คำชี้แจง112

คำช้ีแจง
เอกสารประกอบการเรียนเรอ่ื งรำวงมาตรฐาน กลุม่ สาระการเรยี นรู้
ศลิ ปะ สาระนาฏศลิ ป์ เล่มนี้จดั ทำข้นึ เพ่อื ใชเ้ ป็นส่ือ การเรียนรู้ใน
การเรยี นการสอนเรอ่ื งรำวงมาตรฐาน
นกั เรยี นควรศกึ ษาคำแนะนำใหเ้ ขา้ ใจ ดังนี้
1. เอกสารประกอบการเรยี นมี 3 สว่ น คือ

1.1 แบบทดสอบก่อนเรยี นและหลังเรยี น
1.2 เนอ้ื เร่อื งรำวงมาตรฐาน
1.3 ควิ อารโ์ คด้ (QR Code) รำวงมาตรฐาน
2. ควรศกึ ษาและปฏิบตั ติ ามคำชี้แจงหรือคำสั่งในเอกสาร
ประกอบการเรยี นอยา่ งต้ังใจ
3. การใช้เอกสารประกอบการเรียน นกั เรียนสามารถเรียนรู้ด้วย
ตนเอง เรยี นรเู้ ปน็ คู่กับเพ่ือน และเป็นกล่มุ ย่อย โดยเรียนรรู้ ว่ มกนั มี
ผู้นำกลมุ่ เน้นบทบาทของสมาชกิ ภายในกลุ่ม ซึ่งจะต้องวาง
แผนการเรยี นรูร้ ่วมกัน
3. การทำแบบทดสอบกอ่ นเรยี นและหลงั เรียน รวมทั้งกจิ กรรมต่าง
ๆ ในเอกสารประกอบการเรยี นควรทำด้วยความตั้งใจ
4. ศกึ ษาเนือ้ หาความรู้และใบงานใหเ้ ข้าใจ สามารถนำความรูท้ ่ี
ได้รบั อภิปรายแลกเปลย่ี นความรู้ร่วมกัน และฝกึ ปฏิบัติ ทา่ รำกับ
เพ่อื นสมาชิกไดถ้ กู ต้อง
5. สอบถามครผู ู้สอนเมื่อมีปัญหาหรืออปุ สรรคในการปฏบิ ตั ิกจิ กรรม
การเรียนรู้

2

แบบทดสอบก่อนเรยี น

คำชีแ้ จง
1. แบบทดสอบฉบับน้ีเปน็ แบบปรนัย จำนวน 10 ขอ้
คะแนนเต็ม 10 คะแนน
2. ห้ามทำเครอื่ งหมายใด ๆ ลงในแบบทดสอบ
3. ใหน้ ักเรยี นเลอื กคำตอบทถ่ี กู ที่สุดเพยี งคำตอบเดียวและ
ทำเคร่อื งหมายกากบาท ลงในกระดาษคำตอบ
…………………………………………

1. รำวงมาตรฐานปรบั ปรุงจากการแสดงข้อใด
ก. ลิเก
ข รำโทน
ค. หมอลำ
ง. รำวงชาวบา้ น

2. เหตุใดรฐั บาลจึงให้มกี ารปรับปรุงการเลน่ รำวงเป็นรำวง
มาตรฐาน
ก. จดั ระเบยี บการรำวงให้เป็นแบบแผนสวยงาม
ข. เป็นการสือ่ ถงึ ประชาชนให้มีความรัก สามัคคี
ค. ส่งเสรมิ การรำวงใหเ้ ปน็ ทยี่ อมรับของนานาชาติ
ง. ถูกทุกขอ้

3

3. บทเพลงขอ้ ใดใช้ขบั รอ้ งในการเลน่ รำวงพน้ื บา้ น
ก. เพลงยวนยา่ เหล
ข. เพลงงามแสงเดอื น
ค. เพลงชาวไทย
ง. เพลงรำซมิ ารำ

4. รำโทนมีลกั ษณะการละเล่นอยา่ งไร
ก. ขบั ร้องบทเพลงทมี่ ีการประพันธ์ไว้แล้ว
ข. เดนิ รำคชู่ ายหญงิ เปน็ วงกลมใช้ทา่ รำใดกไ็ ด้
ค. จะรำอยา่ งมรี ะเบยี บแบบแผน
ง. กลองยาวตปี ระกอบจังหวะ

5. ก่อนการแสดงรำวงมาตรฐาน ผู้แสดงหญิง-ชายจะทำความ
เคารพกนั ด้วยวิธีใด
ก. พนมมอื ไหว้
ข. ถอนสายบัว
ค. ยนื่ มอื จบั กนั
ง. โค้งคำนับให้กัน

6. ข้อใดไมใ่ ช่เครือ่ งแตง่ กายในการแสดงรำวงมาตรฐาน
ก. แบบพ้ืนบ้าน
ข. แบบสากลนยิ ม
ค. แบบราตรสี โมสร
ง. แบบชุดไทยประยุกต์

4

7. บุคคลใดไมม่ ีบทบาทในการคิดประดิษฐ์ท่ารำวงมาตรฐาน
ก. นางลมุล ยมะคุปต์
ข. นางมลั ลี คงประภศั ร์
ค. นางศุภลกั ษณ์ ภัทรนาวิก
ง. ทา่ นผู้หญงิ ละเอยี ด พิบูลสงคราม

8. ขอ้ ใดสมั พันธก์ ัน
ก. เพลงงามแสงเดอื น – ท่ารำสอดสร้อยมาลาแปลง
ข. เพลงบชู านักรบ – ท่าชะนรี า่ ยไมแ้ ละทา่ จ่อเพลิงกาฬ
ค. เพลงชาวไทย – ท่ารำชกั แป้งผดั หน้า
ง. เพลงดอกไม้ของชาติ – ท่ารำส่าย

9. บทเพลงรำวงมาตรฐานไมไ่ ด้กล่าวถงึ เร่อื งใด
ก. ปลกุ ใจใหส้ รู้ บ
ข. การทำหน้าท่ี
ค. กล่าวชมผ้หู ญงิ
ง. ความสามคั คี

10. ถ้านกั เรียนมโี อกาสเผยแพรร่ ำวงมาตรฐานแต่ไม่สามารถรำได้
ถูกต้อง นักเรยี นจะทำอย่างไร
ก. รำแบบทีเ่ รารำได้ เพราะคนดูไมน่ า่ จะรจู้ กั ท่ารำ
ข. บอกผู้รว่ มงานว่ารำไมไ่ ด้ไมส่ ามารถเผยแพรไ่ ด้
ค. คน้ ควา้ ฝกึ ปฏบิ ัตทิ ำรำวงมาตรฐานใหถ้ กู ต้อง
ง. ขอให้เพื่อนช่วยแสดงรำวงมาตรฐานแทนเรา

5

รำวงมาตรฐาน

เปา้ หมายการเรยี นรู้
มาตรฐาน ศ 3.1

เข้าใจและแสดงออกทางนาฏศิลป์อย่างสร้างสรรค์ วิเคราะห์
วิพากษ์วิจารณ์คุณค่านาฏศิลป์ ถ่ายทอดความรู้สึก ความคิดอย่าง
อสิ ระ ช่ืนชม และประยุกต์ใช้ในชวี ติ ประจำวนั

สมรรถนะสำคญั ของผเู้ รยี น
ความสามารถในการแก้ปญั หา
ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี

คณุ ลกั ษณะอนั พึงประสงค์
รักความเป็นไทย
ตัวชีว้ ัดที่ 7.1 ภาคภูมใิ จในขนบธรรมเนียมประเพณี

ศิลปวัฒนธรรมไทย และมีความกตัญญกู ตเวที

สาระสำคัญ
รำวงมาตรฐานเป็นการแสดงที่พัฒนามาจากการเล่นรำโทน

เป็นการแสดงที่สรา้ งความสนกุ สนานและผอ่ นคลายใหก้ บั คนในชาติ
บทเพลงมเี นอ้ื หาท่ีสง่ เสริมใหเ้ กิดความรัก สามัคคี และเป็นศิลปะที่
แสดงถงึ เอกลกั ษณข์ องชาตทิ ีค่ วรอนรุ ักษไ์ ว้สืบไป

ภาระงาน
แสดงทา่ รำวงมาตรฐาน 10 เพลง

6

ผังสาระการเรยี นรู้

ประวัติความเปน็ มา

บทเพลงและท่า รำวงมาตรฐาน รูปแบบและ
รำทใ่ี ชใ้ นรำวง
ลักษณะการแสดง
มาตรฐาน รำวงมาตรฐาน

เคร่ืองแต่งกาย

การแสดงรำวงมาตรฐาน

1. ประวตั ิความเปน็ มา
รำวงมาตรฐาน เป็นการแสดงที่มีวิวฒั นาการมาจาก “รำโทน”

ซึง่ เป็นการรำและรอ้ งของชาวบา้ น มีผรู้ ำทง้ั ชายและหญิง รำกันเป็น
คู่ ๆ รอบครกตำขา้ วที่วางควำ่ ไวห้ รือรำกนั เป็นวงกลม โดยมีโทนเป็น
เครื่องดนตรีประกอบจังหวะ ลักษณะการรำและร้องเป็นไปตาม
ความถนัดไมม่ แี บบแผนกำหนดไว้ เปน็ การรำและรอ้ งงา่ ย ๆ มุ่งเนน้
ความสนุกสนานรนื่ เริงเป็นสำคัญ เชน่ เพลงชอ่ มาลี เพลงยวนยา
เหล เพลงหลอ่ จริงนะดารา เพลงตามองตา เพลงใกล้เข้าไปอีกนิด
ฯลฯ ด้วยเหตุท่ีการรำชนดิ นี้มโี ทนเป็นเครื่องดนตรีประกอบจงั หวะ
จึงเรยี กการแสดงชุดนีว้ า่ “รำโทน”

7

ในช่วงระหว่าง พ.ศ. 2484 – 2488 เป็นช่วงสงครามโลก
ครง้ั ที่ 2 ทหารญี่ปนุ่ ได้ยกพลขนึ้ ทีต่ ำบลบางปู จงั หวดั สมุทรปราการ
เมอื่ วันท่ี 8 ธันวาคม 2484 เพอื่ เจรจาขอตัง้ กองทัพในประเทศไทย
ซงึ่ มีจอมพล ป. พบิ ลู สงคราม เปน็ นายกรัฐมนตรี ซ่งึ ประชาชนต่าง
อยใู่ นสถานการณท์ ่ีความเดือนรอ้ น หวาดกลวั เปน็ อยา่ งมาก ต่อมา
เมื่อปี พ.ศ. 2487 รัฐบาลตระหนักถึงความสำคัญของการละเล่น
รื่นเริงประจำชาติและเห็นว่าคนไทยนิยมเล่นรำโทนกันอย่าง
แพร่หลาย ถ้าปรับปรุงการเล่นรำโทนให้เป็นระเบียบทั้งเพลงร้อง
ลีลาท่ารำและการแต่งกาย จะทำให้การเล่นรำโทนเป็นที่นิยมมาก
ยิ่งขึ้น จึงได้มอบหมายให้กรมศิลปากรปรับปรุงรำโทนให้เป็น
มาตรฐาน มีการแต่งเนื้อร้องทำนองเพลงและนำท่ารำจากแม่บท
มากำหนดเปน็ ทา่ รำเฉพาะแตล่ ะเพลงอยา่ งเปน็ แบบแผน

รำวงมาตรฐาน มีทั้งหมด 10 เพลง โดยกรมศิลปากรแต่งเนอ้ื
ร้อง ทำนอง จำนวน 4 เพลงคือ เพลงงามแสงเดือน เพลงชาวไทย
เพลงรำซิมารำ และเพลงคืนเดือนหงาย ท่านผู้หญิงละเอียด
พิบูลสงคราม แต่งเนื้อร้องอีก 6 เพลงคือ เพลงดวงจันทร์วันเพ็ญ
เพลงดอกไม้ของชาติ เพลงดวงจันทร์ขวัญฟ้า เพลงหญิงไทยใจงาม
เพลงบูชานักรบ และเพลงยอดชายใจหาญ ส่วนทำนองเพลงทั้ง
10 เพลง กรมศลิ ปากรและกรมประชาสมั พนั ธ์เปน็ ผแู้ ตง่

จากการสัมภาษณ์นางสุวรรณี ชลานุเคราะห์ ศิลปินแห่งชาติ
สาชาศิลปะการแสดง (นาฏศิลป์ไทย) ปีพุทธศักราช 2533 อธิบาย
ว่า “ทา่ รำเพลงรำวงมาตรฐานประดิษฐท์ า่ รำโดยนางลมลุ ยมะคปุ ต์

8

นางมัลลี คงประภัศร์ และนางศุภลักษณ์ ภัทรนาวิก ซึ่งเป็น
ผู้เชี่ยวชาญการสอนนาฏศิลป์ไทย วิทยาลัยนาฏศิลป์ ส่วนผู้คิด
ประดิษฐ์จังหวะเท้าของเพลงดวงจันทร์วันเพ็ญ คือ นางจิตรา
ทองแถม ณ อยุธยา อาจารย์ใหญ่โรงเรียนสังคีตศิลป์ ปัจจุบันคือ
วทิ ยาลัยนาฏศลิ ป์ (ปี พ.ศ.2485 – 2486)

เมื่อปรับปรุงการเล่นรำโทนให้มีมาตรฐานและมีความ
เหมาะสมจึงมีการเปลี่ยนชื่อเป็น “รำวงมาตรฐาน” อันมีลักษณะ
การแสดงที่เป็นการรำร่วมกันระหว่างชาย – หญิง เป็นคู่ ๆ
เคลอื่ นย้ายเวียนไปเป็นวงกลม

การแสดงรำวงมาตรฐานมีผแู้ สดงครัง้ แรกดงั น้ี
นายอาคม สายาคม นางสุวรรณี ชลานเุ คราะห์
นายจำนง พรพิสุทธิ์ นางศริ วิ ฒั น์ ดิษยนนั ทน์
นายธรี ยทุ ธ ดวงศรี นางสาวสุนันทา บุณยเกตุ

โอกาสในการแสดงรำวงมาตรฐาน
รำวงมาตรฐาน เป็นการรำที่ได้รับความนิยมสืบมาจนถึง

ปัจจุบัน นิยมเล่นในงานรื่นเริงบันเทิงต่าง ๆ และยังนิยมนำมาใช้
เล่นแทนการเต้นรำ นำมาใชห้ ลังจากจบการแสดงหรือจบงานบันเทิง
ต่าง ๆ เพื่อเชิญชวนผู้ร่วมงานออกมารำวงร่วมกันเป็นการแสดง
ความสามคั คีกลมเกลียว อีกทง้ั ยังเปน็ ท่ีนิยมของชาวตา่ งชาตใิ นการ
ออกมารำวงเพอ่ื ความสนกุ สนาน

9
เครื่องดนตรี

แต่เดิมมีเครื่องดนตรีประกอบการรำ คือ โทน ฉิ่ง กรับ
ต่อมาเมื่อมีการพัฒนารำโทนขึ้นจนเป็นรำวงมาตรฐานจนถึง
ปจั จุบัน จึงไดเ้ พมิ่ เคร่อื งดนตรปี ระกอบเป็นวงดนตรีไทย (วงป่พี าทย์
ไมน้ วม) หรือวงดนตรีสากล บรรเลงประกอบรำวงมาตรฐาน

วงดนตรไี ทย (วงปพี่ าทย)์

ที่มารปู ภาพ https://sites.go ogle.com/site/

วงดนตรสี ากล (วงคอมโบ)้

ท่มี ารูปภาพ https://www.riverlightmusic.com/

10
2. เครื่องแตง่ กาย

เคร่อื งแตง่ กายมีการกำหนดการแต่งกายของผแู้ สดงใหม้ ี
ระเบียบโดยแตง่ เป็นคู่รบั กนั ท้งั ชายและหญิง ดังน้ี

2.1 แบบพ้ืนบา้ น ผู้ชายนุ่งโจงกระเบน สวมเสอื้ คอกลม
มผี า้ คาดเอว ผหู้ ญงิ นงุ่ โจงกระเบน ห่มสไบอดั จบี

ทม่ี ารปู ภาพ http://runvongsrp.blogspot.com

2.2 แบบไทยพระราชนิยม ผ้ชู ายนุ่ง โจงกระเบน สวมเสื้อ
ราชประแตน ใสถ่ งุ เท้า รองเท้า ผหู้ ญงิ แต่งชุดไทยแบบรัชกาลท่ี 5
นุง่ โจงกระเบน สวมเส้อื ผ้าลูกไม้ สไบพาดบา่ ผูกเป็นโบวท์ ้ิงชายไว้
ข้างลำตวั ดา้ นขวา ใสเ่ คร่ืองประดบั มกุ

ทม่ี ารูปภาพ
https://www.gotoknow.org/posts/520495

11
2.3 แบบสากลนยิ ม ผชู้ ายแต่งสูท ผ้หู ญงิ แต่งชุดไทยเรือนต้น
หรือไทยจกั รี

ทม่ี ารูปภาพ https://sweetieshops.wordpress.com

2.4 แบบราตรสี โมสร ผชู้ ายนุ่งกางเกงสวมเสือ้ คอพระราชทาน
ผ้าคาดเอวห้อยชายด้านหน้า ผู้หญิงนุ่งกระโปรงยาวจีบหน้านาง
ใส้เสื้อจับเดรปชายผ้าห้อยจากบ่าลงไปทางด้านหลัง เปิดไหล่ขวา
ศีรษะทำผมเกลา้

ทีม่ ารูปภาพ https://sites.google.com/site/ramwongmatrathan

12

3. รปู แบบและลกั ษณะการแสดงรำวงมาตรฐาน
รำวงมาตรฐาน เป็นการรำหมู่ (ประกอบด้วยผู้แสดง 8 คน)

ท่ารำประดิษฐ์ขึ้นจากท่ารำมาตรฐานในเพลงแมบ่ ท ความสวยงาม
ของการรำอยู่ท่ีกระบวนทา่ รำที่มีลักษณะเฉพาะในแต่ละเพลง และ
เครื่องแต่งกายไทยสมัยต่าง ๆ รวมทั้งรูปแบบการแสดงในลักษณะ
การแปรแถวเปน็ วงกลม

การรำแบ่งเปน็ ขัน้ ตอนตา่ ง ๆ ไดด้ ังน้ี
ขั้นตอนที่ 1 ผู้แสดงชาย และหญิงเดินออกมาเป็นแถวตรง
สองแถวหันหนา้ เขา้ หากนั ต่างฝ่ายทำความเคารพด้วยการไหว้
ขั้นตอนที่ 2 รำแปรแถวเป็นวงกลมตามทำนองเพลง และรำ
ตามบทร้องรวม 10 เพลง โดยเปลี่ยนท่ารำไปตามเพลงต่าง ๆ
เริ่มตั้งแต่เพลงงามแสงเดือน ชาวไทย รำซิมารำ คืนเดือนหงาย
ดวงจันทร์วันเพ็ญ ดอกไม้ของชาติ หญิงไทยใจงาม ดวงจันทร์
ขวญั ฟ้า ยอดชายใจหาญ และบชู านักรบ
ขน้ั ตอนที่ 3 เมอื่ รำจบบทรอ้ งในเพลงที่ 10 ผู้แสดงรำเขา้ เวที
ทลี ะคตู่ ามทำนองเพลงจนจบ

13

4. บทเพลงและทา่ รำทใี่ ชใ้ นรำวงมาตรฐาน
เพลงร้องที่แต่งขึ้นใหม่ทั้ง 10 เพลง มีท่ารำที่กำหนดไว้

เป็นแบบแผนคือ

ชอื่ เพลงรำวงมาตรฐาน ทา่ รำประกอบเพลง
1. เพลงงามแสงเดอื น
2. เพลงชาวไทย ท่าสอดสร้อยมาลา
3. เพลงรำซิมารำ
4. เพลงคนื เดอื นหงาย ท่าชักแปง้ ผดั หน้า
5. เพลงดวงจนั ทร์วนั เพญ็
ท่ารำส่าย
6. เพลงดอกไม้ของชาติ ทา่ สอดสร้อยมาลาแปลง
7. เพลงหญงิ ไทยใจงาม
ทา่ แขกเต้าเขา้ รงั และ
8. เพลงดวงจันทรข์ วญั ฟ้า ท่าผาลาเพยี งไหล่

9. เพลงยอดชายใจหาญ ทา่ รำย่วั

10. เพลงบชู านักรบ ทา่ พรหมส่หี นา้ และ
ทา่ ยงู ฟอ้ นหาง

ทา่ ช้างประสานงา และ
ทา่ จนั ทร์ทรงกลดแปลง

หญิง ท่าชะนรี า่ ยไม้
ชาย ทา่ จ่อเพลงิ กัลป์
หญงิ ท่าขัดจางนาง และ
ทา่ ลอ่ แก้ว
ชาย ทา่ จันทรท์ รงกลดต่ำ
และทา่ ขอแก้ว

14

เพลงงามแสงเดือน (Ngam Sang Duan)

คำรอ้ ง : จมื่นมานติ ยน์ เรศ (นายเฉลิม เศวตนันท)์
หวั หนา้ กองการสังคีต กรมศิลปากร
(ประพันธใ์ นนามกรมศิลปากร)

ทำนอง : อาจารยม์ นตรี ตราโมท

เนือ้ เพลง:

งามแสงเดอื นมาเยือนส่องหล้า งามใบหนา้ เมือ่ อยู่วงรำ (ซ้ำ)

เราเลน่ กันเพ่อื สนุก เปลอื้ งทกุ ข์วายระกำ

ขอใหเ้ ล่นฟ้อนรำ เพอ่ื สามคั คีเอย

ท่ารำ : สอดสร้อยมาลา

15

เพลงชาวไทย (Chaw Thai)

คำรอ้ ง : จมนื่ มานติ ย์นเรศ (นายเฉลมิ เศวตนนั ท)์
หวั หน้ากองการสังคีต กรมศิลปากร
(ประพนั ธใ์ นนามกรมศิลปากร)

ทำนอง : อาจารย์มนตรี ตราโมท

เนอ้ื เพลง: ขออย่าละเลยในการทำหน้าท่ี
ชาวไทยเจ้าเอย๋ เปลอื้ งทกุ ข์สบายอยา่ งน้ี
มีเอกราชสมบูรณ์
การทเ่ี ราไดเ้ ลน่ สนุก ใหเ้ กง่ กาจเจิดจำรูญ
เพราะชาติเราได้เสรี ของชาวไทยเราเอย
เราจงึ ควรช่วยชูชาติ
เพือ่ ความสุขเพม่ิ พูน

ท่ารำ : ชกั แป้งผัดหน้า

16

เพลงรำซมิ ารำ (Ram ma si ma ram)

คำร้อง : จมนื่ มานติ ย์นเรศ (นายเฉลมิ เศวตนนั ท์)
หัวหนา้ กองการสงั คตี กรมศิลปากร
(ประพนั ธใ์ นนามกรมศิลปากร)

ทำนอง : อาจารยม์ นตรี ตราโมท

เนอื้ เพลง:

รำมาซมิ ารำ เรงิ ระบำกันใหส้ นกุ

ยามงานเราทำงานกันจริง ๆ ไม่ละไม่ทง้ิ จะเกิดเขญ็ ขุก

ถงึ ยามว่างเราจงึ รำเล่น ตามเชงิ เช่นเพื่อให้สร่างทกุ ข์

ตามเย่ยี งอย่างตามยคุ เลน่ สนุกอย่างวัฒนธรรม

เล่นอะไรให้มีระเบยี บ ให้งามใหเ้ รียบจึงจะคมขำ

มาซมิ าเจ้าเอ๋ยมาฟอ้ นรำ มาเลน่ ระบำของไทยเราเอย

ทา่ รำ : รำสา่ ย

17

เพลงคืนเดือนหงาย (Ken Dern Ngai)

คำร้อง : จมน่ื มานติ ยน์ เรศ (นายเฉลิม เศวตนันท์)
หัวหนา้ กองการสังคีต กรมศิลปากร
(ประพนั ธใ์ นนามกรมศลิ ปากร)

ทำนอง : อาจารย์มนตรี ตราโมท

เนื้อเพลง:

ยามกลางคนื เดอื นหงาย เยน็ พระพายโบกพล้วิ ปลิวมา

เย็นอะไรกไ็ มเ่ ยน็ จิต เท่าเยน็ ผูกมติ รไมเ่ บ่ือระอา

เยน็ ร่มธงไทยปกไปทว่ั หลา้ เยน็ ยิ่งน้ำฟา้ มาประพรมเอย

ทา่ รำ : สอดสร้อยมาลาแปลง

18

เพลงดวงจนั ทร์วันเพ็ญ (Dong jan wan pen)

คำรอ้ ง : ทา่ นผู้หญิงละเอียด พบิ ูลสงคราม
ทำนอง : อาจารยม์ นตรี ตราโมท

เนอื้ เพลง : ลอยเดน่ อยู่ในนภา
ดวงจนั ทร์วนั เพ็ญ รัศมีทอแสงงามตา
ฉายงามส่องฟ้า
ทรงกลดสดสี นวลนอ้ งยองใย
แสงจันทรอ์ รา่ ม งามจรงิ ยอดหญิงชาตไิ ทย
ไมง่ ามเท่าหนา้ จริตกิรยิ านมิ่ นวลละไม
งามเอยแสนงาม ออ่ นหวานจับใจ
งามวงพกั ตรย์ ่ิงดวงจันทรา ยัว่ ยวนหทยั
วาจากังวาน ขวัญใจชาติเอย
รูปทรงสมสว่ น
สมเป็นดอกไม้

ท่ารำ : แขกเตา้ เขา้ รัง ผาลาเพียงไหล่

19

เพลงดอกไมข้ องชาติ (Dok mai kong chat)

คำร้อง : ท่านผูห้ ญงิ ละเอียด พบิ ูลสงคราม
ทำนอง : อาจารย์มนตรี ตราโมท

เนื้อเพลง :

(สร้อย) ขวัญใจดอกไม้ของชาติ งามวิลาศนวยนาดร่ายรำ (ซำ้ )

เอวองค์อ่อนงาม ตามแบบนาฏศิลป์

ชีช้ าตไิ ทยเนาวถ์ นิ่ เจริญวัฒนธรรม (สร้อย)

งานทกุ ส่งิ สามารถ สรา้ งชาตชิ ่วยชาย

ดำเนินตามนโยบาย สู้ทนเหนื่อยยากตรากตรำ

(สร้อย)

ท่ารำ : รำยั่ว

20

เพลงหญงิ ไทยใจงาม (Ying Thai Jai Ngam)

คำรอ้ ง : ทา่ นผู้หญงิ ละเอยี ด พิบลู สงคราม
ทำนอง : ครเู อื้อ สนุ ทรสนาน

เนอื้ เพลง : ดาวแวววาวระยบั
เดอื นพราว สง่ ใหเ้ ดือนงามเด่น
โสภาเพียงเดอื นเพญ็
แสงดาวประดบั เสรมิ ให้เดน่ เลิศงาม
ดวงหน้า หญงิ ไทยสง่ ศรีชาติ
คุณความดีท่ีเห็น ใจกล้ากาจเรืองนาม
ขวัญใจ กอ้ งปรากฏท่ัวคาม
รูปงามพลิ าศ ยิ่งเดอื นดาวพราวแพรว
เกียรติยศ
หญงิ ไทยใจงาม

ท่ารำ : พรหมสีห่ นา้ ยูงฟอ้ นหาง

21

เพลงดวงจันทร์ขวัญฟา้ (Dong Jan Kwan Fa)

คำรอ้ ง : ทา่ นผู้หญงิ ละเอยี ด พบิ ลู สงคราม
ทำนอง : ครูเออื้ สนุ ทรสนาน

เนอ้ื เพลง : ชื่นชีวาขวญั พ่ี
ดวงจนั ทร์ขวัญฟ้า แตข่ วัญพป่ี ระจำใจ
เอกราชอธปิ ไตย
จนั ทร์ประจำราตรี คือขวัญใจพ่ีเอย
ท่ีเทิดทนู คอื ชาติ
ถนอมแนบสนิทใน

ทา่ รำ : ชา้ งประสานงา จันทร์ทรงกลดแปลง

22

เพลงยอดชายใจหาญ (Yod Shy Jai Han)

คำร้อง : ทา่ นผู้หญิงละเอยี ด พิบลู สงคราม
ทำนอง : ครูเอ้ือ สนุ ทรสนาน

เน้ือเพลง : ขอสมานไมตรี
โอย้ อดชายใจหาญ กอรป์ กรณกี จิ ชาติ
ไมข่ อเวน้ เดนิ ตาม
น้องขอรว่ มชีวี ทำเต็มความสามารถ
แมส้ ุดยากลำเคญ็
นอ้ งจักส้พู ยายาม

ทา่ รำ : หญงิ ชะนรี ่ายไม้
ชาย จ่อเพลิงกาฬ

23

เพลงบูชานกั รบ (Boo Cha Nak Rop)

คำรอ้ ง : ทา่ นผู้หญงิ ละเอยี ด พบิ ลู สงคราม
ทำนอง : ครเู อ้ือ สนุ ทรสนาน

เนื้อเพลง : ท่ีมั่นคงท่มี ่ันคงกล้าหาญ
นอ้ งรักรกั บชู าพ่ี สมศักดชิ์ าตินกั รบ
ทม่ี านะทม่ี านะอดทน
เปน็ นักสเู้ ชย่ี วชาญ เกยี รติพ่ีขจรจบ
นอ้ งรกั รักบูชาพี่ ทข่ี ยนั ทขี่ ยันกิจการ
หนักแสนหนกั พี่ผจญ ทำทุกด้านทำทุกดา้ นครันครบ
น้องรกั รกั บูชาพี่ ทร่ี กั ชาติที่รกั ชาตยิ ิ่งชีวติ
บากบัน่ สรา้ งหลักฐาน ชาตยิ งอยยู่ งอยูค่ ู่พภิ พ
น้องรักรักบูชาพ่ี
เลือดเนอ้ื พพี่ ลีอุทิศ

ท่ารำ : เทยี่ วท่ี 1 หญิง ขดั จางนาง ชาย จันทร์ทรงกลด
เท่ยี วที่ 2 หญงิ ล่อแก้ว ชาย ขอแก้ว

24

แบบทดสอบหลังเรียนเรยี น

คำชแ้ี จง
1. แบบทดสอบฉบับนเ้ี ป็นแบบปรนยั จำนวน 10 ข้อ
คะแนนเตม็ 10 คะแนน
2. หา้ มทำเครอ่ื งหมายใด ๆ ลงในแบบทดสอบ
3. ใหน้ กั เรียนเลือกคำตอบทถ่ี ูกทสี่ ุดเพยี งคำตอบเดียวและ
ทำเคร่อื งหมายกากบาท ลงในกระดาษคำตอบ
…………………………………………

1. บทเพลงขอ้ ใดใช้ขบั ร้องในการเล่นรำวงพื้นบา้ น
ก. เพลงยวนย่าเหล
ข. เพลงงามแสงเดอื น
ค. เพลงชาวไทย
ง. เพลงรำซมิ ารำ

2. รำวงมาตรฐานปรับปรงุ จากการแสดงข้อใด
ก. ลเิ ก
ข รำโทน
ค. หมอลำ
ง. รำวงชาวบา้ น

25

3. รำโทนมีลักษณะการละเลน่ อย่างไร
ก. ขบั รอ้ งบทเพลงทม่ี กี ารประพนั ธ์ไวแ้ ลว้
ข. จะเดินคเู่ ปน็ วงกลมใช้ทา่ รำใดก็ได้
ค. จะรำอย่างมีระเบียบแบบแผน
ง. กลองยาวตปี ระกอบจงั หวะ

4. เหตุใดรัฐบาลจงึ ใหม้ ีการปรับปรงุ การเล่นรำวงเป็นรำวง
มาตรฐาน
ก. จัดระเบียบการรำวงให้เปน็ แบบแผนสวยงาม
ข. เป็นการสือ่ ถงึ ประชาชนใหม้ ีความรกั สามคั คี
ค. สง่ เสรมิ การรำวงใหเ้ ปน็ ที่ยอมรบั ของนานาชาติ
ง. ถูกทกุ ข้อ

5. บทเพลงรำวงมาตรฐานไม่ไดก้ ลา่ วถึงเรือ่ งใด
ก. ปลุกใจให้สู้รบ
ข. การทำหน้าท่ี
ค. กล่าวชมผูห้ ญิง
ง. ความสามัคคี

6. ขอ้ ใดไม่ใช่เครื่องแตง่ กายในการแสดงรำวงมาตรฐาน
ก. แบบพ้นื บา้ น
ข. แบบสากลนยิ ม
ค. แบบราตรีสโมสร
ง. แบบชุดไทยประยกุ ต์

26

7. ข้อใดสมั พันธ์กัน
ก. เพลงงามแสงเดอื น – ท่ารำสอดสร้อยมาลาแปลง
ข. เพลงบูชานกั รบ – ทา่ ชะนรี า่ ยไม้และท่าจอ่ เพลิงกาฬ
ค. เพลงชาวไทย – ท่ารำชักแปง้ ผดั หน้า
ง. เพลงดอกไม้ของชาติ – ทา่ รำสา่ ย

8. ก่อนการแสดงรำวงมาตรฐาน ผู้แสดงหญิง-ชายจะทำความ
เคารพกนั ด้วยวิธีใด
ก. พนมมอื ไหว้
ข. ถอนสายบัว
ค. ยื่นมือจบั กนั
ง. โคง้ คำนบั ใหก้ ัน

9. บุคคลใดไมม่ บี ทบาทในการคิดประดษิ ฐ์ท่ารำวงมาตรฐาน
ก. นางลมลุ ยมะคปุ ต์
ข. นางมัลลี คงประภัศร์
ค. นางศภุ ลกั ษณ์ ภทั รนาวิก
ง. ทา่ นผูห้ ญงิ ละเอยี ด พบิ ูลสงคราม

10. ถา้ นักเรียนมีโอกาสเผยแพรร่ ำวงมาตรฐานแต่ไม่สามารถรำได้
ถูกต้อง นักเรยี นจะทำอยา่ งไร
ก. รำแบบท่ีเรารำได้ เพราะคนดไู ม่นา่ จะรู้จักท่ารำ
ข. บอกผูร้ ว่ มงานวา่ รำไม่ได้ไมส่ ามารถเผยแพรไ่ ด้
ค. คน้ คว้า ฝกึ ปฏิบัติทำรำวงมาตรฐานใหถ้ ูกต้อง
ง. ขอให้เพื่อนชว่ ยแสดงรำวงมาตรฐานแทนเรา

27

เฉลยแบบทดสอบกอ่ นเรียน

ขอ้ ที่ ข้อคำตอบถูกตอ้ ง ขอ้ ที่ ขอ้ คำตอบถกู ต้อง
1ข 6ง
2ง 7ค
3ข 8ก
4ง 9ง
5ก 10 ค

เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน

ข้อท่ี ข้อคำตอบถกู ต้อง ข้อที่ ข้อคำตอบถูกต้อง
1ก 6ง
2ข 7ง
3ก 8ค
4ข 9ง
5ก 10 ค

28

เอกสารอา้ งอิง

สถาบันพฒั นาคณุ ภาพวชิ าการ (พว.). คมู่ ือครูหนงั สอื เรยี นดนตรี-
นาฏศลิ ป์ ชนั้ มัธยมศกึ ษาปที ี่ 3. กรุงเทพมหานคร : สำนกั พิมพ์
สถาบนั พฒั นาคุณภาพวิชาการ (พว.) จำกัด, 2562
https://sites.google.com/site/ajanthus/rawng-matrthan
http://www.skoolbuz.com/library/content/245
http://www.finearts.go.th/node/342 (กรมศลิ ปากร)
https://hilight.kapook.com/view/78920
https://sites.google.com
https://sites.go ogle.com/site
https://www.riverlightmusic.com
http://runvongsrp.blogspot.com
https://www.gotoknow.org/posts/520495
https://sweetieshops.wordpress.com
https://sites.google.com/site/ramwongmatrathan
https://th.wikipedia.org/

29

ภาคผนวก

30

ใบงาน

เรื่องรำวงมาตรฐาน กลุ่มสาระการเรยี นรู้ศลิ ปะ สาระนาฏศิลป์
...........................................................................................................

1. ทำแบบทดสอบก่อนเรียนและเมื่อศึกษาเอกสารจบแล้ว
จงึ ทำแบบทดสอบหลังเรียนด้วยความซื่อสตั ย์

2. ให้นักเรียนศึกษาเอกสารประกอบการเรียนรู้เรื่องรำวง
มาตรฐาน สรุปความรู้ที่ได้รับจากการศึกษารูปแบบแผนภาพ
ความคิดเปน็ รายบคุ คล

3. ใช้เครื่องโทรศัพท์ส่องคิวอาร์โค้ด (QR Code) เข้าดูวิดีโอ
การแสดงรำวงมาตรฐาน เพ่อื ฝึกปฏิบัตริ อ้ งเพลงและฝกึ ปฏิบัติท่ารำ
รำวงมาตรฐาน

4. จับคู่กับเพื่อนหรือจัดกลุ่มปฏิบัติการแสดงรำวงมาตรฐาน
และชว่ ยเหลือกันในการเรียนรูใ้ หเ้ กิดความชำนาญ

5. ประเมินผลการปฏิบัติท่ารำ รำวงมาตรฐาน ตามแบบ
บันทึกผลการปฏิบัติเพลงรำวงมาตรฐาน โดยผู้ประเมินศึกษาและ
ใช้เกณฑ์การประเมินการผลการปฏิบตั ิเพลงรำวงมาตรฐาน

31

แบบบันทกึ ผลการปฏบิ ัติเพลงรำวงมาตรฐาน
เพลง.....................................................

ชอ่ื นกั เรยี น /ชื่อกล่มุ ..........................................................................

แบบบันทกึ ผลการปฏบิ ัตเิ พลงรำวงมาตรฐาน

รายการ คะแนน 0
321

1. ความถูกต้องของท่ารำ

2. ความถูกตอ้ งของจังหวะ

3. ความพร้อมเพรียงในการรำ

4. ความสวยงามของท่ารำ

5. ความตัง้ ใจ/การทำงานร่วมกบั ผูอ้ ืน่

รวม...........................คะแนน

ข้อเสนอแนะ ....................................................................................
.........................................................................................................

.........................................................................................................

ลงช่ือ.........................................ผู้ประเมิน
(..........................................)

( ) ครู ( ) ผปู้ กครอง ( ) เพื่อน
............../..................../.............

เกณฑ์การประเมนิ ผลการปฏิบตั เิ พลงรำวงมาตรฐาน

รายการ เกณฑ์การพิจารณา
ประเมนิ
1. ความ 3210

ถูกตอ้ งของ ปฏบิ ัติทา่ รำ ปฏบิ ตั ทิ ่ารำ ปฏบิ ตั ทิ า่ รำ ปฏบิ ตั ิทา่ รำ

ทา่ รำ ถกู ต้อง ถกู ตอ้ งเปน็ ถูกตอ้ ง ไม่ถูกตอ้ ง

ตามลำดบั บางทา่ เลก็ น้อย เป็น

กอ่ น หลงั มีความ ไม่มคี วาม สว่ นมาก

สามารถใช้ สอดคล้อง สอดคลอ้ ง ไมม่ ีความ

มอื เทา้ ในการใช้ ของการใช้ สอดคลอ้ ง

และลำตวั มือ เทา้ มอื เท้า ของการใช้

ให้มคี วาม และลำตัว และลำตวั มือ เท้า

สอดคล้อง และลำตัว

สมั พนั ธก์ ัน

2. ความ ใชม้ ือ และ ใชม้ อื และ ใชม้ อื และ ใช้มือ และ
ถูกต้องของ เท้าถกู ต้อง เท้าถูกต้อง เทา้ ถูกตอ้ ง เท้า
จังหวะ จงั หวะและ จงั หวะ จังหวะ ไม่ถูกตอ้ ง
มีความ บางท่า ไมม่ คี วาม จังหวะ
สอดคลอ้ ง และมคี วาม สอดคลอ้ ง ไม่มีความ
สัมพนั ธก์ นั สอดคล้อง สัมพนั ธ์กนั สอดคลอ้ ง

33

เกณฑก์ ารประเมินผล (ตอ่ )

รายการ 3 เกณฑ์การพจิ ารณา 0
ประเมิน 21

3. ความ ปฏิบตั ทิ า่ รำ ปฏบิ ัตทิ ่ารำ ปฏบิ ตั ทิ า่ รำ ปฏิบัตทิ า่ รำ
พร้อมเพรียง ไดพ้ รอ้ ม ได้พรอ้ ม ได้พร้อม ไม่พร้อม

ในการรำ เพรยี ง เพรยี ง เพรยี ง เพรยี ง และ

สอดคลอ้ ง ไม่ เลก็ น้อย ไม่มีความ
กบั สอดคล้อง ไมม่ ีความ สอดคล้อง
ท่วงทำนอง กบั สอดคล้อง รปู ขบวน
เพลง ทว่ งทำนอง รปู ขบวน แถว
รูปขบวน เพลงรปู แถว ไมส่ วยงาม

แถว ขบวนแถว ไมส่ วยงาม
สวยงาม สวยงาม

4. ความ ปฏบิ ัตทิ า่ รำ ปฏิบตั ิทา่ รำ ปฏบิ ัตทิ ่ารำ ปฏบิ ัติท่ารำ
สวยงามของ สวยงาม สวยงาม อ่อนชอ้ ย ไมส่ วยงาม

ท่ารำ เช่อื มท่ารำ เช่ือมท่ารำ เช่อื มทา่ รำ เช่ือมทา่ รำ
ใชอ้ วยั วะ ใช้อวัยวะ ใช้อวัยวะ ใชอ้ วัยวะ
ทุกส่วนของ ทุกส่วนของ ทกุ สว่ นของ ทกุ ส่วนของ

ร่างกาย ร่างกาย รา่ งกาย ร่างกาย
สัมพันธก์ นั สัมพันธ์กัน ไม่สัมพนั ธ์ ไม่สมั พนั ธ์

สอดคลอ้ ง เลก็ นอ้ ย กนั กัน

กบั
ทว่ งทำนอง

เพลง

34

เกณฑ์การประเมนิ ผล (ต่อ)

รายการ เกณฑ์การพิจารณา
ประเมนิ
3210
5. ความ
ต้งั ใจ/การ ปฏิบัติท่ารำ ปฏบิ ัตทิ า่ รำ ปฏิบตั ทิ า่ รำ ปฏิบัตทิ ่ารำ
ทำงาน
รว่ มกบั ผอู้ ่นื โดยแสดง โดยแสดง โดยแสดง โดยไมม่ ี

ถงึ ความ ถึงความ ถึงความ ความตั้งใจ

ตง้ั ใจ มี ตั้งใจ มี ตั้งใจ เล็กน้อย

ความอดทน ความอดทน เลก็ นอ้ ย ไมม่ ีการรับ

สนุกสนาน รบั ฟงั รบั ฟงั ฟังคดิ เห็น

และรบั ฟัง คิดเหน็ ของ คดิ เห็นของ ของผ้อู น่ื

ความ ผอู้ ืน่ ผอู้ ืน่ บา้ ง

คิดเหน็ ของ

ผูอ้ ่ืน

เกณฑ์การตัดสินการประเมนิ ระดบั คณุ ภาพ ดี
คะแนน 11 - 15 ระดับคณุ ภาพ พอใช้
คะแนน 6 - 10
ระดับคณุ ภาพ ปรับปรงุ
คะแนน 1 - 5 ระดบั คุณภาพ ไมผ่ ่านการประเมนิ
คะแนน 0

35