การเทียบศักราช

การเทียบ
ศักราช

การนับศักราช

การศึกษาเรื่องราวทางประวัติศาสตร์ พบว่ามีการระบุเวลา
เมื่อกล่าวถึงเหตุการณ์นั้นๆ โดยระบุเป็นปีศักราช จุดเริ่ม
ต้นของศักราชที่ 1 จะเริ่ม นับตั้งแต่เกิดเหตุการณ์สำคัญ
อย่างใดอย่างหนึ่ง โดยการศึกษาประวัติศาสตร์ในยุคสมัย

ต่างๆ จำเป็นต้องเข้าใจความหมายของศักราชต่างๆ
ด้วย เพราะจะช่วยให้ทราบว่าในปีนั้นๆ มีเหตุการณ์ใดเกิด

ขึ้นบ้าง

การนับศักราชแบบสากล

การนับศักราชแบบสากล

1

คริสต์ศักราช หรือ ค.ศ. โดยใช้เหตุการณ์สำคัญทางคริสต์ศาสนาเป็น
จุดเริ่มต้น เริ่มนับตั้งแต่ปีที่พระเยซูประสูติเป็นปี ค.ศ. 1 สำหรับช่วง
เวลาก่อนพระเยซูประสูติให้เรียกเป็น ก่อนคริสต์ศักราช (ก่อน ค.ศ.
หรือ B.C = Before Christ)

4

การนับศักราชแบบสากล

2

ฮิจเราะห์ศักราช หรือ ฮ.ศ. ฮิจเราะห์มาจากภาษาอาหรับ แปลว่า การ
อพยพ เป็นการนับศักราชในประเทศที่มีการนับถือศาสนาอิสลามโดย
เริ่มนับ ฮ.ศ. 1 เมื่อท่านนบีมูฮัมหมัดนำเหล่าสาวกอพยพจากเมือง
เมกกะไปยังเมืองเมดินา ตรงกับพุทธศักราช 1165

การนับศักราชแบบไทย

การนับศักราชแบบไทย

1 พุทธศักราช (พ.ศ.) เป็นศักราชที่นิยมใช้ในประเทศที่นับถือพระพุทธศาสนา
มีการใช้กันมาตั้งแต่สมัยอยุธยา และใช้กันอย่างเป็นทางการของ
ประเทศไทยโดยประเทศไทยเริ่มนับ พ.ศ. 1 เมื่อพระพุทธเจ้าเสด็จดับขันธ
ปรินิพพานไปแล้วครบ 1 ปี เป็น พ.ศ. 1

4

การนับศักราชแบบไทย

2 มหาศักราช (ม.ศ.) นิยมใช้มากในหลักฐานทางประวัติศาสตร์ประเภทศิลา
จารึกและพงศาวดารต่าง ๆ ทั้งสมัยสุโขทัย และสมัยอยุธยาตอนต้น มหา
ศักราชถูกตั้งขึ้นโดยพระเจ้า กนิษกะแห่งราชวงศ์กุษาณะ

4

การนับศักราชแบบไทย

3 จุลศักราช (จ.ศ.) เป็นศักราชที่ได้รับอิทธิพลจากพม่า โดยพระมหากษัตริย์ของพุกาม
เริ่มใช้นับครั้งแรกในพม่า พ.ศ. 1182 และใช้แพร่หลายเข้าสู่อาณาจักรล้านนา โดยเริ่ม
ภายหลังพุทธศักราช 1181 ปี ไทยนิยมใช้จุลศักราชในการคำนวณทางโหราศาสตร์

4

การนับศักราชแบบไทย

4 รัตนโกสินทร์ศก (ร.ศ.) เป็นศักราชที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรง
กำหนดใช้ครั้งแรกในปี พ.ศ. 2325 โดยเริ่มนับปีที่ได้มีการสถาปนากรุงเทพมหานคร
เป็นราชธานีใน พ.ศ. 2325 เป็น ร.ศ. 1

4

การเทียบศักราช

การเทียบศักราช

การนับศักราชที่แตกต่างกันจะทำให้เกิด
ความไม่ชัดเจนในการศึกษาประวัติศาสตร์
ไทยและสากล ดังนั้น การเทียบศักราชให้
เป็นแบบเดียวกัน จะช่วยให้สามารถศึกษา
เรื่องราวประวัติศาสตร์ได้เข้าใจมากขึ้น
โดยคำนวณจากศักราชทั้งสองมีช่วง
เวลาที่แตกต่างกันอยู่กี่ปี แล้วนำไป
บวกหรือลบแล้แต่กรณี

หลักเกณฑ์การเทียบศักราช

1. พุทธศักราช มากกว่า คริสต์ศักราช 543 ปี
2. พุทธศักราช มากกว่า มหาศักราช 621 ปี
3. พุทธศักราช มากกว่า จุลศักราช 1181 ปี
4. พุทธศักราช มากกว่า รัตนโกสินทร์ศก 2324 ปี
5. พุทธศักราช มากกว่า ฮิจเราะห์ศักราช 1122 ปี

การเทียบศักราชใน 01 ม.ศ. + 621 = พ.ศ.
ระบบต่างๆ 02 จ.ศ. + 1181 = พ.ศ.
03 ร.ศ. + 2324 = พ.ศ.
04 ค.ศ. + 543 = พ.ศ.
05 ฮ.ศ. + 1122 = พ.ศ.

การเทียบศักราชใน 06 พ.ศ. – 621 = ม.ศ.
ระบบต่างๆ 07 พ.ศ. – 1181 = จ.ศ.
08 พ.ศ. – 2324 = ร.ศ.
09 พ.ศ. – 543 = ค.ศ.
10 พ.ศ. – 1122 = ฮ.ศ.