โครงงานกระถางต้นไม้จากฝาขวดพลาสติกล่าสุดท้าย

โครงงาน
เร่อื ง กระถางต้นไมจ้ ากฝาขวดพลาสติก

ผ้จู ดั ทาโครงงาน
นางสาวจญิ าวรรณ รอดคง
นางสาวธัญพร สงวนใจ
นางสาววนิสรา บตุ รวงษ์
ระดับช้นั มธั ยมศึกษาตอนตน้

อาจารยท์ ี่ปรกึ ษาโครงงาน
นางสาวสนุ ิษา สดี า

นางสาวกนั ฐาภรณ์ กันทะวงศ์

โครงงานนเ้ี ป็นส่วนหนึ่งของ โครงการเสรมิ สรา้ งการเรยี นร้ผู ่านการประกวด
โครงงานวทิ ยาศาสตร์ เทคโนโลยี และส่ิงแวดลอ้ ม นักศกึ ษา กศน.
ประจาปีงบประมาณ 2565 ประเภทการจดั การขยะมลู ฝอย
ณ ศูนย์วิทยาศาสตรเ์ พอื่ การศึกษาพษิ ณโุ ลก
ศูนยก์ ารศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั อาเภอทุ่งเสลย่ี ม

สานักงานสง่ เสรมิ การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั จงั หวัดสุโขทยั

โครงงานวิทยาศาสตร์ เรอื่ ง กระถางตน้ ไม้จากฝาขวดพลาสติก

ผจู้ ัดทา 1.นางสาวจญิ าวรรณ รอดคง

ครูที่ปรกึ ษา 2.นางสาวธญั พร สงวนใจ
สถานศกึ ษา
ปีการศึกษา 3.นางสาววนิสรา บุตรวงษ์

นางสาวสุนิษา สดี า

นางสาวกนั ฐาภรณ์ กันทะวงศ์

ศนู ย์การศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยอาเภอทุ่งเสลีย่ ม จงั หวดั สโุ ขทยั

2565

บทคดั ยอ่

จากสภาพปัญหาส่ิงแวดล้อมในปัจจุบัน ในระยะเวลาท่ีผ่านมานั้นประเทศไทยได้พบกับปัญหาใหญ่
ดา้ นสิง่ แวดลอ้ มนนั่ คอื ขยะ โดยเฉพาะขยะจากพลาสติก ซึ่งค่อนข้างใช้เวลาในการย่อยสลายทางธรรมชาติเป็น
เวลานาน และเปน็ มลพษิ ต่อสงิ่ แวดล้อม ปัจจุบนั มขี ยะทวั่ ไปท่ีเกิดจากการอุปโภค บริโภค และการทากิจกรรม
ท้ังหลายของมนุษย์ ไม่ว่าจะเป็นบ้านเรือน ชุมชน ตลาด ร้านค้า และโรงงาน ในประเทศไทยถือเป็นปัญหา
ส่ิงแวดล้อมที่สาคัญท่ีเกิดขึ้นจากการกระทาของมนุษย์ ซึ่งมีปัญหาท่ีเก่ียวเน่ืองกันในหลายแง่มุม ไม่ว่าจะเป็น
พฤตกิ รรมการบรโิ ภคและการแยกขยะจากต้นทาง การจัดการขยะท่ีไม่ได้มาตรฐานก่อให้เกิดมลพิษและไม่เกิด
การนากลับมาใช้ซ้า เป็นปัญหามลพิษ และส่ิงแวดล้อม เช่น ปฏิกิริยาเรือนกระจกท่ีมีสาเหตุจาก ขยะเทกอง
ทางผู้จัดทาไดน้ าปัญหานี้มาวเิ คราะห์ และมีความคดิ รเิ ริม่ ทจี่ ะชว่ ยลดปริมาณขยะ ท่ีมีอยู่ เพราะพลาสติกเป็น
สง่ิ ทถ่ี ูกสังเคราะห์ข้นึ มาจึงมีสารประกอบบางอยา่ งทีไ่ มเ่ ปน็ มิตรกบั ส่ิงแวดล้อม และไม่สามารถย่อยสลายได้เอง
ตามธรรมชาติ เมื่อใช้แล้วท้ิงโดยไม่ผ่านการรีไซเคิลมากข้ึนเรื่อย ๆ ขยะพลาสติกจะไปอัดแน่นอยู่ในบ่อขยะ
และสะสมสารพิษจานวนมาก ทาลายระบบนิเวศไปเรื่อย ๆ หรือถ้าถูกท้ิงลงน้าลงทะเล สัตว์น้าหลายพันหลาย
หม่ืนตัวก็กินแทนอาหารจนตายไป น่ีแหละปัญหาส่ิงแวดล้อมท่ีเกิดข้ึน ขยะพลาสติก อาจมองดูว่าไม่มีค่า ถ้า
ได้รับการกาจัดท้ิงท่ีถูกวิธี จะสามารถกลับมาทาประโยชน์และสร้างคุณค่าได้อีกมากมาย ออกแบบสร้างสรรค์
ให้กลายเป็นผลิตภัณฑ์ใหม่ ๆ หมุนเวียนใช้ซ้าต่อไป สามารถสร้างมูลค่าและเกิดเป็นธุรกิจที่สร้างรายได้จาก
ขยะพลาสติก ท่สี าคญั ยงั สร้างอาชพี ใหก้ บั ชุมชนต่าง ๆ ได้อีกด้วย จึงทาให้เกิดเป็นโครงงานสิ่งประดิษฐ์จากฝา
ขวดพลาสติก โดยได้ชิ้นงานจากฝาขวดพลาสติก แนวคิดคือ นาฝาขวดพลาสติกพลาสติกที่ไม่ใช้แล้วมาทาให้
เป็นช้ินงาน ท่ีสามารถนาไปใช้งานได้จริง และ สามารถเพ่ิมมูลค่าให้กับขยะเหล่าน้ันได้ รวมท้ังสร้างจิตสานึก
รกั ษาสภาพแวดล้อมที่ มีอยู่ของตนให้ยั่งยืน และลดภาวะโลกร้อนในปัจจุบันและใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์
อีกด้วย

จากทีม่ าของปญั หาดังกลา่ ว กศน.อาเภอท่งุ เสลีย่ ม จึงได้ร่วมกับนกั ศึกษา กศน. ที่มีความสนใจร่วมกัน
คิดค้นโครงงานวทิ ยาศาสตรพ์ ฒั นานวตั กรรมด้านสง่ิ แวดลอ้ มประเภทสง่ิ ประดิษฐ์การจัดการขยะมลู ฝอย
เรือ่ ง กระถางตน้ ไมจ้ ากฝาขวดพลาสติก จากวธิ ดี าเนินงานในการทาช้นิ งานนั้น ได้นาฝาขวดพลาสตกิ ที่ไม่ใช้
แลว้ มาใช้ใหเ้ กดิ ประโยชน์และเพ่ิมมลู ค่า โดยการใชค้ วามคิดสร้างสรรคช์ ้ินงานใหส้ อดคล้องกบั การใช้งาน หรือ
วัตถปุ ระสงค์ทต่ี ั้งไว้คือ เพ่ือนาฝาขวดพลาสตกิ ท่เี หลือใช้ไม่มีราคามาทาใหเ้ กดิ ประโยชน์ สรา้ งความสามคั คี
และฝกึ ทักษะการทางานเปน็ ทมี มีการประสานงานท่ดี รี ะหว่างกนั ทาให้ได้ ชน้ิ งานออกมาจานวน 2 ชิ้นงาน
สสี ันสวยงาม นา่ หยบิ มาใช้ และใชเ้ ปน็ ของขวัญของที่ระลกึ ได้

ก

กิตตกิ รรมประกาศ

โครงงานวทิ ยาศาสตรพ์ ัฒนานวตั กรรมดา้ นสิง่ แวดล้อม ประเภทส่ิงประดษิ ฐ์การจัดการขยะมลู ฝอย
เร่ือง กระถางต้นไม้จากฝาขวดพลาสติก ประกอบด้วยการดาเนินงานหลายข้ันตอน นับตั้งแต่การศึกษาหา
ข้อมูล การทดลอง กาวิเคราะห์ข้อมูล การนาวิทยาศาสตร์มาแก้ปัญหาในโครงงาน การจัดทาโครงงานเป็น
รูปเล่ม การเผยแพร่ จนกระทั่งโครงงานนี้บรรลุตามวัตถุประสงค์ที่ได้กาหนดไว้ เพราะได้รับความช่วยเหลือ
ส่งเสริม สนับสนุนจาก นายจิรพงศ์ ผลนาค ผู้อานวยการ กศน.อาเภอสวรรคโลก รักษาการในตาแหน่ง
ผู้อานวยการ กศน.อาเภอทุ่งเสลี่ยม นางสาวสุนิษา สีดา ครูกศน.ตาบลบ้านใหม่ไชยมงคล และ
นางสาวกนั ฐาภรณ์ กันทะวงศ์ ครู ศรช. ครูท่ีปรึกษาโครงงาน และบุคลากร กศน.อาเภอทุกเสล่ียมทุกท่าน ท่ี
ไดใ้ ห้คาปรกึ ษา ช้แี นะแนวทาง พร้อมท้ังแก้ไขข้อบกพร่องต่าง ๆ ด้วยความเอาใจใส่เป็นอย่างดีตลอดมา คณะ
ผ้จู ดั ทาขอกราบขอบพระคณุ เปน็ อย่างสูงไว้ ณ โอกาสนี้

นอกจากน้คี ณะผู้จดั ทาขอกราบขอบพระคุณ คณะครู และบุคลากร กศน.อาเภอทุ่งเสล่ียม ท่ีให้ความ
ชว่ ยเหลือในด้านตา่ ง ๆ

หากโครงงานี้จะเกิดประโยชน์แก่ผู้สนใจโดยทั่วไป ขอมอบความดีและคุณประโยชน์ที่เกิดแด่บิดา
มารดา ตลอดจนครอู าจารย์ และผมู้ ีพระคุณทุกทา่ นด้วยความเคารพยิ่ง

คณะผู้จดั ทา
15 มถิ ุนายน 2565

สารบญั ข

เรอ่ื ง หน้า

บทคัดยอ่ ก
กิตติกรรมประกาศ ข
สารบัญ ค
สารบัญ(ต่อ) ง
สารบญั รูปภาพ
บทท่ี 1 บทนา 1
1
ท่มี าและความสาคัญของโครงงาน 2
วัตถปุ ระสงค์ 2
สมมตฐิ านของการศึกษา 2
ตัวแปรที่ศกึ ษา 2
ขอบเขตการศกึ ษา 2
นยิ ามศพั ท์
ประโยชน์ 3
บทที่ 2 เอกสารท่เี ก่ยี วขอ้ ง 3
ฝาขวดพลาสติก 5
พลาสติก 5
พอลเิ อธิลนี ความหนาแนน่ สูง 6
รีไซเคลิ 6
การข้นึ รปู 7
ปนู ปลาสเตอร์
การหล่อดว้ ยแม่พมิ พ์ 8
บทท่ี 3 อุปกรณแ์ ละขัน้ ตอนการดาเนินงาน 8
3.1 วัสดอุ ุปกรณ์ที่ใชใ้ นการทากระถางตน้ ไม้จากฝาขวดพลาสติก 9
3.2 วธิ ีการศึกษา
3.3 ข้นั ตอนในการทาโครงงาน 10
บทท่ี 4 ผลการศึกษา 10
ตอนที่ 1 ผลการออกแบบและประดิษฐ์กระถางต้นไมจ้ ากฝาขวดพลาสตกิ
ตอนท่ี 2 ผลของการนาฝาขวดพลาสติกท่ีไม่ใชแ้ ลว้ นากลบั มาใช้ใหม่

สารบญั (ตอ่ ) ค

เรื่อง หน้า

บทท่ี 5 สรปุ และอภิปรายผลการศกึ ษา 11
สรุปผลการศึกษา 11
อภปิ รายผลการศึกษา 11
ข้อเสนอแนะ 12
13
บรรณานกุ รม
ภาคผนวก

สารบัญรปู ภาพ ง

เรอ่ื ง หน้า

ภาพท่ี 1 ฝาขวดพลาสติก 3
ภาพท่ี 2ภาพตารางประเภทพลาสติกรไี ซเคลิ 3
5
ภาพท่ี 3 ลาดับการจัดการของเสยี 10
ภาพที่4 กระถางต้นไมจ้ ากฝาขวดพลาสติก (ชิ้นงาน) 15
ภาพท่ี 5 ฝาขวดพลาสติก 15
ภาพที่ 6 ปนู ปลาสเตอร์ 15
ภาพที่ 7 เแมแ่ บบสาหรบั ใช้ทาพมิ พ์กระถาง 15
ภาพท่ี 8 น้าเปล่า 15
ภาพที่ 9 กะละมังสแตนเลส 15
ภาพท่ี 10 ช้อนคน 15
ภาพท่ี 11 เตาแก๊ส 15
ภาพท่ี 12 กระดาษไข 17
ภาพที่ 14 เทปนู ปลาสเตอร์ลงภาชนะ 17
ภาพท่ี 15 เทน้าลงไปผสมปูนปลาสเตอร์ 17
ภาพที่ 16 ผสมปูนปลาสเตอรก์ ับนา้ 17
ภาพที่ 17 เทลงแบบทเ่ี ตรยี มไว้ 17
ภาพที่ 18 แกะแมพ่ ิพพ์ออกจากแบบ 17
ภาพท่ี 19 แม่พมิ พ์จากปูนปลาสเตอร์ 19
ภาพท่ี 20 ทาความสะอาดฝาขวดพลาสตกิ 19
ภาพที่ 21 หลอมฝาขวดพลาสตกิ 19
ภาพที่ 22 วางกระดาษไขรองแมพ่ ิมพ์ 19
ภาพที่ 23 กดพมิ พ์กับฝาขวดให้แนน่ 19
ภาพท่ี 24 แกะออกจากแม่พิมพ์ 19
ภาพที่ 25 กระถางตน้ ไม้จากฝาขวดพลาสติก

1

บทท่ี 1

บทนา

ทมี่ าและความสาคัญ

ในปัจจุบันมีขยะทั่วไปท่ีเกิดจากการอุปโภค บริโภค และการทากิจกรรมทั้งหลายของมนุษย์ ไม่ว่าจะ
เปน็ บา้ นเรอื น ชุมชน ตลาด ร้านค้า และโรงงาน ในประเทศไทยถอื เป็นปัญหาส่ิงแวดล้อมท่ีสาคัญที่เกิดข้ึนจาก
การกระทาของมนุษย์ ซึ่งมีปัญหาท่ีเก่ียวเน่ืองกันในหลายแง่มุม ไม่ว่าจะเป็น พฤติกรรมการบริโภคและการ
แยกขยะจากต้นทาง การจัดการขยะท่ีไม่ได้มาตรฐานก่อให้เกิดมลพิษและไม่เกิดการนากลับมาใช้ซ้า เป็น
ปัญหามลพิษ และสิ่งแวดล้อม เช่น ปฏิกิริยาเรือนกระจกท่ีมีสาเหตุจาก ขยะเทกอง ที่ปล่อยก๊าซมีเทน
ซัลเฟอร์กับคาร์บอนไดออกไซต์ออกมา ปัญหาขยะในทะเลท่ีส่งผลกระทบต่อสภาพแวดล้อมและชีวิตความ
เป็นอยู่ของสัตว์ในทะเล ปริมาณขยะเป็นปัญหาต่อสภาวะแวดล้อม เช่น ฝาขวดน้าพลาสติก ที่แม้จะเป็น
พลาสตกิ ทีส่ ามารถการนากลับมาใช้ใหมไ่ ด้ และก็ยังขาดความสนใจและถูกปล่อยท้ิงอย่างไม่มีคุณค่า ทางคณะ
ผู้จดั ทาจงึ ได้นาปัญหานม้ี าวิเคราะห์ และมีความคดิ ริเรม่ิ ทจี่ ะชว่ ยลดปรมิ าณขยะที่มีอยู่ เพราะพลาสติกเป็นสิ่ง
ท่ีถูกสังเคราะห์ข้ึนมาจึงมีสารประกอบบางอย่างที่ไม่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม และไม่สามารถย่อยสลายได้เอง
ตามธรรมชาติ เม่ือใช้แล้วท้ิงโดยไม่ผ่านการรีไซเคิลมากข้ึนเรื่อย ๆ ขยะพลาสติกจะไปอัดแน่นอยู่ในบ่อขยะ
และสะสมสารพษิ จานวนมาก ทาลายระบบนิเวศไปเร่ือย ๆ หรือถ้าถูกท้ิงลงน้าลงทะเล สัตว์น้าหลายพันหลาย
หม่ืนตัวกก็ ินแทนอาหารจนตาย และน่ีคือปญั หาสง่ิ แวดลอ้ มที่เกดิ ข้ึนในปจั จบุ ัน

ขยะพลาสติก อาจมองดูว่าไม่มีค่า แต่เช่ือเถอะว่ายังมีค่าอยู่ถ้าได้รับการกาจัดทิ้งที่ถูกวิธี จะสามารถ
กลับมาทาประโยชน์และสร้างคุณค่าได้อีกมากมาย ออกแบบสร้างสรรค์ให้กลายเป็นผลิตภัณฑ์ใหม่ ๆ
หมุนเวียนใช้ซ้าต่อไป สามารถสร้างมูลค่าและเกิดเป็นธุรกิจที่สร้างรายได้จากขยะพลาสติก ท่ีสาคัญยังสร้าง
อาชีพใหก้ บั ชุมชนตา่ ง ๆ ไดอ้ กี ด้วย จึงทาให้เกิดเป็นโครงงานกระถางต้นไม้จากฝาขวดพลาสติก โดยได้ช้ินงาน
จากฝาขวดพลาสติก แนวคิดคือ นาฝาขวดพลาสติกท่ีไม่ใช้แล้วมาทาให้เป็นช้ินงาน ที่สามารถนาไปใช้งานได้
จรงิ และ สามารถเพ่ิมมูลค่าให้กับขยะเหล่าน้ันได้ รวมท้ังสร้างจิตสานึกรักษาสภาพแวดล้อมท่ี มีอยู่ของตนให้
ยง่ั ยนื ลดภาวะโลกร้อนในปจั จุบนั และใชเ้ วลาวา่ งใหเ้ กิดประโยชน์อกี ดว้ ย

ดงั นั้น คณะผูศ้ กึ ษาจงึ ไดจ้ ดั ทาโครงงานวิทยาศาสตร์ เรือ่ ง กระถางตน้ ไม้จากฝาขวดพลาสติก โดยเน้น
ถงึ ประโยชน์ท่ีได้รับจากฝาขวดพลาสติก และเพื่อให้ประชาชนท่ีสนใจนาไปใช้ประโยชน์ได้จริงและสร้างมูลค่า
ให้กับสินคา้

วัตถปุ ระสงค์

1. เพ่อื ศึกษาการประดษิ ฐ์กระถางตน้ ไมจ้ ากฝาขวดพลาสติก
2. เพือ่ นาฝาขวดพลาสติกทไ่ี มใ่ ชแ้ ลว้ นากลบั มาใชใ้ หม่

2

สมมติฐานของการศึกษา

1. กระถางต้นไมจ้ ากฝาขวดพลาสติก สามารถนามาใช้ได้จริง
2. กระถางตน้ ไม้จากฝาขวดพลาสติก มคี ุณสมบัติท่ีแข็งแรงทนทาน สสี นั สวยงาม และสามารถนา
กลบั มาใช้ใหม่ได้อีก

ตวั แปรทศี่ กึ ษา

1. ตัวแปรตน้ คือ กระถางต้นไม้จากฝาพลาสติก
2. ตัวแปรตาม คือ ขนาด รปู ทรง รูปรา่ ง ของกระถางต้นไม้จากฝาพลาสติก
3. ตัวแปรควบคุม คอื ชนิดของพลาสตกิ

ขอบเขตการศกึ ษา

1. การผลิตกระถางต้นไม้จากฝาขวดพลาสติก
2. การศึกษาคุณสมบัตขิ องฝาขวดพลาสติก
3. การศึกษาครง้ั นี้ใชระยะเวลาในการประดิษฐ์ 10 วนั โดยเป็นการศึกษาคุณสมบัติของฝาขวด
พลาสติก และการศึกษาวธิ กี ารประดิษฐก์ ระถางตน้ ไม้
4. การศกึ ษาการใช้งานกระถางต้นไม้จากฝาขวดพลาสติก

นิยามศัพทเ์ ฉพาะ

1. กระถางตน้ ไม้จากฝาขวดพลาสติก หมายถงึ กระถางต้นไม้ ที่คณะผู้จดั ทาได้ทาการหลอมและหลอ่
ข้ึนมาใหมจ่ ากฝาขวดพลาสติก

2. ฝาขวดพลาสติก หมายถึง ฝาพลาสติกสตี า่ งๆทนี่ ามาใช้ปิดขวดพลาสตกิ
3. การหลอม หมายถงึ การนาฝาขวดพลาสติกมาใหค้ วามร้อนจนถงึ จดุ ทท่ี าใหเ้ กดิ การละลาย
4. การหล่อ หมายถงึ การสรา้ งพมิ พ์กระถางต้นไม้ขึ้นมาแล้วทาการหล่อขน้ึ รูปช้นิ งานใหม่

ประโยชนท่ีคาดวา่ ไดรบั

1. ไดกระถางตน้ ไมท้ ี่ประดิษฐ์ขึน้ จากฝาขวดพลาสติก
2. ลดปรมิ าณขยะของขยะมูลฝอยท้ังท่ีเกดิ จากการท้ิงในครัวเรือนอนั เปนการชวยลดภาวะโลกรอนได
ในทางออม
3. ลดคา่ ใช้จ่ายจากการซ้ือกระถางต้นไม้
4. สร้างรายไดเ้ สริมให้ครัวเรอื น

3

บทท่ี 2
เอกสารที่เกยี่ วขอ้ ง

1. ฝาขวดพลาสติก

ภาพที่ 1 ฝาขวดพลาสตกิ

ฝาขวดพลาสตกิ (PLASTIC CAP) เป็นฝาปดิ ผนึกขวดทีผ่ ลิตโดยใช้พลาสตกิ เรซิน หลอมละลายข้ึนรปู
เปน็ ฝา มรี ปู แบบท่เี หมาะสมกับการใช้งานท่ีแตกตา่ งกนั หลายประเภท ลกั ษณะโดยท่วั ไปของฝา มรี ่องกนั ล่นื
โดยรอบ และมรี อยปรรุ ะหวา่ งตัวฝากบั ขอบฝาเพ่ือให้เปิดไดง้ า่ ย ใช้ปดิ ซา้ ได้อีกเมื่อบรโิ ภคไมห่ มดในคราวเดียว

2.พลาสตกิ

ภาพที่ 2 ภาพตารางประเภทพลาสติกรีไซเคิล

4

สมาคม อุตสาหกรรมพลาสติกแห่งอเมรกิ า (The Society of the Plastics Industry, Inc.)ได้
กาหนดสญั ลกั ษณม์ าตรฐานของพลาสติกยอดนยิ ม กลมุ่ ต่างๆ ทีส่ ามารถนากลับมาหมุนเวยี นหรอื ที่เรียกวา่ การ
รีไซเคิล (Recycle) ไว้ 7 ประเภท

1 . พอลเิ อทธลิ ีนเทเรฟธาเลท (Polyethylne Terephthalate) หรือทรี่ ู้จกั กันดีวา่ เพท็ (PET
หรอื PETE) เปน็ พลาสติกใส แข็ง ทนแรงกระแทกดี ไมเ่ ปราะแตกง่าย และกนั แกส๊ ซมึ ผ่านดี ใช้ทาขวดบรรจุ
น้าดมื่ ขวดน้ามันพชื เป็นตน้ สามารถนามา รีไซเคิลเป็นเส้นใย สาหรับทาเสอ้ื กนั หนาว พรม และใยสงั เคราะห์
สาหรบั ยัดหมอน เป็นต้น

2 . พอลิเอธิลีนความหนาแน่นสูง (High Density Polyethylene) หรือทีเ่ รียกแบบย่อวา่ เอชดพี ี
อี (HDPE) เป็นพลาสตกิ ท่ีเหนียวและแตกยาก ค่อนข้างแข็งแตย่ ืดได้มาก ทนทานต่อสารเคมแี ละสามารถข้ึน
รปู ทรงต่างๆ ได้ง่าย ใชท้ าขวดนม ขวดนา้ และบรรจุภัณฑ์สาหรับนา้ ยาทาความสะอาด ยาสระผม เปน็ ตน้
สามารถนามารีไซเคลิ เปน็ ขวดน้ามันเครื่อง ท่อ ลังพลาสติก ไมเ้ ทยี ม เป็นตน้

3.พอลิไวนลิ คลอไรด์ (Polyvinylchloride) หรอื ทีร่ จู้ กั กันดวี ่า พวี ซี ี (PVC) ใช้ทาทอ่ น้าประปา สาย
ยางใส แผ่นฟลิ ์มสาหรับห่ออาหาร แผ่นพลาสติกสาหรับทาประตู หน้าต่าง และหนังเทียม เป็นต้น สามารถ
นามารไี ซเคลิ เปน็ ท่อนา้ ประปาหรือรางนา้ สาหรบั การเกษตร กรวยจราจร เฟอรน์ ิเจอร์ ม้าน่งั พลาสตกิ ตลับ
เทป เคเบิล แผน่ ไม้เทยี ม เปน็ ต้น

4. พอลเิ อทลิ ีนความหนาแน่นตา่ (Low Density Polyethylene) สามารถเรยี กแบบย่อว่า แอลดี
พีอี (LDPE) เปน็ พลาสตกิ ทีม่ ีความนิม่ เหนียว ยดื ตวั ได้มาก ใส ทนทาน แต่ไม่ค่อยทนต่อความร้อน ใชท้ าฟิล์ม
หอ่ อาหารและห่อของ ถุงใส่ขนมปัง ถงุ เยน็ สาหรับบรรจุอาหาร สามารถนามารีไซเคิลเป็นถงุ ดาสาหรบั ใสข่ ยะ
ถุงหูห้ิว ถังขยะ กระเบอื้ งปูพื้น เฟอร์นิเจอร์ แท่งไมเ้ ทยี ม เปน็ ต้น

5 . พอลิโพรพลิ ีน (Polypropylene) เรยี กโดยย่อว่า พีพี (PP) เปน็ พลาสติกทีม่ ีความ ใส ทนทาน
ต่อความร้อน คงรูป เหนยี ว และทนแรงกระแทกไดด้ ี นอกจากน้ียงั ทนต่อสารเคมแี ละนา้ มนั ใช้ทาภาชนะ
บรรจอุ าหาร เชน่ กล่อง ชาม จาน ถัง ตะกร้า กระบอกใสน่ ้าแช่เย็น ขวดซอส แก้วโยเกริ ์ต ขวดบรรจุยา
สามารถนามารีไซเคลิ เป็นกล่องแบตเตอรใี่ นรถยนต์ ชนิ้ ส่วนรถยนต์ เชน่ กนั ชนและ กรวยสาหรบั นา้ มนั ไฟ
ท้าย ไม้กวาดพลาสติก แปรง เปน็ ตน้

6 . พอลิสไตรีน (Polystyrene) หรือทีเ่ รยี กโดยย่อวา่ พีเอส (PS) เปน็ พลาสติกที่มีความใส แต่
เปราะและแตกง่าย ใช้ทาภาชนะบรรจุของใช้ต่างๆ หรือโฟมใส่อาหาร เปน็ ต้น สามารถนามารไี ซเคิลเปน็ ไม้
แขวนเส้อื กล่องวิดโี อ ไมบ้ รรทดั กระเปาะเทอรโ์ มมเิ ตอร์ แผงสวติ ชไ์ ฟ ฉนวนความร้อน ถาดใสไ่ ข่ เคร่ืองมอื
เครอ่ื งใช้ต่างๆ ได้

7.นน้ั มไิ ด้มกี ารระบุช่ือจาเพาะ แตไ่ ม่ใชพ่ ลาสตกิ ชนิดใดชนิดหนึ่งใน 6 ทไ่ี ด้กล่าวไปในข้างตน้ แต่เป็น
พลาสตกิ ท่ีนามา หลอมใหม่ได้

5

3. พอลเิ อธิลีนความหนาแน่นสงู (High Density Polyethylene) หรอื ทเี่ รยี กแบบย่อว่า เอชดพี ีอี (HDPE)
พลาสติกท่ีปลอดภยั ทสี่ ดุ ใช้ดีทส่ี ดุ ในการสร้างงานฝีมือเน่ืองจากเป็นวิธีทีง่ ่ายท่ีสุด เป็นพลาสติกท่ีหา

งา่ ย เชน่ ขวดขุ่น ฝาขวดน้า ขวดนม ขวดยาสระผม เป็นต้น
จาเปน็ ตอ้ งรู้ : คณุ สามารถใช้ภาชนะบรรจุ HDPE หรือขวดเก็บน้าได้อย่างปลอดภัยเนอ่ื งจากไม่มี

อะไรชะกลา HDPE เป็นพลาสติกทีท่ นทานสวยและไม่ "ละลาย" ท่อี ณุ หภมู ิสงู มากเทา่ นน้ั พลาสตกิ นีอ้ าจไม่
ยดื หยนุ่ พอ แต่บางครัง้ มันกด็ ีมากสาหรับการสร้างโครงสร้างทีย่ าก

สรุป : พลาสตกิ ชนดิ นีส้ ามารถใช้งานได้โดยไม่มีขอ้ กงั วลพิเศษ การละลายพลาสติกเกดิ ข้ึนที่อณุ หภูมิ
ประมาณ 120-135 องศาเซลเซยี ส
4. รีไซเคิล (Recycle)

การรีไซเคิล หมายถึง การนาของเสยี หรือวัสดทุ ใ่ี ช้แล้วมาผ่านกระบวนการแปรรูปหรอื ปรบั ปรุง
คุณภาพเพือ่ ให้ของเสยี กลับมามีคุณภาพเทียบเท่าหรือใกล้เคียงของเดิม หรือให้ไดว้ ตั ถดุ ิบใหม่ หรือผลติ ภัณฑ์
ใหม่

ความสาคญั ของการจาแนกประเภทของเสีย การจาแนกของเสยี ออกเป็นของเสียท่ีสามารถรีไซเคลิ ได้
ของเสียท่ีตอ้ งนาไปเผาทาลาย และของเสียที่ควรนาไปฝังกลบ จะทาใหข้ องเสยี แต่ละประเภทถูกนาไปบาบัด
อยา่ งเหมาะสม ซง่ึ จะก่อให้เกิดการพฒั นาระบบการจัดการของเสยี ท่ีดีย่ิงขึ้นแมว้ ่าของเสียท่สี ามารถรีไซเคลิ ได้
อาจมีไมถ่ ึง 5% ของของเสียท้ังหมด แต่เม่ือสามารถนากลับมาใชป้ ระโยชน์ โดยไม่ถูกนาไปเผาทาลายหรือฝ่ัง
กลบโดยสูญเปลา่ ก็สามารถชว่ ยรักษาส่งิ แวดล้อมและประหยัดคา่ ใช้จา่ ยได้ไม่น้อย ดงั น้ันผูก้ อ่ กาเนิดของเสีย
ควรใสใ่ จและเข้าใจถึงระบบการจดั การของเสยี และการแยกประเภทของเสยี ทถี่ ูกต้อง

ภาพที่ 3 ลาดับการจัดการของเสีย

6

5. การขึ้นรูป

กรรมวิธกี ารขึน้ รูป (Forming) หรือกระบวนการขนึ้ รปู โลหะ (Metal Forming Process) หมายถึง
กระบวนการ ผลิตประเภทหนงึ่ ทีเ่ ปล่ียนรูปร่างของวัตถดุ บิ (Raw Material) ใหเ้ ป็น ผลิตภณั ฑ์ (Product)
หรอื ช้ินงานที่มรี ูปรา่ งตาม ต้องการ โดยใชแ้ ม่พิมพห์ รือเครื่องมือเฉพาะ (Die หรือ Forming Tool) ในการข้ึน
รูปขณะทวี่ ตั ถุดบิ อยู่ในสภาวะของแข็ง โดยไม่มีการเสียเศษ และไมม่ ี การเปลย่ี นแปลงองค์ประกอบภายในของ
วัสดุน้ัน ๆ จงึ เรียกกระบวนการนีว้ ่า งานขนึ้ รปู โลหะ (Metal Forming Process) หรอื งานเปลี่ยนรูปโลหะ
ในชว่ งการเปลยี่ นรปู ถาวร (Metal Deformation Process หรือ Deformation Process

6. ปูนปลาสเตอร์

ปูนปลาสเตอร์ (Plaster) คอื ปูนที่มเี นอ้ื เป็นผงสขี าว และมีเนื้อละเอยี ด ที่ไดจ้ ากการนาแรย่ ิปซัมหรอื
เรยี ก เกลือจดื หรือ แกว้ แกลบ มาเผาไฟหรือให้ความร้อนเพ่อื ไล่นา้ ออกจนเหลือผงเน้ือละเอียดสีขาว หรอื
เรยี กวา่ ปนู ปลาสเตอร์ ปนู ปลาสเตอรน์ ี้ เม่ือผสมกบั นา้ จะไดน้ า้ ปูนหนดื หรอื เหลว ก่อนนาไปใส่แม่พิมพ์เพือ่ ข้ึน
รปู ตามตอ้ งการ ซึง่ จะไดผ้ ลติ ภัณฑท์ ีม่ สี ขี าว และมีนา้ หนักเบาเมอ่ื เทียบกับการใช้ปูนชนิดอื่น เนอ่ื งจากเน้ือปูน
มีความพรุนตวั สงู

ปฏิกริ ยิ าการผลติ ปนู ปลาสเตอร์ และการขึน้ รปู

1. CaSO4.2H2O (ยปิ ซมั่ ) + ความรอ้ น = CaSO4. H2O (แอลฟาปลาสเตอร์ หรอื เบตาปลาสเตอร์) + 1.5 H2O

2. CaSO4. H2O (ปูนปลาสเตอร์) + นา้ = CaSO4.2H2O (เน้ือปูนเหลวในสภาพอิ่มตัวด้วยนา้ ) + คายความ
ร้อน

3. CaSO4.2H2O (เนอ้ื ปูนเหลวในสภาพอมิ่ ตวั ด้วยน้า) + ความรอ้ น = CaSO4.2H2O (เนอ้ื ปนู ในรปู ผลิตภัณฑ์ท่ี
แห้งแล้ว)

ชนิดปนู ปลาสเตอร์ตามลกั ษณะผลึกทางเคมี

1. เบตาปลาสเตอร์ (Beta Plaster)

เบตาปลาสเตอร์ หรือปูนปลาสเตอรธ์ รรมดา มชี ื่อทางเคมี เบตาแคลเซยี มซัลเฟตเฮมิไฮเดรต
เช่นเดยี วกับชนดิ แรก ซ่งึ ผลติ ได้จากการนาแร่ยิปซัมมาเผาหรือผ่านการให้ความรอ้ นภายใต้สภาวะแหง้ หรือไม่มี
ไอน้า ซง่ึ จะเผาตง้ั แตร่ ะดับอุณหภมู ิ 128 องศาเซลเซยี ส ถึง 163 องศาเซลเซียส

7

ปนู ปลาสเตอรช์ นิดนี้ มลี กั ษณะเปน็ ผงสีขาว ราคาทจี่ าหนา่ ยจะถูกกวา่ ปนู ชนดิ แรก เนื่องจาก
ผลิตภณั ฑ์จะมีความพรุนสูง ดูดซึมน้าได้มาก และต้องการน้าในการผสมมากกว่าปนู ปลาสเตอรช์ นิดแรกถงึ 2-3
เท่า ทาให้มีความความแขง็ แรงตา่ แตกหักงา่ ย จึงเหมาะสาหรับใชท้ าแม่พมิ พ์ข้นึ รูปผลติ ภัณฑ์ ผลิตภณั ฑ์ทใี่ ช้
ปูนชนิดน้ี อาทิ ปูนปน้ั ตกุ๊ กระตาหรือรปู ปัน้ ต่างๆ
7. การหลอ่ ด้วยแมพ่ ิมพ์

การหล่อดว้ ยแม่พมิ พ์เป็นกระบวนการหล่อทแ่ี ม่พิมพ์ถูกเทลงในรูเทแนวนอนดา้ นบนในรูปโลหะที่
ถาวรในขณะหลอม โดยทชี่ ่องว่าง จะถกู เติมโดยใชแ้ รงโนม้ ถว่ งเพียงอยา่ งเดียว
ดว้ ยการนาความร้อนที่สงู แม่พมิ พจ์ ะเร่งการเยน็ ตวั ในวสั ดุหลอมทีถ่ ูกทาใหเ้ ปน็ ของแขง็ ซึ่งขณะเดยี วกนั จะ
ทาใหเ้ กดิ โครงสร้างทหี่ นาแน่นและละเอยี ดม่ีมีคุณสมบัติเชิงกลทีด่ ี

8

บทที่ 3
อุปกรณ์และวธิ กี ารดาเนนิ งาน

ในการทาโครงงานเรื่อง กระถางต้นไม้จากฝาขวดพลาสตกิ นักศกึ ษา กศน.อาเภอทงุ่ เสล่ียม
จังหวดั สโุ ขทยั คณะผจู้ ดั ทาได้ศึกษาคน้ คว้า จัดหาวสั ดุอุปกรณ์ พร้อมทั้งข้ันตอนการดาเนนิ งานประดิษฐ์
กระถางตน้ ไมจ้ ากฝาขวดพลาสตกิ ซงึ่ มรี ายละเอียดดังต่อไปนี้

3.1 วัสดุอุปกรณ์ท่ีใช้ในการทากระถางตน้ ไมจ้ ากฝาขวดพลาสตกิ

ที่ รายการ จานวน
1 ฝาขวดพลาสติก 65ฝา/กระถาง
2 ปูนปลาสเตอร์
3 แม่แบบสาหรบั ใช้ทาพมิ พ์กระถาง 1ถุง
4 นา้ เปล่า 2แบบ 2ขนาด
5 กะละมังสแตนเลส
6 ช้อนคน 1 ขวด
7 เตาแก๊ส 2 ใบ
8 กระดาษหนังสือพิมพ์ 1คนั
9 กระดาษไข 1อัน
2ฉบบั
1แผ่น

3.2 วธิ ีการศกึ ษา

1.วธิ ีการศกึ ษา

คณะผ้จู ัดทาโครงงาน เขา้ พบอาจารยท์ ี่ปรึกษาขอคาแนะนา ในการทาโครงงาน และศกึ ษาข้อมลู
คณุ สมบตั ิของพลาสตกิ ทีน่ ามาใช้ทากระถางต้นไม้ ศึกษาวธิ กี ารทาแม่พิมพ์ ศึกษาการหลอมพลาสติก และ
ออกแบบการประดิษฐ์ ตวั โครงรา่ งของกระถางตน้ ไม้จากเอกสารวิชาการ เครือขา่ ยอนิ เตอรเ์ น็ต และผ้รู ู้
วางแผนดาเนนิ การทาโครงงาน แลว้ เร่มิ ดาเนนิ การดงั นี้

1. ศึกษาข้อมลู เบ้ืองตน้
2. ออกแบบส่งิ ประดษิ ฐ์
3.ขั้นตอนการวิเคราะห์ขอ้ มูล

9

3.3 ข้นั ตอนในการทาโครงงาน

ตอนที่ 1 การทาแม่พิมพจ์ ากปนู ปลาสเตอร์
1.เตรียมอปุ กรณ์ เชน่ แมแ่ บบพมิ พ์กระถางต้นไม้ ปนู ปลาสเตอร์ นา้ กะละมังผสมปูน ช้อนคน
กระดาษหนังสือพมิ พ์ ให้เรียบร้อย
2.จากนนั้ ปูกระดาษหนังสือพิมพ์และนากะละมังมาเทปนู ปลาสเตอร์ใส่ลงไป
3.ใส่น้าตามลงไปพอประมาณ ค่อยๆคนให้ นา้ กับปูนผสมกันจนเปน็ เนื้อเดยี วกัน
4.ตักปนู ทผี่ สมไว้แล้ว เทใส่แม่แบบพมิ พท์ ่เี ตรียมไว้ นาแม่แบบพิมพใ์ บท่เี ล็กกวา่ กดลงไปเพือ่ ให้เกดิ
ชอ่ งวา่ ตามแม่พมิ พ์ที่เตรยี มไว้
5.ตากไวป้ ระมาณ 2-3 ชั่วโมงเพ่อื ให้ปูนปลาสเตอรแ์ ห้งสนิท จากน้นั จึงแกะแม่แบบพมิ พ์ออก และ
นาไปใช้ได้เลย
ตอนที่ 2 วธิ กี ารขั้นรปู กระถางต้นไมจ้ ากฝาขวดพลาสติก
1. เตรียมอปุ กรณ์ให้พรอ้ ม เชน่ แมพ่ ิมพ์ กระดาษไข ฝาพลาสตกิ กะละมงั สแตนเลส เตาแกส๊

ผา้ /ทีค่ ีบ
2. นาฝาขวดพลาสตกิ ใส่กะละมังสแตนเลสแล้วนาไปต้งั ไฟกลางๆเพื่อทาการหลอมฝาขวดพลาสตกิ
3. รอประมาณ 2-3 นาที ฝาพลาสตกิ จะเร่ิมหลอมละลายเหนียวๆหนึดๆ
4. เตรียมแม่พมิ พใ์ ห้พร้อม วางกระดาษไขรอง และนาฝาขวดพลาสตกิ ทหี่ ลอมแลว้ เทลงไปใน

แมพ่ ิมพ์ จากนั้นหาภาชนะรูปทรงต่างๆมากดทบั ให้เปน็ รปู ทรงต่างๆ
5. ทิ้งไว้ให้พลาสตกิ เซตตวั แลว้ จึงแกะออกจากแม่พิมพ์

10

บทที่ 4
ผลการศึกษา

ตอนท่ี 1 ผลการออกแบบและประดษิ ฐ์กระถางต้นไมจ้ ากฝาขวดพลาสติก
คณะผู้จัดทาโครงงานกระถางต้นไม้จากฝาขวดพลาสติก สามารถประดิษฐ์ กระถางต้นไม้จากฝาขวด

พลาสติก โดยนาไปหลอมและหล่อขึ้นรูปใหม่ให้สามารถใช้ได้จริง และมีความแข็งแรง ทนทาน ไม่แตกหักง่าย
และเป็นการเพ่ิมคุณค่าของฝาพลาสติก เพราะฝาขวดพลาสติกเป็นพลาสติกท่ีย่อยสลายได้ยากในธรรมชาติ
และ เนื่องจากเป็นวัสดุท่ีไม่มีราคา คณะผู้จัดทาจึงมองเห็นการสร้างมูลค่าเพ่ิมจากฝาขวดพลาสติก โดยการ
นามาหลอมและข้ึนรปู ใหม่เป็นกระถางตน้ ไมจ้ ากฝาขวดพลาสติก ดังภาพตอ่ ไปนี้

ภาพที่4 กระถางต้นไม้จากฝาขวดพลาสติก (ชิน้ งาน)

ตอนที่ 2 ผลของการนาฝาขวดพลาสตกิ ท่ีไม่ใชแ้ ล้วนากลับมาใชใ้ หม่
จากการนาฝาขวดพลาสตกิ ทไ่ี มใ่ ช้แล้วนากลบั มาใช้ใหม่ โดยวิธีการหลอมฝาพลาสตกิ และข้ึนรปู ใหม่

สง่ ผลใหเ้ ปน็ การเพิ่มมลู ค่าของฝาขวดพลาสตกิ จากไมม่ ีราคา กลายมาเปน็ ผลิตภณั ฑ์ทมี่ ปี ระโยชน์และมคี วาม
แข็งแรง ทนทาน ไมเ่ ป่อื ยยุย่ ง่ายนอกจากน้ีถา้ เบ่ือแลว้ ยงั สามารถนากลบั ไปหลอมแลว้ ข้ึนรูปใหม่ได้

11

บทที่5
สรปุ และอภิปรายผล

สรุปผลการศึกษา
จากการศึกษาโครงงานวิทยาศาสตร์เรอื่ ง กระถางตน้ ไมจ้ ากฝาขวดพลาสติก มวี ัตถุประสงค์ คือเพ่ือ

ศึกษาการประดิษฐ์กระถางต้นไม้จากฝาขวดพลาสติก เพื่อนาฝาขวดพลาสตกิ ทไี่ ม่ใชแ้ ล้วนากลับมาใชใ้ หม่
และ เพ่ือศึกษาความพึงพอใจของกระถางตน้ ไมจ้ ากฝาขวดพลาสติกโดยสามารถสรปุ และอภิปรายผลการศกึ ษา
ได้ ดงั นี้

1. สามารถออกแบบและประดิษฐ์ กระถางต้นไม้จากฝาขวดพลาสติก ได้สาเร็จ

อภิปรายผล
1. จากการขนั้ ตอนและวัสดุที่ใชใ้ นการประดิษฐ์กระถางต้นไมจ้ ากฝาขวดพลาสติก สามารถใชง้ านได้
จริง มปี ระสทิ ธิภาพที่ดีเปน็ ไปตามสมมตฐิ านที่ต้งั ไว้

ข้อเสนอแนะ

1. ควรศกึ ษาชนดิ ของพลาสติกชนดิ อื่นเพ่ิมเตมิ
2. ควรเพิม่ รูปทรง รูปรา่ งของกระถางต้นไม้ใหห้ ลากหลาย

12

บรรณานุกรม

บริษทั ดีมาร์ค อุตสาหกรรม จากัด. 7 ประเภทของพลาสติกมีอะไรบ้าง. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก :
https://www.deemarkthailand.com สบื ค้น 15 มถิ ุนายน 2565.

ภญ.กติ ตมิ า วัฒนากมลกลุ . (2555) ผลิตภัณฑ์พลาสติกกับอาหาร. [ออนไลน]์ . เข้าถงึ ได้จาก :
https://pharmacy.mahidol.ac.th สืบค้น 15 มิถนุ ายน 2565.

วลัยพร มขุ สุวรรณ.(2551) พลาสตกิ ในชีวิตประจาวนั : ตอนท่ี 3 โพลีเอทลิ ีนเทอพาทาเลท. หนว่ ยขอ้ สนเทศ
วตั ถุอนั ตรายและความปลอดภยั ศนู ยค์ วามเป็นเลศิ แหง่ ชาตดิ ้านการจัดการสิ่งแวดลอ้ มและของเสยี อนั ตราย
[ออนไลน์]. เข้าถงึ ไดจ้ าก :

http://www.chemtrack.org/News-Detail.asp?TID=4&ID=13
RECYCLE ENGINEERING. (2540) การรไี ซเคิล. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก :

https://www.recycleengineering.com สืบค้น 15 มิถนุ ายน 2565.
Siamchemi. (2558) ปูนปลาสเตอร์ (Plaster) และประโยชน์ปนู ปลาสเตอร์. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก :

https://www.siamchemi.com สืบค้น 15 มิถุนายน 2565.

13

ภาคผนวก

14

ภาคผนวก ก
วสั ดุท่ใี ชใ้ นการจดั ทาสงิ่ ประดษิ ฐ์

15

วสั ดทุ ใี่ ช้ในการจัดทาสง่ิ ประดษิ ฐ์
กระถางต้นไม้จากฝาขวดนา้

ภาพที่ 5 ฝาขวดพลาสติก ภาพท่ี 6 ปนู ปลาสเตอร์

ภาพท่ี 7 เแมแ่ บบสาหรบั ใช้ทาพมิ พ์กระถาง ภาพท่ี 8 น้าเปลา่
ภาพท่ี 9 กะละมงั สแตนเลส ภาพท่ี 10 ช้อนคน

ภาพท่ี 11 เตาแกส๊ ภาพที่ 12 กระดาษไข

16

ภาคผนวก ข
ตอนท่ี 1 การทาแมพ่ มิ พจ์ ากปูนปลาสเตอร์

17

ภาพท่ี 14 เทปนู ปลาสเตอรล์ งภาชน ภาพที่ 15 เทนา้ ลงไปผสมปนู ปลาสเตอร์

ภาพท่ี 16 ผสมปนู ปลาสเตอรก์ ับน้า ภาพท่ี 17 เทลงแบบทเี่ ตรียมไว้

ภาพท่ี 18 แกะแมพ่ พิ พอ์ อกจากแบบ ภาพที่ 19 แม่พมิ พ์จากปนู ปลาสเตอร์

18

ภาคผนวก ค
วิธกี ารขั้นรปู กระถางต้นไม้จากฝาขวดพลาสตกิ

19

ภาพท่ี 20 ทาความสะอาดฝาขวดพลาสตกิ ภาพท่ี 21 หลอมฝาขวดพลาสติก

ภาพที่ 22 วางกระดาษไขรองแมพ่ มิ พ์ ภาพท่ี 23 กดพมิ พ์กับฝาขวดให้แน่น

ภาพที่ 24 แกะออกจากแม่พิมพ์ ภาพที่ 25 กระถางต้นไมจ้ ากฝาขวดพลาสติก