ARROW Don't Trade Before Learning CANDLESTICK THESE 14 PATTERNS
พี. อารูล ปันดี : เขียน ณัฐยา สินตระการผล : แปล ก่อนจะเป็นนักเทรด สร้างโอกาสความส�ำเร็จในการเทรดเกิน 85% ให้นักเทรด ด้วยการเรียนรู้สุดยอดแท่งเทียน 14 แบบ แท่งเทียน 14 แบบ ที่ต้องรู้
แท่งเทียน 14 แบบที่ต้องรู้ก่อนจะเป็นนักเทรด พี. อารูล ปันดี : เขียน ณัฐยา สินตระการผล : แปล ราคา 285 บาท บรรณาธิการ : นิคม ชาวเรือ กองบรรณาธิการ : ชมพูนุช ขอดค�ำ, วลัยกร เต็มขันท์, ปวันรัตน์ เกียรติธีรชัย ศิลปกรรม : สุภาภรณ์ สว่างจันทร์ ผู้จัดการทั่วไป : เดือนนภา สุรามิตร พิสูจน์อักษร : พฤทธิ์ โพธิ์อินทร์ จัดจำหน่ายทั่วประเทศโดย บริษัท อมรินทร์ บุ๊ค เซ็นเตอร์ จำ กัด 108 หมู่ที่ 2 ถ.บางกรวย-จงถนอม ต.มหาสวัสดิ์ อ.บางกรวย จ.นนทบุรี 11130 โทรศัพท์ 02-423-9999 โทรสาร 02-449-9561-3 www.naiin.com พิมพ์ที่ : บริษัท ไอดี ออล ดิจิตอลพริ้นท์ จำ กัด 52 ซอยเอกชัย 69 ถนนเอกชัย แขวงบางบอน เขตบางบอน กทม. 10150 โทรศัพท์ 02-899-5429-35 โทรสาร 02-416-4097 © สงวนลิขสิทธิ์โดย บริษัท แอร์โรว์ มัลติมีเดีย จ�ำกัด ห้ามน�ำส่วนหนึ่งส่วนใดของหนังสือเล่มนี้ไปลอกเลียน ท�ำส�ำเนา ถ่ายเอกสาร หรือน�ำไปเผยแพร่ในอินเทอร์เน็ต หรือสื่อต่างๆ ไม่ว่าในรูปแบบใด นอกจากได้รับอนุญาตเป็นลายลักษณ์อักษรเท่านั้น ปันดี, พี. อารูล. แท่งเทียน 14 แบบที่ต้องรู้ก่อนจะเป็นนักเทรด—กรุงเทพฯ : แอร์โรว์, 2566. 184 หน้า. 1. หุ้นและการลงทุน I. ณัฐยา สินตระการผล, แปล II. ชื่อเรื่อง. ISBN 978-616-434-369-6 ข้อมูลทางบรรณานุกรม จัดทำ โดย สำ นักพิมพ์แอร์โรว์ ในเครือบริษัท แอร์โรว์ มัลติมีเดีย จำ กัด เลขที่ 1 ถนนกำแพงเพชร 6 ซอย 5 แยก 6 (โกสุมนิเวศน์ ซ.2) แขวงทุ่งสองห้อง เขตหลักสี่ กรุงเทพฯ 10210 โทรศัพท์ 02-573-6584 และ 093-647-9379 Email : arrowclassicbook@gmail.com Line ID : @arrow11 www.arrowmultimedia.co.th Don’t Trade Before Learning These 14 Candlestick Patterns Don’t Trade Before Learning These 14 Candlestick Patterns Copyright © 2021 P.Arulpandi All rights reserved
พี. อารูล ปันดี เป็นอดีตผู้บริหารระดับสูงธนาคารรัฐแห่งหนึ่ง ของอินเดียที่เกษียณอายุแล้ว เขาท�ำการเทรดหุ้นมาเป็นเวลา ยาวนานกว่าสามทศวรรษ หลังเกษียณจากการท�ำงานธนาคาร เขาเริ่มเทรดสินทรัพย์ทางการเงินด้วยเครื่องมือทางเทคนิคที่ หลากหลายจนได้ก�ำไรจากการเทรดอย่างต่อเนื่องสม�่ำเสมอ ความส�ำเร็จในการเทรดและความรักในการให้ความรู้และจาก การแลกเปลี่ยนประสบการณ์ที่เขาได้รับมานั้นท�ำให้เกิดหนังสือ เล่มก่อนหน้านี้ที่ชื่อว่า “Day Trading Techniques Without Technicalities” ซึ่งได้รับเสียงชื่นชมจากทั้งนักเทรด นักเขียน และนักวิชาการในวงการนี้ สามารถติดต่อผู้เขียนได้ที่อีเมล: arulpandi58@gmail.com P. Arul Pandi
ค�ำน�ำ ท�ำไมต้องวิเคราะห์แท่งเทียน ราคาหลักทรัพย์อาจดูคาดเดาไม่ได้ เมื่อราคาขึ้นหรือลงในช่วงเวลาหนึ่ง แต่เทรดเดอร์และนัก วิเคราะห์ทางเทคนิคที่ประสบความส�ำเร็จพบว่าราคาในอดีตมี แนวโน้มที่จะซ�้ำรอยและมีรูปแบบบางอย่างในการเคลื่อนไหว ของราคา ดังนั้นราคาเปิด ราคาสูงสุด ราคาต�่ำสุด ราคาปิด และ ปริมาณก่อนหน้านี้สามารถใช้เพื่อก�ำหนดว่าราคาจะอยู่ที่ใด ไม่ ว่าหลักทรัพย์นั้นมีการซื้อมากเกินไปหรือขายมากเกินไป เพื่อ จุดประสงค์นี้จึงจ�ำเป็นต้องใช้เครื่องมือทางเทคนิคมากมายและ วิเคราะห์แท่งเทียน แท่งเทียนให้สัญญาณการซื้อขายล่วงหน้าก่อนการ เคลื่อนไหวของราคาและเร็วกว่าตัวชี้วัดอื่นๆ แผนภูมิแท่งเทียนสามารถสื่อสารได้ด้วยภาพ สี รูปร่าง ขนาด และต�ำแหน่งของแท่งเทียนให้ข้อมูลอันมีค่าเกี่ยวกับ สภาวะตลาดและข้อมูลที่จ�ำเป็นในการตัดสินใจซื้อขาย ด้วย เหตุนี้จึงมีเปอร์เซ็นต์ในการชนะสูง หนังสือเล่มนี้ครอบคลุมทุกสิ่งที่เทรดเดอร์ต้องรู้เกี่ยว กับการซื้อขายหุ้น ท�ำให้การเรียนรู้และฝึกฝนวิเคราะห์แท่งเทียน เป็นเรื่องง่ายในระยะเวลาอันสั้น และช่วยให้มือใหม่เรียนรู้ตั้งแต่ ระดับพื้นฐานไปจนถึงระดับสูง มีความเข้าใจและสร้างรายได้ ได้อย่างต่อเนื่อง ส�ำนักพิมพ์แอร์โรว์
กิตติกรรมประกาศ ผมขอขอบคุณ ดร.รายา ราเชสวารี ภรรยาของผมที่ แนะน�ำให้ผมแบ่งปันประสบการณ์การเทรดหุ้นและ หลักทรัพย์ทางการเงินประเภทอื่นอย่างมีก�ำไรตลอด ช่วงเวลา 30 ปีกับเหล่านักเทรด ผมขอขอบคุณหลานสาว คุณคานา พรียา ที่ ยินดีรับภาระในการจัดท�ำกราฟส�ำหรับหนังสือเล่มนี้ ไว้ทั้งหมด ผมขอขอบคุณคุณราเมศ ประธานเจ้าหน้าที่ บริหาร (ซีอีโอ) ของบริษัท เอ็ม/เอส เพ็นทูพับลิชชิ่ง (M/s Pen2publishing) รวมถึงหัวหน้าทีมทั้งสอง ได้แก่ คุณนีตา และคุณซาฮา การ์กี ที่ทุ่มเทท�ำงานและ ใช้ความพยายามอย่างไม่ลดละในการท�ำหนังสือเล่มนี้ ให้สมบูรณ์ตามความตั้งใจของผมที่สุด ขอบคุณอย่างยิ่ง! อารูล ปันดี พี.
ค�ำสงวนสิทธิ์ หนังสือเล่มนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อให้ความรู้เท่านั้นและไม่ควร ถือว่าเป็นบริการให้ค�ำปรึกษา ทุกข้อความในหนังสือเล่มนี้ ไม่ควรถูกมองว่าเป็นค�ำแนะน�ำหรือข้อเสนอแนะด้านการ เทรด/การลงทุนแต่อย่างใด เนื้อหาในหนังสือเล่มนี้ไม่ควร น�ำมาใช้อ้างอิงเพื่อการซื้อขายตราสารอย่างหุ้น สัญญาซื้อ ขายล่วงหน้า (ฟิวเจอร์ส) และสินค้าโภคภัณฑ์ ผู้อ่านต้อง รับผิดชอบต่อการตัดสินใจลงทุนหรือเทรดในตลาดหุ้น หรือ การซื้อขายหุ้นตัวใดตัวหนึ่งแต่เพียงผู้เดียว ข้อมูลที่น�ำเสนอในหนังสือเล่มนี้ไม่ควรถือเป็นการ วิเคราะห์ที่ครบถ้วนสมบูรณ์เกี่ยวกับหัวข้อที่กล่าวถึงใน หนังสือ หากผู้อ่านต้องการค�ำแนะน�ำเกี่ยวกับการลงทุน หรือการเทรด เพื่อการด�ำเนินกิจการทางการเงิน ธุรกิจ หรือกฎหมาย ผู้อ่านควรขอค�ำแนะน�ำจากที่ปรึกษาทางการ เงินผู้มีความรู้ความเชี่ยวชาญ ทุกกลยุทธ์ในการเทรดและ การลงทุนต่างมีโอกาสท�ำก�ำไรหรือโอกาสขาดทุน ผู้อ่าน
ต้องรับผิดชอบต่อการตัดสินใจซื้อหรือขายหรือลงทุนในหุ้น ฟิวเจอร์ส สินค้าโภคภัณฑ์ หรือสกุลเงิน หรือตราสารใดๆ แต่เพียงผู้เดียว ความคิดเห็นทั้งหมดที่แสดงไว้ในหนังสือ เล่มนี้สะท้อนถึงวิจารณญาณของผู้เขียน ณ วันที่ตีพิมพ์ หนังสือและอาจเปลี่ยนแปลงภายหลังได้ ผู้จัดพิมพ์และผู้เขียน จะไม่มีการรับผิดต่อความสูญเสียหรือความเสียหายใดที่อาจ เกิดขึ้นจากการเทรดและการลงทุนในหุ้น ฟิวเจอร์ส สินค้า โภคภัณฑ์ และตลาดซื้อขายแลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศ (ตลาดฟอเร็กซ์)
สารบัญ เกี่ยวกับผู้เขียน 5 กิตติกรรมประกาศ 7 คำสงวนสิทธิ์ 8 ส่วนที่ 1 1. รูปแบบแท่งเทียนคืออะไร 15 2. โครงสร้างของแท่งเทียน 17 3. การระบุรูปแบบแท่งเทียนและการตีความ 27 4. รูปแบบพื้นฐานของแท่งเทียน 36 5. แนวทางส�ำหรับการเทรดด้วยแท่งเทียน 41 6. ประเภทของรูปแบบแท่งเทียน 43 ส่วนที่ 2 1. แท่งเทียนแบบ Hammer 51 2. แท่งเทียนแบบ Inverted Hammer 58 3. แท่งเทียนแบบ Hanging Man 64 4. แท่งเทียนแบบ Shooting Star 73 5. แท่งเทียนแบบ Doji 78 6. แท่งเทียนแบบ Bullish Engulfing และ Bearish Engulfing 104
7. แท่งเทียนแบบ Harami และ Harami Cross 117 8. แท่งเทียนแบบ Morning Star และ Morning Doji Star 136 9. แท่งเทียนแบบ Evening Star และ Evening Doji Star 145 10. แท่งเทียนแบบ Dark Cloud Cover 154 11. แท่งเทียนแบบ Piercing Line 160 12. แท่งเทียนแบบ Belt Hold 166 13. แท่งเทียนแบบ Three White Soldiers 172 14. แท่งเทียนแบบ Three Black Crows 177 บทสรุป 183
12 : Don't Trade Before Learning THESE 14 CANDLESTICK PATTERNS
PART 1
14 : Don't Trade Before Learning THESE 14 CANDLESTICK PATTERNS
1. รูปแบบแท่งเทียนคืออะไร การเข้าใจเครื่องมือและตัวชี้วัดทางเทคนิค ตลอดจนสัญญาณจาก เครื่องมือและตัวชี้วัดเหล่านี้เป็นตัวตัดสินว่าใครจะเป็นผู้ชนะหรือ ผู้แพ้ในการเทรด ซึ่งหนึ่งในเครื่องมือทางเทคนิคที่ขาดไม่ได้เพื่อ เอาชนะเกมนี้ให้ได้คือ การวิเคราะห์แท่งเทียน ด้านล่างแสดงภาพของกราฟแท่งเทียน ซึ่งเห็นได้ว่ากราฟ ประกอบด้วยแท่งสี่เหลี่ยมจ�ำนวนมาก เรียกว่าแท่งเทียน (Candlesticks) โดยแกนตั้งของกราฟแท่งเทียนแสดงราคา ส่วนแกนนอน แสดงช่วงเวลาของแท่งเทียนแต่ละแท่ง แท่งเทียนแต่ละแท่งแสดงราคาเปิด (Open) ราคาสูงสุด (High) ราคาต�่ำสุด (Low) และราคาปิด (Close) ในช่วงเวลาของแท่งเทียน นั้น ดังที่แสดงให้เห็นในภาพต่อไปนี้
16 : Don't Trade Before Learning THESE 14 CANDLESTICK PATTERNS ภาพของแท่งเทียนหลายแท่งประกอบกันจะแสดงให้เห็นรูปแบบ กราฟบางอย่างอยู่บ่อยครั้ง ซึ่งสี ขนาด และรูปร่างของแท่งเทียน เหล่านี้สื่อให้เห็นข้อมูลมากมาย เช่น ราคาเคลื่อนไหวอย่างไรใน ช่วงเวลาของแท่งเทียนแต่ละแท่ง ตลาดนั้นถูกครอบง�ำโดยผู้ซื้อหรือ ผู้ขาย และแนวโน้มราคาในปัจจุบันมีโอกาสจะด�ำเนินในทิศทางเดิม หรือเกิดการกลับตัว ดังนั้น ความสามารถของนักเทรดในการระบุ รูปแบบของแท่งเทียนได้ทันทีและตีความได้ถูกต้องในเวลาอันสั้น จึงขาดไม่ได้ส�ำหรับการเทรดให้มีก�ำไร ตัวแท่งเทียนและแท่งเทียนรูปแบบต่างๆ ถูกตั้งชื่อตามลักษณะ รูปร่างที่เห็น ตัวอย่างเช่น รูปแบบทารกที่ถูกทอดทิ้ง (Abandoned Baby) รูปแบบเมฆด�ำปกคลุม (Dark Cloud Cover) รูปแบบ แมลงปอ (Dragonfly) รูปแบบกลืนกิน (Engulfing) รูปแบบป้าย หลุมฝังศพ (Gravestone) รูปแบบค้อน (Hammer) รูปแบบค้อน กลับหัว (Inverted Hammer) รูปแบบดาวตก (Shooting Star) และรูปแบบเส้นเจาะ (Piercing Line)
แท่งเทียน 14 แบบที่ต้องรู้ก่อนจะเป็นนักเทรด : 17 2. โครงสร้างของแท่งเทียน แท่งเทียนแต่ละแท่งประกอบด้วยราคาเปิด ราคาสูงสุด ราคาต�่ำสุด และราคาปิด
18 : Don't Trade Before Learning THESE 14 CANDLESTICK PATTERNS ราคาเปิด (Open) ราคาเปิดคือราคาที่มีการซื้อขายกันเป็นครั้งแรกในช่วงเวลาของ หนึ่งแท่งเทียน โดยแท่งเทียนจะยังคงมีสีขาวตราบเท่าที่ราคาใน การซื้อขายหลังจากนั้นสูงกว่าราคาเปิด และแท่งเทียนจะเป็นสีด�ำ เมื่อราคาในช่วงเวลานั้นต�่ำกว่าราคาเปิด
แท่งเทียน 14 แบบที่ต้องรู้ก่อนจะเป็นนักเทรด : 19 ราคาสูงสุด (High) คือราคาสูงสุดที่มีการซื้อขายกันในช่วงเวลาของแท่งเทียนนั้น โดย เห็นได้จากจุดสูงสุดของไส้เทียนด้านบน (Upper shadow) หาก แท่งเทียนเป็นสีขาวและไม่มีไส้เทียนด้านบน ราคาสูงสุดจะเท่ากับ ราคาปิด ส่วนในกรณีที่แท่งเทียนเป็นสีด�ำและไม่มีไส้เทียนด้านล่าง ราคาเปิดคือราคาสูงสุด
20 : Don't Trade Before Learning THESE 14 CANDLESTICK PATTERNS ราคาต�่ำสุด (Low) คือราคาต�่ำสุดที่มีการซื้อขายกันในช่วงเวลาของแท่งเทียนนั้น โดย เห็นได้จากจุดต�่ำสุดของไส้เทียนด้านล่าง (Lower shadow) หาก แท่งเทียนเป็นสีขาวและไม่มีไส้เทียนด้านล่าง ราคาต�่ำสุดในช่วง เวลาของแท่งเทียนนั้นจะเท่ากับราคาเปิด ส่วนในกรณีที่แท่งเทียน เป็นสีด�ำและไม่มีไส้เทียนด้านล่าง ราคาปิดคือราคาต�่ำสุด
แท่งเทียน 14 แบบที่ต้องรู้ก่อนจะเป็นนักเทรด : 21 ราคาปิด (Close) คือราคาซื้อขายสุดท้ายในช่วงเวลาของแท่งเทียน โดยราคาปิดจะ เป็นตัวก�ำหนดสีของแท่งเทียน หากราคาซื้อขายสุดท้ายในช่วงเวลา ของแท่งเทียนนั้นสูงกว่าราคาเปิด แท่งเทียนจะเป็นสีขาว หากราคา ซื้อขายสุดท้ายต�่ำกว่าราคาเปิด แท่งเทียนจะเป็นสีด�ำ
22 : Don't Trade Before Learning THESE 14 CANDLESTICK PATTERNS ช่วงราคา (Range) คือส่วนต่างระหว่างราคาสูงสุดและราคาต�่ำสุดในการซื้อขายรอบนั้นๆ
แท่งเทียน 14 แบบที่ต้องรู้ก่อนจะเป็นนักเทรด : 23 ตัวแท่งเทียน (Body) หุ้นที่ท�ำราคาปิดสูงกว่าราคาเปิดจะมีตัวแท่งเทียนเป็นสีขาว ส่วน หุ้นที่ท�ำราคาปิดต�่ำกว่าราคาเปิดจะมีตัวแท่งเทียนเป็นสีด�ำ ส่วน ของแท่งเทียนที่เป็น “สีขาว” หรือ “สีด�ำ” นั้นเรียกว่า “ตัวแท่งเทียน (Body)” (หรือเรียกว่า “Real body”) หรือกล่าวได้ว่า ตัวแท่ง เทียนแสดงส่วนต่างระหว่างราคาเปิดและราคาปิดของหุ้นตัวนั้นใน ช่วงเวลาของแท่งเทียนนั้น
24 : Don't Trade Before Learning THESE 14 CANDLESTICK PATTERNS ไส้เทียน (Shadow) เส้นบางๆ ที่อยู่ด้านบนและด้านล่างของตัวแท่งเทียนนั้นเรียกว่า ไส้เทียน (Shadow หรือ Wick หรือ Tail) จุดสูงสุดของไส้เทียน ด้านบน (Upper shadow) บ่งบอกราคาสูงสุด ส่วนจุดต�่ำสุดของ ไส้เทียนด้านล่าง (Lower shadow) บ่งบอกราคาต�่ำสุด หรือกล่าว ได้ว่า ไส้เทียนเป็น “ตัวทดสอบ” ช่วงราคา และตัวแท่งเทียนเป็น “เครื่องยืนยัน” ช่วงราคาส�ำหรับการซื้อขายในช่วงเวลาของแท่ง เทียนนั้น ไส้เทียนจะยาวหรือสั้นขึ้นอยู่กับความผันผวนของราคา
แท่งเทียน 14 แบบที่ต้องรู้ก่อนจะเป็นนักเทรด : 25 สีของแท่งเทียน (Color) สีของแท่งเทียนมีไว้เพื่อให้เรารู้ได้ในทันทีว่าราคาสูงขึ้นหรือต�่ำลง ระหว่างการซื้อขายในช่วงเวลาของแท่งเทียนนั้น โดยทั่วไป แท่ง เทียนสีขาว (หรือสีเขียว) ใช้เพื่อแสดงให้เห็นว่าราคาปิด (หรือราคา ซื้อขายสุดท้าย) สูงกว่าราคาเปิด และแท่งเทียนสีด�ำ (หรือสีแดง) ใช้เพื่อแสดงให้เห็นว่าราคาปิด (หรือราคาซื้อขายสุดท้าย) ต�่ำกว่า ราคาเปิด เราจะใช้แท่งเทียนสีขาวเพื่อแสดงให้เห็นว่าราคาปิด (หรือ ราคาซื้อขายสุดท้าย) สูงกว่าราคาเปิด และใช้แท่งเทียนสีด�ำเพื่อ แสดงให้เห็นว่าราคาปิด (หรือราคาซื้อขายสุดท้าย) ต�่ำกว่าราคา เปิด
26 : Don't Trade Before Learning THESE 14 CANDLESTICK PATTERNS กรอบเวลา (Time frame) การสร้างกราฟแท่งเทียนท�ำได้ด้วยการใช้ชุดข้อมูลที่เหมาะสม ซึ่ง ประกอบด้วยราคาเปิด ราคาสูงสุด ราคาต�่ำสุด และราคาปิดในช่วง เวลาหนึ่งๆ เช่น หนึ่งนาที สองนาที สิบห้านาที หนึ่งชั่วโมง สอง ชั่วโมง หนึ่งวัน หนึ่งสัปดาห์ และหนึ่งเดือน ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับว่าคุณ ต้องการทราบความเคลื่อนไหวของราคาในกรอบเวลาใด กรอบเวลา ของแท่งเทียนที่เราใช้ในหนังสือเล่มนี้คือ 1 วัน และเป็นการซื้อขาย หุ้นทุน (Equity stock) หากไม่ระบุไว้เป็นอย่างอื่น