3.ประวัติศาสตร์ ป.5 หน่วยที่ 1

ประวตั ิศาสตร์ ชั้นประถมศกึ ษาปีท่ี ๕

ประวตั ิศาสตร์ ชั้นประถมศกึ ษาปีท่ี ๕

๑. ท้องถ่ินของเรา

ท้องถ่ิน หมายถึง ท้องท่ีใดท้องที่หน่ึงที่มีหลายชุมชนอาศัยอยู่
รวมกัน มีสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติคล้ายคลึงกัน ทาให้มีลักษณะ
สังคมและวัฒนธรรมร่วมกัน เช่น ประเพณี ท้องถ่ิน ภาษาท้องถ่ิน
ภูมิปัญญาท้องถ่ิน ตัวอย่างเช่น ท้องถ่ินในภูมิภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
ซ่ึงลักษณะภูมิประเทศส่วนใหญ่เป็นดินทราย และมีความแห้งแล้งจึงมี
ป ร ะ เ พ ณี เ ก่ี ย ว ข้ อ ง ก ั บ ก า ร ข อ ฝ น เ ช่ น ป ร ะ เ พ ณี แ ห่ น า ง แ ม ว
ประเพณีบุญบ้งั ไฟ

ประวัติศาสตร์ ชน้ั ประถมศกึ ษาปีที่ ๕

๑. ทอ้ งถ่ินของเรา

ประเพณีบญุ บง้ั ไฟในท้องถ่นิ ภาคอสี าน

ประวตั ศิ าสตร์ ชน้ั ประถมศกึ ษาปีที่ ๕

๑. ท้องถ่นิ ของเรา

ประเพณีแขง่ เรอื มใี นทอ้ งถ่ินที่ต้งั อยรู่ ิมแมน่ ้า

ประวตั ิศาสตร์ ช้ันประถมศกึ ษาปีที่ ๕

๑. ท้องถ่ินของเรา

ประเพณีลอยเรือชาวเล
ในทอ้ งถ่นิ ที่มีวถิ ชี วี ติ ผกู พันอยกู่ บั ทะเล

ประวตั ิศาสตร์ ชนั้ ประถมศึกษาปีท่ี ๕

๑. ท้องถ่ินของเรา

ประเพณีบวชปา่ สืบชะตาแมน่ ้า
ในทอ้ งถ่ินท่อี ยูใ่ กลป้ า่ ไม้ บนภเู ขาสูง

ประวตั ศิ าสตร์ ช้ันประถมศึกษาปีท่ี ๕

๒. การสบื ค้นความเป็นมาของท้องถ่นิ

เม่อื นกั เรยี นตอ้ งการศกึ ษาทอ้ งถ่นิ ของตนเอง สามารถปฏิบัติตาม
ข้นั ตอนตอ่ ไปนี้

ประวัตศิ าสตร์ ช้นั ประถมศึกษาปีที่ ๕

๑. สารวจทอ้ งถ่นิ ของตนเอง

แต่ละท้องถ่ินต่างมีสถานท่ีสาคัญ ส่ิงของสาคัญ และบุคคลสาคัญ
หรือปราชญ์ (อ่านว่า ปราด หมายถึง ผู้มีปั ญญารอบรู้) ท้องถ่ิน
ที่มีความรู้เก่ียวกับเร่ืองราวในท้องถ่ินที่อาศัยอยู่ ซ่ึงนักเรียนสามารถ
สบื ค้นความเป็นมาของท้องถ่นิ ได้ เช่น

ประวตั ศิ าสตร์ ชัน้ ประถมศึกษาปีที่ ๕

สถานท่ีสาคัญ

ประกอบด้วย สถานท่ีท่ีเกี่ยวข้องกับศาสนาและความเช่ือของผู้คน
ในทอ้ งถ่นิ

วดั มสั ยิด โบสถค์ รสิ ต์ เป็นสถานทีส่ าคญั ทางศาสนา

ประวัติศาสตร์ ช้นั ประถมศกึ ษาปีท่ี ๕

อนสุ าวรยี ค์ ณุ หญงิ โม อนสุ าวรยี ์ทา้ วเทพกระษตั รี
ท้าวศรสี ุนทร

ประวัตศิ าสตร์ ช้นั ประถมศกึ ษาปีท่ี ๕

ส่ิงของสาคัญ

ประกอบด้วย วัตถุที่เกี่ยวข้องกับศาสนาและความเช่ือ เช่น
พระพุทธรูป เทวรูป วัตถุโบราณ เช่น เคร่ืองป้ ันดินเผา ส่ิงของเคร่ืองใช้
ของบรรพบรุ ุษ

เคร่อื งทอผา้ หรอื กท่ี อผา้ เป็นเคร่ืองมือที่ใชใ้ นการทอผา้

ประวัติศาสตร์ ช้ันประถมศกึ ษาปีท่ี ๕

บคุ คลสาคัญหรือปราชญ์ท้องถ่ิน

ใ น แ ต่ ล ะ ท้ อ ง ถ่ิ น จ ะ มี บุ ค ค ล ท่ี มี ค ว า ม รู้ ค ว า ม ส า ม า ร ถ ส ะ ส ม
ภูมิปัญญาของท้องถ่ิน สามารถสร้างผลงานเป็นสินค้าท่ีได้รับการ
ยอมรับท่ัวไป เชน่ ขนมสายไหมอยธุ ยา กะหรปี่ ๊ ับสระบรุ ี

นอกจากน้ี ในท้องถ่ินยังมีผู้เช่ียวชาญเฉพาะด้านหรือเฉพาะสาขา
เช่น ช่างป้ ัน ช่างทอง นักโบราณคดี นักประวัติศาสตร์ เกษตรกรดีเด่น
นักภาษาศาสตร์ท่ีสามารถอ่านอักษรโบราณได้ บุคคลเหล่าน้ีจะช่วยให้
นักเรยี นเขา้ ใจความเป็นมาของท้องถ่ินได้

ประวัตศิ าสตร์ ชั้นประถมศกึ ษาปีท่ี ๕

๒. ศึกษาหนังสือและเอกสารตา่ ง ๆ ของท้องถ่นิ

แต่ละท้องถ่ินมักจะมีแหล่งรวบรวมหนังสือและเอกสารต่าง ๆ ของ
ท้องถ่ินไว้ เช่น ห้องสมุดประชาชน ศูนย์วัฒนธรรม ห้องสมุดโรงเรียน
ห้องสมุดของหน่วยราชการต่าง ๆ รวมท้ังเอกสารเผยแพร่ความรู้ของ
หน่วยราชการ เช่น ศูนย์ส่งเสริมการท่องเที่ยวของจังหวัด องค์การ
บริหารสว่ นจงั หวัด เทศบาล

ประวัตศิ าสตร์ ชั้นประถมศกึ ษาปีที่ ๕

๓. การสอบถามและการแลกเปลี่ยนความรู้

การสอบถามเป็นวิธีการท่ีง่ายที่สุดของการสืบค้นความเป็นมาของ
ท้องถ่ิน โดยเร่ิมจากผู้มีความรู้ที่อยู่ใกล้ตัวนักเรียนก่อน เช่น คุณครู
คุณพ่อ คุณแม่ ญาติผู้ใหญ่ จากนั้นจึงสอบถามผู้รู้ท่ีอยู่ไกลตัวออกไป
อย่างไรก็ตาม นกั เรยี นจะต้องเตรียมตัวเป็นผูถ้ ามทีด่ ี โดยคานึงว่าเราจะ
ถามใคร ถามอะไร และถามเม่อื ไร

ประวัตศิ าสตร์ ช้ันประถมศึกษาปีที่ ๕

ประวตั ิศาสตร์ ชั้นประถมศกึ ษาปีท่ี ๕

๔. การบนั ทกึ และเรยี บเรียง

หลังจากท่ีนักเรียนได้สารวจท้องถ่ิน ได้ศึกษาหนังสือและเอกสาร
ต่าง ๆ รวมทั้งได้สอบถามและแลกเปล่ียนเรียนรู้แล้ว นักเรียนควรได้
บันทึกความรู้ท่ีได้รับสรุปเป็นข้อเท็จจริง เรียบเรียงเป็นเร่ืองราวที่
ชัดเจน โดยต้องตระหนักว่าจะต้องเขียนด้วยความเป็นกลาง และ
ปราศจากอคติ

ประวัติศาสตร์ ชนั้ ประถมศึกษาปีที่ ๕

๕. การนาเสนอ

นักเรียนสามารถนาเสนอข้อเท็จจริงที่ได้สืบค้นความเป็นมาของ
ท้องถ่ินในรูปแบบต่าง ๆ เช่น การเขียนเป็นรายงาน โดยจัดเรียง
เหตุการณ์ตามลาดับเวลาที่เกิดเหตุการณ์ หรือเรียงตามลาดับหัวเร่ือง
เพ่ืออธิบายเร่ืองราวท่ีค้นพบได้อย่างเช่ือมโยงสัมพันธ์กัน มีความ
ต่อเน่ือง มีเหตุมีผล การอธิบายหรือเล่าเร่ืองประกอบภาพ การจัด
นิ ท ร ร ศ ก า ร ก า ร แ ส ด ง บ ท บ า ท ส ม มุ ติ ห รื อ รู ป แ บ บ อ่ื น ๆ ต า ม
ความสามารถของนกั เรยี น

ประวตั ิศาสตร์ ชนั้ ประถมศึกษาปีที่ ๕

๓. หลกั ฐานทางประวตั ิศาสตร์ท่ใี ช้ใน
การศึกษาท้องถ่ิน

การศึกษาเร่ืองราวเกี่ยวกับท้องถ่ิน นักเรียนอาจศึกษาจาก
แหล่งข้อมูลหรือหลักฐานที่มีอยู่ในท้องถ่ินของนักเรียน เช่น การศึกษา
จากเอกสาร โบราณสถาน โบราณวัตถุ ตลอดจนศึกษาหนังสือท่ีเขียน
เร่ืองราวเก่ียวกับท้องถ่ิน และการสอบถามผู้รู้ ส่ิงต่าง ๆ ท่ีให้ความรู้
แก่เราได้นี้ เรียกว่า หลักฐานทางประวัติศาสตร์ ซ่ึงเป็นได้ท้ังบุคคล
ส่งิ ของเคร่อื งใช้ อาวุธ ส่งิ กอ่ สร้าง เอกสารหนงั สอื

ประวัติศาสตร์ ชนั้ ประถมศกึ ษาปีท่ี ๕

ตัวอยา่ งหลักฐานทางประวตั ิศาสตรท์ ่ีใช้ศึกษาท้องถ่ิน

ภาชนะดินเผาลายเขยี นสบี ้านเชยี ง จังหวดั อดุ รธานี

ประวัติศาสตร์ ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี ๕

ตวั อย่างหลักฐานทางประวตั ิศาสตรท์ ี่ใชศ้ ึกษาทอ้ งถ่ิน

วดั อรณุ ราชวรารามราชวรมหาวหิ าร (วัดแจ้ง)
กรงุ เทพมหานคร

ประวตั ศิ าสตร์ ชนั้ ประถมศกึ ษาปีที่ ๕

ตวั อยา่ งหลกั ฐานทางประวตั ิศาสตรท์ ใ่ี ช้ศึกษาท้องถ่นิ

อทุ ยานประวัติศาสตร์สโุ ขทยั จงั หวัดสโุ ขทัย

ประวตั ศิ าสตร์ ชน้ั ประถมศกึ ษาปีท่ี ๕

ตวั อย่างหลักฐานทางประวตั ิศาสตรท์ ใี่ ชศ้ กึ ษาทอ้ งถ่ิน

หนังสือเกีย่ วกับแหล่งทอ่ งเท่ยี วในท้องถ่ิน

ประวัตศิ าสตร์ ชั้นประถมศกึ ษาปีท่ี ๕

หลกั ฐานทเ่ี ป็นลายลกั ษณอ์ กั ษร

หมายถึง หลักฐานท่ีมีการบันทึกเป็นลายลักษณ์อักษร
บอกเล่าเร่ืองราวต่าง ๆ เช่น ศิลาจารึก พงศาวดาร จดหมายเหตุ
แผนท่ี

ประวัติศาสตร์ ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี ๕

หลกั ฐานท่ีไมเ่ ป็นลายลักษณอ์ ักษร

หมายถึง ส่ิงที่มนุษย์สร้างข้ึน เช่น เคร่ืองมือเคร่ืองใช้
โบราณสถาน โบราณวตั ถุ อาวธุ ตานานทอ้ งถ่ิน คาบอกเล่า

ประวัติศาสตร์ ชัน้ ประถมศึกษาปีท่ี ๕

หลกั ฐานท่ไี ม่เป็นลายลักษณอ์ ักษร

โบราณสถานเป็นหลกั ฐานที่ไม่เป็นลายลกั ษณอ์ กั ษร

ประวัติศาสตร์ ชนั้ ประถมศกึ ษาปีท่ี ๕

หลักฐานท่ีไม่เป็นลายลักษณอ์ กั ษร

โบราณวตั ถเุ ป็นหลักฐานทีไ่ มเ่ ป็นลายลักษณอ์ กั ษร

ประวัติศาสตร์ ช้นั ประถมศกึ ษาปีท่ี ๕

หลักฐานชัน้ ตน้

หมายถึง หลักฐานหรือข้อมูลท่ีได้จากผู้พบเห็นเหตุการณ์
หรือผู้ท่ีเกี่ยวข้องกับเหตุการณ์โดยตรง เช่น จดหมายเหตุ
ศิ ล า จ า รึ ก พ ง ศ า ว ด า ร บ ั น ทึ ก ใ บ ล า น ร ว ม ถึ ง ส่ื อ ต่ า ง ๆ
และโบราณสถาน โบราณวตั ถุ เช่น วดั เจดยี ์ พระพทุ ธรปู

ประวัติศาสตร์ ช้นั ประถมศกึ ษาปีท่ี ๕

ศลิ าจารึกหลกั ที่ ๑
พพิ ธิ ภัณฑสถานแห่งชาตพิ ระนคร

กรุงเทพมหานคร

ประวัติศาสตร์ ชั้นประถมศกึ ษาปีท่ี ๕

วัดมหาธาตุ จังหวดั พระนครศรีอยธุ ยา

ประวัติศาสตร์ ช้นั ประถมศกึ ษาปีท่ี ๕

หลกั ฐานช้ันรอง

หมายถึง หลักฐานหรือข้อมูลที่ได้จากตารา หนังสือ หรือ
ส่ือตา่ ง ๆ ท่ีมีผู้เขยี นหรือผู้ทารวบรวมข้ึนภายหลังจากเหตุการณ์
นั้นเกิดข้ึนแล้ว โดยนาข้อมูลที่ได้จากหลักฐานชั้นต้นมา
เรียบเรียงเป็นเร่ืองราว หลักฐานช้ันรองจึงมีความน่าเช่ือถือ
น้อยกว่าแต่หนังสือ ตาราหรือส่ือต่าง ๆ ท่ีเขียนหรือทาข้ึน
ภายหลงั จากเหตกุ ารณ์ ทาให้เขา้ ใจเร่อื งราวต่าง ๆ ไดง้ า่ ยข้นึ

ประวตั ศิ าสตร์ ชัน้ ประถมศกึ ษาปีท่ี ๕

หลักฐานชน้ั รอง

หนงั สอื ทีเ่ รยี บเรยี งข้ึน จัดเป็นหลกั ฐานชั้นรอง

ประวัติศาสตร์ ช้นั ประถมศึกษาปีท่ี ๕

๔. การตงั้ คาถามทางประวตั ศิ าสตร์
เกี่ยวกบั ความเป็นมาของทอ้ งถ่นิ

นักเรียนได้เรียนมาแล้วว่า การสอบถามเป็นวิธีการหน่ึงของการ
สืบค้นความเป็นมาของท้องถ่ิน โดยนักเรียนต้องเตรียมตัวเป็นผู้ถามท่ีดี
โดยคานึงว่าจะถามใคร ถามอะไรและถามเม่ือไร การต้ังคาถามทาง
ประวัติศาสตร์จึงมีความสาคัญเพราะเป็นการนาไปสู่การหาคาตอบและ
เป็นแนวทางในการสบื คน้ เร่ืองราวของท้องถ่นิ ในอดตี ได้ชดั เจน

ประวตั ิศาสตร์ ช้ันประถมศึกษาปีที่ ๕

๕. ความจริงกับข้อเทจ็ จรงิ เก่ียวกบั
เร่อื งราวในท้องถ่ิน

ความจรงิ

หมายถึง เร่ืองราวหรือเหตุการณ์ที่เกิดข้ึนจริงสามารถตรวจสอบกับ
หลกั ฐานทางประวตั ิศาสตร์ท่ีหลงเหลืออยู่ในปัจจบุ ันและยืนยนั ได้ว่า
เป็นจรงิ หรอื มีอย่จู รงิ

ประวัตศิ าสตร์ ช้นั ประถมศกึ ษาปีท่ี ๕

๕. ความจรงิ กบั ขอ้ เทจ็ จริงเก่ยี วกบั
เร่ืองราวในทอ้ งถ่ิน

ข้อเทจ็ จริง

หมายถึง ข้อมูลท่ีรวบรวมได้จากหลักฐานทางประวัติศาสตร์
ซ่ึ ง ย ั ง ไ ม่ ไ ด้ ต ร ว จ ส อ บ ว่ า ข้ อ มู ล ใ ด เ ป็ น ข้ อ มู ล จ ริ ง ห รื อ ค ว า ม จ ริ ง
ข้อมูลใดเป็นข้อมูลเท็จซ่ึงอาจเกิดจากผู้สร้างหลักฐานไม่มีความรู้
หรือความเข้าใจท่ีชัดเจนในเร่ืองนั้น หรืออาจจงใจปกปิดข้อมูลจริง
เพราะมผี ลประโยชนร์ ว่ มอยู่

ประวตั ิศาสตร์ ชัน้ ประถมศกึ ษาปีท่ี ๕

๕. ความจริงกับขอ้ เทจ็ จรงิ เกยี่ วกับ
เร่อื งราวในทอ้ งถ่นิ

การสืบค้นเร่ืองราวเกี่ยวกับท้องถ่ิน เม่ือนักเรียนรวบรวมข้อมูลจาก
แหล่งเรียนรู้ต่าง ๆ นักเรียนจึงต้องตรวจสอบและแยกแยะว่าข้อมูลใด
เป็นความจริง ข้อมูลใดเป็นข้อคิดเห็น ข้อมูลใดเป็นความเท็จ ทั้งน้ี
เพ่ือให้นักเรียนสามารถหาคาตอบจากคาถามทางประวัติศาสตร์ได้อย่าง
มีเหตุผล

ประวตั ศิ าสตร์ ช้ันประถมศกึ ษาปีท่ี ๕

๕. ความจริงกบั ข้อเท็จจริงเกี่ยวกบั
เร่อื งราวในท้องถ่ิน

ข้อเท็จจริงข้ึนอยู่กับหลักฐานท่ีมี หากมีการค้นพบหลักฐาน
ห รื อ ข้ อ มู ล ใ ห ม่ ข้ อ เ ท็ จ จ ริ ง ห รื อ ค า อ ธิ บ า ย เ กี่ ย ว ก ั บ ค ว า ม จ ริ ง
ในประวัติศาสตร์ยอ่ มสามารถเปลย่ี นแปลงได้

ประวตั ศิ าสตร์ ช้นั ประถมศึกษาปีท่ี ๕

จัดทำ E- book
โดย

นำงสำวอุดมลักษณ์ ลำเลิศ
เนอื หำจำก สถำบนั พฒั นำคณุ ภำพวชิ ำกำร (พว.)

ประวตั ศิ าสตร์ ช้นั ประถมศึกษาปีท่ี ๕