5.พระพุทธศาสนา ป.6 หน่วยที่ 3

พระพุทธศาสนา ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี ๖

พระพุทธศาสนา ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี ๖

๑. พระรัตนตรัย

พระรัตนตรยั หมายถึง แก้วอันประเสรฐิ ๓ ประการ ไดแ้ ก่

พระพุทธศาสนา ชนั้ ประถมศึกษาปที ่ี ๖

๑. พระรตั นตรัย

พระพุทธศาสนา ชนั้ ประถมศึกษาปีท่ี ๖

๑. พระรตั นตรัย

พระพุทธศาสนา ชนั้ ประถมศึกษาปีท่ี ๖

ศรทั ธา ๔

ศรัทธา หมายถึง ความเช่ือที่ประกอบด้วยเหตุผล โดยผ่านการไตร่ตรอง
แลว้ ดว้ ยปัญญา ประกอบดว้ ย

๑. กัมมสัทธา (อ่านว่า กา-มะ-สัด-ทา) เช่ือกรรมและกฎแห่งกรรม เช่ือว่า
ทาดีได้ดี ทาชัว่ ไดช้ ั่ว

๒. วิปากสัทธา (อ่านว่า วิ-ปา-กะ-สัด-ทา) เช่ือผลของกรรม เช่ือว่าส่ิงที่ทา
ให้ผลจริง เช่น นักเรียนต้ังใจเรียนผลท่ีเกิดข้ึนทาให้นักเรียนเข้าใจเน้ือหาใน
บทเรียน

พระพุทธศาสนา ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี ๖

๓. กัมมัสสกตาสัทธา (อ่านว่า กา-มัด-สะ-
กะ-ตา-สัด-ทา) เช่ือว่าสัตวโลกย่อมมีกรรมเป็น
ของตน หมายถึง ผู้กระทาส่ิงใดไว้จะได้รับผลน้ัน
เชน่ แดงขโมยของ จึงถูกตารวจจับ

๔. ตถาคตโพธิสัทธา (อ่านว่า ตะ-ถา-คะ-
ตะ-โพ-ทิ-สัด-ทา) เช่ือการตรัสรู้ของพระพุทธเจ้า
วา่ มีจรงิ เช่อื คาสง่ั สอนว่าปฏบิ ตั ิแลว้ ได้ผลจริง

พุทธศาสนิกชนต้องเช่อื คาส่งั สอน
และการตรัสรู้ของพระพุทธเจ้า

พระพุทธศาสนา ชนั้ ประถมศึกษาปที ่ี ๖

๑.๑ พระพุทธ

พระพุทธ เป็นองค์ประกอบหน่ึงในพระรัตนตรัย หมายถึง พระพุทธเจ้า
ซ่งึ เป็นศาสดาของพระพทุ ธศาสนาและนาคาสง่ั สอนมาเผยแผ่

พุทธกิจ หมายถึง กิจวัตรที่พระพุทธเจ้าทรงบาเพ็ญในแต่ละวันมี
๕ ประการ ดังน้ี

๑. เวลาเช้า ทรงบิณฑบาตโปรดมนษุ ยแ์ ละสัตวโลก
๒. เวลาเยน็ ทรงแสดงธรรมแก่ประชาชน
๓. เวลาค่า ทรงแสดงโอวาทแกพ่ ระภกิ ษุ
๔. เวลาเท่ยี งคืน ทรงตอบปัญหาเทวดา
๕. เวลาก่อนสว่าง ทรงพิจารณาด้วยญาณเลือกผู้ท่ีสามารถบรรลุธรรมได้
เพ่ือเสด็จไปแสดงธรรมโปรดในขณะบณิ ฑบาต

พระพุทธศาสนา ชนั้ ประถมศึกษาปที ่ี ๖

พระพุทธศาสนา ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี ๖

๑.๒ พระธรรม

พระธรรม เป็นองคป์ ระกอบหน่ึงของพระรัตนตรยั หมายถึง คาส่ังสอนของ
พระพุทธเจ้าที่มีเปา้ หมายให้ผู้ปฏิบัติดารงชีวิตอยู่อย่างสงบสุข หลักธรรมท่ีสาคัญ
มีดังน้ี

๑. อรยิ สัจ ๔

อริยสัจ ๔ หมายถึง ความจริงอันประเสริฐท่ีพระพุทธเจ้าทรงตรัสรู้
ความเป็นจรงิ ในการแก้ปัญหาของชวี ติ เพ่ือใหพ้ น้ จากความทุกข์ มี ๔ ประการ

พระพุทธศาสนา ชนั้ ประถมศึกษาปีท่ี ๖

พระพุทธศาสนา ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี ๖

ทกุ ข์

หมายถึง ความไม่สบายกาย ไม่สบายใจ สภาพท่ีทนได้ยาก แบ่งออกเป็น
๒ ประการ ไดแ้ ก่

๑. สภาวทุกข์หรือทุกข์ประจา ได้แก่ การเกิด การแก่ การเจ็บและการตาย
เป็นส่งิ ทที่ กุ คนต้องพบเจอ ไมม่ ีใครหลีกพน้ ได้

๒. ปกิณณกทุกข์หรือทุกข์จร ได้แก่ ความเสียใจ ความเศร้าโศกเพราะ
พลดั พรากจากส่ิงอันเป็นท่รี กั และความไมส่ มปรารถนาในส่งิ ท่ีมงุ่ หวังไว้

พระพุทธศาสนา ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี ๖

สมุทยั

หมายถึง สาเหตุท่ีทาให้เกิดทุกข์ ซ่ึงสาเหตุท่ีแท้จริงเกิดจากตัณหาหรือ
ความอยาก มี ๓ ประการ ไดแ้ ก่

๑. กามตัณหา คือ ความอยากได้ เช่น อยากมีเงิน อยากมีบา้ น อยากมรี ถ
๒. ภวตัณหา คือ ความอยากเป็น เช่น อยากเป็นเศรษฐี อยากเป็นคน
มีช่อื เสียง
๓. วภิ วตณั หา คอื ความอยากที่จะไมเ่ ป็น เช่น ไม่อยากเป็นคนจน ไม่อยาก
ทางานท่ที าอยู่

พระพุทธศาสนา ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี ๖

นิโรธ

หมายถึง ความดับทุกข์ ได้แก่ ภาวะท่ีทุกข์หมดส้ินไป ทุกข์ที่เกิดข้ึนมี
สาเหตมุ าจากตัณหา ถา้ เรากาจดั ตัณหาได้หมดส้นิ ไปกจ็ ะหมดทุกข์

พระพุทธศาสนา ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี ๖

มรรค

หมายถงึ หนทางท่จี ะนาไปสคู่ วามดบั ทุกข์ มีองค์ ๘ ประการ
๑. ความเห็นชอบ ได้แก่ ความเห็นตามความเป็นจริง และรู้ว่าอะไรดี อะไร
ไมด่ ี เช่น รู้ว่าการขโมยของของผ้อู ่ืนเป็นส่งิ ทไ่ี ม่ดี ไมถ่ กู ต้อง
๒. ความดาริชอบ ได้แก่ คิดในส่ิงท่ีดี ท่ีถูกต้อง ตลอดจนไม่เบียดเบียน
ผู้อ่นื
๓. การเจรจาชอบ ได้แก่ การพูดในส่ิงท่ีดี ไม่พูดโกหกหลอกลวง ไม่พูด
ส่อเสียด ไม่พดู คาหยาบคาย และไมพ่ ดู เพ้อเจอ้
๔. การกระทาชอบ ได้แก่ การกระทาส่ิงท่ีดี เช่น ไม่ฆ่าสัตว์ ไม่ลักทรัพย์
ไม่ประพฤติผิดในกาม

พระพุทธศาสนา ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี ๖

มรรค

๕. การเล้ียงชีพชอบ ได้แก่ การประกอบอาชีพสุจริต ซ่ือสัตย์ ไม่หลอกลวง
และไม่ทาในส่งิ ทีเ่ ป็นผลร้ายต่อผ้อู ่นื

๖. ความเพียรชอบ ได้แก่ ความพยายามที่จะป้องกันไม่ให้ทาความช่ัว
เพียรละความชัว่ ที่มี พยายามสรา้ งความดใี หเ้ กิดข้นึ และรักษาความดีทม่ี ีอยู่

๗. ความระลึกชอบ ได้แก่ ระลึกอยู่เสมอว่า ส่ิงที่รู้เห็นนั้นเป็นไปตามความ
เป็นจรงิ

๘. ความตั้งใจชอบ ได้แก่ สามารถตงั้ จิตใจจดจ่ออยู่กบั ส่งิ ใดส่ิงหน่ึงได้นาน

พระพุทธศาสนา ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี ๖

๒. หลกั กรรม

พระพทุ ธเจ้าไดท้ รงแสดงธรรมเกีย่ วกบั หลักคาสอน เร่ืองกฎแห่งกรรมไว้ว่า
“ทาดีได้ดี ทาช่ัวได้ช่ัว” หมายความว่า เม่ือผู้ใดกระทาการใด ๆ โดยมีเจตนา
อย่างชัดแจ้ง จะต้องมีผลของการกระทาเกิดข้ึนกับผู้กระทาอย่างใดอย่างหน่ึงเสมอ
ถ้าผู้น้นั กระทาความดีก็จะบังเกิดส่ิงท่ีดีงามน่าพึงปรารถนา แต่ถ้าผู้นั้นกระทาความ
ชั่วก็จะบงั เกดิ ส่ิงท่ีเลวรา้ ยไม่พงึ ปรารถนาเป็นผลตอบแทน

พระพุทธศาสนา ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี ๖

กรรม หมายถึง การกระทาทางกาย วาจา ใจ ที่ประกอบด้วยเจตนา คือ
ความต้งั ใจทาในส่ิงทีด่ แี ละไมด่ ี

ผลของกรรม หรือผลจากการกระทา จะเกิดข้ึนกับผู้กระทาในลักษณะท่ี
เป็นเหตเุ ป็นผลกนั ตามธรรมชาติ ผลของการกระทาจะเกิดกับผู้กระทา ๒ ข้ันตอน
ไดแ้ ก่

พระพุทธศาสนา ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี ๖

๑. ได้รับผลทันทีเม่ือกระทา เช่น นักเรียนทาดีด้วยการตั้งใจเรียน ผลคือ
สอบได้คะแนนดี เรียนเก่ง ถ้านักเรียนเกเร รังแกเพ่ือน ผลคือ ถูกครูทาโทษ
ถกู พ่อแมต่ าหนิ

๒. ได้รับผลภายหลัง กฎแห่งกรรมเป็นส่ิงที่มีอยู่จริงในธรรมชาติ การทาดี
ไดด้ ี ทาชั่วได้ช่วั จงึ เป็นสัจธรรมเที่ยงแท้ แม้การกระทานั้นจะผ่านไปนานแล้ว เช่น
แดงลกั ทรัพยผ์ ้อู ่นื ไมช่ ้ากม็ คี นรู้และถูกจับได้

พระพุทธศาสนา ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี ๖

พระพุทธศาสนา ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี ๖

พระพุทธศาสนา ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี ๖

พระพุทธศาสนา ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี ๖

๑.๓ พระสงฆ์

พระสงฆ์ เป็นองค์ประกอบหน่ึงในพระรัตนตรัย หมายถึง ชายที่อุปสมบท
เป็นพระภิกษุในพระพุทธศาสนา และปฏิบัติตามหลักธรรมคาสอน ของ
พระพทุ ธเจา้

ค ว า ม ส า ค ั ญ ข อ ง พ ร ะ ส ง ฆ์
พระสงฆ์เป็นผู้ปฏิบัติดี เป็นแบบอย่าง
ที่ดีให้บุคคลนาไปปฏิบัติตาม เป็นผู้
เผยแผ่พระพุทธศาสนา และสืบทอด
พระพุทธศาสนาให้คงอยู่ต่อไป

พระสงฆ์เป็นผูส้ ืบทอดพระพทุ ธศาสนา

พระพุทธศาสนา ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี ๖

จดั ทำ E- book
โดย

นำงสำวอดุ มลักษณ์ ลำเลิศ
เนอื หำจำก สถำบนั พฒั นำคณุ ภำพวชิ ำกำร (พว.)

พระพุทธศาสนา ชนั้ ประถมศึกษาปที ่ี ๖