ข้าวมันส้มตำบ้านสองบุตรี

แผนธุรกิจ: ขา้ วมนั สม้ ตำบ้านสองบุตรี ชมุ ชนวดั จำปา เขตตลง่ิ ชนั กรงุ เทพมหานคร
Business Plan: COCONUT RICE WITH PAPAYA SALAD, BAAN SONG BUTREE

Wat Champa Community, Taling Chan, Bangkok

จัดทำโดย

นางสาวณชั สดุ า สวรรคพ์ ทิ ักษ์
สาขาวชิ าธรุ กิจและอาชวี ศกึ ษา

รหสั นสิ ิต 6043908727

เสนอ
ผศ.ดร.บณุ ฑรกิ า บูลภกั ดิ์

รายงานนเี้ ป็นส่วนหนงึ่ ของรายวชิ าธรุ กจิ ศกึ ษาเพอื่ การพัฒนาเศรษฐกจิ ชุมชน (2751494)
คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณม์ หาวิทยาลัย
พทุ ธศักราช 2564

คำนำ

หนังสือดิจิทัล (e-book) ฉบับนี้ เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชานวัตกรรมการสอนธุรกิจศึกษา (2751305)
คณะครุศาสตร์ จฬุ าลงกรณ์มหาวทิ ยาลัย มจี ุดประสงค์ คอื การจดั ทำแผนธรุ กิจเพื่อชมุ ชนวดั จำปา โดยมุ่งเน้น
ที่ผลิตภัณฑ์ข้าวมันส้มบ้านสองบุตรี ทั้งนี้ ภายในหนังสือดิจิทัลฉบับนี้จะประกอบด้วยภาพรวมชุมชน
ความเป็นมาของธุรกิจ ความเชื่อมโยงและความร่วมมือในชุมชน การวิเคราะห์สถานการณ์ของธุรกิจด้วย
SWOT Analysis การกำหนดเป้าหมายทางธุรกิจ แผนการตลาด แผนการบริหารจัดการและแผน
การดำเนินงาน แผนการผลติ และการสัง่ ซ้ือผลติ ภัณฑ์ แผนการเงิน และแผนฉกุ เฉนิ ตามลำดบั

ผู้จัดทำหวงั เป็นอย่างยิ่งวา่ หนังสอื ดิจิทัลฉบับน้ีจะให้ความรู้และเป็นประโยชน์ตอ่ ผู้อา่ นทุกท่านในด้าน
การจัดทำแผนธุรกิจเพ่ือการพัฒนาธุรกิจชุมชน หากมีข้อผิดพลาดประการใด ผู้จัดทำขอน้อมรับไว้และขออภัย
มา ณ ทีน่ ด้ี ้วย

นางสาวณชั สุดา สวรรค์พทิ กั ษ์
22 เมษายน 2564

สารบัญ หน้า

เร่ือง 1-3

ภาพรวมชมุ ชนวัดจำปาหรอื ชุมชนเกาะศาลเจ้า 4-6

ความเปน็ มาของอาหารขา้ วมันส้มตำบ้านสองบุตรี 7

ความเช่อื มโยงและความร่วมมือในชมุ ชนของอาหารขา้ วมนั ส้มตำบ้านสองบุตรี 8

แผนธรุ กิจขา้ วมันสม้ ตำบ้านสองบตุ รี 9 - 10
11
− การวิเคราะหส์ ถานการณ์ดว้ ย SWOT Analysis 12
− การกำหนดเป้าหมายทางธุรกิจ 13 - 17
− แผนการตลาด (การวเิ คราะห์เพื่อจดั ทำ Marketing Mix) 18
19 - 20
• ผลติ ภัณฑ์ (Product) 21 - 24
• การกำหนดราคา (Price) 25 - 29
• ชอ่ งทางการจัดจำหนา่ ย (Place or Distribution) 30 - 31
• การส่งเสรมิ การตลาด (Promotion mix) 32
− แผนการบรหิ ารจดั การ และแผนการดำเนินงาน 33
− แผนการผลติ และการสั่งซื้อผลิตภัณฑ์
− แผนการเงิน 34-35
− แผนฉกุ เฉนิ

ภาคผนวก

สารบญั ตาราง หนา้
ชือ่ ตาราง 18
ตารางที่ 1 โครงสร้างราคาผลิตภัณฑข์ ้าวมนั สม้ ตำบา้ นสองบุตรีเก่า 18
ตารางที่ 2 โครงสรา้ งราคาผลติ ภัณฑข์ า้ วมนั ส้มตำบา้ นสองบุตรีใหม่ 28
ตารางท่ี 3 แผนการดำเนนิ งานเพ่อื การจัดสรรรูปแบบองคก์ รและการสรา้ งการรับรู้ 29
ตารางที่ 4 แผนการดำเนนิ งานเพ่ือสร้างเสริมความร่วมมอื ของชมุ ชนและการอนุรักษ์ 29
ตารางท่ี 5 แผนการดำเนินงานเพ่ือเขา้ ร่วมโครงการหนงึ่ ตำบลหน่ึงผลติ ภณั ฑ์ (OTOP)

สารบัญภาพ หนา้
ชอ่ื ภาพ 2
ภาพท่ี 1 บ้านสองบตุ รี 2
ภาพที่ 2 โฮมสเตย์บ้านสว่างจันทร์ 2
ภาพท่ี 3 บ้านขนมไทยดิษฐป์ ญั ญา 3
ภาพที่ 4 แผนทเ่ี ดินดนิ ชุมชนวดั จำปา 3
ภาพท่ี 5 ทางเดินเข้าชุมชน 3
ภาพท่ี 6 ศาลเจา้ พ่อจุย้ 3
ภาพท่ี 7 บรรยากาศภายในชมุ ชน 6
ภาพท่ี 8 องค์ประกอบของข้าวมันส้มตำ 7
ภาพท่ี 9 QR Code และ Link สรปุ ภาพรวมของชมุ ชนวัดจำปา
11
และความเป็นมาของอาหารข้าวมันส้มตำสองบตุ รี 13
ภาพท่ี 10 ตวั อยา่ งเวบ็ ไซต์ www.watchampacommunity.com 15
ภาพที่ 11 Brandboard ตราสนิ คา้ ผลิตภัณฑ์อาหารข้าวมนั ส้มตำบา้ นสองบตุ รี 16
ภาพท่ี 12 – 19 บรรจภุ ณั ฑผ์ ลติ ภณั ฑ์ข้าวมันสม้ ตำบ้านสองบตุ รี 16
ภาพท่ี 20 QR Code สรรพคณุ และสว่ นประกอบชุดอาหาร 16
ภาพท่ี 21 ตัวอย่าง อย. ราคา และบาร์โค้ด 17
ภาพท่ี 22 ตัวอยา่ งวันผลติ และวันหมดอายุ 19
ภาพที่ 23 – 30 ตัวอย่างสรรพคุณและสว่ นประกอบชุดอาหารภายใน QR Code 19
ภาพที่ 31 แพลตฟอรม์ สือ่ สงั คมออนไลนท์ ค่ี นไทยใชม้ ากที่สุด 20
ภาพที่ 32 แอปพลเิ คชนั ทางโทรศัพทท์ ่คี นไทยใชม้ ากทสี่ ดุ 21
ภาพท่ี 33 – 35 สถานทีร่ ับผลติ ภณั ฑข์ า้ วมนั สม้ ตำบา้ นสองบตุ รี
ภาพที่ 36 ป้ายโฆษณาหน้ารา้ น (1)

สารบัญภาพ หน้า
ช่อื ภาพ 21
ภาพท่ี 37 ป้ายโฆษณาหนา้ ร้าน (2) 22
ภาพท่ี 38 ใบปลวิ สำหรับชาวตา่ งชาติ 22
ภาพที่ 39 ใบปลิวสำหรับคนไทย 22
ภาพท่ี 40 ดา้ นหนา้ บัตรสมาชิก 22
ภาพท่ี 41 ดา้ นหลงั บตั รสมาชิก 24
ภาพท่ี 42 แผ่นพบั โปรแกรมท่องเที่ยว One-day Trip at Ko San Chao 25
ภาพท่ี 43 โครงสรา้ งองคก์ รเดมิ 25
ภาพที่ 44 โครงสรา้ งองคก์ รใหม่ 30
ภาพที่ 45 กระบวนการผลติ และกระบวนการสงั่ ซื้อเดิม 31
ภาพท่ี 46 กระบวนการผลติ และกระบวนการสั่งซอ้ื ใหม่ 33
ภาพท่ี 47 ยำเหด็ ตบั เต่า (1) 33
ภาพที่ 48 ยำเห็ดตับเตา่ (2) 33
ภาพที่ 49 ตม้ ยำหัวปลกี ลว้ ยนำ้ ไท 33
ภาพที่ 50 QR Code สรปุ ภาพรวมแผนธุรกจิ ผลิตภณั ฑอ์ าหารข้าวมันสม้ ตำบา้ นสองบุตรี 34
ภาพที่ 51 – 53 การเขา้ พบประธานชมุ ชนเพอื่ ขอสัมภาษณ์ 34
ภาพที่ 54 – 64 บรรยากาศการลงพืน้ ที่ชมุ ชนวดั จำปา

1

ภาพรวมชมุ ชนวัดจำปาหรอื ชุมชนเกาะศาลเจา้

“ชุมชนวฒั นธรรม เลิศลำ้ งานศลิ ป์ วิถถี ิ่นเกาะศาลเจา้ ”

กว่า 5 ศตวรรษอันเลื่องชื่อ “ชุมชนวัดจำปา หรือชุมชนเกาะศาลเจ้า” หนึ่งในชุมชนที่ตั้งอยู่ทาง
ทิศตะวันออกของเขตตลิ่งชัน จังหวัดกรุงเทพมหานคร ที่ถูกสร้างรากฐานขึ้นตั้งแต่สมัยอโยธยา มีสภาพทาง
ภูมิศาสตร์ท่ีถูกโอบล้อมด้วยคลอง 2 สายหลัก คือ คลองบางระมาดและคลองบ้านไทร โดยมีคลองลัดวัดจำปา
เชื่อมคลองทั้งสองสายเข้าด้วยกันทำให้พื้นที่ของชุมชนมีลักษณะเป็นเกาะ โดยชุมชนแห่งนี้ได้รับการประกาศ
เป็นชมุ ชนทจ่ี ดั ตัง้ ตามระเบยี บกรงุ เทพมหานครในปีพทุ ธศกั ราช 2535

ประชากรในพื้นที่ชุมชนส่วนใหญ่นับถือศาสนาพุทธ และประกอบอาชีพรับข้าราชการ การเกษตร
และค้าขายของที่ระลึกทางวัฒนธรรมไทยต่าง ๆ โดยมีคุณทวีศักดิ์ หว่างจันทร์ หรือคุณดุ่ย รับตำแหน่งเป็น
ประธานชุมชนในปัจจุบัน (ข้อมูล ณ วันที่ 9 เมษายน 2564) ซึ่งดูแลสมาชิกในชุมชนประมาณ 350 คน หรือ
คิดเป็น 93 ครวั เรอื น

ชุมชนชั้นกลางแห่งนี้ถูกจัดเป็นชุมชนภายใต้แผนปฏิบัติการขับเคลื่อนการพัฒนาการท่องเที่ยวโดย
ชุมชนอย่างยั่งยืนและสร้างสรรค์ เนื่องจากชุมชนสามารถรักษาสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติเดิม สามารถ
สืบสานวัฒนธรรมคลอง สามารถสืบทอดศิลปวัฒนธรรมไทย ตลอดจนมีกระบวนการเตรียมความพร้อมใน
การจดั การทอ่ งเที่ยวเปน็ อยา่ งดี เปน็ ต้น

“ต้นไม้เขียวนกเกาะ น้ำนิ่งน้ำเน่า” คือ หนึ่งหลักการที่สำคัญของชุมชนวัดจำปา ที่มุ่งหวังจัดทำ
การท่องเที่ยวเพื่อแก้ไขปัญหาชุมชน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ปัญหาด้านยาเสพติด เนื่องจาก ชุมชนแห่งนี้ทาง
รถยนต์ไม่สามารถเข้าถึงพื้นท่ีชุมชนได้ ต้องเดินทางด้วยการเดิน การปั่นจักรยาน หรือการขับรถมอเตอร์ไซต์
เท่านั้น จึงทำให้เจ้าหน้าท่ีตำรวจไม่สามารถเข้าตรวจพื้นที่ได้อย่างสะดวก อันเป็นผลให้พื้นที่ชุมชนกลายเป็น
แหล่งจัดส่งยาเสพติด ทั้งนี้ หลักการดังกล่าวได้เข้ามาช่วยสร้างความเคลื่อนไหวในชุมชน โดยทำให้ชุมชน
กลายเปน็ แหล่งพลุพล่านของผู้มาเยือน และมบี รรยากาศที่รม่ รนื่ เหมาะสำหรบั การเอนกาย พกั หัวใจ ซึ่งทำให้
กลุ่มคนอนั ตรายยา้ ยถิน่ ฐาน

จากหลักการ “ต้นไม้เขียวนกเกาะ น้ำนิ่งน้ำเน่า” ทำให้ชุมชนแห่งน้ีกลายเป็นพิพิธภัณฑ์มีชีวิต
ซึ่งก่อให้เกิดเศรษฐกิจรายได้อย่างยั่งยืน ผ่านการนำเสนออัตลักษณ์ของชุมชนที่ไม่สามารถพบในชุมชนเมือง
3 ประการ อันได้แก่ (1) ภูมิปัญญาชุมชน (2) ศิลปวัฒนธรรม และ (3) ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ที่จะช่วย
สร้างเสรมิ มลู ค่าการทอ่ งเที่ยวโดยไมต่ ้องลงทนุ ด้วยจำนวนเงินมหาศาล เนื่องจากนกั ทอ่ งเทีย่ วหรือผู้มาเยือนจะ
กระตุน้ ใหเ้ กิดการค้าและรายได้สชู่ ุมชนต่อไป

2

ปัจจุบัน (ณ วันที่ 9 เมษายน 2564) ชุมชนแห่งนี้กลายเป็นชุมชนน่าอยู่ สำหรับวัยรุ่นและวัยทำงานท่ี
ถวิลหาวิถีชีวิตที่เรียบง่าย หลีกหนีความวุ่นวายจากสังคมเมือง และต้องการอยากสัมผัสประสบการณ์ชีวิตคร้ัน
เมื่อสมัยกรุงศรีอยุธยา ซึ่งชุมชนวัดจำปาแห่งนี้สามารถดำรงไว้ซึ่งเอกลักษณ์ทางธรรมวัฒนธรรม อันเป็นท่ี
ยอมรับโดยท่วั ไป การนั ตีดว้ ยรางวัลมากมาย อาทิเช่น

− Museum Thailand Awards 2 ปีซ้อน
− รางวลั จากโครงการสร้างสรรค์เศรษฐกจิ ชมุ ชน โดยใช้มรดกภูมิปญั ญาทางวัฒนธรรม ปี 2563
− รางวลั 1 ใน 10 แหลง่ ทอ่ งเทย่ี วในวิถชี ีวิตชุมชนของประเทศไทย
− รางวัล 1 ใน 6 ของการคัดเลือกให้เป็นวิถีชุมชนประเภทต้นแบบในโครงการของ UNESCO

เป็นต้น

เมื่อเดินทางมาถึงชุมชน สิ่งแรกที่จะได้พบเห็น คือ ไมตรีและรอยยิ้มของสมาชิกในชุมชน ซึ่งแสดงให้
เห็นถึงความภาคภูมิใจในบ้านเกิด และการยินดีต้อนรับนักท่องเที่ยวหรือผู้มาเยือน ด้วยเหตุที่ว่าชุมชนแห่งนี้มี
โครงการประจำชุมชน คือ “โครงการรักบ้านเกิด” ที่มุ่งเน้นให้ชาวชุมชนสามารถดูแลและอธิบายข้อสงสัยจาก
ผู้มาเยือนได้อย่างเต็มใจ หรือที่เรียกว่า “การต้อนรับขับสู้” จึงกลายเป็นเสน่ห์ของชุมชนที่ไม่สามารถพบได้ใน
ชมุ ชนอ่ืน ตลอดจน จะได้พบกับแหล่งการเรยี นรจู้ ากประสบการณต์ รงอย่างหลากหลาย ไม่วา่ จะเปน็

− บา้ นสองบุตรี ผา่ นการนำเสนอและจัดกิจกรรมการแทงหยวก
− โฮมสเตยบ์ า้ นสว่างจันทร์ ผา่ นการนำเสนอและจัดกจิ กรรมการประดษิ ฐ์พวงมโหตร
− สวนลงุ แก้วและบ้านแมจ่ วบ ผ่านการนำเสนอวถิ ีการเกษตรตามหลกั การเกษตรทฤษฎใี หม่
− บา้ นจักสาน ผา่ นการนำเสนอตะกร้าและหมวกทผ่ี ลิตจากทางมะพร้าว
− บา้ นขนมไทยดิษฐป์ ญั ญา ผา่ นการนำเสนอและจัดกิจกรรมทำขนมเคร่อื งทอง เปน็ ต้น

ภาพท่ี 1 บา้ นสองบตุ รี ภาพที่ 2 โฮมสเตยบ์ า้ นสวา่ งจนั ทร์ ภาพที่ 3 บา้ นขนมไทยดิษฐป์ ญั ญา

ที่มา : https://mgronline.com/travel/detail/9610000043093 ที่มา : http://www.bangkoktourist.com/index.php/top-attractions/index?top_id=2191&type=83 ที่มา : https://www.youtube.com/watch?v=LExWn7Ru8Wk

3

นอกเหนือจากนี้ ด้วยประวัติความเป็นมาอันยาวนานกว่าร้อยปีด้านความศักดิ์สิทธิ์ กระทั่งกลายเป็น
สถานที่ยึดเหนี่ยวจิตใจของชาวชุมชน ซึ่งถูกเรียกขานในนามว่า “ศาลเจ้าพ่อจุ้ย” โดยทุกปีชาวชุมชนจะพร้อม
ใจจัดพิธีบวงสรวงศาลเจ้าเพื่อแสดงถึงความกตัญญูกตเวที ตลอดจนเป็นสถานท่ีลำดับต้นในชุมชนที่
นักทอ่ งเที่ยวหรือผมู้ าเยือนต้งั ใจมากราบไหวแ้ ละขอพรด้านการคา้ ขายก่อนชมความสวยงามตา่ ง ๆ ในชุมชน

ภาพท่ี 4 แผนทีเ่ ดินดนิ ชมุ ชนวัดจำปา
ทั้งนี้ จากความมุ่งหวังของประธานชุมชนคุณทวีศักดิ์ หว่างจันทร์ ที่ต้องการพัฒนาให้ชาวชุมชนมี
วิถีการดำรงชีวิตที่ดีขึ้น จึงริเริ่มพัฒนาและนำเสนออาหารประจำชุมชนที่ผ่านกรรมวิธีการประกอบอาหารโดย
ธรรมชาติและสามารถคงรสชาติต้นตำหรับโบราณไว้ได้อย่างถ่องแท้ เพื่อสร้างเสริมการเคลื่อนไหวในชุมชน
อยา่ งตอ่ เนือ่ ง อนั นำไปสกู่ ารกระจายรายได้สชู่ าวบ้านในชมุ ชนตอ่ ไป
ปัจจุบัน ชุมชนวัดจำปามีอาหารที่ได้รับการจดทะเบียนกับกระทรวงวัฒนธรรม 2 รายการ อันได้แก่
(1) ยำเห็ดตับเต่า และ (2) ต้มยำหัวปลีกล้วยน้ำไท ซึ่งสามารถสร้างความรับรู้และกระตุ้นเศรษฐกิจของชุมชน
ได้เปน็ อย่างดี นอกเหนอื จากน้ี ด้วยวสิ ัยทศั น์ของประธานชมุ ชนท่ีตอ้ งการสรา้ งเศรษฐกิจรายไดอ้ ย่างมนั่ คงและ
ยั่งยืน จึงได้นำเสนออาหารอีกหนึ่งชนิด คือ “ข้าวมันส้มตำ” ที่มีเสน่ห์และความโดดเด่น ซึ่งได้รับการสืบทอด
จากรุ่นสู่รุ่นตั้งแต่ยุคกรุงศรีอยุธยาสู่กรุงรัตนโกสินทร์ โดยมีเป้าหมายเพื่อสร้างข้าวมันส้มตำให้เป็นผลิตภัณฑ์
ลกั ษณะเฉพาะทีผ่ ลิตและจำหนา่ ยในทอ้ งถิน่ หรือทเ่ี รยี กว่า “ผลิตภัณฑ์ OTOP” ประจำชุมชนวัดจำปา
ด้วยเห็นโอกาสในการเพิ่มยอดขายและสร้างรายได้ให้แก่ชุมชน ดิฉันจึงตัดสินใจจัดทำแผนธุรกิจเรื่อง
“ข้าวมันส้มตำบ้านสองบุตรี” โดยมีแนวคิด (Concept) คือ การสร้างอาหารไทยให้กลายเป็นสินค้าของฝาก
และของระลึก ผ่านการศึกษาหาข้อมูลโดยการลงพื้นที่ชุมชน และขอเข้าพบประธานชุมชน เพื่อขอความรู้
เชงิ ลกึ อันส่งผลต่อการออกแบบบรรจุภณั ฑ์และแผนการตลาดท่ีจะช่วยสรา้ งเสรมิ มลู คา่ เพิ่มใหแ้ กส่ นิ ค้าตอ่ ไป

ภาพท่ี 5 ทางเดนิ เข้าชมุ ชน
ภาพที่ 6 ศาลเจา้ พอ่ จยุ้
ภาพที่ 7 บรรยากาศภายในชมุ ชน

4

ความเป็นมาของอาหารขา้ วมันสม้ ตำบา้ นสองบตุ รี

ข้าวมันส้มตำเป็นอาหารที่เกิดขึ้นตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาท่ี ข้าราชบริพารทำถวายให้แก่เจ้าฟ้า
เจ้าแผ่นดิน เจ้าขุนบญุ นาย ตลอดจนคหบดีในยุคนั้น ผ่านการนำข้าวมาหุงกบั กะทิเพอ่ื เพิ่มความหอมมัน โดยมี
เครื่องเคียงหลัก คือ ส้มตำ หมูรวนกะทิ ต้มยำปลากรอบ น้ำพริก และผักสด เป็นต้น ด้วยองค์ประกอบต่าง ๆ
จึงทำให้ข้าวมันส้มตำมีรสชาติอร่อย มีคุณค่าทางสารอาหาร และสรรพคุณทางยา อันเป็นผลดีต่อสุขภาพ
ซึง่ เป็นภูมิปญั ญาของคนสมัยโบราณท่ีถกู ถา่ ยทอดส่รู ุ่นต่อร่นุ จนถึงปจั จุบนั

คุณทวีศักดิ์ ประธานชุมชนชาววัดจำปา หนึ่งผู้สืบทอดอาหารข้าวมันส้มตำ ท่านได้นำอาหารข้าวมัน
ส้มตำมาปรับปรุง ผ่านการสอบถามชาวชุมชนและการทดลองผิดถูก จนกลายเป็นสูตรเฉพาะของชุมชน โดยมี
ชื่อเรียกขานว่า “ข้าวมันส้มตำบ้านสองบุตรี” ซึ่งสร้างเสน่ห์และความแตกต่างผ่านองค์ประกอบของอาหารทง้ั
10 อย่าง โดยนำผลผลิตทางการเกษตร ซึ่งเป็นต้นทุนที่มีอยู่ในชุมชนด้านอุปทาน (Supply side) อาทิเช่น
ต้นทองหลาง มะกรูด มะนาว และมะละกอ เป็นต้น มาประกอบเป็นชุดอาหารเรียกน้ำย่อย อันมีรสชาติครบ
ทุกรสทั้งรสเปรี้ยว รสหวาน รสเผ็ด และรสเค็ม กระทั่ง รายการ “ตามอำเภอจาน” ช่องอมรินทร์ทีวี ซึ่งเป็น
รายการคน้ หาอาหารพ้นื ถ่นิ นำเสนอส่รู ายการทวี ีจนเปน็ ที่ร้จู ักในวงการนักชิมอาหารไทย

องคป์ ระกอบของอาหารข้าวมันสม้ ตำทง้ั 10 องคป์ ระกอบ

1. ข้าวมัน ประกอบดว้ ยสว่ นผสม 7 ชนิด อนั ได้แก่

(1) ขา้ วสาวไห้ (5) นำ้ ตาลทราย

(2) นำ้ เปล่า (6) ใบเตยแตง่ กลิน่

(3) กะทิ (7) ดอกอัญชันแตง่ สี

(4) เกลือ

2. ส้มตำ ประกอบด้วยสว่ นผสม 11 ชนดิ อันไดแ้ ก่

(1) มะละกอ (7) นำ้ มะขามเปียก

(2) กล้วยดบิ (8) น้ำตาลปบี๊

(3) ลูกยอ (9) นำ้ ปลา

(4) กุ้งแหง้ (10) พริกแหง้

(5) ถ่วั ลสิ ง (11) มะนาว

(6) เครื่องปรุงรส

5

3. ตม้ ยำปลากรอบ ประกอบด้วยสว่ นผสม 10 ชนิด อนั ได้แก่

(1) ปลากด (6) นำ้ ซปุ กระดกู ปลา

(2) ข่า (7) เครือ่ งปรงุ รส

(3) ตะไคร้ (8) นำ้ ปลา

(4) ใบมะกรูด (9) มะนาว

(5) น้ำเปลา่ (10) พริกข้ีหนสู วน

4. หมูรวนกะทิ ประกอบด้วยส่วนผสม 6 ชนดิ อนั ได้แก่

(1) หมแู ดดเดยี ว (4) เครือ่ งปรุงรส

(2) หอมแดง (5) น้ำตาลปี๊บ

(3) กะทิ (6) น้ำปลา

5. แกงแดงไก่ ประกอบดว้ ยสว่ นผสม 9 ชนดิ อนั ไดแ้ ก่

(1) ไกร่ วนน้ำปลา (6) พริกชฟี้ ้า

(2) กะทิ (7) เครอื่ งปรงุ รส

(3) พริกแกง (8) น้ำปลา

(4) มะเขือเปราะ (9) นำ้ ตาลปีบ๊

(5) โหระพา

6. น้ำจ้มิ นำ้ สม้ พริกเหลอื ง ประกอบด้วยสว่ นผสม 5 ชนดิ อนั ไดแ้ ก่

(1) น้ำส้มสายชู (4) กระเทียม

(2) เกลือ (5) ผิวส้มเขยี วหวาน

(3) น้ำเปล่า

7. น้ำพรกิ มะขาม ประกอบดว้ ยส่วนผสม 9 ชนิด อันได้แก่

(1) มะขาม (6) เครื่องปรุงรส

(2) กะปิ (7) น้ำตาลป๊ีบ

(3) กุง้ แห้ง (8) นำ้ ปลา

(4) พรกิ ข้หี นสู วน (9) มะนาว

(5) กระเทียม

6

8. หมหู วาน ประกอบดว้ ยสว่ นผสม 7 ชนิด อนั ได้แก่

(1) หมสู ว่ นสะโพกบน (5) เครอ่ื งปรุงรส

(2) น้ำมนั (6) น้ำตาลปบี๊

(3) หอมแดงเจยี ว (7) น้ำปลา

(4) น้ำเปล่า

9. หมแู ดดเดียว ประกอบดว้ ยส่วนผสม 4 ชนดิ อนั ได้แก่

(1) หมเู น้อื แดง (3) ซอสปรุงรส

(2) น้ำตาลปี๊บ (4) น้ำปลาน้ำมันสำหรบั ทอด

10. ผักตา่ ง ๆ ประกอบด้วยผัก 6 ชนิด อนั ไดแ้ ก่

(1) ใบทองหลาง (4) ผกั บ้งุ

(2) ใบชะพลู (5) ใบมะยมออ่ น

(3) กระถิน (6) ยอดมนั สำปะหลัง

ภาพที่ 8 องค์ประกอบของข้าวมันสม้ ตำ
ทม่ี า : คณุ ทวศี กั ดิ์ หวา่ งจันทร์ (2021)

ปัจจุบันคุณทวีศักดิ์ หว่างจันทร์ เป็นผู้รับคำสั่งซื้อ เป็นผู้ประชาสัมพันธ์ผลิตภัณฑ์ผ่านช่องทางต่าง ๆ
เป็นผู้เล่าเรื่องประวัติความเป็นมาของอาหารข้าวมันส้มตำเพื่อสร้างอรรถรสระหว่างการรับประทานอาหาร
(Storyteller) เป็นผู้จัดหาปัจจัยการผลิต และเป็นพ่อครัว ซึ่งเป็นภาระงานที่ค่อนข้างมาก อันส่งผลให้
การบริหารในแต่ละสว่ นยังไม่มีประสทิ ธิภาพเท่าทค่ี วร

7

ความร่วมมือและความเชอื่ มโยงในชุมชนของผลติ ภณั ฑอ์ าหารขา้ วมันสม้ ตำบ้านสองบตุ รใี นปจั จุบัน
ปัจจุบันผลิตภัณฑ์อาหารข้าวมันส้มตำบ้านสองบุตรีได้รับความร่วมมือจากคนในชุมชนค่อนข้างน้อย

ดังคำบอกเล่าจากประธานชุมชนวัดจำปา (คุณทวีศักดิ์ หว่างจันทร์) ที่ว่า “เมื่ออาหารข้าวมันส้มตำเริ่มเป็นที่
รู้จักจากการออกรายการ “ตามอำเภอจาน” ทางกระทรวงวัฒนธรรมได้ติดตอ่ ใหไ้ ปจดั เลีย้ งทีธ่ รรมเนยี บรัฐบาล
แตค่ นในชุมชนไม่ยอมไป เพราะกลัวการออกงานใหญ่ และไม่อยากลางานทีท่ ำอยู่ประจำ”

ทั้งนี้ ด้านความเกี่ยวเนื่องระหว่างผลิตภัณฑ์อาหารข้าวมันส้มตำบ้านสองบุตรีกับชุมชน คือ สูตรใน
แต่ละองค์ประกอบของข้าวมันส้มตำบ้านสองบุตรีทั้ง 10 องค์ประกอบ เกิดจากการสอบถามชาวชุมชนแต่ละ
บ้านและนำสูตรมาปรับปรุงให้มีความเหมาะสมมากยิ่งขึ้นโดยประธานชุมชน อาทิเช่น ประเทศไทยมีสภาพ
ภูมิอากาศที่ร้อน ซึ่งส่งผลให้องค์ประกอบของอาหารโดยเฉพาะข้าวมัน “บูดหรือเสีย” เร็ว ดังนั้น ประธาน
ชุมชนจึงนำสูตรที่ได้รับจากชาวชุมชนมาปรับปรุงจากการหุงข้าวมันปกติ เป็นรูปแบบการเติมน้ำให้พอดีกับ
ปริมาณข้าว และเพิ่มน้ำอีก 2 เท่า จากปริมาณที่เติมครั้งแรก อันเป็นผลให้สามารถรักษาคุณภาพของข้าวมัน
ได้ข้ามวัน เป็นต้น อย่างไรก็ตาม องค์ประกอบอื่นของอาหารข้าวมันส้มตำบ้านสองบุตรียังคงมีอายุเพียง 1 วัน
เท่านั้น เนื่องจาก ความห่วงใยด้านสุขภาพของผู้รับประทาน ประธานชุมชนจึงตัดสินใจไม่ใส่สารกันบูด
ในอาหาร

https://prezi.com/view/mucylKsktTPmCkZWavKV/

ภาพท่ี 9 QR Code และ Link สรุปภาพรวมของชุมชนวัดจำปา
ความเปน็ มา-ความเชือ่ มโยงและความร่วมมอื ในชมุ ชนของอาหารขา้ วมันส้มตำสองบตุ รี

8

แผนธรุ กิจ ข้าวมนั ส้มตำบา้ นสองบตุ รี ชมุ ชนวัดจำปา เขตตล่งิ ชนั กรงุ เทพมหานคร
“ครบคณุ ค่า มากความอร่อย จากยุคอโยธยา”

เนือ่ งจากต้องการเห็นความเติบโตของธรุ กจิ อาหารข้าวมนั สม้ ตำบา้ นสองบตุ รี ของชุมชนวดั จำปา หรือ
ชุมชนเกาะศาลเจ้า การกำหนดแผนธุรกิจจึงจำเป็นต้องจัดทำขึ้น เพื่อเป็นแนวทางในการดำเนินงาน
อันประกอบด้วย

1. การวิเคราะหส์ ถานการณด์ ้วย SWOT Analysis
2. การกำหนดเปา้ หมายทางธรุ กจิ
3. แผนการตลาด (Marketing Mix)
4. แผนการบรหิ ารจดั การ และแผนการดำเนนิ งาน
5. แผนการผลิตและการสง่ั ซ้อื ผลติ ภัณฑ์
6. แผนการเงนิ และ
7. แผนฉุกเฉนิ

9

1. การวเิ คราะหส์ ถานการณ์ขา้ วมันส้มตำบ้านสองบตุ รีดว้ ย SWOT Analysis
1.1. การวเิ คราะห์ปัจจยั ภายใน (Internal Situation)
จดุ แข็ง (Strengths)
1) ขา้ วมันส้มตำบ้านสองบุตรีเป็นสตู รเฉพาะของชุมชนวัดจำปา
2) ประธานชมุ ชนมที กั ษะทำอาหารขา้ วมนั ส้มตำบ้านสองบตุ รโี ดยตรง
3) ประธานชุมชนมีทักษะในการสื่อสารเพื่อสอนสมาชิกในชุมชนทำอาหารข้าวมันส้มตำ
บ้านสองบตุ รี
4) วัตถุดิบสว่ นใหญท่ ่ใี ช้ในการประกอบอาหารข้าวมันสม้ ตำบ้านสองบุตรีสามารถหาไดจ้ าก
พ้ืนที่ในชุมชน
5) ทุนที่ใช้ในการประกอบอาหาร ตลอดจนการซื้ออุปกรณ์ที่ใช้สำหรับสร้างสรรค์
ความสวยงามของอาหารข้าวมันส้มตำบ้านสองบุตรี เป็นทุนของครอบครัวประธาน
ชมุ ชนท้งั หมด
6) การประชาสัมพันธ์ผ่านสื่ออิเล็กทรอนิกส์ต่าง ๆ อาทิเช่น Line Group, Facebook
และเว็บไซต์กรมส่งเสริมวัฒนธรรม เป็นต้น ทำให้มีลูกค้าอาหารข้าวมันส้มตำบ้าน
สองบุตรอี ยา่ งต่อเนอ่ื ง
จุดอ่อน (Weaknesses)
1) การบริหารงานเพื่อจัดทำอาหารข้าวมันส้มตำส่วนใหญเ่ กิดข้ึนภายในครอบครัวประธาน
ชุมชน เนื่องจากการได้รับความช่วยเหลือจากสมาชิกในชุมชนน้อย อันเป็นผลกระทบ
ต่อกำลังการผลิตทไี่ ม่สงู
2) การแบ่งหน้าที่ความรับผิดชอบตั้งแต่กระบวนการผลิต กระทั่งส่งมอบอาหารข้าวมัน
ส้มตำใหแ้ กล่ กู ค้ายังไมม่ ีความชัดเจน
3) การไมม่ ีบรรจุภณั ฑท์ เี่ หมาะสมตอ่ การซื้ออาหารขา้ วมันส้มตำกลับบ้าน (Take away)
4) วัตถุดิบหลักในการประกอบต้มยำปลากรอบ คือ ปลากด หาได้ยากในพื้นที่ชุมชน
จึงจำเปน็ ตอ้ งเปลี่ยนวตั ถดุ ิบเป็นลูกปลาสวายทดแทน
5) การเดินทางเข้าสู่พื้นที่ชุมชนเพื่อรับประทานหรือซื้ออาหารข้าวมันส้มตำบ้านสองบุตรี
ค่อนขา้ งยากลำบาก เน่อื งจากการไม่สามารถเดินทางด้วยรถยนต์เพอ่ื เขา้ ส่พู ้นื ทีช่ ุมชนได้

10

1.2. การวเิ คราะหป์ จั จัยภายนอก (External Situation)
โอกาส (Opportunities)
1) พฤตกิ รรรมการถวลิ หาของเก่าท้งั อาหารและแหลง่ ทอ่ งเทยี่ ว
2) แนวโนม้ (Trend) การรบั ประทานอาหารเพอื่ สขุ ภาพเพ่มิ มากข้ึน
3) การพัฒนาและการขยายตัวของสังคมออนไลน์ทำให้การประชาสัมพันธ์เป็นไปได้อย่าง
สะดวกและรวดเรว็ มากย่งิ ข้ึน
4) ความสนใจในการประกอบอาชีพนักวิจารณ์อาหารที่เพิ่มสูงขึ้น ทำให้ผลิตภัณฑ์ด้าน
อาหารท่มี เี อกลักษณ์ถกู นำเสนอสู่สาธารณะอยา่ งรวดเรว็
อปุ สรรค (Threats)
1) พฤตกิ รรมการไมร่ ับประทานอาหารท่มี บี รรจุภัณฑเ์ ป็นพลาสติก
2) ข้าวมนั ส้มตำเปน็ เมนอู าหารท่ีสามารถหารับประทานได้โดยทัว่ ไป
3) ความพยายามในการลอกเลียนแบบสูตรอาหารจากคู่แข่งในอุตสาหกรรมอาหารไทย
ภาคกลาง
4) อตุ สาหกรรมดา้ นอาหารเร่มิ อ่ิมตัว และมผี ลิตภณั ฑท์ ดแทนจำนวนมาก
5) ภาวะการณแ์ พร่ระบาดของเชื้อไวรัสโคโรน่า (COVID-19) ทำให้เศรษฐกิจหดตัว

11

2. เป้าหมายทางธรุ กิจขา้ วมนั สม้ ตำบา้ นสองบุตรี
2.1. ยอดขายตอ่ ปี 100,000 บาท ในปีแรก และปีถดั ไปเพ่ิมขึน้ 15% จากยอดขายแต่ละปี
2.2. การพัฒนาอาหารข้าวมันส้มตำบ้านสองบุตรีให้กลายเป็นผลิตภัณฑ์หนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์
(OTOP) ของชมุ ชนภายใน 2 ปี
2.3. การสร้างอุตสาหกรรมอาหารข้าวมันส้มตำบ้านสองบุตรีเพื่อการขายส่ง (Wholesale) โดยได้รับ
ความรว่ มมอื จากสมาชิกในชมุ ชนภายใน 3 ปี
2.4. การเสริมสร้างธุรกิจของสมาชิกในชุมชนให้มีรายได้เพิ่มมากขึ้น โดยการประชาสัมพันธ์แก่ผู้ที่
ติดต่อซื้อผลิตภัณฑ์อาหารข้าวมันส้มตำบ้านสองบุตรีถึงธุรกิจอื่นในชุมชน เพื่อส่งต่อลูกค้า
ทางตรง อันจะกอ่ ให้เกิดการกระจายรายไดอ้ ยา่ งยงั่ ยนื
2.5. การมีเครอื ขา่ ยทางธุรกิจหรือลกู ค้าประจำเพิ่มมากข้นึ 20 เปอร์เซน็ ต์ ภายใน 1 ปี เม่ือผลิตภัณฑ์
อาหารข้าวมันส้มตำบา้ นสองบตุ รีทถี่ ูกบรรจใุ นบรรจุภัณฑ์ใหม่ออกสูต่ ลาด
2.6. การมีช่องทางการจัดจำหน่ายหลักผ่านเว็บไซต์ www.watchampacommunity.com เมื่อ
ผลติ ภัณฑอ์ าหารข้าวมนั สม้ ตำบา้ นสองบตุ รีทถี่ ูกบรรจใุ นบรรจภุ ัณฑใ์ หมอ่ อกสู่ตลาด
2.7. การสร้างช่องทางการชำระค่าสินค้าด้วยบัตรเครดิตผ่านระบบอินเตอร์เน็ตเมื่อลูกค้าสั่งซื้อสินค้า
ผ่านเวบ็ ไซต์ www.watchampacommunity.com ภายใน 1 ปี
2.8. การมีชอ่ งทางการจัดจำหนา่ ยเสริมผ่าน Line Official ภายใน 6 เดอื น

ภาพท่ี 10 ตวั อย่างเว็บไซต์ www.watchampacommunity.com

12

3. แผนการตลาดผลิตภัณฑข์ า้ วมันส้มตำบา้ นสองบตุ รี

จากการลงพื้นที่สำรวจชุมชน และการสอบถามคนในพื้นที่ สามารถระบุกลุ่มเป้าหมายอาหารข้าว
มันสม้ ตำบา้ นสองบตุ รี คอื กลมุ่ วัยทำงานและกลุ่มวัยรนุ่ ท่ีแสวงหาบรรยากาศในอดตี สมยั กรุงศรีอยุธยา

สิ่งท่ลี กู คา้ และประธานชุมชนวัดจำปาตอ้ งการ

1) ตอ้ งการผลติ ภณั ฑท์ างอาหารทมี่ ีคุณภาพทง้ั ความใหม่ ความสด และความสะอาดของอาหาร
2) ต้องการความตรงตอ่ เวลาในการสง่ มอบผลติ ภัณฑ์
3) ต้องการราคาที่เหมาะสมกับคุณค่าที่คาดหวังในผลิตภัณฑ์ ไม่ว่าจะเป็น ความคงทนของบรรจุภัณฑ์

และคณุ ภาพของวตั ถดุ ิบในการประกอบอาหาร
4) ตอ้ งการบรรจุภัณฑ์ทแ่ี สดงถึงเอกลักษณ์ของชมุ ชนวัดจำปา และสามารถลา้ งบรรจุภัณฑ์ เพ่ือเก็บไว้ใช้

บรรจุสง่ิ ของหรือนำมาบรรจุขา้ วมนั สม้ ตำบ้านสองบตุ รใี นครัง้ ถดั ไป
5) ต้องการบรรจุภัณฑ์ที่สามารถบรรจุองค์ประกอบของอาหารข้าวมันส้มตำบ้านสองบุตรีได้อย่างลงตัว

ซงึ่ พร้อมตอ่ การรับประทาน
6) ตอ้ งการลิ้มรสอาหารขา้ วมนั ส้มตำบา้ นสองบุตรที ม่ี คี วามแตกตา่ งจากขา้ วมันสม้ ตำเจา้ อน่ื
7) ตอ้ งการชอ่ งทางการจัดจำหน่ายท่หี ลากหลาย อาทเิ ช่น เวบ็ ไซต์ โทรศัพท์ หรือ Facebook เป็นตน้

ประโยชน์ทล่ี ูกค้าจะไดร้ ับ

1) ไดร้ ับคุณคา่ ทางสารอาหารท่ีเปน็ ประโยชน์ตอ่ ร่างกาย
2) ได้รบั ประทานอาหารทมี่ ีคณุ ภาพจากวตั ถดุ ิบธรรมชาตขิ องชุมชน
3) ไดร้ ับความสะดวกในการส่ังซ้อื และการชำระคา่ ผลิตภัณฑ์
4) ได้รับการฟังบรรยายถึงที่มาและการปรุงอาหารข้าวมันส้มตำบ้านสองบุตรีจากประธานชุมชน เม่ือ

รับประทาน ณ บ้านสองบตุ รี ซ่งึ จะทำให้ได้รับความรทู้ ี่เป็นประโยชน์ท้ังด้านประวัตศิ าสตรแ์ ละวถิ ีชวี ิต
5) ได้รบั ประทานอาหารทอ่ี รอ่ ยพร้อมดมื่ ด่ำกับบรรยากาศรมิ คลอง เมื่อรบั ประทาน ณ บา้ นสองบุตรี

นอกเหนือจากนี้ เมื่อวิเคราะห์ถึงภัยคุกคามจากสินค้าทดแทน (Threat of substitute Product)
ของอาหารข้าวมันส้มตำบ้านสองสตรี คือ ร้านอาหารไทยโบราณ ซึ่งมีปริมาณมากในพื้นที่กรุงเทพมหานคร
และปริมณฑล และเมื่อวิเคราะห์คู่แข่งทางตรงพบว่า คือ ร้านอาหารทั่วไปที่ขายอาหารข้าวมันส้มตำ อาทิเช่น
ครัวบ้านพิม และ S&P เปน็ ต้น จึงได้ตัดสินใจออกแบบสว่ นผสมทางการตลาด ดังตอ่ ไปนี้

13

สว่ นผสมทางการตลาด (Marketing Mix)
จากการวิเคราะห์เป้าหมายทางธุรกิจ ตลอดจนสิ่งที่ลูกค้าและประธานชุมชนวัดจำปาต้องการ

จึงกอ่ ให้เกิดแผนการตลาดทสี่ รา้ งมูลคา่ เพมิ่ ใหแ้ กผ่ ลิตภัณฑอ์ าหารขา้ วมนั สม้ ตำบา้ นสองบุตรี ดงั ตอ่ ไปนี้
− ผลิตภณั ฑ์ (Product)
จากแนวคิดที่ต้องการสร้างผลิตภัณฑ์อาหารข้าวมันส้มตำบ้านสองบุตรีให้กลายเป็นสินค้า
ของฝากและของที่ระลึก จึงได้ออกแบบตราสินค้าและบรรจุภัณฑ์ท่ีสร้างเสริมต่อภาพจำ
ตลอดจน เหมาะสมต่อการเก็บรักษาคุณภาพอาหาร สามารถนำกลับมาใช้ซ้ำได้ มีความทันสมัย
และคงกลนิ่ อายความโบราณ ซึ่งเหมาะสมกบั กลุ่มเป้าหมายดงั กลา่ ว
ตราสินค้าผลิตภณั ฑ์อาหารข้าวมันส้มตำบ้านสองบตุ รี

ภาพที่ 11 Brandboard ตราสนิ ค้าผลิตภัณฑ์อาหารขา้ วมนั ส้มตำบา้ นสองบตุ รี
ตราสินค้า (Brand) มีแนวคิดจากความต้องการให้เกิดภาพจำในตราสินค้าเมื่อแรกเห็น
ดังนั้น จึงออกแบบให้ตราสินค้ามีลวดลายที่ทันสมัย อย่างไรก็ตาม ต้องยังคงความเป็นโบราณ
เนื่องจาก ผลิตภัณฑ์อาหารข้าวมันส้มตำบ้านสองบุตรีถูกผลิตและขายภายในชุมชนที่มีอายุกว่า
5 ศตวรรษ ตลอดจน ด้านความเป็นมาอย่างยาวนานของผลิตภัณฑ์ตั้งแต่ยุคอโยธยา จึงตัดสินใจ
สือ่ สารผา่ นสีทม่ี โี ทนสีคล้ายขเี้ ถ้าหรอื ควนั ฟอนตต์ ัวอกั ษร (Font) ทม่ี ลี ักษณะคลา้ ยลายไทย และ
สโลแกนสินคา้ ทวี่ า่ “ครบคุณค่า มากความอร่อย จากยุคอโยธยา”

14

ทั้งนี้ องค์ประกอบบรรจุภัณฑ์อาหารข้าวมันส้มตำบ้านสองบุตรี สามารถแบ่งได้ออกเป็น
2 ประเภท อนั ได้แก่

1) บรรจุภณั ฑ์ช้นั แรก หรือบรรจภุ ณั ฑ์ปฐมภมู ิ (Primary Package/Individual Package)
คือ บรรจุภัณฑ์ที่ห่อหุ้มผลิตภัณฑ์ข้าวมันส้มตำทั้ง 10 องค์ประกอบ ทำมาจาก

พลาสติกใส ซึ่งมีคุณสมบัติทนความร้อนและทนต่อการกระแทก ภายในบรรจุภัณฑ์จะมี
ช่องสำหรับบรรจุองค์ประกอบของอาหารแต่ละชนิดอย่างชัดเจน ผ่านการเรียงลำดับ
อุณหภูมอิ งค์ประกอบของอาหาร ดงั นต้ี อ่ ไปน้ี

− ชั้นที่ 1 คือ ชั้นที่บรรจุองค์ประกอบของอาหารที่มีอุณหภูมิร้อนมากที่สุด
อนั ได้แก่ ตม้ ยำปลากรอบ และแกงแดงไก่

− ชั้นที่ 2 คือ ชั้นที่บรรจุองค์ประกอบของอาหารที่มีอุณหภูมิร้อนระดับปานกลาง
อันได้แก่ ข้าวมัน หมูรวนกะทิ หมูแดดเดียว น้ำจิ้มน้ำส้มพริกเหลือง และ
หมหู วาน

− ชั้นที่ 3 คือ ชั้นที่บรรจุองค์ประกอบของอาหารที่มีอุณหภูมิร้อนระดับน้อย
หรอื ไมม่ ีระดับความรอ้ น อนั ได้แก่ สม้ ตำ นำ้ พรกิ มะขาม และผกั สดต่าง ๆ

ทั้งนี้ วัตถุประสงค์หลักสำหรับบรรจุภัณฑ์ชั้นแรก คือ การรักษาคุณภาพอาหาร
การสร้างความสะดวกด้านการรับประทานอาหารชุดข้าวมันส้มตำบ้านสองบุตรี และ
การให้ลูกค้าเป้าหมายสามารถสังเกตเห็นอาหารได้อย่างชัดเจนเกือบ 360 องศา อันช่วย
สง่ ผลตอ่ ความต้องการซอ้ื ต่อไป

2) บรรจภุ ัณฑ์ชั้นใน หรอื บรรจุภณั ฑท์ ตุ ิยภมู ิ (Inner Package/Secondary Package)
คือ บรรจุภัณฑ์ที่ห่อหุ้มบรรจุภัณฑ์ชั้นแรก ผลิตจากทางมะพร้าว ซึ่งเป็นต้นทุนที่มี

อยู่ในชุมชน อีกทั้ง ชาวชุมชนมีทักษะการสานทางมะพร้าว ดังจะเห็นได้จาก แหล่ง
การเรียนรู้บ้านจักสานที่นำเสนอตะกร้าและหมวกที่ผลิตจากทางมะพร้าว เป็นต้น
อนั เปน็ ผลต่อการกระจายรายได้ และกอ่ ให้เกิดการพฒั นาอย่างยัง่ ยืนแก่ชุมชน โดยบรรจุ
ภัณฑ์ชั้นในมีวัตถุประสงค์หลัก คือ การเพิ่มความสะดวกสบายในการถือผลิตภัณฑ์
การจัดเก็บบรรจุภัณฑ์ชั้นแรกไม่ให้สูญหาย และการแสดงถึงอัตลักษณ์ของชุมชน
ผ่านลวดลายที่มีลักษณะคล้ายบ้าน ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ที่แสดงถึงบ้านสองบุตรี และ
ศาลเจ้าพอ่ จยุ้ อันเปน็ สภาพแวดล้อมหลักในชมุ ชนวดั จำปาหรือชมุ ชนเกาะศาลเจา้

นอกเหนือจากนี้ ด้วยลักษณะของบรรจุภัณฑ์ชั้นในที่ลูกค้าสามารถถือผลิตภัณฑ์
กลบั ไดโ้ ดยทนั ที จงึ เป็นการสง่ เสรมิ การอนุรกั ษส์ ิ่งแวดลอ้ มด้านการลดการใชถ้ งุ พลาสตกิ

15

ภาพบรรจภุ ัณฑ์ผลิตภณั ฑ์ขา้ วมนั ส้มตำบ้านสองบุตรี

ภาพที่ 12 ภาพท่ี 13 ภาพท่ี 14 ภาพที่ 15 ภาพท่ี 16

ภาพที่ 17 ภาพที่ 18 ภาพท่ี 19

ภาพท่ี 12 – 19 บรรจภุ ณั ฑ์ผลติ ภัณฑ์ข้าวมันส้มตำบา้ นสองบุตรี

16

วิธีการใช้บรรจภุ ัณฑ์
1. บรรจุภัณฑ์ชั้นแรก ลูกค้าสามารถเปิดฝาบรรจุภัณฑ์และแยกกล่องพลาสติกแต่ละชั้น
เพอื่ รบั ประทานอาหารชุดข้าวมันส้มตำ
2. บรรจุภัณฑ์ชั้นใน ลูกค้าสามารถเปิดบรรจุภัณฑ์ที่ถกู สานจากทางมพร้าว โดยการจับที่เปิดทั้ง
สองข้างด้านบนของบรรจุภัณฑ์ และดึงบรรจุภัณฑ์ออกทางด้านข้าง ทั้งนี้ เมื่อลูกค้าต้องการ
เก็บบรรจุภัณฑ์ ลูกค้าสามารถประกบและกดช่วงด้านบนของบรรุภัณฑ์เพื่อทำให้บรรจุภัณฑ์
มีลักษณะเฉกเช่นเดิม (คล้ายคลิปล็อค) นอกเหนือจากนี้ หากสังเกต จะพบว่าด้านหลัง
บรรจภุ ัณฑ์จะมอี งค์ประกอบหลกั 3 อย่าง อันไดแ้ ก่
2.1. สัญลักษณ์ที่แสดงถึงการได้รับอนุญาตจากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา
(อย.) ราคา และบาร์โค้ด (Barcode) เพื่อแสดงถึงความน่าเชื่อถือของผลิตภัณฑ์
(ทางด้านขวาของผลิตภัณฑ)์
2.2. QR Code สำหรับให้ลูกค้าแสกน เพื่อเข้าถึงข้อมูลด้านสรรพคุณและส่วนประกอบ
ของชุดอาหารข้าวมันส้มตำบ้านสองบุตรี ในรูปแบบที่ง่ายต่อการอ่าน และการทำ
ความเขา้ ใจ (ทางดา้ นขวาของผลติ ภณั ฑ)์
2.3. วัน - เดือน - ปี ที่ผลิตและหมดอายุ (ทางด้านซ้ายของผลิตภัณฑ์) ทั้งนี้ เนื่องด้วย
ผลิตภัณฑ์อาหารข้าวมันส้มตำบ้านสองบุตรีไม่ใส่สารกันบูดจึงทำให้มีอายุของ
อาหารเพยี งวนั เดยี ว อนั เป็นผลให้วันผลิตและวนั หมดอายเุ ป็นวันเดยี วกัน

ภาพท่ี 20 QR Code สรรพคณุ และ ภาพท่ี 21 ตัวอยา่ ง อย. ราคา และบารโ์ ค้ด
ส่วนประกอบชดุ อาหาร

ภาพท่ี 22 ตัวอย่างวันผลติ และวันหมดอายุ

17

ตัวอย่างสรรพคุณและสว่ นประกอบชุดอาหารภายใน QR Code

ภาพท่ี 23 ภาพท่ี 24

ภาพท่ี 25 ภาพท่ี 26

ภาพท่ี 27 ภาพท่ี 28

ภาพที่ 29 ภาพท่ี 30

ภาพท่ี 23 – 30 ตวั อย่างสรรพคณุ และสว่ นประกอบชุดอาหารภายใน QR Code

18

− การกำหนดราคา (Price)

ปัจจุบัน (ณ วันที่ 9 เมษายน 2564) กำหนดราคาขายผลิตภัณฑ์ข้าวมันส้มตำบ้านสองบุตรี

(ไม่มีบรรจภุ ัณฑ์) เท่ากบั 100 บาทตอ่ ชุด โดยมกี ำไรสุทธดิ ังตารางต่อไปน้ี

จำนวนเงนิ หนว่ ย

ตน้ ทนุ ขา้ วมันส้มตำ 50 บาท

ราคาขายตอ่ ชุด 100 บาท

กำไรสทุ ธิ 50 บาท

ตารางท่ี 1 โครงสร้างราคาผลิตภัณฑข์ ้าวมันสม้ ตำบ้านสองบตุ รีเก่า

ทั้งนี้ ด้วยสภาพแวดล้อมของบ้านสองบุตรีที่ไม่มีเก้าอี้และโต๊ะสำหรับการนั่งรับประทาน
อาหาร (การนั่งรับประทานกับพื้น) จึงเป็นผลให้ลูกค้าเป้าหมายไม่ได้รับความสะดวกสบาย
เท่าที่ควร นอกเหนือจากน้ี ด้วยสภาพแวดล้อมที่ล้อมรอบด้วยคลอง ทำให้มียุงจำนวนมาก
จึงกลายเป็นเหตุผลที่ลูกค้าเป้าหมายจะกลายเป็นลูกค้าประจำได้ค่อนข้างน้อย ตลอดจน
ด้วยสถานการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโคโรน่า (ข้อมูล ณ วันที่ 26 เมษายน 2564) ทำให้
พฤติกรรมการบริโภคอาหารเปลี่ยนแปลงจากการบริโภค ณ ร้านอาหารสู่การซื้ออาหารเพื่อ
บริโภค ณ ที่อยู่อาศยั ทดแทน จึงทำให้ลกู ค้าเป้าหมายมารบั ประทานอาหารน้อยมากยิ่งขึน้

อย่างไรก็ตาม เมื่ออาหารข้าวมันส้มตำบ้านสองบุตรีบรรจุในบรรจุภัณฑ์ใหม่คาดว่าจะ
สามารถสร้างมูลค่าเพิ่มให้แก่ผลิตภัณฑ์ และสามารถแก้ไขปัญหาอันเนื่องมาจากสภาพแวดล้อม
และการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสดังกล่าวได้อย่างตรงประเด็น กล่าวคือ การให้ผู้บริโภคซื้อ
ผลิตภัณฑ์อาหารข้าวมันส้มตำบ้านสองบุตรีกลับบ้าน (Take away) อันส่งผลต่อกำไรสุทธิท่ี
เพ่มิ ขึ้น 20 บาท ดงั ตารางตอ่ ไปน้ี

ตน้ ทนุ ขา้ วมนั ส้มตำ จำนวนเงิน หน่วย
ตน้ ทุนบรรจภุ ัณฑโ์ ดยประมาณ 50 บาท
ราคาขาย 30 บาท
กำไรสทุ ธิ 150 บาท
70 บาท

ตารางที่ 2 โครงสรา้ งราคาผลิตภัณฑข์ า้ วมันส้มตำบ้านสองบตุ รีใหม่

19

− ชอ่ งทางการจัดจำหนา่ ย (Place or Distribution)
ข้อมูลสถิติจาก WeAreSocial x Hootsuite เปิดเผยข้อมูลเฉพาะประเทศไทยประจำ

ไตรมาสที่ 1 ปี 2020 พบว่าประชากรไทยส่วนใหญ่ใช้แพลตฟอร์มสื่อสังคมออนไลน์ (Social
Media Platforms) Facebook มากที่สุด นอกเหนือจากนี้ สำหรับแอปพลิเคชันทางโทรศัพท์
พบว่าแอปพลเิ คชนั ทมี่ ีผู้ใช้งานจรงิ (Active Users) มากที่สดุ คือ แอปพลิเคชนั Line

ภาพที่ 31 แพลตฟอรม์ สอื่ สงั คมออนไลน์ที่คนไทยใชม้ ากทส่ี ุด
ที่มา : https://www.everydaymarketing.co/trend-insight/digital-thailand-2020-we-are-social/

ภาพท่ี 32 แอปพลเิ คชนั ทางโทรศพั ทท์ ่คี นไทยใช้มากท่สี ุด
ที่มา : https://www.everydaymarketing.co/trend-insight/digital-thailand-2020-we-are-social/

20

ดังนั้น ผลิตภัณฑ์อาหารข้าวมันส้มตำบ้านสองบุตรี สามารถแบ่งการจัดจำหน่ายได้เป็น
4 ช่องทางใหญ่ อันได้แก่
ชอ่ งทางการจดั จำหนา่ ยในปัจจุบนั

1) ช่องทางโทรศัพท์
2) ช่องทาง Facebook Messenger
ชอ่ งทางการจัดจำหน่ายเพิม่ เตมิ ในอนาคต
3) ชอ่ งทาง Line Official
4) ชอ่ งทางเวบ็ ไซต์ www.watchampacommunity.com

สำหรับวิธีการชำระค่าผลิตภัณฑ์ข้าวมันส้มตำบ้านสองบุตรีนั้น ปัจจุบันสามารถชำระเงินได้
ช่องทางเดียว คือ การชำระด้วยเงินสดกับประธานชุมชน ทั้งนี้ สำหรับแผนธุรกิจฉบับนี้จะ
วางแผนใหธ้ ุรกจิ ขยายช่องทางการชำระเงิน ซึง่ จะช่วยเพิ่มความสะดวกให้แกล่ ูกคา้ อนั สง่ เสริมต่อ
ยอดขายที่เพิ่มมากขึ้น คือ การชำระผ่านการแสกน QR Code การโอนเงินเข้าบัญชี และ
การชำระผา่ นบัตรเครดิต โดยจะกระทำให้สำเร็จภายในระยะเวลา 1 ปี

สถานท่รี ับผลติ ภณั ฑอ์ าหารขา้ วมนั ส้มตำบ้านสองบุตรี

บา้ นสองบตุ รี 65/1 หมู่ 5 แขวงบางระมาด เขตตล่ิงชนั กรุงเทพมหานคร 10170
ตดิ ต่อสอบถาม : คณุ ทวีศกั ดิ์ หว่างจนั ทร์ (Mr.Taweesak Wangchan)

โทร. 087-0366322 E-mail: [email protected]

ทั้งนี้ หากลูกค้าไม่สะดวกมารับผลิตภัณฑ์ด้วยตนเอง ลูกค้าสามารถใช้บริการการขนส่ง
รูปแบบตา่ ง ๆ อาทิเชน่ Grab หรือ Lalamove เปน็ ตน้ มารับผลิตภัณฑ์ได้

ภาพที่ 33 ภาพที่ 34 ภาพท่ี 35

ภาพที่ 33 – 35 สถานท่ีรับผลติ ภณั ฑข์ ้าวมันสม้ ตำบ้านสองบตุ รี

21

− การสง่ เสริมการตลาด (Promotion mix)
• การขายโดยใช้พนักงาน (Personal Selling)
ปัจจุบันผลิตภัณฑ์อาหารข้าวมันส้มตำบ้านสองบุตรีถูกขายโดยประธานชุมชน
(คุณทวีศักดิ์ หว่างจันทร์) ซึ่งไม่มีความเหมาะสมต่อเป้าหมายทีต่ ้องการขายส่งผลติ ภัณฑ์
ในจำนวนมาก หรือยอดขายที่ต้องการบรรลุ เป็นต้น เนื่องจากประธานชุมชนไม่ได้อยู่
ณ บ้านสองบุตรีตลอดเวลา ดังนั้น จึงมีความจำเป็นในการจ้างพนักงานขายประจำ
อย่างน้อย 1 คน เพื่อต้อนรับลูกค้าหรือผู้มาเยือนชุมชน ทั้งนี้ พนักงานขายจะต้องมีองค์
ความรู้เกี่ยวกับประวัติความเป็นมาของผลิตภัณฑ์อาหารข้าวมันส้มตำบ้านสองบุตรี
มที ักษะในการสื่อสารทดี่ ี และรู้เทคนคิ วิธีการปิดการขายได้อยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพ
• การโฆษณา (Advertising)
o การสร้างปา้ ยโฆษณาหน้าร้านทสี่ ามารถมองเห็นได้งา่ ยและสะดุดตา
o การสรา้ งใบปลวิ แจก ณ ทางเข้าชุมชน
o การซื้อโฆษณาของ Facebook
ตวั อยา่ งปา้ ยโฆษณาหน้ารา้ น

ภาพท่ี 36 ป้ายโฆษณาหน้ารา้ น (1) ภาพที่ 37 ปา้ ยโฆษณาหนา้ ร้าน (2)

22

ตัวอยา่ งใบปลวิ

ภาพท่ี 38 ใบปลิวสำหรบั ชาวต่างชาติ ภาพที่ 39 ใบปลวิ สำหรบั คนไทย

• การส่งเสริมการขาย (Sales Promotion)
o การให้ส่วนลดเป็นจำนวนเงิน 10 บาท เมื่อลูกค้านำบรรจุภัณฑ์ข้าวมันส้มตำ
บ้านสองบตุ รีมาบรรจอุ าหารซ้ำ
o การจัดทำบัตรสมาชิกเพื่อมอบสิทธิพิเศษให้กับลูกค้าประจำ โดยหากซ้ือ
ผลิตภัณฑ์อาหารข้าวมันส้มตำบ้านสองบุตรีครบ 10 ครั้ง จะได้รับผลิตภัณฑ์
อาหารข้าวมนั สม้ ตำบา้ นสองบุตรฟี รีจำนวน 1 ชดุ

ตัวอย่างบตั รสมาชิก

ภาพท่ี 40 ด้านหน้าบตั รสมาชกิ ภาพท่ี 41 ดา้ นหลงั บตั รสมาชิก

23

• การเผยแพร่และการประชาสัมพนั ธ์ (Publicity and Public Relation)
ผ่านการนำเสนอวัตถุประสงค์ของผลิตภัณฑ์ข้าวมันส้มตำสองบุตรีให้แก่สังคม

(Social Objective) ด้านการอนุรักษ์วัฒนธรรมไทย และการช่วยเหลือเพื่อนมนุษย์ใน
ชุมชนริมคลองให้มีมาตรฐานการครองชีพที่ดีขึ้น เพื่อสร้างความได้เปรียบเชิงแข่งขัน
และการยอมรับของสังคม อันส่งผลต่อภาพพจน์และชื่อเสียงอันดีที่จะนำไปสู่การเติบโต
ของยอดขายอยา่ งยั่งยืน ผ่านการเผยแพร่และการประชาสัมพันธใ์ นชอ่ งทางตอ่ ไปน้ี

o YouTube : การจัดทำคลิปวิดีโอถึงการคงไว้ซึ่งสถาปัตยกรรมสมัยกรุงศรี
อยุธยาและวิถีชีวิตการดำเนินชีวิต โดยสอดแทรกความเป็นมาของผลิตภัณฑ์
อาหารข้าวมันส้มตำบ้านสองบุตรี ซึ่งเป็นอาหารที่คนในชุมชนสามารถประกอบ
อาหารและรับประทานมาช้านาน

o เว็บไซต์ www.watchampacommunity.com : การนำเสนอเรื่องราวของ
ชุมชน (Tip) และรางวัลที่ทางชุมชนวัดจำปาได้รับ อาทิเช่น Museum
Thailand Awards หรือรางวัลจากโครงการสร้างสรรค์เศรษฐกิจชุมชน โดยใช้
มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม เป็นต้น เพื่อแสดงถึงกิจกรรมที่ชุมชนได้กระทำ
เพื่อการอนุรักษ์วัฒนธรรมไทย ตลอดจนสอดแทรกรูปเมนูอาหารข้าวมันส้มตำ
บ้านสองบุตรีเป็นหนึ่งในรูปภาพประกอบ เพื่อสร้างภาพจำให้แก่ผู้มาเยี่ยมชม
เวบ็ ไซต์

o โปรแกรมท่องเที่ยว One-day Trip at Ko San Chao : การจัดและปรับ
โปรแกรมการท่องเที่ยวให้มีความเหมาะสมมากยิ่งขึ้น ทั้งนี้ ระหว่างการจัด
โ ป ร แ ก ร ม ก า ร ท ่ อ ง เ ท ี ่ ยว ใ ห้ ก ั บค ณะ เ ด ิ น ท า ง จ ะ ม ี ก า ร น ำ เ ส น อ ถ ึง ป ร ะ วัติ
ความเป็นมาของชุมชนวัดจำปา แหล่งการเรียนรู้ต่าง ๆ ภายในชุมชน ตลอดจน
วัฒนธรรมที่ถูกอนุรักษ์ไว้ โดยสอดแทรกผลิตภัณฑ์อาหารข้าวมันส้มตำบ้าน
สองบุตรีเป็นอาหารกลางวันที่ให้คณะเดินทางได้ลิ้มลอง พร้อมเสนอช่อง
ทางการจัดจำหน่ายอยา่ งชดั เจน

24

ตัวอยา่ งแผน่ พับโปรแกรมทอ่ งเที่ยว One-day Trip at Ko San Chao

ภาพที่ 42 แผ่นพับโปรแกรมท่องเที่ยว One-day Trip at Ko San Chao
• กระบวนการ (Process)

ผลิตภัณฑ์ข้าวมันส้มตำบ้านสองบุตรีมีกระบวนการส่งมอบผลิตภัณฑ์ที่มีคุณภาพ
และมีประสิทธิภาพทั้งความสด ความใหม่ และความตรงต่อเวลา เนื่องจากธุรกิจจะไม่
ผลิตผลิตภัณฑ์เพื่อวางขาย เนื่องจากการจัดทำสินค้าเตรียมไว้เพื่อวางขายจะเป็นการลด
คุณค่าของผลิตภัณฑ์ และเพิ่มต้นทุนของผลิตภัณฑ์หากผลิตภัณฑ์หมดอายุ ดังนั้น ธุรกิจ
จะผลิตตามคำสั่งซื้อ (Order) เท่านั้น โดยลูกค้าที่สั่งซื้อสินค้าผ่านช่องทางการจัด
จำหนา่ ยต่าง ๆ จะสามารถรับผลติ ภัณฑไ์ ด้ตรงตามเวลานดั หมาย

25

4. แผนการบริหารจัดการและแผนการดำเนินงาน
4.1. แผนการบริหารจัดการด้านการผลิตผลติ ภณั ฑข์ ้าวมนั สม้ ตำบา้ นสองบุตรี
โครงสรา้ งองค์กรเดมิ

พอ่ ครวั /คนจ่ายตลาด/คนรับเงิน (ประธานชมุ ชน) ……… ผชู้ ว่ ยทำแกงไก่ (พี่สาว)

คนจัดจาน/เสริ ์ฟอาหาร คนจัดจาน/เสิรฟ์ อาหาร คนจัดจาน/เสริ ์ฟอาหาร
(ภรรยา) (ลกู สาวคนท่ี 1) (ลูกสาวคนท่ี 2)

ภาพท่ี 43 โครงสร้างองค์กรเดิม
จากการสัมภาษณ์ประธานชุมชน คุณทวีศักดิ์ หว่างจันทร์ พบว่าด้วยโครงสร้างองค์กรใน
ปจั จุบนั ทำให้กำลงั การผลิตผลติ ภณั ฑข์ า้ วมนั ส้มตำบา้ นสองบุตรีสูงสุดอยู่ที่ 36 ชดุ ต่อวนั หรือสามารถ
รองรบั จำนวนผู้มาเยือนได้ทงั้ หมด 36 คน ทัง้ น้ี หากพบวา่ มผี ตู้ ้องการรบั ประทานมากกว่า 36 คน จะ
จดั อาหารในรปู แบบบุฟเฟต่ ์ (Buffet) ทดแทน

โครงสรา้ งองค์กรใหม่

เจา้ ของธุรกิจ/พอ่ ครวั (ประธานชมุ ชน)

ฝา่ ยการเงนิ ฝ่ายการตลาด ผู้ชว่ ยพ่อครัวคนท่ี 1 ผชู้ ว่ ยพ่อครัวคนที่ 2
(ภรรยา) (ลกู สาวคนท่ี 1) (คนในชุมชน) (คนในชมุ ชน)

คนจ่ายตลาด ……………….
(คนในชมุ ชน) …

ฝา่ ยขาย คนจดั จาน/เสริ ฟ์ อาหาร คนจดั จาน/เสิรฟ์ อาหาร

(ลกู สาวคนท่ี 2) (คนในชมุ ชน) (คนในชมุ ชน)

ภาพที่ 44 โครงสรา้ งองคก์ รใหม่

26

จากโครงสร้างองค์กรใหม่ คาดว่าจะทำให้กำลังการผลิตผลิตภัณฑ์อาหาร
ขา้ วมนั ส้มตำบา้ นสองบตุ รีเพ่ิมมากข้นึ 2 ถงึ 3 เท่า เนื่องจากระบบโครงสรา้ งองค์กรที่
มีการวางแผนทรัพยากรมนุษย์อย่างชัดเจน ตลอดจนได้รับความร่วมมือจากชาว
ชุมชน (การจ้างงาน) ซึ่งจะช่วยสร้างเสริมขีดความสามารถในการผลิตอาหารชุดได้
อย่างมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น ด้วยเหตุพบว่า พฤติกรรมการบริโภคของกลุ่มลูกค้า
เป้าหมาย มีความสนใจในการบริโภคอาหารชุดของตนเองมากกว่าการรับประทาน
อาหารรูปแบบบุฟเฟ่ต์ ทั้งนี้ จำนวนของคนในชุมชนจะแปรผันตามจำนวนลูกค้าที่
เพม่ิ ขึ้นตามความเหมาะสม

27

4.2. แผนการจัดการเพื่อสร้างเสริมความร่วมมือของชุมชนและการอนุรักษ์ผลิตภัณฑ์ข้าวมันส้มต ำ
บ้านสองบุตรี

เนือ่ งด้วย ปัจจุบันข้าวมันส้มตำบ้านสองบตุ รไี ด้รับความรว่ มมอื จากชมุ ชนคอ่ นข้างนอ้ ย แม้ว่า
การจัดโครงสร้างองค์กรดังกล่าวอาจช่วยให้ครอบครัวประธานชุมชนได้รับความร่วม มือจาก
ชาวชุมชนมากยิ่งขึ้น อย่างไรก็ตาม ยังคงเป็นการช่วยเหลือที่จำเป็นต้องแลกด้วยเงินหรือที่เรียกว่า
“ค่าจ้าง” ซึ่งช่วยสร้างเสริมต่อการรับรู้การมีอยู่ของผลิตภัณฑ์ให้กับชาวชุมชนได้เป็นอย่างดี แต่
ไม่ยั่งยืน ดังนั้น เพื่อสร้างเสริมความร่วมมือของชุมชนและการอนุรักษ์ผลิตภัณฑ์ให้สามารถคงอยู่ได้
อย่างมั่นคง จึงมีแผนการจัดการ คือ การสร้าง “ศูนย์ภูมิปัญญาชุมชน” เพื่อการเก็บรวบรวมข้อมูล
สำหรับการถ่ายทอดเรื่องราวของผลิตภัณฑ์ และการจัดทำกิจกรรมเชิงปฏิบัติการ (Workshop)
ผ่านการขอรับความร่วมมือจากชาวชุมชนที่มีความถนัดในการผลิตในแต่ละองค์ประกอบของ
ผลติ ภัณฑท์ งั้ 10 อยา่ ง

ทั้งนี้ จากแผนการสร้างศูนย์ภูมิปัญญาชุมชนดังกล่าว นอกเหนือจาก จะช่วยสร้างเสริม
ความร่วมมือและความคงอยู่ของผลิตภัณฑ์แล้ว ยังช่วยสร้างเสริมรายได้เข้าสู่ชุมชนมากยิ่งขึ้น
เนอื่ งจาก ตน้ ทนุ ในชุมชน (วตั ถุดิบ) ทนี่ ำมาใชใ้ นการประกอบอาหารจะได้รับการซ้อื ในปริมาณท่ีเพ่ิม
มากขึ้น ตลอดจน ทำให้เกิดการจ้างงานในชุมชนด้านการจักสานบรรจุภัณฑ์มากขึ้น จาก
ความตอ้ งการซอื้ ผลิตภัณฑท์ ี่เพม่ิ ขึ้น อันเนอื่ งมาจาการรบั ร้ถู ึงการมีอย่ขู องผลิตภณั ฑ์อย่างแพร่หลาย
เป็นต้น ซึง่ จะส่งผลกระทบต่อเน่อื งเปน็ ลกู โซถ่ ึงสภาพคล่องทางการเงินของชาวชมุ ชนท่ีสูงขึ้นตอ่ ไป

ทั้งนี้ แผนการจัดการจะสำเร็จได้ หนึ่งในปัจจัยหลัก คือ เงินทุน โดยเมื่อจัดทำข้อเสนอ
โครงการ (Proposal) ศูนย์ภูมิปัญญาชุมชน เป็นที่เรียบร้อยแล้ว และจัดส่งให้แก่กรมส่งเสริม
วัฒนธรรมเพ่อื ขอเงินทนุ ตอ่ ไป

หมายเหตุ : เหตุผลที่ตัดสินใจเลือกขอทุนกับกรมส่งเสริมวัฒนธรรม เนื่องด้วย 4 ใน 6 พันธกิจของ
กรมสง่ เสรมิ วัฒนธรรมสอดคลอ้ งกบั วตั ถุประสงคใ์ นการจดั ต้ังศูนยภ์ มู ิปญั ญาชมุ ชน อนั ไดแ้ ก่

1. ส่งเสริม สนับสนุนการนำทุนทางวัฒนธรรมมาใช้ในการเพิ่มคุณค่าและมูลค่าทางสังคมและ
เศรษฐกิจ

2. สง่ เสริมและพฒั นาแหล่งเรียนรู้ทางวัฒนธรรมใหม้ ีศกั ยภาพ
3. สง่ เสรมิ ภาคประชาชนให้เป็นกลไกในการขับเคล่ือนงานวฒั นธรรม
4. ศกึ ษา วจิ ยั และจัดการความรู้ดา้ นวัฒนธรรม เพือ่ การพัฒนาและเผยแพร่

ดังนัน้ จากเหตุดังกลา่ วจึงคาดการณว์ ่าจะมคี วามเปน็ ไปได้ในการได้รับทนุ

4.3. แผนการดำเนนิ งานผลิตภัณฑข์ ้าวมันสม้ ตำบา้ นสองบุตรเี พ่ือการจัดสรรร

แผนการดำเนินธุรกจิ ไตรมาส (Q) 3

กจิ กรรม Q
1. ดำเนินการเข้าพบกลมุ่ เป้าหมายเพอ่ื สอบถามความเหน็ เกยี่ วกบั บรรจภุ ัณฑ์
2. ปรับปรุงบรรจภุ ณั ฑ์
3. จัดทำเวบ็ ไซต์
4. จัดทำ Line Official
5. จดั ทำสอ่ื โฆษณา
6. จดั หาคนในชุมชนเข้าร่วมธุรกจิ โดยจัดสรรหน้าทอ่ี ย่างชัดเจน
7. จัดทำคลปิ วดิ โี อลง YouTube เพือ่ ประชาสมั พันธ์
8. แจกอาหารทดลอง
9. จดั ทำบตั รสมาชิก
10. เปดิ รับคำสั่งซ้ือ โดยกำหนดปรมิ าณ/โควต้า (ทดลองขาย)
11. ปรบั ปรงุ ผลิตภณั ฑจ์ ากผลป้อนกลับ (Feedback)
12. เปิดรบั คำสั่งซ้อื โดยไมก่ ำหนดปริมาณ/โควต้า
13. ควบคมุ และติดตามผลเพือ่ ให้เป็นไปตามเป้าหมาย

ตารางที่ 3 แผนการดำเนนิ งานเพ่อื การจ

28

รปู แบบองค์กรและการสรา้ งการรบั รู้
ปี 2564 ถึง ไตรมาส (Q) 2 ปี 2566
Q3’ 64 Q4’ 64 Q1’ 65 Q2’ 65 Q3’ 65 Q4’ 65 Q1’ 66 Q2’ 66

จัดสรรรูปแบบองค์กรและการสรา้ งการรับรู้

29

4.4. แผนการดำเนินงานเพื่อสร้างเสริมความร่วมมือของชุมชนและการอนุรักษ์ผลิตภัณฑ์ข้าวมันส้มตำ

บา้ นสองบุตรี

แผนการดำเนนิ งานไตรมาส (Q) 3 ปี 2566 ถึง ไตรมาส (Q) 2 ปี 2567

กจิ กรรม Q3’ 66 Q4’ 66 Q1’ 67 Q2’ 67

1. จัดต้ังคณะปฏบิ ตั ิงาน

2. ศกึ ษาและรวบรวมข้อมูลทเี่ ก่ียวขอ้ ง

3. จดั ทำโครงการศูนยภ์ ูมิปญั ญาชุมชน

4. สง่ โครงการใหแ้ กก่ รมสง่ เสริมวฒั นธรรม

ตารางที่ 4 แผนการดำเนินงานเพอ่ื สร้างเสริมความร่วมมอื ของชุมชนและการอนรุ กั ษ์

ทั้งนี้ หากสามารถดำเนินงานตามแผนได้อย่างลุล่วง คาดว่าจะช่วยสร้างความตระหนักและ
ความร่วมมือจากชุมชนได้เป็นอย่างดี เนื่องจาก ศูนย์ภูมิปัญญาชุมชน จะช่วยสร้างความรู้สึกการเป็น
เจ้าของรว่ มในผลติ ภณั ฑ์

4.5. แผนการดำเนินงานเพือ่ เขา้ ร่วมโครงการหนึ่งตำบลหนง่ึ ผลติ ภัณฑ์ (OTOP)
จากแผนการจัดการและแผนการดำเนินงานดังกล่าว ผลิตภัณฑ์ข้าวมันส้มตำบ้านสองบุตรีจึง

พร้อมเขา้ รว่ มโครงการหน่ึงตำบลหน่ึงผลิตภณั ฑ์ (OTOP) โดยมีแผนการดำเนินงานต่อไปนี้

แผนการดำเนนิ งานไตรมาส (Q) 3 ปี 2567 ถึง ไตรมาส (Q) 1 ปี 2568

กจิ กรรม Q3’ 67 Q4’ 67 Q1’ 68 Q2’ 68
1. ตรวจสอบคณุ สมบตั ิของผู้มีสทิ ธลิ งทะเบยี น
2. เตรียมเอกสารสำหรบั การย่นื เข้าร่วมโครงการ
3. ยน่ื เอกสารสำหรับการเขา้ ร่วมโครงการ
4. รอผลการเขา้ รว่ มโครงการ

ตารางที่ 5 แผนการดำเนินงานเพ่ือเข้ารว่ มโครงการหน่งึ ตำบลหนงึ่ ผลิตภณั ฑ์ (OTOP)

30

5. แผนการผลติ /การสงั่ ซื้อผลติ ภณั ฑ์ข้าวมนั สม้ ตำบ้านสองบตุ รี
แผนภาพกระบวนการผลติ และกระบวนการส่ังซอื้ ผลติ ภณั ฑ์รูปแบบเดมิ ที่ใช้อยู่ ณ ปจั จุบนั

คำสั่งซือ้ จากลกู ค้า หา/ซือ้ ปัจจัยการผลิต แปรสภาพปัจจยั การผลติ สอู่ งค์ประกอบ
ของข้าวมนั สม้ ตำทง้ั 10 องคป์ ระกอบ

สง่ มอบผลิตภัณฑ์ บรรจใุ นจาน/ชาม 1. ขา้ วมัน
หรือบรรจุภัณฑ์ 2. ส้มตำ
รับชำระคา่ 3. หมรู วนกะทิ
ผลิตภณั ฑ์ 4. นำ้ จ้ิมน้ำสม้ พรกิ เหลอื ง
5. น้ำพรกิ มะขาม
6. หมูหวาน
7. หมูแดดเดยี ว
8. ผักชนิดตา่ ง ๆ
9. ตม้ ยำปลากรอบ
10. แกงแดงไก่
2.
ภาพท่ี 45 กระบวนการผลติ และกระบวนการส่งั ซื้อเดมิ

จากแผนภาพจะเห็นได้ว่า ธุรกิจส่งมอบ
หรือผลิตผลิตภัณฑ์ข้าวมันส้มตำบ้าน
สองบุตรีให้แก่ลูกค้าก่อนรับชำระเงิน
ซึ่งจะก่อให้เกิดความเสี่ยงที่ลูกค้าไม่มา
รับผลิตภัณฑ์ อันส่งผลต่อความเสียหาย
ในแง่ต้นทุนการผลิตที่เกิดขึ้นอย่าง
สญู เปลา่

31

แผนภาพกระบวนการผลิตและกระบวนการสั่งซอื้ ผลติ ภณั ฑ์รปู แบบใหม่

คำสัง่ ซอื้ จากลกู คา้ รับชำระคา่ ผลติ ภณั ฑ์ หา/ซ้อื ปจั จัยการผลิต

บรรจุในจาน/ชาม แปรสภาพปัจจัยการผลิตสอู่ งคป์ ระกอบ
หรือบรรจุภณั ฑ์ ของข้าวมนั ส้มตำทงั้ 10 องคป์ ระกอบ

1. ขา้ วมัน

ส่งมอบผลิตภัณฑ์ 2. ส้มตำ
3. หมูรวนกะทิ

4. น้ำจิม้ น้ำส้มพรกิ เหลือง

5. นำ้ พรกิ มะขาม

6. หมหู วาน

7. หมูแดดเดียว

8. ผักชนดิ ตา่ ง ๆ

9. ต้มยำปลากรอบ

10. แกงแดงไก่

ภาพที่ 46 กระบวนการผลิตแล3ะ.กระบวนการสง่ั ซอ้ื ใหม่

จากแผนภาพกระบวนการผลิตและกระบวนการสั่งซื้อผลิตภัณฑ์รูปแบบใหม่จะพบว่า
แนวทางการแก้ไขปัญหาความเสี่ยงที่ลูกค้าไม่มารับผลิตภัณฑ์ ผ่านการรับชำระค่าเงินตั้งแต่
กระบวนการก่อนการหา/ซื้อปัจจัยการผลิต ซึ่งจะทำให้ธุรกิจมีความมั่นใจต่อการมารับผลิตภัณฑ์
ของลูกค้า ตลอดจน ทำให้ธุรกิจมีเงินทุนหมุนเวียนหรือสภาพคล่องทางการเงินมาซื้อปัจจัย
การผลิตโดยไมม่ ีความจำเปน็ ต้องใชท้ ุนสว่ นตัว

32

6. แผนการเงนิ ผลติ ภณั ฑ์ข้าวมันส้มตำบา้ นสองบุตรี
ธรุ กจิ ขา้ วมันส้มตำบ้านสองบุตรีมหี น้ารา้ นเปน็ ของตนเอง คอื บ้านสองบตุ รี ซงึ่ เปน็ บ้านพักอาศัยของ

ประธานชมุ ชน คุณทวศี ักดิ์ หวา่ งจันทร์ ซงึ่ ทำให้ธรุ กจิ ไมม่ ีความจำเป็นต้องเสียเงินลงทนุ หรือเชา่ พื้นท่เี พ่อื
ขายผลติ ภัณฑ์

งบประมาณการลงทนุ เรม่ิ แรก (1 ปี 3 เดอื น) 5,000 บาท
1. ค่าวัตถดุ ิบในการประกอบอาหาร 2,000 บาท
2. ค่าจาน/ชาม (สำหรบั รับประทานทบ่ี ้านสองบุตรี) 3,000 บาท
3. ค่าบรรจภุ ณั ฑ์ (สำหรบั ทดลองขาย 100 ชดุ ) 136,500 บาท
4. คา่ จา้ งคนในชมุ ชน (ประมาณการ 2 คน วนั ละ 300 บาท) 5,000 บาท
5. ค่าโทรศัพท์ 1,000 บาท
6. ค่าโบรชวั ร/์ แผน่ พับ 500 บาท
7. คา่ จัดทำบตั รสมาชกิ 10,000 บาท
8. คา่ ซ้ือโฆษณาของ Facebook 500 บาท
9. คา่ จดั ทำปา้ ยโฆษณาหนา้ รา้ น 1,000 บาท
10. ค่าแจกอาหารทดลอง 10,000 บาท
11. คา่ เบด็ เตล็ด
174,500 บาท
รวมเงนิ ทนุ เริม่ แรก

หมายเหตุ : การตง้ั งบประมาณการลงทุนเฉพาะ 1 ปี 3 เดือน เพราะ อ้างอิง
แผนการดำเนินงานผลิตภัณฑ์ข้าวมันส้มตำบ้านสองบุตรีเพื่อการจัดสรร
รูปแบบองค์กรและการสร้างการรับรู้ ในหัวข้อที่ 10 ที่ว่า “เปิดรับคำสั่งซ้ือ
โดยกำหนดปรมิ าณ/โควตา้ (ทดลองขาย)” เพอ่ื สังเกตแนวโนม้ ดา้ นการตอบ
รับผลิตภัณฑ์จากกลุ่มลูกค้าเป้าหมาย อันนำมาซึ่งการปรับปรุงผลิตภัณฑ์
จากผลปอ้ นกลับ และการคาดการณ์งบประมาณการลงทนุ ใหม่อีกคร้ัง

33

7. แผนฉกุ เฉนิ สำหรบั ผลติ ภัณฑ์ขา้ วมันส้มตำบา้ นสองบุตรี
กรณีไม่สามารถบรรลุเป้าหมายในแผนธุรกิจ ธุรกิจผลิตภัณฑ์ข้าวมันส้มตำบ้านสองบุตรีจะมีแผน

การรบั มือ ดังตอ่ ไปน้ี
1. การนำผลิตภัณฑ์ยำเห็ดตับเต่าและต้มยำหัวปลีกล้วยน้ำไท ซึ่งเป็นเมนูอาหารที่ได้รับการข้ึน
ทะเบียนกับกระทรวงวัฒนธรรมเป็นที่เรียบร้อยแล้วมาประชาสัมพันธ์ และจัดโปรโมชั่นคู่กับข้าว
มันส้มตำบา้ นสองบตุ รี โดยเมื่อซอื้ ผลิตภณั ฑอ์ าหารทง้ั 3 รายการ จะไดร้ ับราคาพิเศษ

ภาพที่ 47 ยำเหด็ ตับเต่า (1) ภาพท่ี 48 ยำเหด็ ตับเต่า (2) ภาพท่ี 49 ต้มยำหัวปลีกล้วยน้ำไท
ทม่ี า : คุณทวศี กั ด์ิ หว่างจันทร์ (2021)

2. การเชิญดาราหรือผู้มีอิทธิพลมาชิมอาหารข้าวมันส้มตำบ้านสองบุตรี และให้การวิจารณ์
เพ่ือจดั ทำคลิปวิดีโอลงสอ่ื ออนไลน์ (Social Media)

จากการลงพื้นที่สำรวจชุมชนวัดจำปาหรือชุมชนเกาะศาลเจ้าด้วยตนเอง การพบปะพูดคุยกับคนใน
ชุมชน ตลอดจน การสัมภาษณ์ประธานชุมชน (คุณทวีศักดิ์ หว่างจันทร์) ทำให้ดิฉันเข้าใจถึงความต้องการของ
ชุมชน มองเห็นโอกาสการเติบโตทางธุรกิจเพื่อสร้างรายได้อย่างยั่งยืน มองเห็นการปรับตัวลุกขึ้นสู้และ
ความพร้อมที่จะกลับมารวมตัวกันอย่างมีน้ำหนึ่งใจเดียวของคนในชุมชน มิใช่เพียงจัดทำผลิตภัณฑ์เพื่อเป็น
สินค้าบริโภคเท่านั้น แต่จะเพิ่มมูลค่าให้กลายเป็นของฝากและของที่ระลึกจากชุมชน เพื่อป้องกันการถูกธุรกิจ
หรือนวัตกรรมใหม่เข้ามาแทนที่ (Disruption) กระทั่งเปน็ ผลให้เอกลักษณ์ วัฒนธรรม และประเพณขี องชมุ ชน
สูญหายไป ดงั นั้น การวางแผนทางธรุ กิจ เพ่อื การตอ่ ยอดจากส่ิงเดิม การพฒั นาสิ่งใหม่ และการหาช่องทางใหม่
เพื่อตอบสนองความต้องการของลูกค้า ตลอดจนสร้างประสบการณ์ที่เหนือความคาดหวัง จะทำให้ลูกค้าจดจำ
ผลิตภณั ฑ์ของชาวชุมชนได้เป็นอยา่ งดี ดัง่ เช่น ผลิตภณั ฑ์ “ขา้ วมันสม้ ตำบ้านสองบุตรี” ของฝากจากอโยธยา

ภาพที่ 50 QR Code สรปุ ภาพรวมแผนธุรกิจผลติ ภณั ฑอ์ าหารขา้ วมันสม้ ตำบ้านสองบตุ รี

34

ภาคผนวก

ภาพท่ี 51 ภาพที่ 52 ภาพที่ 53

ภาพท่ี 51 – 53 การเข้าพบประธานชมุ ชนเพื่อขอรับการสมั ภาษณ์

ภาพท่ี 54 ภาพที่ 55 ภาพที่ 56

ภาพที่ 57 ภาพที่ 58 ภาพท่ี 59

35

ภาพที่ 60 ภาพที่ 61 ภาพที่ 62

ภาพท่ี 63 ภาพท่ี 64

ภาพที่ 54 – 64 บรรยากาศการลงพนื้ ท่ชี มุ ชนวัดจำปา

36

บรรณานุกรม

MGR Online. (2561, 2 พฤษภาคม). “เกาะศาลเจ้า” เทย่ี วชุมชนกลางคลองในบรรยากาศสุดชลิ ของ
กรุงเทพฯ. https://mgronline.com/travel/detail/9610000043093

Nattapon Muangtum. (2563, 18 กุมภาพนั ธ)์ . วเิ คราะห์ Digital Thailand 2020 We Are Social เป็น
อย่างไรเมอื่ เทียบกับ 2019. EverydayMarketing.co. https://www.everydaymarketing.co/
trend-insight/digital-thailand-2020-we-are-social/

เกาะศาลเจ้า ชมุ ชนลับย่านตล่งิ ชัน. (2559, 16 ตลุ าคม). POST TODAY. https://www.posttoday.com/
life/travel/460538

คาราวานสาํ ราญใจ. (2563, 12 กนั ยายน). ชุมชนเกาะศาลเจ้า วัดจำปา. กรงุ เทพฯ / คาราวานสําราญใจซีซ่นั
4 ตอน 29. [Video file]. https://www.youtube.com/watch?v=LExWn7Ru8Wk

ทวศี ักด์ิ หว่างจนั ทร.์ (2564, 4 เมษายน). ข้าวมนั ส้มตำบา้ นสองบุตรี. (ณชั สุดา สวรรค์พทิ กั ษ์, ผู้สมั ภาษณ์).

ท่องเท่ยี ววถิ ชี ุมชน (7 ย่าน ในประวัติศาสตร์ กทม.). (ม.ป.ป.). Bangkok Smiles.
http://www.bangkoktourist.com/index.php/top-attractions/index?top_id=2191&type
=83

37