nota mpp2013

DRAF






KEMENTERIAN PENDIDIKAN MALAYSIA



KERTAS PENERANGAN



ASASLAKSANAAN RINTIS PAV







C02 PENGENDALIAN BAHAN



PENDINGIN


ME-020-2:2012/C02/P (2/3)























2014

NO. KOD / CODE NUM. ME-020-2:2012/C02/P(2/3) Muka / Page : 1
Drpd/of : 35


BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM
(CURRICULUM DEVELOPMENT DIVISION)
KEMENTERIAN PENDIDIKAN MALAYSIA

PENDIDIKAN ASAS VOKASIONAL


PERALATAN PENYAMANAN

UDARA HVAC - SATU FASA


KERTAS PENERANGAN

ME-020-2:2012 HVAC PERALATAN PENYAMAN UDARA
KOD DAN NAMA
PROGRAM / SATU FASA ( MEMASANG, MENSERVIS, MENGESAN
PROGRAM’S CODE & NAME KEROSAKAN & MEMBAIK PULIH )



TAHAP / LEVEL L2

NO. DAN TAJUK UNIT
KOMPETENSI /
C02 PENGENDALIAN BAHAN PENDINGIN
COMPETENCY UNIT NO.
AND TITLE

NO. DAN PENYATAAN 1. Melakukan kerja menservis sistem
AKTIVITI KERJA / WORK 2. Melakukan tebus guna dalam kerja menservis
ACTIVITIES NO. AND
STATEMENT 3. Menyediakan rekod pengendalian bahan pendingin


NO. KOD / CODE NUM. ME-020-2:2012/C02/P(2/3) Muka : 1 Drp : 35






TAJUK/TITLE :

MENGGUNAKAN UNIT TEBUS GUNA


TUJUAN/PURPOSE :

Kertas penerangan ini menerangkan kepada murid mengenai kaedah
menggunakan unit tebus guna dalam sistem penyejukan dan penyamanan udara.

NO. KOD / CODE NUM. ME-020-2:2012/C02/P(2/3) Muka / Page : 2
Drpd/of : 35




PENERANGAN/INFORMATION :

Sebagai seorang murid adalah penting untuk mengetahui cara meminimumkan
pelepasan bahan pendingin ke atmosfera semasa kerja-kerja memasang, menservis
dan membaik pulih sistem penyejukan dan penyaman udara semasa menggunakan
unit tebus guna dalam sistem penyamanan udara.

Fokus pengendalian bahan pendingin dan kaedah menggunakan unit tebus
guna merangkumi tajuk seperti :
i. Amalan menservis menggunakan unit tebus guna
ii. Kendalian unit tebus guna dengan kaedah cecair atau gas
iii. Operasi unit tebus guna (Reclaim )
iv. Kaedah Penyimpanan Bahan Pendingin
- Recovery
- Recycle
- Reclaim
v. Kendalian Unit Tebus Guna
vi. Maklumat Asas Bahan Pendingin iaitu R22, R404a, R134a, R407C, R410a,
R123.
vii. Keselamatan Bahan Pendingin
viii. Kesan pelepasan bahan pendingin ke atmosfera
ix. Penipisan Lapisan Ozon
x. Maklumat Asas Minyak Bahan Pendingin
xi. Peraturan Penggunaan Bahan Pendingin
xii. Keselamatan Unit Tebus Guna
xiii. Tekanan Tinggi Unit Tebus Guna
xiv. Tekanan Rendah Unit Tebus Guna
xv. Pelupusan bahan pendingin dan minyak mengikut prosedur yang betul
xvi. Penyimpanan secara luaran dan dalaman
xvii. Kapasiti Silinder Penyimpan
xviii. Keselamatan silinder Penyimpanan Bahan Pendingin

NO. KOD / CODE NUM. ME-020-2:2012/C02/P(2/3) Muka / Page : 3
Drpd/of : 35


TAJUK : MENGGUNAKAN UNIT TEBUS GUNA DALAM SISTEM PENYEJUKAN DAN
PENYAMAN UDARA.

TUJUAN :

 Pelajar dapat menggunakan unit tebus guna dalam sistem penyejukan dan
penyaman udara untuk mengurangkan pelepasan bahan pendingin ke
atmosfera.
 Dapat menjimatkan kewangan, masa dan tenaga.

PENERANGAN :

1. Pengendalian Bahan Pendingin

1.1 Melakukan tebus guna dalam kerja menservis.

i. Amalan menservis menggunakan unit tebus guna

1. Mengurangkan penipisan lapisan ozon dan pemanasan global.
2. Penjimatan dari segi kewangan, masa dan tenaga.

Rujukan :
1. Refrigerant Recovery. By Tim Wagaman, PROMAx ROBINAIR
http://contractingbusiness.com/refrigeration/cb_imp_45613/

ii. Kendalian unit tebus guna dengan kaedah cecair atau gas

Langkah-langkah menggunakan unit tebus guna

















Gambarajah : Menggunakan unit tebus guna

Alatan asas menggunakan unit tebus guna:

a. Tolok pancarongga
b. Pelindung mata keselamatan
c. Sarung tangan
d. Silinder penyimpanan bahan pendingin
e. Alat timbang

NO. KOD / CODE NUM. ME-020-2:2012/C02/P(2/3) Muka / Page : 4
Drpd/of : 35
f. Unit tebus guna

Langkah keselamatan

Langkah-langkah keselamatan hendaklah diberi perhatian semasa
mengendalikan bahan pendingin. Sentiasa memakai pelindung mata
keselamatan dan sarung tangan untuk keselamatan dari memasuki mata
dan mengelakkan berlakunya selaran dingin (frostbite).

Kaedah menggunakan unit tebus guna


Kaedah cecair

























Gambarajah : Kaedah Penyambungan unit tebus guna



























Gambarajah : Langkah Permulaan

NO. KOD / CODE NUM. ME-020-2:2012/C02/P(2/3) Muka / Page : 5
Drpd/of : 35






































Gambarajah : Proses tebus guna



























Gambarajah : Proses akhir tebus guna

NO. KOD / CODE NUM. ME-020-2:2012/C02/P(2/3) Muka / Page : 6
Drpd/of : 35







iii. Operasi unit tebus guna (Reclaim )






















Gambarajah : Pemindahan bahan pendingin dari sistem ke unit tebus
guna (reclaim unit)

Langkah :
1. Sambungkan hos dari injap servis sedutan ke injap salur masuk unit
tebus guna.
2. Sambungkan hos dari injap salur keluar unit tebus guna ke silinder
servis.
3. ON unit tebus guna.
4. Bahan pendingin akan dikumpulkan ke silinder servis.

Info :
Terdapat pelbagai reka bentuk unit tebus guna (reclaim unit).
Penggunaannya bergantung pada manual penggunaan (operating manual)
yang dibekalkan.


iv. Kaedah Penyimpanan Bahan Pendingin

a. Recovery –
Memindahkan bahan pendingin dari sistem dan menyimpannya di dalam
bekas lain disebut recovery. Pembuangan bahan pendingin dari sistem
adalah perlu di dalam keadaan tertentu apabila pembaikan sistem
diperlukan. Untuk mencapai tujuan ini, ia memerlukan peralatan khas.

NO. KOD / CODE NUM. ME-020-2:2012/C02/P(2/3) Muka / Page : 7
Drpd/of : 35


















Gambarajah : Kaedah Penyimpanan Bahan Pendingin


b. Guna Semula (Recycle) –
Recycle adalah satu proses untuk membersihkan bahan pendingin agar
boleh digunakan semula dengan mengasingkan minyak, mengurangkan
kelembapan dan keasidan.

c. Reclaim –
Reclaim adalah kaedah untuk memproses bahan pendingin mengikut
spesifikasi asal bahan pendingin tersebut melalui proses penyulingan.



v. Maklumat Asas Bahan Pendingin iaitu R22, R404a, R134a, R407C,
R410a, R123.


a. Fungsi bahan pendingin:

1. Untuk menyerap haba.
2. Cecair bahan pendingin yang berada di penyejat akan bertukar menjadi
gas dan menyingkirkan haba ini di pemeluwap.
3. Di pemeluwap, gas bahan pendingin bertukar menjadi cecair.


b. Sifat-sifat bahan pendingin yang baik:

1. Kesan-kesan pada haba dan suhu

i. Haba pendam pewapan bahan pendingin mestilah tinggi. Ini
membolehkan kuantiti bahan pendingin yang sedikit menyerap haba
dengan banyak.
ii. Takat beku bahan pendingin mestilah rendah daripada suhu yang
terdapat di mana-mana bahagian dalam sistem itu. Jika ini tidak
diambil kira, bahan pendingin mungkin membeku di penyejat dan
menyebabkan sistem tidak dapat bekerja dengan sempurna.

NO. KOD / CODE NUM. ME-020-2:2012/C02/P(2/3) Muka / Page : 8
Drpd/of : 35
2. Ketumpatan isipadu bahan pendingin

i. Ketumpatan bahan pendingin hendaklah tinggi. Saluran cecair yang
kecil boleh digunakan.
ii. Isipadu wap bahan pendingin mestilah sekecil mungkin. Ini
membolehkan penggunaan saluran sedutan dan nyahcas yang kecil.
Hal ini dapat menjimatkan perbelanjaan ke atas komponen-komponen.

3. Kesan tekanan kepada bahan pendingin

i. Perbezaan tekanan bahan pendingin pada bahagian tinggi dan rendah
seboleh-bolehnya hendaklah rendah.
ii. Apabila tekanan pemeluwap rendah, alat-alat yang ringan dapat
digunakan dan kebocoran boleh dielakkan.


4. Sifat-sifat kimia bahan pendingin

i. Mestilah tahan pada suhu dan tekanan operasi yang terdapat pada
sistem tanpa berubah sifatnya.
ii. Tidak mudah terbakar dan meletup, sama ada dalam bentuk gas atau
cecair semasa bercampur dengan minyak.
iii. Tidak berkarat dan tidak bertindakbalas terhadap alat-alat sistem.
iv. Tidak beracun dan memberi kesan sampingan kepada hidupan seperti
manusia, tumbuhan dan haiwan.

5. Sifat-sifat bahan pendingin

i. Tidak mudah terbakar.
ii. Boleh larut dengan minyak supaya pelinciran berkesan.
iii. Tidak berbahaya apabila bertindakbalas dengan minyak walaupun
dengan kehadiran kelembapan.
iv. Mempunyai rintangan tinggi pada elektrik. Ini untuk mengelakkan
pengaliran arus elektrik pada sistem.

c. Mengenal bahan pendingin dengan nombor

 Bahan pendingin dapat dikenali melalui nombor.
 Biasanya, nombor ini bermula dengan R, bermaksud bahan pendingin.
 Bahan dingin yang biasa digunakan dalam sistem penyejukan dan
penyaman udara R-11, R12, R-22, R-500, R-502, R-503, R504, R-717.

d. Kumpulan bahan pendingin;

Bahan pendingin terbahagi kepada tiga kumpulan:

• Kumpulan pertama – yang paling selamat digunakan
• Kumpulan kedua - beracun dan sesetengahnya mudah terbakar.
• Kumpulan ketiga - mudah terbakar.

NO. KOD / CODE NUM. ME-020-2:2012/C02/P(2/3) Muka / Page : 9
Drpd/of : 35

i. Bahan Pendingin Kelas Pertama

a) R-11 Trikloromono Florometana CCI3F
b) R-12 Diklorodiflorometana CCI2F2
c) R-22 Monoflorodiflorometena CHCIF2
d) R-500 73.8% R-12 dan 26.2% R-152a CCI2F2/ CH3CHF2
e) R-502 48.8% dan 51.2% R-115 CHIF2/ CCIF2CF3
f) R-503 41.1% R-23 dan 59.9% R-13 CHF3/ CCIF3
g) R-504 48.2% R-32 dan 51.8% R-115 CH2 F2/ CF3 CCIF2
h) R-774 Karbon Dioksida CO2

Bahan dingin yang biasa dan banyak digunakan dalam sistem penyejukan
dan penyamanan udara ialah R-12, R-22, R-11 dan R-502. Oleh itu, kertas
penerangan ini hanya memberikan penerangan tentang sifat-sifat bahan
pendingin yang biasa digunakan sahaja.







ii. Bahan Pendingin Kumpulan Kedua

Bahan pendingin kumpulan ini bersifat toksik, agak mudah tebakar dan
mengganggu keselesaan manusia jika tersedut. Di antara bahan
pendingin kumpulan ini termasuklah:

a) R-40 metil klorida CH3CI
b) R-160 etil klorida C2H5CI
c) R-611 metil formata C2H4O2
d) R-717 ammonia NH3
e) R-764 sulfur dioksida SO2
f) R-1130 dikloroetilena C2H2CI2



iii. Bahan Pendingin Kumpulan Ketiga

Bahan pendingin ini mudah terbakar apabila bercampur dengan udara
dan tidak digunakan lagi. Bahan pendingin kumpulan ini adalah seperti
berikut:

a) R-290 propana C3H3
b) R-600 butana C4H10
c) R-170 etana C2H6

NO. KOD / CODE NUM. ME-020-2:2012/C02/P(2/3) Muka / Page : 10
Drpd/of : 35
e. Kod Warna Bagi Silinder Bahan Pendingin

Untuk memudahkan Silinder bahan pendingin dikenali, kod warna
digunakan. Ini mustahak untuk mengelakkan sesuatu bahan pendingin
daripada bercampur dengan bahan pendingin yang lain pada sistem. Walau
bagaimanapun seseorang mestilah mengenali dan membaca pelekat
bahan pendingin pada Silinder. Sesetengah pengusaha tidak
menggunakan kod warna ini. Jadual di bawah menunjukkan warna Silinder
bahan pendingin.


Kod dan jenis
Gambar foto bahan pendingin Kod warna Silinder
bahan pendingin

R22 Hijau













R12 Putih








R404a Jingga











R134a Biru muda

NO. KOD / CODE NUM. ME-020-2:2012/C02/P(2/3) Muka / Page : 11
Drpd/of : 35
Kod dan jenis
Gambar foto bahan pendingin Kod warna Silinder
bahan pendingin

R407C Oren













R410a Merah jambu












R123 Biru













f. Silinder Bahan Pendingin

Silinder bahan pendingin dibuat daripada keluli aluminium. Silinder yang
besar mempunyai palam lebur untuk keselamatan apabila berlaku lebihan
tekanan atau terlampau panas.

Terdapat lima jenis Silinder bahan pendingin:

Jenis Silinder Bahan Pendingin Ciri-ciri
a. Silinder penyimpan  Kuantiti menyimpan bahan pendingin :
45 – 70 kg
 Lebih murah daripada silinder buangan
 Kebanyakan silinder penyimpan sekarang
mempunyai dua injap : Satu untuk wap dan
satu lagi untuk cecair
 Boleh memindahkan bahan pendingin dari
silinder penyimpan ke silinder servis dengan
membuka injap yang mengeluarkan cecair

NO. KOD / CODE NUM. ME-020-2:2012/C02/P(2/3) Muka / Page : 12
Drpd/of : 35
Jenis Silinder Bahan Pendingin Ciri-ciri
b. Silinder servis  Kuantiti menyimpan bahan pendingin :
13.7 kg
 Digunakan untuk kerja-kerja menservis
 Boleh diisi semula







c. Silinder buangan (guna-buang)  Kuantiti menyimpan bahan pendingin :
13.7 kg
 Digunakan untuk kerja-kerja menservis
 Tidak boleh diisi semula








d. Silinder pengecas mudah alih  Kuantiti menyimpan bahan pendingin :
1 - 2 kg











e. Unit tebus guna (Reclaim unit)  Kuantiti menyimpan bahan pendingin :
13.7 kg
 Kitar semula cecair bahan pendingin
 Pengudaraan bahan pendingin secara tidak
sah ke atmosfera menyebabkan kerosakan
kepada alam sekitar






vi. Keselamatan Bahan Pendingin (Refrigerant safety)

1. Bahan pendingin yang digunakan dalam penyejukan dan penyaman udara
membentangkan tiada masalah dalam penggunaan dan pengendalian biasa.
Walau bagaimanapun, mereka hendaklah sentiasa digunakan dengan cara
yang betul untuk mengelakkan potensi bahaya.
2. Kebanyakan bahan pendingin mempunyai takat didih yang rendah, sekali gus
pakaian pelindung dan pelindung mata hendaklah sentiasa digunakan untuk
mengelakkan frosbite.

NO. KOD / CODE NUM. ME-020-2:2012/C02/P(2/3) Muka / Page : 13
Drpd/of : 35
3. Cecair bahan pendingin mempunyai takat didih yang tinggi boleh
menyebabkan kerengsaan kulit.
4. Bahan pendingin memeluwap dengan mudah pada tekanan atmosfera. Jika
bahan pendingin menyentuh permukaan kulit, haba pendam pemeluwapan
akan memindahkan haba dari kulit. Frosbite boleh berlaku.
5. Jika bahan pendingin terkena mata, ia boleh membekukan (freeze) mata,
menyebabkan buta.
6. Kemalangan yang melibatkan bahan pendingin hendaklah segera dirujuk
kepada doktor.
7. Bahan pendingin hendaklah disimpan hanya dalam silinder dengan label yang
menyatakan spesifik bahan pendingin.
8. Wap fluorocarbon adalah lebih berat daripada udara dan cenderung untuk
terkumpul di kawasan rendah. Ia akan menggantikan udara di dalam bilik.
Sesiapa yang menyedut wap ini tidak akan sedarkan diri (consciousness).
9. Peralatan yang mengukur peratus oksigen di udara hendaklah disediakan dan
digunakan. Udara hendaklah mengandungi kandungan oksigen minimum
19.1%.
10. Pendedahan kepada bahan pendingin hendaklah dielakkan. Penyedutan
kepada jumlah bahan pendingin yang berlebihan boleh membawa kepada
serangan jantung dan kemungkinan kematian.


a. Langkah-langkah keselamatan semasa menggunakan bahan pendingin

Walaupun kebanyakan bahan pendingin yang digunakan masa sekarang boleh
dikatakan tidak berbahaya, namun begitu langkah-langkah keselamatan perlu
diambil kira semasa menggunakannya.

Langkah-langkah keselamatan yang perlu diikuti adalah seperti berikut:

1. Apabila berlaku kebocoran, tentukan bilik cukup pengalihudaraan sebelum
membaikinya. Periksa tekanan dengan memasang tolok pancarongga.
2. Periksa jenis bahan pendingin sebelum mengecas untuk mengelakkan bahan
pendingin bercampur. Jika bahan pendingin adalah dari jenis florokarbon,
jauhkan dari api. Ini adalah untuk mengelakkannya daripada menjadi gas
beracun apabila bertemu dengan api.
3. Gunakan pelindung mata dan sarung tangan semasa mengecas. Ini untuk
mengelakkan mata, kulit dan tangan terkena bahan pendingin dan juga
mengelakkan kecederaan.
4. Mengecas mestilah dilakukan di bahagian tekanan rendah dalam bentuk wap
bahan pendingin sahaja. Mengecas dengan cecair boleh merosakkan
pemampat dan unit boleh meletup
5. Cecair bahan pendingin boleh membekukan kulit dan mengakibatkan ‘frost
bite’. Jika ini berlaku, basuh bahagian yang terkena bahan pendingin dengan
segera.
6. Kemalangan akibat daripada bahan pendingin hendaklah dirawat oleh doktor.

NO. KOD / CODE NUM. ME-020-2:2012/C02/P(2/3) Muka / Page : 14
Drpd/of : 35
7. Jangan mengisi bahan pendingin ke dalam silinder servis sehingga penuh. Jika
ini dilakukan, tekanan hidrostatik dalam silinder akan menyebabkan silinder
meletup.
8. Simpan silinder bahan pendingin di tempat yang sejuk dan kering. Jangan
menggunakan silinder bahan pendingin sebagai roda (menggoleknya).
9. Minyak yang terdapat dalam pemampat akan menjadi asid apabila pemampat
terbakar. Jangan sentuh minyak ini dengan tangan.
10. Kebanyakan bahan pendingin adalah lebih berat daripada udara. Bahan ini
pula boleh bercampur dengan udara di dalam bilik jika berlaku sebarang
kebocoran. Hal ini boleh menyebabkan seseorang itu sesak nafas sekiranya
tersedut udara.


vii. Kesan pelepasan bahan pendingin ke atmosfera
(Impact of refrigerant emission to the atmosphere)

Kesan-kesannya adalah seperti berikut:

1. Penipisan lapisan ozon
2. Pemanasan global
3. Hujan asid

Hujan asid ialah hujan yang mengandungi asid lemah iaitu pH kurang
daripada 5.6. Hujan asid terjadi akan apabila gas-gas oksida seperti
kandungan karbon monoksida, sulfur dioksida dan nitrogen oksida yang
dibebaskan oleh kilang dan kenderaan bercampur dengan wap air di udara
dan meningkat dalam udara. Gas-gas ini larut dalam wap-wap air yang
menjadikannya berasid. Wap air yang bercampur dengan gas-gas ini turun ke
bumi sebagai hujan asid. Pertambahan kedua-dua sebatian adalah diakibatkan
oleh sumber-sumber pencemaran seperti asap industri dan bahan cemar
kenderaan bermotor.





















Rajah : Skala pH

NO. KOD / CODE NUM. ME-020-2:2012/C02/P(2/3) Muka / Page : 15
Drpd/of : 35




















Rajah : Pembentukan Hujan Asid

Kawasan perindustrian yang pesat dikenalpasti sebagai kawasan yang
mempunyai nilai keasidan air hujan yang tinggi disebabkan ruang udara yang
mengandungi gas beracun.

1. Kesan-kesan:

a. Tumbuh-tumbuhan
 Menyebabkan perubahan komposisi bahan organik dalam tanah kerana
kandungan nutrien yang diperlukan oleh tumbuh-tumbuhan akan terhakis.
 Mengancam mikro organisma dalam tanah.
 Menjejaskan proses pereputan dan penguraian bangkai haiwan dan tumbuh-
tumbuhan.
 Musnahkan tisu daun dan mereputkan akar tumbuh-tumbuhan.
 Menyebabkan kerosakan hutan dan hasil tanaman.
























Hujan asid di Hutan Jizera Mountains, Czech
Credit: Lovecz -Prague

NO. KOD / CODE NUM. ME-020-2:2012/C02/P(2/3) Muka / Page : 16
Drpd/of : 35
b. Kerosakan bangunan
 Hujan asid merosakkan bangunan lama.
Contoh : Tugu Peringatan dan artifak-artifak bersejarah
 Hujan asid yang menyerap ke dalam batu bata dan gangsa akan mengalami
tindak balas kimia – batu menjadi reput dan gangsa terurai.
 Menjejaskan kekuatan dan kekukuhan konkrit dan cat bangunan.


















c. Mengancam hidupan akuatik
 Apabila keasidan air meningkat, bahan-bahan logam akan larut dalam air.
Contoh : alimunium, zink dan raksa.
 Pertambahan logam-logam beracun ini akan mengurangkan aktiviti
mikrobiologi seperti zooplankton dan fitoplankton. Akibatnya bekalan makanan
untuk ikan terjejas.
 Hujan asid juga akan merosakkan telur-telur ikan dan menjejaskan
perkembangan embrionya.


d. Mengancam Kesihatan manusia
 Bila hujan asid berlaku di kawasan sungai atau tasik, bahan logam dalam
tanah akan bertindakbalas dengan air berasid untuk menghasilkan pelbagai
logam dan sebatian asid bertoksik.
 Minuman tercemar kerana mengandungi antimoni, stanum dan plumbum yang
tinggi.
 penyakit yang boleh diakibatkan oleh pencemaran air hujan asid ialah
leukemia.

2. Punca-punca

a. Punca daripada kegiatan manusia

i. Kegiatan industri :
Menghasilkan sulfur dioksida dan nitrogen melalui pembakaran bahan api fosil
di kilang-kilang dan pembakaran arang batu bermutu rendah menyebabkan
pembebasan gas sulfur dioksida yang banyak ke atmosfera.
ii. Proses peleburan bijih timah :
Peleburan yang banyak akan membebaskan gas sulfur dioksida terutamanya
peleburan timah kuprum.
iii. Aktiviti sistem pengangkutan :

NO. KOD / CODE NUM. ME-020-2:2012/C02/P(2/3) Muka / Page : 17
Drpd/of : 35
Asap ekzos membebaskan gas nitrogen dioksida dan nitrik oksida semasa
pembakaran pada suhu tinggi di silinder kereta.
iv. Kegiatan pertanian :
Penggunaan baja nitrogen akan menghasilkan gas nitrogen, pembakaran
terbuka bungkusan plastik baja dan sisa kayu membebaskan sulfur dioksida
dan pereputan najis lembu akan membebaskan gas metana dan oksida nitrus
menyebabkan hujan asid nitrik.

b. Punca semulajadi

i. Letupan gunung berapi :
Membebaskan gas sulfur dioksida, nitrogen dioksida, karbon dioksida dan
karbon monoksida.
ii. Penguraian bahan organik :
Aktiviti bakteria dalam tanah menukarkan nitrat kepada nitrit dan menghasilkan
gas nitrogen semasa hujan kilat. Selain itu, penguraian bahan organik dan
najis haiwan oleh bakteria anaerobik mengakibatkan penurunan sulfur seperti
desulfovibrio di mana ianya menukarkan sulfat kepada hidrogen sulfida.
Anaerobik beerti dalam keadaan tidak beroksigen biasanya di kawasan air
bertakung seperti di kawasan tanah lembap. Dalam proses penurunan sulfat
ini, bakteria mendapatkan tenaga untuk hidup. Hidrogen sulfida bergabung
dengan oksigen (udara) untuk membentuk sulfur dioksida. Sulfur dioksida ini
bertindak balas dengan air hujan dan menghasilkan hujan asid.
iii. Semburan Lautan :
Lautan memang kaya dengan kandungan klorida dan sulfat yang terdapat di
atas permukaan atau di bawah lautan. Fitoplankton marin adalah merupakan
sumber penting dalam edaran sulfur di lautan di mana ianya akan
membebaskan bahan sulfur yang mudah meruap seperti dimethylsulfida
(DMS). Kandungan DMS di udara akan dioksidakan kepada sulfat dan
menghasilkan hujan asid. Fitoplankton membebaskan DMS untuk melindungi
diri daripada kesan negatif kemasinan tinggi lautan dan kesan pembekuan.
iv. Kebakaran hutan :
Membebaskan gas-gas pencemar seperti gas nitrogen dioksida.

3. Langkah-langkah mengatasi

Bagi menangani masalah hujan asid yang kian hangan melanda dunia, sejajar
dengan perkembangan sains dan teknologi, beberapa langkah selamat boleh
dijalankan.

a. Tasik yang tercemar boleh dipulih melalui proses liming di mana batu kapur
merupakan bahan utama dan diletakkan ke dalam air tasik yang berasid untuk
dineutralkan; eg. tasik-tasik di West Wales, Canada telah menjalankan proses
membaik pulih tasik-tasik yang telah tercemar, pH tasik ini 5.5 - 7.0.
b. Menghadkan pelepasan gas pencemar udara ke atmosfera dengan
menggunakan bahan api yang rendah kandungan sulfur dan secara tidak
langsung boleh mengurangkan gas sulfur dioksida.

NO. KOD / CODE NUM. ME-020-2:2012/C02/P(2/3) Muka / Page : 18
Drpd/of : 35
c. Memperkenalkan pemasangan 'scrubbers' di cerobong asap di kilang-kilang
untuk menapis gas sulfur dioksida.
d. Penggunaan sistem denitrifikasi dan dinyahsulfur, contohnya arang batu
direnyukkan dan dicampurkan dengan batu kapur, dengan ini, kandungan
sulfur dalam arang batu akan bertingdak balas dengan kalsium karbonat dan
menghasilkan kalsium sulfat dan gypsum sebagai hasil sampingan.
e. Mempertingkatkan lagi teknologi 'flash smelting' yang sering digunakan oleh
pelebur kuprum, pembebasan sulfur dioksida global dapat dikurangkan 5-10
ton setahun.
f. Menggalakkan pemasangan pengubah bermangkin (catalytic converter) pada
enjin kenderaan, ini dapat mengurangkan gas NOx sebanyak 90% di mana gas
pencemar dapat diubah sebelum dilepaskan ke atmosfera. Ini bertujuan untuk
mengurangkan gas karbon monoksida dan nitrogen oksida asap ekzos
g. Dari segi perundangan, boleh ditingkatkan lagi mengenai pengawalan
pencemaran alam sekitar.
h. Sebagai individu, kita perlu sentiasa memastikan kenderaan kita dalam
keadaan yang baik memandangkan bilangan kenderaan berdaftar di Malaysia
adalah semakin meningkat.
i. Bagi meningkatkan kesedaran dalam masyarakat, perlu adakan kempen,
ceramah atau pun aktiviti kemasyarakatan bagi memastikan setiap individu
dalam sesuatu masyarakat memainkan peranan untuk memelihara alam
sekitar.

Hujan asid boleh dielakkan sekira aktiviti manusia dalam bidang
perindustrian dan pembangunan ekonomi dikurangkan. Semua pihak harus
bertanggungjawab mengurangkan kesan hujan asid kerana implikasi kepada
kehidupan akan memberi kesan yang berpanjangan.




4. Pulau haba

a. Ciri-ciri cuaca di bandar yang mengalami pulau haba
Kawasan bandar yang mengalami pulau haba mempunyai ciri-ciri cuaca yang
tersendiri dan berbeza dengan kawasan pinggirannya. Antara ciri-ciri tersebut
ialah:

i. Suhu yang lebih tinggi atau cuaca yang lebih panas di kawasan bandar
berbanding dengan kawasan pinggir bandar. Kecerunan suhu adalah tinggi di
pusat bandar kemudian semakin menurun menghala ke pinggirnya.
ii. Kelembapan udara yang rendah. Kewujudan udara kering di bandar berbanding
dengan pinggirnya yang lebih lembap dan nyaman.
iii. Kekerapan kejadian hujan perolakan yang lebih tinggi di bandar berpunca
daripada kadar sejatan permukaan yang tinggi dari haba yang lebih banyak
tersimpan di bandar.

NO. KOD / CODE NUM. ME-020-2:2012/C02/P(2/3) Muka / Page : 19
Drpd/of : 35














Rajah : Hujan
perolakan

iv. Wujudnya tekanan udara yang rendah akibat suhu yang tinggi di pusat bandar.
Kesannya tiupan angin yang lebih kencang bertiup masuk dari luar ke kawasan
pusat bandar. Kejadian ini dikenali sebagai badai.
v. Komposisi udara atau lapisan udara yang tebal diselaputi jerebu dan bahan
pencemar khususnya dalam keadaan udara yag lebih kering di bandar.

b. Sebab-sebab terjadinya pulau haba di bandar.

i. Kekurangan litupan tumbuhan atau pokok-pokok peneduh yang mampu
bertindak menyederhanakan suhu. Perubahan landskap yang ketara dari hutan
semula jadi bertukar kepada “hutan batu”.
ii. Adanya banyak bahan atau sumber yang boleh menyerap dan menyimpan
bahangan matahari sebagai haba pendam seperti bangunan konkrit, tar, aspalt,
bahan-bahan pencemar udara dan sebagainya. Bahangan matahari yang
tersimpan di waktu siang akan dibebaskan di waktu malam.
iii. Perlepasan gas-gas rumah hijau seperti karbon dioksida, karbon monoksida dan
hidrokarbon daripada kenderaan dan industri yang juga mampu memerangkap
bahangan matahari.




















iv. Perlepasan banyak tenaga haba di bandar yang berpunca dari sumber
janakuasa kilang, sumber kenderaan bergerak dan juga dari metabolisme badan
manusia sendiri yang ramai tinggal di bandar.

NO. KOD / CODE NUM. ME-020-2:2012/C02/P(2/3) Muka / Page : 20
Drpd/of : 35
c. Langkah mengurangkan fenomena pulau haba di bandar.

i. Meningkatkan kawasan hijau atau ‘zon penampan’ di kawasan bandar dengan
membanyakkan kawasan hijau bermakna dapat meningkatkan proses sejatan
di kawasan bandar dan mengurangkan kadar penyimpanan haba pendam oleh
bahan-bahan binaan. Oleh demikian, keadaan persekitaran bandar menjadi
lebih sejuk apabila kadar kelembapan bandingan lebih tinggi.



















ii. Peningkatan suhu bandar sehingga membawa kepada pembentukan Pulau
Haba boleh juga dikurangkan melalui peningkatan kawasan badan air.
Peranan badan air dalam mengurangkan suhu di kawasan bandar. Selain itu,
usaha membanyakkan kawasan pancutan air di kawasan bandar boleh juga
mengurangkan kadar suhu yang tinggi. Pancutan air mampu meningkatkan
kadar kelembapan bandingan dan dengan itu mengurangkan suhu sekitaran
dalam bandar.



















iii. Pengurangan penggunaan bahan berbentuk cermin atau yang mampu
memantulkan bahangan pada kadar yang tinggi. Ini disebabkan peningkatan
pantulan bahangan boleh meningkatkan pembebasan haba ke ruang sekitaran
bandar. Dengan itu, boleh meningkatkan kadar suhu bandar sehingga
membentuk pulau haba.
iv. Konsep penanaman pokok di atas bumbung-bumbung bangunan yang rata
atau konsep bumbung hijau. Dengan cara ini, masalah banjir kilat di kawasan
bandar boleh dikurangkan di samping mengurangkan masalah suhu bandar
yang tinggi.

NO. KOD / CODE NUM. ME-020-2:2012/C02/P(2/3) Muka / Page : 21
Drpd/of : 35


5. Jerebu

Jerebu ialah keadaan kehadiran partikel terampai di atmosfera seperti gas-gas,
debu, habuk, dan zarah di dalam keadaan udara kering. Pada amnya
fenomena jerebu juga berpunca daripada pencemaran udara.

1. Punca - Punca Jerebu

Punca utama jerebu adalah akibat daripada :
a. Pembakaran Secara Terbuka
b. Asap Dari Kilang
c. Asap Dari Kenderaan

2. Langkah Mengurangkan Masalah Jerebu

a. Hindari daripada membakar bahan buangan secara terbuka. Kebanyakan
kejadian jerebu setempat disebabkan oleh aktiviti ini
b. Peningkatan kenderaan bermotor di jalanraya. Untuk mengurangkan jerebu,
kenderaan perlulah diselenggara dengan baik disamping memilih bahan api
yang rendah bahan cemarnya
c. Pembukaan tanah secara meluas bukan sahaja menyebabkan hakisan dan
penurunan gred tanah. Promosi ke arah penanaman semula pokok dan
pengurangan pembukaan tanah boleh mengurangakan jerebu.


v. Penipisan lapisan ozon (Ozone depletion)


Konsep Penipisan lapisan Ozon

 Berlaku di ruang Stratosfera. Lapisan ozon di lapisan stratosfera semakin nipis
atau berlubang menyebabkan sinaran ultra ungu sampai ke permukaan bumi
menyebabkan suhu meningkat.
 Melibatkan pemusnahan ikatan kovalen tiga atom oksigen yang membentuk lapisan
ozon oleh Kloroflorokarbon (CFC) dan Halon yang juga dibebaskan daripada industri
dan pengguna. CFC mudah bertindak balas dengan atom oksigen dalam ozon dan
membentuk klorin monoksida (GLO). Ikatan kovalen GLO akan putus apabila
menerima sinar lembayung (UV) matahari dan akan membebaskan atom klorin yang
akan menyerang pula atom oksigen yang lain. Proses yang berterusan akan
menyebabkan lapisan ozon semakin menipis dan seterusnya meningkatkan
kemasukan bahangan matahari ke ruang atmosfera bumi.

NO. KOD / CODE NUM. ME-020-2:2012/C02/P(2/3) Muka / Page : 22
Drpd/of : 35

















































Rajah : Pemanasan Global dan Penipisan Ozon

1. Kepentingan Ozon

a. Ozon tertumpu di bawah stratosfera di antara 15 dan 30 km di atas permukaan bumi
yang dikenali sebagai 'lapisan ozon'. Ozon terhasil dengan pelbagai tindakbalas kimia,
tetapi mekanisme utama penghasilan dan perpindahan dalam atmosfera adalah
penyerapan tenaga sinaran ultra-lembayung (UV) daripada matahari.
b. Ozon (O3) dihasilkan apabila O2 menyerap sinaran UV pada jarak gelombang 242
nanometer dan disingkirkan dengan foto-pengasingan dari sinaran bagi jarak
gelombang yang besar daripada 290 nm. O3 juga merupakan penyerap utama
sinaran UV antara 200 dan 330 nm. Penggabungan proses-proses ini adalah efektif
dalam mengekalkan kemalaran bilangan ozon dalam lapisan dan penyerapan 90%
sinaran UV.

NO. KOD / CODE NUM. ME-020-2:2012/C02/P(2/3) Muka / Page : 23
Drpd/of : 35








































2. Kegunaan ozon

a. Ozon digunakan dalam bidang perubatan untuk mengubati pesakit dengan cara
terkawal dan mempunyai penggunaan yang meluas seperti di Jerman. Antaranya
ialah untuk rawatan kulit terbakar.
b. Manakala dalam perindustrian, ozon digunakan untuk:-
i. Menyah-kuman sebelum dibotolkan (antiseptik).
ii. Menghapuskan pencemaran dalam air (besi, arsenik, hidrogen sulfida, nitrit, dan
bahan organik kompleks yang dikenali sebagai warna).
iii. Membantu kepada proses flocculation (proses pengabungan molekul membantu
penapis menghilangkan besi dan arsenik).
iv. Mencuci, dan memutihkan kain (dipaten).
v. Membantu mewarnakan plastik.
vi. Menentukan ketahanan getah.

3. Punca-punca

a. Perindustrian - industri yang membebaskan kloroflorokarbon dan halon seperti industri
pendingin hawa, industri keluaran foam, industri aerosol, industri kimia dan lain-lain.
Contoh:
i. Penggunaan bahan CFC dalam pembuatan pendingin hawa dan
penyembur aresol.
ii. Penggunaan baja organik yang berterusan dalam pertanian yang
menghasilkan nitrogen oksida.
b. Pembakaran bahan api fosil yang menghasilkan nitrogen dioksida.
c. Ujian senjata nuklear.

NO. KOD / CODE NUM. ME-020-2:2012/C02/P(2/3) Muka / Page : 24
Drpd/of : 35
d. Peperangan yang menggunakan bahan letupan.
e. Jet supersonik yang melalui lapisan stratosfera.
f. Penyahutanan - Pembalakan yang berterusan menyebabkan kandungan
karbon dioksida yang tinggi dalam udara.
g. Pembakaran hutan.

4. Kesan-kesan

a. Gangguan kesihatan seperti strok haba, penyakit kulit, mudah demam, katarak mata,
kehilangan air dalam badan dan lain-lain yang berkaitan dengan cuaca panas.
b. Menjejaskan bekalan air kepada penduduk - Cuaca panas melampau / kemarau
menyebabkan sumber-sumber air khususnya sungai, tasik dan empangan akan
terjejas seterusnya bekalan air bersih kepada penduduk juga terjejas.
c. Cepat merebaknya penyakit seperti taun dan malaria yang amat merbahaya kepada
manusia dan boleh membawa maut.
d. Menjejaskan persekitaran sosial penduduk seperti riadah kerana cuaca terlalu panas.
e. Risiko banjir laut dan penenggelaman kawasan daratan pantai yang mungkin menjadi
petempatan manusia akibat pencairan ais benua yang terjadi apabila suhu dunia
meningkat.

5. Langkah-langkah mengurangkan/mencegah

a. Penguatkuasaan undang-undang Akta Kualiti Alam Sekitar 1974.
Contoh :
i. Denda, kompaun, menarik lesen ke atas penyumbang masalah/punca penipisan ozon.
ii. Laporan EIA bagi projek pembangunan kepada Pengarah JAS.

b. Pengurusan strategik
Contoh :
i. Menggunakan tenaga alternatif seperti solar, angin, hidro dan lain-lain.
ii. Mengurangkan ujian tenaga nuklear.
iii. Mengurangkan pembakaran terbuka.
iv. Sektor pertanian menggunakan kaedah tebang reput, guna baja organik dan teknik
kawalan biologi.
v. Melakukan penghutanan semula / perladangan hutan.

c. Pendidikan
Contoh:
i. Kempen, forum, seminar kepentingan menjaga alam sekitar.
ii. Pendidikan melalui subjek di sekolah seperti subjek Pendidikan Moral dan Pendidikan
Sivik.

NO. KOD / CODE NUM. ME-020-2:2012/C02/P(2/3) Muka / Page : 25
Drpd/of : 35
6. Peranan Anda dalam Mencegah Penipisan Ozon

Anda mempunyai peranan untuk mencegah penipisan lapisan ozon. Peranan
anda mungkin kecil tetapi bayangkan jika semua manusia bekerja bersama-
sama, keputusan akan menjadi luar biasa. Setiap seorang perlu mengikuti
garis panduan di bawah:

i. Peralatan elektronik mengeluarkan CFC di udara walaupun ia tidak digunakan
dan hanya dipasang masuk (plugged in). Oleh itu, sentiasa menanggalkan
palam bekalan kuasa (plug) alat elektronik apabila tidak digunakan.
ii. Berjalan dan mengelakkan penggunaan kenderaan jika boleh. Langkah-
langkah mudah seperti menggunakan pengangkutan awam.
iii. Mengutamakan pembelian peralatan cekap tenaga seperti lampu kalimantang,
produk-produk ini biasanya dilabelkan sebagai jimat tenaga.
iv. Menanam pokok, walaupun ianya tidak memainkan peranan langsung dalam
penipisan lapisan ozon, ia berupaya untuk menyerap sinaran UV yang banyak
dan dapat melindungi alam sekitar.
v. Menggantikan peti sejuk lama anda dan penyaman udara yang tidak cekap
tenaga. Ia adalah penyumbang utama CFC di udara.




iii. Pemanasan global (Global Warming)



Definisi

Pemanasan global berkaitan dengan peningkatan suhu dunia. Suhu
bumi telah meningkat dua darjah dan kadarnya berbeza mengikut benua dan
kawasan tertentu. Kajian mendapati kawasan Artik lebih pantas menjadi panas
berbanding kawasan lain. Perubahan iklim biasanya berlaku dalam tempoh
10,000 tahun tetapi kini perubahan iklim berubah dalam tempoh 100 tahun
sahaja, jarak hanya 2 generasi sahaja.

Suhu bumi meningkat sejak tahun-tahun 90an. Kajian mendapati iklim
panas melampau di Perancis, iklim lebih panas di rantau Siberia dan pencairan
"permafrost" (lapisan tanah yang kekal beku di rantau paling sejuk) terutamanya
di rantau Artik. Ahli sains meramalkan keseluruhan ais laut di Artik akan cair
pada musim panas 2099. Litupan ais Greenland dan Antartika Barat akan
mencair. Paras laut akan meningkat kira-kira 7 meter secara mendadak.


Faktor pemanasan global

Panel Antara Kerajaan tentang Perubahan Cuaca (IPCC) ditubuhkan
pada 1988 oleh Pertubuhan Meteorologi Sedunia serta Program Alam Sekitar
Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (PBB). Kegiatan terasnya adalah
menyemak dan menilai maklumat saintifik, teknikal dan sosio-ekonomi yang
terkini. Saintis alam sekitar telah ditempatkan dipelbagai lokasi strategik dan
mengumpulkan laporan ilkim dan cuaca seluruh dunia secara sistermatik.

NO. KOD / CODE NUM. ME-020-2:2012/C02/P(2/3) Muka / Page : 26
Drpd/of : 35
Dapatan daripada kajian ini amat memeranjatkan terutama berhubung tentang
faktor pemanasan global dan kesan jangka pendek dan panjang daripadanya.

 Laporan 1 (1990) dan Laporan 2 (1995) IPCC menunjukkan banyak
ketidakpastian iklim dunia dan bersifat negatif. Pemanasan global ini akan
menjejaskan manusia atau tamadunnya.
 Laporan ketiga (2001) berkisar kepada "Menangani Perubahan Iklim.
 Laporan Penilaian Keempat tentang (Perubahan Iklim 2007).

Kajian mendapati 98 % punca pemanasan global ialah pelepasan karbon
dioksida akibat pembakaran bahan bakar fosil yang telah dilakukan sejak abad
ke-18. Perubahan penggunaan tanah menyumbang 30 peratus pelepasan
karbon dioksida. Kesan rumah hijau lebih hebat dan iklim dunia akan berubah
secara mendadak, tanpa dapat dibendung lagi.


Pelepasan karbon dioksida


Impak pelepasan karbon dioksida tidak difahami ramai kerana gas tersebut
tidak berbau dan bukan toksik.Konsentrasi karbon dioksida di atmosfera telah
meningkat daripada kira-kira 280 bahagian sejuta (ppm) dicatat di kurun ke-18
(sebelum era revolusi perindustrian) kepada 379 ppm pada tahun 2005.

Menjelang 2099 kadarnya meningkat kepada 700 ppm jika cara hidup
sekarang berterusan. Secara bandingan , planet lain seperti Marikh, suhunya
kira-kira 400 darjah celcius dan 90 peratus daripada atmosferanya adalah
karbon dioksida. Hampir tiada kehidupan di Marikh dan bumi akan menjadi
seperti itu.

IPCC mendesak seluruh kerajaan dan penduduk dunia menstabilkan
tahap karbon dioksida di atmosfera kepada paras yang boleh diuruskan iaitu
450 ppm. Bagi menghapuskan kepekatan karbon dioksida di dalam atmosfera,
ia mengambil masa antara 200 atau 300 tahun . Walau apapun tindakan
pemulihan dilakukan , untuk kembali pulih amat sedikit.


Mulai abad ke-18 majoriti warga dunia menggunakan bahan bakar fosil
daripada sumber asas air atau kayu. Dunia ada banyak alternatif tetapi kita
tidak menggunakannya secara bijak , berkesan dan menyeluruh. Kita terlalu
bergantung kepada bahan bakar fosil. Negara membangun seperti India dan
China tidak setuju dengan pengurangan pengggunaan bahan bakar fosil. 2
bilion penduduk di India dan China menggunakan bahan bakar fosil secara
keterlaluan.


Kesan pemanasan global di Malaysia

Sumber ekosistem yang ada telah digunakan ke paras maksimum dengan
penangkapan ikan berlebihan dan pemupusan kawasan besar hutan. Enam
bilion penduduk dunia kini menggunakan sumber asli bumi secara berlebihan
dan tidak terkawal . Jika pemanasan global berterusan , manusia dan
tamdunnya akan pupus sebagaimana pupusnya dinosaur.

Ramalan saintis menunjukkan peningkatan 7.0 meter paras laut,
kawasan rendah seperti Kuala Muda (Kedah) dan Kelantan akan ditenggelami

NO. KOD / CODE NUM. ME-020-2:2012/C02/P(2/3) Muka / Page : 27
Drpd/of : 35
air. Keadaan monsun akan bertukar sama sekali kerana kita akan menerima
lebih banyak hujan sewaktu monsun timur laut, yang bermakna lebih banyak
kejadian banjir.

Kesedaran rakyat Malaysia dan amnya masyarakat dunia sukar
ditingkatkan. Hanya 3 /10 rakyat Malaysia yang prihatin kepada isu-isu alam
sekitar. Kejadian gempa bumi 26 Disember 2004 dan banjir besar di Johor
adalah pengajaran terbaik. Mendidik bukanlah untuk membuat mereka cemas
tetapi meminta mereka bertindak secara betul dan tepat.

Tenaga alternatif

Tenaga alternatif seperti tenaga nuklear dan suria sebagai alternatif yang
berdaya maju. Malaysia perlu meneroka dan mempelajari sendiri tenaga
nuklear sebagaimana Korea dan Jepun. Malaysia menerima 300 hingga 400
watt satu meter persegi cahaya matahari.

Pemanasan global merupakan peningkatan purata suhu atmosfera
permukaan bumi secara global dan disebabkan oleh aktiviti manusia atau
secara semuka jadi.


Punca – Punca Pemanasan Global

 Pemanasan global berlaku apabila gas-gas seperti karbón monoksida, karbon
dioksida, kloroflourokarbon (CFC), metana dan nitros oksida menyerap sinaran
daripada matahari dan mengeluarkan semula sinaran tersebut, suhu purata
atmosfera bumi akan meningkat. Gas-gas ini juga menyerap tenaga haba yang
dikeluarkan daripada sistem atmosfera bumi. Ini secara kolektif akan
meningkatkan lagi suhu purata atmosfera bumi.


 Selain itu, pemanasan global juga berlaku disebabkan oleh aktiviti-aktiviti
manusia seperti penjanaan tenaga elektrik, peningkatan pengangkutan dan
penggunaan CFC untuk tujuan pengawalan udara dan sebagai “propellant”
dalam bekas aerosol. Oleh itu,hal ini telah menyebabkan pengeluaran gas-gas
tersebut meningkat. Sumber gas-gas seperti ini yang disebabkan oleh aktiviti
manusia dinamakan gas-gas ‘anthropogenic’.


 Masalah ini turut berlaku akibat daripada kesan rumah hijau. Antara gas-gas
rumah hijau yang paling banyak menyerap radiasi tenaga haba daripada bumi
adalah CFC. CFC pula bertindak dengan gas ozon daripada lapisan ozon dan
menyebabkan penipisan lapisan ozon. Lapisan ozon bertindak melindungi
kehidupan bumi daripada radiasi berbahaya seperti sinaran ultra lembayung
(UVB). Penipisan lapisan ozon seterusnya akan menyebabkan radiasi seperti
UVB sampai ke bumi dan akan menyebabkan peningkatan dalam kanser kulit
dan penyakit mata.
 Pembakaran terbuka juga menyebabkan berlakunya pemanasan global. Ini
adalah kerana berlakunya pembebasan gas seperti gas karbon monoksida.
Kloroflourokarbon dan karbon dioksida. Gas-gas ini akan dibebaskan ke
atmosfera bumi dan menyebabkan IPU meningkat. Oleh itu, pemanasan global
akan berlaku.

NO. KOD / CODE NUM. ME-020-2:2012/C02/P(2/3) Muka / Page : 28
Drpd/of : 35



























LANGKAH-LANGKAH MENGELAKKAN PEMANASAN GLOBAL

 Antara langkah untuk mengelakkan berlakunya pemanasan global ialah
mengurangkan penggunaan CFC. Bahan yang mengandungi CFC seperti peti
sejuk, pendingin hawa, aerosol, pencuci atau pelarut dan foam patut digantikan
dengan bahan yang mempunyai unsur hidro atau hidroflurokarbon.
 Selain itu, amalan perkongsian kereta dalam kalangan penduduk bandar-bandar
besar adalah digalakkan. Ini bertujuan mengelakkan pembebasan asap karbon
dioksida terlalu banyak ke atmosfera.
 Di samping itu juga, aktiviti penyahutanan hendaklah dikawal secara serius.
Undang-undang hendaklah dikenakan kepada pihak yang tidak
bertanggungjawab dan pihak berkuasa boleh menarik lesen dan mengenakan
kompaun pembalak yang tidak mematuhi undang-undang.
 Aktiviti pembakaran secara terbuka hendaklah dikurangkan seperti di tempat
pelupusan sampah, dan di kawasan tapak pertanian. Pembakaran yang
dilakukan setiap hari akan menambahkan kandungan karbon dioksida ke
atmosfera.































Global warming

NO. KOD / CODE NUM. ME-020-2:2012/C02/P(2/3) Muka / Page : 29
Drpd/of : 35



iv. Maklumat Asas Minyak Bahan Pendingin (Core information on refrigeration
oil)

Dalam sistem penyaman udara dan penyejukan, bahagian-bahagian yang
bergerak seperti dalam pemampat mestilah dilicinkan dan disejukkan dengan
minyak supaya tahan lebih lama. Minyak yang biasa digunakan adalah minyak
bahan pendingin.

Minyak bahan pendingin tidak sama dengan minyak pelincir. Minyak ini dibuat
khas supaya tahan kepada keadaan sejuk, panas dan mestilah sentiasa
berkeadaan cecair pada sebarang suhu. Penapisan minyak bahan pendingin
dibuat untuk membuang lebihan lilin, kelembapan, sulfur dan bendasing yang
lain.

Untuk memilih minyak bahan pendingin yang baik, mestilah mengambil kira ciri-
ciri berikut :


Ciri-ciri Penyataan
1. Kestabilan kimia  Supaya pelincir pemampat boleh dibuat dalam
jangkamasa yang panjang tanpa menukarkannya
kepada bahan lain.
 Minyak yang bermutu tidak akan menghasilkan
tindakbalas kimia pada perubahan suhu.
 Bahan pendingin tidak meninggalkan karbon apabila
tersejat atau terurai.
 Kualiti minyak bahan pendingin yang bermutu
mengandungi hidrokarbon yang amat sedikit.
 Menentukan kandungan hidrokarbon yang tidak tepu
berada dalam minyak.
 Kandungan hidrokarbon tidak tepu yang rendah
membuatkan minyak bahan pendingin lebih stabil.
 Warna minyak agak jernih, menunjukkan ia berkualiti
tinggi.
 Minyak bahan pendingin tidak mengandungi sebatian
sulfur. Sebatian sulfur yang terkandung di dalam minyak
ini boleh mengakibatkan karat dan boleh menghakis
permukaan logam.
2. Kelikatan  Bermaksud mengukur kealiran geseran bendalir atau
mengukur rintangan bendalir semasa bendalir mengalir.
 Bendalir yang mempunyai kelikatan yang nipis atau
rendah mengalir lebih licin daripada bendalir yang pekat.
 Kelikatan minyak pemampat mestilah diselenggarakan
pada keadaan tertentu.
 Jika kelikatan minyak terlalu nipis, ini tidak dapat
melindungi dua permukaan yang bergeseran.

NO. KOD / CODE NUM. ME-020-2:2012/C02/P(2/3) Muka / Page : 30
Drpd/of : 35
Ciri-ciri Penyataan
 Jika kelikatan minyak terlalu pekat, bendalir tidak cukup
dan tidak dapat meresap di antara dua permukaan yang
bergeseran.
 Kelikatan minyak berubah-ubah mengikut perubahan
suhu.
 Semasa minyak panas, kelikatan minyak rendah (cair)
dan pengaliran minyak laju.
 Jika minyak berada pada suhu yang rendah, kelikatan
minyak akan meningkat (pekat) dan pengaliran minyak
menjadi perlahan.
 3 tahap kelikatan minyak bahan pendingin:
a. – 150
b. 300
c. 500
3. Takat tuang  Ialah takat yang menyebabkan minyak mengalir pada
suhu yang paling rendah apabila diuji pada keadaan
tertentu.
 Jika dua jenis minyak mempunyai kelikatan yang sama,
mungkin salah satu daripadanya mempunyai takat tuang
yang tinggi kerana kandungan lilinnya lebih.
 Takat tuang minyak mestilah lebih rendah suhunya
daripada suhu dalam penyejat.
 Jika suhu takat tuang tinggi, minyak akan membeku
dalam penyejat.
 Ini membuat keupayaan penyejat menurun dan minyak
tidak dapat mengalir balik ke pemampat. Akibatnya
pemampat akan kekurangan minyak.
4. Kekuatan  Ialah pengukuran kealiran arus elektrik mengalir dalam
dielektrik minyak.
 Pemilihan kekuatan dielektrik sangat mustahak pada
sistem yang menggunakan pemampat kedap udara.
 Kekuatan dielektrik yang tinggi boleh mengelakkan
berlakunya pintasan elektrik pada gegelung motor
pemampat.
 Kekuatan dielektrik yang rendah boleh mengakibatkan
terjadinya pintasan elektrik pada gegelung motor
pemampat.
 Minyak bahan pendingin yang baik mempunyai
kekuatan dielektrik lebih daripada 25 KV.
5. Kandungan lilin
yang rendah

NO. KOD / CODE NUM. ME-020-2:2012/C02/P(2/3) Muka / Page : 31
Drpd/of : 35
v. Peraturan Penggunaan Bahan Pendingin


Apakah itu Protokol Montreal?

Protokol Montreal adalah perjanjian antarabangsa yang
diwujudkan pada 1987bagi mengawal pengeluaran dan penggunaan
bahan-bahan yang boleh menipiskan ozon seperti CFCs, Halon dan
Methyl Bromide.
Malaysia merupakan salah satu daripada 191 buah negara yang
telah menandatangani Protokol tersebut pada 29 Ogos 1989. Ia adalah
komitmen Kerajaan untuk mengurangkan dan menghapuskan
penggunaan bahan-bahan yang boleh menipiskan ozon. USA, Kanada
dan lebih daripada 30 buah negara telah melakukan perjumpaan di
Montreal, Kanada pada September 1987 untuk menyelesaikan masalah
pelepasan bahan pendingin. Konferen ini dikenali sebagai Protokol
Montreal (Montreal Protocol).
Terdapat tiga jenis silinder bahan pendingin:
 Silinder Penyimpanan
 Silinder servis
 Silinder buangan (guna-buang)
Peraturan-peraturan bagi silinder yang ditetapkan oleh Jabatan
Alam Sekitar (JAS). Peraturan ini adalah untuk memastikan keselamatan
mereka yang bekerja dengan silinder yang mengandungi bahan
pendingin. JAS telah menetapkan peraturan bahawa silinder yang
mengandungi bahan pendingin yang menghakis mesti diperiksa setiap
lima tahun. Silinder bahan pendingin yang tidak menghakis mesti
diperiksa setiap sepuluh tahun. Silinder melebihi diameter 4 1/2" (114mm)
dan diameter 12” (305mm) tinggi mesti mempunyai injap pelepasan
tekanan (pressure release protective device).



vi. Keselamatan Unit Tebus Guna

Mengikut Jabatan Alam Sekitar, semua Juruteknik perlu mengikut
peraturan yang telah ditetapkan semasa mengendalikan bahan
pendingin. Antara langkah-langkah keselamatan yang perlu diikuti adalah
seperti berikut :

1. Latihan dan kursus perlu diikuti oleh semua Juruteknik dan
pengendali bahan pendingin.
2. Syarikat perlu menetapkan kriteria yang perlu diikuti oleh
kontraktor semasa mengendalikan bahan pendingin.
3. Integriti dalam keselamatan hendaklah diikuti oleh Juruteknik
semasa mengendalikan bahan pendingin.

NO. KOD / CODE NUM. ME-020-2:2012/C02/P(2/3) Muka / Page : 32
Drpd/of : 35
4. Dengan mengikut peraturan dari Jabatan Alam Sekitar (JAS),
Juruteknik akan dapat mengurangkan kemalangan semasa
mengendalikan bahan pendingin.


vii. Tekanan Tinggi Unit Tebus Guna

Semua ini dikenali sebagai bahan pendingin bertekanan tinggi. Bahan
pendinginnya mempunyai takat didih yang rendah. Sebagai contoh R11,
mempunyai takat didih 74.9F pada tekanan atmosfera (takat didih tinggi).














Gambarajah : Penyambungan Unit Tebus Guna Tekanan Tinggi

viii. Tekanan Rendah Unit Tebus Guna

Semua ini dikenali sebagai bahan pendingin bertekanan rendah. Bahan
pendinginnya mempunyai takat didih yang tinggi.











Hos Tekanan Rendah


















Gambarajah : Penyambungan Unit Tebus Guna Tekanan Rendah

NO. KOD / CODE NUM. ME-020-2:2012/C02/P(2/3) Muka / Page : 33
Drpd/of : 35
ix. Pelupusan bahan pendingin dan minyak mengikut prosedur yang
betul

Semua peralatan yang menggunakan bahan pendingin hendaklah
diliupuskan mengikut prosedur yang telah ditetapkan oleh JAS.
1. Di bawah peraturan pengendali bahan pendingin yang hendak
melupuskan bahan pendingin mestilah mempunyai rekod dan
mendapat pengesahan daripada pihak yang bertanggungjawab.
2. Rekod-rekod pelupusan hendaklah disimpan sekurang-kurangnya
tiga tahun bagi pemantauan oleh JAS.
3. Bahan pendingin akan diproses semula kepada standard ARI-700-
99 setelah itu ianya bolehlah diguna semula ataupun dijual untuk
digunakan semula.
4. Bagi pelupusan minyak bahan pendingin dari unit tebus guna,
ianya hendaklah dihantar kepada pihak yang menguruskan
pelupusan minyak bahan pendingin.


x. Keselamatan silinder Penyimpanan Bahan Pendingin

1. Silinder penyimpan haruslah diperiksa secara visual terlebih
dahulu. Pengendali hendaklah mengikut sepenuhnya kriteria
pemeriksaan yang telah ditetapkan oleh Jabatan Alam Sekitar.
2. Hendaklah melabelkan pada silinder berat silinder kosong dan
berat maksimum bahan pendingin yang boleh diisi.
3. Pastikan silinder bebas dari kebocoran bahan pendingin.
4. Jangan terlebih muatan ketika mengisi bahan pendingin ke dalam
silinder.

NO. KOD / CODE NUM. ME-020-2:2012/C02/P(2/3) Muka / Page : 34
Drpd/of : 35






















































Gambarajah : Keselamatan silinder Penyimpanan Bahan Pendingin

NO. KOD / CODE NUM. ME-020-2:2012/C02/P(2/3) Muka / Page : 35
Drpd/of : 35
SOALAN

1. Apakah tujuan penggunaan unit tebus guna?
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
.......................................................................................................................

2. Apakah yang dimaksudkan dengan Reclaim?
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
........................................................................................................................

3. Apakah yang dimaksudkan dengan Recycle?
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
.......................................................................................................................

4. Apakah yang dimaksudkan dengan Recovery?
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
........................................................................................................................


Rujukan :

1) Althouse, Turnquist, Bracciano. (1996). Modern Refrigeration and Air Conditioning.
The Goodheart-Willcox Company, Inc. United States of America.

2) Daikin Service Manual. Air Conditioning and Refrigeration Equipment. Japan.

3) Hamdan Ali, Shawaludin Md Aris, Mat Misiah Ayob. (1989). Teknologi Penyejukan
dan Penyaman Udara. Edusystem Sdn. Bhd. Kuala Lumpur.

4) How Does a Refrigerant Recovery Machine Work?, http://www.ehow.com/how-
does_4966191_refrigerant-recovery-machine-work.html, 19 September 2012.

5) How to Use a Refrigerant Recovery Unit. http://www.ehow.com/how_6786071_use-
refrigerant-recovery-unit.html, 19 September 2012.

6) How to Reclaim Refrigerant Gases. http://www.ehow.com/how_5889694_reclaim-
refrigerant-gases.html, 19 September 2012.

7) Md Nizam Nasir, Maznah Tugiman, Nawawi Mohd Jan. (2005). Penyamanan Udara
Tingkatan 4 dan 5. Dewan Bahasa dan Pustaka. Kuala Lumpur.

8) Procedures for Reclaiming Refrigerant.
http://www.ehow.com/info_7792541_procedures-reclaiming-refrigerant.html, 19
September 2012.

9) Steps to Proper Refrigerant Recovery.
http://contractingbusiness.com/refrigeration/cb_imp_79166/, 19 September 2012.