โครงงาน เรื่อง การประดิษฐ์กระเป๋าจากผ้ากระสอบป่าน จัดทำโดย 1. นางสาวณัฐชา สามารถ รหัสนักศึกษา 6712000347 ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น 2. นางสาวฐิฏิกุลนันท์เผอิญดีรหัสนักศึกษา 6712000365 ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น 3. นางสาวณัฎฐา กัลยาลักษณ์รหัสนักศึกษา 6613000606 ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย อาจารย์ที่ปรึกษา 1. นางวรรณพร เกษรจันทร์ ครู กศน.ตำบลโนนรัง สกร.ระดับอำเภอเมืองร้อยเอ็ด 2. นายไมตรี เกษรจันทร์ นักวิชาการศึกษา สำนักงาน สกร.ประจำจังหวัดร้อยเอ็ด รายงานฉบับนี้เป็นส่วนหนึ่งของการประกวดโครงงานวิทยาศาสตร์ด้านสิ่งแวดล้อม ประเภทนวัตกรรมจากขยะ สำหรับนักศึกษา สกร.ระดับพื้นที่ ประจำปี พ.ศ. 2567 ณ ศูนย์วิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมเพื่อการศึกษาร้อยเอ็ด ศูนย์ส่งเสริมการเรียนรู้ระดับอำเภอเมืองร้อยเอ็ด สำนักงานส่งเสริมการเรียนรู้ประจำจังหวัดร้อยเอ็ด กรมส่งเสริมการเรียนรู้ กระทรวงศึกษาธิการ
ก บทคัดย่อ ชื่อโครงงาน : การประดิษฐ์กระเป๋าจากผ้ากระสอบป่าน ชื่อผู้จัดทำโครงงาน : 1. นางสาวณัฐชา สามารถ รหัสนักศึกษา 6712000347 ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น 2. นางสาวฐิฏิกุลนันท์ เผอิญดี รหัสนักศึกษา 6712000365 ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น 3. นางสาวณัฎฐา กัลยาลักษณ์ รหัสนักศึกษา 6613000606ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย ศูนย์ส่งเสริมการเรียนรู้ระดับอำเภอเมืองร้อยเอ็ด สำนักงานส่งเสริมการเรียนรู้ประจำจังหวัดร้อยเอ็ด อาจารย์ที่ปรึกษา : 1. นางวรรณพร เกษรจันทร์ ครู กศน.ตำบลโนนรัง สกร.ระดับอำเภอเมืองร้อยเอ็ด 2. นายไมตรี เกษรจันทร์ นักวิชาการศึกษา สำนักงาน สกร.ประจำจังหวัดร้อยเอ็ด การศึกษาโครงงานเรื่องการประดิษฐ์กระเป๋าจากผ้ากระสอบป่าน เป็นการนำวัสดุที่เหลือใช้ กลับมาใช้ใหม่ ให้เกิดประโยชน์สูงสุด เป็นการเพิ่มมูลค่าให้กับวัสดุเหลือใช้ มีวัตถุประสงค์ดังนี้ 1. เพื่อประดิษฐ์กระเป๋าจากผ้ากระสอบป่าน 2. เพื่อศึกษาขั้นตอนในการทำกระเป๋าจากผ้ากระสอบป่าน 3. เพื่อนำผ้ากระสอบป่านที่เหลือใช้มาทำให้เกิดประโยชน์ 4. เพื่อใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์ 5. เพื่อฝึกสมาธิ ความคิดสร้างสรรค์ มีวิธีดำเนินการดังนี้ : โดยผู้ศึกษาและคณะ เริ่มจากการระดมความคิดและเลือกหัวข้อการทำโครงงานสิ่งประดิษฐ์ ประเภทนวัตกรรมจากขยะ ซึ่งผ้ากระสอบป่าน ถือเป็นตัวเลือกแรกของกลุ่ม ที่จะนำมาจัดทำเป็นโครงงานในครั้งนี้ เนื่องจากผ้ากระสอบป่าน เป็นวัสดุเหลือใช้ที่มีความแข็งแรงและทนทาน สามารถนำกลับมาใช้ใหม่ จนกลายเป็น สิ่งประดิษฐ์ที่ทำมาจากขยะจริง ๆ ด้วยการนำมาตัด เย็บ ปักถักร้อยตามจินตนาการของผู้ใช้งาน ผลการศึกษา : พบว่าการประดิษฐ์กระเป๋าจากผ้ากระสอบป่าน สามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้จริง นำไปเป็นกระเป๋า สำหรับใส่สิ่งของได้ตามต้องการ เพื่อลดปัญหาการใช้ถุงพลาสติก ไม่ทำลายสิ่งแวดล้อม กระเป๋าผ้ากระสอบป่านนี้ สามารถซ่อมแซมได้ นำมาใช้ซ้ำได้ นำมา DIY หรือการสร้างและดัดแปลงใหม่ได้
ข กิตติกรรมประกาศ โครงงานเรื่องการประดิษฐ์กระเป๋าจากผ้ากระสอบป่าน ที่สำเร็จลุล่วงไปได้ด้วยดีก็เพราะได้รับการช่วยเหลือ จากนางปราริณา อาษาธง ผู้อำนวยการ กศน.อำเภอโพธิ์ชัย ปฏิบัติหน้าที่ผู้อำนวยการ สกร.ระดับอำเภอโพธิ์ชัย รักษาการในตำแหน่งผู้อำนวยการ สกร.ระดับอำเภอเมืองร้อยเอ็ด นางวรรณพร เกษรจันทร์ ครู กศน.ตำบลโนนรัง และนายไมตรี เกษรจันทร์ นักวิชาการศึกษา ที่ให้คำปรึกษาและให้คำแนะนำตลอดเวลาของการดำเนินงาน ขอขอบคุณ นางสาวบัณฑิตา นิยมเดชา และนางนภาพร เผอิญดี ที่ให้ความร่วมมือในการเก็บรวบรวมข้อมูล จนทำให้โครงงานบรรลุตามวัตถุประสงค์ที่ได้กำหนดไว้ คณะผู้จัดทำขอขอบพระคุณท่านที่ให้ความช่วยเหลือในเรื่องต่าง ๆ และหวังเป็นอย่างยิ่งว่าโครงงาน การประดิษฐ์กระเป๋าจากผ้ากระสอบป่านเรื่องนี้ จะเกิดประโยชน์ต่อวงการการศึกษาต่อไป คณะผู้จัดทำ
ค สารบัญ หน้า บทคัดย่อ ก กิตติกรรมประกาศ ข สารบัญ ค บทที่ 1 บทนำ 1 1.1 ที่มาและความสำคัญของโครงงาน 1 1.2 วัตถุประสงค์ 2 1.3 ตัวแปรที่ศึกษา 2 1.4 ขอบเขตการศึกษา 2 1.5 ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ 2 1.6 นิยามปฏิบัติการ 2 บทที่ 2 เอกสารที่เกี่ยวข้อง 3 2.1 ผ้ากระสอบ 3 2.2 การประกวดโครงงานวิทยาศาสตร์ด้านสิ่งแวดล้อม 3 2.3 การจัดการขยะด้วยหลัก 7R 3 บทที่ 3 วิธีดำเนินการ 5 3.1 วิธีดำเนินการการศึกษาเรื่องการประดิษฐ์กระเป๋าจากผ้ากระสอบป่าน 5 3.2 วัสดุอุปกรณ์ 5 3.3 ขั้นตอนการทำผลงาน/ชิ้นงาน 7 3.4 แผนการดำเนินงาน 9 บทที่ 4 ผลการศึกษา 10 บทที่ 5 สรุปผล อภิปรายผลและข้อเสนอแนะ 11 5.1 สรุปผลการศึกษา 11 5.2 อภิปรายผล 11 5.3 ข้อเสนอแนะ 11
ง สารบัญ (ต่อ) บรรณานุกรม ภาคผนวก - ภาพปฐมบทหรือที่มาของการทำโครงงาน - ประมวลภาพระหว่างการทำโครงงาน - ประมวลภาพผู้บริหาร ให้คำแนะนำแนวทางการทำโครงงาน - คณะผู้จัดทำโครงงาน
1 บทที่ 1 บทนำ 1.1 ที่มาและความสำคัญของโครงงาน ขยะมูลฝอย ถือเป็นมลพิษที่ก่อให้เกิดผลกระทบต่อคนทั่วไปและสิ่งแวดล้อมทั้งทางตรงและทางอ้อม เป็นเรื่องที่ทุกคนต้องร่วมมือร่วมใจกันจัดการโดยการลด คัดแยกและนำขยะมูลฝอยกลับมาใช้ประโยชน์ให้มากที่สุด โดยอาจจะเริ่มจากระดับครัวเรือน เป็นลำดับแรกก่อน อันจะส่งผลให้ปริมาณขยะมูลฝอยลดลง อีกทั้งยังเป็น การใช้ทรัพยากรที่มีอยู่ให้คุ้มค่าและเกิดประโยชน์มากที่สุด ซึ่งแนวทางเกี่ยวกับการลดปริมาณขยะมูลฝอย จึงต้อง มีการคัดแยกขยะให้ถูกประเภทเพื่อสะดวกในการจัดการ เช่น ขยะที่ไม่ได้ใช้ประโยชน์ก็นำกลับมา DIY หรือ การสร้างและดัดแปลงใหม่ได้ขยะย่อยสลายได้ก็นำไปทำปุ๋ยหมัก ขยะอันตรายก็นำเข้าสู่ระบบการทำลาย ที่ปลอดภัย เป็นต้น จากแนวคิดและปัญหาดังกล่าวข้างต้น ผู้ศึกษาและคณะ จึงมีความสนใจที่จะทำโครงงานด้านสิ่งแวดล้อม ประเภทนวัตกรรมจากขยะ หรือสิ่งประดิษฐ์ที่สร้างมาจากขยะ โดยมีแนวความคิดมาจากบ้านของผู้ศึกษา (นางสาวณัฐชา สามารถ นักศึกษา ศกร.ระดับตำบลโนนรัง ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น) ทำธุรกิจขายพริกแกง ที่ต้องมีพริกแห้งเป็นส่วนประกอบหลัก ซึ่งพริกแห้งนี้จะบรรจุอยู่ในกระสอบป่าน เมื่อธุรกิจขายพริกแกงเป็นที่นิยม ของตลาด ทำให้ปริมาณการสั่งพริกแห้งจึงเพิ่มมากขึ้นด้วย กระสอบป่านที่บรรจุพริกแห้งก็มีปริมาณที่เพิ่มขึ้น และ กลายเป็นขยะที่ไม่ได้ใช้ประโยชน์ ด้วยเหตุนี้ผู้ศึกษา จึงคิดที่จะนำกระสอบป่าน ที่เป็นวัสดุเหลือใช้กลับมาใช้ใหม่ ให้เกิดประโยชน์สูงสุด และเพิ่มมูลค่าให้กับวัสดุเหลือใช้จนเป็นที่มาของการทำโครงงานเรื่องการประดิษฐ์กระเป๋า จากผ้ากระสอบป่าน ที่มาของโครงงานนี้มาจากแนวความคิดของผู้ศึกษา (ภาพบนซ้าย) นางสาวณัฐชา สามารถ ที่มีความคิดว่าจะนำผ้ากระสอบป่าน ที่ไม่ได้ใช้แล้ว นำกลับมาใช้ประโยขน์ และเพิ่มมูลค่าให้กับวัสดุเหลือใช้นั่นเอง
2 1.2 วัตถุประสงค์ 1.2.1 เพื่อประดิษฐ์กระเป๋าจากผ้ากระสอบป่าน 1.2.2 เพื่อศึกษาขั้นตอนในการทำกระเป๋าจากผ้ากระสอบป่าน 1.2.3 เพื่อนำผ้ากระสอบป่านที่เหลือใช้มาทำให้เกิดประโยชน์ 1.2.4 เพื่อใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์ 1.2.5 เพื่อฝึกสมาธิ ความคิดสร้างสรรค์ 1.3 ตัวแปรที่ศึกษา : ผ้ากระสอบป่านสามารถนำมาประดิษฐ์ให้เป็นกระเป๋าเอนกประสงค์ ด้วยรูปแบบ ที่หลากหลาย 1.4 ขอบเขตการศึกษา 1.4.1 การประดิษฐ์กระเป๋าเอนกประสงค์จากผ้ากระสอบป่านที่ใช้แล้ว 1.4.2 ระยะเวลาในการศึกษา ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2567 1.4.3 สถานที่จัดทำโครงงาน ณ ศกร.ระดับตำบลโนนรัง อำเภอเมืองร้อยเอ็ด จังหวัดร้อยเอ็ด และบ้านนักศึกษา สกร. ที่ลงทะเบียนเรียนภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2567 1.5 ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ 1.5.1 ฝึกความคิดสร้างสรรค์ 1.5.2 ฝึกการทำงานเป็นทีม 1.5.3 ใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์ 1.5.4 รู้จักวางแผนการทำงาน 1.5.5 ฝึกการเป็นผู้นำและผู้ตามที่ดี 1.5.6 ฝึกสมาธิ 1.6 นิยามปฏิบัติการ 1.6.1 กระสอบป่าน คือกระสอบที่ผลิตจากใยปอ นิยมนำมาทำเป็นกระสอบผ้าห่อเครื่องจักร หรือผ้า ห่อของเพื่อการขนส่ง รวมทั้งใช้ในการบรรจุข้าวสาร อาหารแห้ง เนื่องจากมีคุณสมบัติป้องกันความชื้น จึงทำให้ เชื้อราหรือมอดไม่ขึ้นข้าวสาร สาเหตุที่นิยมใช้กระสอบป่าน เนื่องจากกระสอบมีความแข็งแรงและทนทาน ซึ่งเหมาะสำหรับบรรจุสินค้าที่มีน้ำหนักหนาแน่น 1.6.2 นวัตกรรมจากขยะ หมายถึง สิ่งประดิษฐ์ที่สร้างมาจากขยะ ซึ่งเป็นสิ่งประดิษฐ์ที่สร้างขึ้นมาใหม่ หรือปรับปรุงจากสิ่งประดิษฐ์เดิม โดยไม่เป็นการเพิ่มจำนวนขยะ และไม่เป็นการเปลี่ยนจากขยะรูปแบบเดิมไปเป็น ขยะรูปแบบใหม่ ยกตัวนวัตกรรมจากขยะ เช่น การประดิษฐ์โต๊ะเรียนจากกล่องนมยูเอชที 1.6.3 Recycle (รีไซเคิล) ถือเป็นหนึ่งในหลัก 7R ที่ทำให้ลดขยะจากการใช้ชีวิตประจำวัน ซึ่ง Recycle นี้ถือเป็นการนำกลับมาใช้ใหม่ นำสิ่งที่ไม่สามารถใช้แล้ว ไปผลิตหรือทำเป็นสิ่งของอื่น เพื่อลดการใช้งานของ ทรัพยากรธรรมชาติ
3 บทที่ 2 เอกสารที่เกี่ยวข้อง ในการศึกษาโครงงาน เรื่องการประดิษฐ์กระเป๋าจากผ้ากระสอบป่าน คณะผู้ศึกษา ได้ค้นคว้า รวบรวม ข้อมูลจากเอกสารที่เกี่ยวข้อง และจากเว็บไซต์บนเครือข่ายอินเตอร์เน็ต โดยขอนำเสนอตามลำดับ ดังนี้ 2.1 ผ้ากระสอบ คือ ใยผ้ากระสอบ โดยกำเนิดมาจากต้นปอ มีการใช้งาน มาตั้งแต่สมัยสุโขทัย เนื่องจาก เป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง กับผู้คนสมัยนั้น ในทางเกษตรกรรม เลี้ยงสัตว์และค้าขาย โดยคนสมัยนั้น เรียกว่า “ เชือกปอ ฟั่น ” หลังจากนั้น เมื่อเศรษฐกิจเจริญรุ่งเรือง มีการขนส่งระยะไกลเกิดขึ้น ( เช่น ธัญพืช ข้าว อาหารสัตว์เป็นต้น ) ทำให้เริ่มมีการใช้กระสอบ เพื่อขนส่งสินค้า แต่กระสอบมีไม่เพียงพอ ต่อความต้องการ จึงทำให้ไทย ต้องนำเข้า กระสอบ และเส้นใย มาจากต่างประเทศ เป็นมูลค่าหลายล้านบาท ปีพ.ศ. 2495 รัฐบาลจึงเห็นควร ให้มีการปลูก ต้นปอ ในประเทศไทย เพื่อลดต้นทุนการผลิต จึงเกิด ” โรงงานทอกระสอบป่าน กรมโรงงานอุตสาหกรรม ” และดำเนินงาน โดยรัฐวิสาหกิจนับแต่นั้น เป็นต้นมา ถึงแม้ว่า ในปัจจุบัน โรงงานที่ผลิตกระสอบ มีถึง 9 โรงงาน แต่ก็ยังทำให้กระสอบ ไม่เพียงพอแต่ความต้องการ ต้องนำเข้าต้นปอคุณภาพ มาจากประเทศบังคลเทศ เนื่องจาก ไทยขาดแคลนวัตถุดิบอย่าง ต้นปอ นั่นเอง 2.2 การประกวดโครงงานวิทยาศาสตร์ด้านสิ่งแวดล้อม ระดับพื้นที่ ประจำปี พ.ศ.2567 แบ่งออกเป็น 2 ประเภท ได้แก่นวัตกรรมจากขยะ และนวัตกรรมการจัดการขยะ โดยกำหนดนิยามไว้ดังนี้ 2.2.1 นวัตกรรมจากขยะ หมายถึง สิ่งประดิษฐ์ที่สร้างมาจากขยะ ซึ่งเป็นสิ่งประดิษฐ์ที่สร้างขึ้น มาใหม่หรือปรับปรุงจากสิ่งประดิษฐ์เดิม โดยไม่เป็นการเพิ่มจำนวนขยะ และไม่เป็นการเปลี่ยนจากขยะรูปแบบเดิม ไปเป็นขยะรูปแบบใหม่ ยกตัวนวัตกรรมจากขยะ เช่น การประดิษฐ์โต๊ะเรียนจากกล่องนมยูเอชที 2.2.2 นวัตกรรมการจัดการขยะ หมายถึง การสร้างหรือพัฒนาเครื่องมือ อุปกรณ์ หรือวิธีการ แบบใหม่ เพื่อช่วยลดปริมาณขยะ และสามารถแก้ไขปัญหาขยะที่เกิดขึ้นได้จริง ยกตัวอย่างนวัตกรรมจัดการขยะ เช่น เครื่องทำปุ๋ยหมักจากเศษอาหาร 2.3 การจัดการขยะด้วยหลัก 7R ได้แก่ 1. Reduce คือ การลดการใช้ เลือกบริโภคและใช้ทรัพยากรเท่าที่จำเป็นให้เกิดประโยชน์สูงสุด วิธีนี้จึงช่วยทั้งลดปริมาณขยะ ซึ่งวิธีการ Reduce เป็นวิธีในหลัก 7R ที่สามารถทำได้ง่ายที่สุดและช่วยชะลอ ทรัพยากรธรรมชาติที่จะถูกนำมาใช้ตั้งแต่ต้นทาง 2. Reuse คือ การนำวัสดุกลับมาใช้ซ้ำ จนกว่าจะหมดอายุการใช้งาน 3. Recycle คือ การนำวัสดุที่หมดสภาพแล้วมาแปรสภาพหรือแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ใหม่ คืนชีพให้ขยะสามารถนำกลับมาใช้ประโยชน์ได้อีกครั้ง
4 4. Replace คือ การใช้วัสดุที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมแทนที่การใช้พลาสติกหรือโฟมแบบใช้ ครั้งเดียวทิ้ง แม้วิธีนี้ยังก่อให้เกิดขยะอยู่บ้าง แต่ดีกว่าการใช้พลาสติกหรือวัสดุที่ย่อยสลายยาก โดยหันมาเลือก ใช้วัสดุที่ย่อยสลายได้เองตามธรรมชาติ ที่มั่นใจว่าย่อยสลายได้เองตามธรรมชาติ ช่วยลดการใช้ทรัพยากรตั้งแต่ ต้นทาง เช่น บรรจุภัณฑ์จากใบตอง ภาชนะใส่อาหารจากชานอ้อย หลอดดูดน้ำจากกระดาษ ฯลฯ 5. Refill คือ การเลือกใช้สินค้าแบบเติม ไม่เพิ่มขยะเกินความจำเป็น โดยทุกคนสามารถเปลี่ยน พฤติกรรมในการซื้อของอุปโภค – บริโภคที่ใช้บรรจุภัณฑ์พลาสติก เช่น เครื่องดื่ม อาหารแห้ง เครื่องสำอาง สบู่ ยาสระผม ผงซักฟอก ฯลฯ มาเป็นซื้อแบบเติมขวดเก่าแทนการซื้อใหม่ รวมถึงเลือกซื้อผลิตภัณฑ์หรือสินค้าขนาด ใหญ่ขึ้น แทนการซื้อสินค้าที่มีปริมาณน้อยซึ่งใช้บรรจุภัณฑ์หลายชิ้น ซึ่งนอกจากจะลดพลังงานในกระบวนบรรจุ ผลิตภัณฑ์และลดปริมาณขยะพลาสติกที่จะนำเข้าบ้านแล้ว ยังช่วยลดรายจ่ายของเราได้อีกด้วย 6. Repair คือ การซ่อมแซมให้ใช้งานได้ใหม่และใช้อย่างคุ้มค่าก่อนที่จะตัดสินใจซื้อของใหม่ เพราะหลายครั้งเมื่อของในบ้านเสียหรือใช้งานไม่ได้ ด้วยความเคยชินเราก็มักจะนำไปทิ้งและหาซื้อของใหม่ มาทดแทนทันที แต่มาลองเปลี่ยนพฤติกรรมโดยการลงมือซ่อมแซมสิ่งของเท่าที่ทำได้ก่อนทิ้งเป็นขยะ เช่น การเย็บ เสื้อผ้าที่ขาดเล็กน้อย ทาสีเฟอร์นิเจอร์เก่า ซ่อมแซมเครื่องใช้ไฟฟ้าภายในบ้านที่ชำรุด ฯลฯ รวมถึงควรใช้สิ่งของ อย่างทะนุถนอมเพื่อยืดอายุการใช้งานให้ยิ่งนานขึ้น 7. Return คือ การเลือกอุดหนุนสินค้าที่ใช้บรรจุภัณฑ์หมุนเวียน โดยเลือกใช้บรรจุภัณฑ์สามารถ ส่งบรรจุภัณฑ์กลับสู่ผู้ผลิตได้ เช่น การใช้ขวดแก้วแทนขวดพลาสติกสามารถคืนขวดได้ หรือการนำขวดน้ำพลาสติก ส่งคืนที่ตู้บริการตามจุดต่าง ๆ เป็นต้น และอีกวิธีที่ง่ายต่อผู้บริโภคก็คือการเลือกสินค้าที่ได้รับการรับรองว่า มีกระบวนการผลิตที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม เช่น ฉลากเขียว ฉลากลดโลกร้อน ฉลากลดคาร์บอน ฉลากคาร์บอน ฟุตปริ้นต์
5 บทที่ 3 วิธีดำเนินการ 3.1 วิธีการดำเนินการ การศึกษาเรื่องการประดิษฐ์กระเป๋าจากผ้ากระสอบป่าน มีวิธีการดำเนินการ หรือมีขั้นตอนการทำโครงงาน 6 ขั้นตอน ดังนี้ 1. การคิดและเลือกหัวเรื่อง 2. การศึกษาเอกสารที่เกี่ยวข้อง 3. การเขียนเค้าโครงของโครงงาน 4. การปฏิบัติโครงงาน หรือการดำเนินงานตามแผน 5. การเขียนรายงาน 6. การแสดงผล/การนำเสนอผลงาน 3.2 วัสดุ อุปกรณ์/ค่าใช้จ่าย 1. ผ้ากระสอบป่าน จำนวน 1 ผืน ราคา 20 บาท 2. เชือกป่าน/เชือกมัดสีน้ำตาล จำนวน 1 มัด ราคา 10 บาท 3. เชือกมัดสีขาว จำนวน 1 มัด ราคา 10 บาท 4. เข็มและด้าย จำนวน 1 ชุด ราคา 10 บาท 5. ตลับเมตร จำนวน 1 อัน ราคา 20 บาท 6. กรรไกร จำนวน 1 อัน ราคา 20 บาท 7. เข็มเย็บกระสอบ จำนวน 1 เล่ม ราคา 5 บาท 8. เศษผ้าถุงหรือผ้าขาวม้าเหลือใช้จำนวน 1 ผืน (ไม่ใช้งบประมาณ) วัสดุอุปกรณ์ในการทำงานโครงงานการประดิษฐ์กระเป๋าจากผ้ากระสอบป่าน สามารถหาได้ง่าย ไม่ยุ่งยาก บางชนิดซื้อได้ในท้องตลาด บางชนิดหาได้ในบ้านเราเองไม่ต้องใช้งบประมาณ ดังนั้นจึงประมาณ การค่าใช้จ่ายในการประดิษฐ์กระเป๋าจากผ้ากระสอบป่านนี้ ในราคาประมาณ 95 บาท
6 ภาพวัสดุ อุปกรณ์การทำโครงงาน 1.กระสอบป่าน 2.เชือกป่าน/เชือกมัดสีน้ำตาล 3.เชือกมัดสีขาว 4.เข็มและด้าย 8.เศษผ้าถุงหรือผ้าขาวม้าเหลือใช้ 5.ตลับเมตร 6.กรรไกร 7.เข็มเย็บกระสอบ
7 3.3 ขั้นตอนการทำผลงาน/ชิ้นงาน มีวิธีการทำดังนี้ 1. ตัดกระสอบป่าน ขนาด 17X19 นิ้ว จำนวน 2 ผืน เพื่อนำมาประกอบเป็นด้านหน้าและ ด้านหลังกระเป๋า 2. ตัดกระสอบป่าน ขนาด 8X15 นิ้ว จำนวน 3 ผืน เพื่อนำมาประกอบเป็นด้านข้างและ ฐานรองกระเป๋า 3. ตัดเศษผ้าถุงขนาด 8X15 นิ้ว จำนวน 3 ผืน แล้วนำมาเย็บติดกับกระสอบป่าน ขนาด 8X15 นิ้ว ที่ตัดไว้ 4. นำกระสอบป่าน ขนาด 17X19 นิ้ว จำนวน 1 ผืนมาตกแต่งตามใจชอบด้วยเศษผ้าเหลือใช้ เพื่อทำเป็นด้านหน้าของกระเป๋าผ้า 5. ตัดเศษผ้าถุงขนาด 17X19 จำนวน 2 ผืน และนำมาเย็บติดกับกระสอบป่าน ขนาด 17X19 นิ้ว จำนวน 2 ผืนที่ตัดและตกแต่งไว้ 6. ตัดเศษผ้าถุงขนาด 3X50 นิ้ว จำนวน 6 ผืน โดยแบ่งเป็นอย่างละ 3 ผืน แล้วนำมาตัด เป็นลักษณะเปีย เพื่อนำมาเป็นสายกระเป๋า 7. นำผ้าผืนเล็กวางทับไว้ตรงกลางล่างของผ้าผืนใหญ่ แล้วเย็บเก็บขอบ 3 ด้านให้สวยงาม เพื่อทำเป็นกระเป๋าด้านนอก 8. นำผ้าทั้งสองมาประกบกัน โดยให้ผ้าหน้าจริงติดกัน แล้วเย็บตะเข็บเก็บขอบทั้ง 3 มุม 9. กลับตะเข็บเอาผ้าหน้าจริงออกมา 10. นำเชือกป่านหรือเชือกสีน้ำตาล มาเย็บเก็บขอบกระเป๋าให้เรียบร้อย
8 ภาพขั้นตอนการทำโครงงาน/ชิ้นงาน 1. ตัดกระสอบป่าน ขนาด 17X19 นิ้ว และขนาด 8X15 นิ้ว ไว้เพื่อเป็นแบบ ในการขึ้นรูปทรงกระเป๋า 2. ตัดเศษผ้าถุง ขนาด 8X15 นิ้ว เพื่อนำไปเย็บ ติดกับกระสอบป่าน ขนาด 8X15 นิ้วที่ตัดไว้ 3. นำกระสอบป่าน มาตกแต่งตามใจชอบด้วยเศษผ้า เหลือใช้ เพื่อทำเป็นด้านหน้าของกระเป๋าผ้า 4. ตัดเศษผ้าถุง ขนาด 3X50 นิ้ว จำนวน 6 ผืน แบ่งเป็นอย่างละ 3 ผืน แล้วนำมาตัด เป็นลักษณะเปีย เพื่อนำมาทำเป็นสายกระเป๋า 5. นำผ้าผืนเล็กวางทับไว้ตรงกลางล่างของผ้าผืนใหญ่ แล้วเย็บเก็บขอบ 3 ด้านให้สวยงามเพื่อทำเป็นกระเป๋าด้านนอก แล้วนำผ้าทั้งสองมาประกับกัน ให้ผ้าหน้าจริงติดกัน แล้วเย็บตะเข็บเก็บขอบทั้ง 3 มุม โดยเชือกป่านหรือเชือกสีน้ำตาล
9 3.4 แผนการดำเนินงาน ขั้นตอนการทำ เดือนมิถุนายน – กรกฎาคม 2567 สัปดาห์ที่ 1 สัปดาห์ที่ 2 สัปดาห์ที่ 3 สัปดาห์ที่ 4 สัปดาห์ที่ 5-6 ระยะที่ 1 1. ประชุมวางแผนคัดเลือกหัวข้อโครงงาน 2. เขียนเค้าโครงโครงงาน 3. เสนอเค้าโครงโครงงานเพื่ออนุมัติ 4. อนุมัติโครงงาน ระยะที่ 2 1. วางแผนการทำโครงงาน 2. ศึกษาหลักการ เอกสารที่เกี่ยวข้อง 3. เก็บรวบรวมข้อมูล ถ่ายภาพ 4. เตรียมวัสดุ อุปกรณ์ 5. ลงมือปฏิบัติ - จดบันทึกการปฏิบัติงาน - ถ่ายภาพประกอบการปฏิบัติงาน ระยะที่ 3 1. สรุปเขียนรายงานการดำเนินงาน 2. จัดพิมพ์และนำเสนอต่อครูที่ปรึกษา 3. ปรับปรุงแก้ไขโครงงานให้สมบูรณ์ ระยะที่ 4 1. ส่งผลงานเข้าประกวดโครงงานวิทยาศาสตร์ด้าน สิ่งแวดล้อม สำหรับนักศึกษา สกร. ระดับพื้นที่ ประจำปี พ.ศ. 2567 2. ดำเนินการประกวด ณ ศูนย์วิทยาศาสตร์และ วัฒนธรรมเพื่อการศึกษาร้อยเอ็ด
10 บทที่ 4 ผลการศึกษา จากการศึกษาโครงงานเรื่องการประดิษฐ์กระเป๋าจากผ้ากระสอบป่าน ซึ่งได้ผลการศึกษาดังนี้ 1. กระเป๋าจากผ้ากระสอบป่าน จำนวน 1 - 2 ใบ 2. กระเป๋าจากผ้ากระสอบป่าน สามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้จริง นำไปเป็นกระเป๋าสำหรับใส่สิ่งของได้ ตามต้องการ เพื่อลดปัญหาการใช้ถุงพลาสติก ไม่ทำลายสิ่งแวดล้อม และสามารถนำกลับมาใซ้ใหม่ได้ด้วยการตัด เย็บ ปัก ถักร้อยตามจินตนาการของผู้ใช้งาน และนำมา DIY หรือการสร้างและดัดแปลงใหม่ได้ สามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้จริง ใส่อุปกรณ์การเรียน (ขอบคุณนางแบบ:นางสาวณัฐชา สามารถ) นำกลับมาใช้ใหม่ได้ด้วยการตัด เย็บ ปัก ถักร้อย ตามจินตนาการของผู้ใช้งาน
11 บทที่ 5 สรุปผลการศึกษา อภิปรายผล และข้อเสนอแนะ 5.1 สรุปผลการศึกษา จากการดำเนินการทำโครงงานเรื่องการประดิษฐ์กระเป๋าจากผ้ากระสอบป่าน ผลปรากฎว่าในการ ทำชิ้นงานนั้น ได้นำผ้ากระสอบป่านที่ไม่ใช้แล้ว มาประดิษฐ์เป็นกระเป๋าที่สามารถนำกลับมาใช้งานให้เกิดประโยชน์ และเพิ่มมูลค่า โดยการใช้ความคิดสร้างสรรค์ชิ้นงานให้เป็นสิ่งประดิษฐ์ที่สร้างมาจากขยะจริง ๆ และ ตรงตามวัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้คือการประดิษฐ์กระเป๋าจากผ้ากระสอบป่าน การศึกษาขั้นตอนในการทำกระเป๋าจากผ้า กระสอบป่าน การนำผ้ากระสอบป่านที่เหลือใช้มาทำให้เกิดประโยชน์การใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์ฝึกสมาธิ และ ความคิดสร้างสรรค์ 5.2 อภิปรายผล จากการประดิษฐ์กระเป๋าจากผ้ากระสอบป่าน สรุปผลได้ว่าเป็นการสร้างสรรค์ผลงาน ตามจินตนาการของผู้ใช้งาน ซึ่งถือเป็นนวัตกรรมจากขยะที่เหลือใช้ ด้วยการ Recycle นำกลับมาใช้ใหม่ กล่าวคือ การนำสิ่งที่ไม่สามารถใช้แล้ว ไปผลิตหรือทำเป็นสิ่งของอื่น เพื่อลดการใช้งานของทรัพยากรธรรมชาตินั่นเอง 5.1 ข้อเสนอแนะ 5.1.1 ควรออกแบบกระเป๋าให้มีลวดลายที่หลากหลาย ให้สวยงาม และทันสมัย 5.1.2 ประดิษฐ์กระเป๋าที่มีความแปลกใหม่ และพัฒนาเป็นอาชีพเสริมให้กับครอบครัวได้ 5.1.3 นำมา DIY ด้วยการสร้างหรือดัดแปลงใหม่ ให้เป็นสไตล์ในแบบที่ผู้ใช้งานชื่นชอบ
บรรณานุกรม ศูนย์วิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมเพื่อการศึกษาร้อยเอ็ด.(2567) หลักเกณฑการประกวดโครงงาน วิทยาศาสตร์ด้านสิ่งแวดล้อม สำหรับนักศึกษา สกร. ระดับพื้นที่ ประจำปี พ.ศ.2567.ร้อยเอ็ด : ศูนย์วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมเพื่อการศึกษาร้อยเอ็ด แมท คอนเนอร์.ผ้ากระสอบ.เข้าถึงได้จาก https://www.mattcorner.com (วันที่ค้นข้อมูล : 22 มิถุนายน 2567) กรมควบคุมมลพิษ สถาบันลูกโลกสีเขียว สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ.การจัดการขยะ. เข้าถึงได้จากhttps://www.songkhlacity.go.th/2020/news/detail/13330 (วันที่ค้นข้อมูล : 22 มิถุนายน 2567)
ภาคผนวก
ภาพปฐมบทหรือที่มาของการทำโครงงาน “การประดิษฐ์กระเป๋าจากผ้ากระสอบป่าน” นวัตกรรมจากขยะ แนวคิดของการได้มาซึ่งนวัตกรรมจากขยะนี้ เป็นแนวคิดที่ได้มาจากบ้านของผู้ศึกษา (นางสาวณัฐชา สามารถ นักศึกษา ศกร.ระดับตำบลโนนรัง ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น) ทำธุรกิจขายพริกแกง (ตลาดสระทอง ตำบลในเมือง อำเภอเมืองร้อยเอ็ด) ที่ต้องมีพริกแห้ง เป็นส่วนประกอบหลัก ซึ่งพริกแห้งนี้จะบรรจุอยู่ในกระสอบ ป่าน เมื่อธุรกิจขายพริกแกงเป็นที่นิยมของตลาด ทำให้ปริมาณการสั่งพริกแห้งจึงเพิ่มมากขึ้นด้วย กระสอบป่าน ที่บรรจุพริกแห้งก็มีปริมาณที่เพิ่มขึ้น และกลายเป็นขยะที่ไม่ได้ใช้ประโยชน์ ด้วยเหตุนี้ผู้ศึกษา จึงคิดที่จะนำ กระสอบป่าน ที่เป็นวัสดุเหลือใช้กลับมาใช้ใหม่ ให้เกิดประโยชน์สูงสุด และเพิ่มมูลค่าให้กับวัสดุเหลือใช้นี้
ประมวลภาพระหว่างการทำโครงงาน ทีมนักศึกษา ศกร.ระดับตำบลโนนรัง ที่ทำโครงงานการประดิษฐ์กระเป๋าจากผ้ากระสอบป่าน ได้แก่ (จากซ้ายไปขวา) นางสาวณัฎฐา กัลยาลักษณ์ นางสาวฐิฎิกุลนันท์ เผอิญดี และนางสาวณัฐชา สามารถ บรรยากาศภาพครูที่ปรึกษากำลังให้คำแนะนำ การทำโครงงานของนักศึกษา อย่างใกล้ชิด ซึ่งนักศึกษาทุกคนก็มีความพยายาม ความตั้งใจ เป็นอย่างดี จนสามารถทำชิ้นงานออกมา เป็นกระเป๋าจากผ้ากระสอบป่าน
ประมวลภาพระหว่างการทำโครงงาน (ต่อ) ผลที่ได้รับจากการทำโครงงานครั้งนี้ นักศึกษา สกร.ได้ฝึกการทำงานเป็นทีม แบ่งหน้าที่กัน รู้จักวางแผน การทำงาน ริเริ่มสร้างสรรค์ฝึกสมาธิและการเป็นผู้นำและผู้ตามที่ดีที่สำคัญเป็นการใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์
ประมวลภาพผู้บริหาร ให้คำแนะนำแนวทางการทำโครงงาน นางปราริณา อาษาธง ผู้อำนวยการ กศน.อำเภอโพธิ์ชัย ปฏิบัติหน้าที่ผู้อำนวยการ สกร.ระดับอำเภอโพธิ์ชัย รักษาการในตำแหน่งผู้อำนวยการ สกร.ระดับอำเภอเมืองร้อยเอ็ด มาเยี่ยมให้กำลังใจ พร้อมทั้งให้คำแนะนำ แนวทางการทำโครงงานกับนักศึกษา สกร.และครูที่ปรึกษา ณ ศกร.ระดับตำบลโนนรัง อำเภอเมืองร้อยเอ็ด จังหวัดร้อยเอ็ด ซึ่งคำแนะนำจากท่านผู้อำนวยการถือเป็นประโยชน์อย่างมากต่อการจัดทำโครงงานในครั้งนี้
คณะผู้จัดทำโครงงาน ประธานที่ปรึกษาโครงงาน : นางปราริณา อาษาธง ผู้อำนวยการ กศน.อำเภอโพธิ์ชัย ปฏิบัติหน้าที่ผู้อำนวยการ สกร.ระดับอำเภอโพธิ์ชัย รักษาการในตำแหน่งผู้อำนวยการ สกร.ระดับอำเภอเมืองร้อยเอ็ด อาจารย์ที่ปรึกษา : 1. นางวรรณพร เกษรจันทร์ ครู กศน.ตำบลโนนรังสกร.ระดับอำเภอเมืองร้อยเอ็ด 2. นายไมตรี เกษรจันทร์ นักวิชาการศึกษา สำนักงาน สกร.ประจำจังหวัดร้อยเอ็ด ชื่อผู้จัดทำโครงงาน : 1. นางสาวณัฐชา สามารถ รหัสนักศึกษา 6712000347 ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น 2. นางสาวฐิฏิกุลนันท์ เผอิญดี รหัสนักศึกษา 6712000365 ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น 3. นางสาวณัฎฐา กัลยาลักษณ์ รหัสนักศึกษา 6613000606 ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย ศกร.ระดับตำบลโนนรัง ศูนย์ส่งเสริมการเรียนรู้ระดับอำเภอเมืองร้อยเอ็ด สำนักงานส่งเสริมการเรียนรู้ประจำจังหวัดร้อยเอ็ด กรมส่งเสริมการเรียนรู้