tes 5

1

รายงานการฝึ กงาน
จดั ทาโดย

นาย เสกสรรค์ บญุ ยะกลัมพะ
รหสั ประจาตัวนักศึกษา 62209010064

สาชาวชิ า เทคโนโลยสี ารสนเทศ

ก

คานา

รายเลม่ นีจ้ ดั ทาขนึ้ เพือ่ การศกึ ษาหาความรูเ้ ก่ียวกบั การใชภ้ าษา
ในการสือ่ สารในสถานประกอบการ เพ่อื ไดศ้ กึ ษาอยา่ งเขา้ ใจเพ่ือเป็น
ประโยชนก์ บั การเรยี น หวงั วา่ รายงานเลม่ นีจ้ ะเป็นประโยชนก์ บั ผอู้ ่าน
หากมขี อผิดพลาดประการใด ขออภยั มา ณ ท่ีนีด้ ว้ ย

สารบญั ข

คานา ก
สารบญั ข
เอกสารทางราชการในหนว่ ยงานราชการ 1
เอกสารราชการ 5
เอกสารสิทธิ 8
เอกสารท่ีเป็นหลกั ฐานแห่งการกอ่ สทิ ธิ 9
การเขยี นหนงั สอื ราชการ 13
ความแตกต่างระหว่างหนงั สอื ภายในกบั หนงั สอื ภายนอก 15

1

เอกสารทางราชการในหน่วยงานราชการ
เอกสาร

ความหมายของคาวา่ "เอกสาร"
มาตรา 1 (7) “เอกสาร” หมายความวา่ กระดาษหรอื วตั ถอุ ่ืนใดซงึ่ ไดท้ าให้

ปรากฏความหมายดว้ ยตวั อกั ษร ตวั เลข ผงั หรอื แผนแบบอยา่ งอ่ืน จะเป็นโดยวธิ ีพมิ พ์
ถ่ายภาพ หรอื วิธีอ่นื อนั เป็นหลกั ฐานแห่งความหมายนนั้
องคป์ ระกอบของเอกสาร
(1) กระดาษหรอื วตั ถอุ ่นื ใด
(2) ซงึ่ ไดท้ าใหป้ รากฏความหมายดว้ ยตวั อกั ษร ตวั เลข ผงั หรอื แผนแบบอยา่ งอ่ืน
(3) จะเป็นโดยวธิ ีพิมพ์ ถ่ายภาพ หรอื วิธีอ่ืน อนั เป็นหลกั ฐานแห่งความหมายนนั้

ดงั นนั้ ความหมายของคาวา่ "เอกสาร" ตามประมวลกฎหมายอาญา ไม่ไดจ้ ากดั
อยเู่ พียงแค่เอกสารท่ีเป็นกระดาษเทา่ นนั้ แตย่ งั หมายความรวมถึงวตั ถอุ น่ื ใดดว้ ย ซง่ึ
ไดท้ าใหป้ รากฏความหมายดว้ ยตวั อกั ษร ตวั เลข ผงั หรอื แผนแบบอยา่ งอ่นื โดยการทา
ใหป้ รากฏความหมายนนั้ อาจจะใชว้ ธิ ีพมิ พ์ ถ่ายภาพ หรอื วธิ ีอ่นื อนั เป็นหลกั ฐานแห่ง
ความหมายนนั้

2

กรณีทย่ี งั มไิ ด้ทาใหป้ รากฏความหมายดว้ ยตัวอักษร ตวั เลข
อนั เป็ นหลักฐานแหง่ ความหมายนั้น มิใชเ่ อกสารตาม
ความหมายของ ป.อ. มาตรา 1 (7)

คาพพิ ากษาศาลฎกี าท่ี 1564/2557 ใบส่งั จองท่ยี งั ไมไ่ ดม้ ีการกรอกขอ้ ความใด
ๆ เพ่อื ใหเ้ ป็นหลกั ฐานในการส่งั จองพระเครอ่ื งท่ีโจทกร์ ว่ มเป็นผจู้ ดั สรา้ ง มใิ ช่เอกสาร
ตามความหมายของ ป.อ. มาตรา 1 (7) แมจ้ าเลยไม่คืนใหโ้ จทกร์ ว่ ม จาเลยก็ไมม่ ี
ความผดิ ฐานเอาไปเสยี ซอ่ นเรน้ ทาใหส้ ญู หาย หรอื ไรป้ ระโยชนซ์ งึ่ เอกสารของผอู้ น่ื
โดยประการท่นี า่ จะเกดิ ความเสยี หายแกผ่ อู้ ่นื เชน่ กนั

คาพพิ ากษาศาลฎกี าท่ี 5674/2544 แบบพิมพเ์ ชค็ ท่ียงั ไม่ไดก้ รอกรายการ
เทา่ กบั ยงั มิไดท้ าใหป้ รากฏความหมายดว้ ยตวั อกั ษร ตวั เลข อนั เป็นหลกั ฐานแหง่
ความหมายนนั้ จงึ ไมเ่ ป็นเอกสารตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 1(7) แมจ้ าเลย
เอาแบบพิมพเ์ ชค็ ของผเู้ สยี หายไป กไ็ ม่มคี วามผดิ ตามมาตรา 188

คาพพิ ากษาศาลฎกี าท่ี 1209/2522 โจทกร์ ว่ มเป็นภรยิ าจาเลยไดย้ ่ืนฟอ้ งจาเลย
เรยี กคา่ อปุ การะเลีย้ งดแู ละขอใหเ้ ปิดประตบู า้ นทโ่ี จทกร์ ว่ มอาศยั อยู่ การท่ีโจทกร์ ว่ ม
ไดใ้ หช้ า่ งภาพถ่ายภาพหอ้ ง เคร่อื งใชต้ เู้ สอื้ ผา้ และของอ่นื ๆ ภายในบา้ นนนั้ เหน็ ไดว้ า่
ภาพดงั กลา่ วเป็นภาพจาลองของหอ้ ง เคร่อื งใช้ ฯลฯ เท่านนั้ ไม่ไดแ้ สดงความหมายให้
ปรากฏแต่อย่างใด หอ้ ง เคร่อื งใชฯ้ ลฯ มีสภาพเป็นอยอู่ ย่างไร เม่อื ถ่ายเป็นภาพ
ออกมาก็ปรากฏอยใู่ นสภาพอยา่ งนนั้ ไมเ่ ป็นหลกั ฐานแหง่ ความหมายอยา่ งใด ๆ เลย
ภาพถ่ายและฟิลม์ ของภาพถ่ายดงั กลา่ วจงึ ไมเ่ ป็นเอกสารตามมาตรา

3

เอกสารจะมีขนึ้ ในรูปใด ๆ กไ็ ด้ ซึง่ ทาใหป้ รากฏความหมายดว้ ยอักษร
ตัวเลข ผัง หรือแผนแบบอย่างอ่นื จะเป็ นโดยวิธพี มิ พ์ ถ่ายภาพ หรอื วิธอี น่ื ใด
อันเป็ นหลกั ฐานความหมายนั้น เชน่ เครอ่ื งหมายทะเบยี นอาวธุ ปืน หมายเลข
เคร่อื งยนตห์ รอื หมายเลขท่ตี วั ถงั รถยนต์ บตั รเครดติ เป็นตน้

คาพพิ ากษาศาลฎีกาท่ี 6266/2545 จาเลยมีและพาอาวธุ ปืนติดตวั ไปโดยไม่ได้
รบั ใบอนญุ าต และยงั ขดู ลบเครอ่ื งหมายทะเบยี นอาวธุ ปืนอนั เป็นเอกสารราชการ
เพ่อื ใหผ้ อู้ น่ื หลงเชื่อวา่ เป็นอาวธุ ปืนไม่มีเคร่อื งหมายทะเบยี นอาวธุ ปืนอีกดว้ ย นบั เป็น
การกระทาความผดิ อยา่ งอกุ อาจ ไม่เคารพยาเกรงตอ่ กฎหมาย ทงั้ หากจาเลยใชอ้ าวธุ
ปืนดงั กลา่ วกอ่ เหตใุ ด ๆ ขนึ้ ย่อมยากแกก่ ารตรวจสอบหาตวั ผกู้ ระทาความผดิ ท่ี
แทจ้ รงิ สอ่ แสดงถงึ พฤตกิ ารณท์ ่ีไมส่ จุ รติ ของจาเลย พฤติการณแ์ หง่ คดจี งึ เป็นเร่อื ง
รา้ ยแรงไมส่ มควรรอการลงโทษใหแ้ ก่จาเลย จาเลยจะอา้ งวา่ มีภาระตอ้ งอปุ การะเลยี้ ง
ดบู คุ คลในครอบครวั นนั้ กเ็ ป็นเพยี งเหตผุ ลและความจาเป็นสว่ นตวั ของจาเลยเท่านนั้
ไม่เพยี งพอท่จี ะรบั ฟังเพ่อื รอการลงโทษจาคกุ ใหแ้ กจ่ าเลย

การท่ีจาเลยขดู ลบเคร่อื งหมายทะเบียนอาวธุ ปืนของเจา้ พนกั งานออกทงั้ หมด
เป็นเพยี งการทาลายเอกสารไมใ่ ช่การปลอมเอกสาร เพราะไม่มีเอกสารเหลอื อยใู่ หผ้ ู้
หนงึ่ ผใู้ ดหลงเช่ือวา่ เป็นเอกสารท่ีแทจ้ รงิ การกระทาของจาเลยจงึ ไมเ่ ป็นความผดิ ฐาน
ปลอมเอกสารราชการตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 265 และ 268 ปัญหานี้
เป็นปัญหาขอ้ กฎหมายท่ีเก่ยี วกบั ความสงบเรยี บรอ้ ย ศาลฎกี ามอี านาจยกขนึ้ อา้ ง
และแกไ้ ขใหถ้ กู ตอ้ งไดต้ ามประมวลกฎหมายวิธีพจิ ารณาความแพง่ มาตรา 195 วรรค
สอง ประกอบมาตรา 225

4

คาพพิ ากษาศาลฎกี าท่ี 6820/2552 การทจ่ี าเลยเอาไปเสยี ซงึ่ เอกสารบตั ร
เครดติ วีซา่ การด์ ของบรษิ ัท บ. อนั เป็นบตั รอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ และเอกสารตาม ป.อ.

คาพพิ ากษาศาลฎกี าท่ี 6820/2552 การท่ีจาเลยเอาไปเสยี ซงึ่ เอกสารบตั รเครดิตวีซา่
การด์ ของบรษิ ัท บ. อนั เป็นบตั รอิเลก็ ทรอนกิ ส์ และเอกสารตาม ป.อ. มาตรา 1 (7) ซง่ึ
ออกใหแ้ ก่ น. ในประการท่นี ่าจะเกดิ ความเสยี หายแก่ น. และบรษิ ัท บ. แลว้ การ
กระทาของจาเลยจงึ เป็นความผดิ ตามบทบญั ญตั มิ าตรา 188

คาพพิ ากษาศาลฎกี าท่ี 1277/2537 จาเลยเอาหนงั สือเดินทาง ซงึ่ กระทรวง
ต่างประเทศออกใหแ้ กน่ ายสทิ ธิชยั หอมพวงษม์ าแกไ้ ขโดยแกะเอาภาพถา่ ยของนาย
สิทธิชยั หอมพวงษท์ ่ีปิดอยใู่ นปกดา้ นในออกแลว้ เอาภาพถา่ ยของจาเลยปิดลงไปแทน
นนั้ แมภ้ าพถ่ายจะไม่ใชเ่ อกสารตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 1(7) กต็ าม แต่
เม่อื นาไปปิดลงในหนงั สือเดนิ ทางดงั กลา่ ว ยอ่ มทาใหค้ วามหมายท่แี ทจ้ รงิ ของหนงั สอื
เดินทางเปลยี่ นแปลงไปวา่ จาเลย คือ นายสทิ ธิชยั หอมพวงษแ์ ละเป็นหนงั สอื เดินทาง
ท่ีกระทรวงการต่างประเทศออกใหแ้ ก่จาเลยโดยตรง ภาพถา่ ยของจาเลยท่ีไมเ่ ป็น
เอกสารจงึ เกดิ เป็นเอกสารหนงั สือเดนิ ทางของนายสทิ ธิชยั หอมพวงษ์ กลายเป็น
หนงั สอื เดนิ ทางของจาเลยเอง การกระทาของจาเลยจงึ เป็นการปลอมแปลงเอกสาร
ราชการเม่อื จาเลยนาไปใชแ้ สดงตอ่ เจา้ หนา้ ทต่ี รวจคนเขา้ เมอื ง เพ่อื เดนิ ทางออกไป
และเขา้ มาในราชการอาณาจกั ร ยอ่ มมีความผิดฐานปลอมเอกสารราชการและใช้
เอกสารราชการปลอม

5

เอกสารราชการ

ความหมายของคาว่า "เอกสารราชการ"
มาตรา 1 (8) “เอกสารราชการ” หมายความวา่ เอกสารซงึ่ เจา้ พนกั งานไดท้ าขนึ้

หรอื รบั รองในหนา้ ท่ี และใหห้ มายความรวมถงึ สาเนาเอกสารนนั้ ๆ ท่ีเจา้ พนกั งานได้
รบั รองในหนา้ ทด่ี ว้ ย

องคป์ ระกอบของเอกสารราชการ
(1) เอกสาร
(2) ซง่ึ เจา้ พนกั งานไดท้ าขนึ้ หรอื รบั รองในหนา้ ท่ี และใหห้ มายความรวมถงึ
สาเนาเอกสารนนั้ ๆ ท่เี จา้ พนกั งานไดร้ บั รองในหนา้ ทด่ี ว้ ย

เอกสารราชการ คือ เอกสารท่เี จา้ พนกั งานทาขนึ้ หรอื รบั รอง โดยจะตอ้ งเป็น
การทาขนึ้ หรอื รบั รองในหนา้ ทด่ี ว้ ย หากทานอกหนา้ ท่ยี อ่ มไม่ใช่เอกสารราชการ ทงั้ นี้
รวมถงึ สาเนาเอกสารนนั้ ๆ ท่เี จา้ พนกั งานรบั รองในหนา้ ท่ีดว้ ย

คาพพิ ากษาศาลฎีกาท่ี 13740/2553 เอกสารท่จี าเลยท่ี 2 ทาปลอมขนึ้ และ
นาไปใชเ้ ป็นหนงั สือรบั รองผลงานขององคก์ ารบรหิ ารสว่ นตาบล ห. ซง่ึ ตาม พ.ร.บ.
สภาตาบลและองคก์ ารบรหิ ารสว่ นตาบล พ.ศ.2537 มาตรา 60 วรรคหน่ึง กาหนดให้
นายกองคก์ ารบรหิ ารสว่ นตาบลควมคมุ และรบั ผดิ ชอบในการบรหิ ารราชการของ
องคก์ ารบรหิ ารสว่ นตาบลตามกฎหมาย ดงั นี้ ผทู้ ่ีจะลงลายมือชื่อรบั รองผลงานตาม
หนงั สอื ดงั กลา่ วจงึ เป็นนายกองคก์ ารบรหิ ารสว่ นตาบล ห. และมาตรา 65 วรรคหนง่ึ
ของพระราชบญั ญตั ดิ งั กลา่ วกาหนดวา่ ในการปฏิบตั หิ นา้ ท่ตี ามพระราชบญั ญตั ินีใ้ ห้
นายกองคก์ ารบรหิ ารสว่ นตาบลเป็นเจา้ พนกั งานตามประมวลกฎหมายอาญา หนงั สอื

6

รบั รองผลงานจงึ เป็นเอกสารทอ่ี อกโดยเจา้ พนกั งานซงึ่ กระทาการตามหนา้ ท่ี จงึ เป็น
เอกสารราชการตาม ป.อ. มาตรา 1 (8)

คาพิพากษาศาลฎีกาท่ี 4686/2541 ตามระเบียบกระทรวงศกึ ษาธิการว่าดว้ ย
การขอบใจหรอื อนโุ มทนาบตั ร พ.ศ. 2523 ขอ้ 3 ระบวุ ่าเม่อื มีผบู้ รจิ าคทรพั ยส์ ินแก่วดั
ใหเ้ จา้ อาวาสหรอื อธิบดีเจา้ สงั กดั ตอบขอบใจหรอื อนโุ มทนา เหน็ ไดว้ า่ การออก
อนโุ มทนาบตั รจะตอ้ งออกโดยเจา้ พนกั งานซงึ่ กระทาการตามหนา้ ท่ซี ง่ึ ป.อ. มาตรา 1
(8) ระบวุ า่ "เอกสารราชการ" หมายความว่า เอกสารซง่ึ เจา้ พนกั งานไดท้ าขนึ้ หรอื
รบั รองในหนา้ ท่ี และใหห้ มายรวมถึงสาเนาเอกสารนนั้ ๆ ท่ีเจา้ พนกั งานไดร้ บั รองใน
หนา้ ท่ีดว้ ย และตาม พ.ร.บ. คณะสงฆ์ พ.ศ. 2505 มาตรา 45 บญั ญตั ไิ วใ้ หไ้ วยาวจั กร
และเจา้ อาวาสเป็นเจา้ พนกั งานดว้ ย ดงั นนั้ อนโุ มทนาบตั รจงึ เป็นเอกสารราชการ

คาพิพากษาศาลฎกี าท่ี 4492/2536 แผน่ ปา้ ยทะเบียนรถยนตแ์ ละแผน่ ปา้ ย
วงกลมแสดงการเสียภาษีรถยนตเ์ ป็นเอกสารราชการ

คาพิพากษาศาลฎีกาท่ี 2409/2534 บตั รประจาตวั ประชาชนเป็นเอกสารท่ีเจา้
พนกั งานสานกั งานทะเบยี นบตั รประชาชนกระทรวงมหาดไทยไดท้ าขนึ้ บตั รประจาตวั
ประชาชนจงึ เป็นเอกสารราชการตามบทนยิ ามของประมวลกฎหมายอาญา มาตรา
1(8)

คาพิพากษาศาลฎีกาท่ี 5969/2530 หนงั สือรบั รองราคาท่ีดนิ ท่เี จา้ พนกั งาน
ท่ีดนิ ออกให้ เป็นเอกสาร ซงึ่ เจา้ พนกั งานไดท้ าขนึ้ หรอื รบั รองในหนา้ ท่ี จงึ เป็นเอกสาร
ราชการ

7

เมือ่ มใิ ช่เอกสารซง่ึ เจา้ พนักงานไดท้ าขึน้ หรือรับรองในหน้าที่ กไ็ มเ่ ป็ นเอกสาร
ราชการ

คาพพิ ากษาศาลฎีกาท่ี 10617/2546 สาเนาแบบคาขอโอนและรบั โอน
ทะเบยี นรถยนตแ์ มจ้ ะเป็นแบบพมิ พข์ องกรมการขนสง่ ทางบก แตก่ เ็ ป็นแบบพมิ พ์
สาหรบั ผทู้ ่ีประสงคจ์ ะจดทะเบียนโอนและรบั โอนรถยนตน์ าไปกรอกขอ้ ความลงไปได้
เอง แลว้ นาไปย่ืนตอ่ นายทะเบยี นเพ่อื จดทะเบยี นเท่านนั้ มใิ ช่เอกสารซงึ่ เจา้ พนกั งาน
ไดท้ าขนึ้ หรอื รบั รองในหนา้ ท่ี จงึ ไมเ่ ป็นเอกสารราชการ

คาพพิ ากษาศาลฎีกาท่ี 6288/2545 ใบรบั รองการตรวจสภาพรถเป็นเอกสารท่ี
กรมการขนสง่ ทางบกมอบใหบ้ รษิ ัท ต. จากดั ซง่ึ ไดร้ บั อนญุ าตใหจ้ ดั ตงั้ สถานตรวจ
สภาพรถ ออกและรบั รองการตรวจสภาพรถเพ่อื เป็นหลกั ฐานว่ารถยนตไ์ ดผ้ า่ นการ
ตรวจสภาพแลว้ พนกั งานของบรษิ ัท ต. จากดั ซง่ึ มหี นา้ ท่ีออกใบรบั รองการตรวจ
สภาพรถไม่ใช่เจา้ พนกั งานตามกฎหมาย ดงั นนั้ ใบรบั รองการตรวจสภาพรถท่อี อก
โดยพนกั งานของบรษิ ัทดงั กลา่ ว จงึ ไมอ่ าจถอื วา่ เป็นเอกสารราชการตาม ป.อ. มาตรา
1 (8)

คาพพิ ากษาศาลฎีกาท่ี 1375/2522 จาเลยถ่ายภาพจากเอกสารท่เี จา้ พนกั งาน
ไดร้ บั รองในหนา้ ท่ีภาพถ่ายเอกสารท่จี าเลยถ่ายมานนั้ เจา้ พนกั งานไมไ่ ดร้ บั รองดว้ ย
จงึ ไมใ่ ช่เอกสารราชการ แต่เป็นเพยี งเอกสารตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา
1(7)

คาพพิ ากษาศาลฎกี าท่ี 62/2515 คสู่ ญั ญาตกลงกนั ไม่ไดใ้ นเร่อื งการชาระ
ราคาทด่ี นิ เจา้ พนกั งานจงึ บนั ทกึ ถอ้ ยคาไวใ้ นแบบพิมพข์ องกรมท่ดี นิ (แบบ ท.ด.16)
ค่สู ญั ญาลงช่ือไว้ ขอ้ ความท่ีบนั ทกึ นีก้ เ็ ป็นแตเ่ อกสารธรรมดาหาใชเ่ อกสารราชการ
หรอื เอกสารมหาชนไม่

8

เอกสารสิทธิ

ความหมายของคาว่า "เอกสารสทิ ธิ"
มาตรา 1 (9) “เอกสารสทิ ธิ” หมายความว่า เอกสารท่ีเป็นหลกั ฐานแห่งการกอ่

เปลี่ยนแปลง โอน สงวนหรอื ระงบั ซง่ึ สทิ ธิ

องคป์ ระกอบของเอกสารสิทธิ
(1) เอกสาร
(2) ท่ีเป็นหลกั ฐานแห่งการกอ่ เปลย่ี นแปลง โอน สงวน หรอื ระงบั ซงึ่ สิทธิ

เอกสารสทิ ธิ คอื เอกสารท่ีเป็นหลกั ฐานแห่งการกอ่ สทิ ธิ เปล่ยี นแปลงสทิ ธิ โอน
สิทธิ สงวนสทิ ธิ หรอื ระงบั สิทธิ อย่างใดอยา่ งหน่งึ

9

เอกสารทเ่ี ป็ นหลักฐานแหง่ การกอ่ สทิ ธิ

คาพิพากษาศาลฎีกาท่ี 9042 - 9043/2547 เชค็ เป็นเอกสารอนั กอ่ ใหเ้ กดิ สทิ ธิ
ในการรบั เงนิ จากธนาคาร จงึ เป็นเอกสารสทิ ธิตาม ป.อ. มาตรา 1 (9)

คาพพิ ากษาศาลฎีกาท่ี 10385/2546 ใบถอนเงินท่ีจาเลยทาปลอมขนึ้ และ
นาไปใชถ้ อนเงนิ จากบญั ชีเงนิ ฝากของผเู้ สยี หาย เป็นหลกั ฐานท่ใี ชแ้ สดงวา่ ผเู้ สยี หาย
ไดถ้ อนเงนิ จากบญั ชเี งนิ ฝากธนาคารไปแลว้ เป็นเอกสารอนั กอ่ ใหเ้ กิดสทิ ธิในการรบั
เงนิ จากธนาคาร จงึ เป็นเอกสารสทิ ธิตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 1(9)

คาพพิ ากษาศาลฎกี าท่ี 1508/2538 ต๋วั เครอ่ื งบนิ ท่ีมมี ลู คา่ หรอื ราคาตามท่ี
ปรากฎในต๋วั ท่ีผมู้ ชี ่อื ในต๋วั มสี ทิ ธิท่จี ะใชโ้ ดยสารเคร่ืองบนิ จงึ เป็นเอกสารท่เี ป็น
หลกั ฐานแหง่ การก่อซง่ึ สิทธิตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา1(9)เป็นเอกสารสทิ ธิ

คาพพิ ากษาศาลฎีกาท่ี 2599/2534 สมดุ ค่ฝู ากบญั ชีเงนิ ฝากพเิ ศษมขี อ้ ความ
แสดงวา่ ผฝู้ ากไดฝ้ ากเงินไวท้ ่ีธนาคารยอ่ มเป็นหลกั ฐานแหง่ การกอ่ ตงั้ สิทธิแก่ผฝู้ ากท่ี
จะเรยี กถอนเงินฝากคนื หาใช่เพียงแตแ่ สดงรายการการฝากเงนิ และชื่อผฝู้ ากไม่ จงึ
เป็นเอกสารสทิ ธิ

คาพิพากษาศาลฎกี าท่ี 2716/2522 จาเลยทาปลอมขนึ้ ซงึ่ คาขอและสญั ญากู้
เงนิ จากกรมตารวจอนั ประกอบดว้ ยความเหน็ ของผบู้ งั คบั บญั ชารบั รองวา่ ผกู้ มู้ คี วาม
เดือดรอ้ นและจาเป็นจรงิ ควรใหก้ ไู้ ดเ้ ป็นกรณีพิเศษพรอ้ มดว้ ยบนั ทกึ ของ
ผบู้ งั คบั บญั ชาซง่ึ ยอมเป็นผคู้ า้ ประกนั ในการกรู้ ายนี้ หนงั สือท่จี าเลยทาปลอมขนึ้ นี้
เป็นเอกสารท่ีเป็นหลกั ฐานแหง่ การกอ่ ใหเ้ กิดสิทธิแก่ทางราชการกรมตารวจท่ีจะ
เรยี กรอ้ งใหผ้ กู้ แู้ ละผคู้ า้ ประกนั ชาระหนี้ การกระทาของจาเลยจึงเป็นการปลอม
เอกสารสทิ ธิอนั เป็นเอกสารราชการตาม มาตรา 266(1)

10

เอกสารทเี่ ป็ นหลักฐานแหง่ การระงบั สทิ ธิ เชน่ ใบเสรจ็ รบั เงนิ ใบกากบั ภาษี เป็น
ตน้
คาพิพากษาศาลฎีกาท่ี 6154/2540 ใบเสรจ็ รบั เงินคา่ เช่าบา้ นเป็นหลกั ฐานแหง่ การ
ระงบั ซงึ่ สิทธิของผใู้ หเ้ ชา่ จงึ เป็นเอกสารสทิ ธิตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 1(9)

คาพพิ ากษาศาลฎีกาท่ี 15544/2553 ใบรบั เงินค่านาหมายท่จี าเลยปลอมขนึ้
และนาไปใชข้ อรบั เงนิ คา่ นาหมายจากผเู้ สยี หาย เป็นหลกั ฐานท่ใี ชแ้ สดงว่าจาเลยได้
ชาระค่าป่วยการและคา่ พาหนะใหแ้ กเ่ จา้ พนกั งานในการนาสง่ หมายเรยี กพยานโจทก์
และหมายเรยี กจาเลยท่ี 1 ตามกฎกระทรวง ฉบบั ท่ี 7 (พ.ศ.2502) ออกตามความใน
พระราชบญั ญตั ใิ หใ้ ชป้ ระมวลกฎหมายวธิ ีพจิ ารณาความแพ่ง พทุ ธศกั ราช 2477 ขอ้
5 ซง่ึ ใชบ้ งั คบั ในขณะนนั้ จงึ เป็นเอกสารท่ีเป็นหลกั ฐานระงบั ซงึ่ สทิ ธิท่ศี าลชน้ั ตน้ จะ
เรยี กเงนิ ค่านาหมายจากผเู้ สยี หาย จงึ เป็นเอกสารสทิ ธิตาม ป.อ. มาตรา 1 (9) เม่อื
เอกสารดงั กลา่ วเป็นเอกสารของศาลชน้ั ตน้ โดยเจา้ พนกั งานศาลเป็นผจู้ ดั ทาขนึ้ จงึ
เป็นเอกสารสทิ ธิอนั เป็นเอกสารราชการ

คาพพิ ากษาศาลฎกี าท่ี 10959/2553 ใบกากบั ภาษีเป็นหลกั ฐานแสดงวา่ ผขู้ าย
ไดเ้ รยี กเก็บภาษีจากผเู้ สียหายซงึ่ เป็นผซู้ อื้ เครอ่ื งยนตแ์ ลว้ บรษิ ัท พ. ไมม่ ีสทิ ธิเรยี กเก็บ
ภาษีจากผเู้ สยี หายอกี จงึ เป็นหลกั ฐานแห่งการระงบั ไปซงึ่ สิทธิ เป็นเอกสารสทิ ธิ

คาพพิ ากษาศาลฎีกาท่ี 394/2544 สาเนารายงานการประชมุ วสิ ามญั ผถู้ ือหนุ้
ซงึ่ ทาปลอมขนึ้ โดยระบใุ หจ้ าเลยผเู้ ดยี วมีอานาจลงลายมือชื่อและประทบั ตราของ
บรษิ ัทลงช่ือผกู พนั บรษิ ัทเป็นหลกั ฐานเพ่อื ระงบั สทิ ธิของโจทกร์ ว่ ม ในการรว่ มลง
ลายมือชื่อผกู พนั บรษิ ัท จงึ เป็นเอกสารสทิ ธิตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 1(9)

คาพิพากษาศาลฎีกาท่ี 6303/2541 หนงั สือหลกั ฐานการไดร้ บั เงนิ และสละ
สิทธิในท่ีดนิ มรดกเป็นเอกสารท่ีเป็นหลกั ฐานแก่การกอ่ เปลยี่ นแปลง โอนหรอื ระงบั ซง่ึ
สทิ ธิในท่ีดนิ มรดก จงึ เป็นเอกสารสทิ ธิ ตาม ป.อ.มาตรา 1 (9)

11

กรณีทม่ี ิใช่เอกสารทเ่ี ป็ นหลกั ฐานแหง่ การก่อ เปลี่ยนแปลง โอน สงวนหรือ
ระงบั ซง่ึ สิทธิ จึงมิใชเ่ อกสารสทิ ธิ

คาพิพากษาศาลฎีกาท่ี 21841/2556 คารบั รองการชีแ้ นวเขตท่ีดินเป็นแบบ
พมิ พข์ องทางราชการ มไี วส้ าหรบั ใหผ้ คู้ รอบครองทาประโยชนท์ ่ดี นิ นาไปกรอก
ขอ้ ความและลงลายมอื ชื่อแสดงวา่ ตนครอบครองท่ีดนิ มีอาณาเขตเท่าใด และนาไป
ประกอบเอกสารอ่นื เพ่อื ใหเ้ จา้ พนกั งานกรมสง่ เสรมิ สหกรณจ์ ดั รูปทด่ี นิ และทาระวาง
แผนท่ี เอกสารดงั กลา่ วจงึ มใิ ช่เป็นเอกสารทเ่ี ป็นหลกั ฐานแหง่ การกอ่ เปลีย่ นแปลง
โอน สงวน หรอื ระงบั ซงึ่ สิทธิตาม ป.อ. มาตรา 1 (9) ไมเ่ ป็นเอกสารสทิ ธิ

คาพพิ ากษาศาลฎีกาท่ี 1762/2552 ใบส่งั ซอื้ สนิ คา้ เป็นเพียงคาเสนอท่ีจะซอื้
สินคา้ ของโจทกเ์ ทา่ นนั้ ใบส่งั ซอื้ สนิ คา้ จงึ มิใช่เอกสารท่ีเป็นหลกั ฐานแห่งการก่อ
เปล่ียนแปลง โอน สงวนหรอื ระงบั ซงึ่ สทิ ธิ มิใชเ่ อกสารสทิ ธิตามความใน ป.อ. มาตรา
1 (9)

คาพพิ ากษาศาลฎีกาท่ี 3448/2551 หนงั สอื มอบอานาจเป็นเพยี งเอกสารซงึ่
บคุ คลหนง่ึ เป็นผมู้ อบอานาจมอบหมายใหบ้ คุ คลอกี คนหนง่ึ เป็นผรู้ บั มอบอานาจ ใหม้ ี
อานาจจดั การทานติ กิ รรมแทน มไิ ดเ้ ป็นเอกสารท่ีเป็นหลกั ฐานแหง่ การกอ่
เปล่ยี นแปลง โอน สงวนหรอื ระงบั ซง่ึ สทิ ธิ จงึ ไม่เป็นเอกสารสทิ ธิตามประมวล
กฎหมายอาญา มาตรา 1 (9)

12

คาพิพากษาศาลฎกี าท่ี 2227/2547 "เอกสารสทิ ธิ" ตาม ป.อ. มาตรา 1 (9)
หมายความว่า เอกสารท่ีเป็นหลกั ฐานการกอ่ เปลยี่ นแปลง โอน สงวน หรอื ระงบั ซงึ่
สทิ ธิ แต่แบบคาขอใชบ้ รกิ ารบวั หลวง เอ.ที.เอม็ ท่ีจาเลยปลอมขนึ้ นนั้ เป็นเอกสารท่ี
จาเลยใชย้ ่ืนต่อธนาคารผเู้ สยี หายเพ่อื ขอให้ ส. ซง่ึ เป็นลกู คา้ เงินฝากประเภทสะสม
ทรพั ยข์ องธนาคารผเู้ สยี หายไดใ้ ชบ้ ตั รฝากถอนเงินอตั โนมตั ิ แต่ยงั ไมแ่ น่ว่าธนาคาร
ผเู้ สยี หายจะอนมุ ตั ติ ามแบบคาขอใชบ้ รกิ ารดงั กลา่ วหรอื ไม่ แบบคาขอใชบ้ รกิ าร
ดงั กลา่ วมใิ ชเ่ อกสารท่เี ป็นหลกั ฐานแห่งการกอ่ สิทธิในการฝาก - ถอนเงินกบั ธนาคาร
ผเู้ สยี หายโดยตรง จงึ มิใช่เอกสารสทิ ธิตามความใน ป.อ. มาตรา 1 (9)

คาพพิ ากษาศาลฎีกาท่ี 37/2543 ใบบนั ทกึ การขายดงั กลา่ วยงั มิไดล้ งขอ้ มลู
ของรา้ นคา้ จานวนเงนิ รหสั อนมุ ตั วิ งเงนิ วนั ท่ที ารายการและหมายเลขหนงั สอื เดนิ ทาง
ยงั ไมส่ ามารถนาไปเรยี กเก็บเงนิ ได้ จงึ มิใชเ่ อกสารแหง่ การก่อ เปลย่ี นแปลง โอน
สงวน หรอื ระงบั ซง่ึ สทิ ธิ ถือไม่ไดว้ ่าเป็นเอกสารสิทธิ

คาพพิ ากษาศาลฎกี าท่ี 2720/2535 คารอ้ งทกุ ขม์ ิใชเ่ อกสารสทิ ธิตาม
ความหมายแห่งประมวลกฎหมายอาญามาตรา 1(9) ดงั นนั้ ไม่ว่าจาเลยจะมีเจตนา
ทจุ รติ หลอกลวงผเู้ สียหายใหถ้ อนคารอ้ งทกุ ขห์ รอื ไมก่ ็ตาม ก็ไมอ่ าจลงโทษจาเลยใน
ความผิดฐานฉอ้ โกงตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 341 ได้

13

การเขียนหนังสอื ราชการ

ในปัจจบุ นั การตดิ ตอ่ ราชการทงั้ ภายในหนว่ ยงานและภายนอกหนว่ ยงานเป็น
การสือ่ ถึงบคุ คล/หนว่ ยงาน อีกทงั้ ยงั เป็นปัญหาของหน่วยงานและผปู้ ฏบิ ตั ิท่เี ก่ียวขอ้ ง
จานวนไมน่ อ้ ยท่ียงั ไมเ่ ขา้ ใจในการใชภ้ าษาราชการและแบบฟอรม์ ท่ถี กู ตอ้ ง เพ่อื เป็น
การสรา้ งความสาเรจ็ ของผปู้ ฏบิ ตั งิ านท่ีเก่ียวขอ้ งทางดา้ นหนงั สอื ไดท้ ราบถึงรูปแบบ
การใชค้ าขนึ้ ตน้ คาลงทา้ ยท่ีถกู ตอ้ ง เป็นไปในแนวทางเดยี วกนั และเป็นไปตาม
ระเบียบสานกั นายกรฐั มนตรวี า่ ดว้ ยงานสารบรรณ พ.ศ. 2526 ไดจ้ าแนกหนกั สือรา
ชการไวม้ ี 6 ชนดิ ดงั นี้

1.หนังสือภายนอก คอื หนงั สอื ตดิ ตอ่ ราชการท่เี ป็นแบบพิธี โดยใชก้ ระดาษ ตราครุฑ
เป็นหนงั สือตดิ ต่อระหวา่ งสว่ นราชการ หรอื สว่ นราชการมถี ึงหน่วยงานอ่นื ใดซง่ึ มิใช่
สว่ นราชการหรอื ท่ีมีถึงบคุ คลภายนอก

14

2. หนังสอื ภายใน คอื หนงั สือติดต่อราชการท่ีเป็นแบบพิธีนอ้ ยกวา่ หนงั สอื ภายนอก
เป็นหนงั สอื ติดต่อภายในกระทรวง ทบวง กรมหรอื จงั หวดั เดยี วกนั ใชก้ ระดาษบนั ทกึ
ขอ้ ความ (การใชห้ นงั สอื ภายใน สว่ นราชการมกั นิยมใชเ้ ฉพาะเรอ่ื งท่ีตดิ ตอ่ ภายใน
กรมเดยี วกนั เป็นสว่ นใหญ่ หากมหี นงั สอื ไปตา่ งกรมแมอ้ ย่ใู นกระทรวงเดยี วกนั มกั
นิยมใชห้ นงั สือราชการ ภายนอก)

15

ความแตกต่างระหวา่ งหนังสือภายในกับหนังสอื ภายนอก

หนงั สอื ภายใน มคี วามเป็นแบบพธิ ีนอ้ ยกวา่ กลา่ วคอื ไมต่ อ้ งลงทต่ี งั้ ไม่มี หวั ขอ้
อา้ งอิง หรอื ส่งิ ท่ีสง่ มาดว้ ยเป็นหวั ขอ้ แยกออกมาและไม่ตอ้ งมคี าลงทา้ ยโดยถอื หลกั
ความเป็นกนั เอง เนื่องจากเป็นการตดิ ตอ่ ระหวา่ งหน่วยงานในกระทรวง ทบวง กรม
หรอื จงั หวดั เดียวกนั ซง่ึ เป็นท่รี ูจ้ กั กนั ดีอยแู่ ลว้ หรอื เป็นหน่วยงานในสงั กดั เดียวกนั

ข. ขอบเขตการใชห้ นงั สอื ภายนอก ใชไ้ ดท้ กุ กรณี แต่หนงั สอื ภายในจะใชไ้ ดเ้ ฉพาะการ
ตดิ ตอ่ งานของหน่วยงานภายในกระทรวง ทบวง กรมหรอื จงั หวดั เดยี วกนั เท่านนั้ จะใช้
หนงั สอื ภายในตดิ ตอ่ กบั หน่วยงานเอกชนท่มี ิใช่สว่ นราชการหรอื กบั บคุ คลภายนอก
ไม่ได้

16

3. หนังสอื ประทับตรา คือ หนงั สือท่ีใชป้ ระทบั ตราแทนการลงช่ือของหวั หนา้ สว่ น
ราชการระดบั กรมขนึ้ ไป โดยใหห้ วั หนา้ สว่ นราชการระดบั กองหรอื ผทู้ ่ีไดร้ บั มอบหมาย
จาก หวั หนา้ สว่ นราชการระดบั กรมขนึ้ ไปเป็นผรู้ บั ผิดชอบลงชื่อยอ่ กากบั ตรา หนงั สอื
ประทบั ตราใหใ้ ชไ้ ดท้ งั้ ระหว่างสว่ นราชการกบั สว่ นราชการ และระหวา่ งสว่ นราชการ
กบั บคุ คลภายนอกเฉพาะกรณีท่ีไมใ่ ชเ่ ร่อื งสาคญั

17

4. หนังสือส่ังการ มี 3 ชนดิ ไดแ้ ก่ คาส่งั ระเบยี บ และขอ้ บงั คบั

– คาส่งั คอื บรรดาขอ้ ความท่ีผบู้ งั คบั บญั ชาส่งั การใหป้ ฏบิ ตั โิ ดยชอบดว้ ยกฎหมาย
ใหใ้ ชก้ ระดาษตราครุฑ

– ระเบยี บ คือ บรรดาขอ้ ความท่ีผมู้ อี านาจหนา้ ท่ีไดว้ างไวโ้ ดยอาศยั อานาจของ
กฎหมายหรอื ไมก่ ็ได้ เพ่อื ถือเป็นหลกั ปฏิบตั งิ านเป็นการประจา ใหใ้ ชก้ ระดาษตรา
ครุฑ

– ขอ้ บงั คบั คือ บรรดาขอ้ ความท่ผี มู้ อี านาจหนา้ ท่ีกาหนดใหใ้ ช้ โดยอาศยั อานาจของ
กฎหมายท่บี ญั ญตั ใิ หก้ ระทาได้ ใหใ้ ชก้ ระดาษตราครุฑ

18

5. หนังสือประชาสมั พนั ธ์ มี 3 ชนิด ไดแ้ ก่ ประกาศ แถลงการณ์ และขา่ ว
– ประกาศ คือ บรรดาขอ้ ความท่ีทางราชการประกาศ หรอื ชแี้ จงใหท้ ราบ หรอื แนะ
แนวทางปฏบิ ตั ิ ใหใ้ ชก้ ระดาษตราครุฑ
– แถลงการณ์ คอื บรรดาขอ้ ความท่ที างราชการแถลงเพ่อื ทาความ เขา้ ใจในกิจการ
ของทางราชการ หรอื เหตกุ ารณ์ หรอื กรณีใด ๆ ใหท้ ราบชดั เจนโดยท่วั กนั ใหใ้ ช้
กระดาษครุฑ
– ขา่ ว คือ บรรดาขอ้ ความท่ที างราชการเห็นสมควรเผยแพรใ่ หท้ ราบ

19

6. หนังสอื ทเ่ี จา้ หน้าทที่ าขนึ้ หรอื รับไว้เป็ นหลกั ฐานในราชการ คือ หนงั สือท่ี
เจา้ หนา้ ท่ีทาขนึ้ นอกจากท่กี ลา่ วแลว้ ขา้ งตน้ หรอื หนงั สอื ทห่ี นว่ ยงานอ่นื ใดซงึ่ มิใช่สว่ น
ราชการหรอื บคุ คลภายนอกมีมาถงึ สว่ นราชการ และสว่ นราชการรบั ไวเ้ ป็นหลกั ฐาน
ของทางราชการ มี 4 ชนิด คอื หนงั สอื รบั รอง รายงานการประชมุ บนั ทกึ และหนงั สอื
อ่ืน

– หนังสอื รับรอง คือ หนงั สอื ท่ีสว่ นราชการออกใหเ้ พอ่ื รบั รองแกบ่ คุ คล นติ บิ คุ คล
หรอื หนว่ ยงานเพ่อื วตั ถปุ ระสงคอ์ ย่างหน่ึงอยา่ งใดใหป้ รากฏแก่บคุ คลโดยท่วั ไป ไม่
จาเพาะเจาะจง ใหใ้ ชก้ ระดาษครุฑ

– รายงานการประชุม คอื การบนั ทกึ ความคดิ เหน็ ของผมู้ าประชมุ ผเู้ ขา้ รว่ มประชมุ
และมติของท่ีประชมุ ไวเ้ ป็นหลกั ฐาน

– บันทกึ คอื ขอ้ ความซงึ่ ผใู้ ตบ้ งั คบั บญั ชาเสนอตอ่ ผบู้ งั คบั บญั ชา หรอื
ผบู้ งั คบั บญั ชาส่งั การแกผ่ ใู้ ตบ้ งั คบั บญั ชา หรอื ขอ้ ความท่ีเจา้ หนา้ ท่ี หรอื หนว่ ยงาน
ระดบั ต่ากวา่ สว่ นราชการระดบั กรมติดต่อกนั ในการปฏิบตั ริ าชการ โดยปกตใิ หใ้ ช้
กระดาษบนั ทกึ ขอ้ ความ

– หนังสืออืน่ คอื หนงั สอื หรอื เอกสารอน่ื ใดท่ีเกดิ ขนึ้ เน่ืองจากการปฏบิ ตั งิ านของ
เจา้ หนา้ ท่ีเพ่อื เป็นหลกั ฐานในทางราชการ ซง่ึ รวมถึงภาพถา่ ย ฟิลม์ แถบบนั ทกึ เสยี ง
แถบบนั ทกึ ภาพดว้ ย หรอื หนงั สอื ของบคุ คลภายนอกทย่ี ่ืนตอ่ เจา้ หนา้ ท่ี และเจา้ หนา้ ท่ี
ไดร้ บั เขา้ ทะเบียนรบั หนงั สอื ของทางราชการแลว้ มีรูปแบบตามท่ีกระทรวง ทบวง กรม
จะกาหนดขนึ้ ใชต้ ามความเหมาะสม เวน้ แต่มแี บบตามกฎหมายเฉพาะเร่อื งใหท้ าตาม
แบบ เช่น โฉนด แผนท่ี แบบ แผนผงั สญั ญา คารอ้ ง เป็นตน้

20

21

หนงั สอื ท่ีจดั ทาขนึ้ โดยปกติใหม้ สี าเนาคฉู่ บบั เก็บไวท้ ่ีตน้ เร่อื ง 1 ฉบบั และใหม้ สี าเนา
เก็บไวท้ ่ีหนว่ ยงานสารบรรณกลาง 1 ฉบบั สาเนาค่ฉู บบั ใหผ้ ลู้ งช่ือลงลายมือช่อื หรอื
ลายมือชื่อย่อ และใหผ้ รู้ า่ ง ผพู้ มิ พแ์ ละผตู้ รวจ ลงลายมอื ชื่อหรอื ลายมือชื่อยอ่ ไวท้ ่ีขา้ ง
ทา้ ยขอบลา่ งดา้ นขวาของหนงั สอื

22