ระบบนิเวศบนบก

ระบบนิเวศบนบก โดย ณัฐณิชา จังโกฎิ

ระบบนิเวศบนบก (Terrestrial Ecosystem) คือ ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตบนภาคพื้นดิน โดยมีปัจจัยทาง ด้านอุณหภูมิ ปริมาณน้ำ ฝนและพืชพรรณเป็นหลักในการจำ แนก ระบบนิเวศต่างๆ เช่น ป่าดิบชื้น ทุ่งหญ้า และทะเลทราย 3 / 17 ลักษณะของระบบนิเวศบนบก

4 / 17 ไบโอมบนบก (Terrestrial biomes) ใช้เกณฑ์ปริมาณน้ำ ฝนและอุณหภูมิเป็นตัวกำ หนด ไบโอมบนบกที่สำ คัญ ได้แก่ ไบโอมป่าดิบชื้น ไบโอมป่าผลัดใบในเขตอบอุ่น ใบโอมทุ่งหญ้าเขตอบอุ่น ไบโอมสะวันนา ไบโอมป่าสน ไบ โอมทะเลทราย ไบโอมทุนดรา เช่น • ป่าดิบชื้น (Tropical rain forest) พบได้ในบริเวณใกล้เขตเส้นศูนย์สูตรของโลกในทวีปอเมริกากลาง ทวีป อเมริกาเอเชียตอนใต้ และบริเวณบางส่วนของหมู่เกาะแปซิฟิก ลักษณะของภูมิอากาศร้อนและชื้น มีฝนตก ตลอดปี ปริมาณน้ำ ฝนเฉลี่ย 200 – 400 เซนติเมตรต่อปี ในป่าชนิดนี้พบพืชและสัตว์หลากหลายพันสปีชีส์ เป็น ป่าที่มีความอุดมสมบูรณ์สูงมาก • ป่าผลัดใบในเขตอบอุ่น (Temperate deciduous forest) พบกระจายทั่วไปในละติจูดกลาง ซึ่งมีปริมาณ ความชื้นเพียงพอที่ต้นไม้ใหญ่จะเจริญเติบโตได้ดี โดยมีปริมาณน้ำ ฝนเฉลี่ย 100 เซนติเมตรต่อปี และมีอากาศ ค่อนข้างเย็น ในป่าชนิดนี้และต้นไม้จะทิ้งใบหรือผลัดใบก่อนฤดูหนาว และจะเริ่มผลิใบอีกครั้งเมื่อฤดูหนาวผ่าน พ้นไปแล้ว ต้นไม้ที่พบมีหลากหลายทั้งไม้ยืนต้น ไม้พุ่ม รวมถึงไม้ล้มลุก • ป่าสน (Coniferous forest)) พบตามภูเขาสูงในภาคเหนือ ภาคกลาง และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ไม้ ยืนต้นที่ขึ้นเป็นพวกที่มีใบเรียวเล็กเหมือนเข็ม เช่น สนสองใบ สนสามใบ พื้นป่าที่ไม้พุ่มและไม้ล้มลุกเกิดขึ้น น้อย เพราะดินขาดความอุดมสมบูรณ์ ดินมีความเป็นกรดและขาดธาตุอาหาร เนื่องจากอัตราการชะล้างสูง สัตว์ที่พบเช่น แมวป่า หมาป่า ชะมด เม่น อีเห็น และสัตว์ที่กินเมล็ดของพวกสน เช่น กระรอกและนกเป็นต้น

5 / 17 ป่าไทกา (Taiga) และป่าบอเรียล (Boreal) เป็นป่าประเภทเขียวชอุ่มตลอดปร พบได้ทางตอนใต้ ของประเทศแคนนาดา ทางตอนเหนือของทวีปอเมริกาเหนือ ทวีปเอเชียและยุโรป ในเขตละติจูด ตั้งแต่ 45 – 67 องศาเหนือ ลักษณะของภูมิดากาศมีฤดูหนาวค่อนข้างยาวนาน อากาศเย็นและ แห้ง พืชเด่นที่พบได้แก่ พืชจำ พวกสน เช่น ไพน์ (Pine) เฟอ (Fir) สพรูซ (Spruce) และเฮมลอค เป็นต้น • ทุ่งหญ้าเขตอบอุ่น (Temperate grassland) หรือที่รู้จักกันในชื่อทุ่งหญ้าแพรี่ (Prairie) ใน ตอนกลางของทวีปอเมริกาเหนือและทุ่งหญ้า สเตปส์ (Steppes) ของประเทศรัสเซีย สภาพภูมิ อากาศมีปริมาณน้ำ ฝนเฉลี่ย 25 – 50 เซนติเมตรต่อปี ทุ่งหญ้าเขตอบอุ่นนี้เหมาะสำ หรับการทำ กสิกรและปศุสัตว์ เพราะดินมีความอุดมสมบูรณ์สูงมีหญ้านานาชนิดขึ้นอยู่ ส่วนใหญ่พบมีการ ทำ เกษตรกรรมควบคู่ในพื้นที่นี่ด้วย • สะวันนา (Savanna) เป็นทุ่งหญ้าที่พบได้ในทวีปแอฟริกาและพบบ้างทางตะวันออกเฉียง ใต้ของทวีป เอเชีย ลักษณะของภูมิอากาศร้อน พืชที่ขึ้นส่วนใหญ่เป็นหญ้าและมีต้นไม้กระจาย เป็นหย่อม ๆ ในฤดูร้อนมักเกิดไฟป่า

ป่าผลัดใบในเขตอบอุ่น :ต้นไม้ที่พบมีหลากหลายทั้งไม้ยืนต้น ไม้ พุ่ม รวมถึงไม้ล้มลุก ป่าสน: สนสองใบ สนสามใบ ป่าไทกา (Taiga) และป่าบอเรียล (Boreal):พืชจำ พวกสน เช่น ไพน์ (Pine) เฟอ (Fir) สพรูซ (Spruce) และเฮมลอค 6 / 17 พรรณไม้เด่น

ระบบนิเวศบนบกแบ่งออกได้ 2ประเภค ดังนี้ 1 ).ระบบนิเวศป่าไม้ 2).ระบบนิเวศป่าชายเลน 1. ระบบนิเวศป่าไม้ ป่าไม้เป็นระบบนิเวศบนบกที่มีขนาดใหญ่และจัดเป็นทรัพยากรธรรมชาติที่มีความ สำ คัญต่อสิ่งมีชีวิตและต่อสมดุลทางธรรมชาติ และเป็นแหล่งรวมของความหลากหลาย ทางชีวภาพบนพื้นดินที่ใหญ่ที่สุดทั้งนี้เพราะว่ามีพืชพรรณและสัตว์ป่านานาชนิดอาศัยอยู่ ป่าไม้ในประเทศไทยมีหลากหลายชนิด กระจัดกระจายอยู่ตามพื้นที่ต่างๆ ทั่วประเทศ ในที่ นี้จะขอกล่าวถึงประเภทของป่าไม้ที่สำ คัญที่รู้จักกันดี ได้แก่ ป่าไม้ผลัดใบ (evergreen forest) และ ป่าผลัดใบ (deciduous forest) ป่าไม้ผลัดใบได้แก่ ป่าดิบชื้น ป่าดิบแล้วง ป่าดิบเขา ป่าสนเขา ป่าชายเลน และป่าพรุ เป็นต้น ป่าผลัดใบที่สำ คัญ ได้แก่ ป่าเบญจพรรณ และ ป่าเต็งรังหรือป่าแดง เป็นต้น 7 / 17

8 / 17 2. ระบบนิเวศป่าชายเลน ความสำ คัญป่าชายเลน • เป็นแหล่งอาศัยของและขยายพันธุ์สัตว์น้ำ เป็นตัวกลางทำ ให้เกิดความสมดุล ระหว่างทะเลกับบก เป็นแหล่งพันธุ์ไม้ต่าง ๆ ที่มีความสำ คัญทางเศรษฐกิจหลายอย่าง • เป็นแหล่งอาการที่มีความอุดมสมบูรณ์ • เป็นฉากกำ บังลม ป้องกันการชะล้างที่รุนแรงที่เกิดจากลมมรสุมและเป็นเสมือนกำ แพงป้องกัน การพังทลายของดิน • รากพันธุ์ไม้ช่วยกรองสิ่งปฏิกูลต่าง ๆ ในน้ำ ลักษณะของป่าชายเลน ป่า ชายเลนเกิดจากการทับถมของตะกอนบริเวณปากแม่น้ำ ประกอบไปด้วยทราย โคลน และดิน บริเวณที่ติดกับปากแม่น้ำ เป็นดิน ดินเหนียว ถัดไปเป็นดินร่วนและบริเวณที่ลึกเข้าไปจะมีทรายมากขึ้น นอกจากนี้ บริเวณต่าง ๆ ของป่าชายเลนยังแตกต่างในด้านของความเป็นกรด – เบส ความเค็ม รวม ทั้งความสมบูรณ์ของดิน ซึ่งวัดได้จากปริมาณของไนโตรเจน (N) ฟอสฟอรัส (P) โปแทสเซียม (K)

ป่าสน (Coniferous forest)):สัตว์ที่พบเช่น แมวป่า หมาป่า ชะมด เม่น อีเห็น และสัตว์ที่กินเมล็ดของพวกสน เช่น กระรอกและนก ทุนดรา (Tundra) :ไลเคน ไทกา :กวางเรนเดียร์ หมาป่า หมี และกวางเอลค์ ป่าหนาว:หมาป่า หมี และกวาง สัตว์ที่พบ 9 / 17

ถาม-ตอบ 16 / 17

ขอบคุณสำ หรับการรับชม 17/ 17