หลักทรงงาน 23 ประการ (1)

หลกั การทรงงาน

พ่อของแผน่ ดิน

ของพระบาทสมเดจ็ พระมหาภูมิพลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร

ในหลวงราชการท่ี ๙

หลกั การทรงงาน

พ่อของแผน่ ดิน

ของพระบาทสมเดจ็ พระมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
ในหลวงราชการที่ ๙

๑ ทาอะไรต้องศกึ ษาข้อมูลใหเ้ ป็นระบบ

ทรงศึกษาขอ้ มูล รายละเอียดอยา่ งเป็นระบบจากข้อมูล

เบอ้ื งต้น ทั้งเอกสาร แผนท่ี สอบถามจากเจ้าหนา้ ท่ี
นักวิชาการ และราษฎรในพ้ืนท่ใี ห้ไดร้ ายละเอยี ดทถี่ ูกต้อง
เพ่ือนาขอ้ มูลเหลา่ น้นั ไปใชป้ ระโยชน์ได้จริงอย่างถกู ต้อง

รวดเร็ว และตรงตามเปา้ หมาย

หลกั การทรงงาน

พ่อของแผน่ ดิน

ของพระบาทสมเดจ็ พระมหาภมู ิพลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
ในหลวงราชการที่ ๙

๒ ระเบดิ จากภายใน

จะทาการใด ๆ ต้องเร่มิ จากคนทเี่ ก่ยี วขอ้ งเสียกอ่ น

ต้องสรา้ งความเข้มแข็งจากภายในใหเ้ กดิ ความเขา้ ใจและอยากทา
ไม่ใช่การสั่งใหท้ า คนไมเ่ ข้าใจกอ็ าจจะไม่ทาก็เป็นได้ ในการทางาน
น้ันอาจจะตอ้ งคุยหรือประชมุ กบั ลกู นอ้ ง เพ่ือนรว่ มงาน หรอื คน

ในทีมเสียก่อน เพ่ือใหท้ ราบถงึ เปา้ หมายและวธิ กี ารต่อไป

หลกั การทรงงาน

พ่อของแผน่ ดิน

ของพระบาทสมเด็จพระมหาภูมพิ ลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
ในหลวงราชการที่ ๙

๓ แก้ปัญหาจากจดุ เล็ก

ควรมองปัญหาภาพรวมกอ่ นเสมอ แตเ่ ม่ือจะลงมือแก้ปัญหานั้น

ควรมองในสิง่ ทีค่ นมกั จะมองขา้ ม แล้วเร่ิมแก้ปัญหาจากจดุ เลก็ ๆ
เสยี กอ่ น เม่อื สาเร็จแล้วจึงค่อยๆ ขยับขยายแกไ้ ปเรื่อยๆ ทลี ะจุด
เราสามารถเอามาประยุกตใ์ ชก้ ับการทางานได้ โดยมองไปทเ่ี ปา้ หมาย
ใหญ่ของงานแต่ละชนิ้ แล้วเร่มิ ลงมือทาจากจุดเลก็ ๆ กอ่ น ค่อยๆ
ทา ค่อยๆ แก้ไปทลี ะจุด งานแตล่ ะช้ินกจ็ ะลุลวงไปได้ตามเปา้ หมาย
ทว่ี างไว้ “ถ้าปวดหัวคิดอะไรไมอ่ อก กต็ อ้ งแกไ้ ขการปวดหวั น้ีก่อน
มันไม่ได้แกอ้ าการจรงิ แตต่ ้องแกป้ ัญหาท่ีทาให้เราปวดหัวให้ได้
เสยี ก่อน เพื่อจะให้อยใู่ นสภาพท่ดี ไี ด้…”

หลักการทรงงาน

พ่อของแผ่นดนิ

ของพระบาทสมเด็จพระมหาภูมพิ ลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
ในหลวงราชการท่ี ๙

๔ ทาตามลาดับขัน้

เรมิ่ ตน้ จากการลงมอื ทาในสง่ิ ท่จี าเป็นก่อน เมอื่ สาเรจ็ แลว้ ก็

เรม่ิ ลงมอื สิ่งทีจ่ าเป็นลาดับต่อไป ดว้ ยความรอบคอบและระมดั ระวัง
ถา้ ทาตามหลักน้ไี ด้ งานทุกสิ่งก็จะสาเรจ็ ได้โดยงา่ ย… ในหลวง
รชั กาลท่ี 9 ทรงเร่มิ ต้นจากสิ่งท่ีจาเป็นทีส่ ุดของประชาชนเสยี ก่อน
ไดแ้ ก่ สขุ ภาพสาธารณสุข จากนนั้ จงึ เป็นเรอื่ งสาธารณปู โภคขนั้
พ้ืนฐาน และสง่ิ จาเป็นในการประกอบอาชีพ อาทิ ถนน แหลง่ น้า
เพ่ือการเกษตร การอปุ โภคบรโิ ภค เนน้ การปรบั ใช้ภมู ิปัญญา
ทอ้ งถ่นิ ทรี่ าษฎรสามารถนาไปปฏิบตั ิได้ และเกิดประโยชนส์ ูงสดุ
“การพัฒนาประเทศจาเป็นตอ้ งทาตามลาดับขัน้ ตอ้ งสรา้ งพ้ืนฐาน
คอื ความพอมี พอกนิ พอใชข้ องประชาชนสว่ นใหญเ่ ป็นเบ้ืองต้นก่อน
ใชว้ ธิ กี ารและอปุ กรณ์ทป่ี ระหยดั แตถ่ กู ต้องตามหลักวิชา เมื่อไดพ้ ื้นฐาน
ทีม่ น่ั คงพรอ้ มพอสมควร สามารถปฏบิ ตั ไิ ดแ้ ลว้ จึงค่อยสร้างเสรมิ ความ
เจรญิ และฐานะเศรษฐกิจขนั้ ท่สี งู ขึ้นโดยลาดับต่อไป…” พระบรมราโชวาท
ของในหลวงรชั กาลที่ 9 เม่ือวันที่ 18 กรกฎาคม 2517

หลกั การทรงงาน

พ่อของแผน่ ดนิ

ของพระบาทสมเดจ็ พระมหาภมู พิ ลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
ในหลวงราชการที่ ๙

๕ ภูมสิ งั คม ภมู ิศาสตร์ สงั คมศาสตร์

การพัฒนาใดๆ ต้องคานึงถงึ สภาพภมู ิประเทศของบรเิ วณน้ันวา่

เป็นอยา่ งไร และสังคมวิทยาเก่ยี วกับลักษณะนิสยั ใจคอคน
ตลอดจนวัฒนธรรมประเพณใี นแตล่ ะทอ้ งถ่นิ ทมี่ คี วามแตกต่างกัน
“การพัฒนาจะตอ้ งเป็นไปตามภูมปิ ระเทศทางภมู ศิ าสตร์และภูมิประเทศ
ทางสงั คมศาสตร์ ในสงั คมวิทยา คอื นิสัยใจคอของคนเรา
จะไปบังคับใหค้ นอ่นื คิดอยา่ งอ่นื ไม่ได้ เราต้องแนะนา เข้าไปดวู า่
เขาตอ้ งการอะไรจริงๆ แลว้ กอ็ ธบิ ายใหเ้ ขาเขา้ ใจหลักการของการ
พัฒนานีก้ ็จะเกดิ ประโยชน์อยา่ งยิ่ง”

หลักการทรงงาน

พ่อของแผ่นดนิ

ของพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
ในหลวงราชการท่ี ๙

๖ทางานแบบองคร์ วม

ใชว้ ิธคี ิดเพื่อการทางาน โดยวธิ ีคดิ อย่างองค์รวม คอื การมอง

สิ่งตา่ งๆ ทีเ่ กิดอยา่ งเป็นระบบครบวงจร ทุกส่ิงทกุ อย่างมีมิติ
เชอ่ื มต่อกัน มองส่ิงที่เกดิ ขึน้ และแนวทางแกไ้ ขอย่างเช่ือมโยง

หลกั การทรงงาน

พ่อของแผน่ ดิน

ของพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
ในหลวงราชการที่ ๙

๗ ไมต่ ดิ ตารา

เมอื่ เราจะทาการใดนัน้ ควรทางานอยา่ งยืดหยุ่นกับสภาพ

และสถานการณ์นั้นๆ ไมใ่ ช่การยึดตดิ อยกู่ ับแคใ่ นตาราวิชาการ
เพราะบางที่ความรทู้ ่วมหัว เอาตัวไมร่ อด บางครัง้ เรายึดตดิ ทฤษฎี
มากจนเกินไปจนทาอะไรไม่ไดเ้ ลย ส่งิ ท่เี ราทาบางครัง้ ตอ้ งโอบออ้ ม
ตอ่ สภาพธรรมชาติ สิ่งแวดลอ้ ม สงั คม และจิตวทิ ยาด้วย

หลักการทรงงาน

พ่อของแผ่นดนิ

ของพระบาทสมเด็จพระมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
ในหลวงราชการท่ี ๙

๘ รู้จักประหยดั เรียบงา่ ย ไดป้ ระโยชน์สงู สุด

ในการพัฒนา และช่วยเหลอื ราษฎร ในหลวงรัชกาลที่ 9

ทรงใช้หลกั ในการแก้ปัญหาด้วยความเรียบงา่ ยและประหยดั
ราษฎรสามารถทาได้เอง หาได้ในทอ้ งถิ่นและประยุกต์ใช้สง่ิ
ทีม่ อี ย่ใู นภูมิภาคน้ันมาแกไ้ ข ปรบั ปรงุ โดยไม่ตอ้ งลงทนุ สงู
หรือใช้เทคโนโลยที ย่ี ่งุ ยากมากนัก ดังพระราชดารัสตอนหน่งึ ว่า
“…ใหป้ ลกู ปา่ โดยไม่ต้องปลกู โดยปลอ่ ยให้ขึ้นเองตามธรรมชาติ
จะได้ประหยดั งบประมาณ…”

หลกั การทรงงาน

พ่อของแผ่นดิน

ของพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
ในหลวงราชการท่ี ๙

๙ ทาใหง้ ่าย

ทรงคิดค้น ดดั แปลง ปรับปรุง และแก้ไขงาน การพัฒนา

ประเทศตามแนวพระราชดาริไปได้โดยงา่ ย ไมย่ ุ่งยากซบั ซ้อน
และทส่ี าคัญอยา่ งย่งิ คือ สอดคลอ้ งกบั สภาพความเป็นอยู่
ของประชาชนและระบบนเิ วศโดยรวม “ทาให้งา่ ย”

หลกั การทรงงาน

พ่อของแผน่ ดิน

ของพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
ในหลวงราชการท่ี ๙

๑๐ การมสี ่วนรว่ ม

ทรงเป็นนกั ประชาธปิ ไตย ทรงเปิดโอกาสใหส้ าธารณชน

ประชาชนหรือเจา้ หน้าทท่ี กุ ระดับได้มาร่วมแสดงความคดิ เห็น
“สาคญั ท่สี ุดจะตอ้ งหดั ทาใจให้กว้างขวาง หนักแนน่ รจู้ ักรับฟงั
ความคดิ เห็น แม้กระทง่ั ความวิพากษ์วิจารณ์จากผู้อื่นอยา่ งฉลาดนัน้
แทจ้ รงิ คือ การระดมสตปิ ัญญาละประสบการณอ์ ันหลากหลาย
มาอานวยการปฏบิ ตั ิบริหารงานให้ประสบผลสาเร็จทส่ี มบรู ณ์น่ันเอง”

หลกั การทรงงาน

พ่อของแผ่นดิน

ของพระบาทสมเด็จพระมหาภมู พิ ลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
ในหลวงราชการที่ ๙

๑๑ ต้องยึดประโยชนส์ ่วนรวม

ในหลวงรัชกาลที่ 9 ทรงระลึกถงึ ประโยชนข์ องสว่ นรวม

เป็นสาคัญ ดงั พระราชดารสั ตอนหนึง่ วา่ “…ใครตอ่ ใครบอกวา่
ขอใหเ้ สยี สละส่วนตัวเพื่อส่วนรวม อนั นฟ้ี งั จนเบื่อ อาจราคาญ
ดว้ ยซ้าวา่ ใครต่อใครมาก็บอกว่าขอให้คิดถงึ ประโยชนส์ ว่ นรวม
อาจมานึกในใจวา่ ให้ๆ อยเู่ ร่ือยแล้วสว่ นตวั จะไดอ้ ะไร ขอใหค้ ิดวา่
คนท่ีใหเ้ ป็นเพ่ือสว่ นรวมน้ัน มิได้ใหส้ ว่ นรวมแต่อยา่ งเดียว
เป็นการใหเ้ พ่ือตวั เองสามารถที่จะมีส่วนรวมท่ีจะอาศยั ได้…”

หลักการทรงงาน

พ่อของแผ่นดนิ

ของพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
ในหลวงราชการที่ ๙

๑๒ บริการทีจ่ ุดเดียว

ทรงมพี ระราชดาริ มากว่า 20 ปีแล้ว ให้บริหารศูนยศ์ กึ ษา

การพัฒนาหลายแห่งทั่วประเทศโดยใช้หลักการ “การบรกิ าร
รวมทีจ่ ุดเดยี ว : One Stop Service” โดยทรงเนน้ เร่อื งรรู้ กั
สามคั คแี ละการร่วมมือร่วมแรงรว่ มใจกันดว้ ยการปรับลดช่อง
ว่างระหวา่ งหนว่ ยงานทเ่ี ก่ยี วข้อง

หลกั การทรงงาน

พ่อของแผ่นดิน

ของพระบาทสมเดจ็ พระมหาภมู พิ ลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
ในหลวงราชการที่ ๙

๑๓ ใชธ้ รรมชาตชิ ่วยธรรมชาติ

พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยูห่ วั รชั กาลท่ี 9 ทรงเข้าใจถึง

ธรรมชาติและต้องการให้ประชาชนใกลช้ ิดกบั ทรพั ยากรธรรมชาติ
ทรงมองปัญหาธรรมชาตอิ ยา่ งละเอยี ด โดยหากเราต้องการ
แก้ไขธรรมชาตจิ ะต้องใชธ้ รรมชาตเิ ขา้ ชว่ ยเหลือเราด้วย

หลกั การทรงงาน

พ่อของแผ่นดนิ

ของพระบาทสมเดจ็ พระมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
ในหลวงราชการท่ี ๙

๑๔ ใชอ้ ธรรมปราบอธรรม

ทรงนาความจริง ในเรอ่ื งธรรมชาตแิ ละกฎเกณฑ์ของธรรมชาติ

มาเป็นหลกั การแนวทางปฏบิ ัตใิ นการแกไ้ ขปัญหาและปรบั ปรงุ
สภาวะทไ่ี มป่ กตเิ ข้าสู่ระบบท่ปี กติ เช่น การบาบัดน้าเน่าเสียโดย
ให้ผักตบชวา ซง่ึ มตี ามธรรมชาติให้ดูดซมึ สงิ่ สกปรกปนเป้ ือนในน้า

หลักการทรงงาน

พ่อของแผ่นดิน

ของพระบาทสมเด็จพระมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
ในหลวงราชการที่ ๙

๑๕ ปลูกปา่ ในใจคน

การจะทาการใด สาเรจ็ ต้องปลูกจติ สานึกของคนเสียก่อน

ต้องให้เห็นคณุ ค่า เห็นประโยชน์กับส่ิงท่จี ะทา…. “เจ้าหนา้ ทปี่ า่ ไม้
ค้ วรจะปลูกต้นไมล้ งในใจคนเสียกอ่ น แล้วคนเหล่านนั้ กจ็ ะพากนั
ปลกู ตน้ ไม้ลงบนแผ่นดินและจะรกั ษาตน้ ไมด้ ้วยตนเอง”

หลกั การทรงงาน

พ่อของแผ่นดนิ

ของพระบาทสมเดจ็ พระมหาภมู ิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
ในหลวงราชการที่ ๙

๑๖ ขาดทุนคอื กาไร

หลกั การในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หวั รัชกาลท่ี 9

ทม่ี ีตอ่ พสกนิกรไทย “การให้” และ “การเสียสละ” เป็นการ
กระทาอันมีผลเป็นกาไร คอื ความอยดู่ มี ีสขุ ของราษฎร

หลักการทรงงาน

พ่อของแผน่ ดิน

ของพระบาทสมเด็จพระมหาภมู พิ ลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
ในหลวงราชการท่ี ๙

๑๗ การพึ่งพาตนเอง

การพัฒนาตามแนวพระราชดาริ เพ่ือการแกไ้ ขปัญหา

ในเบอ้ื งตน้ ดว้ ยการแก้ไขปัญหาเฉพาะหนา้ เพื่อใหม้ ีความแข็งแรง
พอทีจ่ ะดารงชีวิตไดต้ อ่ ไป แลว้ ขนั้ ตอ่ ไปก็คอื การพัฒนาให้
ประชาชนสามารถอยู่ในสงั คมไดต้ ามสภาพแวดลอ้ มและสามารถ
พึ่งตนเองไดใ้ นท่สี ุด

หลกั การทรงงาน

พ่อของแผ่นดนิ

ของพระบาทสมเดจ็ พระมหาภูมิพลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
ในหลวงราชการที่ ๙

๑๘ พออยพู่ อกนิ

ให้ประชาชนสามารถอยู่อย่าง “พออย่พู อกนิ ”

ให้ได้เสยี ก่อน แลว้ จึงคอ่ ยขยับขยายใหม้ ขี ดี สมรรถนะที่กา้ วหน้าตอ่ ไป

หลกั การทรงงาน

พ่อของแผ่นดิน

ของพระบาทสมเด็จพระมหาภูมพิ ลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
ในหลวงราชการที่ ๙

๑๙ เศรษฐกจิ พอเพียง

เป็นปรัชญาทใี่ นหลวงรชั กาลที่ 9 พระราชทานพระราชดารัส

ชีแ้ นะแนวทางการดาเนนิ ชวี ิต ใหด้ าเนนิ ไปบน “ทางสายกลาง”
เพ่ือใหร้ อดพ้นและสามารถดารงอยไู่ ดอ้ ย่างม่นั คงและยัง่ ยืน
ภายใตก้ ระแสโลกาภวิ ัตน์และการเปลย่ี นแปลงตา่ งๆ ซง่ึ ปรชั ญา
นี้สามารถนาไปประยกุ ตใ์ ช้ได้ท้งั ระดับบคุ คล องค์กร และชมุ ชน
บทความท่ีเก่ยี วขอ้ ง : เดินตามรอยเทา้ พ่อ ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง

หลักการทรงงาน

พ่อของแผน่ ดนิ

ของพระบาทสมเดจ็ พระมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
ในหลวงราชการที่ ๙

๒๐ ความซือ่ สัตยส์ ุจริต จริงใจตอ่ กนั

ผูท้ มี่ คี วามสุจรติ และบริสุทธ์ิใจ แม้จะมีความรูน้ อ้ ย กย็ อ่ ม

ทาประโยชนใ์ ห้แกส่ ่วนรวมไดม้ ากกว่าผู้ที่มีความรู้มาก แตไ่ มม่ ี
ความสจุ ริต ไมม่ คี วามบริสุทธใิ์ จ

หลักการทรงงาน

พ่อของแผน่ ดนิ

ของพระบาทสมเดจ็ พระมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
ในหลวงราชการท่ี ๙

๒๑ ทางานอยา่ งมคี วามสขุ

ทางานตอ้ งมคี วามสขุ ด้วย ถ้าเราทาอยา่ งไม่มีความสุขเราจะแพ้

แต่ถา้ เรามคี วามสุขเราจะชนะ สนกุ กบั การทางานเพียงเท่านน้ั
ถือวา่ เราชนะแล้ว หรอื จะทางานโดยคานึงถงึ ความสุขท่เี กิดจาก
การได้ทาประโยชนใ์ ห้กับผู้อน่ื กส็ ามารถทาได้ “…ทางานกับฉัน
ฉนั ไมม่ ีอะไรจะให้ นอกจากการมีความสขุ รว่ มกัน ในการทา
ประโยชนใ์ ห้กบั ผอู้ ื่น…”

หลกั การทรงงาน

พ่อของแผน่ ดนิ

ของพระบาทสมเดจ็ พระมหาภูมพิ ลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
ในหลวงราชการท่ี ๙

๒๒ ความเพียร

การเรมิ่ ตน้ ทางาน หรือทาสงิ่ ใดนั้นอาจจะไมไ่ ด้มคี วามพรอ้ ม

ตอ้ งอาศยั ความอดทนและความมุ่งม่ัน ดังเชน่ พระราชนิพนธ์
“พระมหาชนก” กษตั ริยผ์ ู้เพียรพยายามแมจ้ ะไม่เหน็ ฝ่ ังก็จะ
ว่ายน้าต่อไป เพราะถ้าไม่เพียรว่ายกจ็ ะตกเป็นอาหารปู ปลาและ
ไมไ่ ด้พบกบั เทวดาท่ชี ่วยเหลอื มิใหจ้ มน้า

หลกั การทรงงาน

พ่อของแผ่นดิน

ของพระบาทสมเดจ็ พระมหาภมู พิ ลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
ในหลวงราชการท่ี ๙

๒๓ รู้ รัก สามัคคี

รู้ คอื ร้ปู ัญหา และรูว้ ธิ ีแก้ปัญหานนั้ รกั คือ เมอ่ื เรารู้

ถงึ ปัญหาและวิธีแก้แล้ว เราต้องมคี วามรัก ทีจ่ ะลงมอื ทา
ลงมือแก้ไขปัญหาน้ันสามัคคี คอื การแกไ้ ขปัญหาต่างๆ
ไมส่ ามารถลงมอื ทาคนเดยี วได้ ตอ้ งอาศัยความรว่ มมอื ร่วมใจกนั

หลกั การทรงงาน

พ่อของแผน่ ดิน

ของพระบาทสมเดจ็ พระมหาภูมิพลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร

ในหลวงราชการท่ี ๙