พระพุทธศาสนา ป.5 หน่วยที่ 5.27

พระพุทธศาสนา ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี ๕

พระพุทธศาสนา ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี ๕

๒. มรรยาทชาวพทุ ธ

ม ร ร ย า ท ช า ว พุ ท ธ ห ม า ย ถึ ง ม ร ร ย า ท ที่ ค ว ร ป ฏิ บ ั ติ ข อ ง ช า ว พุ ท ธ
เพ่ือแสดงถึงความเป็นระเบียบเรียบร้อย เช่น การแสดงความเคารพด้วยการไหว้
การกราบ เม่อื พบบุคคลอนั เป็นทีเ่ คารพและมอี ายสุ ูงกวา่ เช่น พระภกิ ษุ พอ่ แม่ ครู

พระพุทธศาสนา ชนั้ ประถมศึกษาปที ่ี ๕

๒.๑ การกราบพระรัตนตรยั

การกราบแบบเบญจางคประดิษฐ์ คือ การกราบโดยให้อวัยวะท้ัง ๕ ส่วน
ได้แก่ เข่าทัง้ สอง มอื และขอ้ ศอกทง้ั สอง และหนา้ ผากสมั ผสั พ้ืน โดยกราบ ๓ คร้ัง

พระพุทธศาสนา ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี ๕

วิธีการกราบแบบเบญจางคประดษิ ฐ์

ผชู้ ายนงั่ ท่าเทพบุตร โดยนง่ั คุกเข่า ตัวตรง ผหู้ ญงิ น่งั ท่าเทพธดิ า โดยนงั่ คกุ เขา่ ตวั ตรง
ปลายเท้าตงั้ ปลายเท้าและส้นเทา้ ชิดกนั ปลายเทา้ ราบ เขา่ ถึงปลายเทา้ ชดิ กนั

นง่ั บนสน้ เท้า มอื วางคว่าเหนือเขา่ ทง้ั สอง น้ิวชิดกนั น่ังบนสน้ เท้า มือวางคว่าเหนือเขา่ ทงั้ สอง น้ิวชิดกัน

พระพุทธศาสนา ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี ๕

พระพุทธศาสนา ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี ๕

พระพุทธศาสนา ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี ๕

พระพุทธศาสนา ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี ๕

๒.๒ การไหวพ้ ระสงฆ์ การไหวพ้ ระสงฆ์

การไหว้พระสงฆ์ ใช้ในกรณีท่ียืนอยู่หรือน่ัง
เก้าอ้ี ปฏบิ ัติโดยยกมือข้ึนประนม โดยให้น้ิวหัวแม่มือ
จรดอยู่ระหว่างค้ิว ปลายน้ิวช้ีจรดหนา้ ผาก สารวมจิต
แสดงความเคารพด้วยความนอบนอ้ ม การไหว้น้ีจะ
ไหว้เพยี งครั้งเดียว ผู้ชายจะยืนเท้าชิดกัน ผู้หญิงถอย
เท้าข้างใดข้างหน่ึงตามถนัดไปข้างหลังคร่ึงก้าวแล้ว
ยอ่ เข่าลงเล็กนอ้ ยพรอ้ มกับยกมือข้ึนไหว้

พระพุทธศาสนา ชนั้ ประถมศึกษาปที ่ี ๕

๒.๓ การไหวบ้ ิดา มารดา ครอู าจารย์ ผทู้ เ่ี คารพนบั ถอื

การไหว้บิดา มารดา ครูอาจารย์ ยกมือข้ึน
ประนมและไหว้โดยให้ปลายน้ิวชี้แนบอยู่ระหว่าง
ค้ิว น้ิ วหัวแม่มือจรดปลายจมูก ก้มศีรษะและ
นอ้ มตัวเล็กนอ้ ย ผู้หญิงถอยเท้าข้างใดข้างหน่ึง
ตามถนั ดไปข้าง หลั งค ร่ึงก้าวแล้ว ย่อเข่าลง
เลก็ นอ้ ยพรอ้ มกับยกมอื ข้นึ ไหว้

การไหวบ้ ดิ า มารดา ครอู าจารย์

พระพุทธศาสนา ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี ๕

๒.๓ การไหว้บิดา มารดา ครอู าจารย์ ผ้ทู ่เี คารพนบั ถือ

การไหว้ผู้เสมอกนั
เป็นการไหว้บุคคลทั่วไปหรือบุคคลที่มี
อายุมากกว่าเล็กนอ้ ย ให้ยกมือข้ึนประนมและไหว้
ให้หัวแม่มือจรดปลายคาง ปลายน้ิวช้ีแนบปลาย
จมูกก้มศีรษะลงเล็กนอ้ ย ซ่ึงท้ังสองฝ่ายปฏิบัติ
เหมือนกัน ในกรณีที่ไหว้ผู้ที่มีอายุเท่ากันไม่ต้อง
กม้ ศรี ษะ

การไหวบ้ คุ คลเสมอกัน

พระพุทธศาสนา ชน้ั ประถมศึกษาปที ี่ ๕

การกราบผ้ใู หญ่ การกราบผใู้ หญ่
ผู้ ห ญิ ง แ ล ะ ผู้ ช า ย น ่ั ง พ ั บ เ พี ย บ ว า ง มื อ
ทงั้ สองในทา่ ประนม ทอดมือท้ังสองข้างลงพร้อม
กัน ให้แขนท้ังสองคร่อมเข่าเพียงเข่าเดียวค้อม
ต ั ว ล ง น้ิ ว ห ั ว แ ม่ มื อ จ ร ด ป ล า ย จ มู ก
น้ิวชี้จรดระหว่างค้ิว ให้หนา้ ผากแตะส่วนบนของ
มอื ท่ีประนม กราบเพียงหน่ึงคร้งั ไม่แบมือ

พระพุทธศาสนา ชน้ั ประถมศึกษาปที ี่ ๕

๒.๔ การกราบศพ

การกราบศพ เป็นมรรยาทของชาวพุทธที่สาคัญในการแสดงความเคารพ
และขอขมาอโหสกิ รรมตอ่ ผ้เู สยี ชวี ติ

การกราบศพทุกคร้ัง จะต้องกราบพระพุทธรูปที่โต๊ะหมู่บูชาก่อน แล้วจึงไป
กราบศพ การกราบศพมีวิธปี ฏบิ ตั ิ ดงั น้ี

๑. การกราบศพพระ ให้จุดธูป ๓ ดอก ปักท่ีกระถางธูปหนา้ ศพ แล้วกราบ
แบบเบญจางคประดษิ ฐ์ ๓ คร้งั

๒. การกราบศพบุคคล ให้จุดธูป ๑ ดอก การกราบจะเร่ิมจากการน่ัง
พับเพียบ เก็บฝ่าเท้า ประนมมือระหว่างอก จากน้ันยกมือประนมข้ึน ก้มศีรษะลง
เล็กนอ้ ย ปลายน้ิวช้ีจรดระหว่างค้ิว แล้วทอดปลายมือลง ให้ศอกทั้งสองคร่อมเข่า
ข้างหน่ึง ไม่ต้องแบมือ ก้มศีรษะลง ให้หนา้ ผากจรดสันมือแล้วเงยข้ึน ยกมือข้ึนจบ
น้ิวชอี้ ยรู่ ะหว่างค้ิว

พระพุทธศาสนา ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี ๕

จดั ทำ E- book
โดย

นำงสำวอุดมลกั ษณ์ ลำเลิศ
เนอื หำจำก สถำบนั พฒั นำคุณภำพวชิ ำกำร (พว.)

พระพุทธศาสนา ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี ๕