15 สัสั สั ต สั ตว์ว์ป่ว์ป่ว์ า ป่ า ป่ สงวน ของไทย
ส า ร บั ญ น กเจ้ า ฟ้า ห ญิ ง สิ ริ น ธ ร แ ร ด ก ร ะ ซู่ กู ป รี ห รื อ โคไ พ ร ค ว า ย ป่ า ล ะ อ ง ห รื อ ล ะ มั่ ง ส มั น ห รื อเนื้ อ ส มั น ก ว า ง ผ า น ก แ ต้ ว แ ล้ ว ท้ อ ง ดำ น ก ก ร ะเรี ย น แ ม ว ล า ย หิ น อ่ อ น ส มเส ร็ จเก้งหม้อพะยูนหรื อ ห มู น้ำเลียงผา,เยือง,กู รำ ,โค รำ 123456789101112131415
นกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธร 1 ลักษณะ : ลำ ตัวยาว 15 เซนติเมตร สีดำ เหลือบเขียวแกมฟ้า โคนหางมีสีขาว และ มีวงสีขาวรอบตา ทำ ให้ดวงตาโปนโตออกมา อุปนิสัย : มักอยู่ในฝูงนกนางแอ่นชนิดอื่นๆ เกาะอยู่ตามใบอ้อภายในบึงบอระเพ็ด บางครั้งก็พบว่าอยู่กับกลุ่มนกกระจาบ ที่อยู่อาศัย : อาศัยอยู่ตามดงอ้อและพืชน้ำ บริเวณบึงบอระเพ็ด เขตการแพร่กระจาย : พบเฉพาะในประเทศไทย ในช่วงเดือนพฤศจิกายนถึงเดือน มีนาคม (ฤดูหนาว) สถานภาพ : พบครั้งแรกเมื่อพ.ศ. 2511 ที่จังหวัดนครสวรรค์ หลังจากนั้นมีการค้น พบอีก 3 ครั้ง แต่มีเพียง 6 ตัวเท่านั้น เข้าเป็นสัตว์สงวนเมื่อ พ.ศ.2535 สาเหตุ : นกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธร เป็นนกที่สำ คัญในการศึกษาความสัมพันธ์ของนก นางแอ่น ประชากรนกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธรเชื่อว่ามีอยู่น้อยมาก เพราะเป็นนกโบราณ ที่หลงเหลืออยู่ในปัจจุบัน
แรด ลักษณะ : เป็นสัตว์จำ พวกมีกีบ คือมีเล็บ 3 เล็บทั้งเท้าหน้าและเท้าหลัง ตัวโต เต็มวัยมีความสูง 1.6-1.8 เมตร น้ำ หนัก 1500-2000 กิโลกรัม แรดมีหนังหนา และขนที่แข็ง อุปนิสัย : ในอดีตพบว่าแรดหากินรวมกันเป็นฝูง แต่ในปัจจุบันแรดหากินตัวเดียว โดดๆ หรืออยู่เป็นคู่ในฤดูผสมพันธ์ุ อาหารของแรดได้แก่ยอดไม้ ใบไม้ กิ่งไม้ และ ผลไม้ที่ร่วงหล่นอยู่บนพื้น แรดสามารถผสมพันธ์ุได้ตลอดทั้งปี ตกลูกครั้งละ 3 ตัว ตั้งท้องประมาณ 16 เดือน ที่อยู่อาศัย : อาศัยอยู่เฉพาะบริเวณป่าดิบชื้นที่มีความอุดมสมบูรณ์ หรือตามป่า ริมทะเล ส่วนใหญ่หากินอยู่ตามที่ราบ สถานภาพ : ปัจจุบันแรดจัดเป็นสัตว์ป่าสงวนหนึ่งใน 15 ชนิดของไทย และยังเป็น สัตว์ป่าที่ใกล้สูญพันธ์ุตาม U.S.Endanger Species สาเหตุ : แรดถูกล่าและทำ ลายอย่างหนัก เพื่อต้องการนอหรือส่วนอื่นๆ เช่น กระดูก เลือด เป็นต้น เพื่อใช้ในการบำ รุงและปรุงยาอื่นๆ นอกจากนี้บริเวณที่แรด อาศัยอยู่ก็กลายเป็นบ้านเรือนและเป็นพื้นที่ทำ เกษตรกรรมจนหมด 2
กระซู่ ลักษณะ : เป็นสัตว์จำ พวกเดียวกับแรด แต่ลำ ตัวเล็กกว่า ตัวโตเต็มวัยสูง 1-1.5 เมตร น้ำ หนักประมาณ 1000 กิโลกรัม มีหนังหนาและขนขึ้นปกคลุมทั้งตัว ขนจะ ลดน้อยลงเมืออายุมากขึ้น ลำ ตัวออกไปทางสีเทาคล้ายขี้เถ้า กระซุู่เพศเมียจะมีนอ 2 นอ ความยาวประมาณ 25 เซนติเมตร อุปนิสัย : กระซู่ปีนเขาไม่เก่ง แต่มีประสาทรับกลิ่นที่ดีมาก ออกหากินในเวลากลาง คืน อาหารของมันได้แก่ ใบไม้ และผลไม้บางชนิด กระซู่ตกลูกครั้งละ 1 ตัว ระยะ ตั้งท้อง 7-8 เดือน ที่อยู่อาศัย : อาศัยอยู่ตามป่าเขาที่มีความรกทึบ และจะลงมาอยู่ในป่าที่ราบต่ำ ใน ช่วงปลายฤดูฝน สถานภาพ : ปัจจุบันกระซู่จัดเป็นสัตว์ป่าสงวนหนึ่งใน 15 ชนิดของไทย และยังเป็น สัตว์ป่าที่ใกล้สูญพันธ์ุตาม U.S.Endanger Species สาเหตุ : กระซู่ถูกล่าเพื่อเอานอ และอวัยวะทุกส่วน เพื่อนำ ไปทำ เป็นยา ประกอบ กับมีกระซู่ตามธรรมชาติอยู่น้อย และประชากรอาศัยอยู่ห่างกันมาก ขึงมีโอกาสจับ คู่ขยายพันธุ์ได้ยาก 3
ลักษณะ : เป็นสัตว์ป่าชนิดเดียวกับกระทิงและวัว เมื่อโตเต็มวัยจะมีความสูง 1.7- 1.9 เมตร น้ำ หนัก 700-900 กิโลกรัม ตัวผู้จะมีขนาดลำ ตัวใหญ่กว่าตัวเมีย สีโดย ทั่วไปจะเป็นสีเทาเข้มเกือบดำ ขาทั้ง 4 ข้างมีถุงเท้าสีขาวเหมือนกระทิง อุปนิสัย : อยู่รวมกันเป็นฝูง 2-20 ตัว กินหญ้า ใบไม้ ดินโป่งเป็นอาหาร ผสมพันธุ์ ธ์ุช่วงเดือนเมษายน ตั้งท้องนาน 7 เดือน ตกลูกครั้งละ 2 ตัว ที่อยู่อาศัย : อาศัยอยู่ตามป่าโปร่ง ที่มีทุ่งหญ้าสลับกับป่าเต็งรังและป่า เบญจพรรณที่ค่อนข้างแห้งแล้ง สถานภาพ : ประเทศไทยมีรายงานว่าพบกรูปรีอยู่ตามแนวเทือกเขาชายแดนไทยกัมพูชาและลาว เมื่อปีพ.ศ.2525 จัดเป็นสัตว์ป่าสงวนหนึ่งใน 15 ของประเทศไทย สาเหตุ : ปัจจุบันกูปรีเป็นสัตว์ป่าหายากที่กำ ลังใกล้สูญพันธ์ุไปจากโลก เนื่องจาก ถูกล่าเป็นอาหารและสภาวะสงครามในแถบอินโดจีน ซึ่งเป็นแหล่งอาศัยของกูปรี ทำ ให้ยากในการอนุรักษ์กูปรี กูปรีหรือโคไพร 4
ควายป่า ลักษณะ : เป็นสัตว์ป่าชนิดเดียวกับกระทิงและวัว เมื่อโตเต็มวัยจะมีความสูง 1.7- 1.9 เมตร น้ำ หนัก 700-900 กิโลกรัม ตัวผู้จะมีขนาดลำ ตัวใหญ่กว่าตัวเมีย สีโดย ทั่วไปจะเป็นสีเทาเข้มเกือบดำ ขาทั้ง 4 ข้างมีถุงเท้าสีขาวเหมือนกระทิง อุปนิสัย : ชอบออกหากินในเวลาเช้า และเวลาเย็น อาหารได้แก่ ใบไม้ หญ้า และ หน่อไม้ หลักจากกินอาหารเสร็จแล้วจะนอนเคี้ยวเอื้องตามพุ่มไม้ หรือนอนแช่ โคลนในตอนกลางวัน อยู่รวมกันเป็นฝูง ผสมพันธ์ุช่วงเดือนตุลาคมและ พฤศจิกายน ตกลูกครั้งละ 1 ตัว ตั้งท้องนาน 10 เดือน และมีอายุยืน 20-25 ปี ที่อยู่อาศัย : ในประเทศไทยปัจจุบันมีควายป่าอยู่บริเวณเขตรักษาพันธ์ุสัตว์ป่าห้วย ขาแข้ง จังหวัดอุทัยธานี สถานภาพ : ปัจจุบันควายป่าเหลืออยู่ในประเทศไทยน้อยมาก จนน่ากลัวว่าอีกไม่ นานจะหมดไปจากประเทศ ควายป่าจัดเป็นสัตว์สงวนหนึ่งใน 15 ชนิดของไทย สาเหตุ : เนื่องจากถูกล่าเพื่อเอาเนื้อและเอาเขาที่สวยงาม ปละการสูญเชื้อพันธ์ุ เนื่องจากไปผสมกับความบ้าน ที่มีผู้เอาไปเลี้ยงปล่อยเป็นความป่า ในกรณีนี้ควาย ป่าอาจติดโรคต่างๆ จากควายบ้าน ทำ ให้จำ นวนลดลงมากยิ่งขึ้น 5
ละองหรือละมั่ง ลักษณะ : เป็นกวางที่มีขนาดใหญ่กว่าเนื้อทรายแต่เล็กกว่ากวางป่า โตเต็มวัยมี ความสูง 1.2-1.3 เมตร น้ำ หนัก 100-150 กิโลกรัม สีโดยทั่วไปมีสีน้ำ ตาลแดง ตัว ที่อายุน้อยจะมีจุดสีขาวตามตัว และจะจางลงเมื่อโตเต็มวัยในตัวเมีย หากเป็นตัวผู้ จะหายไป อุปนิสัย : ชอบอยู่รวมกันเป็นฝูงเล็กๆ ออกหากินหญ้า ใบไม้และผลไม้ต่างๆ ทั้ง กลางวันและกลางคืน แต่เวลาแดดจัดจะหลบอยู่ในร่ม ผสมพันธ์ุในเดือน กุมภาพันธ์-เมษายน ตั้งท้องนาน 8 เดือน ออกลูกครั้งละตัว ที่อยู่อาศัย : ชอบอยู่ตามป่าโปร่งและป่าทุ่ง โดยเฉพาะป่าที่มีแหล่งน้ำ สถานภาพ : มีรายงานพบเพียง 3 ตัว ที่เขตรักษาพันธ์ุสัตว์ป่าห้วยขาแข้ง จังหวัด อุทัยธานี ละองหรือละมั่งจัดเป็นสัตว์ป่าสงวนหนึ่งใน 15 ชนิดของประเทศไทย สาเหตุ : เนื่องจากป่าโปร่งซึ่งเป็นที่อยู่อาศัยถูกทำ ลาย กลายเป็นไร่นาและเป็นที่อยู่ อาศัยของมนุษย์ และถูกทำ ลายมานับตั้งแต่หลังสงครามโลกครั้งที่ 2 เป็นต้นมา 6
สมันหรือเนื้อสมัน ลักษณะ : เป็นกวางชนิดหนึ่งที่มีเขาสวยงามที่สุดในประเทศไทย เมื่อโตเต็มวัยจะ สูงประมาณ 1 เมตร ขนบนลำ ตัวมีสีน้ำ ตาลเข้มและเรียบเป็นมัน หางค่อนข้างสั้น เขาของสมันมีขนาดใหญ่และแตกกิ่งก้านออกหลายแขนง อุปนิสัย : ชอบอยู่รวมกันเป็นฝูงเล็กๆ โดยเฉพาะในฤดูผสมพันธ์ุ หลักจากหมดฤดู ตัวผู้จะแยกออกมาอยู่โดดเดี่ยว สมัยชอบกินหญ้าอ่อน ผลไม้ ยอดไม้ และใบไม้ ที่อยู่อาศัย : อาศัยอยู่เฉพาะในทุ่งโล่ง ไม่อยู่ตามป่ารกทึบ เนื่องจากเขามีกิ่งก้าน สาขามาก จึงสามารถเกี่ยวพันกับเถาวัลย์ได้ง่าย สถานภาพ : สมันได้สูญพันธ์ไปจากโลกและประเทศไทยเมื่อ 60 ปีก่อน สมันยังจัด เป็นสัตว์ป่าสงวนหนึ่งใน 15 ชนิดของไทยโดยมีวัตถุประสงค์เพื่อควบคุมซาก โดย เฉพาะเขาไม่ให้มีการขนส่งออกนอกราชอาณาจักร สาเหตุ : เนื่องจากแหล่งที่อยู่อาศัยได้ถูกเปลี่ยนไปเป็นนาข้าวเกือบทั้งหมด และ สมันที่เหลืออยู่ตามที่ห่างไกลก็ถูกล่าอย่างหนักในฤดูน้ำ ท่วม ในเวลานั้นสมันจะหนี น้ำ ขึ้นไปอยู่บนที่ดอนทำ ให้พรานล้อมและไล่ฆ่าได้อย่างง่ายดาย 7
กวางผา ลักษณะ : เป็นสัตว์จำ พวกแพะ แกะ แต่มีขนาดที่เล็กกว่า เมื่อโตเต็มวัยมีความสูง 50 เซนติเมตร และมีน้ำ หนัก 30 กิโลกรัม ขนมีสีน้ำ ตาลหรือสีน้ำ ตาลปนเทา อุปนิสัย : ออกหากินตามที่โล่งในตอนเย็นและเช้ามืด หลับพักนอนตามพุ่มไม้ และชะง่อนหินในเวลากลางคืน อาหารได้แก่ พืชที่ขึ้นตามสันเขาและหน้าผา เช่น หญ้า ใบไม้ กิ่งไม้ และลูกไม้เปลือกแข็ง อยู่รวมกันเป็นฝูง 4-12 ตัว ผสมพันธ์ุช่วง เดือนพฤศจิกายน และธันวาคมออกลูกครอกละ 1-2 ตัว ตั้งท้อง 6 เดือน ที่อยู่อาศัย : อยู่บนยอดเขาสูงชันกว่า 1000 เมตร สถานภาพ : จัดเป็นสัตว์ป่าสงวนหนึ่งใน 15 ชนิดของไทยและอนุสัญญา CITES สาเหตุ : เนื่องจากการบุกรุกถางป่าหาที่ทำ ไร่เลื่อนลอยของชาวเขาในระยะแรกเริ่ม และชาวบ้านในระยะหลัง ทำ ให้ที่อาศัยของกลางผาลดน้อยลง เหลือเพียงตามยอด เขาสูงชัน ประกอบกับการล่ากวางผาเพื่อเอาน้ำ มันมาใช้ในการสมานกระดูกที่หัก เช่นเดียวกับเลียงผา จำ นวนกวางผาในธรรมชาติจึงลดน้อยลงมาก 8
นกแต้วแล้วท้องดำ ลักษณะ : เป็นนกขนาดเล็ก ลำ ตัวยาว 21 เซนติเมตร จัดเป็นนกที่มีความสวยงาม มาก ตัวผู้หัวจะมีสีดำ ท้ายทอยเป็นสีฟ้าสดใส ส่วนตัวมีสีจะสดใสน้อยกว่า โดย ทั่วไปสีลำ ตัวจะออกสีน้ำ ตาลเหลือง อุปนิสัย : นกแต้วแล้วท้องดำ จะทำ รังเป็นซุ้มทรงกลม ด้วยแขนงไม้และใบไผ่ วาง อยู่บนพื้นหรือในกอระกำ วางไข่ 3-4 ฟองทั้งพ่อนกและแม่นกจะช่วยกันกกไข่และ หาอาหารมาเลี้ยงลูก อาหารได้แก่ หนอนด้วง ปลวก จิ้งหรีดขนาดเล็กและแมลง อื่นๆ ที่อยู่อาศัย : นกแต้วแล้วท้องดำ พบว่าอาศัยอยู่เฉพาะบริเวณป่าดงดิบต่ำ สถานภาพ : เคยพบชุกชุมเมื่อ 80 ปีก่อน แต่ไม่มีรายงานทางวิทยาศาสตร์เลย ตั้งแต่ปี พ.ศ.2495 จนมีรายงานพบอีกครั้งเมื่อเดือนมิถุนายน พ.ศ.2531 ได้จัดเป็น สัตว์ชนิดที่หายากหนึ่งในสิบสองชนิดของโลก สาเหตุ : นกชนิดนี้อาศัยอยู่เฉพาะป่าดงดิบต่ำ ซึ่งถูกตัดฟันอย่างหนัก และสถานที่ อยู่มีน้อยมาก นอกจากนี้เนื่องจากเป็นนกที่หายากจึงเป็นที่ต้องการของตลาดนก เลี้ยง มีราคาแพง เป็นแรงกระตุ้นให้ถูกล่ามากยิ่งขึ้น 9
นกกระเรียน ลักษณะ : เป็นนกขนาดใหญ่เมื่อยืนจะสูงประมาณ 150 เซนติเมตร หัวและคอ ไม่มีขนปกคลุม ขนลำ ตัวมีสีเทาจนถึงเทาแกมฟ้า นกอายุน้อยจะมีสีน้ำ ตาลทั่วทั้ง ตัว อุปนิสัย : ออกหากินเป็นคู่และเป็นครอบครัว กินพวกสัตว์เช่น แมลง สัตว์เลื้อย คลาน กบ เขียด หอย ปลา กุ้งและพืช เช่นเมล็ดข้าวและยอดหญ้าอ่อน จะทำ รัง วางไข่ในช่วงฤดูฝนเดือนมิถุนายน วางไข่จำ นวน 2 ฟอง พ่อแม่นกจะเลี้ยงดูลูกเป็น เวลาอย่างน้อย 10 เดือน ที่อยู่อาศัย : ชอบอาศัยอยู่ตามทุ่งหญ้าที่ชื้นแฉะ และตามหนองบึงใกล้ป่า สถานภาพ : นกกระเรียนเคยพบอยู่ทั่วประเทศ ครั้งสุดท้ายเมื่อปี พ.ศ.2507 พบ 5 ตัว ที่วัดไผ่ล้อม จังหวัดปทุมธานี จากนั้นมีรายงานว่าพบนกกระเรียน 4 ตัวลง หากินใจทุ่งนาอำ เภอขุขันธ์ จังหวัดศรีสะเกษ เมื่อเดือนมกราคม พ.ศ.2528 10
แมวลายหินอ่อน ลักษณะ : เป็นแมวป่าขนาดกลาง น้ำ หนักเมื่อโตเต็มวัยอยู่ที่ 4-5 กิโลกรัม ใบหู เล็ก หางยาวเป็นพวงเด่นชัด สีโดยทั่วไปเป็นสีน้ำ ตาลอมเหลือง มีลายบนลำ ตัว คล้ายลายหินอ่อน อุปนิสัย : ออกหากินในเวลากลางคืน ส่วนใหญ่มักอยู่บนต้นไม้ อาหารของมัน ได้แก่ สัตว์ขนาดเล็กแทบทุกชนิดตั้งแต่แมลง จิ้งจก ตุ๊กแก งูนก หนู กระรอก จนถึงลิงขนาดเล็ก นิสัยของมันค่อนข้างดุร้าย ที่อยู่อาศัย : ในประเทศไทยพบว่าอาศัยอยู่ตามป่าดงดิบเทือกเขาตะนาวศรีและ ป่าดงดิบชิ้นในภาคใต้ สถานภาพ : แมวลายหินอ่อนจัดเป็นสัตว์ป่าชนิดหนึ่งใน ๑๕ ชนิดของประเทศไทย และอนุสัญญา CITES สาเหตุ : เนื่องจากแมวลายหินอ่อนเป็นสัตว์ที่หาได้ยากและมีปริมาณในธรรมชาติ ค่อนข้างน้อย เมื่อเทียบกับแมวป่าชนิดอื่นๆ และเนื่องจากที่อยู่อาศัยถูกทำ ลายและ ถูกล่าหรือจับมาเพื่อนำ มาเป็นสัตว์เลี้ยง จึงมีราคาที่สูง ด้านชีววิทยาของแมวป่า ชนิดนี้เป็นที่รู้จักกันน้อยมาก 11
สมเสร็จ ลักษณะ : เป็นสัตว์กีบคี่ เท้าหน้ามี 4 เล็บและเท้าหลังมี 3 เล็บ จมูกและริมฝีปาก บนยื่นออกมาคล้ายงวง ตามีขนาดเล็ก ตัวโตเต็มวัยมีน้ำ หนัก 250-300 กิโลกรัม อุปนิสัย : ชอบออกหากินในเวลากลางคืน กินยอดไม้ กิ่งไม้ หน่อไม้ และพืชบวม น้ำ หลายชนิด ไม่ค่อยชอบหากินตามเส้นทางเก่า สมเสร็จมีประสาททางกลิ่นที่ดี มาก ผสมพันธ์ุในเดือนเมษายนหรือเดือนพฤษภาคม ตำ ลูกครั้งละ 1 ตัว ใช้เวลา ตั้งครรภ์ประมาณ 13 เดือน ที่อยู่อาศัย : สมเสร็จชอบอยู่อาศัยตามบริเวณที่ร่มครึ้ม ใกล้ห้วยหรือลำ ธาร สถานภาพ : ปัจจุบันสมเสร็จจัดเป็นสัตว์ป่าสงวนชนิดหนึ่งใน ๑๕ ชนิดของ ประเทศไทย และจัดโดยอนุสัญญาCITES และจัดเป็นสัตว์ที่ใกล้จะสูญพันธุ์ตาม U.S. Endanger Species Act สาเหตุ : เนื่องจากการล่าสมเสร็จเพื่อเอาหนังและเนื้อ การทำ ลายป่าดงดิบที่อยู่ อาศัยและที่หากิน โดยการตัดไม้ การสร้างเขื่อนกักเก็บน้ำ และถนน ทำ ให้จำ นวน สมเสร็จลดปริมาณลงจนหาได้ยาก 12
เก้งหม้อ ลักษณะ : เก้งหม้อมีลักษณะคล้ายเก้งธรรมดา ขนาดตัวไล่เลี่ยกัน เมื่อโตเต็มวัย จะหนักประมาณ 20 กิโลกรัม เก้งหม้อจะมีสีลำ ตัวคล้ำ กว่าเก้งธรรมดา อุปนิสัย : เก้งหม้อชอบอาศัยอยู่เดี่ยวๆ ในป่าดงดิบตามที่ลาดเขา มันจะอยู่เป็นคู่ เฉพาะฤดูหสมพันธ์ุเท่านั้น ออกหากินในเวลากลางวันมากกว่ากลางคืน อาหารของ มันได้แก่ ใบไม้ ใบหญ้า และผลไม้ป่าต่างๆ ตกลูกครั้งละ 1 ตัว ตั้งท้องนาน 6 เดือน ที่อยู่อาศัย : ชอบอาศัยอยู่ตามที่ลาดเขาในป่าดงดิบและหุบเขาที่มีป่าหนาทึบและ มีลำ ธารน้ำ ไหลผ่าน สถานภาพ : องค์การสวนสัตว์ได้ประสบความสำ เร็จในการเพาะเลี้ยงเก้งหม้อมา ตั้งแต่ปี พ.ศ.2528 ในปัจจุบันเก้งหม้อจัดเป็นสัตว์สงวนหนึ่งใน 15 ชนิดของ ประเทศไทยและองค์การ IUCN ได้จัดให้เก้งหม้อเป็นสัตว์ใกล้สูญพันธ์ุ สาเหตุ : ปัจจุบันเก้งหม้อเป็นสัตว์หายากและใกล้สูญพันธ์ุ เนื่องจากมีเขพการแพร่ กระจายที่จำ กัด และที่อยู่อาศัยถูกทำ ลายเพราะการตัดไม้ทำ ลายป่า การเก็บน้ำ เหนือเขื่อนและการล่าเป็นอาหาร เก้งหม้อเป็นเนื้อที่นิยมรับประทานกันมาก 13
ลักษณะ : พะยูนจัดเป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมชนิดหนึ่งที่อาศัยอยู่ในน้ำ มีลำ ตัว เพรียวรูปกระสวย หางแยกออกเป็นสองแฉก ไม่มีครีบ ริมฝีปากบนมีก้อนเนื้อ ลักษณะคล้ายจมูกหมู ตัวอายุน้อยจะมีบำ ลำ วสีขาว ส่วนตัวเต็มวัยจะมีสีชมพูแดง เมื่อโตเต็มวัยจะมีน้ำ หนัก 300 กิโลกรัม อุปนิสัย : พะยูนจะอยู่รวมกันเป็นครอบครัวหลายครอบครัวและหากินเป็นฝูงใหญ่ ออกลูกครั้งละ 1 ตัว ใช้เวลาตั้งท้องนาน 13 เดือน และโตเต็มวัยเมื่อมีอายุ 9 ปี ที่อยู่อาศัย : ชอบอาศัยหากินพืชจำ พวกหญ้าทะเลตามชายฝั่ง ทั้งในเวลากลางวัน และกลางคืน สถานภาพ : ปัจจุบันพบพะยูนน้อยมาก ที่เหลืออยู่เป็นกลุ่มเล็กๆ หรืออยู่โดดเดี่ยว บางครั้งอาจจะเข้ามาจากน่านน้ำ ใกล้เคียง พะยูนจัดเป็นสัตว์ป่าสงวนหนึ่งใน 15 ชนิดของไทย สาเหตุ : เนื่องจากพะยูนถูกล่าเพื่อเป็นอาหาร บางตัวก็ติดอุปกรณ์ประมงตาย และบางทีก็เอามันมาเป็นเชื้อเพลิง ประกอบกับพะยูนแพร่พันธ์ุช้ามาก นอกจากนี้ มลพิษที่ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางสภาพแวดล้อมตามชายฝั่งทะเล ได้ทำ ลาย แหล่งหญ้าทะเลซึ่งเป็นอาหารพะยูน จึงน่าเป็นห่วงว่าพะยูนจะสูญพันธ์ุไปจาก ประเทศ พะยูนหรือหมูน้ำ 14
ลักษณะ : เลียงผาเป็นสัตว์จำ พวกเดียวกับแพะและแกะ เมื่อโตเต็มวัยจะมีความ สูงอยู่ที่ 1 เมตร ขายาวและแข็งแรง ใบหูคล้ายลา ขนตามตัวค่อนข้างยาวหยาบและ มีสีดำ มีเขาทั้งตัวเมียและตัวผู้ อุปนิสัย : ในเวลากลางคืนจะอาศัยอยู่ในถ้ำ หรือในพุ่มไม้ ออกหากินในตอนเย็นถึง ตอนพลบค่ำ และในช่วงเช้ามืด อาหารของมันได้แก่พืชต่างๆ ทุกชนิด เลียงผามี ประสาทหู ตา และรับกลิ่นได้ดี พวกมันจะผสมพันธ์ุในช่วงเดือนตุลาคม ตกลูก ครั้งละ 1-2 ตัว ใช้เวลาตั้งท้องประมาณ 7 เดือน ที่อยู่อาศัย : เลียงผาอาศัยอยู่ตามภูเขาที่มีหน้าผาสูงชันทีป่าปกคลุม สถานภาพ : เลียงผาจัดเป็นสัตว์ป่าสงวนชนิดหนึ่งใน ๑๕ ชนิดของประเทศไทย และอนุสัญญา CITES สาเหตุ : ในระยะหลังเลียงผามีจำ นวนลดลงอย่างรวดเร็ว เนื่องมาจากการล่าเพื่อ เอาเขา กระดูก และน้ำ มันมาใช้ทำ ยาสมานกระดูก และพื้นที่หากินของเลียงผาลด ลงอย่างรวดเร็ว เลียงผา,เยือง,กูรำ ,โครำ 15