BAB 3 KESEIMBANGAN PENDAPATAN NEGARA

BAB 3 KESEIMBANGAN PENDAPATAN NEGARA DAN
DASAR FISKAL

Pendekatan Perbelanjaan Agregat- Pendapatan (AE-Y): Harga Tetap
1. Perbelanjaan Agregat,
Komponen Perbelanjaan Agregat, Bocoran dan Suntikan.
A. Ekonomi dua sektor
i. Terdiri dari sektor isi rumah dan sektor firma.
ii. Terdapat dua pasaran iaitu pasaran barang dan pasaran faktor (rujuk aliran
pusingan pendapatan Bab 1)
iii. Komponen perbelanjaan agregat ialah perbelanjaan penggunaan (C) iaitu
perbelanjaan yang dilakukan oleh isi rumah dan pelaburan (I) iaitu
perbelanjaan yang dilakukan oleh firma untuk membeli barang seperti
mesin dan jentera. ( firma meminjam dari institusi kewangan )
iv. Pelaburan merupakan suntikan manakala tabungan ialah bocoran.
v. Keseimbangan ekonomi dua sector
Pendekatan perbelanjaan agregat- pendapatan (AE-Y)
a. Keseimbangan berlaku apabila:
Y = AE iaitu Y = C + I
b. Pendekatan suntikan – bocoran
Oleh kerana Y= C + I dan Y = C + S
Maka C + I = C + S
Keseimbangan berlaku apabila : I = S

Pelaburan merupakan suntikan kerana ia menambahkan pendapatan
dalam aliran pusingan pendapatan.

Tabungan merupakan bocoran kerana ia mengurangkan pendapatan
dalam aliran pusingan pendapatan.

1

B. Ekonomi tiga sektor
i. Aliran pusingan pendapatan ekonomi tiga sektor merupakan aliran
pendapatan dan perbelanjaan yang dilakukan oleh sektor isi rumah,
firma dan kerajaan.
ii. Aliran pusingan ( rujuk rajah aliran pusingan pendapatan bab 1)
iii. Apabila terdapat campur tangan kerajaan akan wujud pendapatan
dan perbelanjaan kerajaan
iv. Pendapatan kerajaan ialah hasil cukai yang dipungut daripada isi
rumah dan firma. Sebahagian cukai akan digunakan oleh kerajaan
sebagai perbelanjaan kerajaan
v. Keseimbangan ekonomi tiga sector
a. Pendekatan perbelanjaaan agregat-pendapatan (AE-Y)
Keseimbangan berlaku apabila
Y = AE iaitu Y = C + I + G
b. Pendekatan suntikan – bocoran
Keseimbangan berlaku apabila
I+G=S+T

Bocoran merupakan aliran keluar daripada aliran pusingan pendapatan
negara. Cukai merupakan bocoran. Ini kerana apabila kerajaan mengenakan
cukai ke atas firma, sebahagian daripada pendapatan firma tidak akan
diterima oleh isi rumah . Selain itu, apabila isi rumah dikenakan cukai
pendapatan, sebahagian pendapatan isi rumah tidak diterima oleh firma.

Suntikan merupakan aliran masuk ke dalam pusingan pendapatan negara.
Perbelanjaan kerajaan merupakan suntikan. Ini kerana apabila kerajaan
melakukan perbelanjaan iaitu membeli barang dan perkhidmatan daripada
firma, maka firma akan memperolehi pendapatan . Selain itu apbila kerajaan
membelanjakan wang untuk mendapatkan faktor-faktor pengeluaran yang
disediakan oleh isi rumah, maka isi rumah akan memperolehi pendapatan.

2

C. Fungsi Penggunaan dan Fungsi Tabungan.
Perbelanjaan penggunaan dan tabungan isi rumah.
a. Perbelanjaan penggunaan ( C ) ialah perbelanjaan yang dilakukan oleh isi
rumah ke atas barang dan perkhidmatan yang dikeluarkan oleh firma.
b. Perbelanjaan penggunaan bergantung kepada pendapatan boleh guna (Yd)
iaitu pendapatan tolak cukai. ( Yd = Y – T ).
c. Dalam ekonomi dua sektor, tiada cukai , oleh itu Y = Yd.
Konsep kecenderungan mengguna dan kecenderungan menabung.
a. Kecenderungan mengguna purata (APC)
APC ialah nisbah antara perbelanjaan pengguna dengan pendapatan
negara. Ia menunjukkan purata perbelanjaan isi rumah pada setiap
tingkat pendapatan negara.
Rumus : APC = C
Yd
b. Kecenderungan mengguna sut (MPC)
MPC ialah tambahan penggunaan yang dilakukan apabila terdapat
tambahan pendapatan negara.
Rumus : MPC = C
Yd
c. Kecenderungan menabung purata (APS)
APS ialah nisbah antara tabungan dengan pendapatan negara. Ia
menunjukkan purata tabungan isi rumah pada setiap tingkat
pendapatan negara.
Rumus : APS = S
Yd
d. Kecenderungan menabung sut.(MPS)
MPS ialah tambahan tabungan yang dilakukan apabila terdapat
tambahan pendapatan negara.
Rumus; MPS = S
Yd

3

Menghitung APC, MPC , APS dan MPS

Pendapatan C S APC MPC APS MPS
(C/Y) (VC/VY) (S/Y) (VS/VY)
Negara (C =Y –S) (S = Y-C)
- - - -
(RM juta) 1.5 0.75 -0.5 0.25
1.25 0.75 -0.125 0.25
0 750 -750 1 0.75 0.25
0.94 0.75 0 0.25
1000 1500 -500 0.9 0.75 0.06 0.25
0.1
2000 2250 -250

3000 3000 0

4000 3750 250

5000 4500 500

Hubungan antara APC dan APS : APC + APS = 1
Hubungan antara MPC dan MPS : MPC + MPS = 1

a. Fungsi Penggunaan ( C )
Merupakan keluk atau persamaan matematik yang menunjukkan hubungan antara
perbelanjaan penggunaan dengan pendapatan negara iaitu
C = a + bYd
Dengan
a = penggunaan autonomi iaitu C apabila pendapatan negara adalah sifar
b = penggunaan teraruh, iaitu C yang dipengaruhi oleh pendapatan negara
(b merupakan nilai MPC)

b. Fungsi tabungan (S )
Merupakan keluk atau persamaan matematik yang menunjukkan hubungan antara
tabungan dengan pendapatan negara, iaitu
S= -a (1- bYd)
Dengan
–a = tabungan autonomi, iaitu S apabila pendapatan negara adalah sifar.
(1 – b)= tabungan teraruh , iaitu S yang dipengaruhi oleh pendapatan negara.
(1-b) merupakan nilai MPS

4

Hubungan antara pendapatan negara ( Y ) , C dan S
a. Apabila Y = 0 C adalah positif, iaitu penggunaan autonomi (a) dan S adalah
negatif (-a). Contoh Y = 0, C = 750 dan S = -750
b. Pada tingkat Y yang rendah, C melebihi Y ia dinamakan makan tabung, S adalah
negatif. Contoh Y = RM1000. C= RM 1500 dan S = RM-500.
c. Apabila Y =C , S= 0, misalnya Y= RM3000 C= RM3000 dan S=RM0.
d. Apabila Y meningkat, C akan meningkat tetapi peningkatan C lebih kecil
daripada peningkatan Y.
e. Peningkatan C akibat peningkatan Y dinamakan kecenderungan mengguna sut
(MPC). Manakala peningkatan S akibat peningkatan Y dinamakan kecenderungan
menabung sut (MPS)

Gambar rajah.

- fungsi penggunaan bergaris lurus dan mencerun ke atas menunjukkan apbl Yd
meningkat , C meningkat.

- NilaI C merupakan penggunaan autonomi (RM750 juta)
- Yd < RM750juta , fungsi C berada atas garisan Y = C (Yd < C)dan wujud makan

tabungan.
- Yd > RM750juta , fungsi C berada bawah garisan Y = C (Yd > C)
- Yd = RM750juta , fungsi C bersilang garisan Y = C (Y = C)

5

- fungsi penggunaan bergaris lurus dan mencerun ke atas menunjukkan apbl Yd
meningkat , S meningkat.

- Nilai S merupakan tabungan autonomi (-RM750 juta)
- Yd < RM750juta , fungsi S berada bawah garisan x dan tabungan adalah negatif
- Yd > RM750juta , fungsi C berada atas garisan x dan tabungan adalah positif.
- Yd = RM750juta , fungsi S memotong paksi x. dan tabungan adalah sifar.

Cukai sekali gus / cukai tetap.

Ialah cukai yang dikenakan pada suatu nilai yang tetap pada setiap tingkat pendapatan
negara. Cukai ini tidak dipengaruhi oleh pendapatan negara.

Kesan cukai sekali gus terhadap fungsi penggunaan dan fungsi tabungan.
1. Apabila kerajaan mengenakan cukai, pendapatan bolehguna ( Yd) ) isi rumah
akan berkurang. Oleh itu Yd dalam ekonomi dua sektor adalah tidak sama dengan
Yd ekonomi tiga sektor.
2. Fungsi C dan S dalam ekonomi dua sektor ialah:
C = a + bYd dan S = -a + (1-b) Yd
Dengan Yd ialah pendapatan boleh guna, iaitu pendapatan setelah ditolak cukai;
Yd = (Y – T )
3. Ini dapat dijelaskan dengan menggunakan contoh yang berikut
C = 750 + 0.75Yd dan S = -750 +0.25Yd
Kerajaan mengenakan cukai : T = RM200 juta.

6

Oleh itu Fungsi C dan S selepas cukai adalah:
C = 750 + 0.75 ( Y – 200)
= 750 + 0.75Y – 150
= 600 + 0.75Y
S = - 750 + 0.25( Y – 200)
= -750 + 0.25Y – 50
= -800 + 0.25Y

4. Keluk fungsi C dan S sebelum dan selepas cukai ialah

- Pertambahan cukai sekali gus menyebabkan fungsi penggunaan beralih selari ke
bawah kerana MPC tidak berubah.

- Pertambahan cukai sekali gus menyebabkan fungsi penggunaan beralih selari ke
bawah kerana MPS tidak berubah.

7

Pelaburan ( I )

1. Pelaburan ( I ) atau pembentukan modal tetap kasar merupakan perbelanjaan

firma untuk membeli barang modal yang akan digunakan untuk meningkatkan

keupayaan firma mengeluarkan barang dan perkhidmatan. Contoh pelaburan ialah

membina kilang dan membeli jentera.

2. Fungsi pelaburan merupakan keluk yang menunjukkan hubungan antara

pelaburan dan pendapatan negara.

3. Pelaburan dapat dibahagikan kepada dua iaitu .pelaburan autonomi dan pelaburan

teraruh

Pelaburan autonomi Pelaburan teraruh

1. merupakan pelaburan yang tidak 1. merupakan pelaburan yang

dipengaruhi oleh pendapatan dipengaruhi oleh pendapatan

negara negara

2. Berbentuk anjal sempurna dan 2. berbentuk mencerun ke atas

selari dengan paksi pendapatan dari kiri ke kanan.Hubungan

negara atr tingkat I dgn Y adalah

3. Secara rajah dan huraian positif

3. Secara rajah dan huraian

- Pelaburan tetap pd OIo w/pun Y - Pelaburan meningkat dr OYo
meningkat drpd Oyo ke OY1 atau ke OY1, I bertambah drpd
berkurang drpd OY1 ke OYo. OIo ke OI1. pd OIo w/pun Y
meningkat drpd OYo ke OY1
8 atau berkurang drpd OY1 ke
OYo.

4. Kecekapan Modal Sut (MEI)
a. kecekapan modal sut menunjukkan kadar pulangan yang dijangka diperoleh
daripada setiap unit tambahan pelaburan (stok modal).
b. Tingkat pelaburan akan bertambah jika kadar pulangan yang dijangka (r%)
melebihi kadar bunga benar (i%) kerana firma dapat dapat memaksimumkan
keuntungan. Firma akan terus melabur sehingga kadar pulangan yang yang
dijangka sama dengan kadar bunga benar.
c. Sebaliknya, jika kadar pulangan yang dijangka kurang daripada kadar bunga
benar , firma akan kurangkan tingkat pelaburan supaya firma dapat
mengurangkan kerugian atau meningkatkan keuntungan.
d. Secara jadual dan rajah
r (%) I (RMjuta)
12 10
10 15
8 20
6 25
4 30

e. Berdasarkan jadual jumlah pelaburan ialah RM 15juta apabila kadar pulangan
dijangka ialah 10%. Apabila kadar pulangan dijangka ialah 6%, jumlah
pelaburan ialah RM25 juta.

f. Andaikan kadar pulangan dijangka sama dengan kadar bunga benar pada 10%
(i= r =10%) dan tingkat pelaburan ialah RM15 juta. Apabila kadar bunga
benar jatuh ke 6 %, kadar pulangan dijangka melebihi kadar bunga benar
(10% > 6%). Maka kos pinjaman firma menurun dan pelaburan bertambah
kepada RM25 juta.

9

g. Andaikan kadar pulangan dijangka sama dengan kadar bunga benar pada 6%
(i= r = 6%). Tingkat pelaburan ialah RM25 juta. Apabila kadar bunga benar
naik ke 10%, kadar pulangan dijangka kurang daripada kadar bunga benar
(6%,10%). Maka kos pinjaman firma meningkat dan pelaburan berkurang
kepada RM15 juta

h. Keluk MEI yang mencerun ke bawah dari kiri kanan, menunjukkan hubungan
antara kadar bunga benar dengan tingkat pelaburan adalah negatif.

Fungsi Pebelanjaan Kerajaan
1. Perbelanjaan kerajaan meliputi perbelanjaan mengurus dan perbelanjaan
pembangunan. Perbelanjaan mengurus seperti perbelanjaan membayar gaji
kakitangan awam dan pencen, manakala perbelanjaan pembangunan seperti
pelaburan awam iaitu membina sekolah, jalan raya dan lain-lain.
2. Fungsi perbelanjaan kerajaan menunjukkan hubungan antara tingkat perbelanjaan
kerajaan dengan tingkat pendapatan negara.
a. fungsi perbelanjaan kerajaan tidak dipengaruhi oleh pendapatan negara.
b. fungsi perbelanjaan kerajaan selari dengan paksi pendapatan negara (anjal
sempurna )
c. secara rajah.

Keseimbangan Ekonomi Tiga Sektor (Cukai Sekaligus)
a. Penentuan keseimbangan mengikut pendekatan AE-Y
1. Perbelanjaan agregat ekonomi tiga sektor terdiri daripada perbelanjaan isi rumah
(C), pelaburan ( I ) dan perbelanjaan kerajaan ( G ).Oleh itu
AE = C + I + G

10

2. Penawaran agregat (AS) adalah sama dengan pendapatan negara ( Y ). Oleh itu

AS = Y

3. Dalam ekonomi tiga sektor, pendapatan yang diperolehi akan dibelanjakan untuk

membeli barang dan perkhidmatan tabungan dan membayar cukai kepada

kerajaan

4. Keseimbangan pendapatan negara ekonomi tiga sektor berlaku apabila

Y = AE

Y=C+I+G

5. Pendekatan ini akan ditunjukkan melalui dua cara

i Cara rumus

Sebelum keseimbangan pendapatan negara ditentukan, terdapat beberapa andaian

perlu dibuat iaitu

C = 200 + 0.8Yd T = RM40 juta

I = RM100 juta di mana Yd = Y - T

G = RM200 juta

Maka keseimbangan pendapatan negara ekonomi tiga sektor ialah

Y=C+I+G

Y = 200 + 0.8 Yd + 100 + 200
Y = 200 + 0.8 ( Y – 40 ) + 100 + 200
Y = 500 + 0.8Y – 32

Y = 468 + 0.8Y
Y – 0.8Y = 468

0.2Y = 468

Y = RM2 340 juta.

11

ii. Secara rajah

b. Pendekatan Suntikan dan Bocoran ( J = W )
1. Dalam ekonomi tiga sektor , suntikan terdiri daripada pelaburan ( I ) dan

perbelanjaan kerajaan ( G ). Manakala bocoran pula terdiri daripada tabungan (S)
dan cukai ( T ).
2. Keseimbangan berlaku apabila apabila

J=W
I+G=S+T
3. Dua pendekatan boleh digunakan iaitu
i. secara rumus
berdasarkan andaian di atas
4. tingkat keseimbangan ialah

I+G=S+T
100 + 200 = - 200 + 0.2( Y – 40 ) + 40

300 = -200 + 0.2Y – 8 + 40
300 = -168 + 0.2Y
-168 + 0.2Y = 300
0.2Y = 300 + 168

Y = RM2 340 juta

12

Kesan Perubahan Perbelanjaan Agregat Melalui Proses Pengganda.

1. Dalam ekonomi tiga sektor perbelanjaan agregat (AE) terdiri dari C, I, dan G.

Oleh itu, perubahan dalam AE akan berlaku secara lansung akibat perubahan

dalam C, I, dan G.

2. Ini bermaksud, kenaikan dalam C, I dan G akan mengakibatkan kenaikan dalam

AE. Dan sebaliknya.

3. Pertambahan perbelanjaan agregat akan menyebabkan pertambahan dalam

pendapatan Negara melalui proses pengganda.

4. Pengganda bermaksud mengukur berapa perubahan dalam pendapatan akibat

perubahan perbelanjaan agregat.

5. Penganda bagi ekonomi tiga sektor cukai sekali gus ialah:

M= 1

1- MPC

Contoh pengiraan pengganda :

C = 100 + 0.8Y maka pengganda ialah

M= 1

1-0.8 =5

Ini bermakna sebarang perubahan dalam perbelanjaan agregat akan meningkatkan

pendapatan negara sebanyak lima kali ganda daripada perubahan perbelanjaan

agregat yang berlaku.

PERUBAHAN PELABURAN. T = RM6 000 juta
Andaian Tambahan I = RM 1 500 juta
C = 9 000 + 0.75Yd
I = RM3 500 juta
G = RM4 000 juta

13

Keseimbangan pendapatan negara ekonomi negara tiga sector ( cukai sekali gus) sebelum

dan selepas tambahan pelaburan ( I )

Pendapatan negara Penggunaan (C) Pelaburan ( I ) Perbelanjaan Perbelanjaan

(Y) (RM juta) (RM juta) (RM juta) kerajaan (G) Agregat (AE)

(RM juta) (RM juta)

0 4 500

6 000 9 000

12 000 13 500

18 000 18 000

24 000 22 500

30 000 27 000

36 000 31 500

42 000 36 000

48 000 40 500

54 000 45 000

60 000 495000

Pendapatan Penggunaan (C) Pelaburan Perbelanjaan Perbelanjaan
Negara (Y) (RM juta) (I) kerajaan (G) Agregat (AE)
(RM juta) (RM juta)
4 500 (RM juta) (RM juta)
0 9 000
6 000 13 500
12 000 18 000
18 000 22 500
24 000 27 000
30 000 31 500
36 000 36 000
42 000 40 500
48 000 45 000
54 000 49 500
60 000

14

Berdasarkan jadual:
a. Keseimbangan pendapatan negara ialah pada tingkat RM48 000 juta. Ini kerana
pada tingkat ini AE = C + I + G = RM48 000 juta yang menyamai pendapatan
negara iaitu RM 48 000 juta.
b. Apabila berlaku tambahan pelaburan RM 1 500 juta pelaburan baharu (RM 3 500
+ RM1 500) = RM 5 000 juta. Maka melalui proses pengganda, keseimbangan
pendapatan negara yang baru ialah RM 54 000 juta.
c. Pengiraan boleh ditunjukkan seperti berikut:
Perubahan Y = 1 X perubahan AE
1-MPC
Perubahan Y = 1 X RM 1 500
1 – 0.75
Perubahan Y = RM 6 000 juta.
d. Maka keseimbangan pendapatan negara yang baru ialah RM 48 000 + RM 6 000
= RM 54 000 juta.
e. Kesimpulannya apabila berlaku tambahan pelaburan, maka perbelanjaan agregat
akan meningkat dan seterusnya meningkatkan pendapatan negara.(Sebaliknya)
f. Secara rajah:
-Titik E ialah keseimbangan asal
Y =RM48 000 juta
-pertambahan pelaburan menybb
Keluk AEo beralih selari ke AE1
-kesimbangan baru Y = AE1 dan
Y1 = RM 54 000 juta

Titik E ialah keseimbangan asal
Y =RM48 000 juta
pertambahan pelaburan menybb
keluk Io + Go beralih ke atas ke
I1+G1dan Y1 = RM 54 000 juta

15

PERUBAHAN PERBELANJAAN KERAJAAN

1. Jika perbelanjaan kerajaan meningkat melalui proses pengganda pendapatan

negara akan bertambah. Dan sebaliknya

2. Andaian

C= 9 000 + 0.75Yd T = RM6 000 juta

I = RM1 500 juta Tambahan G = RM 1 500 juta

G = RM 6 000 juta

Keseimbangan pendapatan negara ekonomi negara tiga sector ( cukai sekali gus) sebelum

dan selepas tambahan perbelanjaan kerajaan. ( G )

Pendapatan negara Penggunaan (C) Pelaburan ( I ) Perbelanjaan Perbelanjaan

(Y) (RM juta) (RM juta) (RM juta) kerajaan (G) Agregat (AE)

(RM juta) (RM juta)

0 4 500

6 000 9 000

12 000 13 500

18 000 18 000

24 000 22 500

30 000 27 000

36 000 31 500

42 000 36 000

48 000 40 500

54 000 45 000

60 000 49 000

16

Pendapatan Penggunaan (C) Pelaburan Perbelanjaan Perbelanjaan

Negara (Y) (RM juta) ( I ) kerajaan (G) Agregat (AE)

(RM juta) (RM juta) (RM juta) (RM juta)

0 4 500

6 000 9 000

12 000 13 500

18 000 18 000

24 000 22 500

30 000 27 000

36 000 31 500

42 000 36 000

48 000 40 500

54 000 45 000

60 000 49 000

Berdasarkan jadual:

a. Keseimbangan pendapatan negara ialah pada tingkat RM48 000 juta. Ini kerana

pada tingkat ini AE = C + I + G = RM48 000 juta yang menyamai pendapatan

negara iaitu RM 48 000 juta.

b. Apabila berlaku tambahan perbelanjaan RM 1 500 juta perbelanjaan baharu (RM

3 500 + RM1 500) = RM 5 000 juta. Maka melalui proses pengganda,

keseimbangan pendapatan negara yang baru ialah RM 54 000 juta.

c. Pengiraan boleh ditunjukkan seperti berikut:

Perubahan Y = 1 X perubahan AE

1-MPC

Perubahan Y = 1 X RM 1 500
1 – 0.75

Perubahan Y = RM 6 000 juta.

d. Maka keseimbangan pendapatan negara yang baru ialah RM 48 000 + RM 6 000

= RM 54 000 juta.

17

e. Kesimpulannya apabila berlaku tambahan peebelanjaan kerajaan , maka
perbelanjaan agregat akan meningkat dan seterusnya meningkatkan pendapatan
negara.(Sebaliknya)

f. Secara rajah:

- Keseimbangan asal = Eo, Y = RM48 000 juta
- Pertambahan G menyebabkan AEo beralih selari ke atas
- Y1 = RM54 000 juta

- Keseimbangan asal = Eo, Y = RM48 000 juta
- Pertambahan G menyebabkan keluk Io + Go beralih selari ke atas ke Io + G1
- Y1 = RM54 000 juta

18

Keseimbangan pendapatan negara ekonomi negara tiga sector ( cukai sekali gus) sebelum

dan selepas tambahan pelaburan

Pendapatan negara Penggunaan (C) Pelaburan ( I ) Perbelanjaan Perbelanjaan

(Y) (RM juta) (RM juta) (RM juta) kerajaan (G) Agregat (AE)

(RM juta) (RM juta)

0 4 500 3 500 4 000 12 000

6 000 9 000 3 500 4 000 16 500

12 000 13 500 3 500 4 000 21 000

18 000 18 000 3 500 4 000 25 500

24 000 22 500 3 500 4 000 30 000

30 000 27 000 3 500 4 000 34 500

36 000 31 500 3 500 4 000 39 000

42 000 36 000 3 500 4 000 43 500

48 000 40 500 3 500 4 000 48 000

54 000 45 000 3 500 4 000 52 500

60 000 49 000 3 500 4 000 57 000

Pendapatan Penggunaan (C) Pelaburan Perbelanjaan Perbelanjaan
Negara (Y) (RM juta) (I) kerajaan (G) Agregat (AE)
(RM juta) (RM juta)
4 500 (RM juta) (RM juta)
0 9 000 5 000 4000 13 500
6 000 13 500 5 000 4000 18 000
12 000 18 000 5 000 4000 22 500
18 000 22 500 5 000 4000 27 000
24 000 27 000 5 000 4000 31 500
30 000 31 500 5 000 4000 36 000
36 000 36 000 5 000 4000 40 500
42 000 40 500 5 000 4000 45 000
48 000 45 000 5 000 4000 49 500
54 000 49 000 5 000 4000 54 000
60 000 5 000 4000 58 500

19

Keseimbangan pendapatan negara ekonomi negara tiga sector ( cukai sekali gus) sebelum

dan selepas tambahan perbelanjaan kerajaan.

Pendapatan Penggunaan (C) Pelaburan ( I ) Perbelanjaan Perbelanjaan

Negara (RM juta) (RM juta) kerajaan (G) Agregat (AE)

(Y) (RM juta) (RM juta) (RM juta)

0 4 500 1 500 6 000 12 000

6 000 9 000 1 500 6 000 16 500

12 000 13 500 1 500 6 000 21 000

18 000 18 000 1 500 6 000 25 500

24 000 22 500 1 500 6 000 30 000

30 000 27 000 1 500 6 000 34 500

36 000 31 500 1 500 6 000 39 000

42 000 36 000 1 500 6 000 43 500

48 000 40 500 1 500 6 000 48 000

54 000 45 000 1 500 6 000 52 500

60 000 49 000 1 500 6 000 57 000

Pendapatan Penggunaan (C) Pelaburan Perbelanjaan Perbelanjaan
Negara (Y) (RM juta) (I) kerajaan (G) Agregat (AE)
(RM juta) (RM juta)
4 500 (RM juta) (RM juta)
0 9 000 1 500 7 500 13 500
6 000 13 500 1 500 7 500 18 000
12 000 18 000 1 500 7 500 22 500
18 000 22 500 1 500 7 500 27 000
24 000 27 000 1 500 7 500 31 500
30 000 31 500 1 500 7 500 36 000
36 000 36 000 1 500 7 500 40 500
42 000 40 500 1 500 7 500 45 000
48 000 45 000 1 500 7 500 49 500
54 000 49 000 1 500 7 500 54 000
60 000 1 500 7 500 58 500

20

DASAR FISKAL
1. Merupakan satu dasar kerajaan mengubah perbelanjaan kerajaan (G) dan cukai
(T) untuk mengurangkan pengangguran dan mengawal inflasi.

2. Alat dasar fiskal ialah perbelanjaan kerajaan dan cukai.

3. Dasar ini terbahagi kepada dua jenis iaitu pemantap automatik dan dasar fiskal
budi bicara.

A. Pemantap automatik

Pemantap automatik adalah sebahagian daripada dasar fiskal budi bicara yang
dijalankan oleh kerajaan bagi mencapai kestabilan ekonomi negara.
Pemantap automati bertujuaan mengurangkan keadaan turun naik ekonomi yang
disebabkan kitaran perniagaan.

Alat pemantap automatik ialah

a. Cukai berkadar/cukai sebanding dan cukai progresif

Ialah cukai yang beubah mengikut tingkat pendapatan , semakin tinggi tingkat
pendapatan semakin banyak cukai yang perlu dibayar. Sebaliknya.
Semasa inflasi: cukai ini akan mengurangkan pendapatan bolehguna
masyarakat(akan mengurangkan masalah inflasi tarikan permintaan)
Semasa kemesetan: pendapatan masyarakat adalah rendah. Oleh itu cukai yang
diterima rendah, pendapatan bolehguna masyarakat kurang terjejas. Oleh itu,
pengurangan perbelanjaan agregat dapat dikurangkan.(kurangkan kenaikan kadar
pengangguran)

b. Bayaran pindahan kerajaan

Ialah bantuan kewangan kerajaan kepada rakyatnya. Contoh skim elaun
pengangguran.
Semasa inflasi (inflasi tarikan permintaan): jumlah penganggur kurang elaun
pengangguran kurang : dapat mengurangkan permintaan agregat dan seterusnya
mengurangkan inflasi.
Semasa kemelesetan: jumlah penganggur bertambah bayaran elaun bertambah:
permintaan agregat meningkatkan: akibatnya masalah kemelesetan akan
berkurangan.

c. dasar harga

semasa inflasi : dasar harga maksimum bagi membendung kenaikan harga
semasa kemelesetan: dasar harga minimum bagi membendung kejatuhan harga.

21

B. Dasar fiskal budi bicara

a. Langkah kerajaan mengubah cukai dan perbelanjaan untuk mengatasi masalah

ekonomi yang dihadapi oleh sesebuah negara.

b. Terdapat tiga cara untuk melaksanakan dasar ini :

i. Mengubah perbelanjaan kerajaan

ii. Mengubah cukai sahaja

iii.Mengubah perbelanjaan kerajaan dan cukai serentak.

Kemelesetan ekonomi dan pengangguran Inflasi

1.Menaikan perbelanjaan kerajaan 1.Menurunkan perbelanjaan kerajaan

G meningkat ,AE meningkat peluang pekerja G menurun, AE turun, kuasa beli

meningkat,Pengangguran berkurangan, AE turun, pendapatan negara berkurang

Kesannya: kegiatan ekonomi meningkat dan AD kurang , harga turun dan inflasi dapat

seterusnya pertumbuhan ekonomi meningkat. dikawal.

2.Menurunkan cukai 2. menaikkan cukai ( T )

Cukai turun pendapatan boleh guna isi rumah T naik, pendapatan boleh guna isi rumah

meningkat keuntungan selepas cukai firma berkurang,dan keuntungan selepas cukai

meningkat, C meningkat dan I meningkat, AE firma turun juga turun.. Oleh itu AE

meningkat, peluang pekerjaan meningkat, berkurang, pendapatan negara turun,

pengangguran menurun. permintaan agregat turun dan harga turun.

AE meningkat juga, kegiatan ekonomi

meningkat, pertumbuhan ekonomi meningkat,

pendapatan negara meningkat dan

kemelesetan ekonomi meningkat.

3.Menaikan perbelanjaan kerajaan dan 3 .menurunkan perbelanjaan kerajaan dan

menurunkan cukai serentak menaikan cukai serentak

G meningkat, AE meningkat. T meningkat, G turun, AE turun T naik menyebabkab

pendapatan boleh guna menurun, AE pendapatan bolehguna turun dan

menurun keuntungan selepas cukai firma turun, AE

Peningkatan AE akibat peningkatan G lebih turun., inflasi boleh dikurangkan.

besar daripada penurunan AE akibat

peningkatan cukai.oleh itu peluang pekerjaan

meningkat, pengannguran turun, kegiatan

ekonomi meningkat pertumbuhan ekonomi

meningkat pendapatan negara meningkat dan

kemelesetan ekonomi dapat diatasi.

4 Menaikkan G dan menaikkan T 4.Menurunkan perbelanjaan kerajaan dan

G naik, AE naik. T naik, pendapatan boleh cukai serentak.

guna turun dan keuntungan selepas cukai G turun, AE turun T turun, pendapatan

firma menurun. AE turun bolehguna meningkat, AE meningkat.

peningkatan AE akibat peningkatan G lebih Pengurangan AE kesan pengurangan G

besar daripada penurunan AE akibat lebih besar daripada peningkatan AE

peningkatan T. Peluang pekerjaan meningkat, akibat T turun, dapat atasi inflasi.

pengangguran turun, kegiatan ekonomi

meningkat, pendapatan negara meningkat dan

kemelesetan diatasi.

22

JURANG KELUARAN NEGARA KASAR (JURANG KNK)
1 KNK sebenar/ Pendapatan negara sebenar.
Merupakan jumlah nilai barang dan pekhidmatan yang sebenarnya dicapai atau
dikeluarkan oleh sesebuah negara untuk tempoh tertentu.

2 KNK potensi/ pendapatan negara potensi/ pendapatan negara gunatenaga penuh.
Merupakan KNK yang boleh dicapai oleh ekonomi sebuah negara jika ia menggunakan
semua faktor pengeluaran yang ada.

3.Hubungan KNK sebenar dan KNK potensi.
a. Dalam sesebuah ekonomi, KNK sebenar tidak semestinya sama dengan KNK potensi.
Jika KNK sebenar melebihi KNK potensi : Masalah iflasi
Jika KNK sebenar kurang daripada KNK potensi: Masalah kemelesetan & pengangguran.
Jika KNK sebenar sama dengan KNK potensi: kestabilan ekonomi.
b.perbezaan antara KNK potensi dengan KNK sebenar dinamakan Jurang KNK.

LOMPANG DEFLASI DAN LOMPANG INFLASI

Lompang deflasi Lompang inflasi

1.suatu kekurangan perbelanjaan agregat 2.suatu lebihan perbelanjaan agregat pada

pada tingkat pendapatan negra gunatenaga tingkat pendapatan negara guna tenaga

penuh. penuh.

Ini bererti tingkat pendapatan negara Ini bererti tingkat pendapatan negara

sebenar dicapai kurang daripada tingkat sebenar dicapai melebihi pendapatan

pendapatan negara guna tenaga penuh. negara guna tenaga penuh.

2. secara rajah: 2.secara rajah
a. a.

23

Pendekatan AE-Y Pendekatan AE-Y
-keseimbangan asal = Eo, OYe ialah -keseimbangan asal = Eo, OYo ialah

keseimbangan pendapatan nerara sebenar. keseimbangan pendapatan nerara sebenar.
- keseimbangan pendapatan negara potensi - keseimbangan pendapatan negara potensi

pd titik A apbl Y = AEf , pendapatan pd titik B apbl Y = AEf , pendapatan
negara potensi = OY1f. negara potensi = OYf.
-Jurang KNK sebesar YeYf, AEe < AEf -Jurang KNK sebesar YfYfe AEe > AEf
wujud lompang deflasi sebesar AB. wujud lompang inflasi sebesar AB.

Pendekatan J-W Pendekatan J-W
- Keseimbangan Y sebenar dicapai - Keseimbangan Y sebenar dicapai
pd E apbl Je = W, pendapatan pd E apbl Je = W, pendapatan
negara sebenar =OYe. negara sebenar =OYe.
- Keseimbangan Y potensi dicapai - Keseimbangan Y potensi dicapai
pd C apbl Je = W, pendapatan pd D apbl Jf = W, pendapatan
negara sebenar =OYf. negara sebenar =OYf.
- Jurang KNK sebesar YeYf, J < Jf
wujud lompang deflasi sebesar CD. Jurang KNK sebesar YfYe, Je < Jf wujud
lompang inflasi sebesar CD

3.secara rumus 3.secara rumus
LD= Jurang KNK LI = Jurang KNK

pengganda Pengganda

24

Lompang deflasi..
Contoh pengiraan.
Rajah di bawah menunjukkan keseimbangan pendapatan negara Y-AE. Y ialah
keseimbangan pendapatan negara sebenar. AE ialah perbelanjaan agregat potensi sebuah
ekonomi.
AE(RMjuta)

PN (RMjuta)
a. Hitung keseimbangan pendapatan negara bagi ekonomi ini.
b. Hitung jurang KNK
c. Hitung lompang deflasi
d. Hitung jumlah perbelanjaan kerajaan yang diperlukan untuk mengatasi lompang

deflasi
e. Hitung jumlah cukai yang diperlukan untuk mengatasi lompang deflasi
f. Sekiranya kerajaan menaikkan perbelanjaan kerajaan dan menaikkan cuki

serentak , berapakah kenaikan jumlah perbelanjaan kerajaan dan cukai yang
diperlukan untuk mengatasi lompang deflasi?
g. Jawapan

25

Lompang Inflasi
Contoh pengiraan.
Rajah di bawah menunjukkan keseimbangan pendapatan negara bagi sebuah ekonomi. Y
ialah keseimbangan pendapatan negara potensi dan AE ialah perbelanjaan agregat
sebenar.

AE (RM juta)

PN (RM juta)
a. Hitung keseimbangan pendapatan negara Y bagi ekonomi ini.
b. Adakah ekonomi ini mengalami lompang inflasi? Jelaskan
c. Bagaimanakah perbelanjaan kerajaan dan cukai boleh digunakan untuk mengatasi

lompang inflasi?
d. Hitung jumlah perbelanjaan kerajaan atau cukai yang diperlukan untuk mengatasi

lompang inflasi.
e. Sekiranya kerajaan menurunkan perbelanjaan kerajaan dan menurunkan cukai

serentak, berapakah penurunan jumlah perbelanjaan kerajaan dan cukai yang
diperlukan untuk menutup lompang inflasi. ?

26

A. Cara Alat Dasar Fiskal Mengawal Inflasi Tarikan Permintaan.
1.Inflasi Tarikan Permintaan ialah kenaikan tingkat harga umum yang disebabkan lebihan

perbelanjaan agregat berbanding dengan pendapatan negara atau lebihan suntikan
berbanding bocoran , pada tingkat guna tenaga penuh. (ditunjukkan oleh lompang
inflasi)
2. Untuk mengatasinya: dasar fiskal menguncup dilaksanakan. Iaitu
a. mengurangkan perbelanjaan kerajaan, atau

Pendekatan AE-Y
- titik keseimbangan pendapatan sebenar asal Y= AEe , tingkat keseimbangan negara

sebenar asal = OYe.
- titik B ialah keseimbangan pendapatan negara potensiY=AE1, tingkat keseimbangan

negara potensi OY1.
-AEe>AE1, wujud lompang inflasi AB
-pengurangan G sebesar lompang inflasi mengalihakan AEe ke bawah secara selari ke
AEf
-keseimbangan pendpatan negara sebenar baru Y=AE1 dan lompang inflasi AB
dihapuskan
-keseimbangan pendpatan negar sebenar berkurang drpd OYe ke OYf.
Pendekatan J-W
- titik keseimbangan pendapatan sebenar asal =E (Io+Go=S + T) , tingkat keseimbangan

negara sebenar asal = OYe.
- titik L ialah keseimbangan pendapatan negara potensi(Io + Go =S + T), tingkat

keseimbangan negara potensi OY1.
-Io + Go >S + T, wujud lompang inflasi KL

27

-pengurangan G sebesar lompang inflasi mengalihakan Io + Go ke bawah secara selari ke
Io + G1
-keseimbangan pendpatan negara sebenar baru Io + G1 dan lompang inflasi KL
dihapuskan
-keseimbangan pendpatan negar sebenar berkurang drpd OYe ke OYf.
b.menaikkan cukai

Pendekatan AE-Y
- titik keseimbangan pendapatan sebenar asal Y= AEe , tingkat keseimbangan negara

sebenar asal = OYe.
- titik B ialah keseimbangan pendapatan negara potensiY=AE1, tingkat keseimbangan

negara potensi OY1.
-AEe>AE1, wujud lompang inflasi AB
-kenaikan cukai sebesar ΔC mengalihakan AEe ke bawah secara selari ke AEf
-keseimbangan pendpatan negara sebenar baru Y=AE1 dan lompang inflasi AB
dihapuskan
-keseimbangan pendpatan negar sebenar berkurang drpd OYe ke OYf.
Pendekatan J-W
- titik keseimbangan pendapatan sebenar asal =E (Io+Go=S + T) , tingkat keseimbangan

negara sebenar asal = OYe.
- titik L ialah keseimbangan pendapatan negara potensi(Io + Go =S + T), tingkat

keseimbangan negara potensi OY1.

28

-Io + Go >S + T, wujud lompang inflasi KL
-pengurangan G sebesar lompang inflasi mengalihakan Io + Go ke bawah secara selari ke

Io + G1
-keseimbangan pendpatan negara sebenar baru Io + G1 dan lompang inflasi KL
dihapuskan
-keseimbangan pendpatan negar sebenar berkurang drpd OYe ke OYf.
c.mengurangkan perbelanjaan kerajaan dan menaikkan cukai serentak (dasar fiskal

lebihan)
-langkah mengurangkan G menyebabkan AE turun secara langsung
-langkah naik T akan menurunkan G dan mengurangkan AE.
- AE sebenar akan turun sehingga sama dgn AE pd tingkat guna tenaga penuh dan

lompang inflasi diatasi
B. Cara Alat Dasar Fiskal Mengatasi Pengangguran.
1.pengangguran kitaran wujud apabila pendapatan negara sebenar kurang daripada

pendapatan potensi. Hal ini berlaku disebabkan kurangan perbelanjaan agregat
berbanding pendapatan negara atau kurangan suntikan berbanding dengan bocoran
bocoran pada tingkat guna tenaga penuh.( ditunjukkan oleh lompang deflasi)
2.untuk mengatasinya dasar fiskal mengembang dilaksanakan. Iaitu
a. meningkatkan perbelanjaan kerajaan

29

Pendekatan AE-Y
- titik keseimbangan pendapatan sebenar asal Y= AEe , tingkat keseimbangan negara

sebenar asal = OYe.
- titik B ialah keseimbangan pendapatan negara potensiY=AE1, tingkat keseimbangan

negara potensi OY1.
-AEe<AE1, wujud lompang deflasi AB
-penambahan G sebesar lompang deflasi mengalihakan AEe ke atas secara selari ke AEf
-keseimbangan pendapatan negara sebenar baru Y=AE1 dan lompang deflasi AB
dihapuskan
-keseimbangan pendapatan negar sebenar meningkat drpd OYe ke OYf.
Pendekatan J-W
- titik keseimbangan pendapatan sebenar asal =E (Io+Go=S + T) , tingkat keseimbangan

negara sebenar asal = OYe.
- titik L ialah keseimbangan pendapatan negara potensi(Io + Go =S + T), tingkat

keseimbangan negara potensi OY1.
-Io + Go <S + T, wujud lompang deflasi KL
-pengurangan G sebesar lompang deflasi mengalihakan Io + Go ke atas secara selari ke Io
+ G1
-keseimbangan pendapatan negara sebenar baru Io + G1 dan lompang deflasi KL
dihapuskan
-keseimbangan pendapatan negara sebenar berkurang drpd OYe ke OYf.

b.mengurangkan cukai

30

Pendekatan AE-Y
- titik keseimbangan pendapatan sebenar asal Y= AEe , tingkat keseimbangan negara

sebenar asal = OYe.
- titik B ialah keseimbangan pendapatan negara potensiY=AE1, tingkat keseimbangan

negara potensi OY1.
-AEe<AE1, wujud lompang deflasi AB
-pengurangan T sebesar lompang deflasi (ΔC) mengalihakan AEe ke atas secara selari ke
AEf
-keseimbangan pendapatan negara sebenar baru Y=AE1 dan lompang deflasi AB
dihapuskan
-keseimbangan pendapatan negar sebenar meningkat drpd OYe ke OYf.

Pendekatan J-W
- titik keseimbangan pendapatan sebenar asal =E (Io+Go=S + T) , tingkat keseimbangan

negara sebenar asal = OYe.
- titik L ialah keseimbangan pendapatan negara potensi(Io + Go =S + T), tingkat

keseimbangan negara potensi OY1.
-Io + Go <S + T, wujud lompang deflasi KL
-pengurangan G sebesar lompang inflasi mengalihakan Io + Go ke atas secara selari ke Io

+ G1
-keseimbangan pendpatan negara sebenar baru Io + G1 dan lompang deflasi KL

dihapuskan
-keseimbangan pendapatan negara sebenar berkurang drpd OYe ke OYf.

c.menambahkan perbelanjaan kerajan dan mengurangkan cukai secara serentak (dasar
fiskal kurangan / defisit)
- penambahan G akan menyebabkan AE meningkat
- pengurangan T akan menaikkan C dan meningkatkan G.
-AE meningkat sehingga sama dgn AE guna tenaga penuh dan lompang deflasi diatasi.

C. Cara Alat dasar Fiskal Meningkatkan Pertumbuhan Ekonomi.

1.Pertumbuhan Ekonomi yang positif merujuk kepada peningkat pendapatan negra benar
pada suatu tahun berbanding dengan tahun sebelumnya.

2.Untuk meningkatkan pertumbuhan ekonomi, kerajaan melaksanakan dasar fiskal
Mengembang iaitu menambahkan G dan mengurangkan T.

3. Dasar fiskal mengembang memberi kesan
- G meningkat
- pengurang T, Yd meningkatkan C
- pengurang T pendapatan syarikat meningkatkan keuntungan firma dan meningkatkanI

4. Kesan bersihnya ialah AE meningkat dan Y meningkat.

31

Pendekatan AE-Y
- titik keseimbangan pendapatan sebenar asal Y= AEo , tingkat keseimbangan negara

sebenar asal = OYe.
-peningkatan G sebesarΔAE menyebabkan AEo ke atas secara selari ke AE1.
- titik E1 ialah keseimbangan pendapatan negara potensiY=AE1, tingkat keseimbangan

negara potensi OY1.
-ΔY sebesar YoY1 berlaku melalui proses pengganda (ΔY = k.ΔAE) dan peningkatan dr
OYo ke OY1 menunjukkan pertumbuhan ekonomi yg positif.

Pendekatan J-W
- titik keseimbangan pendapatan sebenar asal =Eo (Io+Go=S + T) , tingkat keseimbangan

negara sebenar asal = OYe.
-peningkatan G dan T mengalihakan Io + Go ke atas secara selari ke I1 + G1
- pengurangan T mengalihakan So + To ke atas secara selari ke S1 + T1
-titik E1merupakan titik keseimbangan baharu dan keseimbangan pendpatan negara baru

= OY1
-ΔY sebesar YoY1 berlaku melalui proses pengganda (ΔY = k.ΔAE) dan peningkatan dr

OYo ke OY1 menunjukkan pertumbuhan ekonomi yg positif.

32

A. Cara Alat Dasar Fiskal Mengurangkan Kitaran Perniagaan
1 Kitaran Perniagaan merupakan satu keadaan apabila ekonomi sesebuah negara
mengalami keadaan melambung atau meleset yang ketara.
2 Alat dasar fiskal pemantap automatik dapat menstabilkan kitaran perniagaan melalui
perubahan terhadap perbelanjaan agregat dan seterusnya mengurangkan turun naik
kegiatan ekonomi.

-Kitaran perniagaan sebelum pelaksanaan alat pemantap automatik =KNK sebenar o
-Kitaran perniagaan selepas pelaksanaan alat pemantap automatik =KNK sebenar 1.

T1
-titik A = KNK sebenar paling tinggi semasa ekonomi melambung dan inflasi
-pendapatan individu meningkat semasa ekonomi melambung.
- krj menaikan cukai progresif dan cukai berkadar serta mengurangkan bayaran pindahan
utk mengurangkan pendapatan individu dan mengawal inflasi.
- kesannya AE berkurang dan menurunkan KNK senenar ke titik B pd keluk KNK

sebenar 1.
- kenaikan kegiatan ekonomi dikurangkan
T2
-titik X = KNK sebenar paling rendah semasa ekonomi meleset dan mengalami

pengangguran kitaran.
-pendapatan individu menurun semasa ekonomi meleset.
- krj menurun cukai progresif dan cukai berkadar serta menambahkan bayaran pindahan

utk mengurangkan kemerosotan pendapatan individu dan mengawal inflasi
- kesannya AE meningkat dan menaikkan KNK sebenar ke titik Y pd keluk KNK sebenar

1.
- kemerosotan kegiatan ekonomi dilambatkan

33

Keseimbangan Ekonomi Terbuka.
1. Fungsi Eksport (X)
a.Menunjukkan hubungan antara eksport dengan pendapatan negara.
b Eksport merupakan perbelanjaan autonomi dan tidak dipengaruhi oleh tingkat
pendapatan negara.

2. Fungsi import (M)
a.Menunjukkan hubungan antara jumlah import dengan tingkat pendapatan
negara.
b.Fungsi import: M = M0 + mY
Di mana;
M0 = import autonomi; perbelanjaan import tidak dipengaruhi oleh pendapatan
mY= import teraruh : perbelanjaan import dipengaruhi oleh pendapatan
negara.

3. Dalam ekonomi terbuka, perbelanjaan agregat dilakukan oleh isi rumah melalui
perbelanjaan penggunaan, firma melalui pelaburan, kerajaan melalui perbelanjaan
kerajaan dan sektor luar negeri melaui eksport, maka:
AE = C + I + G + X

4. Penawaran agregat (AS) merupakan barang dan perkhidmatan yang dihasilkan
oleh semua firma dalam ekonomi yang merupakan pendapatan negara (Y) dan
barang yang diimport (M). Oleh itu:
AS = Y + M

5. Oleh itu keseimbangan ekonomi terbuka :
a. Mengikut Pendekatan (AE – Y):
Y = AE
Y+M=C+I+G+X
Y=C+I+G+(X–M)

b . Mengikut pendekatan suntikan –bocoran:
Suntikan = Bocoran
I+G+X=S+T+M

34

6. Analisis keseimbangan pendapatan negara ekonomi terbuka dapat dilihat melalui

rumus dan rajah

i. Secara rumus:

C= 1250 + 0.75Yd G= 600

S = -1250 + 0.25Yd X=200

I =500 M=0.05Y

T= 200 (dalam RM juta)

a. Pendekatan AE-Y
Y = C + I + G + ( X- M )
Y = 1250 + 0.75 ( Y – T ) + 500 + 600 + ( 500 – 0.05Y )
Y = 2850 + 0.75Y -150- 0.05Y

Y- 0.7Y = 2700
0.3Y = 2700
Y = RM9 000 juta

b. Pendekatan Suntikan – Bocoran
Bocoran = Suntikan

S+T+M= I+G+X
-1250 +0.25(Y – T ) + 200 +0.05y = 500 + 600 + 500
-1250 +0.25(Y- 200) + 200 +0.05Y = 1600

-1100 + 0.3Y = 1600
0.3Y= 2700
Y=RM9 000 juta

ii. Secara rajah

35

Pendekatan AE-Y
-titik keseimbangan Y = E (AE= C+I+G+(X-M)), Y = OYo
- OY1, Y<AE, berlaku lebihan AE sebesar AB, firma menambahkan o/put.
-penambahan o/put menyebabkan OY1 meningkat ke OYo dan ekonomi mencapai
keseimbangan pd titik E.
-Pd OY2, Y>AE, kurangan AE sebenar KL, inventori firma bertambah, firma
mengurangkan o/put.
-pengurangan o/put menyebabkan OY2 berkurang ke OYo dan ekonomi mencapai
keseimbangan pd titik E.

Pendekatan J-W
-titik keseimbangan Y = E (J=W/I+G+X =S+T+M), Y = OYo
- OY1, I+G+X>S+T+M, berlaku lebihan suntikan sebesar MN, firma menambahkan

o/put.
-penambahan o/put menyebabkan OY1 meningkat ke OYo dan ekonomi mencapai
keseimbangan pd titik E.
-Pd OY2, I+G+X<S+T+M, kurangan AE sebesar QR, inventori firma bertambah, firma
mengurangkan o/put.
-pengurangan o/put menyebabkan OY2 berkurang ke OYo dan ekonomi mencapai
keseimbangan pd titik E.

KESAN PERUBAHAN EKSPORT DAN IMPORT TERHADAP
KESEIMBANGAN PENDAPATAN NEGARA

a) Pertambahan eksport b) Pengurangan eksport

-keseimbangan pd titik Eo I+G+Xo= -keseimbangan pd titik Eo I+G+Xo=
S+T+M. Pendapatan negara = OYo S+T+M. Pendapatan negara = OYo
-pertambahan eksport menyebabkan -pengurangan eksport menyebabkan
fungsi suntikan beralih ke atas dr fungsi suntikan beralih ke bawah dr
I+G+Xo ke I+G+X1 Pendapatan I+G+Xo ke I+G+X1 pd pendapatan
negara meningkat dr Yo ke Y1. negara berkurang dr Yo ke Y1.

36

a) Pertambahan import b) Pengurangan import

-keseimbangan pd titik Eo I+G+Xo= -keseimbangan pd titik Eo I+G+Xo=
S+T+M. Pendapatan negara = OYo S+T+M. Pendapatan negara = OYo
-pertambahan import menyebabkan -pengurangan eksport menyebabkan
fungsi bocoran beralih ke atas dr fungsi bocoran beralih ke bawah dr
S+T+M ke X+T+M1. Pendapatan S+T+M ke S+T+M1.Pendapatan
negara meningkat dr Yo ke Y1. negara berkurang dr Yo ke Y1.

Perubahan Keseimbangan Ekonomi Terbuka Mengikut Pendekatan Suntikan dan
Bocoran.

1. Peningkatan eksport lebih besar daripada peningkatan import.(eksport bersih
positif)

a. Eksport bersih merupakan perbezaan antara nilai eksport dengan nilai import.

Rumus:
Eksport bersih = eksport – import

b. Eksport bersih positif bermakna nilai eksport melebihi nilai import.

c. Kesan ke atas keseimbangan secara rajah:

Suntikan/bocoran

37

d. Pada titik E berlaku keseimbangan pendapatan negara. Iaitu apabila suntikan

sama dengan bocoran I + G + X = S + T + M .

e. Andaikan eksport bersih positif (peningkatan eksport lebih besar daripada

peningkatan import). Peningkatan eksport ditunjukkan oleh kenaikan keluk

suntikan ke atas dari I + G + X ke I + G + X , manakala peningkatan

import ditunjukkan oleh kenaikan keluk bocoran dari S + T + M ke S + T +M.

f. Keseimbangan ekonomi terbuka yang baru berlaku apabila suntikan sama dengan

bocoran, iaitu I + G + X = S + T + M di titik E dan pendapatan negara

meningkat dari Y ke Y .

g. Kesimpulannya: sekiranya eksport bersih positif pendapatan negara akan

meningkat.

2. Peningkatan eksport lebih kecil daripada peningkatan import.(eksport bersih
negatif)
a. Secara rajah;

Suntikan/
bocoran

Pendapatan negara

b. Pada titik E keseimbangan ekonomi terbuka berlaku iaitu apabila, suntikan
sama dengan bocoran I + G + X = S + T + M

c. Andaikan peningkatan eksport lebih kecil daripada peningkatan import
(eksport bersih negatif). Peningkatan X ditunjukkan oleh kenaikan keluk
suntikan ke atas dari I + G + X ke I + G + X , manakala peningkatan M
ditunjukkan oleh kenaikan keluk bocoran dari S + T + M ke S + T + M
Kenaikan keluk suntikan lebih kecil daripada kenaikan keluk bocoran

d. Keseimbangan ekonomi terbuka yang baru berlaku apabila suntikan =
bocoran, iaitu I + G + X = S + T + M di titik E . Pendapatan negara
berkurang dari Y ke Y

e. Kesimpulannya sekiranya eksport bersih negatif, keseimbangan pendapatan
negara akan berkurang.

38

3. Peningkatan eksport sama dengan peningkatan import (Eksport bersih sifar)
Suntikan/
bocoran

Pendapatan negara

a. Pada E keseimbangan pendapatan negara bagi ekonomi terbuka, iaitu apabila
suntikan sama dengan bocoran I + G + X = S + T + M .

b. Andaikan peningkatan eksport sama dengan peningkatan import (eksport bersih
sifar). Peningkatan X ditunjukkan kenaikan keluk suntikan ke atas dari I + G + X
ke I + G + X manakala peningkatan M ditunjukkan kenaikan keluk bocoran ke
atas dari S + T + M ke S + T + M .Kenaikan keluk suntikan sama dengan
kenaikan keluk bocoran.

c. Keseimbangan ekonomi terbuka baru pada titik E . apabila keluk suntikan sama
dengan keluk penawaran iaitu I + G + X dan pendapatan negara adalah tetap
iaitu pada Y

d. Kesimpulannya sekirannya eksport bersih sifar keseimbangan pendapatan negara
tidak berubah.

39

DASAR BELANJAWAN DI MALAYSIA.
1. Belanjawan negara merupakan satu penyata yang menunjukkan anggaran hasil
kerajaan dan perbelanjaan kerajaan untuk satu tahun kewangan akan datang.

2. Rumus belanjawan negara:
Belanjawan = hasil kerajaan - perbelanjaan kerajaan.

3. Hasil kerajaan merupakan pendapatan kerajaan yang diperolehi daripada kutipan
cukai seperti cukai pendapatan individu dan cukai koporat dan kutipan bukan
cukai seperti bayaran lesen.

4. Sumber hasil kerajaan

Hasil cukai Hasil bukan cukai
Terdiri daripada; Terdiri daripada permit dan
a.Cukai lansung:cukai yang mesti dibayar oleh lesen perniagaan bayaran
pembayar cukai. (Beban cukai tak boleh denda, sewa harta kerajaan
dipindahkan). Contoh: cukai pendapatan individu. dan lain-lain.
b.Cukai lansung: cukai yang beban cukainya boleh
dipindahkan kepada orang lain. Contoh:duti eksport

5. Perbelanjaan kerajaan

Perbelanjaan mengurus Perbelanjaan pembangunan

1.merupakan perbelanjaan kerajaan untuk 1. merupakan perbelanjaan pelaburan

membayar kos pengurusan dan oleh kerajaan untuk projek-projek

pentadbiran kerajaan pembangunan negara

2. merupakan perbelanjaan semasa dan 2. perbelanjaan ini akan meningkatkan

bersifat berulang-ulang. pembentukana modal fizikal dan

3.terdiri daripada: emolumen, pencen dan mempengaruhi guna tenaga dan

ganjaran, bayaran khidmat hutang, pendapatan negara.

pemberian dan serahan kepada kerajaan Terdiri daripada 4 sektor, iaitu sektor

negeri dan perbelanjaan lain. perkhidmatan ekonomi, sosial,

keselamatan dan pentadbiran am.

6. Dasar belanjawan

Merupakan langkah kerajaan untuk mengubah cukai, perbelanjaan kerajaan atau

gabungan dari kedua-duanya untuk mengatasi masalah ekonomi yag dihadapi;

Jenis dasar belanjawan

Dasar belanjawan lebihan Dasar belanjawan kurangan Dasar belanjawan
terimbang
T > G : untuk mengatasi T < G : untuk mengatasi T=G
inflasi pengangguran.

40

HUTANG NEGARA.

1. Apabila kerajaan menjalankan dasar belanjawan kurangan semasa ekonomi

meleset, bermakna kerajaan kekurangan hasil untuk membiayai perbelanjaan

kerajaan .

2. Oleh itu kerajaan akan membuat pinjaman dalam negeri dan luar negeri yang

dinamakan hutang negara.

3.

Pinjaman dalam negari Pinjaman luar negeri

Pinjaman diperolehi dengan cara; Pinjaman diperolehi dengan cara:

a menjual surat jaminan kerajaan dan a pinjaman antara kerajaan (pinjaman
bil perbendaharaan kepada bank pasaran ) seperti pinjaman kerajaan
perdagangan Malaysia daripada kerajaan Amerika
Syarikat.
b menjual sijil pelaburan kepada
institusi kewangan Islam seperti b pinjaman daripada syarikat
Bank Islam kewangan antara bangsa (pinjaman
projek) untuk membiayai projek
c .pinjaman daripada syarikat pembangunan negara seperti
kewangan dan KWSP. pinjaman dari Bnak Pembangunan
Asia dan Bank Dunia.

4. Penjualan aset kerajaan menampung kekurangan hasil.
5. Kebaikan dan kelemahan hutang negara.

Kebaikan kelemahan
1 Membiayai belanjawan kurangan 1 Membeban generasi masa
depan
2. Mempercepatkan pertumbahan 2 Menjejaskan nilai mata wang
Ekonomi negara.

41

Lompang deflasi:
Jawapan.

a. Y = 100 + 0.8Y
= RM500 juta.

b. Jurang KNK = Y - Y = 750- 500 = RM250 juta.

c. LD = Jurang KNK Pengganda = 1/ 1-MPC = 5
Pengganda = RM50 juta

= 250
5

d. Menurunkan cukai sebanyak : LD= MPC ( T)

50 = 0.8 ( T)

50 = T

0.8 - RM62.5 juta.

Atau

T = Jurang KNK Pengganda cukai = - MPC = -0.8

Pengganda cukai MPS 0.2 = 4

= 250

4 = RM62.4 juta

e. Menurunkan cukai sebanyak RM62.5 juta menyebabkan C akan naik sebanyak

lompang deflasi iaitu 0.8 (62.5) = RM50 juta.

f. Menaikkan G dan T serentak.

AE bersih = G - MPC ( T )

AE bersih ialah LD sebanyak RM50 juta : G = T

Oleh itu, AE bersih = G - MPC ( )
LD = G

50 = G – 0.8 ( G)
G = RM250 juta.

Oleh itu, meningkatkan G sebanyak RM250juta dan meningkatkan T sebanyak
RM250juta menyebabkan LD di atasi sebanyak RM50 juta
=
Lompang inflasi

a. RM750 juta
b. Ya , kerana pendapatan negara sebenar melebihi pendapatan negara potensi

sebanyak - RM250 juta.
c. Menurunkan perbelanjaan kerajaan sebanyak lompang inflasi atau menaikkan

cukai sebanyak LI = MPC ( T )
d. Meurunkan perbelanjaan kerajaan sebesar LI

LI = RM50 juta.
Atau menaikan cukai sebanyak RM62.5 juta.
e. Menurunkan perbelanjaan kerajaan dan menurunkan cukai sebanyak RM250
juta.

42

Analisis Permintaan Agregat – Penawaran agregat (AD-AS): Harga Berubah
1. Analisis AE-Y dibincangkan sebelum ini melihat keseimbangan pendapatan
negara dalam keadaan harga tetap ( harga tidak berubah). Perubahan
keseimbangan berlaku akibat perubahan perbelanjaan agregat ( C, I, G, X ) atau
perubahan bocoran ( S, T, M ).
2. Analisis AD-AS yang akan dibincangkan melihat keseimbangan pendapatan
negara yang keadaan harga berubah. Perubahan harga akan memberi kesan
kepada AD atau AS atau, AD dan AS yang akan menyebabkan berlaku perubahan
keseimbangan keluaran negara benar dan tingkat harga umum.

Permintaan Agregat dan Penawaran Agregat.
Keluk Permintaan Agregat

Ialah keluk yang menunjukkan hubungan antara keluaran negara benar yang
diminta oleh pengguna dengan tingkat harga.
-Keluk AD menunjukkan hubungan negatif atr tingkat hg dgn ktt keluaran negara
benar.

-hg asal = Opo dan Y benar asal =Oyo
- hg naik dr OPo ke OP1, Y benar kurang drpd OYo ke OY1
- hg turun dr OPo ke OP2, Y benar bertambah drpd OYo ke OY2
-keluk AD mencerun ke bawah dr kiri ke kanan

43

Proses pembentukan keluk permintaan agregat.
1. Keluk AD diterbitkan daripada keseimbangan pendekatan Y = AE.

2. Andaikan keseimbangan asal berlaku apabila Y = AE dititik E pada
pendapatan negara Y . Tingkat harga adalah P .

3. Andaikan tingkat harga umum turun ke P . Penurunan harga menyebabkan
kompenan AE iaitu C, I, G dan Eksport bersih meningkat. Keadaan ini
menyebabkan keluk AE beralih ke atas ke AE . Keseimbangan baharu berlaku
apabila Y = AE dititik E dan pendapatan negara meningkat ke Y . Tingkat
harga turun ke P .

4. Andaikan tingkat harga umum naik ke P . Peningkatan harga ini menyebabkan
komponen AE menurun. Keadaan ini akan menyebabkan keluk AE beralih ke
bawah ke AE . keseimbangan baru berlaku apabila Y = AE di titik E dan
pendapatan negara berkurang ke Y . Tingkat harga meningkat ke P

.
5. Dengan menyambungkan titik-titik E , E dan E , terbentuklah keluk AD
yang mencerun ke bawah. Keluk ini bercerun negatif menunjukkan hubungan
negatif antara harga dan pendapatan negara benar.

6. Rajah pembentukan:

Perbelanjaan agregat
(AE)

Harga pendapatan negara benar

AD pendapatan negara benar
44

- Hg asal = OPo, keluk AE asal = Aeo,keseimbangan Y benar asal pd titik B dan Y
benar asal = OYo

- Hg naik dr OPo ke OP1, keluk AE beralih ke bawah dr AEo ke AE1.
Keseimbangan Y benar baru pd titik A dan Y benar turun drpd OYo ke OY1.

- Hg jatuh dr OPo ke OP2, keluk AE beralih ke bawah dr AEo ke AE2.
Keseimbangan Y benar baru pd titik C dan Y benar turun drpd OYo ke OY2.

- Titik-titik A,B dan C disambungkan, terbentuk keluk AD mencerun ke bawah dr
kiri ke kanan.

Faktor Yang Menyebabkan Keluk AD bercerun negatif.
1. Perbelanjaan penggunaan ( C )
Apabila harga turun, pendapatan benar isi rumah akan meningkat, perbelanjaan
penggunaan ( C ) akan meningkat. Ini menyebabkan AD meningkat dan
seterusnya pendapatan negara meningkat. Oleh itu, apabila harga turun,
pendapatan negara meningkat. Dan sebaliknya.

2. Pelaburan ( I )
Apabila harga turun kadar bunga nominal akan turun, pelaburan ( I ) akan
meningkat. Ini menyebabkan AD meningkat dan pendapatan negara meningkat.
Oleh itu, apabila harga turun, pendapatan negara meningkat. Dan sebaliknya.

3. Perbelanjaan kerajaan ( G )
Apabila harga turun, nilai benar hasil cukai kerajaan akan meningkat, G akan
meningkat. Ini menyebabkan AD meningkat dan pendapatan negara meningkat.
Oleh itu, apabila harga turun, pendapatan negara meningkat. Dan sebaliknya.

4. E ksport ( X )
Apabila harga turun, harga barangan eksport ( X ) akan turun. Ini menyebabkan
permintaan terhadap barangan eksport meningkat. Ini menyebabkan AD
meningkat dan pendapatan negara meningkat. Oleh itu apabila harga turun,
pendapatan negara meningkat dan sebaliknya.

5. Import ( M )
Apabila harga turun, harga barangan import ( M ) secara relatif lebih mahal. Ini
menyebabkan permintaan terhadap barangan M berkurangan permintaan terhadap
keluaran tempatan meningkat, AD meningkat, pendapatan negara meningkat.
Oleh itu, apabila harga turun pendapatan negara meningkat dan sebaliknya.

45

PERALIHAN KELUK AD

Pd hg tetap OPo pertambahan AD Pd hg tetap OPo pertambahan AD Pd hg
menybbkan Keluk Ad beralih pertambahan AD menybbkan
ke kanan dr ADo ke AD1 Keluk Ad beralih ke kiri dr ADo ke
AD1, Y benar meningkat AD1, Y benar turun drpdOYo ke
drpd OYo ke OY1 ke OY1

Faktor Yang Menyebabkan Peralihan Keluk AD.

Keluk AD beralih ke kiri atau ke kanan disebabkan perubahan kompenan
perbelanjaan agregat dan perubahan penawaran wang.

a. Perubahan C: C bertambah: AE meningkat, keluk AE ke atas : keluk AD ke
kanan. Dan sebaliknya.

b. Perubahan I : I bertambah : AE meningkat, keluk AE ke atas: keluk AD ke
kanan. Dan sebaliknya.

c. Perubahan G :G bertambah: AE meningkat, keluk AE ke atas: keluk AD ke
kanan. Dan sebaliknya

.
d. Perubahan X: X bertambah: AE meningkat, keluk AE ke atas: keluk AD ke
kanan. Dan sebaliknya.

e. Perubahan M: M bertambah: AE berkurang, keluk AE ke bawah: keluk AD ke
kiri. Dan sebaliknya.

f. Perubahan X bersih: X bersih positif; AE meningkat:keluk AE ke atas keluk
AD ke kanan. Dan sebaliknya.

g. Perubahan bekalan wang: bekalan wang bertambah, kadar bunga turun dan I
meningkat: AE meningkat: keluk AE ke atas: keluk AD ke kanan. Dan
sebaliknya.

46

Keluk Penawaran Agregat.
Menunjukkan hubungan antara tingkat harga umum dengan pendapatan negara
benar.(Hubungan positif)
Harga

Pendapatan negara
Keluk AS bercerun positif, iaitu mencerun ke atas. Walau bagaimanpun, apabila ekonomi
berada dalam keadaan gunatenaga penuh, keluk AS akan bercerun positif dan berbentuk
menegak selari dengan paksi Y.
Keadaan ini menunjukkan, apabila harga naik dari P ke P pendapatan negara benar
akan naik dari Y ke Y , tetapi dalam keadaan GTP, apabila harga naik ke P pendapatan
benar tidak berubah iaitu tetap pada Y

PERALIHAN KELUK AS

Pd hg tetap OPo pertambahan AS Pd hg tetap OPo pertambahan
ASmenybbkan Keluk AS beralih AS menybbkan keluk AS
ke kanan dr ASo ke AS1 beralih ke kiri dr ASo ke
Y benar meningkat AS1, Y benar turun drpdOYo ke
drpd OYo ke OY1 ke OY1

47

Faktor Yang Menyebabkan Peralihan Keluk AS
1. perubahan tingkat teknologi:apabila tingkat teknologi berkembang produktiviti
akan meningkat, kos pengeluaran seunit akan berkurang , keluaran akan
bertambah dan keluk AS beralih ke kanan.Apabila tingkat teknologi merosot......
2. perubahan kos pengeluaran
a. Perubahan tingkat upah: upah turun: kos pengeluaran akan berkurangan, firma
akan menambahkan penggunaan buruh, keluaran bertambah: keluk AS ke kanan.
dan sebaliknya.
b. Perubahan kos bahan mentah: harga bahan mentah turun: kos pengeluaran
berkurang: firma akan menambahkan keluaran: keluk AS ke kanan. Dan
sebaliknya
c.perubahan harga input: apabila kerajaan menurunkan cukai input harga input
akan turun, kos pengeluaran berkurang. Firma akan menambah keluaran: keluk
AS ke kanan. dan sebaliknya.
3. Perubahan produktiviti:.semakin ramai buruh mahir dalam sesebuah negara ,
produktiviti akan meningkat, keluaran akan bertambah dan keluk AS ke kanan.
dan sebaliknya
4. Perubahan cukai koporat: apabila kerajaan menurunkan cukai koporat ( cukai
keuntungan syarikat) keupayaan firma untuk menambahkan keluaran meningkat.
Keluaran bertambah: keluk AS ke kanan dan sebaliknya.
5. Perubahan sumber: apabila sumber ekonomi baharu ditemui dalam sesebuah
negara, keluaran negara akan bertambah dan keluk AS beralih ke kiri dan
sebaliknya.

Keseimbangan permintaan agregat- penawaran agregat (AD- AS)

Dalam analisis AD-AS, keseimbangan pendapatan negara bermaksud satu keadaan di
mana pendapatan negara benar tidak mengalami perubahan. Keadaan ini tercapai apabila
AD sama dengan AS.

Secara rajah: proses bagaimana keseimbangan tersebut dicapai:
Harga

Pendapatan negara benar

48

Keseimbangan pendapatan negara benar dicapai pada titik E apabila keluk AD bersilang
dengan keluk AS pada tingkat harga P dan pendapatan negara benar Y .

Pada tingkat harga P , berlaku lebihan permintaan agregat kerana permintaan agregat
melebihi penawaran agregat sebesar CD atau Y Y . Tingkat harga cenderung naik
sehingga mencapai keseimbangan semula pada titik E.

Pada tingkat harga P , berlaku lebihan penawaran agregat kerana penawaran agregat
melebihi permintaan agregat sebesar AB atau Y Y . tingkat harga cenderung jatuh
sehingga sehingga mencapai keseimbangan semula pada titik E .
Perubahan keseimbangan AD-AS.
Keseimbangan AD- AS boleh berubah disebabkan perubahan AD atau perubahan AS
atau perubahan AD dan AS.

Perubahan AD Perubahan AS
a. AD bertambah a. AS bertambah
Rajah: rajah

Asal: keseimbangan pada titik E , Asal ; keseimbangan pada titik E
harga P dan pendapatan negara harga P dan pendapatan negara
benar Y . benar Y.

AD bertambah: keluk AD beralih ke AS bertambah: keluk AS beralih ke
kanan dari AD ke AD kanan dari AS ke AS

Keseimbangan baharu tercapai Keseimbangan baharu pada titik E ,
apabila keluk AD bersilang harga turun ke P dan pendapatan
dengan keluk AS di titik E harga negara benar meningkat ke Y .
naik ke P dan pendapatan negara
benar meningkat dari Y ke Y . Kesimpulan, apabila AS bertambah,
harga turun daripada P ke P dan
Kesimpulan, apabila AD bertambah pendapatan negara benar meningkat
harga akan meningkat daripada P ke daripada Y ke Y
P , pendapatan negara benar
meningkat dari Y ke Y
.

49

b. AD berkurang b. AS berkurang
Rajah: Rajah

. Asal: keseimbangan pada titik E , Asal ; keseimbangan pada titik E
harga P dan pendapatan negara harga P dan pendapatan negara
benar Y . benar Y.

AS berkurang: keluk AD beralih ke AS bertambah: keluk AS beralih ke
kiri dari AD ke AD kanan dari AS ke AS

keseimbangan baharu tercapai keseimbangan baharu pada titik E ,
apabila keluk AD bersilang harga naik ke P dan pendapatan
dengan keluk AS di titik E harga negara benar berkurang ke Y .
turun ke P dan pendapatan negara
benar meningkat dari Y ke Y . Kesimpulan, apabila AS bertambah,
harga naik daripada P ke P dan
Kesimpulan, apabila AD bertambah pendapatan negara benar berkurang
harga akan menurun daripada P ke daripada Y ke Y
P , pendapatan negara benar
meningkat dari Y ke Y .

Contoh Huraian
Asal:
Apabila( pengurangan/tambahan )AD (sama/melebihi/kurang) dengan (pengurangan
/tambahan )AS, Maka keluk AD beralih ke( kiri/kanan )dari ADo keAD1(sama
jarak/kurang/melebihi dengan keluk AS yang beralih ke kanandari AS ke AS.
Keseimbangan baru pada titik E apabila keluk AD bersilang dengan keluk AS
Kesannya harga (jatuh/meningkat) dari P ke P dan pendapatan negara benar
(jatuh/meningkat/tidak berubah) pada Y

50