เครื่องมือทางภูมิศาสตร์

หนว่ ยการเรียนร้ทู ่ี 1





























ชื่อแผนท่ี (title)
ระบุว่าแผนที่น้ันเป็นแผนท่ีแสดงอะไร เพื่อให้

สามารถนาแผนที่มาใช้ได้อย่างถูกต้องและตรงตาม
ความตอ้ งการ

ขอบระวาง (margin)
เป็นขอบทงั้ 4 ดา้ นของแผนที่ มพี น้ื ท่ขี อบระวางสาหรบั

แสดงรายละเอยี ดขององค์ประกอบภายนอกขอบระวางแผนท่ี



มาตราสว่ น (scale)
อั ต ร า ส่ ว น ร ะ ห ว่ า ง ร ะ ย ะ ท า ง บ น แ ผ น ที่ กั บ

ระยะทางจรงิ บนพ้นื ผวิ โลก แสดงได้ 3 รปู แบบ คอื

มาตราส่วนคาพดู

เช่น ระยะทาง 1 เซนติเมตรบนแผนที่ เท่ากับระยะทาง
จริงบนพื้นผิวโลก 500 เมตร

มาตราสว่ นสดั ส่วน

เชน่ มาตราส่วน 1 : 50,000
หมายถึง ระยะทาง 1 ส่วนบนแผนที่ เท่ากับระยะทาง

จรงิ บนพน้ื ผวิ โลก 50,000 ส่วน

ระยะทางบนแผนท่ี ( . . )
มาตราสว่ น(R. F. ) = ระยะทางจรงิ บนพื้นผิวโลก ( . )











มาตราส่วนเสน้

สัญลักษณ์ (symbol)
สญั ลกั ษณ์ท่ีปรากฏบนแผนที่ เพอ่ื แทนลักษณะภมู ิประเทศ

และตาแหนง่ ทตี่ ้ังต่าง ๆ โดยมีคาอธบิ ายสัญลักษณ์



ทิศ (direction) : แนวท่ใี ช้เปน็ หลกั ในการวัดทิศทางไปยังทห่ี มาย
ในทางภมู ศิ าสตรใ์ ชท้ ิศเหนอื เปน็ หลกั แบ่งได้ 3 ชนิด ดังนี้

ทศิ เหนอื จรงิ คอื แนวตามเส้นเมริเดยี นที่
ชไ้ี ปยังขัว้ โลกเหนือ

GN ทศิ เหนอื กรดิ คอื แนวทศิ เหนือตามเส้น
กริดทางด่งิ ของระบบเสน้ โครงแผนที่

ทิศเหนอื แมเ่ หลก็ คือ แนวท่ปี ลายเข็มทศิ ช้ีไปในทิศทางทเ่ี ปน็ ข้ัวเหนือของแมเ่ หล็กโลกเหนือ
สว่ นลกู ศรครึ่งซกี แสดงถงึ ทิศทางของทศิ เหนอื แมเ่ หลก็ ทบ่ี า่ ยเบนออกไปจากทศิ เหนือจริง

เส้นโครงแผนที่ (map projection):

เป็นระบบที่ใชถ้ า่ ยทอดเส้นขนานกับเส้นเมริเดียนจากลักษณะทรงกลมของโลก
ไปบนพื้นท่ีรับภาพ โดยใช้การย่อส่วน การฉายแสงและหลักการทางคณิตศาสตร์

พื้นที่รบั มี 3 ภาพ ได้แก่

แบบกรวย แบบกระบอก แบบระนาบ





































คาถามท้ายบทเรียน

1. ถ้าตอ้ งการทาเหมืองแร่ ควรใชแ้ ผนทป่ี ระเภทใดเหมาะสมทส่ี ดุ
ก. แผนทโ่ี ครงสร้างทางธรณี
ข. แผนที่แสดงเขตเกษตรเศรษฐกจิ
ค. แผนทีแ่ สดงการต้ังถ่ินฐานของประชากร
ง.แผนทแี่ สดงเสน้ ทางคมนาคมทางอากาศ

คาถามท้ายบทเรยี น

2. ขอ้ ใดไม่ใช่แผนที่เฉพาะเร่อื ง
ก. แผนทภี่ มู ิประเทศ
ข. แผนทก่ี ารใช้ทีด่ ิน
ค. แผนที่แสดงความลาดชน้ั
ง. แผนทีแ่ สดงความหนาแน่นของประชากร

คาถามทา้ ยบทเรยี น

3. องคป์ ระกอบของแผนทใ่ี นขอ้ ใด ทาให้ทราบวา่ ตาแหน่งท่ตี ั้งของ
เกาะภูเก็ตอยู่ในตาแหนง่ ละตจิ ดู และลองติจูดใด

ก. เคร่ืองหมายชที้ ิศในแผนที่
ข. ค่าพกิ ดั ทางภูมิศาสตร์ในแผนที่
ค. มาตราสว่ น
ง. เสน้ โครงแผนที่