ชุดใบความรู้เรื่อง ระบบสุริยะ

ชดุ ใบความรู้ กลุ่มสาระการเรยี นรวู้ ิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี
ระดับช้นั ประถมศึกษาปที ่ี4

ภทั รวดี กาญจนประเทศ

ชุดใบความรเู้ รื่อง ระบบสรุ ิยะ ใชส้ าหรับการเรียนการสอน
กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ระดับชั้นประถมศึกษา
ปีที่ 4 มีเนื้อหาเกี่ยวกับดวงอาทิตย์และดาวเคราะห์ท้ัง 8 ดวง
ในระบบสุริยะ รวมถึงดาวเคราะห์แคระ โดยผู้อ่านสามารถศึกษาชุดใบ
ความรู้เร่ืองน้ีได้ 2 รูปแบบคือ รูปแบบหนังสือ และ E-book
โดยการสแกนคิวอารโ์ คด้ ทป่ี กหลงั

วิธกี ารใช้
1.ทาแบบทดสอบก่อนเรียนโดยสามารถสแกนคิวอาร์โค้ด
เลน่ เกมและอีกรูปแบบคอื การเติมตัวเลขจบั คู่
2.ศึกษาเนือ้ หาความรู้
3.ทาแบบทดสอบหลังเรียนโดยสามารถสแกนคิวอาร์โค้ด
เลน่ เกมและอกี รูปแบบคอื การเตมิ คาตอบให้ถูกต้อง
4.เปิดดเู ฉลยเพ่อื เช็คความถกู ตอ้ ง

1.ช่วยเสรมิ สรา้ งความรู้เรอื่ ง ระบบสุรยิ ะ
2.ชว่ ยส่งเสริมให้รกั การอา่ นหนงั สอื มากย่ิงขัน้
3.เพือ่ ใหผ้ ้เู รยี นสามารถเรยี นร้ไู ด้ด้วยตนเอง

ชแี้ จง:ให้เติมตัวเลขจบั คู่ช่ือดาวในระบบสุริยะให้สัมพันธ์กับภาพ

1.โลก 2.ดาวเนปจูน 3.ดาวเสาร์ 4.ดาวพฤหสั บดี
5.ดาวพุธ 6.ดาวยเู รนสั 7.ดาวศุกร์ 8.ดาวอังคาร

SCAN ME เกมแบบทดสอบแผนที่
คำช้ีแจง:ใหจ้ ับคดู่ ำวกับช่อื ให้ถกู ต้อง

ทม่ี ำ https://online.seterra.com/th/vgp/3123

ระบบสุริยะท่ีมีดวงอาทิตย์เป็นศูนย์กลาง ประกอบด้วยดาวเคราะห์
และดาวบรวิ ารท่เี คลื่อนที่รอบดวงอาทิตย์ ดาวเคราะหท์ ีส่ าคัญมี 8 ดวง นบั จาก
ดวงที่ใกล้ดวงอาทิตย์ออกมาตามลาดับ คือ ดาวพุธ ดาวศุกร์ โลก
ดาวอังคาร ดาวพฤหสั บดี ดาวเสาร์ ดาวยเู รนัส ดาวเนปจูน รวมถึงดาวเคราะห์
แคระ ดาวเคราะห์น้อย ดาวหางและวัตถุอ่ืนๆ ก็เป็นดาวบริวารท่ีโคจรรอบดวง
อาทิตย์เช่นเดียวกัน

ดวงอาทติ ย์ (The Sun)

เป็นดาวฤกษท์ อี่ ยูต่ รงศูนยก์ ลางของระบบสุรยิ ะ
มีขนาดเส้นผา่ นศนู ยก์ ลาง 1.4 ล้านกิโลเมตร
ดวงอาทิตยเ์ ป็นดาวฤกษท์ ีส่ าคญั ยิ่งต่อโลก เช่น
ให้พลังงานแก่พืชในรปู ของแสง

ดาวพธุ (Mercury)

ดาวพุธ เป็นดาวเคราะห์ท่ีอยู่ใกล้ดวงอาทิตย์มากท่ีสุด ไม่มีดาวบริวาร

และเป็นดาวเคราะหท์ ี่เลก็ ทสี่ ุดในระบบสุริยะ และด้วยความท่ีมันเป็นดาวท่ีมีขนาดเล็ก

(เส้นผา่ นศนู ยก์ ลางประมาณ 4,878 กิโลเมตร) จึงทาให้มันไม่สามารถสร้างสนามโน้ม
ถว่ งที่มีพลังมากพอที่จะดึงดูดและกักเก็บ บรรยากาศได้ ดาวพุธจึงมีแรงโน้มถ่วงน้อยมาก
และไม่มีบรรยากาศ ทาให้วัตถุอวกาศพุ่งชนได้ง่าย พ้ืนผิวดาวจึงขรุขระจากการพุ่งชน
เหลา่ นน้ั

ดาวพุธใช้เวลาโคจรรอบดวงอาทิตย์รอบละ 88 วัน แต่กลับหมุนรอบ
ตัวเอง 1 รอบ ใชเ้ วลาถึง 180 วันเลยทีเดียว นั่นหมายความว่า ดาวพุธจะมีด้านท่ีหันเข้า
หาดวงอาทิตย์ยาวนานมาก เช่นเดียวกับด้านที่หันออกไปในทิศทางตรงกันข้ามกับดวง
อาทิตย์ ดังนั้น เมื่อมีด้านท่ีดาวพุธหันเข้าหาดวงอาทิตย์ยาวนาน ประกอบกับไม่มีช้ัน
บรรยากาศ จึงทาให้พ้ืนผิวดาวร้อนมาก ส่วนด้านท่ีหันทิศตรงข้ามดวงอาทิตย์ ก็เย็นมาก

เช่นกัน ดาวพุธจึงได้รับฉายาวา่ เตาไฟแชแ่ ขง็

ทั้งน้ี ดาวพุธมักปรากฏใกล้ หรืออยู่ภายใต้แสงจ้าของดวงอาทิตย์
ทาให้สงั เกตเห็นได้ยาก แต่ก็พอมองเห็นได้ดว้ ยตาเปลา่ ในเวลาพลบค่า

ดาวศกุ ร์ (Venus)

ดาวศุกร์ เป็นดาวเคราะห์เพื่อนบ้านที่อยู่ใกล้โลกมากที่สุด ไม่มีดวงจันทร์

เปน็ ดาวบริวาร มีขนาดเล็กกว่าแต่ก็ใกล้เคียงกับโลกมาก จนได้ชื่อว่าเป็นฝาแฝดกับโลก

เราสามารถสังเกตเห็นดาวศุกร์ได้ด้วยตาเปล่า โดยสามารถมองเห็นได้ทางขอบฟ้าด้านทิศ

ตะวันตกในเวลาใกล้คา่ เราเรียกว่า ดาวประจาเมือง (Evening Star)

ส่ ว น ช่ ว ง เ ช้ า มื ด ป รา ก ฏ ใ ห้ เ ห็ น ท า ง ข อ บ ฟ้ า ด้ า น ทิ ศ ต ะ วั น อ อ ก เรี ย ก ว่ า

ดาวรุ่ง (Morning Star) เรามักสังเกตเห็นดาวศุกร์มีแสงส่องสว่างมากเน่ืองจาก

ดาวศุกร์มีช้ันบรรยากาศท่ีประกอบไปด้วยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ มีผลทาให้อุณหภูมิ
พน้ื ผิวสูงขนึ้

ดาวศุกร์มขี นาดเสน้ ผา่ นศูนยก์ ลาง 12,104 กิโลเมตร หมนุ รอบตัวเอง 1
รอบใช้เวลา 224 วัน และมีทิศทางการหมุนที่ไม่เหมือนดาวเคราะห์ดวงอ่ืนในระบบ
สุริยะ คือในขณะที่ดาวเคราะห์ดวงอ่ืนหมุน ทวนเข็มนาฬิกา ดาวศุกร์กลับหมุนตามเข็ม
นาฬิกา สว่ นช้ันบรรยากาศบนดาวนั้น ประกอบด้วยคาร์บอนไดออกไซด์ถึง 97% ทาให้
ดาวศุกร์ร้อนมาก อุณหภูมิสูงเฉียด 500 องศาเซลเซียส และสะท้อนแสงอาทิตย์ได้ดี
จึงสุกสวา่ งเมอ่ื มองเหน็

โลก (Earth)

โลก เป็นดาวเคราะหท์ อี่ ยหู่ า่ งจากดวงอาทิตย์เป็นลาดับที่ 3 เป็นดาว

เคราะห์ดวงเดียวที่มีส่ิงมีชีวิตอาศัยอยู่ เน่ืองจากมีช้ันบรรยากาศและมีระยะห่าง
จากดวงอาทิตย์ที่เหมาะสมต่อการเจริญเติบโตและการดารงชีวิตของ
สิง่ มชี วี ติ นกั ดาราศาสตรอ์ ธิบายเก่ยี วกับการเกดิ โลกวา่ โลกเกิดจากการรวมตัวของ

กลมุ่ ก๊าซ และมกี ารเคล่ือนท่ีสลับซับซ้อนมาก แต่มีพื้นผิวเป็นหินเช่นเดียวกับ ดาว
เคราะหช์ ั้นในดวงอ่นื ๆ

ทั้งน้ี โลกมีดวงจันทร์เป็นบริวาร โคจรอยู่รอบโลกเพียงดวงเดียว

มีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 3,476 กิโลเมตร หรือประมาณ 1 ใน 4 ของ
เส้นผ่าศูนย์กลางโลก และโคจรอยู่ห่างจากโลกโดยเฉล่ียประมาณ 384,400
กิโลเมตร และโคจรรอบโลกในระยะเวลาประมาณ 29.5 วนั

อาชีพนา่ รู้

นักบินอวกาศ (Astronaut) คือ บุคคลท่ี
เดนิ ทางไปกบั ยานอวกาศ ไม่วา่ จะไปในฐานะใด และไม่
ว่าจะไปด้วยยานอวกาศแบบไหน ทั้งท่ีโคจรรอบโลก
หรอื เดนิ ทางออกไปยงั ตาแหน่งนอกวงโคจรของโลก

ดาวองั คาร (Mars)

ดาวอังคาร เปน็ ดาวเคราะห์ทอี่ ยู่ห่างจากดวงอาทิตย์เป็นลาดับที่ 4 มีขนาด
เล็กกว่าโลก เส้นผ่านศนู ยก์ ลางราว 6,794 กโิ ลเมตร พื้นผิวดาวอังคารมีปรากฏการณ์
เมฆและพายุฝนุ่ เสมอ เปน็ ท่ีนา่ สนใจในการศึกษาของนักวทิ ยาศาสตร์เป็นอยา่ งมากเน่ืองจาก
มีลักษณะและองค์ประกอบ ที่ใกล้เคียงกับโลก เช่น มีระยะเวลาในการหมุนรอบตัวเอง 1
วัน เท่ากับ 24.6 ชั่วโมง และระยะเวลาใน 1 ปี เมื่อเทียบกับโลกเท่ากับ 1.9 มีการ
เอยี งของแกน 25 องศา ดาวอังคารมีดวงจันทร์เป็นบริวาร 2 ดวง และมีอุณหภูมิพื้นผิว

คอ่ นข้างเย็น อยทู่ ี่ประมาณ -65 องศาเซลเซียส ได้รับฉายาว่า ดาวเคราะห์สีแดงหรือ
เทพแห่งสงคราม

ปจั จุบันนักวิทยาศาสตรอ์ ยู่ระหวา่ งการศึกษาดาวอังคารอยา่ งละเอียด โดยการ
สง่ ยานคิวริออสซติ ี้ข้นึ ไปศึกษาสภาพบนดาว เพอื่ วเิ คราะหค์ วามเป็นไปได้ในการเป็นโลกใบ
ที่สอง และนั่นอาจเป็นขา่ วดสี าหรับมวลมนษุ ยชาติ

ดาวพฤหสั บดี (Jupiter)

ดาวพฤหัสบดี เป็นดาวเคราะห์ที่อยู่ห่างจากดวงอาทิตย์เป็นลาดับท่ี 5

เปน็ ดาวเคราะหท์ ี่ใหญ่ท่สี ดุ ในระบบสรุ ิยะจักรวาล มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางยาว
กว่าโลก 11 เท่า หมุนรอบตัวเอง 1 รอบใช้เวลา 9.8 ชั่วโมง ซ่ึงเร็วท่ีสุดในบรรดา
ดาวเคราะห์ทั้งหลาย และโคจรรอบดวงอาทิตย์ 1 รอบ ใช้เวลา 12 ปี นักดารา

ศาสตร์อธิบายว่า ดาวพฤหัสเป็นกลุ่มก้อนก๊าซหรือของเหลวขนาดใหญ่ ที่ไม่มีส่วนที่เป็น
ของแข็งเหมอื นโลก และเปน็ ดาวเคราะห์ท่ีมดี าวบรวิ ารมากถึง 67 ดวง

ดาวเสาร์ (Saturn)

ดาวเสาร์ เป็นดาวเคราะห์ที่อยู่ห่างจากดวงอาทิตย์เป็นลาดับที่ 6
สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า เป็นดาวที่ประกอบไปด้วยก๊าซและ ของเหลวสี
ค่อนข้างเหลือง หมุนรอบตัวเอง 1 รอบใช้เวลา 10.2 ชั่วโมง และโคจรรอบดวง

อาทิตย์ 1 รอบใชเ้ วลา 29 ปี ลกั ษณะเดน่ ของดาวเสาร์ คือ มีวงแหวนล้อมรอบ

ซ่ึงวงแหวนดังกล่าวเป็นอนุภาคเล็ก ๆ หลายชนิดรวมกัน และดาวเสาร์มีวงแหวนถึง
3 ชน้ั นอกจากนี้ ดาวเสาร์ยังมีดาวบริวาร 62 ดวง หน่ึงในนั้นคือดวงจันทร์ไท
ทนั (Titan) ซง่ึ ถอื ว่าเปน็ ดวงจันทรท์ แ่ี ปลกทีส่ ดุ ในระบบสรุ ิยะจักรวาล เพราะเปน็
ดวงจนั ทรด์ วงเดียวในระบบสุริยะที่มีบรรยากาศ และนักวิทยาศาสตร์วิเคราะห์ดวง
จันทร์ดวงนม้ี สี ภาพเหมือนโลกยคุ แรก ๆ หากดวงอาทติ ยร์ อ้ นขึ้นเมื่อไร น้าแข็งบน
ดวงจันทร์จะละลาย และมวี ิวฒั นาการคล้ายกนั กบั โลกเลยทเี ดยี ว

ดาวยเู รนัส (Uranus)

ดาวยูเรนัส หรือดาวมฤตยู เป็นดาวเคราะห์ที่อยู่ห่างจากดวงอาทิตย์เป็น

ล า ดั บ ที่ 7 เ ป็ น ด า ว เ ค ร า ะ ห์ แ ก๊ ส ข น า ด ใ ห ญ่ มี ด ว ง จั น ท ร์ บ ริ ว า ร
27 ดวง หมุนรอบตัวเอง 1 รอบ ใช้เวลา 16.8 ช่ัวโมง และโคจรรอบดวง
อาทติ ย์ 1 รอบ ใช้เวลานานถึง 84 ปี ดาวยูเรนัสประกอบด้วยก๊าซและของเหลว
เช่นเดียวกับดาวพฤหัสบดี และดาวเสาร์ทั้งน้ี ดาวยูเรนัสเป็นดาวเคราะห์ใหญ่เป็น
ที่ 3 รองจากดาวพฤหัสบดี และดาวเสาร์ โคจรห่างจากดวงอาทิตย์โดยเฉลี่ย
2,871 ลา้ นกโิ ลเมตร ทาให้มองเห็นด้วยตาเปล่าได้ยาก แต่เมื่อใช้กล้องโทรทัศน์
และรู้ตาแหนง่ แน่ชัด ก็จะสามารถเหน็ ได้ในคืนฟ้าใสกระจ่าง

ดาวเนปจนู (Neptune)

ดาวเนปจูน ดาวสมุทรหรือดาวเกตุ เป็นดาวเคราะห์ที่อยู่ห่างจาก

ดวงอาทติ ยเ์ ป็นลาดบั ท่ี 8 เป็นดาวเคราะหข์ นาดใหญ่เป็นที่ 4 ในระบบสุริยะ มี
เส้นผ่านศูนย์กลางราว 50,000 กิโลเมตร จุโลกได้ถึง 60 ดวง ระยะห่าง
เฉลยี่ จากดวงอาทิตย์ 4,504 ล้านกิโลเมตร หมุนรอบตัวเองครบรอบในเวลา
16 ช่ัวโมงอยู่ไกลจากโลกมากจนไม่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า ต้องใช้กล้อง
โทรทรรศนข์ นาดใหญเ่ ทา่ นั้นจึงจะเห็นเปน็ จุดรบิ หรี่

ดาวพลูโต(Pluto) หรือดาวยมเคยเป็น
ดาวเคราะห์ที่เป็นบริวารของดวงอาทิตย์
ลาดับที่ 9 และมีขนาดเล็กท่ีสุดใน
ระบบสุริยะ แต่ปัจจุบันกลายเป็นดาว

เคราะห์แคระเนื่องจากมีวงโคจรทับ

ซอ้ นกบั ดาวเนปจูน(Neptune)

คำส่งั : จงเติมคำตอบใหถ้ กู ตอ้ ง

1. จงเรยี งลำดบั ตำแหน่งดำวเครำะหจ์ ำกดวงอำทติ ย์
____________________________________________
2. ศนู ยก์ ลำงของระบบสรุ ยิ ะ คอื _____________________
3. ดำวเครำะหท์ ่ไี ดช้ ื่อว่ำเป็นฝำแฝดกับโลก คอื
____________________________________________
4. ดำวเครำะหด์ วงแรกทีม่ ขี นำดใหญ่ท่สี ุดในระบบสรุ ยิ ะ คือ
____________________________________________
5. ดำวเครำะห์ท่ีสวยงำมมำก มวี งแหวนลอ้ มรอบ ขนำดใหญเ่ ป็น
ท่ี 2 รองจำกดำวพฤหัสบดี คือ
___________________________________________

SCAN ME

https://wordwall.net/resource/11563865/จับคคู่ า-solar-system-puzzle

ช้ีแจง:ใหเ้ ตมิ ตัวเลขจบั ค่ชู ือ่ ดาวในระบบสุรยิ ะใหส้ ัมพนั ธก์ ับภาพ

1.โลก 2.ดาวเนปจูน 3.ดาวเสาร์ 4.ดาวพฤหสั บดี

5.ดาวพธุ 6.ดาวยเู รนสั 7.ดาวศุกร์ 8.ดาวองั คาร

78 3 2

51 4 6

1. ดาวพธุ ดาวศกุ ร์ โลก ดาวอังคาร ดาวพฤหัสบดี ดาวเสาร์ ดาว
ยเู รนัส ดาวเนปจูน
2.ดวงอาทิตย์
3.ดาวศุกร์
4. ดาวพฤหสั บดี
5. ดาวเสาร์