3f24724dd1f58ff6469daaff2940474d

การจัดการขยะ(มูลฝอย)

โดย สานกั อนามัยสง่ิ แวดล้อม กรมอนามยั

ปัญหาและผลกระทบท่ีเกดิ ขึ้นจากการจัดการขยะไม่ถูกตอ้ ง

ผลกระทบตอ่ สขุ ภาพ

- กลนิ่ เหม็น เกดิ เหตรุ าคาญ สูญเสียทัศนียภาพ และบ่นั ทอนสุขภาพ
- เป็นแหลง่ อาหารและแหลง่ เพาะพันธ์สุ ตั ว์และแมลงพาหะนาโรค
- ดินเสื่อม ปนเปอื้ นแหลง่ น้า มลพิษทางอากาศ
- เกดิ อัคคีภัย

ขยะหรอื มูลฝอย หมายถึง

สง่ิ ของเหลือทิ้งทไี่ มใ่ ชแ้ ลว้ หรอื หมายถึง เศษกระดาษ เศษผ้า เศษอาหาร
เศษสินคา้ เศษวัตถุ ถงุ พลาสตกิ ภาชนะใส่อาหาร เถา้ มูลสัตว์ หรอื
ส่งิ อ่ืนใดทีเ่ กบ็ กวาดจากถนน ตลาด ท่เี ลย้ี งสัตว์ หรือทอ่ี นื่ และ
หมายความรวมถงึ ขยะตดิ เชอ้ื และขยะทีเ่ ปน็ พษิ หรืออันตรายจากชุมชน

ประเภทขยะ

ขยะรไี ซเคลิ ขยะอนิ ทรยี ์ ขยะอนั ตราย ขยะทัว่ ไป

ขวดแก้ว ขวดพลาสติก เศษอาหาร เศษผกั หลอดไฟ พลาสตกิ ใสอ่ าหาร หลอด
กระดาษ กระปอ๋ งใส่ เศษผลไม้ ถ่านไฟฉาย ถงุ ขนม กล่องอาหาร
กระปอ๋ งสเปรย์
เคร่อื งด่มื เศษเนอ้ื สัตว์ ใบไม้ แบตเตอรี่ ถุงใส่อาหาร กระดาษทิชชู

เปน็ วสั ดุเหลือใช้ ซ่ึง เป็นขยะที่เน่าเสีย เป็นขยะทีอ่ งคป์ ระกอบ เปน็ ขยะที่ย่อยสลาย
สามารถนากลับมาใช้ใหม่ และยอ่ ยสลายได้เรว็ หรือปนเปอื้ นสารอนั ตราย ยาก ไมค่ ุ้มคา่ ท่จี ะ

หรือ นาไปผลิตเป็น สารพษิ สารไวไฟ นามารไี ซเคลิ
ผลติ ภณั ฑใ์ หม่ได้ สารเคมกี ดั กรอ่ น

ประเภทขยะ ขยะทั่วไป
ขยะอันตราย
ขยะรไี ซเคลิ ขยะอนิ ทรยี ์ หรอื
ขยะยอ่ ยสลายได้

ขยะประเภทใดเกดิ ขึ้นมากท่สี ดุ ?????

ขยะทั่วไป ขยะอันตราย
3% 3%

ขยะรีไซเคิล ขยะอนิ ทรยี ์
30% 64%

ทม่ี า : กรมควบคมุ มลพษิ

เส้นทางขยะ

คดั แยกมลู ฝอยต้ังแต่ มีระบบการขนส่งมลู ฝอย มรี ะบบการกาจดั มลู ฝอย
ตน้ ทางเพอ่ื ลดการเกดิ ขยะ ไปยังแหลง่ กาจัด ทถ่ี กู ตอ้ งตาม
อยา่ งถกู สขุ ลกั ษณะ หลักสุขาภิบาล
ให้มากท่สี ุด
กลางทาง ปลายทาง
ตน้ ทาง

หลกั การจดั การขยะ ขยะท่เี กิดข้ึน แบง่ เป็น 4 ประเภท

ขยะรีไซเคลิ ขยะอนิ ทรยี ์ ขยะอันตราย ขยะทวั่ ไป
รวบรวม
เศษอาหาร เศษผัก/ผลไม้ • หลอดไฟ เก็บทุกวันที่........ เก็บทกุ วนั /
- ทพ่ี กั อาศยั /สถานประกอบการ • ถ่านไฟฉาย ของเดือน ทุกวัน........ของสัปดาห์
- ทีพ่ กั อาศยั /สถานประกอบการ เกบ็ ทกุ วนั • กระป๋องสเปรย์
นดั วนั เกบ็ ทกุ วนั ...............ของสปั ดาห์ - ที่สาธารณะ ถงั /ถงุ (เขียว/ขยะยอ่ ยสลาย) • แบตเตอรี่ ฝังกลบ ณ สถานท่ี
- ถงั ข้าวหมู กาจดั มลู ฝอย
- ท่สี าธารณะ ถงั /ถงุ (เหลอิ ง/ขยะรไี ซเคลิ ) • เกบ็ รวบรวม ณ จดุ Droft off
เกบ็ ทกุ วนั • เทศบาลนดั วนั เกบ็
• กระดาษ
• พลาสติก • เศษอาหารรวบรวมไปเลยี้ งสัตว์
• แกว้ • เศษผัก ผลไม้  ทาป๋ยุ หมักชวี ภาพ / EM
• โลหะ/อลูมเิ นียม • เศษก่ิงไม้ ใบไม้ เศษอาหาร ทาป๋ยุ หมัก
• รวบรวมใสถ่ งั มฝี าปิด ให้หน่วยงานที่
นาเขา้ สกู่ ระบวนการรีไซเคิล สถานเี ก็บรวบรวม
รบั ผิดชอบนาไปใชป้ ระโยชน์
• ธนาคารขยะรีไซเคลิ กาจดั อย่างถกู ต้อง โดย
• ศูนยว์ ัสดรุ ไี ซเคิลชุมชน ไม่ทิ้ง ถุงพลาสติก โลหะ การฝงั กลบแบบปลอดภัย
• ผา้ ปา่ รีไซเคลิ (secure landfill)
• อปท. / ผรู้ บั ซ้อื ของเกา่ เศษแก้ว ฯลฯ ปะปนใน
• อืน่ ๆ ขยะย่อยสลาย รไี ซเคลิ

ร้านรับซอ้ื ของเก่า โรงงานรีไซเคิล



รีไซเคลิ = ขายได้

กระดาษ พลาสตกิ ขวดแก้ว อลูมเิ นยี ม โลหะ

ตวั อย่างวัสดรุ ีไซเคลิ ทม่ี ีการซ้ือขายในปัจจุบัน

ประเภท ขวดน้าปลา ตวั อย่างวสั ดุรไี ซเคิล ขวดน้าสม้ สายชู
แก้ว ขวดสรุ า กลม/แบน ขวดเครอ่ื งปรงุ รส ขวดเครื่องด่มื ชูกา้ ลัง

ขวดน้าอัดลม ขวดเบียร์ เศษแกว้ รวมสี
ขวดแบนเล็ก

ตัวอย่างวัสดรุ ไี ซเคลิ ที่มกี ารซ้ือขายในปัจจบุ ัน

ประเภท ตวั อยา่ งวัสดรุ ีไซเคิล

กระป๋อง กระป๋องน้าอดั ลม/เบยี ร์ กระปอ๋ ง /กลอ่ งอะลูมเิ นียม
(อะลูมเิ นียม/
กระปอ๋ งเหล็กบรรจุอาหารสา้ เรจ็ รูป (ปลา เศษอะลมู เิ นียม เช่น กระทะ
โลหะ) กระปอ๋ ง กาแฟ) เครือ่ งครัว

ตัวอยา่ งวัสดรุ ไี ซเคิลทมี่ ีการซอื้ ขายในปจั จบุ นั

ประเภท กระดาษหนังสือพิมพ์ ตวั อยา่ งวัสดรุ ไี ซเคลิ กระดาษสมดุ
กระดาษ กระดาษแข็งกลอ่ งนา้ ตาล กระดาษกลอ่ งนม /กลอ่ งน้าผลไม้
กระดาษหนังสอื เลม่ ทุกชนิด กระดาษขาว-ดา้ กระดาษยอ่ ยเหลอื บมนั หน้าเดียว
กระดาษสี/กลอ่ งรองเทา้
กระดาษถุงปูน กระดาษอารต์ มนั (เป็นเลม่ ) กระดาษคอมพิวเตอร์

กระดาษยอ่ ยสวย

การจดั การขยะอนิ ทรีย์

ทาน้าหมกั ชีวภาพ

น้ายาเอนกประสงค์

การจดั การขยะอินทรีย์
หมกั ก๊าซชีวภาพ

การจัดการขยะอินทรีย์

เล้ียงไสเ้ ดือน

การจดั การขยะอินทรีย์

หมกั ทาป๋ ุย

ขยะอนั ตรายทีพ่ บได้ในสา้ นกั งาน

 ถ่านไฟฉาย ถ่านกระดมุ ถ่านก้อนแบน
 ขวดบรรจนุ า้ ยาลบคาผดิ
 แบตเตอรี่มือถือ
 หลอดไฟแบบตา่ งๆ สตาร์ทเตอร์
 กระป๋ องสเปรย์ กระป๋ องสี สารเคมีกาจดั แมลง
 ตลบั หมกึ พิมพ์ หมกึ เครื่องถา่ ยเอกสาร
 ยาหมดอายุ ปรอทวดั ไข้
 ขวดนา้ ยาทาความสะอาด
 ภาชนะบรรจนุ า้ มนั เครื่อง

ขยะอันตราย และอาการเจบ็ ปว่ ย
เมอื่ สารพษิ เข้าสรู่ า่ งกาย

ขยะอนั ตราย สารพษิ ผลตอ่ สุขภาพ

ถา่ นไฟฉาย สารแมงกานสี ปวดศีรษะ ง่วงนอน อ่อนเพลยี ซึมเศรา้
กระป๋องสี อารมณ์แปรปรวน จติ ใจไมส่ งบ ประสาทหลอน
เกดิ ตะครวิ ทแี่ ขน ขา สมองสบั สน สมองอกั เสบ
หลอดฟลอู อเรสเซนต์
สารฆา่ แมลง ถ่านกระดมุ สารปรอท เกิดการระคายเคอื งต่อผวิ หนัง
เหงือกบวม อกั เสบ เลอื ดออกงา่ ย
แบตเตอร่ีรถยนต์
สารเคมีก้าจัดแมลง สารตะกั่ว ปวดศีรษะ อ่อนเพลีย ตัวซดี
กระปอ๋ งสี ปวดทอ้ ง ปวดเมอ่ื ยกล้ามเน้อื
ความจา้ เสือ่ ม ชกั กระตกุ หมดสติ
สเปรย์ น้ายาย้อมผม
ยาทาเลบ็ /ลา้ งเล็บ สารพิษอนื่ ๆ เกิดการระคายเคืองตอ่ ผวิ หนงั คันหรือ บวม
เครอื่ งสา้ อางหมดอายุ ปวดศีรษะ หายใจขัด เปน็ ลม

การจัดการขยะของสานกั งาน

สภาพปัจจบุ นั

หลอดไฟชนดิ อื่นๆ
ถา่ นไฟฉาย

แบตเตอร่มี ือถือ

หลอดไฟ

กระปอ๋ งสเปรย์

จดุ แยกทิ้ง รวบรวม ขนสง่ โรงงานกาจดั

แหลง่ กาเนดิ ขยะและวิธกี ารจดั การ กรมอนามยั

อาคารสานักงาน หอ้ งประชมุ โรงอาหาร พืน้ ทที่ ว่ั ไปรอบอาคาร

ขยะ ขยะ ขยะ ขยะ ขยะ ขยะ ขยะ ขยะ ขยะ
รไี ซเคิล อันตราย อนิ ทรีย์ ท่ัวไป อนิ ทรีย์ รไี ซเคลิ ทว่ั ไป อนิ ทรีย์ ท่วั ไป
ทพี่ กั ขยะ รวบรวม จดุ รวบรวม ทพ่ี กั ขยะ รวบรวม ท่ีพกั ขยะ
จุดเก็บ จดุ ทิง้ รวม จดุ รวบรวม
รวบรวม

ขาย เทศบาล อาหารสตั ว์ เทศบาล อาหารสัตว์ ขาย เทศบาล อาหารสัตว์ เทศบาล
นา้ หมกั เกบ็ ขน น้าหมัก เกบ็ ขน
เก็บขน นา้ หมกั เกบ็ ขน หมกั กา๊ ซ หมกั ก๊าซ

หมกั กา๊ ซ

สถานการณ์มูลฝอยกรมอนามัย

• จากข้อมูลผลการสารวจปรมิ าณและองคป์ ระกอบมลู ฝอยกรม
อนามยั พบวา่ มปี รมิ าณมลู ฝอยทเ่ี กิดข้นึ ในกรมอนามัย
ประมาณ 386.46 กโิ ลกรมั ตอ่ วัน

• จานวนบุคลากรของกรมอนามัย 1,228 คน

สารวจปริมาณมลู ฝอยในวนั ทาการ 5 วัน (จนั ทร์-ศุกร์)

การสารวจปริมาณขยะกรมอนามยั

องค์ประกอบขยะ ขยะทัว่ ไป ขยะอันตราย
22% 1%
ประเภท ชนดิ ของมูลฝอย ร้อยละตอ่ นน. ร้อยละต่อ นน.
มลู ฝอย รวมของมลู ฝอย รวมของมลู ฝอย ขยะรีไซเคิล ขยะอินทรยี ์
อนิ ทรีย์ 18% 59%
รไี ซเคลิ เศษพชื ผัก/ใบไม้/เปลือกผลไม/้ 54.07 54.07
เศษอาหาร 16.89 ขยะท่ัวไป ขยะอนั ตราย ภาพรวมประเทศ
ทัว่ ไป โลหะ 2.29 3% 3%
กระดาษ 3.96 28.21
อน่ื ๆ แก้ว 3.34 ขยะรีไซเคิล ขยะอนิ ทรยี ์
อันตราย ขวดพลาสตกิ 5.63 0.83 30% 64%
ยาง/หนงั 1.67 100
ซองขนม/ซองบะหมี่/เศษไม/้ 1.87
เศษผ้า
โฟม 0.83
ถงุ พลาสตกิ 10.90
ทิชชู ผา้ อนามัย แพมเพิส 14.61
ถ่านอลั คาไลน์ 0.83
100
รวม

ทม่ี า : กรมควบคมุ มลพษิ

การจดั การมูลฝอยกรมอนามัยในปจั จุบัน

ภาชนะรองรับ เกบ็ รวบรวม ขนและกาจัด
แยกประเภท และเคลือ่ นย้าย

อาคารและพ้นื ที่ทว่ั ไป พนักงานเก็บรวบรวมมูลฝอยจากถงั ขยะ • เกบ็ และขนไปกาจัด
และเคล่ือนยา้ ยไปยังท่พี ักรวม โดยเทศบาลนครนนทบรุ ี
 ขยะรไี ซเคลิ
 ขยะท่ัวไป - ขยะทว่ั ไป เพอ่ื รอขนไปกาจดั
- ขยะรไี ซเคิล รอจาหนา่ ย

โรงอาหาร

 ขยะทัว่ ไป
 ขยะรีไซเคิล
 ขยะอินทรีย์ (เศษอาหาร)

การรวบรวมขยะของกรมอนามยั

ขยะรีไซเคิล =ขายได้ ขยะท่วั ไป

ท่พี กั ขยะ

เทศบาล
เกบ็ ขนไปกาจัด

สภาพถังเก็บรวบรวม

01 02 03 04

แนวทางการดาเนนิ งาน 1. การมีส่วนรว่ ม
ในการจดั การขยะ
- รณรงค์ ประชาสมั พันธใ์ หค้ วามรู้ ความเขา้ ใจ ดา้ นการลด คัดแยก การ
นา้ ไปใช้ประโยชน์

- ขอความร่วมมือจากทุกภาคสว่ น ท้งั ผู้บรหิ าร บุคลากร พนกั งานท้าความ
สะอาด ในการด้าเนนิ งานและกิจกรรมร่วมกันในฐานะทกุ คนก่อให้เกิดขยะ

2. การลด คดั แยก และนาขยะกลับมาใชป้ ระโยชน์

โดยการกาหนดระเบียบ ขอ้ ตกลงร่วมกันใหท้ กุ คนปฏบิ ตั ติ าม เช่น
- ลดการใชก้ ระดาษ โดยใช้เอกสารอิเล็กทรอนิกส์
-ลดการใชถ้ ุงพลาสติก กลอ่ งอาหารสาเร็จรูปประเภทใช้แล้วทงิ้
- ลดปริมาณบรรจุภัณฑ์อาหารว่าง/ครมี เทียม/น้าตาลในหอ้ งประชมุ
- ใช้กระดาษ Reuse
- นาภาชนะทใ่ี ช้ซ้าได้ไปซือ้ เครื่องด่มื แทนการใชแ้ กว้ พลาสตกิ
- การคดั แยกขยะอยา่ งถูกต้องใหส้ ามารถนาไปใช้ประโยชน์และกาจัดได้อย่างมี
ประสิทธภิ าพ

แนวทางการลด คัดแยก และนาขยะมาใช้ประโยชน์

ประเภท ชนดิ การแยกท้งิ การจดั การ

ขยะอนิ ทรีย์ เศษอาหารจากส้านักงาน ท้ิงใสถ่ ุงแยกออกจากขยะทั่วไป น้าไปรวมกบั เศษอาหารในโรงอาหาร
ผคู้ า้ ในโรงอาหารรวบรวมไว้ในภาชนะรวบรวม
ขยะรไี ซเคิล เศษเปลอื กผลไม้ ใหเ้ อกชนมาเกบ็ ขนทกุ วนั เพอื่ น้าไปเล้ียงสตั ว์

เศษอาหารจากการประกอบอาหาร เทเครื่องด่มื ออกให้หมดและกลัว้ ดว้ ยน้าสะอาด - รวบรวมจ้าหนา่ ยแก่ผรู้ บั ซ้ือของเกา่
ของร้านคา้ และเศษอาหารจากการ
รับประทาน ก่อนแยกทง้ิ ลงภาชนะขยะรไี ซเคิล หรือ ภาชนะ - กระป๋องเครือ่ งดื่มประเภทอลมู ิเนียม

ขวดพลาสตกิ ใส หรอื ขวด PET สเี หลือง อาจจะรวบรวมมอบให้โครงการขาเทยี ม
พลาสตกิ อ่นื ๆ กระป๋องเครอ่ื งดมื่
ประเภทเหล็กและอลมู ิเนยี ม คดั แยกและมดั รวมไว้ - รวบรวมจา้ หน่ายแกผ่ ้รู บั ซื้อของเกา่
ขวดแกว้
- เทเคร่ืองดืม่ ออกให้หมด สง่ บรษิ ทั ผูร้ ไี ซเคิล ทา้ หลังคาเขยี ว สมุด
กระดาษท่ีใชแ้ ล้ว - พับกลอ่ งตามข้นั ตอนบนฝาถัง กระดาษ
- แยกท้ิงลงภาชนะแยกเฉพาะ
กลอ่ งเคร่อื งด่มื UHT กล่องนม

แนวทางการลด คัดแยก และนาขยะมาใช้ประโยชน์ (ต่อ)

ประเภท ชนิด การแยกท้งิ การจดั การ

ขยะอนั ตราย - แบตเตอรโ่ี ทรศพั ทม์ อื ถอื แยกทิ้งลงภาชนะรองรบั ขยะอันตราย เทศบาลนครนนทบุรเี ก็บขนไปกา้ จดั อยา่ ง
- หลอดฟลูออเรสเซนต์ ถูกตอ้ ง
- ถ่านไฟฉาย
- ภาชนะบรรจุสารเคมตี ่างๆ

ขยะทว่ั ไป - ถุง/ซองขนม ลกู อม แยกทิ้งลงภาชนะขยะท่วั ไป หรือ ถงั สีน้าเงิน - รวบรวมไว้ทพ่ี ักขยะรวมใหเ้ ทศบาลนคร
- ถงุ พลาสติก หลอดกาแฟ นนทบุรีเกบ็ ขนน้าไปก้าจัด
- ซองน้าตาล/กาแฟ/ครีมเทียม