ผลงานการสร้าง และพัฒนาเครือข่ายสถานศึกษา โครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุข ระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน ปีการศึกษา 2565 ระดับ เพชร โรงเรียนบ้านภูมินิยมพัฒนา ประเภทสถานศึกษาขนาดเล็ก สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสุรินทร์ เขต ๓ สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ
ก คำนำ เอกสารเล่มนี้จัดทำขึ้นเพื่อใช้ประกอบการนำเสนอผลการดำเนินงานโครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุข ปีการศึกษา ๒๕๖5 โรงเรียนบ้านภูมินิยมพัฒนา ซึ่งได้นำเสนอข้อมูล สถานศึกษา ผลการดำเนินงานตามหลักเกณฑ์การประเมิน ทั้งเชิงปริมาณ เชิงคุณภาพ ประกอบเอกสาร หลักฐานที่ใช้ในการอ้างอิง เพื่อใช้ประกอบการพิจารณาของคณะกรรมการ การนำเสนอได้นำเสนอครอบคลุมทุก งานที่ได้ปฏิบัติ อย่างต่อเนื่องสม่ำเสมอ โดยการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วน ได้แก่ คณะครู บุคลากร นักเรียน ผู้ปกครอง คณะกรรมการสถานศึกษา ชุมชน ท้องถิ่น หน่วยงานต่างๆ ทั้งภาครัฐและเอกชน ข้อมูลที่นำเสนอเป็นส่วนหนึ่งของการปฏิบัติงานของโรงเรียนบ้านภูมินิยมพัฒนา เท่านั้น ส่วนงานและผลงานที่สมบูรณ์สามารถประเมินได้ ณ โรงเรียนบ้านภูมินิยมพัฒนา ขอขอบคุณคณะครู บุคลากร ลูกจ้าง คณะกรรมการสถานศึกษา ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องทุกท่าน ทุกหน่วยงาน ทุกองค์กร และขอขอบใจนักเรียน โรงเรียน ที่ให้ความร่วมมือในการดำเนินงานและขับเคลื่อนโครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและ อบายมุขของโรงเรียนประสบผลสำเร็จตามวัตถุประสงค์เป็นอย่างดี ไว้ ณ โอกาสนี้ด้วย ฝ่ายกิจการนักเรียน โรงเรียนบ้านภูมินิยมพัฒนา
ข สารบัญ เรื่อง หน้า บทที่ ๑ หลักฐานการทำบันทึกข้อตกลงความร่วมมือ (MOU) ๑ บทที่ ๒ ผลการจัดกิจกรรมแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับสถานศึกษาเครือข่ายที่ทำ MOU ทั้ง 3 โรงเรียน 5 บทที่ ๓ การดำเนินการจัดตั้งเป็นศูนย์เรียนรู้โครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุข 11 ภาคผนวก 16
1 บทที่ ๑ หลักฐานการทำบันทึกข้อตกลงความร่วมมือ (MOU) ตามที่รัฐบาลประกาศนโยบายป้องกันและแก้ไข ปัญหายาเสพติด เพื่อเป็นการป้องกัน และแก้ไขปัญหายา เสพติดในสถานศึกษา ตามนโยบายที่รัฐบาลกำหนดให้การป้องกันและแปราบปรามยาเสพติดเป็น "วาระแห่งชาติ " โดยศูนย์อำนวยการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด กระทรวงศึกษาธิการ ได้ดำเนินการตามนโยบาย กระทรวงศึกษาธิการ ที่กำหนดให้สถานศึกษาทุกแห่งในสังกัด กระทรวงศึกษาธิการดำเนินโครงการสถานศึกษาสี ขาวปลอดยาเสพติดและอบายมุข โรงเรียนบ้านภูมินิยมพัฒนา เป็นโรงเรียนที่ได้ดำเนินการโครงการสถานศึกษาสี ขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุขมา อย่างต่อเนื่องตั้งแต่ปีการศึกษา ๒๕๕๘ และจัดตั้งศูนย์การเรียนรู้โครงการ สถานศึกษาสีขาวปลอดยาเสพติดและอบายมุข โรงเรียนบ้านภูมินิยพัฒนา เพื่อเป็นการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ การ สร้างเครือข่าย การส่งเสริมและพัฒนาในการป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติดให้แก่สถานศึกษาที่ดำเนินงาน โครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุขในพื้นที่ซึ่งภายในศูนย์เรียนรู้มีแหล่งเรียนรู้ เช่น แผนปฏิบัติการโครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุข มีการจัดนิทัศการผลงานผลการ ดำเนินงานโครงการสถานศึกษาสีขาวปลอดยาเสพติดและอบายมุข ผลการดำเนินงานห้องเรียนสีขาว ผลการ ดำเนินงานโรงเรียนปลอดบุรี่ผลการดำเนินงานคลินิกเสมารักษ์ และผลงานนักเรียนในการจัดกิจกรรมห้องเรียนสี ขาว ฯลฯ โรงเรียนบ้านภูมินิยมพัฒนา ได้จัดทำการบันทึกความร่วมมือ (MOU) กับภาคีเครือข่ายทุกภาคส่วน ดังต่อไปนี้
2
3
4
5 บทที่ ๒ ผลการจัดกิจกรรมแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับสถานศึกษาเครือข่ายที่ทำ MOU ทั้ง 3 โรงเรียน
6
7
8
9
10
11 บทที่ ๓ การดำเนินการจัดตั้งเป็นศูนย์เรียนรู้โครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุข การดำเนินการจัดตั้งเป็นศูนย์เรียนรู้โครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและบายมุขปยาเสพติด เป็นปัญหาที่สำคัญของประเทศโดยฉพาะปัญหาการแพร่ระบาดของยาเสพติด ถึงแม้ว่าองค์การต่างๆจะได้ร่วมมือ กันในการป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติด แต่ในปัจจุบันปัญหานี้ก็ไม่ได้เบาบางลงไปและยังก่อให้เกิดความ สูญเสียอย่างมาก ทั้งทางด้านเศรษฐกิจและสังคม ก่อให้เกิด ปัญหาอาชญากรรมหรือปัญหาอื่นๆตามมาทำให้ต้อง สูญสียงบประมาณเพื่อดำเนินการป้องกัน และปราบปรามตลอดจนการ บำบัดรักษาผู้ติตยาเสติตเละมีผลต่อความ มั่นคงของประเทศอันเป็นอุปสรรคในการพัฒนาประทศให้เจริญก้าวหน้า ดังพระราชดำรัสพระบาทสมเด็จพระ เจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๔ พระราชทานแก่คณะบุคคลต่างๆ ที่ เข้าเฝ้าฯ ถวายชัยมงคลในโอกาสวันเฉลิมพระ ชนมพรรษา ณ ศาลาดุสิตาลัย สวนจิตรลดา พระราชวังดุสิต เมื่อวันที่ ๔ ร้นวาคม 2๕๔๕ ความว่า "...ยาเสพติด นี่มันก่อให้เกิดความเดือดร้อนหลายอย่าง โดยที่ไม่ได้ตั้งใจ ทั้งราชการตำรวจ โดยโรงพยาบาลโดยคน เอกชน ต่างๆ เดือดร้อนหมด และสิ้นเปลือง คนทั่วประเทศก็สิ้นเปลือง แทนที่จะมีเงินทอง มีทุนมาสร้างบ้านเมืองให้ สบาย ให้เจริญ มัวแต่ต้องมาปราบปรามยาเสพติด มัวแต่ต้องเสียเงินค่าดูแลรักษาทั้งผู้เสพยา ผู้เป็นคน เดือดร้อนอย่างนี้ก็เสียทั้งเงินและเสียทั้งชื่อเสียง..."
12 การแก้ไขปัญหายาเสพติด เป็นเรื่องที่ทุกฝ่ายในชาติต้องร่วมกันดำเนินการอย่างจริงจังต่อเนื่องและกล้าผ เชิญกับปัญหา ซึ่งสภาบันการศึกษาเป็นหน่วยงานหนึ่งที่จะดำเนินการป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติดให้บรรลุ เป้าหมายและสร้างความยั่งยืนในการดำเนินการ ซึ่งแผนปฏิบัติการปฏิบัติการพลังแผ่นดินเพื่อเอาชนะยาเสพติด ได้กำหนดกลุ่มเป้าหมายสถานศึกษาเพื่อสามารถ ป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติดได้อย่างเข้มแข็ง กระทรวงศึกษาธิการ ได้มีนโยบายให้สถานศึกษาดำเนินงานโครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติด และอบายมุข เป็นโครงการหลักในการขับเคลื่อนการดำเนินงานในยุทธศาสตร์ที่ ๓ การป้องกันกลุ่มที่มีโอกาสเข้า ไปเกี่ยวข้องกับยาเสพติตตามนโยบายของรัฐบาล และเพื่อให้การดำเนินงานขยายผล พัฒนาและสร้างเครือข่าย ให้แก่สถานศึกษาตามนโยยายของกระทรวงศึกษาธิการ โรงเรียนบ้านภูมินิยมพัฒนา อำเภอสังขะ จังหวัดสุรินทร์เป็นสถาบันระดับโรงเรียนที่เห็นความสำคัญใน ปัญหายาสติตและร่วมมือกันในการป้องกันแก้ไขปัญหายาเสพติด จึงได้รับการประกาศจัดตั้งศูนย์การเรียนรู้ สถานศึกษาสีขาวปลอดยาเสพติด และอบายมุข จากสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสุรินทร์ เขต 3 เพื่อ สร้างความตระหนัก ปลูกจิตสำนึก ให้นักเรียนไต้เห็นพิษภัยของยาเสพติด ไม่ยุ่งเกี่ยวกับยาเสพติด ช่วยให้คนรุ่น ใหม่ได้รอดพ้นจากปัญหายาเสพติต ได้เรียนรู้กระบวนการดำเนินงานตาม โครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยา เสพติดและอบายมุข เป็นการดำเนินงานป้องกันด้วยกระบวนการสร้างภูมิคุ้มกันให้กับผู้เรียนให้เข้มแข็ง มีความ พอเพียง ต่อเนื่องและยั่งยืน โดยนำเอายุทธศาสตร์ เข้าใจ เข้าถึง พัฒนา ซึ่งเป็นวิธีการแห่งศาสตร์พระราชาเพื่อ พัฒนาที่ยั่งยืน มาปรับใช้ในกระบวนการดำเนินงาน ประกอบกับการนำนวัตกรรม 3 ภูมิ โมเดล (ภูมิรู้ ภูมิธรรม ภูมิใจ) ภูมินิยมพัฒนาต่อต้านยาเสพติด มาบูรณาการขับเคลื่อนสู่การปฏิบัติ ตามวงจร PDCA หรือ Deming Cycle โดยมีกระบวนการดำเนินการดังนี้ ขั้นการวางแผน (Plan) ใช้ยุทธศาสตร์ เข้าใจ ๑) ผู้บริหาร สร้างความรู้ความเข้าใจและความตระหนักให้แก่คณะครู คณะกรรมการสถานศึกษา และ ผู้ปกครอง เพื่อรับทราบนโยบายเกี่ยวกับการดำเนินโครงการ สถานศึกษาสีขาวปลอดยาเสพติดและอบายมุข ๒) วิเคราะห์สภาพปัจจุบัน ปัญหา และสถานการณ์การแพร่ระบาดของยาเสพติด เพื่อสร้างความตระหนัก ร่วมกัน รวมทั้งผลการดำเนินโครงการสถานศึกษาสีขาวในปีการศึกษา ๒๕๖๔ ที่ผ่านมา มาร่วมกันออกแบบ นวัตกรรมหรือวิธีการปฏิบัติที่เป็นเลิศ ได้ข้อสรุปว่า จะดำเนินงานตามโครงการด้วยนวัตกรรม ๓ ภูมิ โมเดล ซึ่งมี รายละเอียดดังกล่าวมาแล้วข้างต้น ๓) ผู้บริหารสถานศึกษา และครู เตรียมพร้อมสู่การนำนโยบายไปสู่การปฏิบัติโดยแต่งตั้งผู้รับผิดชอบและ คณะทำงานโครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุข จัดทำแผนปฏิบัติงาน ๔) จัดทำบันทึกข้อตกลงความร่วมมือ (MOU) ระหว่าง ผู้บริหารโรงเรียน กับ ผู้ปกครอง และผู้บริหาร โรงเรียนกับหน่วยงานอื่น เช่น องค์การบริหารส่วนตำบล สถานศึกษา ซึ่งเปรียบเสมือนการให้คำสัญญาและการ กำหนดข้อตกลงร่วมกันระหว่างผู้ใหญ่บ้านกับภาคีเครือข่าย ของหมู่บ้าน และหน่วยงานอื่นที่เกี่ยวข้องกับการ แก้ปัญหายาเสพติด ๕) จัดทำบันทึกข้อตกลงความร่วมมือ (MOU) ระหว่าง ผู้บริหารโรงเรียนกับผู้บริหารโรงเรียนเครือข่าย ซึ่งเปรียบ เสมือนการให้คำสัญญา และการกำหนดข้อตกลงร่วมกันระหว่างโรงเรียนกับโรงเรียนในเครือข่ายเพื่อ ขยายขอบเขตชุมชนและโรงเรียนให้เข้มแข็งปลอดยาเสพติดและอบายมุขให้มีพื้นที่มากขี้น โรงเรียนมีการสร้าง เครือข่ายและทำบันทึกข้อตกลงความร่วมมือร่วมกับโรงเรียนในเครือข่ายสังขะ ๓ เพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้และ ร่วมกันขับเคลื่อนการพัฒนาโรงเรียนสีขาวให้มีประสิทธิผลและประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น และผลักดันให้ได้รับรางวัล ที่สูงขึ้นไป จำนวน ๓ โรงเรียน ได้แก่ โรงเรียนบ้านปวงตึก โรงเรียนบ้านจารย์ และโรงเรียนบ้านห้วยสิงห์
13 ๖) กำหนดการดูแลนักเรียนทุกห้องเรียนต้องมี บทบาทหน้าที่เฉพาะ โดยการแต่งตั้งคณะกรรมการ ห้องเรียน ๔ ฝ่าย เพื่อขับเคลื่อนกลยุทธ์สถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุข ๗) สร้างความรู้ความเข้าใจและความตระหนักให้แก่นักเรียน ประกอบด้วยแกน นำนักเรียน ๔ ฝ่าย คือ ๗.๑) ฝ่ายการเรียน มีหน้าที่ช่วยเหลือในด้านวิชาการเกี่ยวกับการเรียน การบ้าน โครงงานหรือ ปัญหาการเรียน ต้อง รับผิดชอบแก้ไขช่วยเหลือ และให้คำแนะนำ คำอธิบาย ชี้แนะ แหล่งเรียนรู้ และ นำเสนอ ครูที่ปรึกษา ๗.๒) ฝ่ายการงาน มีหน้าที่ดูแลความสะอาดเรียบร้อยในห้องเรียน รักษาของมีค่า และทรัพย์ สมบัติของ ห้องเรียน วัสดุอุปกรณ์ที่ชำรุด ป้องกันอุบัติเหตุภายในห้องเรียน จัดสภาพสิ่งแวดล้อมใน ห้องเรียนให้ น่าเรียน และป้องกันไม่ให้มีพฤติกรรมที่ไม่พึงประสงค์เกิดขึ้นในห้องเรียน ๗.๓) ฝ่ายกิจกรรม มีหน้าที่จัดกิจกรรมที่สร้างสรรค์ ทั้งในห้องเรียน และกิจกรรมในทุกระดับชั้น เช่น การเล่น ดนตรี กีฬา ศิลปะ วัฒนธรรม และจัดกิจกรรมในกลุ่มสนใจของเพื่อน ๆเพื่อใช้เวลาว่างให้ เป็นประโยชน์ ไม่ไปมั่ว สุมหรือมีพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม ๗.๔) ฝ่ายสารวัตรนักเรียน มีหน้าที่สอดส่องดูแลความเรียบร้อยทั้งในห้องเรียนและมุมอับ เช่น ห้องน้ำ หรือที่ บริเวณอาคาร แหล่งที่ไปมั่วสุมสูบบุหรี่ ดูแลเพื่อน หากมีพฤติกรรมที่ไปเกี่ยวข้องกับยาเสพ ติด หรือ พฤติกรรมเสี่ยง รวมทั้งปัญหาส่วนตัวในด้านต่าง ๆ ให้คณะกรรมการห้องเรียนแก้ไข แต่หากไม่ สามารถแก้ไขได้ ให้นักเรียน บอก ครูที่ปรึกษา/ครูประจำชั้น เพื่อแก้ไขต่อไป การดำเนินการ (Do) ใช้ยุทธศาสตร์เข้าถึง ๑) ทางโรงเรียน ได้ดำเนินงานตามกลยุทธ์๔ ด้านของสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุข ประกอบด้วย ๑.๑) การจัดการให้มีแหล่งเรียนรู้ด้านวิชาการ เช่น จัดบอร์ด จัดทำสื่อสิ่งพิมพ์หนังสือ วารสาร จดหมายข่าว ที่มีความรู้เกี่ยวกับยาเสพติด ปัญหาโรคเอดส์ การตั้งครรภ์ก่อนวัยอันควร อุบัติภัย และ อบายมุข นำสถานการณ์ข่าวสารทุกด้านมาเสนอให้เพื่อนนักเรียนรับฟัง ๑.๒) การดูแลช่วยเหลือ จัดให้มีนักเรียนแกนนำดูแลช่วยเหลือซึ่งกันและกัน ตอบสนองปัญหา ของพฤติกรรมของนักเรียน ช่วยเหลือด้านการเรียนและให้คำปรึกษา แนะนำช่วยเหลือ หากไม่สามารถ แก้ได้ให้รายงาน ครูที่ปรึกษา ครูประจำชั้น ๑.๓) เอื้อเฟื้อด้านคุณธรรม นักเรียนทุกคนต้องมีหลักธรรมคำสอน ตามศาสนาที่ตนเองนับถือ มา เป็นหลักยึด ปฏิบัติในห้องเรียน จะทำให้ทุกคนรักกัน ช่วยเหลือกัน ทั้งนี้โรงเรียนโดยเฉพาะอย่างยิ่งครูที่ ปรึกษา/ครูประจำชั้น มุ่งเน้นการสอดแทรกแนวคิด แนวปฏิบัติให้แก่นักเรียน
14 ๑.๔) จัดกิจกรรมสร้างสรรค์ มีกิจกรรมหลัก คือ การทำโครงงานคุณธรรม และกิจกรรม/ โครงการต่าง ๆ ได้แก่ โครงงานคุณธรรมทุกระดับชั้น โครงงานเกี่ยวกับยาเสพติดและบุหรี่ และจัด กิจกรรมสร้างสรรค์ที่ช่วยให้ นักเรียนเกิดความรัก ความสามัคคี และใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์ไม่มั่วสุม กับยาเสพติดหรือสื่อลามก อนาจาร เช่น การเล่นกีฬา การเล่นดนตรี ศิลปะ และกิจกรรมตามกลุ่มสนใจ ชุมชุม ซึ่งร่วมกันจัดทำโดยมี จุดประสงค์เพื่อพัฒนาร่างกายและจิตใจ ทั้งกิจกรรมทั้งภายในและ ภายนอกสถานศึกษา เช่น กิจกรรมครู แดร์ (D.A.R.E) กิจกรรมพัฒนาผู้เรียน กิจกรรมการนั่งสมาธิก่อน เข้าชั้นเรียน กิจกรรมรณรงค์ต่อต้านยาเสพติด กิจกรรมเสริมสร้างทักษะชีวิต กิจกรรม ด้านกีฬา กิจกรรม โครงงานคุณธรรม กิจกรรมโครงการยาเสพติด และอบายมุข กิจกรรมเสียงตามสาย กิจกรรมตาม โครงการเลี้ยงไก่ไข่ กิจกรรมสหกรณ์โรงเรียน กิจกรรมสวดมนต์ประจำสัปดาห์ทุกวันศุกร์จัดแหล่งเรียนรู้ การค้นคว้า ห้องสมุด จัดสภาพแวดล้อมที่ปราศจากพื้นที่ เสี่ยง เป็นต้น การตรวจสอบและประเมินผล (Check) ใช้ยุทธศาสตร์ เข้าใจ เข้าถึง ๑) จัดทำแบบประเมินความพึงพอใจการดำเนินงานสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุข ใน รูปแบบ ของการนำนวัตกรรม 3 ภูมิ โมเดล (ภูมิรู้ ภูมิธรรม ภูมิใจ) ภูมินิยมพัฒนาต่อต้านยาเสพติดและอบายมุข มาใช้ ๒) นำแบบประเมินสอบถามความพึงพอใจต่อการดำเนินงานสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและ อบายมุขของ ครู ผู้ปกครอง ชุมชน ๓) ทำแบบประเมินประเมินโครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุข สังกัดสำนักงาน คณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ปีการศึกษา ๒๕๖๕
15 การปรับปรุงแก้ไข (Action) ใช้ยุทธศาสตร์ พัฒนา ๑) สรุปและรายงานผลการดำเนินงานสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุข ต่อสาธารณชนและ ผู้เกี่ยวข้องทราบ ๒) ปรับปรุงแก้ไข และพัฒนาการดำเนินงานให้เหมาะสมยิ่งขึ้น โดยอาศัยความร่วมมือของทุกฝ่ายที่ เกี่ยวข้อง ๓) ประชาสัมพันธ์ให้ผู้เกี่ยวข้องได้รับทราบ ๔) เผยแพร่การดำเนินงานสู่สาธารณะ และขยายผลไปยังเครือข่ายสถานศึกษา
16 ภาคผนวก
17
18