ป.5.2 หน่วยที่ 1 ความสําคัญของพระพุทธศาสนาพุทธประวัติ และศาสนาที่ตนนับถือ

พระพุทธศาสนา ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี ๕

พระพุทธศาสนา ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี ๕

๒.๒ พุทธประวัติ

๑) สรุปพุทธประวตั ิ

พระพุทธเจ้าทรงมีพระนามเดิมว่า เจ้าชายสิทธัตถะ เป็นพระราชโอรสของ
พระเจ้าสุทโธทนะ และพระนางสิริมหามายา แห่งกรุงกบิลพัสดุ์ เจ้าชายสิทธัตถะ
ประสูติเม่ือวันเพ็ญข้ึน ๑๕ ค่า เดือน ๖ (วันวิสาขบูชา) ณ ใต้ต้นสาละ ระหว่าง
กรุงกบิลพัสด์ุและกรุงเทวทหะ เม่ือพระชนมายุได้ ๗ วัน พระมารดาเสด็จสวรรคต
เม่ือเจริญวัยได้ทรงศึกษาวิชาความรู้ต่าง ๆ จนแตกฉาน และเม่ือพระชนมายุได้
๑๖ พรรษา ทรงอภิเษกสมรสกับพระนางยโสธรา (พิมพา) มีพระโอรส พระนามว่า
เจา้ ชายราหลุ

พระพุทธศาสนา ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี ๕

๑) สรุปพุทธประวตั ิ

วันหน่ึงเจ้าชายสิทธัตถะ ได้เสด็จประพาสอุทยาน (สวน) นอกเมือง
ได้ทอดพระเนตรเห็นสภาพความจริงของชีวิต ที่ไม่เคยเห็นมาก่อน คือ คนแก่
คนเจ็บ คนตาย ทรงเกิดความสลดพระทัย เข้าพระทัยความจริงของชีวิตว่ามีแต่
ความทุกข์ และทอดพระเนตรเห็นสมณะ (นักบวช) ซ่ึงมีกิริยาสงบ ทรงเกิดความ
เล่ือมใส ในท่สี ดุ ทรงตดั สนิ พระทัย เสดจ็ ออกผนวชเม่อื พระชนมายุ ๒๙ พรรษา

พระพุทธศาสนา ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี ๕

๑) สรุปพทุ ธประวตั ิ

พระพทุ ธเจา้ ตรัสรู้ใต้ตน้ พระศรมี หาโพธ์ิ
ใกล้ฝ่ ังแม่น้าเนรญั ชรา

พระพุทธศาสนา ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี ๕

๑) สรปุ พทุ ธประวัติ

เพ่ือแสวงหาหนทางพ้นทุกข์ และตรัสรู้ธรรมท่ีประเสริฐ คือ อริยสัจ ๔
ในวันเพ็ญข้ึน ๑๕ ค่า เดือน ๖ หลังจากท่ีแสวงหาหนทางพ้นทุกข์นานถึง ๖ ปี และได้
ทรงประกาศหลักธรรมของพระองค์ให้ผู้อ่ืนได้รู้ตาม โดยทรงแสดงธรรมโปรด
ปัญจวัคคีย์เป็นกลมุ่ แรกที่อิสปิ ตนมฤคทายวัน (อ่านว่า อิ-สิ-ปะ-ตะ-นะ-มะ-รึก-คะ-
ทา-ยะ-วัน) ต่อจากน้ันคาสอนของพระองค์ก็แพร่หลายเป็นท่ียอมรับของคนทั่วไป

พระพุทธศาสนา ชน้ั ประถมศึกษาปที ี่ ๕

๒) โปรดพุทธบิดา

เสดจ็ กรุงกบิลพัสดุ์
หลังจากเจ้าชายสิทธัตถะเสด็จออกผนวชแล้ว พระเจ้าสุทโธทนะทรงเสีย
พระทัยมาก เม่ือพระพุทธเจ้าและเหล่าพระสาวกประกาศพระพุทธศาสนาใน
แคว้นมคธ พระเจ้าสุทโธทนะทรงทราบข่าว จึงมีพระบรมราชโองการให้อามาตย์
ช่ือ กาฬุทายีไปทูลเชิญพระพุทธเจ้าเสด็จมายังกรุงกบิลพัสด์ุ กาฬุทายีอามาตย์ได้
เข้าเฝา้ พระพุทธเจ้าฟังพระธรรมเทศนาเกิดความเล่ือมใสจนบรรลุธรรมและทูลขอ
อปุ สมบท เม่ือได้อุปสมบทแล้วถงึ เวลาท่ีเหมาะสมจึงกราบทูลเชิญพระพุทธเจ้าเสด็จ
กลบั กรงุ กบิลพัสด์ุ

พระพุทธศาสนา ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี ๕

๒) โปรดพุทธบดิ า พระพทุ ธเจา้ แสดงธรรมโปรด
พระเจา้ สุทโธทนะ
เ ม่ื อ พ ร ะ เ จ้ า สุ ท โ ธ ท น ะ ท ร า บ ข่ า ว ว่ า
พระพุทธเจ้าจะเสด็จมาที่กรุงกบิลพัสดุ์ พระองค์ พระพุทธศาสนา ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี ๕
จึงทรงจัดนิโครธารามให้เป็นท่ีประทับ เม่ือถึง
เวลารุ่งเช้าพระพุทธเจ้าเสด็จออกบิณฑบาตใน
กรุงกบิลพัสด์ุ พระเจ้าสุทโธทนะทรงรู้สึกอับอาย
และเสียพระทัยที่เห็นพระราชโอรสบิณฑบาต
อาหารจากชาวบ้านจึงทรงรีบไปห้าม พระพุทธเจ้า
จึงทรงแสดงธรรมเทศนาแก่พระบิดาจนบรรลุ
โสดาปั ตติผล จากน้ันพระเจ้าสุทโธทนะจึง
อ า ร า ธ น า พ ร ะ พุ ท ธ เ จ้ า แ ล ะ พ ร ะ ส ง ฆ์ ไ ป ร ั บ
ภตั ตาหารในเมอื ง

เม่ือฉันภัตตาหารเสร็จแล้วพระพุทธเจ้าทรงแสดงธรรมโปรดพระประยุรญาติ
จนดวงตาเหน็ ธรรมและเกิดความเล่ือมใสยอมรับนบั ถอื ในพระพุทธศาสนา นันทกุมาร
ซ่ึงเป็นพระอนุชาต่างพระมารดาทูลขออุปสมบทเป็นพระภิกษุ และได้บรรลุเป็น
พระอรหันต ใ์ นเวลาต่อมา วันหน่ึงพระนางยโสธราได้ให้เจ้าชายราหุลทูลขอ
ทรัพย์สมบัติ แต่พระพุทธเจ้าทรงเห็นว่าทรัพย์สมบัติเป็นส่ิงที่ไม่จีรังยั่งยืน จึงทรง
ประทานทรัพย์ท่ีประเสริฐกว่าให้แทน คือ หลักคาสอนท่ีเรียกว่า อริยทรัพย์ (ทรัพย์ที่
ประเสริฐ)โดยทรงให้เจ้าชายราหุลบรรพชาเป็นสามเณร (สามเณรราหุลจึงเป็น
สามเณรรูปแรกในพระพทุ ธศาสนา)

เม่ือพระเจ้าสุทโธทนะทรงทราบข่าวก็ทรงเสียพระทัยท่ีไม่มีรัชทายาทสืบทอด
จึงเสด็จไปเฝ้าพระพุทธเจ้า และทูลขอร้องพระพุทธเจ้าว่า “ถ้าจะบวชบุตรหลานใคร
ขอให้พ่อแม่เขาได้อนญุ าตก่อน เพราะอาจจะทาให้ผู้เป็นพ่อแม่ได้รับความเดือดร้อน”
หลังจากนนั้ จึงทรงบัญญัตเิ ป็นพระวนิ ัยไวส้ ืบต่อมาจนถึงปัจจุบนั

พระพุทธศาสนา ชนั้ ประถมศึกษาปีท่ี ๕

๓) พทุ ธกิจท่ีสาคญั

พระพุทธเจา้ ทรงบาเพญ็ ประโยชนต์ อ่ มนษุ ย์และต่อสังคมมากมาย ภารกิจท่ี
พระองค์ทรงปฏิบัติ คือ การเผยแผ่คาสอนให้ผู้อ่ืนละเว้นความช่ัว ทาความดี และ
ฝึกฝนตนเองใหห้ มดจากกเิ ลส

การบาเพ็ญประโยชน์ของพระพุทธเจ้า เป็นภารกิจที่พระองค์ทรงบาเพ็ญ
ตลอด ๔๕ ปี โดยทรงปฏิบัติเป็นกิจวัตรประจาทุกวัน ตั้งแต่เช้ามืดจนหลังเท่ียงคืน
เรียกว่า “พทุ ธกจิ ”

พระพุทธศาสนา ชนั้ ประถมศึกษาปที ่ี ๕

๓) พทุ ธกิจทส่ี าคัญ

พุทธกจิ หมายถึง กิจวัตรที่พระพุทธเจา้ ทรงปฏบิ ตั ใิ นแต่ละวัน สรุปไดด้ งั น้ี
๑. เวลาเชา้ เสด็จไปโปรดสตั ว์เป็นรายบคุ คล (บณิ ฑบาตโปรดสตั ว์)
๒. เวลาบา่ ย ทรงแสดงธรรมแกป่ ระชาชนทัว่ ไป
๓. เวลาค่า ทรงประทานพระโอวาทแกพ่ ระสงฆส์ าวก
๔. เวลาเท่ียงคืน ทรงตอบปัญหาธรรมะกบั เทวดา
๕ .เ ว ล า ใก ล้รุ่ ง ท ร ง พิ จา ร ณ า ดู ว่า มี ผู้ใ ดที่ส า ม า ร ถ บร ร ลุ ธ ร ร มไ ด้
เพ่ือจะเสด็จไปโปรดในตอนเช้า

พระพุทธศาสนา ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี ๕

๓) พทุ ธกิจทสี่ าคัญ

พระพุทธเจ้าทรงบาเพ็ญพุทธกิจ ๕ อย่างน้ีเป็นประจาทุกวัน ยกเว้นแต่ใน
ช่วงเวลาท่เี สดจ็ เดินทาง

พระพุทธศาสนา ชนั้ ประถมศึกษาปที ่ี ๕

พุทธจรยิ า ๓

พุทธจริยา ๓ หมายถึง พระจริยวัตรหรือการบาเพ็ญประโยชน์ของพระพุทธเจ้า
มี ๓ ประการ

ประการที่ ๑

โลกัตถจรยิ า คอื ทรงบาเพ็ญประโยชนแ์ ก่ชาวโลก ในฐานะท่ีพระองค์เป็นสมาชิก
คนหน่ึงของสังคมโลก ความสาเรจ็ ในจรยิ าข้อนี้ทรงอาศัยพุทธกิจประจาวัน ๕ อยา่ ง

ประการท่ี ๒

ญาตัตถจริยา คือ ทรงบาเพ็ญประโยชน์แก่พระประยุรญาติ เช่น การท่ีพระองค์
เสด็จกรุงกบิลพัสดุ์แสดงธรรมโปรดพระประยุรญาติทา ให้ได้ดวงตาเห็นธรรมและได้
บรรพชาอุปสมบทในพระพุทธศาสนา

พระพุทธศาสนา ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี ๕

พุทธจรยิ า ๓

ประการท่ี ๓

พุทธัตถจริยา คือ ทรงทาหนา้ ท่ีของพระพุทธเจ้า เช่น ทรงวางสิกขาบท อันมี
เ ป้า ห ม า ย ใ น ก า ร ส่ ง เ ส ริ ม พ ั ฒ น า ป้อ ง ก ั น แ ล ะ ค ว บ คุ ม ผู้ ท่ี เ ข้ า ม า อุ ป ส ม บ ท ใ น
พระพุทธศาสนา ทรงแนะนาให้ผู้อุปสมบทและคฤหัสถ์ปฏิบัติตนให้ถูกต้องตามหลัก
คาสอน ทรงวางพระองค์ต่อพระสงฆ์สาวก และพุทธศาสนิกชน ในฐานะผู้ปกครอง
ตามสมควรแก่บุคคลและโอกาสน้ัน ๆ จนสามารถประดิษฐานพระพุทธศาสนาให้ม่ันคง
สืบมาได้

พระพุทธศาสนา ชน้ั ประถมศึกษาปที ี่ ๕

จดั ทำ E- book
โดย

นำงสำวอุดมลกั ษณ์ ลำเลิศ
เนอื หำจำก สถำบนั พฒั นำคุณภำพวชิ ำกำร (พว.)

พระพุทธศาสนา ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี ๕