สารคดีส่อนขวัญ-งานกลุ่ม

ส ส่อนขวัญ ารคดี “วิถีวิชีถีวิชีตวิ "

“ ขวัวั วัวั ญเอย ขวัวั วัวั ญมา “ "ขวัญเอยขวัญมา" ประโยคที่เรามักได้ยินผู้ใหญ่ใช้ปลอบโยนเด็กน้อยที่กำ ลังร้องไห้ งอแง หรือถ้าโตขึ้นมาแล้ว พิธีสู่ขวัญก็เป็นหนึ่งในพิธีที่เราส่วนใหญ่จะรู้จัก และเคย ผ่านกันมาบ้างสักครั้งในชีวิต โดยเฉพาะสำ หรับผู้คนในแถบภาคอีสานแล้ว นับว่า เป็นหนึ่งในพิธีสำ คัญที่แทบจะอยู่ในทุกๆ ช่วงชีวิตเลยทีเดียว พิธีส่ธี ส่อนขวัญ พิธีส่อนขวัญหรือช้อนขวัญ เป็นพิธีกรรมหนึ่งที่ชาว อุดรธานียังคงมีความเชื่อ ศรัทธาและถือปฏิบัติสืบต่อกัน มา โดยเชื่อกันว่า "ขวัญ" เป็น สิ่งที่มีพลังอำ นาจอันลึกลับที่ แฝงอยู่ใน ร่างกายของมนุษย์ และสิ่งมีชีวิตต่าง ๆ มาตั้งแต่ เกิด ในยามปกติที่ขวัญสถิตอยู่ ประจำ ในร่างกาย บุคคลผู้นั้นก็ จะดำ รงชีวิตอย่างมีความสุข สุขภาพพลานามัยแข็งแรง แต่ เมื่อใดที่บุคคลประสบ กับ สภาวการณ์ผิดปกติ ที่ทำ ให้ เกิดความรู้สึกหวั่นไหว วิตกกังวล จิตใจไม่เป็นปกติ ขวัญก็จะหลุดหายไปจากร่างกาย หรือที่ เรียกกันโดยทั่วไปว่า ขวัญหาย ขวัญเสีย (เสียขวัญ) อันจะทำ ให้ผู้เป็นเจ้าของขวัญ ดำ รงชีวิตอย่างไม่เป็นปกติสุข มีอาการไม่ สบายกายไม่สบายใจ จนถึงเจ็บไข้ได้ป่วย หากจะให้ชีวิตดำ เนินต่อไปอย่างราบรื่น และมีความสุข ก็จะต้องจัดพิธีส่อนขวัญ อันเป็น พิธีเรียกขวัญให้กลับเข้ามาสถิตอยู่ ในร่างกายของบุคคลผู้เป็นเจ้าของขวัญดัง เดิม https://youtu.be/XTdOzWBWjdg?si=TXfXKdBGGLauaJ1I

อุปกรณ์ที่ประกอบในพิธีกรรม เครื่องประกอบพิธีกรรมที่ใช้เป็นเครื่องบูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ตามความ เชื่อ ได้แก่สร้อยแหวน กระจก เส้นผม น้ำ ตาล กล้วยหมากพลู บุหรี่ ข้าวเหนียวนึ่งปั้นและไข่ต้มสุกหนึ่งฟอง ข้าวต้ม ฝ้ายที่ใช้ สำ หรับผูกแขน ของหวาน และเสื้อผ้า ขันธ์ 5 (เทียน 5 คู่ ดอกไม้ 5 คู่) ธูป กระทงขันขอ 6 อัน ไม่เด็ดปลาย ขันเงิน ผ้าขาวม้า พิธีกรรมส่อนขวัญในชุมชมบ้านทุ่งใหญ่มีจุดประสงค์หลัก 2 ประการ จุดประสงค์ของส่ อ น ข วั ญ เพื่อเป็นการเรียกขวัญที่หลุดหายจากร่างกายให้กลับเข้ามา อยู่ประจำ กายของผู้เจ็บป่วย กับทั้งสร้างขวัญและกำ ลังใจ ให้แก่ผู้เจ็บป่วย รวมถึงญาติของผู้เจ็บป่วยและคนใน ชุมชน ผู้เข้าร่วมพิธีกรรม ผู้เข้าร่วมพิธีส่อนขวัญ ประกอบด้วย ผู้ประกอบพิธี ผู้เจ็บป่วย หรือหรือเจ้าของขวัญ และเจ้าภาพซึ่งเป็นญาติผู้เจ็บป่วย (เฒ่าแก่) http://ourmaekong.blogspot.com/2016/10/blog-post_32.html?m=1 http://innews.news/news.php?n=20558 https://ghostsfolder.com/invocation-ceremony/

วิธีวิก ธี ารส่อ ส่ นขวัญ วั ของชาวอีส อี าน ขั้นตอนแรกเตรียมการก่อนประกอบพิธีกรรม ญาติผู้เจ็บป่วยติดต่อผู้ประกอบพิธีส่อนขวัญ เพื่อนัดหมายตามวันสะดวกของทั้งสองฝ่าย เจ้าภาพเตรียมเครื่องประกอบพิธีกรรมให้ครบ สมบูรณ์และอุปกรณ์ที่ใช้สำ หรับส่อนขวัญ เมื่อถึงกำ หนดเวลานัดหมาย ผู้ประกอบพิธีและ ผู้เข้าร่วมพิธีเดินทางไปยังสถานที่ประกอบพิธี ซึ่งอาจเป็นสถานที่เกิดเหตุ หรือสถานที่ที่ผู้เจ็บ ป่วยพักอาศัยอยู่ เพื่อประกอบพิธีส่อนขวัญ ทั้งนี้หากประกอบพิธีบริเวณสถานที่ที่ผู้เจ็บ ป่วยพักอาศัยอยู่ ให้ประกอบพิธีบริเวณรอบ ๆ บ้านที่ผู้เจ็บป่วยหรือเจ้าของขวัญพักอาศัยอยู่ ตามความเหมาะสมของสถานที่ ส่อนขวัญ ขั้นตอนที่สอง เมื่อไปถึงยังสถานที่ประกอบพิธี ผู้ประกอบพิธีและผู้เข้าร่วมพิธีนั่งลงบนพื้นดิน จาก นั้นยกจานขันธ์ห้าขึ้น พร้อมพนมมือให้อยู่ระดับ หน้าอก ผู้ประกอบพิธีกล่าวบทสรรเสริญ พระพุทธเจ้าวางจานขันธ์ห้าลงที่ด้านหน้าแล้วกล่าว บูชาพระรัตนตรัยผู้ประกอบพิธีกล่าวคำ ส่อนขวัญ เปิดเครื่องประกอบพิธีกรรมเก็บดอกไม้ออกจาก จานขันธ์ห้าไปบูชาพระแม่ธรณี โดยให้นำ ไปวางไว้ บริเวณที่สูง เอาเครื่องประกอบพิธีใส่ผ้าขาวม้า แล้วส่อน (ช้อน) เอาขวัญ โดยเริ่มส่อนจากทิศ ตะวันออกก่อน แล้วค่อยหันหน้าไปส่อนทางทิศ ตะวันตก สุดท้ายหันหน้ากลับมาส่อนทางตะวันออก อีกหนึ่งรอบ ขั้นตอนที่สาม เมื่อส่อนขวัญเสร็จแล้ว ใช้ฝ้ายสายสิญจน์มัดเครื่องประกอบ พิธีกรรมกับ ผ้าขาวม้านำ มากอดไว้กับ ตัวผู้ประกอบพิธี เรียกขั้นตอนนี้ว่า "รับขวัญ" ทั้งนี้ ผู้ประกอบพิธี ซึ่งเป็น ผู้รับขวัญ ห้ามพูดคุยกับใคร จนกว่า จะนำ เครื่องประกอบ พิธีกรรมกลับไป ถึงบ้านของเจ้าของขวัญซึ่งเป็นผู้เจ็บป่วย https://images.app.goo.gl/rt5evZbJjCeJ8U8e8 https://images.app.goo.gl/AGQFxeGjqXR2hjD26 https://ghostsfolder.com/invocation-ceremony/

ส่อนข วัญกับชุมชนทุ่ง ใหญ่ พิธีส่อนขวัญ ได้ปรากฏในหมู่บ้านต่าง ๆ ของ ชาวบ้านทุ่งใหญ่ อำ เภอทุ่งฝน จังหวัด อุดรธานี ซึ่งเป็นชุมชนที่มีวิถีชีวิตผูกพ้นกับธรรมชาติ และเป็นชุมชนที่ถือปฏิบัติตามความเชื่อ ดั้งเดิม ของบรรพบุรุษมาอย่างต่อเนื่อง ชาวบ้านทุ่งใหญ่ได้ให้ข้อมูลเกี่ยวกับความเชื่อ เรื่องขวัญและพิธีส่อนขวัญที่สืบทอดมาจาก บรรพบุรุษว่า ขวัญเป็นสิ่งที่เกิดมาพร้อมกับเนื้อ หนังของมนุษย์ ขวัญถือว่าเป็นส่วนหนึ่งของ ร่างกาย ถ้าหากว่าขวัญหายไปโดยเกิดจาก เหตุการณ์บางอย่างที่ทำ ให้บุคคลได้รับการกระ ทบกระเทือนทางร่างกายหรือจิตใจ ก็จำ เป็น ต้องมีพิธีเรียกขวัญหรือที่ชาวอุดรธานีเรียกว่า ส่อนขวัญขึ้น ซึ่งพิธีส่อนขวัญจะแตกต่างกันไปตามความเชื่อ ของคนในแต่ละท้องถิ่น โดยชาวบ้านทุ่งใหญ่มี ความเชื่อว่า ในพิธีส่อนขวัญจะต้องใช้สวิงเป็น อุปกรณ์ที่ใช้ในการช้อนขวัญเพื่อที่จะได้ขวัญนั้น กลับคืนสู่ตัวเจ้าของขวัญให้เร็วที่สุด ซึ่งหากใช้ ตาข่ายไปกางดักขวัญก็เกรง ว่าจะได้ขวัญของ คนอื่นติดมาด้วย จึงจำ เป็นต้องใช้สวิงมากวัด แกว่งในลักษณะของการช้อนปลาเพื่อตักขวัญ ของบุคคลนั้น เมื่อได้ขวัญมาแล้วจะนำ ไปผูกมัด ข้อมือของผู้ที่ขวัญหลุดหาย และมีการให้ศีลให้ พร จึงจะถือว่าพิธี ส่อนขวัญเสร็จสมบูรณ์ https://images.app.goo.gl/7xXXq1ru2xu9psrj7 https://images.app.goo.gl/Q1Texcz737tcuJaG7

ขวัญเจ้าชอบเที่ยวหลายเมือง “ขวัญวัเจ้าจ้ไป ชอบเที่ยวหลายเมือมืง ขวัญวัเจ้าจ้ไปเคียงกานหลายเวียวีก ขวัญวั เจ้าจ้ไปทงหลงทางกับขวัญวั ไปนาบ่ฮู้บ่ฮู้ตาว ขวัญวัเจ้าจ้ไปกล่าวอยู่นำยู่นำผีพผีงผีไผีพร ก็ให้ มามื้อมื้นี้วั นี้ นวันี้ ขวัญวัเจ้าจ้ไปนอนหลับอยู่ ป่าป่ช้าช้ขวัญวัเจ้าจ้ไปกดสงอยู่ใยู่นป่าป่ขวัญวั เจ้าจ้ไปอยู่ใยู่นฝูงลิงฝูงข้าข้งก็ให้มห้ามื้อมื้นี้ วันวันี้ ขวัญวัเจ้าจ้ไปอยู่รำยู่รำนางเงือกขวัญวั เจ้าจ้ไปหา กินปูกินปลาก็มามื้อมื้นี้วั นี้ นวันี้ เจ้าจ้บ่มบ่าเขาาสิไสิล่เจ้าจ้เด้ เทวดาเพิ่นพิ่สิซ้ำสิซ้ำ ถวายบ่เบ่ซาเด้มด้าเด้อด้มาเมือมืบ้าบ้นเมือมื เฮือนเฮา มาปัดนี้ม นี้ าเมื่อมื่มายับยัเอาแล้ว เอาผู้เผู้ดียดีวเท่านี้ ผี บ่มีบ่ญมีาติบ่เบ่อา...” ไปไหนไปกัน คำ เรียรีกขวัญวั ในการทำ พิธีพิส่ธีอ ส่ นขวัญวัของบ้า บ้ นทุ่งทุ่ใหญ่ https://images.app.goo.gl/wbCCmp4YV5BTnTqu8

: คุณยายเอิ้นให้ฟังหน่อยได้มั้ยคะ ? คุณยายสมร : ขวัญเจ้าไป ชอบเที่ยวหลายเมือง ขวัญเจ้า ไปเคียงกานหลายเวียก ขวัญเจ้าไปทงหลงทางกับขวัญไป นาบ่ฮู้ตาว ขวัญเจ้าไปกล่าวอยู่นำ ผีพงผีไพร ก็ให้มามื้อนี้ วันนี้ ขวัญเจ้าไปนอนหลับอยู่ป่าช้า ขวัญเจ้าไปกดสงอยู่ ในป่า ขวัญเจ้าไปอยู่ในฝูงลิงฝูงข้างก็ให้มามื้อนี้วันนี้ ขวัญเจ้าไปอยู่รูนำ นางเงือกขวัญเจ้าไปหากินปูกินปลาก็ มามื้อนี้วันนี้ เจ้าบ่มาเขาาสิไล่เจ้าเด้ เทวดาเพิ่นสิซ้ำ ถวาย บ่เซาเด้มาเด้อมาเมือบ้านเมือเฮือนเฮา มาปัดนี้มาเมือมา ฮับเอาแล้วเอาผู้เดียวเท่านี้ ผีบ่มีญาติบ่เอา บ ท สั ม ภ า ษ ณ์ คุณยายสมร ผู้ประกอบพิธี : ยายมีคนถ่ายทอดให้ยายไหม แล้วยายจะถ่ายทอดให้ลูก หลานไหม? คุณยายสมร : บ่มี มาจากเบื้องบน บ่ ถ่ายทอดบ่ได้

สมาชิก ชิ ในกลุ่มลุ่ นางสาวสร้อร้ยสวรรค์ ซ่อซ่นกลิ่นลิ่ ปี3ปี /9 รหัสหันักนัศึกศึษา 64040334124 นางสาวสุทสุธิดธิา การะเกตุ ปี3ปี /9 รหัสหันักนัศึกศึษา 64040334130 นางสาวอรอนงค์ บัวบัผันผั ปี3ปี /9 รหัสหันักนัศึกศึษา 64040334147 นางสาวน้ำ ผึ้ง ผึ้ วิเวิศษวิสัวิยสั ปี3ปี /9 รหัสหันักนัศึกศึษา 64040334138 Hsiu Yun Cheng (เหมย) ปี3ปี /9 รหัสหันักนัศึกศึษา 64040334131