Zakat harta

PELAJARAN ZAKAT PENYUCI HARTA.
17

(FEQAH)

HARI : _______________ TARIKH : ______________

UNIT 1 : KONSEP PENGURUSAN ZAKAT.

Bahasa : Subur, suci, berkat dan berkembang.

Maksud Istilah : Mengeluarkan sebahagian daripada harta tertentu untuk diberikan
kepada golongan yang berhak menerimanya dengan syarat-syarat
yang telah ditetapkan oleh syarak.

Hukum Zakat Wajib.

Allah SWT berfirman :

....‫ﭐﲋﲌﲍﲎ‬

(43 ‫ اية‬:2 ،‫)سورة البقرة‬

Maksud : Dan dirikanlah solat dan keluarkanlah zakat….

DALIL Daripada Abdullah Bin Umar Bin al-Khattab RA meriwayatkan bahawa
NAQLI
Rasulullah SAW bersabda :

،‫َوإِقَاِم ال َّصًَلِة‬ ،‫الله‬ ‫َر ُسوُل‬ ‫ُُمَ َّم ًدا‬ ‫َوأَ َّن‬ ‫الله‬ ‫إََِّل‬ َ‫إِٰله‬ ‫َل‬ .‫ْوِمَشََرهَماَدَضةِاأََنْن‬:‫ َعَلَواىلَ َِجَخَْوٍسَص‬،‫بَُوِإِيَْنتَااِْءِلالْسَّزًََكلاُمِة‬
(‫)متفق عليه‬

Maksud : Islam dibina atas 5 perkara : Penyaksian bahawa tiada Tuhan

melainkan Allah dan Nabi Muhamad itu utusan Allah, mendirikan solat,

menunaikan zakat, mengerjakan haji ke Baitullah dan berpuasa pada bulan

Ramadan.

1 Faqir Asnaf yang layak menerima zakat.

2 Miskin • Orang yang tiada harta yang mencukupi untuk keperluan dirinya termasuk
3 ‘Amil makan, minum, pakaian dan tempat tinggal.
4 Muallaf
• Contohnya seseorang yang memerlukan RM10 sehari, tetapi dia hanya
mampu memperoleh RM3 sahaja.

• Orang yang hanya mampu menampung sebahagian sahaja daripada
keperluan hidupnya.

• Contohnya seseorang yang memerlukan RM10 sehari, tetapi dia hanya
memperoleh RM8 sahaja.

• Mereka yang dilantik oleh pemerintah untuk mengumpul dan mengagihkan
zakat.

• Orang yang baharu masuk Islam.

10

5 Hamba Asnaf yang layak menerima zakat.
6 Orang yang
• Golongan hamba yang ingin membebaskan diri mereka.
berhutang
• Orang yang dibebani hutang untuk keperluan asas diri serta tanggungannya
7 Fi sabilillah dan tidak mampu membayarnya.

8 Ibnu sabil • Orang yang berjuang di jalan Allah SWT.

• Orang yang bermusafir dengan tujuan yang diharuskan syarak kemudian
terputus perbelanjaan.

HIKMAH PENSYARIATAN ZAKAT

PEMBERI PENERIMA MASYARAKAT

Mendidik jiwa pemberi Membersihkan hati Mengeratkan ikatan
zakat dengan sifat daripada hasad dengki ukhuwwah dan kasih
dan iri hati terhadap sayang sesama Islam.
pemurah serta menjauhi
sifat bakhil. golongan kaya. Merapatkan jurang
perbezaan antara
Melahirkan sifat taat Sebagai sumber modal golongan kaya dengan
kepada perintah Allah bagi golongan miskin golongan miskin.
untuk menjana ekonomi
SWT. Saling membantu antara
keluarga. satu sama lain.
Mendapat keredaan
Allah SWT. Meringankan bebanan Meningkatkan syiar
orang yang berhutang Islam.
Mendapat kecemerlangan
hidup di dunia dan di daripada belenggu
hutang.
akhirat melalui harta yang
dizakatkan. Meningkatkan keyakinan
muallaf terhadap Islam.

11

UNIT 2 : JENIS ZAKAT. 1 ZAKAT FITRAH
JENIS ZAKAT 2 ZAKAT HARTA

1 ZAKAT FITRAH

MAKSUD Mengeluarkan harta tertentu bagi setiap orang yang mukallaf dan
orang yang di bawah tanggungannya dengan syarat-syarat dan tempoh
masa yang telah ditetapkan syarak.

HUKUM Wajib apabila memenuhi syarat wajib zakat fitrah.
DALIL NAKLI
‫ َصا ًعا ِم ْن‬،‫ أَ َّن َر ُسوَل الِل ﷺ فََر َض َزَكاةَ الِْفطْ ِر ِم ْن َرَم َضا َن َعلَى الَنّا ِس‬:‫َع ْن ابْ ِن عُ َمر‬

.‫ ِم َن الْ ُم ْسِل ِم َي‬،‫ ذََك ٍر أَْو أُنْثَى‬،‫ َعلَى ُك ِِّل ُحٍِّر أَْو َعْب ٍد‬،‫أَْو َصا ًعا ِم ْن َشِعيٍر‬،‫َتٍْر‬
(‫)رواية مسلم‬

Maksudnya : Daripada Ibnu Umar RA meriwayatkan bahawa Rasulullah
SAW telah memfardukan zakat pada bulan Ramadan keatas manusia
dengan mengeluarkan 1 gantang kurma atau 1 gantang gandum keatas
setiap orang yang merdeka atau hamba lelaki atau perempuan Muslim.

KADAR ZAKAT 1 gantang Baghdad bersamaan 2.7 kilogram (kg).

SYARAT WAJIB ZAKAT FITRAH

Islam. Hidup pada akhir Mempunyai harta melebihi
bulan Ramadan dan keperluan makan dan
minum untuk diri dan
awal Syawal.
tanggungan pada malam
dan siang hari raya.

12

WAKTU MENGELUARKAN ZAKAT FITRAH

WAJIB SUNAT HARAM MAKRUH HARUS

Selepas Sebelum Selepas Selepas Sepanjang
terbenam solat hari terbenam solat hari bulan
matahari matahari
pada hari raya pada hari raya Ramadan.
terakhir ‘aidil fitri. ‘aidil fitri
Ramadan. raya sehingga
pertama. sebelum
terbenam
matahari 1
Syawal.

2 ZAKAT HARTA

1 2 3 4 5
PERNIAGAAN
TANAMAN BINATANG EMAS, GALIAN DAN
DAN BUAH- TERNAKAN PERAK DAN RIKAZ
MATA WANG
BUAHAN

DALIL NAKLI

Maksud : Ambillah sebahagian zakat daripada harta mereka menjadi sedekah, supaya
dengannya engkau membersihkan mereka dan menyucikan mereka…

Syarat Wajib Islam
Mengeluarkan Cukup haul
Cukup nisab
Zakat Sempurna milik

Merdeka (bukan golongan hamba)

13

1 ZAKAT TANAMAN DAN
BUAH-BUAHAN

Maksud Tanaman dan buah-buahan yang menjadi makanan asasi, boleh disimpan dan
tidak mudah rosak.

Contoh Tanaman Padi, gandum, barli dan jagung.
Nisab Buah-buahan Kurma dan anggur kering.

5 ausuk (‫ ) َأ ْو ُسق‬bersamaan 363 gantang Malaysia iaitu 1300 kilogram.

Kadar • 10 % bagi tanaman yang menggunakan air hujan atau bergantung kepada
zakat aliran air sungai serta parit dan tidak melibatkan kos yang banyak.

• 5% bagi tanaman yang menggunakan jentera, tenaga manusia serta
memerlukan kuasa yang tinggi.

2 ZAKAT HAIWAN
TERNAKAN

JENIS KAMBING DAN LEMBU DAN UNTA
BIRI-BIRI KERBAU
NISAB
40 ekor 30 ekor 5 ekor
KADAR ZAKAT
UMUR BINATANG 1 ekor kambing dan 1 ekor lembu jantan 1 ekor biri-biri
YANG DIZAKAT biri -biri 1 tahun keatas 1 tahun keatas

SYARAT WAJIB 2 tahun (kambing)
ZAKAT 1 tahun (biri-biri)

1. Dipelihara di padang terbuka.
2. Binatang ternakan bukan digunakan untuk bekerja seperti

membajak, memikul barang, mengepam air dan sebagainya.

3 ZAKAT EMAS, PERAK
DAN MATA WANG

JENIS EMAS PERAK MATA WANG
NISAB 200 dirham
20 mithqal (595 gram) 20 mithqal
(85 gram) (85 gram emas)
2.5 %
KADAR ZAKAT

Nota : ZAKAT EMAS PERHIASAN.
• Wajib zakat emas perhiasan yang melebihi kadar ‘uruf (tidak termasuk batu permata atau

seumpamanya) dan cukup haul. Kadar ‘uruf berbeza mengikut negeri.
• Emas yang tidak dipakai kerana disimpan, rosak atau lama, wajib zakat apabila cukup nisab dan

haul.

14

4 ZAKAT PERNIAGAAN

MAKSUD Zakat yang wajib dikeluarkan hasil daripada harta perniagaan sama
ada yang melibatkan barangan atau perkhidmatan.

NISAB 85 gram emas

KADAR ZAKAT 2.5 %

SYARAT WAJIB 1. Niat menjalankan perniagaan terhadap harta yang hendak
ZAKAT dikeluarkan zakat.
PERNIAGAAN
2. Harta yang halal.
3. Harta yang boleh menjadi pendapatan.
4. Sumber harta adalah melalui cara pembelian atau pertukaran aset

seperti jual beli atau sewa.
5. Harta tersebut bukan untuk kegunaan peribadi.

5 ZAKAT GALIAN DAN
RIKAZ

MAKSUD Bahan galian yang dikeluarkan dari bumi, diproses dan menghasilkan
GALIAN logam galian.

Contoh : Emas, perak, bijih timah, petroleum dan bahan mineral.

MAKSUD Harta yang tertanam di dalam tanah.
RIKAZ 85 gram emas

NISAB

KADAR ZAKAT GALIAN RIKAZ
2.5 % 1/5 atau 20%

Nota : ZAKAT SAHAM.
• Saham ialah wang yang dilaburkan dalam syarikat atau perniagaan.
• Diwajibkan zakat kerana saham yang dilaburkan dalam syarikat-syarikat perniagaan,

perusahaan atau badan-badan pelaburan ialah harta yang mempunyai potensi untuk
berkembang.
• Kadar zakat : 2.5% atas nilai semasa semua saham yang dimiliki setahun.

ZAKAT PENDAPATAN.
Syarat khusus :
• Hasil usaha yang baik termasuklah pendapatan yang merangkumi upah, gaji, bonus, elaun, komisyen

dan sebagainya.
• Nisab : 85 gram harga emas semasa.
• Kadar zakat : 2.5%

15