรรมจัดพิมพ์

ชุดไทยเรือนต้น

ตั้งชื่อตามพระตำหนักเรือนต้น ในพระราชวังดุสิต
ใช้ในโอกาสที่ไม่เป็นทางการ ตัดเย็บด้วยผ้าฝ้ายหรือผ้าไหม
ลักษณะเป็นผ้าซิ่นป้ายยาวจรดข้อเท้า เสื้อคอกลมแขนสั้นสามส่วน

ผ่าอก ดุมห้าเม็ด ใช้เครื่องประดับน้อยชิ้น
ใช้ได้หลายโอกาส เช่น งานทำบุญ งานมงคล

สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดตราด

ชุดไทยจิตรลดา

ตั้งตามชื่อพระตำหนักจิตรลดารโหฐาน ในพระราชวังดุสิต
ใช้ในพิธีกลางวัน ลักษณะคล้ายชุดไทยเรือนต้น

ต่างกันตรงคอเสื้อที่มีขอบตั้ง แขนยาวจรดข้อมือ ผ้าซิ่นป้าย
เป็นผ้าไหมมีเชิงยกดอกทั้งผืน ใช้เครื่องประดับตามควร

สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดตราด

ชุดไทยอมรินทร์

ตั้งชื่อตามพระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย ในพระบรมมหาราชวัง
ใช้ในงานพระราชพิธีและงานกลางคืน

ลักษณะเหมือนชุดไทยจิตรลดา มีทองแกมหรือยกทองทั้งตัว
ใช้เครื่องประดับที่สวยงาม

สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดตราด

ชุดไทยบรมพิมาน

ตั้งชื่อตามพระที่นั่งบรมพิมาน ในพระบรมมหาราชวัง
ใช้ในงานพระราชพิธีและงานพิธีกลางคืน ตัวเสื้อแขนยาวคอกลม

มีขอบตั้ง ซิ่นจีบหน้านาง ตัดเย็บด้วยผ้าไหมที่มีทองแกม
หรือยกทองทั้งตัว ตัวเสื้อและซิ่นอาจเย็บติดเป็น ชุดเดียวกันก็ได้

คาดทับด้วยเข็มขัดแบบไทย

สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดตราด

ชุดไทยจักรี

ตั้งชื่อตามพระที่นั่งจักรีมหาปราสาท ในพระบรมมหาราชวัง
ใช้ในงานพิธีกลางคืน ท่อนบนเปิดไหล่ข้างหนึ่ง มีสไบสำเร็จ
จะปักหรือไม่ปักก็ได้ ตัดเย็บติดกับท่อนล่าง ซึ่งเป็นผ้าซิ่นจีบหน้านาง
เป็นผ้าไหมยกทองทั้งตัว หรือยกเฉพาะเชิง คาดทับด้วยเข็มขัด

สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดตราด

ชุดไทยดุสิต

ตั้งชื่อตามพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท ในพระบรมมหาราชวัง
ใช้ในงานพระราชพิธีตอนค่ำที่กำหนดให้แต่งกายเต็มยศ

ตัวเสื้อไม่มีแขน คอด้านหน้า-หลัง คว้านกว้าง เสื้อผ่าหลัง
และปักเป็นลวดลายด้วยไข่มุก ลูกปัดหรือเลื่อมมีลวดลายสวยงาม
ใช้ผ้ายกไหมหรือยกทอง จีบหน้า มีชายพก จีบเอว ใช้เข็มขัดไทยคาด

เหมาะกับการสวมสายสะพายในพระราชพิธีเต็มยศ



สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดตราด

ชุดไทยศิวาลัย

ตั้งชื่อตามสวนศิวาลัย ในพระบรมมหาราชวัง ใช้ในงานพระราช
พิธีทั้งกลางวันและกลางคืน มีลักษณะเหมือนชุดไทยบรมพิมาน
แต่ห่มสะพักทับเสื้ออีกชั้นหนึ่ง ใช้ในงานพระราชพิธีหรืองานพิธี

เต็มยศ

สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดตราด

ชุดไทยจักรพรรดิ

ตั้งชื่อตามพระที่นั่งจักรพรรดิพิมาน ในพระบรมมหาราชวัง
มักใช้ในงานพระราชพิธีเต็มยศตอนกลางคืน

เสื้อเหมือนชุดไทยจักรี และชุดไทย ศิวลัย แต่ห่มสไบ ๒ ชั้น
ชั้นแรกเป็นแพรจีบรองพื้น และห่มทับด้วยสไบกรองทอง หรือสไบปัก

ทิ้งชายสไบไว้ที่เอวต้นหน้า และโอบใต้แขนด้านขวา ทิ้งชาย
ไว้ด้านหลัง เข้าชุดกับผ้าจีบหน้าบาง มีชายพก หรือเป็นผ้าซิ่นไหม

ยกดิ้นทอง มีเชิงสีทองตัดแบบหน้านางมีชายพก ห่มด้วยสไบ
ปักลูกปัดสีทอง เป็นเครื่องแต่งกาย สตรีสูงศักดิ์สมัยโบราณ
ปัจจุบันใช้เป็นเครื่องแต่งกายชุดกลางคืนที่หรูหรา หรือเจ้าสาว
ใช้ในงานฉลองสมรสยามค่ำ เครื่องประดับที่ใช้ รัดเกล้า ต่างหู

สร้อยคอ สังวาล สร้อยข้อมือ

สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดตราด

สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดตราด