วิเคราะห์หลักสูตรสังคม ป.6

หลกั สูตรแกนกลางการศึกษาข้ันพื้นฐาน พทุ ธศักราช 2551
กล่มุ สาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม

ส ัง ค ม โ ล ก มีก า ร เ ป ลี่ย น แ ป ล ง อ ย ่า ง ร ว ด เ ร็ ว ต ล อ ด เ ว ล า ก ลุ ่ม ส า ร ะ ก า ร เ รี ย น รู ้ส ัง ค ม ศึก ษ า
ศาสนา และวฒั นธรรม ช่วยให้ผูเ้ รียนมีความรู้ ความเขา้ ใจ ว่ามนุษยด์ ารงชีวติ อย่างไรท้งั ในฐานะปัจเจก
บุคคล และการอย่รู ่วมกนั ในสังคม การปรับตวั ตามสภาพแวดลอ้ ม การจดั การทรัพยากรท่ีมีอยู่อย่างจากดั
นอกจากน้ียงั ช่วยใหผ้ เู้ รียนเขา้ ใจถึงการพฒั นาเปล่ียนแปลงตามยุคสมยั กาลเวลา ตามเหตุปัจจยั ต่างๆ ทาใหเ้ กิด
ความเขา้ ใจในตนเองและผอู้ ื่น มีความอดทน อดกล้นั ยอมรับในความแตกต่างและมีคณุ ธรรมสามารถนาความรู้
ไปปรับใชใ้ นการดาเนินชีวติ เป็นพลเมืองดีของประเทศชาติ และสงั คมโลก

เนื้อหาสาระการเรียนรู้ของกลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม

สาระที่ 1 ศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม
มาตรฐาน ส 1.1 : รู้และเขา้ ใจประวตั ิ ความสาคญั หลกั ธรรมของพระพุทธศาสนาหรือศาสนาท่ีตนนบั

ถือและศาสนาอ่ืนมีศรัทธาท่ีถูกตอ้ งยดึ มนั่ และปฏิบตั ิตามหลกั ธรรมเพอื่ อยรู่ ่วมกนั อยา่ งสนั ติสุข
มาตรฐาน ส 1.2 : เขา้ ใจตระหนกั และปฏิบตั ิตนเป็นศาสนิกชนท่ีดีและธารงรักษาพระพุทธศาสนา หรือ

ศาสนาท่ีตนนบั ถือ
สาระที่ 2 หน้าทพ่ี ลเมือง วัฒนธรรม และการดาเนินชีวิตในสังคม

มาตรฐาน ส 2.1 : เขา้ ใจและปฏิบตั ิตนตามหน้าที่ของการเป็ นพลเมืองดี มีค่านิยมที่ดีงาม และ
ธารงรักษาประเพณีและวฒั นธรรมไทยดารงชีวิตอยรู่ ่วมกนั ในสงั คมไทยและสังคมโลกอยา่ งสันติสุข

มาตรฐาน ส 2.2 : เขา้ ใจระบบการเมืองการปกครองในสังคมปัจจุบนั ยึดมนั่ ศรัทธาและธารง
รักษาไวซ้ ่ึงการปกครองในระบอบประชาธิปไตย อนั มีพระมหากษตั ริยท์ รงเป็นประมขุ
สาระท่ี 3 เศรษฐศาสตร์

มาตรฐาน ส 3.1 : เข้าใจและสามารถบริหารจัดการทรัพยากรในการผลิตและการบริโภค การใช้
ทรัพยากรท่ีมีอยู่จากดั ไดอ้ ยา่ งมีประสิทธิภาพและคุม้ ค่ารวมท้งั เขา้ ใจหลกั การของเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อ
การดารงชีวติ อยา่ งมีดุลยภาพ

มาตรฐาน ส 3.2 : เขา้ ใจระบบและสถาบนั เศรษฐกิจตา่ งๆความสมั พนั ธ์ทางเศรษฐกิจและความจาเป็นของการ
ร่วมมือกนั ทางเศรษฐกิจในสังคมโลก
สาระที่ 4 ประวตั ศิ าสตร์

มาตรฐาน ส 4.1 : เข้าใจความหมาย ความสาคญั ของเวลาและยุคสมยั ทางประวตั ิศาสตร์
สามารถใชว้ ธิ ีการทางประวตั ิศาสตร์มาวเิ คราะห์ เหตุการณ์ต่าง ๆ อยา่ งเป็นระบบ

มาตรฐาน ส 4.2 : เขา้ ใจพฒั นาการของมนุษยช์ าติจากอดีตจนถึงปัจจุบนั ในแงค่ วามสมั พนั ธ์ และ
การเปลีย่ นแปลงของเหตกุ ารณอ์ ยา่ งตอ่ เนื่องตระหนกั ถึงความสาคญั และสามารถวเิ คราะห์ ผลกระทบที่เกิดข้นึ

มาตรฐาน ส 4.3 : เขา้ ใจความเป็นมาของชาติไทยวฒั นธรรม ภมู ิปัญญาไทยมีความรักความภมู ิใจและ
ธารงความเป็ นไทย
สาระที่ 5 ภูมศิ าสตร์

มาตรฐาน ส 5.1 : เข้าใจลกั ษณะของโลกทางกายภาพและความสัมพนั ธ์ของสรรพสิ่ง
ซ่ึงมีผลต่อกนั และกนั ในระบบของธรรมชาติใชแ้ ผนที่ และเครื่องมือทางภูมิศาสตร์ในการคน้ หา
วเิ คราะห์ สรุป และใชข้ อ้ มลู สารสนเทศอยา่ งมีประสิทธิภาพ

มาตรฐาน ส 5.2 : เขา้ ใจปฏิสัมพนั ธ์ ระหว่างมนุษยก์ บั สภาพแวดลอ้ มทางกายภาพที่
ก่อให้เกิดการสร้างสรรค์วฒั นธรรม มีจิตสานึกและมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ทรัพยากรและส่ิงแวดลอ้ มเพื่อ
การพฒั นาที่ยงั่ ยนื

ความสาคญั ของกลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม

กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวฒั นธรรมช่วยให้ผู้เรียนมีความรู้ความเข้าใจ
การดารงชีวิตของมนุษยท์ ้งั ในฐานะปัจเจกบุคคล และการอยู่ร่วมกนั ในสังคม การปรับตวั ตามสภาพแวดลอ้ ม การ
จดั การทรัพยากรที่มีอยู่อยา่ งจากดั เขา้ ใจถึงการพฒั นาเปล่ียนแปลงตามยคุ สมยั กาลเวลา ตามเหตปุ ัจจยั ต่าง ๆ
เกิดความเขา้ ใจในตนเองและผอู้ ่ืน มีความอดทน อดกล้นั ยอมรับในความแตกต่างและมีคุณธรรม สามารถนา
ความรู้ไปปรับใชใ้ นการดาเนินชีวิตเป็นพลเมืองดีของประเทศชาติ และสงั คมโลก

กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรมวา่ ดว้ ยการอยูร่ ่วมกนั ในสังคมท่ีมีความ
เชื่อมสัมพนั ธ์กนั และมีความแตกต่างกนั อย่างหลากหลาย เพื่อช่วยให้สามารถปรับตนเอง กบั
บริบทสภาพแวดลอ้ ม เป็ นพลเมืองดี มีความรับผิดชอบ มีความรู้ทกั ษะ คุณธรรมและค่านิยมท่ีเหมาะสม
โดยไดก้ าหนดสาระต่าง ๆ ไวด้ งั น้ี

1. ศาสนา ศีลธรรม และจริยธรรม แนวคิดพื้นฐานเกี่ยวกบั ศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม
หลกั ธรรมของพระพุทธศาสนาหรือศาสนาท่ีตนนบั ถือการนาหลกั ธรรมคาสอนไปปฏิบตั ิในการพฒั นาตนเอง และ
การอยู่ร่วมกันอย่างสันติสุข เป็ นผู้กระทาความดี มีค่านิยมที่ดีงามพฒั นาตนเองอยู่เสมอ รวมท้งั บาเพ็ญ
ประโยชน์ตอ่ สังคมและส่วนรวม

2. หน้าท่ีพลเมือง วัฒนธรรม และการดาเนินชีวิต ระบบการเมืองการปกครองในสังคมปัจจุบนั
การปกครองระบอบประชาธิปไตยอนั มีพระมหากษตั ริยท์ รงเป็นประมุขลกั ษณะและความสาคญั การเป็ นพลเมือง
ดี ความแตกต่างและความหลากหลายทางวฒั นธรรม ค่านิยมความเชื่อ ปลูกฝังคา่ นิยมดา้ นประชาธิปไตย

อนั มีพระมหากษตั ริยท์ รงเป็ นประมุข สิทธิ หน้าท่ี เสรีภาพการดาเนินชีวิตอย่างสันติสุขในสังคมไทยและ
สงั คมโลก

3. เศรษฐศาสตร์ การผลิต การแจกจ่ายและการบริโภคสินค้าและบริการ การบริหารจัดการ
ทรัพยากรที่มีอยู่อย่างจากัดอย่างมีประสิทธิภาพ การดารงชีวิตอย่างมีดุลยภาพ และการนา
หลกั เศรษฐกิจพอเพียงไปใชใ้ นชีวิตประจาวนั

4. ประวัติศาสตร์ เวลาและยุคสมยั ทางประวตั ิศาสตร์ วิธีการทางประวตั ิศาสตร์ พฒั นาการของ
มนุษยชาติจากอดีตถึงปัจจุบนั ความสัมพนั ธ์และเปล่ียนแปลงของเหตุการณ์ต่างๆ ผลกระทบท่ีเกิดจาก
เหตุการณ์สาคญั ในอดีตบุคคลสาคญั ที่มีอิทธิพลต่อการเปล่ียนแปลงต่าง ๆในอดีตความเป็ นมาของชาติไทย
วฒั นธรรมและภมู ิปัญญาไทย แหลง่ อารยธรรมท่ีสาคญั ของโลก

5. ภูมิศาสตร์ ลกั ษณะของโลกทางกายภาพ ลกั ษณะทางกายภาพ แหล่งทรัพยากรและภูมิอากาศของ
ประเทศไทยและภมู ิภาคต่างๆ ของโลก การใชแ้ ผนที่และเครื่องมือทางภมู ิศาสตร์ความสัมพนั ธ์กันของส่ิงต่าง
ๆในระบบธรรมชาติ ความสัมพนั ธ์ของมนุษยก์ บั สภาพแวดล้อมทางธรรมชาติและส่ิงท่ีมนุษยส์ ร้างข้ึน
การนาเสนอขอ้ มูลภมู ิสารสนเทศการอนุรักษส์ ่ิงแวดลอ้ มเพื่อการพฒั นาท่ียง่ั ยืน

คุณภาพผู้เรียน

จบช้ันประถมศึกษาปี ที่ 6
1. มีความรู้เรื่องของจงั หวดั ภาคและประเทศของตนเองท้งั เชิงประวตั ิศาสตร์ ลกั ษณะทางกายภาพ สังคม
ประเพณีและวฒั นธรรม รวมท้งั การเมืองการปกครอง และสภาพเศรษฐกิจโดยเนน้ ความเป็นประเทศไทย
2. มีความรู้และความเขา้ ใจในเร่ืองศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม ปฏิบตั ิตามหลกั คาสอนของศาสนา
ท่ีตนนบั ถือ รวมท้งั มีส่วนร่วมศาสนพิธีและพิธีกรรมทางศาสนามากยงิ่ ข้ึน
3. ปฏิบตั ิตนตามสถานภาพ บทบาท สิทธิ หน้าท่ีในฐานะพลเมืองดีของทอ้ งถ่ิน จงั หวดั ภาค และ
ประเทศ รวมท้งั ไดม้ ีส่วนร่วมในกิจกรรมตามขนบธรรมเนียมประเพณี วฒั นธรรมของทอ้ งถิ่นตนเองมาก
ยงิ่ ข้ึน
4. สามารถเปรียบเทียบเรื่องราวของจงั หวดั และภาคต่างๆ ของประเทศไทยกบั ประเทศ เพื่อน
บ้านได้รับการพัฒนาแนวคิดทางสังคมศาสตร์เก่ียวกับศาสนา ศีลธรรม จริ ยธรรม หน้าที่พลเมือง
เศรษฐศาสตร์ ประวตั ิศาสตร์ และภมู ิศาสตร์เพ่ือขยายประสบการณ์ไปสู่การทาความเขา้ ใจในภูมิภาค ซีกโลก
ตะวนั ออกและตะวนั ตกเกี่ยวกับศาสนา คุณธรรม จริยธรรม ค่านิยม ความเช่ือ ขนบธรรมเนียม ประเพณี
วฒั นธรรม การดาเนินชีวิต การจดั ระเบียบทางสังคม และการเปลี่ยนแปลงทางสังคมจากอดีตสู่ปัจจุบนั

มาตรฐานการเรียนรู้และตวั ชีว้ ดั

สาระที่ 2 : หน้าที่พลเมือง วัฒนธรรมและการดาเนินชีวติ ในสังคม

ช้ัน มาตรฐานการเรียนรู้ ตวั ชี้วัด

ป.6 มาตรฐาน ส 2.1 เขา้ ใจและปฏิบตั ิตน 1. ปฏิบตั ิตามกฎหมายท่ีเกี่ยวขอ้ งกบั

ตามหนา้ ที่ของการเป็นพลเมืองดี มี ชีวติ ประจาวนั ของครอบครัวและชุมชน

ค่านิยมท่ีดีงามและธารงรักษาประเพณีและ 2. วเิ คราะห์การเปล่ียนแปลงวฒั นธรรมตาม
วฒั นธรรมไทย ดารงชีวิตอยรู่ ่วมกนั ใน
สงั คมไทยและสงั คมโลกอยา่ งสันติสุข กาลเวลาและธารงรักษาวฒั นธรรม อนั ดีงาม
3. แสดงออกถึงมารยาทไทยไดเ้ หมาะสมถูก

กาลเทศะ

4. อธิบายคณุ คา่ ทางวฒั นธรรมท่ีแตกต่างกนั

ระหวา่ งกลุ่มคนในสงั คมไทย

5. ติดตามขอ้ มูล ขา่ วสาร เหตุการณ์ต่าง ๆ ใน

ชีวิตประจาวนั เลือกรับและใชข้ อ้ มูล ข่าวสาร

ในการเรียนรู้ไดเ้ หมาะสม

มาตรฐาน ส 2.2 เขา้ ใจระบบการเมือง 1. เปรียบเทียบบทบาท หนา้ ที่ขององคก์ ร

การปกครองในสงั คมปัจจุบนั ยดึ มนั่ ปกครองส่วนทอ้ งถ่ินและรัฐบาล

ศรัทธาและธารงรักษาไวซ้ ่ึงการ 2. มีส่วนร่วมในกิจกรรมต่างๆ ท่ีส่งเสริม

ปกครองระบอบประชาธิปไตยอนั มี ประชาธิปไตยในทอ้ งถ่ินและประเทศ

พระมหากษตั ริยท์ รงเป็นประมขุ 3. อภิปรายบทบาท ความสาคญั ในการใช้

สิทธิออกเสียงเลือกต้งั ตามระบอบ

ประชาธิปไตย

คาอธิบายรายวิชา

กล่มุ สาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ช้ันประถมศึกษาปี ที่ 6

คาอธบิ ายรายวชิ า ส 16101 เวลา 80 ชั่วโมง

.............................................................................................................................................................

ศึกษาวิเคราะห์ความสาคญั ของพระพุทธศาสนาในฐานะเป็นศาสนาประจาชาติและความสาคญั ของศาสนา

ท่ีตนนบั ถือ พุทธประวตั ิต้งั แต่ปลงอายุสังขารจนถึงสังเวชนียสถาน และประวตั ิศาสดาที่ตนนบั ถือ การประพฤติ

ตนตามแบบอยา่ งการดาเนินชีวิตและขอ้ คิดจากประวตั ิสาวกชาดก/เรื่องเล่า และศาสนิกชนตวั อย่างพระรัตนตรัย

การปฏิบตั ิตามไตรสิกขาและหลกั ธรรมโอวาท๓ในพระพุทธศาสนาและหลกั ธรรมของศาสนาท่ีตนนบั ถือ การทา

ความดีของบุคคลในประเทศตามหลกั ศาสนา เห็นคุณค่าของการสวดมนต์ แผเ่ มตตา การฝึ กสมาธิและบริหารจิต

เจริญปัญญา การพฒั นาจิตตามแนวทางของศาสนาท่ีตนนบั ถือ การปฏิบตั ิตนตามหลกั ธรรมของศาสนาที่ตนนบั

ถือ การแกป้ ัญหาอบายมุขและ สิ่งเสพติด หลกั ธรรมสาคญั ของศาสนาอ่ืนๆ ลกั ษณะสาคญั ของศาสนพิธี พิธีกรรม

ของศาสนาอื่นๆ และการปฏิบตั ิตนไดอ้ ย่างเหมาะสมในศาสนสถานและการปฏิบตั ิตนไดอ้ ย่างเหมาะสมมรรยาทของ

ความเป็นศาสนิกชนท่ีดี ประโยชน์ของการเขา้ ร่วมใน ศาสนพิธี พิธีกรรม กิจกรรมในวนั สาคญั ทางศาสนา การ

แสดงตนเป็นพุทธมามกะ และแสดงตนเป็นศาสนิกชนของศาสนาท่ีตนนบั ถือ

ศึกษา วิเคราะห์ อภิปราย อธิบาย เปรียบเทียบ การปฏิบตั ิตามกฎหมายที่เกี่ยวขอ้ งกบั ชีวิตประจาวนั ของ

ครอบครัวและชุมชน การเปลี่ยนแปลงวฒั นธรรมตามกาลเวลาและธารงรักษาวฒั นธรรมอนั ดีงาม มารยาทไทย

ความแตกต่างทางวฒั นธรรมระหว่างกลุ่มคนในสังคมไทย ขอ้ มูล ข่าวสาร เหตุการณ์ต่าง ๆ ในชีวิตประจาวนั

บทบาท หน้าที่ขององค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินและรัฐบาล การมีส่วนร่วมในกิจกรรมต่าง ๆ การส่งเสริม

ประชาธิปไตยในทอ้ งถิ่นและประเทศ บทบาท และความสาคญั ของการเลือกต้งั ตามระบอบประชาธิปไตย

ศึกษา ยกตัวอย่าง อธิบาย บทบาทของผูผ้ ลิตที่มีความรับผิดชอบ บทบาทของผูบ้ ริโภค วิธีและ

ประโยชน์ของการใช้ทรัพยากรอย่างยงั่ ยืน ความสัมพนั ธ์ระหว่างผูผ้ ลิต ผูบ้ ริโภค ธนาคาร และรัฐบาล การ

รวมกลุ่มทางเศรษฐกิจภายในทอ้ งถิ่น

ศึกษาวิเคราะห์ อธิบาย ยกตวั อยา่ งระบุการใชเ้ ครื่องมือทางภูมิศาสตร์ (แผนท่ี ภาพถ่ายชนิดต่างๆ) ลกั ษณะ

สาคญั ทางกายภาพและสังคมของประเทศ ความสัมพนั ธ์ระหวา่ งลกั ษณะทางกายภาพกบั ปรากฏการณ์ทาง

ธรรมชาติของประเทศความสัมพนั ธ์ระหว่างลกั ษณะทางกายภาพกับปรากฏการณ์ทางธรรมชาติของ

ประเทศ ความสัมพนั ธ์ระหว่างสิ่งแวดลอ้ มทางธรรมชาติกบั ส่ิงแวดลอ้ มทางสังคมในประเทศ การแปลง

สภาพธรรมชาติในประเทศไทยจากอดีตถึงปัจจุบนั และผลที่เกิดข้ึนจากการเปลี่ยนแปลง การนุรักษ์

ทรัพยากรในชุมชน

โดยใช้กระบวนการคิด วิเคราะห์ กระบวนกลุ่ม กระบวนสืบค้น กระบวนการทางประวตั ิศาสตร์
กระบวนการทางภมู ิศาสตร์ กระบวนการทางจริยธรรม กระบวนการประชาธิปไตย

เพ่ือใหเ้ กิดความรู้ ความเขา้ ใจ ความสามารถในการส่ือสารและเห็นคณุ ค่าของการนาความรู้ไปใชใ้ หเ้ กิด
ประโยชน์ในการดาเนินชีวิตประจาวนั มีความส่ือสตั ยส์ ุจริตรักความเป็นไทยและมีจิตสาธารณะ

รหสั ตัวชีว้ ดั
ส 1.1 ป.6/1 ป.6/2 ป.6/3 ป. 6/4 ป.6/5 ป.6/6 ป.6/7 ป. 6/8 ป.6/9
ส 1.2 ป.6/1 ป.6/2 ป.6/3 ป. 6/4
ส 2.1 ป.6/1 ป.6/2 ป.6/3 ป. 6/4 ป.6/5
ส 2.2 ป.6/1 ป.6/2 ป.6/3
ส 3.1 ป.6/1 ป.6/2 ป.6/3
ส 3.2 ป.6/1 ป.6/2
ส 5.1 ป.6/1 ป.6/2
ส 5.1 ป.6/1 ป.6/2 ป.6/3
รวม 31 ตวั ชีว้ ัด

การจดั กจิ กรรมการเรียนรู้ของแผนการจัดการเรียนรู้ท่ี 1 - 12
กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวฒั นธรรม

สาระที่ 2 หน้าที่พลเมือง วฒั นธรรมและการดาเนินชีวิตในสังคม ช้ันประถมศึกษาปี ท่ี 6

แผนการ ใช้เอกสารประกอบการเรียน จานวน วนั เดือน ปี
จัดการ เล่มท่ี / เร่ือง ช่ัวโมง ทจี่ ดั กจิ กรรม
เรียนรู้ที่ การเรียนรู้
1
1 ทดสอบผลสัมฤทธ์ิทางการเรียน ก่อนเรียน 2
1
2 เลม่ ท่ี 1 กฎหมายในชีวิตประจาวนั 2
2
3 เล่มที่ 2 องคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถ่ิน 2
2
4 เล่มท่ี 3 วิถีวฒั นธรรมไทย 2
2
5 เลม่ ท่ี 4 มารยาทไทย 1
2
6 เลม่ ท่ี 5 คุณคา่ และความแตกต่างทางวฒั นธรรม 1
20
7 เลม่ ท่ี 6 การธารงรักษาวฒั นธรรมไทย

8 เล่มที่ 7 ขอ้ มูล ขา่ วสารและเหตุการณ์

9 เลม่ ท่ี 8 การเมือง การปกครอง

10 เลม่ ที่ 9 กิจกรรมส่งเสริมประชาธิปไตย

11 เลม่ ที่ 10 การใชส้ ิทธิในการออกเสียงเลือกต้งั

12 ทดสอบผลสมั ฤทธ์ิทางการเรียน หลงั เรียน

รวม 10 เล่ม