สุขภาพจิต : มุมมองผู้สูงอายุ โรงเรียนผู้สูงอายุ เทศบาลตำบลโพธิ์พระยา จังหวัดสุพรรณบุรี

51 6.3 การยืนยันผลการวิจัย (confirm ability) เป็นการยืนยันผลที่ได้จากข้อมูลและการตรวจ ซ ้าประกอบด้วย 1) การบันทึกไฟล์เสียง ขณะสัมภาษณ์ 2) การจดบันทึกรายละเอียดข้อมูลของผู้ให้ข้อมูลแต่ละรายได้แก่ ครั้งที่ วันเวลา สถานที่ให้สัมภาษณ์ 3) การถอดไฟล์เสียงแบบค าต่อค า 4) บันทึกการถอดรหัสข้อความที่ได้จากการสัมภาษณ์ ตลอดจนขั ้นตอนการ พัฒนาความคิดในการสรุปประเด็นย่อย 5) การอ้างค าพูดของผู้ให้ข้อมูลในการเสนอผลการวิจัย

บทที่ 4 ผลการศึกษา การวิจัยครั้งนี ้เป็นการศึกษาวิจัยเชิงคุณภาพ (qualitative research) เกี่ยวกับสุขภาพจิต และการดูแลสุขภาพจิตในมมุมองของผ้สูงูอายโุรงเรียนผ้สู ูงอายุเทศบาลต าบลโพธิ์พระยา จงัหวดั สุพรรณบุรี จ านวน 10 ราย เก็บรวบรวมข้อมูลโดยการสัมภาษณ์เจาะลึก (In-depth interview) และท าการวิเคราะห์เชิงเนื ้อหา (Content analysis) โดยมีการน าเสนอผลการวิเคราะห์ดังนี ้ ผลการวิเคราะห์ข้อมูล การน าเสนอผลการวิเคราะห์ จากการศึกษาสามารถแบ่งข้อค้นพบจากการถ่ายทอด ประสบการณ์ จากความรู้สึกนึกคิด ความคิดเห็นเกี่ยวกับสุขภาพจิตและการดูแลสุขภาพจิตใน มุมมองของผู้สูงอายุแบ่งเป็นประเด็นหลัก (theme) มีรายละเอียด ดังต่อไปนี ้ ตารางที่ 1 ประเด็นในมมุมองสขุภาพจิตของผ้สูงูอายุโรงเรียนผ้สูงูอายเุทศบาล ต าบลโพธิ์พระยา จังหวัดสุพรรณบุรี ประเด็น (Theme) หมวดหมู่ (category) ความหมายของสุขภาพจิต จิตใจที่เป็นสุข จิตใจที่สงบ การรักษาสมดุลกายใจ การกินพอดี การออกก าลังกายสม ่าเสมอ การมองโลกในแง่ดี การปล่อยวาง การผ่อนคลายความเครียด การมีความภาคภูมิใจในตนเอง การมีปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่นจากกิจกรรมต่างๆ กิจกรรมจิตอาสา กิจกรรมประเภทอื่นๆ ที่ผู้สูงอายุสนใจ การสนับสนุนที่ดี ครอบครัว เพื่อน องค์กรต่างๆ

2. ข้อมูลทั่วไปของผู้ให้ข้อมูล คุณลักษณะของผู้สูงอายุโรงเรียนผู้สูงอายุเทศบาล ต าบลโพธิ์พระยาจังหวัดสุพรรณบุรี ทีมผู้วิจัยได้สัมภาษณ์สะท้อนให้เห็นว่ามีสูงอายุชาย จ านวน 2 ราย ผู้สูงอายุผู้หญิง จ านวน 8 ราย มีอายุอยู่ระหว่าง 60-69 ปี จบการศึกษาระดับประถมศึกษาจ านวน 2 ราย ระดับมัธยมศึกษาปีที่ 3 จ านวน 3 ราย ระดับมัธยมศึกษาปีที่ 6 จ านวน 3 ราย ระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพ จ านวน 1 ราย ระดับปริญญาตรี 1 ราย และปัจจุบันเกือบทุกท่านยังประกอบอาชีพท านา ท าสวนเป็นปกติ ซึ่ง ท าให้ร่างกายผู้สูงอายุมีความแข็งแรงมาก ถึงแม้จะมีโรคประจ าตัวแต่เป็นโรคประจ าตัวที่ผู้สูงอายุ ทุกท่านสามารถดูแลตนเองได้ โดยไม่มีโรคประจ าตัว 6 ราย และมีโรคประจ าตัว 4 ราย มีสภาพ สมรสคู่ 7 ราย หม้าย 3 ราย และผู้สูงอายุทุกท่านท ามาหากิน ไม่มีหนี ้ ท าให้ไม่เครียด มีความ เพียงของรายได้ในระดับพอใช้ 4 ราย ไม่พอใช้ 4 ราย และเหลือเก็บ 2 ราย คุณลักษณะของ ผู้สูงอายุข้างต้น สะท้อนถึงคุณลักษณะของผู้สูงอายุที่มีสุขภาพจิตดี 1. ความหมายสุขภาพจิตของผู้สูงอายุ จากการสัมภาษณ์ผู้ให้ข้อมูล คือ ผู้สูงอายุ โรงเรียนผู้สูงอายุ เทศบาลต าบลโพธิ์พระยา จังหวัดสุพรรณบุรีกลุ่มผู้ให้ข้อมูล จ านวนทั ้งสิ ้น 10 ราย โดยบริบทของชุมชนต าบลโพธิ์พระยา เป็นชุมชนกึ่งชุมชนชนบทและชุมชนเมือง หมู่บ้านอยู่ใกล้กับถนนการคมนาคมสะดวกและมีความ เป็นอยู่เหมือนกับชุมชนเมือง ซึ่งเป็นแหล่งที่มีร้านค้าและหมู่บ้านจัดสรรเข้ามาจัดตั ้งมากขึ ้น ท าให้ การคมนาคมอาจมีความหนาแน่นในบางวัน เนื่องจากมีรถจ านวนมากบนถนนลาดยางที่มีความ สะดวกติดกับถนนใหญ่ที่เข้าสู่กรุงเทพมหานคร ส่วนใหญ่ผู้สูงอายุจบการศึกษาชั ้นประถมศึกษา มีอาชีพท านาท าสวน ปลูกผัก และค้าขาย ต าบลโพธิ์พระยาเป็นต าบลที่มีพืนที่มาก จึงมีวัดอยู่ ้ หลายแห่งด้วยกัน ซึ่งวันส าคัญทางศาสนาประชาชนแต่ละต าบลก็จะไปพระท าบุญตามวัดที่ใกล้ หมู่บ้านที่ประชาชนอาศัย นอกจากนีย้ังมีเทศบาลต าบลโพธิ์พระยา และมีตลาดสดที่ใหญ่และ ประชาชนหลากหลายพื ้นที่มาจับจ่ายซื ้อของเป็นจ านวนมาก สภาพแวดล้อมของต าบลโพธิ์พระยา ติดแม่น ้าท่าจีน มีความร่มรื่น ส่วนใหญ่เป็นพื ้นที่สีเขียว มองไปทางไหนมีแต่ทุ่งนา มีสวนผัก มีสวน มะม่วง มีคลองน ้า ลมพัดเย็นสบาย บรรยากาศร่มรื่น อากาศสดชื่นมากๆ จากบริบทของชมุชนต าบลโพธิ์พระยา สภาพแวดล้อม ความเป็นอยู่ของคนในชุมชน ต าบลโพธิ์พระยา และกลุ่มผู้ให้ข้อมูลเป็นกลุ่มผู้สูงอายุที่อายุมากกว่า 60 ปีขึ ้นไป จากสถานการณ์ ความเป็นอยู่ในกลุ่มผู้ให้ข้อมูลในปัจจุบัน เป็นกลุ่มวัยที่สูงอายุแต่ยังท างานทั ้งท านา ท าสวนและ

ค้าขาย และยังอาสาช่วยเหลือชุมชนได้ ผู้สูงอายุไม่เป็นภาระของคนในของครอบครัวและคนใน ชุมชน ดังนั ้น มุมมองการให้ความหมาย จึงสามารถให้ความหมายโดยรวมของค าว่า สุขภาพจิต ของผู้สูงอายุโรงเรียนผู้สูงอายุ เทศบาลต าบลโพธิ์พระยา จงัหวดัสพุรรณบุรีออกเป็น 2 มุมมอง ได้แก่ 1) จิตใจที่เป็นสุข 2) จิตใจที่สงบ ซึ่งมีรายละเอียด ดังนี ้ 1.1 การให้ความหมาย “สุขภาพจิต” ในมุมมองจิตใจที่เป็นสุข การให้ความหมายของค าว่า “สุขภาพจิต” ในมุมมองจิตใจที่เป็นสุข ซึ่งแสดงให้เห็นได้ อย่างชัดเจนถึงมุมมองของสุขภาพจิตมีมิติที่กว้างขวางหลากหลายมาก การให้ความส าคัญกับ สุขภาพจิต จึงมีความลึกซึ ้ง และละเอียดอ่อน ซึ่งความสุขเป็นสิ่งที่น าไปสู่การมีสุขภาพจิตที่ดี และ การมีคุณภาพชีวิตที่ดี เป็นความปราถนาสูงสุดของมนุษย์ ซึ่งความสุขนั ้น ประกอบด้วย องค์ประกอบ 3 ด้าน คือ 1) ความพึงพอใจในชีวิต 2) ระดับของอารมณ์ทางบวก หรือความเบิกบาน ใจ 3) ระดับของอารมณ์ทางลบในขณะนั ้น เช่น ความซึมเศร้า และความวิตกกังวล (กัณฐิกา ชัย สวสัดิ์, 2546) จากการสัมภาษณ์ผู้สูงอายุโรงเรียนผู้สูงอายุ เทศบาลต าบลโพธิ์พระยา ผ้สูงูอายไุด้ให้ ความหมายของสุขภาพจิต โดยการให้ความหมายในมุมมองแรก คือ การที่มีจิตใจที่เป็นสุข ส่งผล ท าให้เป็นผู้ที่มีสุขภาพจิตที่ดี ดังค าบอกเล่าที่ว่า “สุขภาพจิตที่ คือ จิตใจที่เป็นสุข ท าให้ไม่เครียดทุกวันนี ้มีอะไรเยอะไปหมด โควิดเข้ามาก็ เครียดกันทั ้งนั ้นนะ ต้องท าจิตใจดีๆ” (ผู้ให้ข้อมูลคนที่ 2, 2564) “สุขภาพจิต คือ ใจที่เป็นสุขนะ ก็คือถ้ามีปัญหาอะไรเราแก้ไขได้จิตใจเราก็เป็นสุข ถ้าแก้ ไม่ได้เราก็จะทุกข์และพี่เป็นคนไม่โกรธง่าย ไม่ค่อยโกรธใคร” (ผู้ให้ข้อมูลคนที่ 3, 2564) “สุขภาพจิต คือ จิตที่เป็นสุข ไม่หมกหมุ่นกับอะไรมากเกินไป ไม่เครียด และอีกอย่างการที่ เราเป็นผู้ให้บ้าง ไม่เรียกร้องจากผู้อื่นมากไป เราว่าการให้ การเสียสละบ้างมันมีความสุขนะ สุขภาพจิตก็ดี” (ผู้ให้ข้อมูลคนที่ 5, 2564)

“สุขภาพจิต คือ จิตใจที่ดีที่สุข เครียดได้ไม่ได้หมายความว่าห้ามเครียด แต่ต้องแก้ ความเครียดของตัวเองให้เป็น แค่นี ้ก็ใจของเราก็สุขแล้ว” (ผู้ให้ข้อมูลคนที่ 1, 2564) จิตใจที่เป็นสุข ย่อมท าให้ผู้สูงอายุ มีสุขภาพจิตที่ดี พอใจตนเองในการใช้ชีวิตในปัจจุบัน สามารถที่จะจัดการแก้ไขปัญหา เมื่อเจอกับความเครียดได้ สอดคล้องกับ อภิชัย มงคล และคณะ (2544) กล่าวว่า ความสุข หมายถึง สภาพชีวิตที่เป็นสุข อันเป็นผลงานจากการมีความสามารถใน การจัดการปัญหาในการด าเนินชีวิต มีศักยภาพที่จะพัฒนาตนเอง เพื่อคุณภาพชีวิตที่ดี โดย ครอบคลุมถึงความดีงามภายในจิตใจภายใต้สภาพสังคมและสิ่งแวดล้อมที่เปลี่ยนไป 1.2 การให้ความหมาย “สุขภาพจิต” ในมุมมองจิตใจที่สงบ จากการสมัภาษณ์ผ้สูงูอายโุรงเรียนผ้สูงูอายุเทศบาลต าบลโพธิ์พระยา ผ้สูงูอายไุด้ให้ ความหมายของสุขภาพจิต โดยการให้ความหมายในอีกมุมมอง คือ จิตใจที่สงบ คือ การยอมรับสิ่ง ที่เกิดขึ ้นมีทั ้งความสุข ความทุกข์ สมหวัง ผิดหวัง มีความเข้าใจในธรรมชาติของชีวิตและปล่อยวาง ส่งผลท าให้เป็นผู้ที่มีสุขภาพจิตที่ดี ดังค าบอกเล่าที่ว่า “จิตใจที่สงบ เมื่อความไม่สบายใจเข้ามา เราสามารถผ่อนคลายความไม่สบายใจนั ้นได้ นั ้นคือสุขภาพจิตของเรานะ” (ผู้ให้ข้อมูลคนที่ 4, 2564) “มีความสงบสุข ใช้ชีวิตจนมาถึงตอนนี ้อายุที่มากขึ ้น เราต้องยอมรับกับสิ่งที่มันเกิดขึ ้น ไม่ ต้องการอะไร สุขภาพจิตเท่ากับชีวิตที่สงบสุขว่าไหม” (ผู้ให้ข้อมูลคนที่ 8, 2564) “สุขภาพจิต คือ จิตใจที่สงบ นิ่งๆ ต้องหาวิธีการผ่อนคลาย เมื่อผ่อนคลายคิดอะไรก็ออก ความจ าก็ดีตามมาด้วย” (ผู้ให้ข้อมูลคนที่ 10, 2564) “สุขภาพจิต คือ การที่เราต้องสามารถปรับตัวง่ายกับทุกสถานการณ์ โลกมันเปลี่ยนไป ตลอดทุกวันนะ ต้องปรับตัวปรับใจรับกับสิ่งที่มันเปลี่ยนไป ” (ผู้ให้ข้อมูลคนที่ 10, 2564)

สรุป ความหมาย ของค าว่า “สุขภาพจิต ตามการให้ความหมายหรือการรับรู้ของค าว่า สขุภาพจิตของผ้สูงูอายโุรงเรียนผ้สูงูอายุเทศบาลต าบลโพธิ์พระยา หมายถึง การมจีิตใจที่เป็นสขุ สงบสุข ย่อมท าให้ผู้สูงอายุมีสุขภาพจิตที่ดี อันจะน าไปสู่การเข้าใจตนเอง และสามารถจัดการกับ อารมณ์ของตนเอง ผ่อนคลายสงบสุขอยู่กับตนเอง และสามารถปรับตัวปรับใจยอมรับสิ่งที่เกิดขึ ้น ตามความเป็นจริง 2. การดูแลสุขภาพจิตในมุมมองของผู้สูงอายุ การดูแลสุขภาพจิตตนเองในมุมมองของผู้สูงอายุ จากการสัมภาษณ์ผู้สูงอายุโรงเรียน ผ้สูงูอายุเทศบาลต าบลโพธิ์พระยา พบว่า การดแูลสขุภาพจิตตนเองในมมุมองของผ้สูงูอายนุนั้ ล้วนเป็นผลอันเนื่องมาจากประสบการณ์ชีวิตที่ที่ผ่านมา ซึ่งสะท้อนถึงมุมมอง การรับรู้ และการ ตีความการให้ความหมายของค าว่าสุขภาพจิตดังที่กล่าวไว้ในข้างต้น โดยประสบการณ์ชีวิตที่ สะท้อนให้เห็นถึงการดูแลสุขภาพจิตตนเองในมุมมองของผู้สูงอายุ นี ้ผู้วิจัยได้แบ่งออกเป็น 3 ประเด็น คือ 1. การรักษาสมดุลกายใจ 2.การมีปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่นจากกิจกรรมต่างๆ 3.การ สนับสนุนที่ดี ดังนี ้ 2.1 การรักษาสมดุลกายใจ การดูแลสุขภาพ เป็นองค์ประกอบที่ส าคัญที่ยังรู้สึกว่าร่างกายของผู้สูงอายุ ยังมี ศักยภาพที่จะท าอะไรได้ ไม่ต้องมาพะวงหรือมีความเครียดจากสุขภาพร่างกายของตนเอง ยิ่งมี สุขภาพกายที่ดี ยิ่งท าให้รู้สึกว่าผู้สูงอายุยังมีความรู้สึกว่ายังสมารถท าอะไรได้ตนเอง โดยที่ไม่ต้อง พึ่งพาลูกหลาน ไปไหนมาไหนได้เอง การรักษาสมดุลกายใจ ผู้สูงอายุที่เจ็บป่วยด้วยโรคเรื ้อรัง และปรับตัวไม่ได้จะมีปัญหา เครียด หงุดหงิดง่าย ท้อแท้ ไม่มีก าลังใจในการปรับวิถีชีวิต หากร่างกายยังแข็งแรงสามารถท า กิจวัตรประจ าวันได้ ช่วยลดความเสี่ยงต่อปัญหาสุขภาพจิต การกินพอดี การออกก าลังกายอย่าง สม ่าเสมอ เป็นวิธีการดูแลสุขภาพกายของผู้สูงอายุ เพื่อมีสุขภาพจิตที่ดีตามมา ได้แก่

2.1.1 การกินพอดี การกินพอดี การรับประทานอาหารที่พอดี เนื่องด้วยวัยที่สูงอายุขึ ้น การ รับประทานอาหารหวานมันเค็ม อาจน ามาซึ่งโรคภัยไข้เจ็บได้ จึงรับประทานแต่พอดีไม่มากหรือ น้อยเกินไป ร่างกายไม่เจ็บป่วยสุขภาพจิตดีจึงตามมา ดังค าบอกเล่าที่ว่า “ต้องกินอาหารเช้านะ เมื่อก่อนไม่กิน หรือกินสาย เหมือนความจ าไม่ดี แต่พอปรับมากิน เช้า รู้สึกความจ าดี สุขภาพกายและใจก็ดีตามนะ” (ผู้ให้ข้อมูลคนที่ 9, 2564) “ผู้สูงอายุ ไม่กินกันไม่เยอะเท่าไร แน่นอึดอัด ท้องอืด จิตใจก็หงุดหงิดตามมา และรู้ตัวไงว่า กินมากมีโรคตามมาแน่ๆ ก็จะเห็นว่าผู้สูงอายุกินแต่พอดี” (ผู้ให้ข้อมูลคนที่ 3, 2564) “เดี๋ยวนี ้กินไม่เหมือนเดิมแล้ว ไม่ไหวๆหวานมันเค็ม ผู้สูงอายุชอบกินผักกันน ้าพริกนิด หน่อยเรื่องกินช่วยได้เยอะนะเรื่องสุขภาพของผู้สูงอายุส่งผลถึงใจเรา ” (ผู้ให้ข้อมูลคนที่ 6, 2564) ผู้สูงอายุ เข้าใจในเรื่องของการรับประทานอาหาร เนื่องร่างกายที่เปลี่ยนแปลงไปตามวัย การรับประทานอาหารที่มากไปอาจส่งผลต่อสุขภาพตามมา การรับประทานจึงเป็นวิธีที่สามารถ ดูแลสุขภาพจิตของผู้สูงอายุได้ 2.1.2 การออกก าลังกายสม ่าเสมอ การที่ผู้สูงอายุมีร่างกายที่คล่องแคล่ว กระปรี่ประเปร่า สดชื่น ผลจากการออก ก าลังกายยังสม ่าเสมอ เป็นวิธีการในการมีสุขภาพจิตที่ดี ดังค าบอกเล่าที่ว่า “ออกก าลังกายอย่างต่อเนื่อง เพราะจะท าให้ผู้สูงอายุสดชื่น ผ่อนคลาย สุขภาพกายดีสุข ภาะภาพจิตผู้สูงอายุก็ดีตาม” (ผู้ให้ข้อมูลคนที่1,2564)

“ออกก าลังกายมาตลอดเลย ถ้าก่อนโควิดก็ชอบไปร าวงที่เทศบาล แต่พอหลังโควิดก็ออก ก าลังกายปั้นจักยานแทน รู้สึกว่าออกก าลังกายช่วยจิตใจเลย” (ผู้ให้ข้อมูลคนที่5 ,2564) “การดูแลจิตใจของผู้สูงอายุอย่างพี่ พี่ชอบปั่นจักรยานนะ ปั่นมาต่อเนื่อง ร่างกายไม่เพลีย ไม่เครียด” (ผู้ให้ข้อมูลคนที่ 8,2564) “ตอนเช้าก่อนลุกจากเตียง พี่จะออกก าลังกาย ยกแขน 20 ครั้ง ยกขา 10 ครั้ง ท าต่อเนื่อง มานาน ไม่งั ้นพี่จะหงุดหงิด ปวดตัวไปหมด” (ผู้ให้ข้อมูลคนที่ 2,2564) ผู้สูงอายุเทศบาลต าบลโพธิ์พระยา ชอบออกก าลงักายและออกกา ลงักายเป็นประจ า เพราะการออกก าลังกายท าให้ร่างกายสดชื่น และการที่ผู้สูงอายุดูแลตัวเอง มีพฤติกรรมสุขภาพที่ ถูกต้องตั ้งแต่เรื่องการออกก าลังกาย การรับประทานอาหาร การพักผ่อน การลดหรือเลิกสิ่ง ที่บั่น ทอนสุขภาพ และช่วยให้สุขภาพจิตที่ดี (กองสุขศึกษา, 2556) รู้จักกิน รู้จักนอน ชีวิตมีความสุข เหมาะสมกับเพศ เหมาะสมกับวัย นั่นก็หมายถึงการที่เรา จะมีสุขภาวะที่ดี ก็ต้องอยู่ในสิ่งแวดล้อมที่ดี การมีพฤติกรรมการรับประทานอาหารที่ดี การออก ก าลังกายเป็นประจ า ก็จะส่งผลให้มีสุขภาพกายและสุขภาพใจที่ดีท าให้มีชีวิตที่ดีตามมาด้วย 2.1.3 การมองโลกในแง่ดี การมีที่ผู้สูงอายุมีสุขภาพจิตที่ดี คือการที่ผู้สูงอายุดูแลสุขภาพจิตของตนเอง เป็น การที่ผู้สูงอายุรับรู้ว่าตนเองในการใช้ชีวิต เมื่อเจอปัญหาต่างๆ เข้ามามีการคิดมุมมองบวกและ ปล่อยวาง ผ่อนคลายตนเอง การรับรู้ว่าตนเองยังมีคุณค่าต่อสังคม เกิดความภาคภูมิใจในตนเองใน ผู้สูงอายุ การมองโลกในแง่ดี ผู้สูงอายุที่มีมุมมองความคิดเชิงบวกเป็นสิ่งที่ดี ช่วยท าให้ ผู้สูงอายุเข้าใจในสิ่งต่าง ๆ ที่เกิดขึ ้นอย่างเข้าใจและยอมรับต่อสิ่งที่เกิดขึ ้น เป็นวิธีการของการดูแล สุขภาพจิตโดยการปรับความคิดของตัวเราเอง ช่วยรับมือกับความเครียดได้เป็นอย่างดี

ดังค าบอกเล่าที่ว่า “อย่าไปเครียด คิดมากยิ่งยาว ใครคิดไม่ดีกับเราเราก็ตัดออกไป คนคิดไม่เหมือนกัน มอง อะไรๆดีไว้ก่อน ช่วยจิตใจเราได้” (ผู้ให้ข้อมูลคนที่ 2, 2564) “เราอย่าไปวุ่นวายกับใคร คิดดีท าดีพูดดี คิดด้านดีซะ จะได้ไม่รู้สึกทุกข์ใจ” (ผู้ให้ข้อมูลคน ที่ 7 , 2564) “การมองโลกในแง่ดี พูดแล้วก็ช่วยให้เราไม่เครียดนะ บางสิ่งบางอย่างเราคิดมากไปเอง” (ผู้ให้ข้อมูลคนที่4 , 2564) 2.1.4 การปล่อยวาง การปล่อยวาง การเผชิญปัญหาที่เข้ามาในแต่ละสถานการณ์ หากผู้สูงอายุไม่ ยืดหยุ่นต่อปัญหาที่เกิดขึ ้น อาจส่งผลกระทบต่อสุขภาพจิตเป็นอย่างมาก หากแต่วิธีการปล่อยวาง เป็นวิธีการที่ช่วยให้ผู้สูงอายุเกิดความเข้าใจ และยอมรับต่อปัญหานั ้นๆ ดังค าบอกเล่าที่ว่า “เมื่อเราอายุมากขึ ้น ผ่านอะไรต่ออะไรมามาก เห็นอะไรมาเยอะ การจะให้เราไม่ทุกข์ไม่ เครียด บางครั้งก็ต้องปล่อยวาง” (ผู้ให้ข้อมูลคนที่ 1, 2564) “เราอย่าไปวุ่นวายกับใคร คิดดีท าดีพูดดี คิดด้านดีซะ จะได้ไม่รู้สึกทุกข์ใจ” (ผู้ให้ข้อมูลคน ที่ 7 , 2564) “การปล่อยวางก่อนเลย ไม่เอามาคิด จะได้สบายใจ คนเราเกิดมาให้รักกันแค่ไหน ก็ต้อง จากกัน คนเราอายุขนาดนี ้ ต้องถึงเวลาทุกคน กรรมดรกรรมชั่วแล้วแต่บุคคล ท าดีต่อกันดีกว่า” (ผู้ให้ข้อมูลคนที่ 4 , 2564) 2.1.5 การผ่อนคลาย การผ่อนคลายความเครียด เป็นวิธีการที่ผู้สูงอายุแต่ละคนมีวิธีการที่ไม่เหมือนกัน

โดยผู้สูงอายุเลือกวิธีการจากความชอบ เพื่อช่วยให้ความเครียดลดลง ดังค าบอกเล่าที่ว่า “หาวิธีการผ่อนคลายตอนนี ้ไหนไม่ได้โควิด ก็น าเศษอาหารไปให้อาหารปลา คุยกับปลา คลายเครียดมีความสุขดี (หัวเราะ)” (ผู้ให้ข้อมูลคนที่ 1, 2564) “หาวิธีผ่อนคลาย ไปหาสิ่งที่เราชอบ หางานที่เราชอบที่เรามีความสุข ก็ท าไปให้ผ่อนคลาย” (ผู้ให้ข้อมูลคนที่ 2 , 2564) “ความเครียดนั ้นมีได้ ไม่ได้หมายความว่าห้ามเครียด แต่เราต้องหาวิธีการผ่อนคลาย” (ผู้ให้ข้อมูลคนที่ 3 , 2564) 2.1.6 การมีความภาคภูมิใจในตนเอง การมีความภาคภูมิใจในตนเอง เป็นสิ่งส าคัญต่อผู้สูงอายุ ด้วยการเปลี่ยนแปลง ของร่างกายในวัยผู้สูงอายุที่เจ็บป่วยต้องพึ่งพาลูกหลาน ส่งผลต่อความภาคภูมิใจในตนเอง หาก ผู้สูงอายุมีความภาคภูมิใจในตนเอง เป็นเส้นทางสู่สุขภาพจิตที่ดี ดังค าบอกเล่าที่ว่า “ดีใจที่ยังออกนอกบ้านได้ เข้าร่วมกิจกรรมกับเทศบาลบ้าง รพ.สต.บ้าง วัดบ้าง ไปเป็นจิต อาสาให้กับชุมชน เราไปท าด้วยใจให้ชุมชนเรา ท าให้เรารู้สึกมีความภาคภูมิใจตนเองว่าเรายังท า อะไรได้เป็นประโยชน์” (ผู้ให้ข้อมูลคนที่ 1, 2564) “พี่ภูมิใจในตนเอง พี่ยังท างาน ท าอะไรได้ด้วยตนเอง และยังช่วยสังคมช่วยหมูบ้านของเรา ได้” (ผู้ให้ข้อมูลคนที่ 3 , 2564) “ภูมิใจในตนเองนะ เพราะเราท างานให้สังคม เสียสละทั ้งแรงกายแรงใจ ก าลังทรัพย์ที่มี ให้กับชุมชน หน่วยงานไหนขอความร่วมมือมาพี่ก็เข้าไปท างานตลอด” (ผู้ให้ข้อมูลคนที่ 5 , 2564)

3.1 การมีปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่นจากกิจกรรมต่างๆ กิจกรรมทางสังคมจะท าให้ผู้สูงอายุได้พบปะกับผู้อื่นในวัยใกล้เคียงกัน จึงไม่รู้สึกโดดเดี่ยว ปรับตัวและยอมรับตัวเองได้ง่ายขึ ้น สนับสนุนให้พวกเขามีความนับถือในตัวเอง ป้องกันการเกิด ภาวะซึมเศร้า การมีปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่นจากกิจกรรมต่างๆ เช่น การออกก าลังกาย กีฬา ดนตรี และศิลปะ เป็นต้น ซึ่งเป็นกิจกรรมที่เป็นสื่อกลางให้ผู้สูงอายุได้พบปะกัน มีความสนุกสนาน ก่อให้เกิดอารมณ์ที่ เป็นสุข จิตใจสดชื่นแจ่มใส นอกจากนี ้ ผู้สูงอายุสมัครเป็นจิตอาสาท างานให้กับชุมชน ส่งผลให้ ผู้สูงอายุมีความภาคภูมิใจในตัวเอง และยังรู้สึกว่าตนเองมีคุณค่า ซึ่งกิจกรรมที่เหล่านี ้ สามารถลด ความซึมเศร้ า ความเครียด และความวิตกกังวลได้ ซึ่งช่วยป้องกันการเกิดปัญหาสุขภาพจิตของ ผู้สูงอายุ ได้แก่ 3.1.1 กิจกรรมจิตอาสา เป็นกิจกรรมที่ผู้สูงอายุได้เข้าไปช่วยเหลือผู้อื่น ๆ ในชุมชน ของตนเอง ซึ่งเป็นกิจกรรมไม่มีค่าตอบแทนใดๆ เพื่อเป็นการใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์ เกิด ความสุขในการช่วยเหลือสังคม เกิดความภาคภูมิใจในตนเอง ดังค าบอกเล่าที่ว่า “เข้าร่วมกิจกรรมกับเทศบาล เป็นจิตอาสา ออกนอกบ้านไปช่วยชุมชน” (ผู้ให้ข้อมูลคนที่ 3, 2564) “พี่เป็นผู้น าหลายกลุ่มของผู้สูงอายุ ออกงานช่วยเหลือสังคมตลอด เรายังมีแรงในการท าอะไร ให้สังคมได้” (ผู้ให้ข้อมูลคนที่ 5, 2564) “พี่ชอบไปร่วมกิจกรรม จิตอาสาต่างๆ เหมือนว่าเรายังมีประโยชน์นะ ได้ออกไปช่วยเหลือ วัน อะไรต่ออะไรขอความร่วมมือมาพี่ไปหมด บางวันหลายกิจกรรมซ้อนกันนะ เหนื่อยแต่ชอบ (หัวเราะ)” (ผู้ให้ข้อมูลคนที่ 1, 2564) “อาสาไปดูแลคนแก่ในชุมชนที่ญาติไม่อยู่บ้านตอนกลางวัน ไปเยี่ยมไปนั่งคุย คนแก่ๆ แกได้ ไม่เหงานะ” (ผู้ให้ข้อมูลคนที่ 9, 2564)

“เป็นจิตอาสา ใครขอมาก็ออกไปช่วย ตอนนี ้โควิด เช่น ที่วัดหรือที่ไหนมีงานไปช่วยฉีดสเปร์ แอลอฮอร์บ้าง เป็นจิตอาสาผู้สูงอายุไม่ได้ท าอะไรหนักหรอก เล็กๆ น้อยๆ ก็ช่วยกัน มีความสุขดีเห็น การช่วยเหลือกัน” (ผู้ให้ข้อมูลคนที่ 10, 2564) “เป็นคนตลก ไปได้กับทุกกลุ่มในการท างานในสังคม ชอบสนุกสนาน” (ผู้ให้ข้อมูลคนที่ 7 , 2564) 3.1.2 กิจกรรมประเภทอื่นๆ ที่ผู้สูงอายุสนใจ เป็นกิจกรรมที่ผู้สูงอายุมีความสนใจ คล้าย ๆ กัน หรือมีความสามารถที่เหมือนกัน จึงรวมกลุ่มกันท ากิจกรรมที่ชื่นชอบในเวลาว่าง เป็น วิถีชีวิตของกลุ่มผู้สูงอายุ ก่อให้เกิดอารมณ์ที่เป็นสุข และมีสุขภาพจิตที่ดี ดังค าบอกเล่าที่ว่า “เป็นคนสนุกสนาน ชอบไปร่วมกิจกรรมออกก าลังกาย ได้ลืมความเครียด ได้ไม่ต้องคิด งั ้น สมองแตก (หัวเราะ)” (ผู้ให้ข้อมูลคนที่ 2, 2564) “มีการรวมกลุ่มผู้สูงอายุกันไปร าวงที่เทศบาล ชอบมากสนุกสนาน ได้คุยกับเพื่อนๆ ได้ร้อง ร าท าเพลงที่เราชอบ มีประโยชน์มาก” (ผู้ให้ข้อมูลคนที่ 5, 2564) 3.2 การสนับสนุนที่ดี การที่ผู้สูงอายุมีแหล่งสนับสนุนที่คอยดูแลช่วยเหลือ ทั ้งครอบครัว เพื่อน และองค์กรต่างๆ ย่อมท าให้ผู้สูงอายุมีความอุ่นใจในการดูแลสุขภาพจิตของตนเอง 3.2.1 ครอบครัว เป็นสถาบันแรกที่ส าคัญในการเป็นดูแลกัน หากผู้สูงอายุมี ครอบครัวที่เป็นก าลังใจยามที่ผู้สูงอายุเครียด ท้อแท้ ย่อมช่วยให้ผู้สูงอายุเผชิญกับปัญหาต่าง ๆ ที่ เข้ามาได้อย่างมั่นใจ ดังค าบอกเล่าที่ว่า “เวลาเราเครียดๆ คุยกันสองคนตายาย ปรึกษากันดูแลกันดีแก่แล้วไม่ค่อยโต้เถียงกัน อยู่ ดูแลกันไป” (ผู้ให้ข้อมูลคนที่ 3, 2564)

“พี่มีอะไรก็ปรึกษากับครอบครัว ครอบครัวจะคอยสนับสนุนให้เราท างานช่วยเหลือสังคม ถ้ามีปัญหาก็มาปรึกษาตลอดสนับสนุนเราดีมาก” (ผู้ให้ข้อมูลคนที่ 5 , 2564) “มีครอบครัวที่ดี ไม่ค่อยทะเลาะกัน ให้ก าลังใจ ไว้คอยพูดคุยตอนเราไม่สบายใจ” (ผู้ให้ ข้อมูลคนที่ 9 , 2564) 3.1.2 เพื่อน การมีเพื่อนที่คอยรับฟังผู้สูงอายุ สามารถพึ่งพิงอาศัยกันได้ เป็น ก าลังใจคอยช่วยเหลือ ส่งผลต่อสุขจิตที่ดีของผู้สูงอายุ ดังค าบอกเล่าที่ว่า “เราต้องหาใครสักคนระบายคนที่เราไว้ใจมากที่สุด เพื่อนที่เราไว้ใจ ไว้พูดคุยเมื่อเรามี ความไม่สบายใจ อย่ามาเก็บกดในสมองเรา เป็นวิธีการที่ท าให้สุขภาพจิตเราดีขึ ้นด้วยนะ ” (ผู้ให้ ข้อมูลคนที่ 3, 2564) “เราไม่ต้องมีเพื่อนมาก แต่มีเพื่อนที่สนิทไว้ใจสองสามคนเท่านี ้ก็พอ ไว้คอยพูดคุยปรึกษา ในเรื่องที่เราไม่สบายใจ คอยให้ก าลังใจ” (ผู้ให้ข้อมูลคนที่ 4 , 2564) 3.1.3 องค์กรต่าง ๆ ผู้สูงอายุที่ได้อาศัยอยู่ท่ามกลางสภาพทางสังคม ที่มีองค์กร ต่าง ๆ ในชุมชน เข้ามาช่วยเหลือให้การสนับสนุนในการดูแลตนเองด้านสุขภาพกาย และจิตใจ ส่งผลต่อสุขภาวะทางกาย และจิตที่ดีของผู้สูงอายุ ดังค าบอกเล่าที่ว่า “ปรึกษาหมอที่รพ.สต. ถ้าเรามีปัญหาไม่สบายใจ เพราะพี่เป็นอสม. สนิทกับหมอที่รพ.สต. หมอก็ให้ความรู้ ได้รับการอบรม ก็ได้รับความรู้มาดูแลตนเองและมาแนะน าผู้สูงอายุในชุมชน ” (ผู้ให้ข้อมูลคนที่ 1, 2564)

“มีวิทยาลัยพยาบาล นักศึกษาพยาบาลนะ ที่มาจัดกิจกรรมที่เทศบาล มาช่วยแนะน าเรื่อง สุขภาพจิต กิจกรรมผ่อนคลายต่างๆ ที่มาจัดให้กับผู้สูงอายุที่โรงเรียนผู้สูงอายุ” (ผู้ให้ข้อมูลคนที่ 7 , 2564) “พี่ได้รับความรู้จาก รพ.สต.นะ ได้รับความรู้การดูแลสุขภาพของตนเอง และการได้ร่วม กิจกรรมจากวิทยาลัยพยาบาลมีนักศึกษาพยาบาลมาฝึกงานให้ความรู้เกี่ยวกับสุขภาพจิตผู้สูงอายุ ที่โรงเรียนเทศบาลด้วยนะ” (ผู้ให้ข้อมูลคนที่ 3 , 2564) ผู้สูงอายุในโรงเรียนเทศบาลผู้สูงอายุ เป็นกลุ่มบุคคลที่มีมุมมองในการดูแลสุขภาพจิต เพื่อ น าไปใช้ในการด าเนินชีวิตได้ดีจะน ามาซึ่งความเป็นอยู่และสุขภาพกายและจิตใจที่ดี ซึ่งแสดงให้ เห็นผู้สูงอายุในโรงเรียนเทศบาลผู้สูงอายุ มีศักยภาพในการดูแลตนเอง นอกจากก่อให้เกิดผลหรือ ประโยชน์ต่อสุขภาพจิตของตนเองแล้ว ยังเป็นแบบอย่างในการดูแลสุขภาพจิตให้กับผู้สูงอายุคน อื่นๆ ในชุมชนอีกด้วย

บทที่ 5 สรุปผลการศึกษาและข้อเสนอแนะ สรุปผลการศึกษา จากการศึกษาสขุภาพจิต : มมุมองผ้สูงูอายุโรงเรียนผ้สูงูอายุเทศบาลต าบลโพธิ์พระยา จังหวัดสุพรรณบุรีในครั้งนี ้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาสุขภาพจิตในมุมมองของผู้สูงอายุโรงเรียนผู้สูงอายุ เทศบาลต าบลโพธิ์พระยาจงัหวดัสพุรรณบุรีขอบเขตการวิจัย คือ ผู้สูงอายุโรงเรียนผู้สูงอายุ เทศบาล ต าบลโพธิ์พระยาจงัหวดัสพุรรณบุรีมีอายุตั ้งแต่อายุ 60-69 ปี สามารถเข้าใจ สนทนาโต้ตอบรู้เรื่องและ สื่อสารภาษาไทยได้ ยินดีเข้าร่วมและให้ความร่วมมือในการศึกษา โดยใช้แบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้างใน การวิเคราะห์ข้อมูลและรวบรวมข้อมูลด้วยวิธีสัมภาษณ์แบบเจาะลึก กลุ่มตัวอย่างผู้สูงอายุ จ านวน 10 คน ผู้วิจัยได้ใช้การวิจัยคุณภาพ โดยมีการเตรียมข้อมูลจากเอกสารต่างๆ ซึ่งสามารถสรุปผลได้ตาม วัตถุประสงค์ดังนี ้ 1. ความหมายสุขภาพจิต จากบริบทชุมชนโพธิ์พระยา ประกอบด้ วยเทศบาล วัด โรงเรียน และ ตลาด โดย สภาพแวดล้อมของชุมชนเป็นสังคมแบบกึ่งเมืองกึ่งชนบท ความเป็นอยู่ของคนในชุมชน รวมทั ้ง จากสถานการณ์ความเป็นอยู่ในกลุ่มผู้ให้ข้อมูลในปัจจุบัน ซึ่งเป็นกลุ่มวัยที่สูงอายุที่มีอายุมากกว่า 60 ปีขึ ้นไป แต่ยังท างานอยู่ ยังช่วยเหลือชุมชนได้ ไม่เป็นภาระของคนในของครอบครัวและคนใน ชุมชน และเป็นนักเรียนผู้สูงอายุโรงเรียนเทศบาล ดังนั ้น มุมมองการให้ความหมายหรือการรับรู้ ของผู้สูงอายุในโรงเรียนผ้สูงูอายุเทศบาลต าบลโพธิ์พระยาจากการศึกษาได้ข้อค้นพบความหมาย ของสุขภาพจิตที่ครอบคลุมจิตใจที่เป็นสุข และจิตใจที่สงบ จากความหมายในข้างต้นนี ้สามารถ กล่าวได้ว่าสุขภาพจิต คือ มุมมองการด าเนินชีวิตที่มีความสุขและมีความสงบ สามารถดูแล สุขภาพจิตของตนเอง และสามารถท าประโยชน์ให้กับสังคม หรือชุมชนที่ผู้สูงอายุอาศัย การที่ บุคคลมีชีวิตที่เป็ นสุขหรือมีความสุข เป็ นผลมาจากที่บุคคลสามารถจัดการกับปัญหาใน ชีวิตประจ าวันได้ตลอดจนบุคคลนั ้นมีศักยภาพที่จะพัฒนาตนเองเพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีขึ ้น (เกสร มุ้ย จีน, 2558) ดังนั ้น บุคคลจะตัดสินว่ามีความสุขมากหรือน้อย ขึ ้นอยู่กับวิถีชีวิตที่ก าลังด าเนินอยู่

ประสบการณ์ที่ผ่านมาในอดีต และทัศนะคติที่ดีต่อการด าเนินชีวิต หลักการวิธีคิด ประสบการณ์ ชีวิตอาจมีทั ้งที่ก่อให้เกิดความสุข และความทุกข์ และระดับของความสุขและความทุกข์ขึ ้นอยู่กับ การจดจ าประสบการณ์ชีวิตนั ้นได้มากหรือน้อย ซึ่งการส่งเสริมให้ผู้สูงอายุมีความสุข สามารถ ส่งเสริมด้วยการจัดกิจกรรมส่งเสริมสุขภาพให้ครอบคลุม ทั ้งด้านร่างกาย ด้านจิตสังคม และด้าน จิตวิญญาณ โดยใช้กิจกรรมสร้างสุข 5 มิติ ส าหรับผู้สูงอายุ ได้แก่ สุขสบาย สุขสนุก สุขสง่า สุข สว่าง และสุขสงบ จะช่วยเสริมสร้างความรู้สึกทางบวก ซึ่งความรู้สึกทางบวกนี ้ จะท าให้ผู้สูงอายุ สามารถด ารงชีวิตอย่รู่วมในครอบครัวและสังคมได้อย่างมีความสุข มีเกียรติมีศักดิ์ศรีแห่งความ เป็นมนุษย์ สามารถท าคุณประโยชน์ให้กับสังคม (จิตติยา สมบัติบูรณ์, นุชนาถ ประกาศ, และบุศ ริน เอี่ยวสีหยก, 2562) ซึ่งการมีชีวิตที่มีความสุข สนุกสนาน เป็นความปรารถนาของบุคคลที่ อยากจะคงความรู้ สึกดังกล่าวไว้ให้ยาวนาน สอดคล้องกับการมีคุณภาพของจิตใจ หมายถึง คุณลักษณะที่ดีงามของจิตใจในการด าเนินชีวิต เกิดประโยชน์ต่อตนเองและสังคม (ประเวช ตัน ติพิวัฒนสกุล และเอกอนงค์ สีตลาภินันท์, 2554) 2. การดูแลสุขภาพจิตในมุมมองของผู้สูงอายุ ข้อค้นพบจากการสัมภาษณ์ผู้สูงอายุโรงเรียนผู้สูงอายุเทศบาล ต าบลโพธิ์พระยา พบการ ดูแลสุขภาพจิตของผู้สูงอายุ ซึ่งสะท้อนถึงมุมมอง การรับรู้ และประสบการณ์การดูแลตนเองด้าน สุขภาพจิตที่สั่งสมมา โดยประสบการณ์ที่สะท้อนให้เห็นถึงการดูแลสุขภาพจิตในมุมมองของ ผู้สูงอายุ นี ้ผู้วิจัยได้แบ่งออกเป็น 3 ประเด็น ได้แก่ การรักษาสมดุลกายใจ การมีปฏิสัมพันธ์กับ ผู้อื่นจากกิจกรรมต่างๆ และการสนับสนุนที่ดีกล่าวคือ สุขภาพที่ดีทั ้งกายใจ คือ การที่บุคคลมี ความรับผิดชอบต่อสุขภาพ ออกก าลังกาย รับประทานอาหารที่ดีมีประโยชน์ สามารถจัดการ ความเครียดและมีความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลได้เป็นอย่างดี (Pender, 1996) ผู้สูงอายุส่วนใหญ่ ของโรงเรียนผู้สูงอายุ มีโรคประจ าตัวที่ไม่ติดต่อ คือ ความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน เป็นต้น จาก สภาวะการเสื่อมถอยของอวัยวะ โดยผู้สูงอายุดูแลการรับประทานอาหารของตนเองให้เหมาะสม ตามวัย และ ผู้สูงอายุโรงเรียนผู้สูงอายุ มีการออกก าลังกายเป็นประจ า โดยการเข้าร่วมกิจกรรมร า วงของโรงเรียนผู้สูงอายุอย่างต่อเนื่อง ท าให้ผู้สูงอายุร่างกายกระฉับกระเฉงไม่ป่วยง่าย สอดคล้อง กับการศึกษาของณัฐิกา ราชบุตร, จุลจีรา จันทะมุงคุณ, และจารุภา แซ่ฮ่อ (2560) ผลของ โปรแกรมส่งเสริมสุขภาพจิตที่ประกอบด้วยการให้ความรู้การออกก าลังกาย ประกอบเพลงพื ้นเมือง ประยุกต์หลังเข้าร่วมโปรแกรม กลุ่มทดลองมีคะแนนเฉลี่ยสุขภาพจิตเพิ่มขึ ้น และสุขภาพจิตดีกว่า คนทั่วไป

การที่ผู้สูงอายุมีสุขภาพร่างกายที่แข็งแรงสมบูรณ์หรือไม่มีโรคภัย โดยการดูแลสุขภาพกาย ที่ดีย่อมส่งผลต่อสุขภาพจิตที่ดี สิ่งที่ผ้สูงูอายโุรงเรียนผ้สูงูอายเุทศบาล ต าบลโพธิ์พระยา ปฏิบัติใน การดูแลสุขภาพกายอย่างต่อเนื่อง คือ การรับประทานอาหารที่พอดี โดยเลือกรับประทานอาหารที่ มีประโยชน์ การรับประทานและการใช้สมุนไพรในการบ ารุงรักษาร่างกาย การพบแพทย์เป็นประจ า และตรวจสุขภาพประจ าปี การไม่ดื่มเหล้า สูบบุหรี่ การพักผ่อนอย่างเพียงพอ เป็นต้น นอกจากนี ้ ผู้สูงอายุที่มีโรคประจ าตัว จะเลือกรับประทานอาหารที่ไม่ท าให้โรคโรคประจ าตัวมีอาการเพิ่มมาก ขึ ้น เช่น หากป่ วยด้วยโรคความดัน ไขมัน เบาหวาน จะเลือกรับประทานอาหารที่มีรสจืด รสเข็ม หลีกเลี่ยงอาหารรสจัด และรับประทานอาหารประเภทต้มและแกงแทนอาหารประเภททอด และ การออกก าลังกาย เป็นประจ าต่อเนื่องที่เทศบาล นอกจากจะได้สุขภาพร่างกายที่แข็งแรงแล้ว ยัง ได้สัมพันธภาพที่ดีกับเพื่อนๆ ในโรงเรียนผู้สูงอายุ การมีสังคมของผู้สูงอายุจากการได้มาพูดคุยหลัง ออกก าลังกาย ได้พบปะสังสรรค์ระหว่างหมู่เพื่อน ซึ่งส่งผลต่อสุขภาพจิตที่ดีอีกด้วย โดยผู้ให้ข้อมูล ที่บอกถึงการมีความสุขที่ได้มาพบปะกับเพื่อนฝูงได้พูดคุย และมีเสียงหัวเราะในการที่เข้าร่วม กิจกรรมต่างๆ ด้วยกัน นอกจากนี ้ สภาพการณ์ที่เปลี่ยนแปลงในปัจจุบันทั ้งทางเศรษฐกิจ สังคม และเทคโนโลยี ท าให้การด าเนินชีวิตที่เต็มไปด้วยความเร่งรีบ ตึงเครียดง่าย ซึ่งความเครียดเป็นภาวะที่ถูกกระตุ้น จากสิ่งเร้าที่เข้ามากระทบ มีผลท าให้เกิดความกดดันทางอารมณ์ พบว่าผู้สูงอายุโรงเรียนผู้สูงอายุ มีสุขภาพจิตที่ดี อารมณ์ดี ไม่เครียด ยิ ้มแย้มแจ่มใส และมีการผ่อนคลาย ปล่อยวาง ปรับตัวกับการ เปลี่ยนแปลง และปรับมุมมองความคิดมองโลกในแง่มุมที่บวกมากขึ ้น มองโลกอย่างเข้าใจ ยอมรับ สภาพชีวิตและความเป็นอยู่ พยายามปรับตัว และใช้ชีวิตให้มีความสุขอย่างสมดุล ภายใต้ข้อจ ากัด ของสุขภาพร่างกาย และฐานะความเป็นอยู่ในบริบทของสังคมที่อาศัย (เกษม ตันติผลาชีวะ และ กุลยา ตันติผลาชีวะ, 2558) ผู้สูงอายุโรงเรียนผู้สูงอายุมีความสุขกับการมีปฏิสัมพันธ์ในสังคม และสภาพแวดล้อมของชุมชน พร้อมช่วยเหลือชุมชนในกิจกรรมส่วนรวม ของโรงเรียนผู้สูงอายุและ สังคม ท าให้มีโอกาสได้พบปะสังสรรค์กับเพื่อนในวัยเดียวกัน สอดคล้องกับการศึกษาของภัทรรดา อุ่นกมล (2562) การศึกษาการมีส่วนร่วมในกิจกรรมทางสังคม พบว่า การมีส่วนร่วมในกิจกรรม ทางสังคม มีความสัมพันธ์ทางบวกกับความพึงพอใจในชีวิตของผู้สูงอายุ อย่างมีนัยส าคัญทาง สถิติที่ระดับ .01 และการเข้าร่วมกิจกรรมทางสังคม ท าให้มีสัมพันธภาพที่ดีกับคนอื่นๆ ในชุมชน หากถ้าผู้สูงอายุที่ท ากิจกรรมที่หลากหลายก็จะสามารถปรับตัวได้มากขึ ้น และความพึงพอใจก็จะ สูงขึ ้นตาม ซึ่งสอดคล้องกับการศึกษาของสิริสุดา เตชะวิเศษ, ทักษิกา ชัชวรัตน์, และฐิติพร เรือ นกุล (2561) ผลการศึกษาระดับสุขภาพจิตของผู้สูงอายุติดบ้าน พบว่า ผู้สูงอายุมีสุขภาพจิตใน

ระดับต ่ากว่าคนทั่วไปมากที่สุด ร้อยละ 67.6 ซึ่งผู้สูงอายุโรงเรียนผู้สูงอายุมีโอกาสได้พัฒนาตนเอง และดูแลตนเอง จากการที่หน่วยงานต่าง ๆ ได้มาให้ค าแนะน าและให้ความรู้ เรื่องต่างๆ ที่มี ประโยชน์ต่อผู้สูงอายุ นอกจากนี ้ผู้สูงอายุโรงเรียนผู้สูงอายุ ได้น าความรู้ที่ได้ไปถ่ายทอดให้กับผู้สูงอายุอื่นๆ ใน ชุมชนที่ไม่ได้เข้ามาเป็นสมาชิกในโรงเรียนผู้สูงอายุด้วย สอดคล้องกับการศึกษาของกิตติวงค์ สา สวด (2560) รูปแบบที่เหมาะสมส าหรับการดูแลผู้สูงอายุ คือ สมาชิกครอบครัวเป็นบุคลากรหลัก ในการดูแลผู้สูงอายุ จากการที่ผู้สูงอายุชุมชน การเข้าร่วมกิจกรรมมทางสังคมท าให้เกิดความสุข ความพอใจ ปรับตัวเข้ากับสังคมได้ดี มีสัมพันธภาพกันที่ดีกับคนอื่นๆ ในชุมชน สอดคล้องกับ ทฤษฎีกิจกรรมทางสังคม (Active Theory) ของ Robert Havighurst (1969) ได้ อธิบายถึง สัมพันธภาพในเชิงบวก ในการท ากิจกรรมกับความพึงพอใจของผู้สูงอายุ ยิ่งถ้าผู้สูงอายุที่ท า กิจกรรมที่หลากหลายก็จะสามารถปรับตัวได้มากขึ ้น และความพึงพอใจก็จะสูงขึ ้นตาม ท าให้เกิด ความสุขในด าเนินชีวิตต่อไป ซึ่งสอดคล้องกับ โคลแมนและแฮมเมอร์ (Coleman and Hammen, 1974) และดวงกมล ทองอยู่ (2558) ที่อธิบายถึงแนวคิดการปรับตัวของไว้ว่า ผู้สูงอายุสามารถ ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมได้เหมาะสมให้เข้ากับสภาพแวดล้อมที่ตนอยู่ จนสามารถด าเนินชีวิตได้ อย่างมีความสุข มีความสมดุลทั ้งร่างกายและจิตใจ และมีสุขภาพกายและสุขภาพจิตที่ดี นอกจากนั ้น หน่วยงานภาครัฐ และภาคเอกชนจะต้องมีส่วนร่วมอย่างแข็งขันในการดูแลผู้สูงอายุ โดยการมีส่วนร่วมในการดูแลผู้สูงอายุในทุกด้าน คือ ด้านร่างกาย อารมณ์ และจิตวิญญาณ จน สามารถด าเนินชีวิตได้อย่างมีความสุข มีความสมดุลทั ้งร่างกายและจิตใจ และมีสุขภาพกายและ สุขภาพจิตที่ดีต่อเนื่อง และยั่งยืน ข้อเสนอแนะ ข้อเสนอแนะในการน าผลการวิจัยไปใช้ 1. เป็นข้อมูลพื ้นฐานให้กับผู้ที่เกี่ยวข้อง เช่น บุคลากรสาธารณสุข หน่วยงานในชุมชน ใน การส่งเสริมป้องกันปัญหาสุขภาพจิตในผู้สูงอายุ 2. เป็นแนวทางในการพัฒนารูปแบบการส่งเสริมสุขภาพแบบองค์รวมของผู้สูงอายุใน ชุมชน

ข้อเสนอแนะในการวิจัยครั้งต่อไป 1. ควรท าการศึกษาการพัฒนารูปแบบการสร้างเสริมสุขภาพจิตของผู้สูงอายุในชุมชน โดยการมีส่วนร่วมของครอบครัว และชุมชน 2. ควรจะท าการศึกษาในประเด็นสุขภาพจิตผู้สูงอายุในชุมชนอื่นในจังหวัดสุพรรณบุรี เพิ่มเติม เพื่อที่จะได้ทราบถึงสุขภาพจิตของผู้สูงอายุในจังหวัดสุพรรณบุรีอย่างครอบคุลม 3. ควรมีการศึกษาสุขภาพจิตผู้สูงอายุของชุมชนในรูปแบบของการศึกษาเชิงปริมาณ และคุณภาพ เพื่อพัฒนารูปแบบการดูแลสุขภาพแบบองค์รวมของผู้สูงอายุในจังหวัดสุพรรณบุรี

เอกสารและสิ่งอ้างอิง กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข. (2561). สถิติผู้สูงอายุฆ่าตัวตายสูง.สืบค้นจาก https://www.dmh.go.th/ news-dmh/view.asp?id=27623. กองสุขศึกษา กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข. (2556). ความฉลาดทางสุขภาพ. พิมพ์ ครั้งที่ 3. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด. กัณฐิกา ชัยสวัสดิ์. (2546). ภาวะความสุขและปัจจัยที่เกี่ยวข้องของหญิงตั้งครรภ์ ที่มาฝากครรภ์ ณ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์. วิทยานิพนธ์ คพ.ศ. (สุขภาพจิต). กรุงเทพฯ : บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. กิตติวงค์ สาสวด. (2560). ศึกษางานวิจัยปัจจัยที่ส่งผลต่อคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุในจังหวัดภาคตะวันออก ผลการวิจัย. วารสารชุมชนวิจัย,11 (2),21-38. กิ่งแก้ว ทรัพย์พระวงศ์. (2554). สุขภาวะทางจิตของผู้สูงอายุไทย.BU ACADEMIC REVIEW. 10(1), 208- 219. เกษม ตันติผลาชีวะ, และกุลยา ตันติผลาชีวะ. (2558). การรักษาสุขภาพในวัยสูงอายุ. กรุงเทพฯ: อรุณการพิมพ์. เกสร มุ้ยจีน. (2558). ปัจจัยที่มีผลต่อระดับสุขภาพจิตของผู้สูงอายุ. วารสารวิชาการด้านวิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 23(2), 306-318. กฤติน ชุมแก้ว และ ชีพสุมน รังสิยาธร. 2557.ความรู้ ทัศนคติ และพฤติกรรมการบริโภคอาหารของ ผู้สูงอายุในจังหวัดสงขลา. วารสารเกษตรศาสตร์, 35(1), 16-29. จิตติยา สมบัติบูรณ์, นุชนาถ ประกาศ, และบุศริน เอี่ยวสีหยก. (2562). ความสุขของผู้สูงอายุไทยใน ยุค Thailand 4.0. วารสารวิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี, 30(2), 219-228. ชุติมา สินชัยวนิชกุลและจิราพร เกศพิชญวัฒนา. (2561). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อการสูงวัยอย่างมี สุขภาวะของผู้สูงอายุในชุมชนเขตกรุงเทพมหานคร. วารสารพยาบาลทหารบก. 19 (ฉบับ พิเศษ), 100-109. ณัฐิกา ราชบุตร, จุลจีรา จันทะมุงคุณ, และจารุภา แซ่ฮ่อ. (2560). การศึกษาโปรแกรมการส่งเสริม สุขภาพจิตและป้องกันโรคซึมเศร้าเชิงสังคมและวัฒนธรรมในผู้สูงอายุ ตำบลดอนมนต์ อำเภอส ตึก จังหวัดบุรีรัมย์. วารสาร มฉก.วิชาการ, 20(40), 115-125. ดวงกมล ทองอยู่ .2558. การปรับตัวของผู้สูงอายุ. ในเอมอร จารุรังษี และพูนสุข เวชวิฐาน (บรรณาธิการ), พัฒนาการวัยผู้ใหญ่และผู้สูงอายุ (หน้า 2-9). นนทบุรี. โรงพิมพ์มหาวิทยาลัย สุโขทัยธรรมธิราช. ธารีรัตน์ อนันต์ชัยทรัพย์ ปัญญา จำรูญเกียรติกุล นฤชา โกมลสุรเดช และ รัตนาภรณ์ ชูทอง. 2561. การดูแลปัญหาที่พบบ่อยในบริการปฐมภูมิทันยุค. กรุงเทพฯ: สหมิตรพัฒนาการพิมพ์. บุญวาส สมวงศ์ และปริญญา หรุ่นโพธิ์. (2560). การดูแลสุขภาพด้านร่างกายและจิตใจของผู้สูงอายุ เขตบางแค จังหวัดกรุงเทพมหานคร. คณะวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยศิลปากรวิทยาเขต สารสนเทศเพชรบุรี. ประเวช ตันติพิวัฒนสกุล, และเอกอนงค์ สีตลาภินันท์. (2554). คู่มือสร้างความสุขระดับจังหวัด. นนทบุรี: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.

ประเวส วะสี .2543. สุขภาพในฐานะอุดมการณ์ของมนุษย์. กรุงเทพฯ: พิมพ์ดี. ปราโมทย์ ประสาทกุล. (2562). สถานการณ์ผู้สูงอายุไทย พ.ศ.2561. นครปฐม: พริ้นเทอรี่. แผนงานสุขภาวะองค์กรภาคเอกชนสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ. 2552. คู่มือมาสร้างองค์กรแห่งความสุขกันเถอะ. กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการ สร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) พิมพิสุทธิ์ บัวแก้ว และรติพร ถึงฝั่ง. (2559). การดูแลสุขภาพและภาวะสุขภาพของผู้สูงอายุไทย. วารสารสมาคมนักวิจัย, 21(2), 94-109. ภัทรรดา อุ่นกมล. (2562). การมีส่วนร่วมในกิจกรรมทางสังคม การรับรู้คุณค่าของตนเองและความพึง พอใจในชีวิตของผู้สูงอายุเขตจตุจักร กรุงเทพมหานคร. วารสารสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรี นครินทรวิโรฒ, 22(1), 125-136. มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุไทย(มส.ผส.).2562. สถานการณ์ผู้สูงอายุไทย พ.ศ.2561. นครปฐม: บริษัท พริ้นเทอรี่ จำกัด. รวิโรจน์ อนันตธนาชัย และคณะ. 2552. การศึกษาพฤติกรรมการบริโภคอาหารกับภาวการณ์มีอายุ ยืนของผู้สูงอายุไทย. สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ. วทิมา ธรรมเจริญ .2555.พิมาธรรมเจริญ. (2555). อิทธิพลของปัจจัยภายนอกและปัจจัยภายในที่มีต่อ ความสุขของผู้สูงอายุ. วิทยานิพนธ์วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต (สถิติประยุกต์), คณะสถิติ ประยุกต์ ถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์. ไหมไทย ไชยพันธุ์. (2562). การพัฒนาพฤติกรรมมนุษย์. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์. สมโภชน์ อเนกสุขและกชกร สังชาติ. (2548). รูปแบบการดำรงชีวิตของผู้สูงวัยอายุเกิน 100 ปี จังหวัดชลบุรี. วารสารศึกษาศาสตร์, 17(1), 95-107. สถาบันโภชนาการ มหาวิทยาลัยมหิดล. (2555). การเพิ่มการบริโภคพืช ผัก ผลไม้. ชนิพรรณ บุตรยี่ (บรรณาธิการ). กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึกในพระบรม ราชูปถัมภ์ สิริสุดา เตชะวิเศษ,ทักษิกา ชัชวรัตน์ และ ฐิติพรเรือนกุล. (2561). ปัจจัยทํานายสุขภาพจิตของ ผู้สูงอายุที่มีความเจ็บป่วยเรื้อรังตําบลบ้านต่อมอําเภอเมืองจังหวัดพะเยา. วารสารการ พยาบาล การสาธารณสุขและการศึกษา วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี พะเยา, 19(3), 84- 95. เสาวลักษณ์ เรืองเกษมพงศ์ และ นวลฉวีประเสริฐสุข. (2557). ปัจจัยที่ส่งผลต่อสุขภาพจิต ของผู้สูงอายุในเขตอําเภอเมืองนครปฐมจังหวัดนครปฐม. วารสารศิลปากรศึกษาศาสตร์วิจัย, 6 (2),170-181. สุนิสา ค้าขึ้น, หฤทัย กงมหา, วิจิตร แผ่นทอง และ ปรางทิพย์ ทาเสนาะ เอลเทอร์. (2563). ภาวะ สุขภาพจิตและปัจจัยที่เกี่ยวข้องในผู้สูงอายุ. วารสารวิจัยสุขภาพและการพยาบาล, 36 (3) ,150-163. สุจริต สุวรรณชีพ, นันทนา รัตนากร, กาญจนา วณิชรมณีย์, พรรณี ภาณุวัฒน์สุข, และนันท์นภัส ประสาน ทอง. (2558). แนวทางการดูแลทางด้านสังคมจิตใจของผู้สูงอายุเพื่อป้องกันปัญหาสุขภาพจิต

(ฉบับปรับปรุงครั้งที่ 1) (พิมพ์ครั้งที่ 4). นนทบุรี: ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด. สุพัตรา จันทร์สุวรรณ, สุนทรี ขะชาตย์, ปวิดา โพธิ์ทอง, และเสาวลักษณ์ ศรีโพธิ์. (2563). ศึกษา ปัจจัยทำนายพฤติกรรมการดูแลตนเองด้านสุขภาพจิตของผู้สูงอายุตำบลสนามชัย จ. สุพรรณบุรี. วารสารวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สุพรรณบุรี, 3(2), 42-51. สุภาวดี ไชยเดชาธร, ทัศนีย์ ทิพย์สูงเนิน, กชกร แก้วพรหม. (2558). สุขภาพจิตของผู้สูงอายุที่ เข้า ร่วมกิจกรรมเสริมสร้างแกนนําาชมรมผู้สูงอายุ จังหวัดนครราชสีมา. วารสารวิทยาลัย พยาบาลบรมราชชนนี นครราชสีมา, 21 (1) ,31-39. สิริสุดา เตชะวิเศษ, ทักษิกา ชัชวรัตน์, และฐิติพร เรือนกุล. (2561). ปัจจัยทำนายสุขภาพจิตของ ผู้สูงอายุที่มีความเจ็บป่วยเรื้อรัง ตำบลบ้านต๋อม อำเภอเมือง จังหวัดพะเยา. วารสารการ พยาบาลและการศึกษา, 19(3), 84-95. สำนักพัฒนาสุขภาพจิต กรมสุขภาพจิต. (2555). คู่มือความสุข 5 มิติสำหรับผู้สูงอายุ (ฉบับปรับปรุง ครั้งที่ 6). นนทบุรี: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย. สำนักงานสถิติแห่งชาติ. (2561). การสำรวจการทำงานของผู้สูงอายุไทยพ.ศ.2561. กรุงเทพฯ: สำนักงานสถิติแห่งชาติ. อภิชัย มงคล, วัชนี หัตถพนม, ภัสรา เชษฐ์โชติศักดิ์, วรรณประภา ชะลอกุล, ละเอียด ปัญโญใหญ่, และ สุจริต สุวรรณชีพ. (2544). รายงานการวิจัยการศึกษาดัชนีชี้วัดสุขภาพจิตคนไทย. ขอนแก่น: โรงพิมพ์พระธรรมขันธ์. อรพรรณ ลือบุญธวัชชัย. (2556). การพยาบาลสุขภาพจิตและจิตเวช. พิมพ์ครั้งที่ 5. กรุงเทพฯ: บริษัท วี.พริ้น (จำกัด). อาริยา สอนบุญ อุไร จำปาวะดี และทองมี ผลาผล. (2560). วิถีการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุในชุมชน: ความหมายและการจัดการ. วารสารการพยาบาลและการดูแลสุขภาพ, 37 (1), 241-248 เอกชัย เพียรศรีวัชรา. (2553). เคล็ดลับอายุยืนร้อยปี. วิทยาสารทันตสาธารณสุข. 15(1). 9-17. Andrews,H. A. & Roy,S, C. (1991). The Roy adaptation model: The definitive statement. Norwalk: Apple ton & Lange. Burnard, P. (1991). A method of analyzing interview transcripts in qualitative research. Nurse Education Today, 11(6), 461-466. Coleman, James C, and Constance L. Hammen. (1974). Contemporary Psychology and Effective Behavior III. Scott: Forman. Foundation of Thai Gerontology Research and Development institute (TGRI). Situation of the Thai elderly. (2018). (cited 2019 Dec 15). Available from: https://thaitgri.org/ (in Thai) Han, B., & Hohn, J. (2010. User’s willingness to pay on social network sites. Journal of Computer Information Systems, 51(4), 31–40. Kaplan, HI, BJ Sadock. (1985). Modern synopsis of comprehensive textbook of

psychiatry IV, 4th edition, williams & Wilkin Co., Baltimore. Lazarus, R. S., & Folkman, S. (1984). Stress, appraisal, and coping. New York: Springer. Lelkes,O. (2008). “Tasting freedom: Happiness, religion, and economic transition.” Center for Analysis of Social Exclusion No 99. Lincoln, Y. S., & Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. California: SAGE. Marshall, B., Cardon, P., Poddar, A., & Fontenot, R. (2013). Does sample size matter in qualitative research? A review of qualitative interviews in IS research. Journal of Computer Information Systems, 54(1), 11- 22. doi:10.1080/08874417.2013.11645667. Pender, N. J. (1996). Health promotion in nursing practice(3 rd ed.). Connecticut: Appleton & Lange. Suksai P, Nanthamongkolchai S, Pitikultang S, Munsawaengsub C, Taechaboonsermsak P. (2018) . Actors influencing mental health of the elderly in Urban Area, Ratchaburi Province. JHS, 27(5) :809-18. (in Thai) World Health Organization. (2016). Mental health of older adults. Retrieved from https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/mental-health-of-olderadults. World Health Organization. (1998). Health promotion evaluation: recommendations to policymakers. Copenhagen, World Health Organization, EURO. World Health Organization. (1948). Preamble to the constitution of the World Health Organization as adopted by the International Health Conference. New York, 19- 22 June, 1946. Geneva: World Health Organization.

ภาคผนวก 1. ประวัติผู้วิจัย 2. เอกสารชี ้แจงข้อมูลส าหรับอาสาสมัครวิจัย 3. เอกสารแสดงความยินยอมโดยได้รับการบอกกล่าว 4. แบบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคล 5. แนวค าถามในการสัมภาษณ์เจาะลึก 6.แบบสังเกตพฤติกรรม

ประวัติผู้วิจัย ชื่อ-สกุล หัวหน้าโครงการ นางสาวสุพัตรา จันทร์สุวรรณ สถานที่ปฏิบัติงานปัจจุบัน วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สุพรรณบุรี สถานที่ติดต่อได้สะดวก 118 หมู่1 ถ.สุพรรณบุรี-ชัยนาท ต.สนามชัย อ.เมือง จ. สุพรรณบุรี เบอร์โทร : 098-4165193 E-mail : [email protected] ประวัติการศึกษา ปริญญาตรี พยาบาลศาสตรบัณฑิต วิทยาลัยพยาบาลบรม ราชชนนี ราชบุรี ปริญญาโท พยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต (สาขาสุขภาพจิตและ การพยาบาลจิตเวช) คณะพยาบาลศาสตร์ จุฬาลงกรณ์ มหาวิทยาลัย ผลงานวิจัย - ปัจจัยท านายพฤติกรรมการดูแลตนเองด้านสุขภาพจิตของ ผู้สูงอายุต าบลสนามชัย จ.สุพรรณบุรี. วารสารวิทยาลัย พยาบาลบรมราชชนนี สุพรรณบุรี. ปีที่ 3 ฉบับที่ 2 (2020): กรกฎาคม-ธันวาคม 2563 - ผลการให้ความรู้ด้านการสร้างเสริมสุขภาพจิตแก่ครูพี่เลี ้ยง. วารสารวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สุพรรณบุรี. ปีที่ 1 ฉบับที่ 1 (2018): มกราคม – มิถุนายน 2561 -การพัฒนารูปแบบกิจกรรมการสร้างเสริมสุขภาพจิตส าหรับ ผู้ดูแลเด็กที่มีความต้องการพิเศษ ศูนย์การศึกษาพิเศษ เขต การศึกษา 5จังหวัดสุพรรณบุรี. วารสารโรงพยาบาลชลบุรี: ฉบับที่ 41 เล่มที่ 1 (ม.ค. –เม.ย) -ความต้องการการได้รับการช่วยเหลือของมารดาเด็กออทิสติก. วารสารพยาบาลสาธารณสุข : ฉบับที่ 3เล่มที่ 30 (ก.ย.-ธ.ค.) -ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับผลการสอบขอขึ ้นทะเบียนรับ ใบอนุญาต ประกอบวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ ชั ้นหนึ่ง บัณฑิตวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สุพรรณบุรี.

วารสารการพยาบาลและการศึกษา : ฉบับที่ 2 เล่มที่ 9 (เม.ย.- มิ.ย.) -ประสบการณ์พลังอ านาจของผู้ดูแลเด็กออทิสติกที่ได้รับการ บริการจากศูนย์การศึกษาพิเศษ เขตการศึกษา 5จังหวัด สุพรรณบุรี -การสร้างสุขภาพของชุมชนในจังหวัดสุพรรณบุรี : กรณีศึกษา. วารสารพยาบาลทหารบก. ฉบับที่ 13 เล่มที่ 1 : มกราคมมิถุนายน 2555. -การใช้แผนผังความคิดในการฝึกวิชาปฏิบัติการพยาบาลบุคคล ที่มีปัญหาทางจิต. วารสารพยาบาลทหารบก : ฉบับที่ 13 เล่มที่ 3 (ก.ย.-ธ.ค.) ชื่อ-สกุล ผู้ร่วมวิจัยคนที่ 1 นางสุนทรี ขะชาตย์ สถานที่ปฏิบัติงานปัจจุบัน วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สุพรรณบุรี สถานที่ติดต่อได้สะดวก 46 ถ.มาลัยแมน ต.ท่าพี่เลี ้ยง อ.เมือง จ.สุพรรณบุรี เบอร์โทร:081-4533150 E-mail: [email protected] ประวัติการศึกษา ปริญญาตรี พยาบาลศาสตรบัณฑิต วิทยาลัยพยาบาลบรม ราชชนนี ราชบุรี ปริญญาโท พยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต (สาขาสุขภาพจิตและ การพยาบาลจิตเวช) คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล ผลงานวิจัย - ผลของการจัดกิจกรรมกลุ่มส่งเสริมสุขภาพจิตต่อการปรับตัว ของ นักศึกษาพยาบาล ชั ้นปีที่ 1 วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สุพรรณบุรี ปี พ.ศ.2551 -การศึกษาติดตามคุณภาพบัณฑิตที่ส าเร็จการศึกษาในปี การศึกษา 2553ของวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สุพรรณบุรี

ชื่อ-สกุล ผู้ร่วมวิจัยคนที่ 2 นางปวิดา โพธิ์ทอง สถานที่ปฏิบัติงานปัจจุบัน วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สุพรรณบุรี สถานที่ติดต่อได้สะดวก 46 ถ.มาลัยแมน ต.ท่าพี่เลี ้ยง อ.เมือง จ.สุพรรณบุรี เบอร์โทร: 081-912-9013 E-mail: [email protected] ประวัติการศึกษา ปริญญาตรี พยาบาลศาสตรบัณฑิต วิทยาลัยพยาบาลบรม ราชชนนี สุพรรณบุรี ปริญญาโท พยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต (สาขาสุขภาพจิตและ การพยาบาลจิตเวช) คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล ผลงานวิจัย -การพัฒนาการปฏิบัติการพยาบาลส าหรับผู้ที่พยายามฆ่าตัว ตายวัยผู้ใหญ่ ปี 2548 -ความฉลาดทางการอารมณ์ การปรับตัว ความเครียด นักศึกษาพยาบาลศาสตรบัณฑิต ชั ้นปีที่ 1 วิทยาลัยพยาบาล บรมราชชนนี สุพรรณบุรี ปี 2553 ชื่อ-สกุล ผู้ร่วมวิจัยคนที่ 3 นางเสาวลกัษณ์ ศรีโพธิ์ สถานที่ปฏิบัติงานปัจจุบัน วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สุพรรณบุรี สถานที่ติดต่อได้สะดวก 46 ถ.มาลัยแมน ต.ท่าพี่เลี ้ยง อ.เมือง จ.สุพรรณบุรี เบอร์โทร: 091-263-1431 E-mail : [email protected] ประวัติการศึกษา ปริญญาตรี พยาบาลศาสตรบัณฑิต วิทยาลัยพยาบาลบรม ราชชนนี สุพรรณบุรี ปริญญาโท พยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต (สาขาสุขภาพจิตและ การพยาบาลจิตเวช) คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัย บูรพา ผลงานวิจัย -การศึกษาติดตามความพึงพอใจผู้ใช้บัณฑิตต่อผู้ส าเร็จ การศึกษาในปีการศึกษา 2561 ของวิทยาลัยพยาบาลบรมราช ชนนี สุพรรณบุรี

-ผลของโปรแกรมเสริมสร้างความฉลาดทางอารมณ์ต่อภาวะ สุขภาพจิตของนักศึกษาพยาบาล ปี 2561

เอกสารชี้แจงข้อมูลส าหรับอาสาสมัครวิจัย ส าหรับโครงการวิจัย เนื่องด้วย ดิฉันนางสาวสุพัตรา จันทร์สุวรรณ ด าเนินการศึกษาวิจัยเรื่องสุขภาพจิต : มุมมองผู้สูงอายุโรงเรียนผู้สูงอายุเทศบาลต าบลโพธิ์พระยา จังหวัดสุพรรณบุรี โดยมี วัตถุประสงค์เพื่อหาความหมายของสุขภาพจิต การดูแลสุขภาพจิตในการดูแลสุขภาพจิตของ ผ้สูงูอายใุนโรงเรียนผ้สูงูอายุเทศบาลต าบลโพธิ์พระยา จงัหวดัสพุรรณบุรีผลสรุปที่ได้จากการวิจัย เป็น เพื่อการส่งเสริมป้องกันปัญหาสุขภาพจิตของผู้สูงอายุโรงเรียนผู้สูงอายุ เทศบาลต าบลโพธิ์ พระยา จังหวัดสุพรรณบุรี ผู้วิจัยมีความจ าเป็นในการเชิญท่านเป็นอาสาสมัครเข้าร่วมโครงการวิจัย เนื่องจากท่าน เป็นผ้สูงูอายทุี่เป็นสมาชิกของโรงเรียนผู้สูงอายุเทศบาลต าบลโพธิ์พระยา ซึ่งมีการสนทนากลุ่มใช้ เวลา 30 นาที ผู้วิจัยจะน าข้อมูลจากสนทนากลุ่มดังกล่าวท าลายภายหลังเสร็จสิ ้นการวิจัย โดย ผู้วิจัยจะเก็บรักษาความลับของข้อมูลไว้เป็นอย่างดี ในการรายงานผลการวิจัยจะถูกรายงานโดย ภาพรวมของการศึกษาวิจัยเพื่อเป็นประโยชน์ในการส่งเสริมป้องกันปัญหาสุขภาพจิตในโรงเรียน ผู้สูงอายุ เทศบาลต าบลโพธิ์พระยาต่อไป ดังนั ้นจึงจะไม่มีผู้ใดที่สามารถบ่งชี ้หรือระบุได้ว่าข้อมูล ส่วนใดได้รับมาจากผู้เข้าร่วมวิจัยคนใด ในการเข้าร่วมเป็นอาสาสมัครวิจัยของโครงการวิจัยครั้งนี ้ ท่านสามารถถอนตัวเมื่อใดก็ได้ โดยไม่ต้องเสียสิทธิ์ใดๆ ทัง้สิน้และจะไม่เกิดผลกระทบต่อท่านในฐานะที่เป็นสมาชิกในโรงเรียน ผ้สูงูอายุเทศบาลต าบลโพธิ์พระยา หากท่านมีข้อสงสัยประการใดหรือต้องการทราบข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับผลการวิจัย สามารถติดต่อสอบถาม ดิฉัน นางสาวสุพัตรา จันทร์สุวรรณ ผู้วิจัยได้ที่ วิทยาลัยพยาบาลบรม ราชชนนี สุพรรณบุรี เบอร์โทร 098-4165193 .............................................................................................................................................. หากท่านมีปัญหาสงสัยเกี่ยวกับสิทธิของท่านขณะเข้าร่วมการวิจัยนี ้ โปรดสอบถามได้ที่ เลขานุการคณะกรรมการพิจารณาจริยธรรมวินัยในมนุษย์ วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สุพรรณบุรี ที่อยู่118 หมู่ที่1ต าบลสนามชัย อ าเภอเมือง จังหวัดสุพรรณบุรี เบอร์โทร 035-535- 253-5

เอกสารแสดงความยินยอมโดยได้รับการบอกกล่าว ข้าพเจ้า (นาย/นาง/นางสาว)...............................นามสกุล...................................อายุ ......... ปี ได้ฟังค าอธิบายจากนางสาวสุพัตรา จันทร์สุวรรณ เกี่ยวกับการเป็นอาสาสมัครในวิจัย เรื่องสขุภาพจิต : มมุมองผ้สูงูอายุโรงเรียนผู้สงูอายุเทศบาลต าบลโพธิ์พระยา จังหวัดสุพรรณบุรี ก่อนที่จะลงนามในใบยินยอมให้ท าการวิจัยนี ้ ผู้วิจัยได้อธิบายให้ข้าพเจ้าทราบถึงวัตถุประสงค์ ของการวิจัย วิธีการวิจัย รวมทั ้งประโยชน์และผลกระทบที่อาจจะเกิดขึ ้นจากการวิจัยอย่าง ละเอียดตลอดจนให้เวลาในการซักถามข้อสงสัยต่างๆ จนเข้าใจ ผู้วิจัยได้ขออนุญาตในการให้ข้าพเจ้าเข้าร่วมการสนทนากลุ่ม ซึ่งใช้เวลาประมาณ 30 นาที เพื่อน าข้อมูลที่ได้ไปพัฒนาการส่งเสริมป้องกันปัญหาสุขภาพจิตในโรงเรียนผู้สูงอายุ เทศบาล ต าบลโพธิ์พระยาต่อไป ผ้วูจิยัมีความจ าเป็นต้องแสดงข้อมลูโดยผ้วูิจยัจะน าเสนอเฉพาะใน ภาพรวมของผลการวิจัยและประโยชน์ทางวิชาการเท่านั ้น ข้าพเจ้าเข้าร่วมโครงการวิจัยนี ้โดยความสมัครใจและข้าพเจ้าสามารถถอนตัวจากการเป็น อาสาสมัครโครงการวิจัยนี ้เมื่อใดก็ได้ โดยไม่มีผลกระทบต่อข้าพเจ้าในฐานะที่เป็นสมาชิกใน โรงเรียนผ้สูงูอายุเทศบาลต าบลโพธิ์พระยา ใดๆทงั้สิ ้น ข้าพเจ้าสามารถติดต่อ นางสาวสุพัตรา จันทร์สุวรรณ ผู้วิจัยได้ที่วิทยาลัยพยาบาลบรม ราชชนนี สุพรรณบุรี เบอร์โทร 098-4165193 ข้าพเจ้าได้อ่านข้อความข้างต้นแล้วและได้ลงนามในใบยินยอมนี ้ด้วยความเต็มใจ ลงนาม.......................................... อาสาสมัครวิจัย (...........................................)ตัวบรรจง วันที่..........เดือน..................................พ.ศ .......... ลงนาม..........................................ผู้วิจัย (...........................................)ตัวบรรจง วันที่..........เดือน..................................พ.ศ .......... ลายเซ็นพยานอย่างน้อย 1 คน(แล้วแต่กรณี) ลงนาม..........................................พยาน (...........................................)ตัวบรรจง วันที่..........เดือน..................................พ.ศ .......... ลงนาม..........................................พยาน (...........................................)ตัวบรรจง วันที่..........เดือน..................................พ.ศ ..........

ข้าพเจ้าไม่สามารถเขียนหนังสือได้ แต่ผู้วิจัยได้อ่านข้อความในใบยินยอมนี ้ให้แก่ข้าพเจ้า ฟังจนเข้าใจและข้าพเจ้าจึงได้พิมพ์ลายนิ ้วมือไว้เป็นหลักฐาน ลายนิ ้วมืออาสาสมัครวิจัย ลงนาม..........................................ผู้วิจัย (...........................................)ตัวบรรจง วันที่..........เดือน..................................พ.ศ .......... ลายเซ็นพยานอย่างน้อย 2 คน ลงนาม..........................................พยาน (...........................................)ตัวบรรจง วันที่..........เดือน..................................พ.ศ .......... ลงนาม..........................................พยาน (...........................................)ตัวบรรจง วันที่..........เดือน..................................พ.ศ ..........

แบบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคล วิจัยเรื่อง สขุภาพจิต : มมุมองผ้สูงูอายุโรงเรียนผ้สูงูอายุเทศบาลต าบลโพธิ์พระยา จังหวัดสุพรรณบุรี เรียน ผ้สูงูอายโุรงเรียนผ้สูงูอายุเทศบาลต าบลโพธิ์พระยา แบบสอบถามการวิจัยนี ้มีวัตถุประสงค์ เพื่อหาความหมายของสุขภาพจิต การดูแล สุขภาพจิตในการดูแลสุขภาพจิตของผู้สูงอายุในโรงเรียนผู้สูงอายุเทศบาลต าบลโพธิ์พระยา จังหวัดสุพรรณบุรี ผลสรุปที่ได้จากการวิจัย เป็นเพื่อการส่งเสริมป้องกันปัญหาสุขภาพจิตของ ผู้สูงอายุโรงเรียนผู้สูงอายุเทศบาลต าบลโพธิ์พระยาจังหวัดสุพรรณบุรีโดยแบบสอบถามนีไ้ม่มี ผลกระทบต่อท่านในฐานะที่เป็นสมาชิกในโรงเรียนผ้สูงูอายุเทศบาลต าบลโพธิ์พระยาใดๆทงั้สิน้ ค าชี้แจง 1. แบบสอบถามนี ้ส าหรับผู้สูงอายุโรงเรียนผ้สูงูอายุเทศบาลต าบลโพธิ์พระยา 2. กรุณาตอบแบบสอบถามให้ครบทุกข้อ ส่วนที่ 1 ข้อมูลส่วนบุคคล เลขที่แบบสอบถาม……… ค าชี้แจง โปรดท าเครื่องหมาย ( / ) หรือกรอกข้อมูลที่ตรงกับความเป็นจริงของท่าน 1. เพศ ( ) ชาย ( ) หญิง 2. อายุ……ปี 3. สถานภาพ ( ) 1โสด ( ) 2หม้าย ( ) 3คู่ ( ) 4 หย่า/แยกกันอยู่ 4. ระดับการศึกษาสูงสุด ( ) 1 ประถมศึกษา ( ) 2 มัธยมศึกษา ( ) 3 ปริญญาตรี ( ) 4 สูงกว่าปริญญาโท ( ) 5 ไม่ได้เรียนหนังสือ 5. อาชีพปัจจุบัน ( )1 เกษตรกร ( )2 ค้าขาย ( ) 3 รับจ้าง ( )4 รับราชการ ( )5 แม่บ้าน ( ) 6 ไม่ได้ประกอบอาชีพ ( )7 อื่นๆ……………………….. 6. ความเพียงพอของรายได้ ( ) 1 พอใช้ ( )2 ไม่พอใช้ ( )3 เหลือเก็บ 7. โรคประจ าตัว ( ) 1มี ระบุ……………………………… ( )2 ไม่มี ขอบคุณคะ

แนวค าถามในการสัมภาษณ์เจาะลึก 1. ท่านช่วยเล่าวิธีการดูแลสุขภาพจิตของท่านว่ามีวิธีการดูแลอย่างไร 1.1 สุขภาพตอนนี ้ของท่านเป็นอย่างไร 1.2 ท่านดูแลสุขภาพของท่านอย่างไร 1.3 สุขภาพที่ดีเป็นอย่างไร 2. ความหมายของค าว่าสุขภาพจิตในมุมมองของท่านคืออะไร 2.1 สุขภาพจิตในความคิดของท่านคืออะไร 2.2 สุขภาพจิตของท่านเป็นอย่างไร 2.3 ถ้าให้ท่านให้ความหมายของสุขภาพจิต ท่านจะให้ความหมายอย่างไร 3. ท่านดูแลสุขภาพจิตของท่านอย่างต่อเนื่องหรือไม่อย่างไร 3.1 ท่านดูแลสุขภาพของท่านมาอย่างต่อเนื่องอย่างไร 3.2 การดูแลสุขภาพจิตที่ต่อเนื่อง ควรท าอย่างไร 3.3 ท่านดูแลสุขภาพจิตของท่านอย่างต่อเนื่องหรือไม่ อย่างไร

แบบสังเกตพฤติกรรม สขุภาพจิต : มมุมองผ้สูงูอายุโรงเรียนผ้สูงูอายุเทศบาลต าบลโพธิ์พระยา จังหวัดสุพรรณบุรี ประเด็น พฤติกรรมที่สังเกต การสะท้อนคิด