วันรัฐธรรมนูญ

เอกสารเผยแพร่ วนั รัฐธรรมนูญ

10 ธนั วาคม 2562

จดั ทาโดย
หอ้ งสมุดประชาชนอาเภอหนองจกิ
ศูนยก์ ารศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั อาเภอหนองจกิ

วันรัฐธรรมนูญ

10 ธันวาคม

ความหมายวันรัฐธรรมนูญ

รัฐธรรมนูญ หมายถงึ กฎหมายวา่ ด้วยระเบียบการปกครองประเทศ

10 ธนั วาคม ของทุกปี เป็นวันรฐั ธรรมนูญ เพื่อเปน็ การระลกึ ถงึ รัฐธรรมนญู ฉบบั แรก อันเป็น
ฉบบั ถาวร เปน็ กฎหมายสูงสุดของประเทศ และเป็นเครอ่ื งกาหนดระเบียบแบบแผนของสงั คม ซึง่
พระบาทสมเด็จพระปกเกลา้ เจา้ อยู่หัวไดพ้ ระราชทานใหก้ บั ปวงชนชาวไทย เมื่อวนั ที่ 10 ธนั วาคม พ.ศ.
2475

ประวัตคิ วามเป็นมา

ในปี พ.ศ. 2475 เม่ือวันท่ี 24 มิถุนายน ได้มีการเปลี่ยนแปลงการ
ปกครองจากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราช ที่ใช้กันมาอย่างยาวนาน
ไปสู่ระบอบประชาธิปไตยโดยมีพระมหากษัตริย์เป็นประมุข ซ่ึงใช้
กฏหมาย “รัฐธรรมนญู ” เป็นกฏหมายสูงสุดในการปกครอง

ความสาคัญของวนั รัฐธรรมนูญ

วันที่ 10 ธันวาคม พ.ศ. 2475 พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระราชทานรัฐธรรมนูญราชอาณาจักรสยาม ท่ี
ถอื เป็นฉบับถาวร เกิดการเปลี่ยนแปลงการปกครองแบบรัฐสภา ผ่านการเลือกตั้งจากประชาชน โดยพระมหากษัตริย์ดารงอยู่ใน
ฐานะอันเป็นท่ีเคารพสักการะ ซึ่งตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน มีรัฐธรรมนูญเกิดขึ้นหลายฉบับ มีการแก้ไขร่างกฏหมายหลายรอบ
เพื่อให้เหมาะสมกับโลกท่ีเปลี่ยนไป ดังนั้นในวันรัฐธรรมนูญจึงเป็นวันหยุดราชการ ท่ีกาหนดขึ้นเพื่อระลึกถึงเหตุการณ์
ท่ี พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจา้ อยู่หัว (รชั กาลท่ี 7) ทรงพระราชทานรฐั ธรรมนญู ฉบับแรก ให้แกป่ ระเทศไทย

สาเหตุท่ีเกดิ การเปลี่ยนแปลงการปกครอง

พระบาทสมเดจ็ พระปกเกล้าเจ้าอยหู่ ัว รัชกาลที่ ๗ แหง่ ราชวงศ์จกั รที รงมพี ระราชประสงคท์ ่ีจะพระราชทานรัฐธรรมนูญ
เพ่ือเป็นหลักในการปกครองของประเทศให้แก่ประชาชนชาวไทย หลังสงครามโลกคร้ังที่ 1 เศรษฐกิจตกต่าท่ัวโลก ผลอันน้ีได้
กระทบมาถงึ ไทยด้วย พระองค์ได้แกไ้ ขเศรษฐกิจโดยปลดขา้ ราชการออก ยังความไม่พอใจในหมขู่ ้าราชการ อิทธิพลจากตะวันตก
เกี่ยวกับอุดมการทางการเมือง ทาให้กลุ่มคนหนุ่มต้องการเปลี่ยนแปลงอย่างฉับพลันรัฐบาลได้ออกกฏหมายเก็บภาษี อาทิ ภาษี
โรงเรือน ภาษีท่ดี นิ จากราษฎร จากสาเหตุดังกล่าวข้างตน้ ทาให้เกดิ ความไมพ่ อใจในหมูข่ ้าราชการทหาร และราษฎรทั่วไปจงึ ทา
ให้มีการเปลี่ยนแปลงการปกครอง โดยการปฏิวัติ มีคณะผู้รักษาการพระนครฝ่ายทหาร ซึ่งประกอบด้วยพันเอก พระยาพหล
พยหุ เสนา พันเอกพระยาทรงสรุ เดช และพนั เอกพระฤทธอิ าคเนย์ เป็นผู้บริหารประเทศ

วนั ที่ 27 มิถุนายน พ.ศ. 2475ไดม้ ีการประกาศใช้รัฐธรรมนูญชว่ั คราวเรยี กว่า "พระราชบญั ญตั ิธรรมนูญการปกครอง
แผ่นดินสยามช่ัวคราว" สาระสาคัญของธรรมนูญการปกครองฉบับน้ีได้แก่ การท่กี าหนดว่าอานาจสูงสุดในการปกครองประเทศ
หรอื อานาจอธิปไตยเป็นของราษฎรทง้ั หลาย การใชอ้ านาจสูงสดุ ก็ใหม้ บี ุคคลคณะบุคคลเปน็ ผใู้ ชอ้ านาจแทนราษฎรดงั นี้ คอื
1. พระมหากษัตรยิ ์
2. สภาผู้แทนราษฎร
3. คณะกรรมการราษฎร
4. ศาล

ลกั ษณะการปกครองแม้จะเปล่ียนระบอบการปกครองมาเปน็ ประชาธิปไตยแต่ก็ถือวา่ พระมหากษตั ริยเ์ ป็นประมขุ ของ
ประเทศ เป็นสถาบนั ท่ีถาวรและมกี ารสบื ราชสมบตั ิต่อไปในพระราชวงศ์ การปฏิบตั ิราชการต่างๆ จะต้องมีกรรมการราษฎรผ้ลู ง
นามรับสนองพระบรมราชโองการ โดยไดร้ บั ความยนิ ยอมจากคณะกรรมการราษฎรจึงจะใช้ได้ สถาบนั ที่เกดิ ใหม่คอื สภา
ผู้แทนราษฎร ซึง่ มีอานาจทางนิติบัญญัติออกกฎหมายต่างๆ ซึ่งเม่อื พระมหากษตั ริยล์ งพระปรมาภไิ ธยประกาศใชแ้ ลว้ จึงมีผล
บังคับได้ เหตนุ ้ีในระยะแรกของการเปลี่ยนแปลงการปกครอง สภาผแู้ ทนจึงเป็นสถาบนั ทีม่ ีอานาจสงู สุดในทางการเมือง ส่วนการ
ใช้อานาจตุลาการยังคงให้ศาลยุติธรรมทีม่ อี ยู่แลว้ พิจารณาพิพากษาคดีให้เป็นไปตามกฎหมายไดต้ ามเดิม

ข้อมูลจาก : หนังสอื "วนั สาคัญโครงการปีรณรงคว์ ฒั นธรรมไทยและแนวทางในการจัดกิจกรรม" โดย สานกั งานคณะกรรมการ
วฒั นธรรมแหง่ ชาติ กระทรวงศกึ ษาธิการ พ.ศ. 2537

กระท่ังถึง วนั ท่ี 10 ธันวาคม พ.ศ. 2475 พระบาทสมเด็จพระปกเกลา้ เจ้าอยู่หวั ได้พระราชทานรัฐธรรมนูญ
ราชอาณาจักรสยาม ฉบับถาวร ซงึ่ มีหลกั การต่างกบั ฉบับแรกในวาระสาคัญหลายประการ อาทไิ ด้เปลี่ยนระบอบการปกครอง
เป็นการปกครองแบบรฐั สภา ทัง้ น้เี น่ืองจากรฐั ธรรมนญู พ.ศ.2475 ได้บญั ญตั ิให้พระมหากษตั รยิ ์ ซ่งึ เป็นประมุขไมต่ อ้ งรบั ผดิ ชอบ
ทางการเมืองเป็นผใู้ ช้อานาจทางคณะรฐั มนตรี ซึง่ พระมหากษตั ริย์ ทรงแต่งต้ังใหบ้ ริหารราชการแผ่นดนิ
แต่คณะรัฐมนตรจี ะตอ้ งรบั ผดิ ชอบในการบรหิ ารราชการแผ่นดินตอ่ สภาผูแ้ ทน รฐั สภาซึ่งเป็นฝ่ายนติ ิบญั ญตั ิมิได้ใชแ้ ตเ่ พียง
อานาจนิตบิ ัญญัติเท่านั้น แต่มีอานาจที่จะควบคุมคณะรฐั มนตรีในการบริหารแผน่ ดนิ ด้วย แตอ่ ย่างไรก็ตาม คณะรัฐมนตรรี วมทง้ั
พระมหากษัตริยซ์ งึ่ ประกอบกันเปน็ รฐั บาลก็มอี านาจท่จี ะยุบสภาผแู้ ทนได้

หากเหน็ วา่ ไดด้ าเนนิ การไปในทางที่จะเป็นภยั หรอื เส่ือมเสียผลประโยชน์สาคัญของรัฐที่มีผลเท่ากบั ถอดถอนสมาชกิ สภา
ที่ได้รับเลือกต้ังมาเพ่ือใหร้ าษฎรเลอื กต้งั ใหม่ ในสว่ นทเี่ กีย่ วข้องกบั พระมหากษตั ริย์นัน้ ได้บญั ญัติว่าพระมหากษัตรยิ ์ดารงอยู่ใน
ฐานะอันเป็นทเี่ คารพสักการะ ผ้ใู ดจะละเมิดมไิ ด้

รัฐธรรมนูญเป็นกฎหมายสูงสุดของประเทศ เป็นเคร่ืองกาหนดระเบียบแบบแผนของสังคม เพื่อเป็นการระลึกถึง
รัฐธรรมนูญฉบับแรก อันเป็นฉบับถาวร และพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้พระราชทานให้กับปวงชนชาวไทย
ทางราชการจึงกาหนด วนั ที่ 10 ธันวาคมของทุกปี เปน็ วนั รฐั ธรรมนูญ

ข้อมูลจาก : หนังสอื "วนั สาคัญโครงการปีรณรงค์วัฒนธรรมไทยและแนวทางในการจดั กิจกรรม" โดย สานักงาน
คณะกรรมการวัฒนธรรมแหง่ ชาติ กระทรวงศึกษาธกิ าร พ.ศ. 2537