เสน่ห์มนต์ขลังข้าวหลามชักพรุด

1

2 นางสาวพลอยพิมล สิงหรัตน์รหัสนักศึกษา 406403009 นักศึกษาชั้นปีที่ 3 สาขาวิชาสังคมศึกษา หลักสูตรครุศาสตรบัณฑิต คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏยะลา หลักสูตรท้องถิ่น เรื่อง เสน่ห์มนต์ขลังข้าวหลามชักพรุด ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ตรงตามคำอธิบายรายวิชาและมาตรฐานรายวิชา ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ท้องถิ่น เรื่อง เสน่ห์มนต์ขลังข้าวหลามชักพรุด ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ตรงตามคำอธิบายรายวิชาและมาตรฐานรายวิชา ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551

1 หลักสูตรท้องถิ่น เรื่อง เสน่ห์มนต์ขลังข้าวหลามชักพรุด ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 เหนียวหลามชักพรุดเป็นเหนียวหลาม หรือข้าวหลามที่ทำกันในช่วงประเพณีวันว่าง (เดือน 5) ของชุมชนชาวบ้านควนเสม็ด ตำบลปริก อำเภอสะเดา จังหวัดสงขลา เป็นการสืบสานและอนุรักษ์การ ทำข้าวหลามชักพรุด เอกลักษณ์เฉพาะถิ่นหนึ่งเดียวในประเทศไทย มีให้กินเพียงปีละหนึ่งครั้งในงาน บุญประเพณีสวดบ้านที่ได้สืบทอดกันมา 5 รุ่นนานกว่า 200 ปี ซึ่งข้าวหลามชักพรุดไม่ต้องผ่ากระบอก ไม้ไผ่แค่ดึงก้านใบยี่เล็ดออกมาข้าวเหนียวก็จะหลุดออกมาจากกระบอกไม้ไผ่อย่างง่ายดาย แตกต่าง จากข้าวหลามทั่ว ๆ ไป ที่จะต้องผ่าหรือทุบกระบอกไม้ไผ่ก่อนถึงจะกิน ปัจจุบันเริ่มมีหน่วยงานให้ความสำคัญกับภูมิปัญญานี้มากขึ้น ทำให้มีการว่าจ้างคนใน ชุมชนทำข้าวเหนียวเพื่อออกงานในโอกาสสำคัญ ทำให้ข้าวหลามชักพรุดก้าวสู่การเป็นของดีอีก อย่างของคนสงขลาที่ได้รับการสืบสานจากคนรุ่นใหม่มากขึ้น จึงเกิดหลักสูตรท้องถิ่นเรื่อง เสน่ห์มนต์ขลังข้าวหลามชักพรุด เพื่อส่งเสริมให้เด็กรุ่นใหม่เกิด ความสนใจในการอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่น มีเจตคติที่ดี รวมถึงสามารถวิเคราะห์เป็นองค์ความรู้และ นำองค์ความรู้ที่ได้จากเรื่อง เสน่ห์มนต์ขลังข้าวหลามชักพรุด ไปเผยแพร่ความรู้ให้มีความหลากหลาย ในรูปแบบต่าง ๆเพื่อให้ผู้คนได้รู้จักอย่างแพร่หลาย คู่มือการจัดการเรียนรู้ ความเป็นมาของหลักสูตร

2 1. เพื่อให้ผู้เรียนอธิบายประวัติความเป็นมาและลักษณะภูมิประเทศบ้านควนเสม็ด ลักษณะ สำคัญของต้นยี่เล็ด ความหมายโดยทั่วไปและประโยชน์ของข้าวหลาม ประวัติความเป็นมาของข้าว หลามชักพรุด วิวัฒนาการของข้าวหลามชักพรุดและประเพณีที่เกี่ยวข้องในการทำข้าวหลามชักพรุด 2. เพื่อให้ผู้เรียนเกิดทักษะกระบวนการคิด วิเคราะห์ เปรียบเทียบข้าวหลามชักพรุดกับข้าว หลามหนองมนและข้าวหลามแม่ลูกจันทร์ 3. เพื่อให้ผู้เรียนมีความตระหนักและมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่น (ข้าวหลามชักพรุด) หลักสูตรท้องถิ่น เรื่อง เสน่ห์มนต์ขลังข้าวหลามชักพรุด มุ่งพัฒนาผู้เรียนให้มีสมรรถนะสำคัญ ตามมาตรฐานการเรียนรู้จากหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ได้แก่ 1. ความสามารถในการสื่อสาร 2. ความสามารถในการคิด 3. ความสามารถในการแก้ปัญหา 4. ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต 5. ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี จุดมุ่งหมายของหลักสูตร สมรรถนะผู้เรียน

3 หลักสูตรท้องถิ่น เรื่อง เสน่ห์มนต์ขลังข้าวหลามชักพรุด มุ่งพัฒนาผู้เรียนให้มีคุณลักษณะ อันพึงประสงค์ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ดังนี้ 1. รักชาติ ศาสน์ กษัตริย์ 2. อยู่อย่างพอเพียง 3. ซื่อสัตย์สุจริต 4. มุ่งมั่นในการทำงาน 5. มีวินัย 6. รักความเป็นไทย 7. ใฝ่เรียนรู้ 8. มีจิตสาธารณะ 9. มีความกตัญญู 10. อยู่อย่างสันติ คุณลักษณะอันพึงประสงค์

4 ศึกษาความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับภูมิปัญญาท้องถิ่น เรื่อง เสน่ห์มนต์ขลังข้าวหลามชักพรุด เพื่อให้ผู้เรียนเกิดความรู้ ความสนใจในการอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่นของตนเอง และสามารถปฏิบัติ ในการทำข้าวหลามชักพรุดได้ ซึ่งหลักสูตรนี้จัดขึ้นเพื่อเป็นประโยชน์ต่อผู้เรียน โดยหลักสูตรนี้ใช้การเรียนรู้นนำกระบวนการคิด การสื่อสาร การใช้เจตคติในการอนุรักษ์ ภูมิปัญญาท้องถิ่น การลงพื้นที่จริง และมีวิทยากร เข้ามามีส่วนร่วมในกระบวนการจัดการเรียนรู้ทำให้ ผู้เรียนเกิดประสบการณ์จริง ภายในหลักสูตรท้องถิ่นเรื่อง เสน่ห์มนต์ขลังข้าวหลามชักพรุด มีเนื้อหา ประกอบด้วย ประวัติความเป็นมาบ้านควนเสม็ด ลักษณะภูมิประเทศบ้านควนเสม็ด ลักษณะสำคัญ ของต้นยี่เล็ด ความหมายโดยทั่วไปของข้าวหลาม ประโยชน์ของข้าวหลาม ประวัติความเป็นมาของ ข้าวหลามชักพรุด วิวัฒนาการของข้าวหลามชักพรุด ประเพณีที่เกี่ยวข้องในการทำข้าวหลามชักพรุด เปรียบเทียบข้าวหลามชักพรุดกับข้าวหลามหนองมนและข้าวหลามแม่ลูกจันทร์และการอนุรักษ์ ภูมิปัญญาท้องถิ่น (ข้าวหลามชักพรุด) หลักสูตรท้องถิ่นเล่มนี้จัดขึ้นเพื่อให้ผู้เรียนเห็นถึงความสำคัญและคุณค่าในภูมิปัญญาท้องถิ่น ของตนเอง ใฝ่เรียนรู้ มีเจตคติที่ดี มีจิตสำนึกในการอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่น สามารถนำองค์ความรู้ ไปเผยแพร่ให้กับผู้ที่สนใจและนำไปใช้ให้เกิดประโยชน์สูงสุด คำอธิบายรายวิชา

5 1. อธิบายประวัติความเป็นมาบ้านควนเสม็ด ลักษณะภูมิประเทศบ้านควนเสม็ด และลักษณะ สำคัญของต้นยี่เล็ด 2. อธิบายความหมายโดยทั่วไปของข้าวหลาม ประโยชน์ของข้าวหลาม และประวัติความ เป็นมาของข้าวหลามชักพรุด 3. อธิบายวิวัฒนาการของข้าวหลามชักพรุดและประเพณีที่เกี่ยวข้องในการทำข้าวหลาม ชักพรุด 4. เปรียบเทียบข้าวหลามชักพรุดกับข้าวหลามหนองมนและข้าวหลามแม่ลูกจันทร์ 5. การอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่น (ข้าวหลามชักพรุด) . เสน่ห์มนต์ขลังข้าวหลามชักพรุด เป็นการศึกษาเกี่ยวกับประวัติความเป็นมาและลักษณะ ภูมิประเทศของบ้านควนเสม็ด ลักษณะสำคัญของต้นยี่เล็ด ความหมายโดยทั่วไปและประโยชน์ของ ข้าวหลาม ประวัติความเป็นมาของข้าวหลามชักพรุด วิวัฒนาการและประเพณีที่เกี่ยวข้องในการทำ ข้าวหลามชักพรุด การเปรียบเทียบข้าวหลามชักพรุดกับข้าวหลามหนองมนและข้าวหลามแม่ลูกจันทร์ รวมถึงการอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่น (ข้าวหลามชักพรุด) เพื่อพัฒนาศักยภาพให้ผู้เรียนมีความรักต่อ ท้องถิ่นของตนเอง ผลการเรียนรู้ สาระสำคัญ

6 1. เนื้อหาของหลักสูตร เนื้อหาที่กำหนดไว้ในหลักสูตรท้องถิ่นฉบับนี้ ประกอบด้วยเนื้อหาเรื่อง เสน่ห์มนต์ขลัง ข้าวหลามชักพรุด ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม โดยการใช้กระบวนการคิด การสื่อสาร การใช้เจตคติในการอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่น การลงพื้นที่จริง และมีวิทยากร เข้ามามีส่วนร่วมในกระบวนการจัดการเรียนรู้ 2. หน่วยการเรียนรู้ หน่วยการเรียนรู้ในหลักสูตรท้องถิ่น เรื่อง เสน่ห์มนต์ขลังข้าวหลามชักพรุด แบ่งออกเป็น 5 หน่วย ดังนี้ หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 เยือนถิ่นข้าวหลามชักพรุด จำนวน 4 ชั่วโมง หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 รอบรู้ข้าวหลามชักพรุด จำนวน 3 ชั่วโมง หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 จากรากสู่เรา จำนวน 4 ชั่วโมง หน่วยการเรียนรู้ที่ 4 ความแตกต่างที่ลงตัว จำนวน 3 ชั่วโมง หน่วยการเรียนรู้ที่ 5 สายใยรักษ์ถิ่น จำนวน 6 ชั่วโมง 3. เวลาเรียน หลักสูตรท้องถิ่น เรื่อง เสน่ห์มนต์ขลังข้าวหลามชักพรุด จัดการเรียนการสอนในภาคเรียน ที่ 1 โดยใช้เวลาในการจัดการเรียนการสอนเป็นเวลา 20 สัปดาห์ สัปดาห์ละ 1 ชั่วโมง รวมจำนวน 20 ชั่วโมง โครงสร้างหลักสูตร

7 จัดกิจกรรมการเรียนรู้หลักสูตรท้องถิ่น (รายวิชาเพิ่มเติม) ดังนั้นในการจัดกิจกรรมการเรียน การสอนให้บรรลุเป้าหมายควรดำเนินการ ดังนี้ 1. การจัดกิจกรรมการเรียนการสอนตามหลักสูตรท้องถิ่น เรื่อง เสน่ห์มนต์ขลังข้าวหลาม ชักพรุด ได้จัดเวลาเรียนไว้20 ชั่วโมง เรียนรู้ทั้งทฤษฎีและภาคปฏิบัติ 2. ครูผู้สอนควรมีความรู้ ความเข้าใจในเนื้อหาและการจัดการเรียนรู้ หรือสัมภาษณ์ผู้คนใน ท้องถิ่นเข้ามามีส่วนร่วมในการจัดการเรียนรู้ การจัดการเรียนรู้เป็นกระบวนการเรียนการสอน ซึ่งมีความสำคัญต่อการนำหลักสูตรสู่การ ปฏิบัติ หลักสูตรท้องถิ่น เรื่อง เสน่ห์มนต์ขลังข้าวหลามชักพรุด เป็นหลักสูตรที่มุ่งเน้นการจัดการ เรียนรู้เพื่อพัฒนานักเรียนทุกคนให้มีความรู้ และทักษะการทำงาน การสืบค้นข้อมูล จึงดำเนินการตาม หลักการ ดังนี้ 1. หลักการจัดการเรียนรู้ การจัดการเรียนรู้เพื่อให้ผู้เรียนมีความรู้ความสามารถตามจุดมุ่งหมายและคุณลักษณะอันพึง ประสงค์ตามที่กำหนดไว๎ในหลักสูตรท้องถิ่น เรื่อง เสน่ห์มนต์ขลังข้าวหลามชักพรุด โดยยึดหลักว่า ผู้เรียนเป็นสำคัญและเชื่อว่าทุกคนมีความสามารถเรียนรู้และพัฒนาตนเองได้ กระบวนการจัดการ เรียนรู้ต้องส่งเสริมให้ผู้เรียนสามารถพัฒนาตามธรรมชาติและตามวัย 2. กระบวนการเรียนรู้ การจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญผู้เรียนจะต้องอาศัยกระบวนการเรียนรู้แบบร่วมมือ กันเรียนรู้ กระบวนกการสืบค้นข้อมูล กระบวนการเรียนรู้จากประสบการณ์จริง กระบวนการปฏิบัติ กระบวนการจัดการ ซึ่งกระบวนการเหล่านี้เป็นแนวทางในการจัดการเรียนรู้ที่ผู้เรียนควรได้รับการ ฝึกฝน เพราะจะสามารถช่วยให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ได้ดี บรรลุจุดมุ่งหมายของหลักสูตร 3. การออกแบบการเรียนรู้ ครูผู้สอนต้องศึกษามาตรฐานการเรียนรู้ ตัวชี้วัด สมรรถนะที่สำคัญของผู้เรียน จากหลักสูตร แกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ศึกษาหลักสูตรท้องถิ่น เรื่อง เสน่ห์มนต์ขลัง ข้าวหลามชักพรุด แล้วดำเนินการวิเคราะห์หลักสูตร แล้วจึงพิจารณาออกแบบการเรียนรู้โดยเลือกใช้ วิธีสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญหลายรูปแบบที่เน้นอย่างชัดเจน คือ รูปแบบกระบวนการสืบค้นข้อมูล และการเรียนแบบร่วมมือกันเรียนรู้ การใช้สื่อ แหล่งเรียนรู้ การวัดและประเมินผล เพื่อให้ผู้เรียนได้ พัฒนาตามศักยภาพและบรรลุจุดมุ่งหมายของหลักสูตร แนวการดำเนินการใช้หลักสูตร การจัดการเรียนรู้

8 4. บทบาทผู้สอนและผู้เรียน ในการจัดการเรียนรู้เพื่อให้ผู้เรียนมีคุณภาพตามจุดมุ่งหมายของหลักสูตรท้องถิ่น เรื่อง เสน่ห์มนต์ขลังข้าวหลามชักพรุด ทั้งผู้สอนและผู้เรียนควรมีบทบาท ดังนี้ 4.1 บทบาทของครู 1) สร้างบรรยากาศในการเรียนรู้ กระตุ้นให้นักเรียนเกิดความสนใจในกิจกรรมการ เรียนการสอน กระตุ้นให้นักเรียนวางแผนการทำงานด้วยตนเอง ทำงานโดยใช้กระบวนการทำงาน อย่างมีขั้นตอน มีการประเมินผลการทำงานและปรับปรุงแก้ไขงาน 2) ให้คำแนะนำเพิ่มเติมในสิ่งที่นักเรียนบกพร่องให้คำชมเชยเมื่อนักเรียนกระทำใน สิ่งที่ถูกต้อง เพราะสิ่งเหล่านี้จะเป็นแรงเสริมให้นักเรียนมีกำลังใจและเกิดความเชื่อมั่นในตนเอง มากยิ่งขึ้น โดยเฉพาะนักเรียนที่เรียนช้าและให้นักเรียนมีพฤติกรรมในทางที่ดีขึ้น 3) จัดกิจกรรมการเรียนการสอนให้ครบถ้วนสมบูรณ์ตามที่แผนการจัดการเรียนรู้ กำหนด โดยเน้นทฤษฎีและปฏิบัติเป็นส่วนใหญ่ 4) หลีกเลี่ยงการตำหนิหรือใช้ถ้อยคำที่ทำให้นักเรียนเกิดความท้อถอย 5) ตรวจสอบการฝึกปฏิบัติในการทดสอบก่อนเรียนและหลังเรียนแล้วแจ้งผลให้ นักเรียนทราบเป็นรายบุคคลหลังเรียนจบแต่ละแผนทุกครั้ง เพื่อเป็นการเสริมแรงให้นักเรียนเกิด กำลังใจที่จะเข้าร่วมกิจกรรมครั้งต่อ ๆ ไป 6) เปิดโอกาสให้นักเรียนซักถามข้อสงสัยอย่างเป็นกันเองและสรุปเนื้อหา 7) ในกรณีที่นักเรียนมีข้อสรุปไม่ชัดเจนหรือมีข้อบกพร่องตามจุดประสงค์ให้ครู เพิ่มเติมส่วนนั้นให้กับนักเรียน 8) ติดตามและประเมินผลการปฏิบัติงานทั้งในและนอกเวลาเรียน 9) สังเกตพฤติกรรมความรับผิดชอบ ตรงต่อเวลา ขยัน ซื่อสัตย์ มุ่งมั่น อดทน พฤติกรรมนักเรียนมีแนวโน้มที่จะพัฒนาพฤติกรรมตามที่มุ่งหวังเอาไว้ 4.2 บทบาทของผู้เรียน 1) สนใจกระตือรือร้นในการเข้าร่วมกิจกรรมการเรียนการสอนทุกครั้ง 2) ให้ความร่วมมือกับกระบวนการจัดการเรียนรู้ที่หลากหลาย 3) ศึกษาข้อมูลในตำราและนอกตำรา 4) ซักถามและขอคำเสนอแนะเพิ่มเติมจากครู 5) ศึกษาเพิ่มเติมในเว็บไซต์ต่าง ๆ 6) ซักถามและขอคำเสนอแนะเพิ่มเติมจากวิทยากร

9 1. เอกสารประกอบการเรียนรู้ 2. แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนก่อนเรียนและหลังเรียน 3. ใบงาน 4. แบบบันทึกกิจกรรมการเรียนรู้นอกสถานที่ การวัดและการประเมินผลการเรียนรู้ของผู้เรียนตามหลักสูตรท้องถิ่น เรื่อง เสน่ห์มนต์ขลัง ข้าวหลามชักพรุด เป็นการประเมินเพื่อพัฒนาผู้เรียนซึ่งอยู่ในกระบวนการจัดการเรียนรู้ ผู้สอน ดำเนินการเป็นปกติในการจัดการเรียนการสอน ใช้เทคนิคการประเมินตามสภาพจริง (Authentic Assessment) เช่น การซักถาม การสังเกตพฤติกรรมนักเรียน การตรวจ และประเมินผลงานนักเรียน เป็นรายบุคคลและรายกลุ่ม การใช้แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เป็นต้น โดยผู้สอนเป็นผู้ประเมินและเปิดโอกาสให้ผู้เรียนประเมินตนเอง การประเมินเป็นการ ตรวจสอบว่าผู้เรียนมีพัฒนาการความก้าวหน้าในการเรียนรู้ อันเป็นผลมาจากการจัดกิจกรรมการเรียน การสอนหรือไม่และมากน้อยเพียงใด นอกจากนี้ยังเป็นข้อมูลให้ผู้สอนใช้ปรับปรุงการเรียนการสอน ของตนด้วย เครื่องมือที่ใช้ในการวัดและประเมินผล มีดังนี้ 1. แบบประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค์ 2. แบบประเมินความสามารถในการปฏิบัติงาน 3. แบบสังเกตพฤติกรรมการเรียน 4. แบบประเมินชิ้นงาน/ผลงาน 5. แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ในการประเมินการเรียนการสอน ครูผู้สอนจะประเมินระหว่างสอนและเมื่อจบแต่ละแผนการ จัดการเรียนรู้ การวัดและการประเมินผล สื่อ/แหล่งการเรียนรู้

10 เกณฑ์การประเมินผลการเรียน หลักสูตรท้องถิ่น เรื่อง เสน่ห์มนต์ขลังข้าวหลามชักพรุด เป็นหลักสูตรที่พัฒนาขึ้นมาใช้ ในกิจกรรม “ลดเวลาเรียน เพิ่มเวลารู้” ดังนั้นในหลักสูตรจะเป็นการประเมินผลการเรียน โดยใช้เกณฑ์ ไม่ผ่าน ผ่าน ดี และดีเยี่ยม โดยมีระดับคะแนนจากภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ ดังนี้ คะแนน 80 – 100 คะแนน ระดับผลการประเมินเป็น ดีเยี่ยม คะแนน 70 - 79 คะแนน ระดับผลการประเมินเป็น ดี คะแนน 50 - 69 คะแนน ระดับผลการประเมินเป็น ผ่าน คะแนน 0 – 49 คะแนน ระดับผลการประเมินเป็น ไม่ผ่าน

11 กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม รายวิชาเพิ่มเติม หลักสูตรท้องถิ่น เรื่อง เสน่ห์มนต์ขลังข้าวหลามชักพรุด ชั้นประถมศึกษาปีที่6 จำนวน 20 ชั่วโมง ชื่อหน่วยการเรียนรู้ ผลการ เรียนรู้ สาระการเรียนรู้ เวลา (ชั่วโมง) น้ำหนัก คะแนน 1. เยือนถิ่นข้าวหลามชักพรุด 1 1. แนะนำรายวิชา 2. สภาพทั่วไปบ้านควนเสม็ด 4 20 2. รอบรู้ข้าวหลามชักพรุด 2 1. ประวัติความเป็นมาของ ข้าวหลามชักพรุด 3 10 3. จากรากสู่เรา 3 1. วิวัฒนาการของข้าวหลาม ชักพรุด 2. ประเพณีที่เกี่ยวข้องในการ ทำข้าวหลามชักพรุด 4 20 4. ความแตกต่างที่ลงตัว 4 1. เปรียบเทียบข้าวหลามชัก พรุดกับข้าวหลามหนองมน 2. เปรียบเทียบข้าวหลามชัก พรุดกับข้าวหลามแม่ลูกจันทร์ 3 20 5. สายใยรักษ์ถิ่น 5 1. การอนุรักษ์ภูมิปัญญา ท้องถิ่น (ข้าวหลามชักพรุด) 6 30 รวม 20 100 โครงสร้างรายวิชา

12 กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม รายวิชาเพิ่มเติม หลักสูตรท้องถิ่น เรื่อง เสน่ห์มนต์ขลังข้าวหลามชักพรุด ชั้นประถมศึกษาปีที่6 จำนวน 20 ชั่วโมง ชื่อหน่วยการเรียนรู้ ผลการเรียนรู้ ภาคเรียนที่ ๑ ทฤษฎี ปฏิบัติ 1. เยือนถิ่นข้าวหลามชักพรุด 1. อธิบายประวัติความเป็นมาบ้าน ควนเสม็ด ลักษณะภูมิประเทศบ้าน ควนเสม็ด และลักษณะสำคัญของต้น ยี่เล็ด 20 - 2. รอบรู้ข้าวหลามชักพรุด 2. อธิบายความหมายโดยทั่วไปของ ข้าวหลามและประวัติความเป็นมาของ ข้าวหลามชักพรุด 10 - 3. จากรากสู่เรา 3. อธิบายวิวัฒนาการของข้าวหลาม ชักพรุดและประเพณีที่เกี่ยวข้องในการ ทำข้าวหลามชักพรุด 10 10 4. ความแตกต่างที่ลงตัว 4. อธิบายการเปรียบเทียบข้าวหลาม ชักพรุดกับข้าวหลามหนองมนและ ข้าวหลามแม่ลูกจันทร์ 20 - 5. สายใยรักษ์ถิ่น 5. อธิบายการอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่น (ข้าวหลามชักพรุด) 10 20 รวม 70 30 แผนการประเมินผล

13 ภาคผนวก

14

ก คำนำ เอกสารประกอบหลักสูตรท้องถิ่น เรื่อง เสน่ห์มนต์ขลังข้าวหลามชักพรุด เอกสารประกอบ หลักสูตรท้องถิ่น กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 จัดทำขึ้นเพื่อให้ผู้เรียนได้เรียนรู้และศึกษาค้นคว้าประวัติความเป็นมาของข้าวหลามชักพรุด โดยมุ่งให้ ผู้เรียนได้มีความตระหนักถึงความสำคัญของท้องถิ่นตัวเองประกอบไปด้วยเนื้อหา จำนวน 5 หน่วย การเรียนรู้ได้แก่ หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 เยือนถิ่นข้าวหลามชักพรุด หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 รอบรู้ข้าวหลามชักพรุด หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 จากรากสู่เรา หน่วยการเรียนรู้ที่ 4 ความแตกต่างที่ลงตัว หน่วยการเรียนรู้ที่ 5 สายใยรักษ์ถิ่น เนื้อหาของเอกสารประกอบหลักสูตรท้องถิ่นชุดนี้ นักเรียนสามารถศึกษาได้ด้วยตนเอง เข้าใจ ได้ง่าย เพื่อให้นักเรียนได้ปฏิบัติรวมถึงประเมินการเรียนรู้และทบทวนความรู้ด้วยตนเองได้ ผู้จัดทำขอขอบพระคุณอาจารย์ราศรีสวอินทร์ อาจารย์ผู้สอนรายวิชาการพัฒนาหลักสูตร สังคมศึกษา ผู้ให้คำปรึกษาเสนอแนะ เพื่อให้การจัดทำเอกสารประกอบหลักสูตรท้องถิ่นฉบับนี้สำเร็จ ลุล่วงได้ดี ผู้จัดทำหวังเป็นอย่างยิ่งว่าจะเกิดประโยชน์ต่อครูผู้สอนและนักเรียนในการนำไปใช้ เพื่อพัฒนาการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ต่อไป ผู้จัดทำ นางสาวพลอยพิมล สิงหรัตน์

ข สารบัญ เรื่อง หน้า คำนำ.................................................................................................................................................ก สารบัญ..............................................................................................................................................ข สารบัญภาพ ......................................................................................................................................ค คำแนะนำในการทำเอกสารประกอบหลักสูตรท้องถิ่น........................................................................1 แบบทดสอบก่อนเรียน.......................................................................................................................2 เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน...............................................................................................................3 หน่วยที่ 1 เยือนถิ่นข้าวหลามชักพรุด................................................................................................4 สภาพทั่วไปบ้านควนเสม็ด...........................................................................................................5 ใบงานที่ 1 เรื่อง สภาพทั่วไปบ้านควนเสม็ด................................................................................8 หน่วยที่ 2 รอบรู้ข้าวหลามชักพรุด.....................................................................................................9 ประวัติความเป็นมาข้าวหลามชักพรุด.......................................................................................10 ใบงานที่ 2 เรื่อง ประวัติความเป็นมาข้าวหลามชักพรุด.............................................................13 หน่วยที่ 3 จากรากสู่เรา...................................................................................................................14 วิวัฒนาการของข้าวหลามชักพรุด..............................................................................................15 ประเพณีที่เกี่ยวข้องในการทำข้าวหลามชักพรุด........................................................................17 ใบงานที่ 3 เรื่อง วิวัฒนาการและประเพณีของชาวบ้านในการทำข้าวหลามชักพรุด...................18 หน่วยที่ 4 ความแตกต่างที่ลงตัว......................................................................................................19 เปรียบเทียบข้าวหลามชักพรุดกับข้าวหลามหนองมน................................................................20 เปรียบเทียบข้าวหลามชักพรุดกับข้าวหลามแม่ลูกจันทร์...........................................................21 ใบงานที่ 4 เรื่อง เปรียบเทียบข้าวหลามทั่วไปกับข้าวหลามชักพรุด...........................................22 หน่วยที่ 5 สายใยรักษ์ถิ่น.................................................................................................................23 การอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่น (ข้าวหลามชักพรุด).....................................................................24 ใบงานที่ 5 เรื่อง การอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่น (ข้าวหลามชักพรุด)...........................................26 แบบบันทึกกิจกรรมการเรียนรู้นอกสถานที่......................................................................................27 แบบทดสอบหลังเรียน .....................................................................................................................28 เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน .............................................................................................................29 บรรณานุกรม...................................................................................................................................30

ค สารบัญภาพ หน้า ภาพที่ 1 : ต้นเสม็ด...........................................................................................................................5 ภาพที่ 2 : ข้าวหลามทั่วไป..............................................................................................................10 ภาพที่ 3 : การประกอบพิธีกรรม ....................................................................................................25 ภาพที่ 4 : การศึกษาเล่าเรียน .........................................................................................................25

1 เอกสารเล่มนี้ใช้ประกอบหลักสูตรท้องถิ่น กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกมา ศาสนาและ วัฒนธรรม เพื่อให้นักเรียนใช้ศึกษาหาความรู้ได้ด้วยตนเอง นักเรียนควรอ่านคำแนะนำและปฏิบัติ กิจกรรมแต่ละขั้นตอน ตั้งแต่ต้นจนจบ นักเรียนจะได้รับความรู้อย่างครบถ้วนโดยปฏิบัติตามขั้นตอน ต่อไปนี้ 1. ศึกษาผลการเรียนรู้ เพื่อให้ทราบว่าเมื่อจบหน่วยการเรียนรู้แต่ละหน่วยแล้วนักเรียน สามารถเรียนรู้อะไรได้บ้าง 2. ทำแบบทดสอบก่อนเรียน แล้วตรวจคำตอบที่เฉลยไว้ท้ายแบบกิจกรรมของแต่ละเรื่อง เพื่อให้รู้ว่านักเรียนมีความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับเรื่องที่จะศึกษามากน้อยเพียงใด 3. ศึกษาหน่วยการเรียนรู้ทั้ง 5 หน่วย เพื่อเป็นการทบทวนให้มีความรู้ความเข้าใจในเนื้อหา มากยิ่งขึ้น 4. ทำแบบทดสอบหลังเรียน เพื่อวัดความรู้ความเข้าใจอีกครั้งหนึ่ง 5. นักเรียนแต่ละคนต้องมีความชื่อสัตย์ต่อตนเอง ไม่เปิดดูเอกสารเฉลยก่อนเรียนหลังเรียน และแบบเฉลยแบบฝึกกิจกรรมทุกกิจกรรม 6. ถ้านักเรียนและผู้สนใจต้องการเนื้อหาเพิ่มเติมสามารถค้นคว้าได้จากบรรณานุกรมที่อยู่ ท้ายเล่ม คำแนะนำในการทำเอกสาร ประกอบหลักสูตรท้องถิ่น

2 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง เสน่ห์มนต์ขลังข้าวหลามชักพรุด กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ปรนัย 10 ข้อ 20 คะแนน เวลา 40 นาที ชื่อ-สกุล …………………………………………………………… ชั้น ………… เลขที่ ……… คำชี้แจง เลือกคำตอบที่ถูกที่สุดเพียงข้อเดียว แล้วทำเครื่องหมาย × ลงในกระดาษคำตอบ 1. สภาพทั่วไปของบ้านควนเสม็ดข้อใดกล่าวผิด ก. มีสภาพพื้นที่เป็นภูเขา ข. สภาพพื้นที่ไม่อุดมสมบูรณ์ ค. มีลักษณะเป็นที่ราบสูง ง. มีต้นเสม็ดเป็นจำนวนมาก 6. ข้าวหลามชักพรุดนิยมทำในประเพณีใด ก. ประเพณีแห่นางแมว ข. ประเพณียี่เป็ง ค. ประเพณีสวดบ้าน ง. ประเพณีลอยกระทง 2. บ้านควนเสม็ดตั้งอยู่ในหมู่ใดของตำบลปริก ก. หมู่ 7 ข. หมู่ 8 ค. หมู่ 9 ง. หมู่ 10 7. ใบยี่เร็ดมีความยาวประมาณกี่เซนติเมตร ก. 60 ซม. ข. 70 ซม. ค. 80 ซม. ง. 90 ซม. 3. ลักษณะสำคัญของต้นยี่เร็ดตรงกับข้อใด ก. เป็นพืชที่มีรากเป็นรากฝอย ข. ลำต้นใต้ดินไม่เห็นข้อปล้องชัดเจน ค. ผิวใบยี่เร็ดมีความหยาบ ง. เป็นพืชที่มีรากเป็นรากแก้ว 8. เพราะอะไรข้าวหลามชักพรุดใส่เพียงไส้ถั่วดำ ก. เพราะในปัจจุบันวัตถุดิบมีราคาที่แพง ข. เพราะในปัจจุบันผู้คนนิยมรับประทาน ค. เพราะในปัจจุบันถั่วดำหาง่าย ง. ผิดทุกข้อที่กล่าวมา 4. ประเพณีสวดบ้านจัดทำขึ้นเพื่ออะไร ก. เพื่อความเป็นสิริมงคล. ข. เพื่อการสืบทอด ค. เพื่อปัดเป่าสิ่งชั้วร้าย ง. ถูกทุกข้อ 9. คำว่า ชักพรุด เป็นภาษาของภาคใด ก. ภาคเหนือ ข. ภาคกลาง ค. ภาคตะวันตก ง. ภาคใต้ 5. ข้อใดคือลักษณะเด่นของข้าวหลามชักพรุด ก. ไม่ต้องผ่ากระบอกไม้ไผ่ ข. มีรสชาติที่หวานเลี่ยน ค. มีไส้ที่หลากหลาย ง. ถูกทุกข้อที่กล่าวมา 10. การอนุรักษ์ข้าวหลามชักพรุดข้อใดถูกต้อง ก. ไม่ให้ความร่วมมือกับชุมชน ข. ไม่ยอมรับภูมิปัญญาท้องถิ่นของตนเอง ค. สนับสนุนและพัฒนาศักยภาพของชาวบ้าน ง. ไม่สนใจเกี่ยวกับภูมิปัญญาท้องถิ่น

3 เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง เสน่ห์มนต์ขลังข้าวหลาม กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ข้อ เฉลย 1 ข 2 ง 3 ก 4 ง 5 ก 6 ค 7 ก 8 ก 9 ง 10 ค

4 ส 5.1 เข ้าใจลักษณะขอ งโลกทา งกายภาพและความสัมพันธ์ขอ งสรรพสิ่ ง ซึ ่งมีผลต ่อกันและกันในระบบของธรรมชาติ ใช้แผนที ่และเครื ่องมือทางภูมิศาสตร์ ในการค้นหา วิเคราะห์สรุป และใช้ข้อมูลภูมิสารสนเทศอย่างมีประสิทธิภาพ เสน่ห์มนต์ขลังข้าวหลามชักพรุด เป็นการศึกษาเกี่ยวกับประวัติความเป็นมาและลักษณะ ภูมิประเทศของบ้านควนเสม็ด ลักษณะส าคัญของต้นยี่เล็ด ความหมายโดยทั่วไปและประโยชน์ ของข้าวหลาม ประวัติความเป็นมาของข้าวหลามชักพรุด วิวัฒนาการและประเพณีที่เกี่ยวข้อง ในการท าข้าวหลามชักพรุด การเปรียบเทียบข้าวหลามชักพรุดกับข้าวหลามหนองมนและข้าว หลามแม่ลูกจันทร์ รวมถึงแนวทางการอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่น (ข้าวหลามชักพรุด) เพื่อพัฒนา ศักยภาพให้ผู้เรียนมีความรักต่อท้องถิ่นของตนเอง 1. สภาพทั่วไปบ้านควนเสม็ด 1. อธิบายประวัติความเป็นมาบ้านควนเสม็ด 2. อธิบายลักษณะภูมิประเทศบ้านควนเสม็ด 3. อธิบายลักษณะส าคัญของต้นยี่เล็ด หน่วยที่ 1 เยือนถิ่นข้าวหลามชักพรุด มาตรฐานการเรียนรู้ สาระส าคัญ สาระการเรียนรู้ ผลการเรียนรู้

5 สภาพทั่วไป บ้านควนเสม็ด ประวัติความเป็นมาบ้านควนเสม็ด บ้านควนเสม็ด ตั้งอยู่หมู่ที่ 10 ต าบลปริก อ าเภอสะเดา จังหวัดสงขลา มีประวัติความเป็นมาจากการบอกเล่าของ นายกิตตพ งษ ์ แก ้วยอดทอ ง เล ่าว ่า “บ ้านควนเสม็ด” เป็นหมู่บ้านที่ตั้งมานานกว่าร้อยปี ราษฎรที่เข้าไปอยู่เป็นกลุ่มแรก ซึ่งได้หนีจากการระบาดของโรคไข้ทรพิษมาจากบ้านค่ายไทร ซึ ่งเป็นกลุ ่มบ้านหนึ ่งในเขตต าบลส านักแต้ว อ าเภอสะเดา จังหวัดสงขลา ต่อมามีราษฎรจากบ้านอื่น ๆ เข้าไปอยู่อาศัยเพิ่มขึ้น มี ต้นไม้ยืนต้นชนิดหนึ่งซึ่งขึ้นในที่ชุ่มชื้นทางภาคใต้ของประเทศ ไทยขึ้นอยู ่เป็นจ านวนมาก เรียกว ่า “ต้นเสม็ด” จึงเรียกว่า “ควนเสม็ด” ตั้งแต่นั้นมาจนถึงปัจจุบัน ลักษณะภูมิประเทศบ้านควนเสม็ด มีสภาพพื้นที่เป็นภูเขา มีความอุดมสมบูรณ์มาก มีแหล่ง น ้า ป่าไม้ สัตว์ป่า และแหล่งอาหารที่อยู่ในธรรมชาติ มีลักษณะเป็นที่ราบสูง ภาษาไทยท้องถิ่นภาคใต้ เรียกว่า “ ควน ” และมีต้นเสม็ด ซึ่งขึ้นในที่ชุ่มชื้นทางภาคใต้ของ ประเทศไทยขึ้นอยู่เป็นจ านวนมาก ภาพที่ 1 : ต้นเสม็ด ที่มา : data:image/jpeg;base64

6 เกร็ดความรู้ 9 นอกจากนี้บ้านควนเสม็ดมีต้นไม้ชนิดหนึ่งที่เรียกว่า ต้นยี่เล็ด ซึ่งจะใช้ใบของต้นยี่เล็ดเป็นวัตถุดิบในการห่อข้าวหลามชักพรุด ลักษณะส าคัญของต้นยี่เล็ด โครงสร้างของต้นยี่เล็ด ต้นยี่เล็ดเป็นพืชที่มีรากเป็นรากฝอย ล าต้นใต้ดิน เห็นข้อปล้องชัดเจน ขอบใบเรียบ เส้นใบขนาน ผิวใบ เรียบลื่น มีก้านใบชูสูงประมาณ 150 เซนติเมตร ใบมี ความยาวประมาณ 60 เซนติเมตร ต้นยี่เล็ด…ขึ้นและเจริญเติบโตใต้ ต้นไม้ใหญ่หรือบริเวณริมสายน ้า นี่ไงคะ…รากของต้นยี่เล็ด มีลักษณะเป็นรากฝอย และล าต้นเห็นข้อปล้องชัดเจน

7 การจัดหาใบยี่เล็ด การเลือกใบยี่เล็ด ควรเลือกตัดใบยี่เล็ดที่มีขนาดความอ่อนแก่พอดี สะอาด ไม่ติดฝุ่นละออง คราบตะไคร่ ความกว้างความยาวเหมาะสมกับกระบอกไม้ไผ่ และใน การตัดใบยี่เล็ดให้ตัดที่ก้านใบ โดยให้ก้านใบยาวประมาณ 1 ไม้บรรทัด เมื่อตัดใบยี่เล็ดได้จ านวนตามที่ต้องการแล้ว ก็น าใบยี่เล็ดที่ตัดแล้วมาคว ่า ซ้อนกัน ท าการม้วนและมัด ซึ ่งวัสดุที ่ใช้มัดก็น าก้านชูใบมาผ ่าเป็นซี ่เล็ก ๆ แล้วน ามามัดใบยี่เล็ดที่ม้วนเรียบร้อย ทั้งนี้เพื่อความสะดวกในการน ากลับ เจอใบยี่เล็ดดังว่า…ก็ตัด…โซ๊ะ…โซ๊ะ ตัดแบบระมัดระวังนะจ๊ะ…ปลอดภัยดี ได้ใบยี่เล็ดตามความต้องการแล้ว…ผ่าก้านใบเป็นซี่ เพื่อน ามามัดใบยี่เล็ดที่ม้วนมารวมกัน… ม้วนและมัดให้เรียบร้อย เพื่อสะดวก…ในการน ากลับ…นะจ๊ะ ไปหาใบยี่เล็ดกันเถอะ

8 ใบงานที่ 1 เรื่อง สภาพทั่วไปบ้านควนเสม็ด ชื่อ-สกุล ……………………………ชั้น …… เลขที่ …. ค าชี้แจง ให้นักเรียนตอบค าตอบลงในช่องว่างให้ถูกต้องและตกแต่งให้สวยงาม 1. จงอธิบายประวัติความเป็นมาของ บ้านควนเสม็ด มาพอสังเขป ……………………………………………………… ……………………………………………………… ……………………………………………………… ……………………………………………………… 2. การเลือกใบยี่เล็ดควรเลือกอย่างไร …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… 3. จงลักษณะภูมิประเทศของ บ้านควนเสม็ด มาพอสังเขป ……………………………………………… ……………………………………………… ……………………………………………….. . 4. อธิบายลักษณะส าคัญของ ต้นยี่เล็ดมาอย่างน้อย 3 ข้อ ………………………………………………… ………………………………………………… ………………………………………………… ………………………………………………… …………………………………………………

9 ส 4.1 เข้าใจความความหมาย ความส าคัญของเวลาและยุคสมัยทางประวัติศาสตร์ สามารถใช้วิธีทาง ประวัติศาสตร์มาวิเคราะห์เหตุการณ์ต่าง ๆ อย่างเป็นระบบ เสน่ห์มนต์ขลังข้าวหลามชักพรุด เป็นการศึกษาเกี่ยวกับประวัติความเป็นมาและลักษณะ ภูมิประเทศของบ้านควนเสม็ด ลักษณะส าคัญของต้นยี่เล็ด ความหมายโดยทั่วไปและประโยชน์ ของข้าวหลาม ประวัติความเป็นมาของข้าวหลามชักพรุด วิวัฒนาการและประเพณีที่เกี่ยวข้อง ในการท าข้าวหลามชักพรุด การเปรียบเทียบข้าวหลามชักพรุดกับข้าวหลามหนองมนและ ข้าวหลามแม่ลูกจันทร์ รวมถึงแนวทางการอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ ่น (ข้าวหลามชักพรุด) เพื่อพัฒนาศักยภาพให้ผู้เรียนมีความรักต่อท้องถิ่นของตนเอง 1. ประวัติความเป็นมาของข้าวหลามชักพรุด 1. อธิบายความหมายโดยทั่วไปข้าวหลาม 2. อธิบายประโยชน์ของข้าวหลาม 3. อธิบายประวัติความเป็นมาของข้าวหลามชักพรุด มาตรฐานการเรียนรู้ หน่วยที่ 2 รอบรู้ข้าวหลามชักพรุด สาระส าคัญ สาระการเรียนรู้ ผลการเรียนรู้

10 ประวัติความเป็นมา ข้าวหลามชักพรุด อยากทราบประวัติความ เป็นมาข้าวหลามชักพรุด จังเลยค่ะ… ก่อนอื่นเราต้องมาท า ความรู้จักกับข้าวหลาม ก่อนค่ะ… ความหมายโดยทั่วไปของข้าวหลาม ข้าวหลาม เป็นขนมชนิดหนึ่งนิยมท ารับประทานกันในฤดูหนาว หรือเมื่อได้ ข้าวใหม่ใช้ไผ่ข้าวหลาม หรือไม้ป้างเป็นกระบอกใส่ข้าวหลาม ข้าวหลามแบบชาวบ้าน ใช้ข้าวสารเหนียวกับน ้าเปล่า และเกลือเท่านั้น ส าหรับข้าวหลามที่ท าขายกันโดยทั่วไป จะใส่น ้ากะทิ และเติมถั่วด า หรืองาขี้ม่อน เดิมทีจะใช้กระบอกไม้ไผ่ในการหุงข้าวด้วย ข้าวที่ได้จะมีลักษณะเป็น ทรงกระบอก เชื ่อมกันด้วยเยื ่อไผ ่ท าให้เป็นรูปทรงสวยงาม แต ่ในปัจจุบันนี้ นิยมน ามารับประทานเป็นขนมหวาน ภาพที่ 2 : ข้าวหลามทั่วไป ที่มา : https://i.pinimg.com9ab07df.jpg

11 นอกจากนี้ข้าวหลาม ยังมีประโยชน์อีกด้วยครับ ว้าว… ข้าวหลามช่วยเพิ่มไขมันดีให้กับร่างกายจาก น ้ากะทิ หากมีเม็ดธัญพืชจะได้โปรตีน การท าข้าวหลามสร้างความสามัคคีให้แก่คนในครับครัวได้ เพราะกว่าจะเป็นข้าวหลามได้ ไม่ว่าหญิงหรือชายต้องช่วยกัน หมดทั้งครอบครัว เช่น ผู้ขายไปตัดล าไผ่ เก็บฟืน และผู้หญิงเตรียมเครื่องปรุงต่าง ๆ ประโยชน์ของข้าวหลาม

12 ประวัติความเป็นมาข้าวหลามชักพรุด ข้าวหลามชักพรุด นั้นแรกเริ่มนั้นจะท ากันเฉพาะในงานประเพณีหรืองาน ประจ าปีของหมู่บ้านในแต่ละถิ่น ข้าวหลามชักพรุดท าสืบทอดเป็นประเพณีกันมาหลาย รุ่นตั้งแต่ครั้งรุ่นปู่ย่าตายาย รุ่นพ่อแม่ จนมาถึงรุ่นลูก แรกเริ่มนั้นจะท ากันเฉพาะใน งานประเพณีหรืองานประจ าปี ปัจจุบันเริ่มท าออกไปแสดงเผยแพร่และจ าหน่ายนอก สถานที่บ้างแล้ว ตื่นเต้นจัง…จะได้ทราบ ประวัติความเป็นมาของ ข้าวหลามชักพรุดแล้ว มาเรียนรู้... ประวัติข้าวหลามชักพรุด กันเถอะ… ในค าว่า ชักพรุด เป็นภาษาใต้ หมายถึง ชักแล้วหลุดออกมาทันที จึงเป็น ที่มาของชื่อข้าวหลามชักพรุดนั่นเอง

13 ใบงานที่ 2 เรื่อง ประวัติความเป็นมาข้าวหลามชักพรุด ชื่อ-สกุล ……………………………… ชั้น … เลขที่ …. ค าชี้แจง ให้นักเรียนจับคู่โยงเส้นข้อความดังต่อไปนี้ให้ถูกต้อง ข้าวหลาม เป็นขนมชนิดหนึ่งนิยม ท ารับประทานกัน ในฤดูหนาว ข้าวหลามช่วยเพิ่ม ไขมันดีให้กับร่างกาย ประโยชน์ของข้าวหลาม ความหมายค าว่า ชักพรุด ชักแล้วหลุด ออกมาทันที การท าข้าวหลามชักพรุด แรกเริ่มนั้นจะท ากัน เฉพาะในงานประเพณี การท าข้าวหลาม ท าให้เกิดการสร้าง ความสามัคคี กว่าจะเป็นข้าวหลามได้ ไม่ว่าหญิงหรือชายต้อง ช่วยกันหมดทั้งครอบครัว

14 ส 4.2 เข้าใจพัฒนาการของมนุษยชาติอดีตจนถึงปัจจุบันในความสัมพันธ์และ การเปลี่ยนแปลงของเหตุการณ์อย่างต่อเนื่อง ตระหนักถึงความส าคัญและสามารถวิเคราะห์ ผลกระทบที่จะเกิดขึ้น ส 4.3 เข้าใจความเป็นมาของชาติไทย วัฒนธรรม ภูมิปัญญาไทย มีความรัก ความภาคภูมิใจ และธ ารงความเป็นไทย เสน่ห์มนต์ขลังข้าวหลามชักพรุด เป็นการศึกษาเกี่ยวกับประวัติความเป็นมาและลักษณะ ภูมิประเทศของบ้านควนเสม็ด ลักษณะส าคัญของต้นยี่เล็ด ความหมายโดยทั่วไปและประโยชน์ ของข้าวหลาม ประวัติความเป็นมาของข้าวหลามชักพรุด วิวัฒนาการและประเพณีที่เกี่ยวข้อง ในการท าข้าวหลามชักพรุด การเปรียบเทียบข้าวหลามชักพรุดกับข้าวหลามหนองมนและข้าว หลามแม่ลูกจันทร์ รวมถึงแนวทางการอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่น (ข้าวหลามชักพรุด) เพื่อพัฒนา ศักยภาพให้ผู้เรียนมีความรักต่อท้องถิ่นของตนเอง 1. วัฒนาการของข้าวหลามชักพรุด 2. ประเพณีที่เกี่ยวข้องในการท าข้าวหลามชักพรุด 1. อธิบายวิวัฒนาการของข้าวหลามชักพรุดในอดีตและปัจจุบัน 2. อธิบายประเพณีที่เกี่ยวข้องในการท าข้าวหลามชักพรุด หน่วยที่ 3 จากรากสู่เรา มาตรฐานการเรียนรู้ สาระส าคัญ สาระการเรียนรู้ ผลการเรียนรู้

15 วิวัฒนาการของข้าวหลามชักพรุด วิวัฒนาการของข้าวหลามชักพรุดเป็นการเปลี่ยนแปลงตามยุคตามสมัย เพื่อให้ง่ายต่อการท า การหาวัตถุดิบ และวัสดุอุปกรณ์ของข้าวหลามชักพรุด เพื่อ ต้องการให้ผู้คนที่ท าข้าวหลามชักพรุดสะดวกสบาย รวมถึงต้องการปรับราคาหรือ เพิ่มมูลค่าข้าวหลามชักพรุดให้สูงขึ้น สามารถต่อยอดสินค้ากระจายตามพื้นที่ต่าง ๆ วิวัฒนาการของ ข้าวหลามชักพรุด อดีต ปัจจุบัน ในการก่อไฟส าหรับเผาจะใช้ไม้ฟืน ในการก่อไฟส าหรับเผาจะใช้ไม้ฟืน และถ่าน เพื่อไม่ให้ไฟมอดในเวลา เร็ว ในการเผาจะใช้เตาที่ท าจากไม้ เช่น ไม้ไผ่ ไม้เต่าล้าง เป็นต้น ในการเผาจะใช้เตาที่ท าจากเหล็ก ซึ่งมีความแข็งแรงและคงทน

16 การท าข้าวเหนียว จะใช้ข้าวเหนียวสีขาว การท าข้าวเหนียวจะใช้ข้าวเหนียว สีขาวและสีด า เพื่อความหลากหลาย การท าไส้จะมีไส้ถั่วด า ถั่วแดง ลูกเดือย เผือก และฟักทอง การท าไส้ จะมีเพียงไส้ถั่วด า เพราะปัจจุบันวัตถุดิบมีราคาแพง ในการท าจุกอุดจะใช้ทั้งใบยี่เล็ด เพื่อไม่ให้ขุยมะพร้าวไม่หล่นใส่ เนื้อข้าวเหนียวในกระบอก ในการท าจุกอุดใช้ทั้งใบยี่เล็ดและ ใบตองหุ้มก้อนจุกอุด เนื่องจาก หากใช้ใบยี่เล็ดเพียงอย่างเดียวอาจ ท าให้ใบยี่เล็ดไม่เพียงพอ อดีต ปัจจุบัน

17 ประเพณีที่เกี่ยวข้องใน การท าข้าวหลามชักพรุด ข้าวหลามชักพรุด มาท าความรู้จักประเพณีของชาวบ้าน ควนเสม็ด ในการท าข้าวหลามชักพรุด ก็คือ… ประเพณีสวดบ้าน นั่นเอง… พร้อมแล้วไปกันเลย… ประเพณีสวดบ้านของชาวควนเสม็ด มีมาตั้งแต ่บรรพบุรุษยาวนาน 5 รุ ่น กว่า 200 ปี นับตั้งแต่เริ่มตั้งหมู่บ้าน ในการท าข้าวหลามชักพรุดจะมีขึ้นเพียงปีละ 1 ครั้ง ในช่วงปลายเดือนเมษายน มีการจัดประเพณีท าบุญสวดบ้านของชาวควนเสม็ดและญาติพี่น้องจะเดินทางกลับมา ร่วมพิธีซึ่งบ้านทุกหลังจะมีการท าข้าวหลามชักพรุดมากบ้างน้อยบ้างตามจ านวนของ เครือญาติแต่ต้องท าเพราะเป็นเอกลักษณ์และสิ่งส าคัญที่จะต้องท า จากนั้นก็จะมีพิธีสวด บ้านโดยพระสงฆ์จะน าสายสิญจน์โยงกันทั้งหมู่บ้านและท าพิธีสวดตลอดทั้งคืน เพื่อสร้าง สิริมงคลให้กับชาวควนเสม็ดและปัดเป่าสิ่งชั่วร้ายออกไปจากหมู่บ้าน ทุกคนทราบหรือไม่ ปัจจุบันข้าวหลามชักพรุดสามารถท าและ รับประทานได้ตลอด เนื่องจากการท าข้าวหลาม ชักพรุดเป็นเอกลักษณ์หนึ่งเดียวในประเทศ ไทย ท าให้ผู้คนต่างถิ่นให้ความสนใจ จึงมีการ ท าข้าวหลามชักพรุด เพื่อจ าหน่ายให้ผู้คน ที่สนใจและเป็นการเสริมสร้างรายได้

18 ใบงานที่ 3 เรื่อง วิวัฒนาการและประเพณีของชาวบ้านในการท าข้าวหลามชักพรุด ชื่อ-สกุล …………………………… ชั้น …… เลขที่ …. ค าชี้แจง ให้นักเรียนตอบค าตอบลงในช่องว่างให้ถูกต้องและตกแต่งให้สวยงาม ตอนที่ 1 ให้นักเรียนดูรูปภาพ ตอนที่ 2 จงอธิบายประเพณีสวดบ้านของชาวควนเสม็ดมาพอสังเขป อดีต ปัจจุบัน ……………………………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………..

19 ส 4.2 เข้าใจพัฒนาการของมนุษยชาติอดีตจนถึงปัจจุบันในความสัมพันธ์และ การเปลี่ยนแปลงของเหตุการณ์อย่างต่อเนื่อง ตระหนักถึงความส าคัญและสามารถวิเคราะห์ ผลกระทบที่จะเกิดขึ้น เสน่ห์มนต์ขลังข้าวหลามชักพรุด เป็นการศึกษาเกี่ยวกับประวัติความเป็นมาและลักษณะ ภูมิประเทศของบ้านควนเสม็ด ลักษณะส าคัญของต้นยี่เล็ด ความหมายโดยทั่วไปและประโยชน์ ของข้าวหลาม ประวัติความเป็นมาของข้าวหลามชักพรุด วิวัฒนาการและประเพณีที่เกี่ยวข้อง ในการท าข้าวหลามชักพรุด การเปรียบเทียบข้าวหลามชักพรุดกับข้าวหลามหนองมนและข้าว หลามแม่ลูกจันทร์ รวมถึงแนวทางการอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่น (ข้าวหลามชักพรุด) เพื่อพัฒนา ศักยภาพให้ผู้เรียนมีความรักต่อท้องถิ่นของตนเอง 1. เปรียบเทียบข้าวหลามชักพรุดกับข้าวหลามหนองมน 2. เปรียบเทียบข้าวหลามชักพรุดกับข้าวหลามแม่ลูกจันทร์ 1. อธิบายการเปรียบเทียบข้าวหลามชักพรุดกับข้าวหลามหนองมน 2. อธิบายการเปรียบเทียบข้าวหลามชักพรุดกับข้าวหลามแม่ลูกจันทร์ หน่วยที่ 4 ความแตกต่างที่ลงตัว มาตรฐานการเรียนรู้ สาระส าคัญ สาระการเรียนรู้ ผลการเรียนรู้

20 ที่มา : https://encrypted-gstatic.com ที่มา : data:image/jpeg;base64 เปรียบเทียบข้าวหลามชักพรุด กับข้าวหลามหนองมน มีรสชาติหอม หวานมัน เข้มข้น เพราะมีน ้ากะทิมาก ใช้กะทิส่วนหัวไม่ใช้หาง โดยการ ใช้มะพร้าวสด ๆ ใช้กะทิส่วนหัวและหาง โดยการ ใช้มะพร้าวสด ๆ ข้าวหลามหนองมน ข้าวหลามชักพรุด ใส่ข้าวเหนียวในกระบอกครึ่งหนึ่ง ประมาณ 5 นิ้ว และอีกด้านหนึ่งไม่ใส่ ใส่ข้าวเหนียวในกระบอก ประมาณ 15 นิ้ว จะต้องผ่า หรือทุบกระบอก ไม้ไผ่ก่อนถึงจะกินได้ ไม่ต้องผ่ากระบอกไม้ไผ่ แค่ดึงก้าน ใบยี่เล็ดออกมา ข้าวเหนียวก็จะหลุด ออกมาจากกระบอกไม้ไผ่อย่างง่ายดาย มีรสชาติหอม มัน ไม่ติดหวาน และมีความกลมกล่อม

21 ที่มา : www.gourmetandcuisine.com ที่มา : data:image/jpeg;base64 มีรสชาติหอม หวานมัน เนื้อแน่น เพราะมีน ้ากะทิมาก มีรสชาติหอม มัน ไม่ติดหวาน และมีความกลมกล่อม เผาข้าวหลามด้วยเตาถ่านอิฐแดง เป็นรางยาวแบบโบราณ เผาข้าวหลามด้วยเตาที่ท าจากเหล็ก จะต้องผ่า หรือทุบกระบอก ไม้ไผ่ก่อนถึงจะกินได้ ไม่ต้องผ่ากระบอกไม้ไผ่ แค่ดึงก้าน ใบยี่เล็ดออกมา ข้าวเหนียวก็จะหลุด ออกมาจากกระบอกไม้ไผ่อย่างง่ายดาย ข้าวหลามแม่ลูกจันทร์ ข้าวหลามชักพรุด มีจุกฝาใบตองแห้งปิดกระบอกเอาไว้ เพื่อให้เกิดความหอมขณะเผา มีจุกฝาใบยี่เล็ด หรือใบตองปิด กระบอกเอาไว้เพื่อให้เกิดความหอม ขณะเผา เปรียบเทียบข้าวหลามชักพรุด กับข้าวหลามแม่ลูกจันทร์

22 ใบงานที่ 4 เรื่อง เปรียบเทียบข้าวหลามทั่วไปกับข้าวหลามชักพรุด ชื่อ-สกุล …………………..…………… ชั้น …… เลขที่ …. ตอนที่ 1 ให้นักเรียนเปรียบเทียบข้าวหลามหนองมนกับข้าวหลามชักพรุดและ ข้าวหลามแม่ลูกจันทร์กับข้าวหลามชักพรุดดังตารางที่ก าหนดให้ ข้าวหลามหนองมน ข้าวหลามชักพรุด ข้าวหลามแม่ลูกจันทร์ ข้าวหลามชักพรุด ……………………………………………………………………… ……………………………………………………………………… ……………………………………………………………………… ……………………………………………………………………… ……………………………………………………………………… ……………………………………………………………………… ……………………………………………………………………… ………………………………………………… ตอนที่ 2 ในอีก 10 ปี ข้างหน้า นักเรียนคิดว่าข้าวหลามชักพรุดจะมีลักษณะ แบบใด ให้วาดรูปและระบายสีให้สวยงาม พร้อมอธิบายเหตุผล

23 ส 2.1 เข้าใจและปฏิบัติตนตามหน้าที่ของการเป็นพลเมืองที่ดี มีค่านิยมที่ดีงามและธ ารง รักษาประเพณีและวัฒนธรรมไทย ด ารงชีวิตอยู่ร่วมกันในสังคมไทยละสังคมโลกอย่างสันติสุข เสน่ห์มนต์ขลังข้าวหลามชักพรุด เป็นการศึกษาเกี่ยวกับประวัติความเป็นมาและลักษณะ ภูมิประเทศของบ้านควนเสม็ด ลักษณะส าคัญของต้นยี่เล็ด ความหมายโดยทั่วไปและประโยชน์ ของข้าวหลาม ประวัติความเป็นมาของข้าวหลามชักพรุด วิวัฒนาการและประเพณีที่เกี่ยวข้อง ในการท าข้าวหลามชักพรุด การเปรียบเทียบข้าวหลามชักพรุดกับข้าวหลามหนองมนและข้าว หลามแม่ลูกจันทร์ รวมถึงแนวทางการอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่น (ข้าวหลามชักพรุด) เพื่อพัฒนา ศักยภาพให้ผู้เรียนมีความรักต่อท้องถิ่นของตนเอง 1. การอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่นข้าวหลามชักพรุด 1. อธิบายการอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่นข้าวหลามชักพรุด หน่วยที่ 5 สายใยรักษ์ถิ่น มาตรฐานการเรียนรู้ สาระส าคัญ สาระการเรียนรู้ ผลการเรียนรู้

24 การอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่น (ข้าวหลามชักพรุด) เป็นการอนุรักษ์ มีการฟื้นฟูองค์ความรู้ ของบรรพบุรุษ โดยการถ่ายทอดและสืบทอดต่อ ๆ กันมา เพื่อให้เห็นถึงความส าคัญและคุณค่า ของภูมิปัญญาท้องถิ่น (ข้าวชักพรุด) รวมถึงภูมิปัญญาท้องถิ่นอื่น ๆ ให้คงอยู่ตลอดไป การอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่น (ข้าวหลามชักพรุด) อนุรักษ์ท าได้โดยการปลูกจิตส านึกและสร้างค่านิยม ของคนไทยให้ตระหนักถึงคุณค่าและความส าคัญ ของภูมิปัญญาท้องถิ่น การฟื้นฟูท าได้โดยการเลือกสรรภูมิปัญญาที่ สูญหายไปหรือก าลังจะสูญหายแล้วน ากลับมาท าให้มี คุณค่าและมีความส าคัญ การพัฒนา ท าได้โดยการพัฒนาภูมิปัญญาไทยให้ เหมาะกับยุคสมัย

25 การสืบทอดภูมิปัญญา เริ่มจากการได้ปฏิบัติจริง ในชีวิตประจ าวัน การศึกษาเล่าเรียน และการได้รับ ความรู้จากอิทธิพลภายนอก การเผยแพร่แลกเปลี่ยน มีการสนับสนุนและพัฒนา ศักยภาพของชาวบ้าน ภาพที่ 3 : การประกอบพิธีกรรม ที่มา : https://www.trueplookpanya.com ภาพที่ 4 : การศึกษาเล่าเรียน ที่มา : https://www.trueplookpanya.com

26 ใบงานที่ 5 เรื่อง การอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่น (ข้าวหลามชักพรุด) ชื่อ-สกุล ………………………………… ชั้น ..… เลขที่ …. ค าชี้แจง ให้นักเรียนเขียนการอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่น (ข้าวหลามชักพรุด) มา 3 ข้อ และตกแต่งให้สวยงาม ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ………… ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………

27 แบบบันทึกกิจกรรมการเรียนรู้นอกสถานที่ ค าชี้แจง ให้นักเรียนสรุปความรู้ที่ได้จากกิจกรรมการเรียนรู้นอกสถานที่ ………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………….

28 แบบทดสอบหลังเรียน เรื่อง เสน่ห์มนต์ขลังข้าวหลามชักพรุด กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ปรนัย 10 ข้อ 20 คะแนน เวลา 40 นาที ชื่อ-สกุล …………………………………………………………… ชั้น ………… เลขที่ ……… คำชี้แจง เลือกคำตอบที่ถูกที่สุดเพียงข้อเดียว แล้วทำเครื่องหมาย × ลงในกระดาษคำตอบ 1. ข้อใดคือลักษณะเด่นของข้าวหลามชักพรุด ก. มีไส้ที่หลากหลาย ข. มีรสชาติที่หวานเลี่ยน ค. ไม่ต้องผ่ากระบอกไม้ไผ่ ง. ถูกทุกข้อ 6. การอนุรักษ์ข้าวหลามชักพรุดข้อใดถูกต้อง ก. ไม่ให้ความร่วมมือกับชุมชน ข. ไม่ยอมรับภูมิปัญญาท้องถิ่นของตนเอง ค. สนับสนุนและพัฒนาศักยภาพของชาวบ้าน ง. ไม่สนใจเกี่ยวกับภูมิปัญญาท้องถิ่น 2. ลักษณะสำคัญของต้นยี่เล็ดตรงกับข้อใด ก. เป็นพืชที่มีรากเป็นรากฝอย ข. ลำต้นใต้ดินไม่เห็นข้อปล้องชัดเจน ค. ผิวใบยี่เล็ดมีความหยาบ ง. เป็นพืชที่มีรากเป็นรากแก้ว 7. เพราะอะไรข้าวหลามชักพรุดใส่เพียงไส้ถั่วดำ ก. เพราะในปัจจุบันวัตถุดิบมีราคาที่แพง ข. เพราะในปัจจุบันผู้คนนิยมรับประทาน ค. เพราะในปัจจุบันถั่วดำหาง่าย ง. ผิดทุกข้อ 3. สภาพทั่วไปบ้านควนเสม็ดข้อใดกล่าวผิด ก. มีสภาพพื้นที่เป็นภูเขา ข. สภาพพื้นที่ไม่อุดมสมบูรณ์ ค. มีลักษณะเป็นที่ราบสูง ง. มีต้นเสม็ดเป็นจำนวนมาก 8. ข้าวหลามชักพรุดนิยมทำในประเพณีใด ก. ประเพณีแห่นางแมว ข. ประเพณีสวดบ้าน ค. ประเพณียี่เป็ง ง. ประเพณีลอยกระทง 4. ประเพณีสวดบ้านจัดทำขึ้นเพื่ออะไร ก. เพื่อความเป็นสิริมงคล. ข. เพื่อการสืบทอด ค. เพื่อปัดเป่าสิ่งชั้วร้าย ง. ถูกทุกข้อ 9. คำว่า ชักพรุด เป็นภาษาของภาคใด ก. ภาคเหนือ ข. ภาคกลาง ค. ภาคตะวันตก ง. ภาคใต้ 5. บ้านควนเสม็ดตั้งอยู่ในหมู่ใดของตำบลปริก ก. หมู่ 7 ข. หมู่ 8 ค. หมู่ 9 ง. หมู่ 10 10. ใบยี่เล็ดมีความยาวประมาณกี่เซนติเมตร ก. 60 ซม. ข. 70 ซม. ค. 80 ซม. ง. 90 ซม.

29 เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน เรื่อง เสน่ห์มนต์ขลังข้าวหลามชักพรุด กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ข้อ เฉลย 1 ค 2 ก 3 ข 4 ง 5 ง 6 ค 7 ก 8 ข 9 ง 10 ก

30 บรรณานุกรม การจัดหาและเตรียมใบยี่เล็ด. (2560). สืบค้นเมื่อ 9 กรกฎาคม 2566. จาก เอกสารข้าวหลามชักพรุด 1.docx.pdf การอนุรักษ์ภูมิปัญญา. (2565). สืบค้นเมื่อ 20 กันยายน 2566. จาก https://www.trueplookpanya.com/learning/detail/31709 ข้าวหลาม. (2566). สืบค้นเมื่อ 15 กรกฎาคม 2566. จาก https://www.sanook.com/dictionary/dict/dict-th-th-royal-institute/search ข้าวหลามจังหวัดนครปฐม. (2565). สืบค้นเมื่อ 9 กรกฎาคม 2566. จาก https://jk.tours/2022/02/09 ควนเสม็ดสืบสานทำข้าวหลามชักพรุด. (2560). สืบค้นเมื่อ 10 กรกฎาคม 2566. จาก https://mgronline.com/south/detail/9600000041181 ต่อยอดข้าวหลามชักพรุด. (2555). สืบค้นเมื่อ 10 กรกฎาคม 2566. จาก https://www.komchadluek.net/kom-lifestyle/119903 ใบยี่เล็ด. (2563). สืบค้นเมื่อ 9 กรกฎาคม 2566. จาก https://oer.learn.in.th/d/165951 พรรณี แซ่หลี. 2 กันยายน 2566. สัมภาษณ์. สมศรี ขาวผ่อง. 2 กันยายน 2566. สัมภาษณ์. สืบทอดกว่า 200 ปี ข้าวหลามชักพรุด. (2560). สืบค้นเมื่อ 9 กรกฎาคม 2566. จาก https://www.thairath.co.th/news/921641 เหนียวหลามชักพรุด. (2560). สืบค้นเมื่อ 15 กรกฎาคม 2566. จาก https://www.gotoknow.org/posts/370471 เหนียวหลามชักพรุด ใบยี่เล็ด. (2555). สืบค้นเมื่อ 9 กรกฎาคม 2566. จาก https://oer.learn.in.th/search_detail/result/93840 อัมพาพร แก้ววงศ์. 2 กันยายน 2566. สัมภาษณ์.

31