สีและสัญลักษณ์ความปลอดภัย

สีและสญั ลกั ษณ์ความปลอดภัย

1. ความหมายของความปลอดภยั ในการปฏิบัติงานช่าง
ความปลอดภัยในการปฏิบตั ิงานชา่ ง หมายถึง ศกั ยภาพการทำงานทีป่ ลอดภัยจากเหตุอันจะทำ

ให้เกิดอันตรายจากเทคโนโลยีเครือ่ งจักร เครื่องมือ มลพิษ ซึ่งส่งผลให้เกิดความเสียหาย ดังนั้นการใช้
เครื่องมืออย่างถกู วิธีจงึ เป็นสิ่งทีค่ วรปฏิบตั ิ รวมถึงการไมเ่ กิดอันตรายอันเนื่องมาจากการทำงาน
2. สีเพื่อความปลอดภัย

ความสัมพันธ์ของสีกับความปลอดภัย สีมีความเกี่ยวพันกับแสงและความปลอดภัย สีมีส่วน
ชว่ ยทำให้ภายในห้องทำงานสว่างโดยการใช้แสงเท่าเดิม กล่าวคือ สีที่อยู่ในโซนขาวจะทำให้การสะท้อน
ของแสงเป็นไปได้ดีจึงทำให้ห้องสว่าง ผู้ที่ทำงานในห้องดังกล่าวเกิดความกระปรี้กระเปร่า ในทางตรง
ข้าม หอ้ งทีม่ สี ีมดื ทึบจะทำให้ผู้ทำงานรสู้ ึกอึดอดั เกิดอาการง่วง

ป่มุ ควบคุมใชส้ ตี ่างกนั ตามหนา้ ที่

ทาสีเหลอื งส่วนทเี่ คลอ่ื นท่ี

รูปที่ 2.1 การใช้สบี นเครือ่ งจกั ร

สีท่ใี ช้แสดงความหมายในเร่อื งความปลอดภัย โดยมาตรฐานสากล จำแนกได้ดงั นี้

สีเพื่อความ ความหมาย ตัวอย่างการใช้งาน สีตัด
ปลอดภยั สีขาว
สีขาว
- เครือ่ งหมายหยดุ
หยดุ - เครื่องหมายอปุ กรณ์หยดุ ฉุกเฉิน สีขาว

- เครือ่ งหมายห้าม

บงั คับใหต้ ้องปฏิบตั ิ - บงั คับใหต้ ้องสวมเคร่อื งป้องกนั สว่ นบุคค]
- เครื่องหมายบังคับ

แสดงสภาวะ - ทางหนี
ปลอดภยั - ทางออกฉกุ เฉิน
- ฝกั บวั ชำระล้างฉุกเฉิน
- หน่วยงานปฐมพยาบาล
- หน่วยกู้ภยั
- เครือ่ งหมายสารนิเทศเกี่ยวกับภาวะปลอดภยั

ระวังมอี ันตราย - ชีบ้ ง่ วา่ มีอนั ตราย (เช่น ไฟ วัตถรุ ะเบิด สีดำ
กัมมนั ตภาพรงั สี วัตถมุ ีพษิ และอ่ืน ๆ)

- ชบี้ ง่ ถึงเขตอนั ตราย ทางผา่ นทีม่ อี นั ตราย
เครื่องกีดขวาง

- เครือ่ งหมายเตอื น

ตวั อย่างขนาดของเคร่อื งหมายและตวั อกั ษร

ความสงู ของแผน่ เครื่องหมาย เส้นผา่ นศูนยก์ ลางหรอื ความสูง ความสูงของตวั อกั ษรใน
(a) ของเครือ่ งหมาย (b) เครื่องหมายเสริม
75 60 5.0
100 80 6.6
150 120 10.0
225 180 15.0
300 240 20.0
600 480 40.0
750 600 50.0
900 720 60.0
1200 960 80.0

3. สญั ลกั ษณเ์ พื่อความปลอดภัย
รปู แบบของสัญลกั ษณเ์ พือ่ ความปลอดภยั และสที ีใ่ ชแ้ บ่งเปน็ 4 ประเภท

ประเภท รปู แบบ สีทใ่ี ช้ หมายเหตุ

สัญลักษณ์หา้ ม สีพ้ืน : สีขาว - พืน้ ทีข่ องสีแดงต้องมีอย่างน้อยร้อยละ
สีของแถบตามขอบวงกล 35 ของพ้ืนที่ท้ังหมดของสัญลักษณ์
สัญลักษณบ์ ังคบั และแถบขวาง : สีแดง
สญั ลักษณภ์ าพ : สีดำ - พืน้ ที่ของสีฟา้ ต้องมอี ย่างน้อยร้อยละ
สญั ลกั ษณ์ สีพื้น : สีฟ้า 50 ของพื้นทีท่ ั้งหมดของสัญลักษณ์
เกีย่ วกับสภาวะ สีของสญั ลักษณภ์ าพ : สี
ขาว - พืน้ ทีข่ องสีเขียวต้องมีอย่างน้อยร้อย
ปลอดภัย ละ 50 ของพ้ืนที่ท้ังหมดของ
สีพ้ืน : สีเขียว สญั ลักษณ์
สัญลักษณเ์ ตือน สีของสัญลักษณภ์ าพ : สี
ขาว - อาจใชร้ ูปแบบเป็นสี่เหลย่ี มผนื ผ้าได้

สีพื้น : สีเหลอื ง - พืน้ ที่ของสีเหลอื งต้องมีอย่างนอ้ ยร้อย
สีของแถบตามขอบ : สีดำ ละ 50 ของพื้นทีท่ ้ังหมดของ
สีของสัญลักษณภ์ าพ : สี สญั ลักษณ์
ดำ

1.1 สญั ลกั ษณเ์ ตือน

ใช้สเี หลืองตัดด้วยดำ โดยมีสญั ลกั ษณภ์ าพอย่ตู รงกลาง มีสัญลกั ษณ์ต่าง ๆ ดังน้ี

รูปแบบ : เปน็ สามเหลี่ยมด้านเท่ามีแถบ - แสดงสัญลกั ษณ์ภาพไว้ตรงกลางของ

ตามขอบสี สัญลกั ษณค์ วามปลอดภัย

พืน้ : สีเหลอื ง - พืน้ ทีข่ องสีเหลอื ง ตอ้ งมีอย่างนอ้ ยร้อยละ 50

สีของสญั ลักษณ์ : สีดำ ของพ้ืนทีท่ ้ังหมดของสัญลักษณ์
- ในกรณีใชแ้ สดง “สารกัมมันตภาพรงั ส”ี ให้ใช้สี

สัญลักษณ์ภาพสีมว่ งแดง

ตัวอย่างป้ายสญั ลกั ษณ์เตือน

3.2 สัญลักษณแ์ สดงสภาวะความปลอดภัย

ใช้สเี ขียวตดั ด้วยสีขาว โดยมีสัญลกั ษณ์ภาพอยู่ตรงกลาง มีสญั ลักษณ์ตา่ ง ๆ ดังนี้

รูปแบบ : เปน็ สี่เหล่ยี มจัตุรัสหรอื - แสดงสัญลักษณภ์ าพไว้ตรงกลางของสัญลักษณ์

สีเ่ หลีย่ มผืนผา้ ความปลอดภัย

พื้น : สีเขียว - พืน้ ทีข่ องสีเขียว ตอ้ งมอี ยา่ งน้อยร้อยละ 50 ของ

สีของสัญลกั ษณ์ : สีขาว พืน้ ที่ท้ังหมดของสัญลกั ษณ์

ตัวอยา่ งป้ายสญั ลักษณ์แสดงสภาวะความปลอดภยั

3.3 สัญลักษณห์ า้ ม

ใช้พ้ืนสขี าว เส้นขอบสีแดง โดยมีสัญลกั ษณ์ภาพอยู่ตรงกลางมสี ัญลักษณ์ต่าง ๆ ดงั นี้

รปู แบบ : เป็นวงกลม - แสดงสัญลักษณภ์ าพไว้ตรงกลางของ

พืน้ : สีขาว เส้นขอบสีแดง สัญลกั ษณ์ความปลอดภยั
สีของสญั ลักษณ์ : สดี ำ - พืน้ ทีข่ องสีแดง ตอ้ งมีอย่างน้อยร้อยละ 50 ของ

พืน้ ทีท่ ้ังหมดของสัญลกั ษณ์

ตัวอย่างป้ายสัญลักษณ์ห้าม

3.4 สัญลกั ษณ์บังคับ

ใช้สฟี ้าตัดด้วยสีขาว โดยมีสัญลักษณภ์ าพอยตู่ รงกลาง มีสัญลกั ษณต์ า่ ง ๆ ดงั น้ี

รูปแบบ : เปน็ วงกลม - แสดงสญั ลักษณภ์ าพไว้ตรงกลางของสัญลกั ษณ์

พืน้ : สีฟ้า ความปลอดภัย
สีของสญั ลกั ษณ์ : สีขาว - พืน้ ทีข่ องสีฟ้า ต้องมีอย่างน้อยร้อยละ 50 ของพื้นที่

ทั้งหมดของสัญลักษณ์

ตวั อยา่ งป้ายสัญลกั ษณ์บังคับ

3.5 สัญลกั ษณก์ ารป้องกันและระงับอคั คีภัย

ใช้สแี ดงตัดด้วยสีขาว โดยมีสญั ลกั ษณภ์ าพอย่ตู รงกลาง มีสัญลกั ษณ์ต่าง ๆ ดังน้ี

รูปแบบ : เป็นสีเ่ หลย่ี มผนื ผ้า - แสดงสญั ลักษณภ์ าพไว้ตรงกลางของสญั ลกั ษณ์

พื้น : สีแดง ความปลอดภยั
สีของสญั ลกั ษณ์ : สีขาว - พืน้ ทีข่ องสีแดง ตอ้ งมีอยา่ งน้อยร้อยละ 50 ของ

พืน้ ทีท่ ้ังหมดของสญั ลกั ษณ์

ตวั อยา่ งป้ายสญั ลักษณก์ ารป้องกนั และระงบั อคั คีภยั

บรรณานกุ รม

[1] พุฒิพงศ์ ไชยราช, 2557, งานช่าง 4-6, พิมพ์ครั้งที่ 1, สำนักพิมพเ์ อมพนั ธ์ จำกัด, นนทบุรี, หน้าที่
17-19.

[2] จรูญ พรมสุทธิ์, 2562, อาชีวอนามัยและความปลอดภัย, พิมพค์ รั้งที่ 1, บริษัทศนู ย์หนงั สือ
เมืองไทย จำกัด, นนทบุรี, หนา้ ที่ 55-63.