หน่วยที่ 3 เสื้อผ้าและเครื่องแต่งกาย

3หน่วยการเรียนรู้ที่

เส้อื ผ้าและเครื่องแตง่ กาย

สาระการเรยี นรแู้ กนกลาง
• วธิ กี ารทางานเพ่อื การดารงชวี ติ เปน็ การทางานที่จาเปน็ เกีย่ วกับความเป็นอยู่ในชวี ติ ประจาวนั เช่น การเลอื กใช้ การดูแลรักษาเสื้อผ้า เครือ่ งแตง่ กาย
• ความคิดสรา้ งสรรค์มี 4 ลักษณะ ประกอบดว้ ย ความคดิ รเิ ริ่ม ความคลอ่ งในการคิด ความยดื หยุ่นในการคดิ และความคิดละเอียดลออ
• ทักษะการทางานร่วมกนั เปน็ การทางานกลมุ่ ทางานร่วมกับผู้อน่ื ได้อย่างมีความสขุ ทางานอย่างมีกระบวนการตามขัน้ ตอน และฝกึ การทางานกล่มุ
• ทกั ษะกระบวนการแก้ปญั หาในการทางาน มีขัน้ ตอน คอื การสังเกต วเิ คราะห์ สร้างทางเลือก และประเมินทางเลอื ก เชน่ การตดั เย็บและดดั แปลงเสือ้ ผา้
• ทักษะการแสวงหาความรู้เพ่ือการดารงชีวิต ประกอบด้วย การศึกษา ค้นคว้า รวบรวม สังเกต สารวจ และบันทึก
• การใช้พลงั งานทรพั ยากรอยา่ งคมุ้ ค่าและยงั่ ยนื เปน็ คณุ ธรรมในการทางาน

การเลอื กใชเ้ สื้อผา้ เสอื้ ผ้าและเคร่ืองแตง่ กาย การซ่อมแซมเสื้อผา้
และเคร่อื งแต่งกาย
หลักการเลอื กซือ้ เสือ้ ผา้
และเครื่องแต่งกาย

การตกแต่งเส้ือผา้ การดดั แปลงเสื้อผ้า การตัดเย็บผา้ มา่ น

การเลอื กใชเ้ สือ้ ผา้ และเคร่ืองแตง่ กาย

การเลือกเส้ือผ้าให้เหมาะสมกับโอกาสและกาลเทศะ

สวมใสอ่ ยบู่ า้ น สวมใสไ่ ปทางาน สวมใสส่ าหรับเลน่ กีฬา
กลางวัน สวมใส่ไปงานเลยี้ ง กลางคืน

การเลือกใชเ้ ส้ือผา้ และเครือ่ งแตง่ กาย

การเลือกเสอ้ื ผา้ ใหเ้ หมาะสมกบั วยั

1 วัยทารก เลือกทผี่ ลิตจากเสน้ ใยธรรมชาติ ปราศจากสารเคมี
2 วยั เดก็ เลอื กใหเ้ หมาะสมกบั การประกอบกิจกรรมต่างๆ
3 วัยรุ่น เลือกใหเ้ หมาะสมกับความนิยมของตนเอง
4 วัยทางาน เลอื กชดุ ท่สี ีสุภาพ เรยี บร้อย สะดวกต่อการทากิจกรรมต่าง ๆ
5 วัยสงู อายุ เลอื กทเี่ น้อื ผา้ เบาสบาย รปู ทรงหลวม

การเลือกเสอื้ ผา้ ให้เหมาะสมกับผิว 12 3 4 5

สผี วิ ขาวอมชมพู สผี ิวขาวอมเหลือง สีผวิ ขาวซีด สผี ิวสองสี หรอื สีนา้ ผง้ึ สผี วิ คลา้

สวมเส้ือผ้าไดห้ ลายสี สวมเส้ือผ้าได้หลายสี สวมเสื้อผ้าโทนสีเข้ม สวมเสื้อผ้าสีสว่าง ส ว ม เ สื้ อ ผ้ า โ ท น สี

โดยเฉพาะสีสดใส เช่นเดียวกบั คนสผี ิวขาว หรือสคี ่อนขา้ งเข้ม หรอื สคี อ่ นขา้ งอ่อน กลางกลางๆ สีไม่อ่อน

อมชมพู และไม่สดจนเกินไป

การเลือกใชเ้ สอ้ื ผ้าและเครอ่ื งแต่งกาย

การเลือกเสือ้ ผา้ อาพรางจุดบกพร่องของรูปหนา้ และคอ

หน้ากลม สวมเสื้อคอวี เสือ้ คอกวา้ ง คอสั้น สวมเสอ้ื คอเปิด เส้ือคอตา่

หนา้ เหลี่ยม สวมเส้อื คอวี เสื้อคอรูปตัวยู คอใหญ่ สวมเสอื้ คอจนี เส้ือคอตั้ง

หน้ายาว สวมเสอ้ื คอกลม คอยาว สวมเสื้อปกตัง้ และใช้ผ้าพนั คอพนั ชดิ กบั คอ

การเลอื กเสื้อผ้าให้เหมาะสมกบั ฤดูกาล

ฤดรู ้อน ฤดฝู น ฤดหู นาว

สวมเสื้อผ้าสีสดใส เนื้อผ้าเบา สวมเสื้อผ้าสีเข้ม เน้ือผ้าไม่บาง สวมเสื้อผ้าสีหม่น สีเข้ม เน้ือผ้า
สบาย เพือ่ ระบายความร้อน จนเกินไป เพ่ือช่วยอาพรางรูปร่าง หนา เพื่อเพ่ิมความอบอุ่นให้แก่
เมอื่ เปียกฝน รา่ งกาย

หลักการเลอื กซอื้ เสื้อผา้ และเคร่ืองแต่งกาย

ตรวจดแู นวตะเขบ็ ด้านนอกและ ตรวจสอบเสอ้ื ผา้ ในแสง
ด้านใน โดยตะเขบ็ ตอ้ งเยบ็ เรียบร้อย ธรรมชาติ หรือใต้แสงสีขาว
และถี่ ไมข่ าด หรือหลุดลุ่ย

เลือกเคร่ืองแต่งกายท่ีสามารถ ตรวจสอบสัญลักษณ์บนป้าย
นามาประยุกตไ์ ด้กบั ทกุ ยุค ทกุ สมยั เสื้อผ้า เพื่อจะได้ใช้งานและดูแล
รักษาได้อย่างถูกตอ้ ง

จดรายการเส้ือผ้าท่ีซื้อไว้ เพ่ือ เ ลื อ ก เ ส้ื อ ผ้ า ใ ห้ เ ห ม า ะ ส ม กั บ
ป้องกันการซ้ือซ้า หรือซ้ือเกินความ รูปร่างของตนเอง เพ่ือเพ่ิมความ
จาเป็น มั่นใจ

หลักการเลือกซอื้ เสอ้ื ผา้ และเครอ่ื งแตง่ กาย

เส้ือช้ันในสตรี กางเกงในผู้หญงิ และผูช้ าย

แนวตะเขบ็ แน่นหนา ทนทาน เลอื กแบบทยี่ างรอบโคนขาไม่ระคายตอ่ ผวิ
เก็บรปู ทรงไดม้ ดิ ชดิ ขนาดพอดีตวั วงขากวา้ งพอดี
ร่นสายแขนเสื้อให้สัน้ -ยาวได้ ทาจากผา้ ฝ้าย ยดื หยนุ่ ดี สวมใส่สบาย
เลอื กแบบท่ีเหมาะสม สวมใสส่ บาย แนวตะเข็บแน่นหนาและประณีตเรียบร้อย

เส้อื กลา้ ม เสอ้ื ผู้หญิงและผชู้ าย
ทาจากผ้าฝ้าย ซมึ ซับเหงือ่ ไดด้ ี แบบ สี ขนาดเหมาะสมกับรูปร่างและ
ไม่หนาจนเกินไป บุคลกิ ภาพของผู้สวมใส่
แบบมคี วามเหมาะสมกบั รปู ร่าง เนอื้ ผา้ มคี วามทนทาน สไี ม่ลอก สไี ม่ตก
ของผสู้ วมใส่ รอบวงแขนกว้างพอดี
แนวตะเข็บเรียบเนียน ตะเข็บทั้ง 2 ข้าง กระดมุ เสือ้ และรงั ดุมจะตอ้ งมคี วาม
ยาวเทา่ กัน แขง็ แรง ทนทาน

หลกั การเลอื กซอ้ื เสอ้ื ผ้าและเคร่อื งแต่งกาย

กระโปรง กางเกง
การเย็บตะเข็บประณีต เรียบร้อย ไม่ห่าง
ตะเขบ็ ขา้ งท้ัง 2 ขา้ ง ยาวเท่ากนั จนเกินไป
การกันร่ยุ รมิ ตะเขบ็ เรยี บรอ้ ย แน่นหนา
ความยาวควรเหมาะสมกับรูปรา่ งและ มีขนาดเหมาะสมกับผู้สวมใส่ ขาและเอว
กาลเทศะ
เน้อื ผา้ ไม่บางจนเกนิ ไป สีไม่ตก ไม่คับ สวมใสส่ บาย

ในขณะน่งั เป้าไมต่ ึง หรือหย่อนจนเกนิ ไป

ชดุ นอน เสอื้ กนั หนาว

ควรมยี างยดื ท่ขี อบกางเกง แบบ สี ขนาด เหมาะสมกบั ผสู้ วมใส่
สวมใส่สบาย ไมค่ ับและแนน่ จนเกนิ ไป มี 2 แบบ คอื ผา่ หนา้ และสวมหวั
ทาจากผ้าที่มีผิวสัมผัสนุ่ม เน้ือผ้าไม่หนา ตะเข็บเย็บแน่นหนา ไมเ่ ป็นกระจกุ
ระบายอากาศได้ดี ถ้าเปน็ ชนิดพับข้อมือ จะต้องไม่เห็นตะเข็บ
ดดู ซับเหงื่อไดด้ ี ซักรดี ง่าย แห้งเรว็ ดา้ นนอกท่พี ับ

หลักการเลอื กซ้อื เสื้อผ้าและเครอ่ื งแตง่ กาย

1 ผ้าทอตรง สน้ เทา้ และปลายเท้า 1 แข็งแรง ทนทาน น้าหนักเบา 1 ข้อมือเล็ก ควรใส่นาฬิกาแบบ
ทอแน่นกว่าสว่ นอืน่ ๆ สวมใสส่ บาย กาไล ขนาดพอดกี ับขอ้ มือ
2 เลือกขนาดให้เหมาะกบั รองเท้า 2 เลือกแบบและวัสดุให้เหมาะสม 2 ข้อมือใหญ่ สามารถเลือกใส่ได้
แกก่ ารใชง้ าน ทุกแบบ

1 การตัดเย็บประณีต แข็งแรง 1 เลือกโทนสีให้ใกล้เคียงกับ 1 เลือกให้เหมาะสมกับรูปหน้า
ทนทาน เสื้อผา้ ท่ีสวมใส่ และทรงผม

2 มีขนาดพอเหมาะ บรรจุของที่ 2 ต้องผลิตจากวัสดุท่ีมีคุณภาพดี 2 เลือกแบบให้เหมาะสมกับงาน
ตอ้ งใชโ้ ดยกระเปา๋ ไมเ่ สยี รูปทรง หนังนมุ่ ยดื หย่นุ ได้ดี หรอื โอกาสท่ีใช้

การเนา การซอ่ มแซมเส้ือผา้ การดน้
เป็นการเย็บผ้าด้วยมือ เพื่อ เ ป็ น ก า ร เ ย็ บ ผ้ า ด้ ว ย มื อ ที่ ใ ช้
การสอย
การเย็บชั่วคราว หรือการสอย เป็นการเย็บผ้าด้วยมือที่เห็น แทนการเย็บด้วยจักร เช่น การ
เชน่ การเนาชายเสอ้ื เย็บผา้ 2 ชิ้นให้ตดิ กัน
รอยเย็บด้านนอกน้อยที่สุด เช่น
การสอยปลายขากางเกง

การเนาเฉยี ง การสอยพัน การด้นถอยหลงั

ตวั อยา่ งการซ่อมแซมเสอ้ื ผ้า

ซอ่ มแซมชายกระโปรงหลุดลุ่ย

วัสดุ อุปกรณ์ท่ีใช้ กอ่ นซ่อมแซม หลงั ซ่อมแซม

1. เขม็ สอย/เขม็ หมุด
2. ด้ายสีเดียวกบั ผ้า หรอื สีใกล้เคยี ง
3. กรรไกรตัดผา้

ขัน้ ตอนการซอ่ มแซม

1. ให้ใช้เขม็ หมดุ กลดั ชายกระโปรงใหต้ ิดกับตวั
กระโปรงให้แนน่

2. ใช้เข็มสอยเย็บด้วยวิธีการด้นถอยหลัง หรือใช้
จักรเยบ็ ตามแนวเยบ็ เดมิ ตดั ดา้ ยออกให้เรยี บร้อย

การตกแตง่ เส้ือผ้า

การปัก
เป็นการตกแต่งเส้ือผ้า โดยใช้วัสดุต่าง ๆ เช่น ลูกปัด
กระดุม เย็บลงบนผ้า เพือ่ ใหเ้ กดิ ลวดลายทสี่ วยงาม

การปะ
เป็นการนาผ้า หรือวัสดุอ่ืน ๆ ที่มีลวดลายมาวางทับ
จะทาใหผ้ า้ มีลวดลายทแ่ี ตกตา่ งกันออกไป

การกุ๊น
เป็นการนาผ้าเฉลียงมาเย็บมุมริมผ้าให้เกิดลวดลายท่ี
สวยงาม รวมถงึ เป็นการเก็บริมผา้ ใหม้ คี วามเรยี บรอ้ ย

ตัวอย่างการตกแตง่ เส้อื ผา้

ตกแตง่ เส้อื ผ้าด้วยปอมปอม 1

วสั ดุ อปุ กรณท์ ใ่ี ช้ 2 นาปอมปอมมางวางไว้
3 ตามตาแหนง่ ทตี่ ้องการ
1. เสอื้
2. ปอมปอม เย็บปอมปอมติดกับตัว
3. กรรไกรตัดผา้ เสื้อด้านนอก จากน้ันพลิก
4. ด้ายสีเดียวกบั ผา้ ดา้ นในมัดด้ายให้เรยี บรอ้ ย

หรือสใี กลเ้ คยี ง รูปแบบทีต่ กแต่งเรยี บร้อย
5. เข็มสอย

การดดั แปลงขนาดของเสื้อผ้า การดดั แปลงเสือ้ ผา้ การดัดแปลงดว้ ยการลงสี

การดดั แปลงสว่ นประกอบ

เ ป็ น ก า ร ดั ด แ ป ล ง เ สื้ อ ผ้ า ใ ห้ มี เปน็ การแกไ้ ขส่วนท่ีประกอบกนั เปน็ การนาสมี าตกแต่งบนเส้อื ผ้า
ขนาดใหญข่ ึน้ หรอื มขี นาดเลก็ ลง เป็นตัวเสื้อ เป็นกางเกง เช่น คอ ให้มีความสวยงาม
แขน ปก ใหเ้ ปลย่ี นแปลงไปจากเดิม

ตวั อย่างการดดั แปลงเส้ือผา้

ดดั แปลงเส้ือดว้ ยการย้อมสี

วัสดุ อปุ กรณท์ ใ่ี ช้ 2. สีย้อมผา้
4. กะละมัง
1. เส้อื ยืด 6. หนังยาง
3. กรรไกรตัดผ้า
5. น้า

ข้นั ตอนการดัดแปลง 1 นาเสอื้ มามดั ให้เป็นลวดลาย 2 ต้มน้าให้เดือด เทน้าลงใน Be Careful !

5 นาเสือ้ ไปตากแดดให้แหง้ ต่าง ๆ ตามตอ้ งการ กะละมัง นาสีย้อมผ้ามาผสม

และคนสีให้ละลาย ในระหว่างต้มน้าและเท

น้าร้อนลงในกะละมัง ควร
4 นาเส้ือไปล้างในน้าสะอาด 3 นาเส้ือมาแช่ในน้าที่เตรียม ทาอย่างระมัดระวัง หรือให้
หลาย ๆ ครงั้ จนนา้ มีสใี ส ผู้ปกครองชว่ ย
ไว้ ทิ้งไวป้ ระมาณ 1 ช่วั โมง

วัสดุ อุปกรณ์ทีใ่ ช้ การตัดเย็บผา้ มา่ น

1. ผ้าสาหรับเย็บเทา่ กบั ท่ีคานวณได้ 2. ผา้ แข็ง
3. กรรไกรตัดผ้า 4. ชอล์กขีดผ้า
5. สายวัด 6. เข็มหมุด
7. ด้ายสีเดยี วกบั ผ้า หรอื สีใกลเ้ คียง/ดา้ ยเนา 8. เขม็ สอย/เขม็ เนา
9. เตารีด 10. จกั รเยบ็ ผา้

ขัน้ ตอนเตรยี มการ

1 วัดความกวา้ งและความยาวของ 2 คานวณความกวา้ งและความยาวของผ้า
- ความกวา้ งของผ้า 80 ซม. บวกเผ่อื ดา้ นขา้ ง ข้างละ 15 ซม. = 30 ซม.
หน้าต่าง เช่น กว้าง 80 ซม. ยาว บวกเผ่ือจีบ เทา่ กบั 1 เท่าของความกว้างผา้ + เผ่ือดา้ นข้าง รวมเป็น 220 ซม.
- ความยาวของผา้ 100 ซม. บวกเผือ่ ดา้ นบน 10 ซม. บวกเผ่อื ด้านลา่ ง 20 ซม.
100 ซม.

บวกเผือ่ พบั ดา้ นบนและด้านล่าง ด้านละ 20 ซม. รวมเปน็ 150 ซม.

การตดั เยบ็ ผา้ มา่ น

ขน้ั ตอนการเย็บ

1 วางผ้าแข็งทับริมผ้าม่านด้านกว้าง 2 พับทบอีกครั้ง เนาและเย็บริมท่ีพับ 3 พบั ทบ เย็บริมผ้าด้านข้าง และพับทบ

และด้านยาวให้ล้าเข้ามา 1.5 ซม. พับทบ ดว้ ยจักรเย็บผ้า ชายกว้าง 8 ซม.
ริมผา้ ด้านเนาลงมา และเนาโดยตลอด

4 วัดระยะช่องแรกกว้าง 6 ซม. และ 5 จีบริมผ้าในช่องเป็น 3 ส่วน เย็บให้ 6 เย็บโคนจีบให้ติดกันให้ จากนั้นนาไป

ชอ่ งอ่ืน ๆ ชอ่ งละ 10 ซม. ตดิ กนั ตกแตง่ บ้านเรือนได้