Clebran Mis Chwefror 2016

PAPUR BRO’R PRESELI

Rhif 455 Chwefror 2016 80c

Ieuenctid

yn Codi Arian

Cadw’r traddodiad yn fyw – Bechgyn blwyddyn 3 a 4 Ysgol Eglwyswrw
Teulu Maesyrefydd a theulu Maesyrwyn yn ymweld yn mwynhau eu hunain yn eu Sioe Nadolig
ag aelwydydd y fro ar fore Calan i ganu a dymuno
hynod llwyddiannus.
Blwyddyn Newydd Dda i’w ffrindiau.
Yn ystod y bore fe gasglwyd y swm
o £210 o bunnoedd - cyflwynwyd £140.00 i Paul Sartori
a £70.00 tuag at 'Unicef' er mwyn pwrcasu

blancedi ar gyfer Plant yn Syria.

Nos Sul cyn ‘dolig fe wnaeth plant Pen-y-bryn
ganu carole o amgylch y pentref

a chasglwyd bron £250 i gronfa gofal cancr Aberteifi.
Dyma lun o’r plant wedi trosglwyddo'r arian
i wirfoddolwyr gofal cancr Aberteifi.

2 Clebran Chwefror 2016

CLEBRAN Ennill Cwch Hwylio Yn dilyn hyn, bydd y cwch neu'r bwrdd
yn cael ei roi i glwb neu hyfforddiant
Papur Bro’r Preseli Mae Gruffydd Green o Glwb Cychod ganolfan gwreiddiol y morwr i elwa
Teifi wedi ennill cwch newydd diolch i rhaglenni hyfforddi clwb ac yn galluogi
Cadeirydd: Hedd Ladd Lewis John Merricks Sailking Trust(JMST), y hwylwyr ifanc eraill i gael budd yn y
partner swyddogol fel rhan o rhaglen dyfodol a chynnydd mewn i glwb,
Ysgrifennydd: Cris Tomos, RYA OnBoard, am y drydedd flwyddyn yn gweithgareddau rasio rhanbarthol a
Pant yr Ysgol, Hermon, Y Glôg, olynol. chenedlaethol.
Sir Benfro. SA36 0DT.
(01239) 831962 / 07974 099738 Mae Gruffydd o Ben Y Bryn yn 12 oed Mae’r JMST yn ceisio helpu morwyr
E-bost gweinyddol: ac ym mlwyddyn 7 yn Ysgol Y Preseli. ifanc a sefydliadau hwylio ieuenctid i
  [email protected] Mae yn un o 11 o bobl ifanc a etholir o gyflawni eu nodau a sefydlwyd er cof am
blith cannoedd o geisiadau ar ôl cystadlu yr enillydd medal arian Olympaidd John
Trysorydd: Dylan Thomas yn y Parth RYA a'r Pencampwriaethau Merricks yn 1966.
(01239) 831163 Gwledydd Cartref, a gynhaliwyd mewn
wyth lleoliad ar draws y DU ym mis Medi Dywedodd Gruffydd,
Bwrdd Golygyddol: Rachel James, llynedd.
Elizabeth John, Geraint Jones, “Allwn i ddim credu'r peth pan
Wyn Owens, Islwyn Selby, Hefin Wyn Mae wedi bod yn hwylio am flwyddyn a ddywedodd Mam wrthyf y newyddion! Yr
hanner yng Nghlwb Cychod Teifi, ac mae oedd y teimlad mwyaf anhygoel erioed.
Cysodydd Clebran: Siôn Hughes hefyd wedi cael ei ddewis yn ddiweddar Roeddwn yn neidio i fyny ac i lawr a
ar gyfer sgwad hwylio rhanbarthol Cymru. phawb yn y tŷ yn gweiddi! Bydd y cwch
Trefnydd Hysbysebion: JMST yn rhoi cyfle i mi symud ymlaen
Siân Elin Thomas, 15 Llain Drigan, Mae wedi cael ei ddyfarnu gyda Topper, ymhellach gyda’r hwylio mewn cwch
Crymych, Sir Benfro. SA41 3RF. ynghyd a pedwar hwylwyr ifanc eraill o penigamp! Gallaf osod y cwch i fyny yn
(01239) 831163 amgylch y DU, tra bod chwech arall wedi iawn i mi! Yr wyf yn benthyg topper Clwb
E-bost: cael byrddau hwylfyrddio BIC Techno. Cychod Teifi ar gyfer rasys cyn nawr a
[email protected] wedd rhywbethyn yn digwydd pob amser,
Ychwanegodd Swyddog Gweithrediadau neu syrthio i ffwrdd oherwydd ei fod yn
Golygydd Llên: Wyn Owens RYA OnBoard, Cat Ferguson; "Roedd hen! Yr wyf yn ffodus bod fy nhad yn dda
(01994) 419594 gennym gannoedd o ymgeiswyr ac am cywiro pethau!
roeddem yn falch iawn gyda nifer y
Colofn yr Urdd: Dyfed Siôn ceisiadau a ddaeth i law, a roedd dewis Mae hwylio yn gyffrous iawn a rwyf wedi
(01239) 832093 enillydd yn dasg anodd iawn. rhoi cynnig ar lawer o wahanol gemau yn
y gorffennol ond yr wyf wrth fy modd yn
Colofn y Gromlech: Kevin Davies "Mae pob morwr a ddewiswyd wedi hwylio gorau. Rwyf mor ffodus i fyw ar
(01239) 831455 dangos llawer o frwdfrydedd, talent ac bwys y môr ac rwyf wrth fy modd gyda’r
ymroddiad i'r gamp. Eleni rydym wedi teimlad bywiog pan fyddaf yn hwylio,
Colofn y Capeli a’r Eglwysi: dyfarnu pum Toppers a chwe Bic Techno yn enwedig pan yn rasio. Rwyf hefyd yn
Y Parchg Islwyn Selby byrddau hwylfyrddio, ac rydym yn credu y hoffi yr ochr dechnegol o drin y cwch a
(01239) 831739 bydd y rhain yn rhoi cyfle i’r morwyr ifanc dwli dysgu pethau newydd gan Ian yng
i symud ymlaen eu sgiliau gyda'r offer Nghlwb Cychod Teifi. Mae'n athro gwych.
Colofn Chwaraeon: uchaf ei ansawdd. Rwyf wedi dysgu cymaint oddi wrtho ac
mae'n wir yn annog y plant i gyd yn y
Colofn Hanes: Hedd Ladd Lewis Dros gyfnod o bum mlynedd, bydd y clwb.
(01239) 841294 cynllun yn gweld y JMST yn roi mwy
na 50 o gychod i forwyr addawol. Pob Yr wyf hefyd yn falch y bydd y clwb yn
Colofn y Dysgwyr: Susan Carey blwyddyn, mae o leiaf un morwr ifanc y diwedd yn derbyn y cwch ar y diwedd
(01239) 820822 yn ei ddewis o bob un o'r Parthau RYA oherwydd gallai berswadio mwy o bobl
a Gwledydd Cartref i dderbyn dwy ifanc i hwylio. Mae’n teimlad ffantastic a
Ffotograffwyr: Emyr Davies, flynedd o ddefnydd yn y cwch neu fwrdd dwi’n lwcus iawn i gael y cyfle yma.”
Crymych (01239) 831612 a roddwyd gan yr Ymddiriedolaeth.
Hefin Parri-Roberts, Aeres Williams
Mynachlog-ddu (01994) 419376 AWEN Hyfforddwraig Gyrru
TEIFI
Trefnydd Clebran drwy’r Post: Glandy-Cross,
Lona Tomos (01239) 831962 Dewis da o lyfrau Cymraeg Clunderwen,
i blant ac oedolion, (01994) 419 711
Pob Cyfraniad i’w dderbyn erbyn yr 07969 501 551
20fed o’r mis. hefyd cardiau a recordiau. [email protected]

Cysylltwch â’r gohebydd lleol, neu Ar agor 9yb–5yh
gadewch y deunydd yn Siop Siân. Llun i Sadwrn
Anfoner pob deunydd electroneg at:
[email protected] neu (01239) 621370
[email protected]
23 Stryd Fawr,
Cyhoeddwyd a chysodwyd Clebran Aberteifi. SA43 1HJ
gan y Bwrdd Golygyddol ac fe’i
argraffwyd gan
Argraffwyr E. L. Jones, Aberteifi.

Nid yw’r Bwrdd Golygyddol o
angenrheidrwydd yn cytuno ag unrhyw
farn a fynegir yng ngholofnau’r papur.

Chwefror 2016 Clebran 3
Canolfan Brynberian
GOHEBYDDION LLEOL Canolfan Hermon
Eisteddfod Gadeiriol
Abercych:    Dewina George Brynberian Bingo Arian
         (01239) 841229
Dydd Sadwrn, Nos Wener,
Blaenffos:   Nesta George 20fed Chwefror, 2016 19 Chwefror, 2016
         (01239) 841419
(drysau'n agor am 2.30yh) 7.30yh
Boncath:    Mella Jenkins
         (01239) 841474 (dechrau'n brydlon am 3.00yh) Elw at Siambr
Ocsigen MS yn Aberteifi
Brynberian:   Gillian Lewis Beirniaid Cerdd:
       (01239) 891387 Mrs Meinir Jones Parry, Caerfyrddin (os hoffai rhywun noddi raffl
[email protected] neu gwobrau arian,
Llȇn a Llefaru:
Bwlch-y-groes: Sharon Harries Mr Alun Jones, Chwilog, Pwllheli ffoniwch 01239 831347)
        (01239) 698606 Mi fydd y Bingo nesaf
Gwaith Plant:
Capel Newydd: Wendy Lewis Mrs Anwen Griffiths, Aberteifi at Gae Chwarae Hermon
        (01239) 841242 ar Nos Wener, 18 Mawrth, 2016
[email protected] Cyfeilydd: www.canolfanhermon.org.uk
Miss Angharad James, Llantood
Cilgerran:    Delyth Jenkins
         (01239) 614251 Llywydd:
Mrs Heather Jenkins,
Cilrhedyn:   Meinir James Fronlas, Maenclochog
         (01239) 698687 Rhaglenni ar gael wrth

Clunderwen: Hywel a Wendy Mathias yr ysgrifennydd
       (01437) 563595 Mrs Ceri Davies, Eisteddfa Fawr,

Crymych:    Siop Siân Brynberian (01239 891 296)
         (01239) 831230
        Elizabeth John 240 908
         (01239) 831640

Efailwen:     Avril Owen
        (01994) 419611

Eglwyswrw:   Eileen Thomas
         (01239) 891372
         Miriel Davies
         (01239) 891259

Ffynnongroes:  Awen Evans
          (01239) 891637

Glandŵr:    Mair Davies
         (01994) 419455

Hermon:     Helen Evans
         (01239) 831448

Llandysilio:   Lawrence Bowen
         (01437) 563282

Llandudoch:   Mair Garnon
        (01239) 612488

Llanfyrnach:   Joyce Williams
        (01239) 831254

Llwyndrain:   Beryl Vaughan
         (01239) 698394

Maenclochog:   Siop y Sgwâr
        (01437) 532231
        Barbara Edwards
        (01437) 532608

Mynachlog-ddu:  Haulwen Parri-Roberts
        (01994) 419376

Rhos-y-bwlch: Buddug Harries
        (01437) 532652
[email protected]

Diolch am waith cyson pob unigolyn
sy’n cyfrannu at Clebran. Hoffwn atgoffa pawb
mai dyddiad cau cael deunydd i fewn i Clebran
yw’r 20fed o bob mis. O hyn allan,
bydd unrhyw deunydd heb ei dderbyn erbyn
yr 20fed yn cael ei gynnwys yn y mis sy’n dilyn.

4 Clebran Chwefror 2016

Newyddion y Fro

Blaenffos Adferiad llwyr a dymuniade gore i bresennol i wrando ar yr artistiaid
Myfi James, Penrallt Llyn, yn dilyn lleol hyn.
Cydymdeimlir yn ddwys iawn cyfnod mewn ysbyty yn derbyn
â Rhian Davies a’r teulu ar llawdriniaeth, cyn y Nadolig. Yn ychwanegol cafwyd gwledd
farwolaeth ei mam Barbara ardderchog wrth y byrddau a’r
Williams, Efailwen. Llongyfarchiadau mawr i Hafwen bwyd wedi’i baratoi gan Delyth a
Jenkins, am lwyddo yn ei Robert Davies, Cilgerran.
Llongyfarchiadau i Sion ac Emma harholiad piano (gradd 4 ) yn
ar eu priodas yn ddiweddar yng ddiweddar. Efailwen
nghapel Blaenffos.
Dymunir diwrnod hapus iawn Llongyfarchiadau i Anna Hughes,
Cydymdeimlir â Lynne Harries a’r i Michelle Lewis, Henllys, ar Trem-y-foel a fu yn dathlu ei phen-
teulu, Pentalar o golli ei mam yng Chwefror 7ed., pan fydd yn blwydd yn 18 oed yn ystod mis
Nghastell Newydd Emlyn. dathlu ei phenblwydd yn 50 oed. Rhagfyr. Dymuniadau gorau i’r
Dymuniadau gore iddi oddi wrth dyfodol.
(Dyma’r adroddiad olaf gan Nesta. Aled ei gŵr, Amy, Alan ac Owen.
Mae Nesta wedi bod yn ohebydd Mae Ella yr wyres fach 4 mis oed, Gwellhad llwyr a buan i Eirian
cydwybodol i CLEBRAN ers nifer yn anfon llawer o gariad a chusan Davies, Llysnewydd sydd wedi
fawr o flynyddoedd – o’r cychwyn mawr at Mamgu. Pob hwyl cael llawdriniaeth yn yr ysbyty yn
bron, ac rydym yn ddiolchgar iawn gyda’r dathliadau teuluol. ddiweddar. Hefyd Iwan Jenkins,
iddi am ei hymroddiad.) Gol. Rhosfach sydd wedi cael damwain
Crymych gyda buwch ar y fferm ac wedi
Boncath torri ei fraich. Hefyd Andrew
Cydymdeimlir yn ddwys iawn â Morris, Talar Wen sydd nawr
Pob dymuniad da a gwellhad buan Hywel Lewis, Berwyn a Catrin ar yn gweithio a byw yn Llundain.
i Sylvia Thomas, Silfan sydd yn ôl colli Val, gwraig a mam annwyl. Roedd Andrew allan yn rhedeg
anhwylus. Cydymdeimlwn â’r teulu ehangach ond fe gwympodd ac mae wedi
hefyd. cael niwed drwg i’w goes. Pob
Pob dymuniad da i Kefin Davies, dymuniad da i’r tri.
Treweryll sydd hefyd yn cael Cydymdeimlir â Molly Thomas
triniaeth. a Meinir a’r teulu ar golli Waldo Cydymdeimlwn â theulu y
Bowen, Wdig, ffrind agos iddynt. diweddar Barbara Williams,
Sefydliad y Merched Boncath Cilmeri, Brodeirian a fu farw ar
Dymuniadau gorau i Sali Thomas, Ragfyr 31ain yn Ysbyty Glangwili.
Croesawodd ein llywydd Liz Cilhaul sydd yn yr ysbyty ar hyn o
atom, chwaer o Landudoch ond bryd. Eglwyswrw
yn wreiddiol o’r Alban i ddangos
sawl math o ganu tonau. Yr oedd Cyngerdd Sefydliad y Merched
yn ddiddorol iawn. Diolchodd ein Cynhaliwyd y cyfarfod yn Yr Hen
llywydd Liz iddi. Yr oedd y te yng Nos Sadwrn, 16eg o Ionawr Ysgol nos Fawrth, Ionawr 13eg,
ngofal y chwiorydd. cafwyd lluniaeth a chyngerdd Tricia Fox oedd yn y gadair.
ardderchog yn Ysgol y Preseli. Dymunodd Blwyddyn Newydd
Capel Newydd Cadeirydd y noson oedd Dda i bawb cyn dechrau’r cyfarfod
Carwyn James, Siop J.K.Lewis a busnes. Cafwyd noson agored i
Dymuna Edna ac Arthur Jones, chyflwynwyd Dai Jones, Llanilar, rhoi trefn ar luniau a dogfennau o
“The Cottage” ddiolch o galon arweinydd y noson gan John ddigwyddiadau’r flwyddyn 2015
i bawb am yr anrhegion a’r Davies, Cwm Betws. Pwrpas y ac o ddathliadau 100 mlynedd y
rhoddion a dderbyniasant, adeg cyngerdd oedd diddanu a chodi mudiad i wneud “ scrap book”.
dathlu penblwydd eu priodas arian i’r Sioe Frenhinol. Mis nesaf bydd Mark Burton yn
ddiemwnt. Mae’r ddau yn siarad am Ynys Skomer.
gwerthfawrogi’r caredigrwydd Yr artistiaid oedd Côr Harmoni o
hyn yn fawr iawn. Hir oes ardal Maenclochog dan arweiniad
a dymuniadau da iddynt am Angharad Edwards, Clwb
flynyddoedd eto i gyrraedd eu Ffermwyr Ifanc Hermon a Trystan
penblwydd platinwm . Griffiths. Pleser pur oedd bod yn

Chwefror 2016 Clebran 5

Cymdeithas Treftadaeth Hywel James, Iona sydd wedi parhau ers y 1970au
Eglwyswrw a’r Fro a’r Parch Rhosier Morgan. wedi ei gefnogi'n dda. Er
gwaethaf y glaw, roedd 113 o
Ar Nos Lun, 11 Ionawr, cynhaliwyd Eglwys St Cristiolus Eglwyswrw. gerddwyr y flwyddyn hon (heb
y Cyfarfod Cyffredinol Blynyddol gyfrif y cŵn), dechrau a gorffen
yn yr Hen Ysgol. Rhoddodd Ar nos Sul 13eg o Rhagfyr daeth yn Fferm Ceffylau Gwedd drwy
y Cadeirydd, Fleur Buston, cynulleidfa lluosog i’r Eglwys i garedigrwydd y perchnogion. Ar
adroddiad am ddigwyddiadau’r oedfa ddathlu’r Nadolig trwy ôl cyrraedd nol roedd yna 'cawl'
flwyddyn a soniodd hi am y nifer ‘Llithiau a Charolau’ o dan i’w fwynhau, yna cafwyd raffl fawr
o siaradwyr gwadd diddorol iawn arweiniad y Ficer – y Parchedig ac arwerthiant elusennol, ac yn
a braf hefyd oedd mynd am drip Peter Ratcliff. Yr oedd yr Eglwys hwyrach, cerddoriaeth fyw o 3yp
gyda’n gilydd yn yr haf. wedi ei haddurno yn hyfryd tan yr hwyr.
gyda chanhwyllau a chelyn.
Penodwyd swyddogion ar gyfer Cymerwyd rhan gan y canlynol: Digwyddiad cymunedol gwych.
2016 fel a ganlyn- Llywydd- Robert Smith, Warden; Pamela Diolch i Mair Harries a Marie
Beatrice Davies, Cadeirydd- Fleur Griffiths, Ffion Alaw James, Harries ac i bawb a fi yn helpu i
Buston, Is-Gadeirydd- Enid Hedd James, Roseleen Rees, wneud y diwrnod yn llwyddiannus.
Cole, Trysorydd- Brenda James, Katie Rees, Carys Vaughan,
Ysgrifennydd- Glynwen Bishop, Eileen Thomas, Lon Davies, John Y canlyniadau:
Archwilydd- Adrian Charlton. Davies, Mandy Phillips, Annette
Williams a Glyndwr Vaughan. Roedd 113 yn cerdded a chodwyd
Dilynwyd y cyfarfod gan gyfarfod Gwasanaethwyd wrth yr organ £1463 ar gyfer ‘Trip yr Henoed’ yn
busnes. gan Brenda James. Yn dilyn y mis Mai. (Mai 13eg – Mai 16eg).
gwasanaeth cafwyd diod cynnes a
Bydd y cyfarfod nesaf yn yr Hen mins peis. O dan 16 oed – gwryw
Ysgol ar 8 Chwefror am 7.30yh a’r   Joseph Murphy. (prif enillydd)
siaradwr gwadd yw Emyr Phillips, Ar ddydd Mawrth Ionawr 5ed bu
o Gilgerran. Croeso i bawb. Esgob Tyddewi y Tra Barchedig Dros 16 oed – gwryw
Wyn Evans yn ymweld â’r Eglwys   Peter Jones.
Bethabara ac yn gweinyddu y Cymun
Bendigaid. Mae’r Esgob yn O dan 16 oed – benyw
Ar Ddydd Sul Ionawr 3ydd fe dilyn ‘Taith Dewi Sant’ trwy’r   Erin Murphy.
wnaeth Iona Harries, Caerfyrddin Esgobaeth. Mae 328 o eglwysi yn
gyflwyno rhodd i Eglwys yr Esgobaeth a bwriad yr Esgob Dros 16 oed – benyw
Bethabara er cof am ei thad a’i yw ymweld â phob eglwys cyn ei   Nicky Murphy.
mam, sef Glyn a Betti Vittle. Fe ymddeoliad yn mis Hydref – mae
wnaeth Hywel James annerch a wedi ymweld â dros dau gant yn Ieuengaf i gerdded –
diolch i Iona a’i gŵr Martin ar rhan barod.   Rhiannon Lewis.
aelodau yr Eglwys.
Wâc Dydd Calan Eglwyswrw Henaf i gerdded –
  Glyndwr Vaughan.
Roedd ‘Wâc Dydd Calan
Eglwyswrw’ yn llwyddiannus Cafodd Tlysau i’r enillwyr eleni eu
eleni eto. Braf fod y traddodiad rhoi gan John a Maureen Evans, Tŷ
Meidrim.

D. E. Phillips

a'i Feibion
Tan-y-Bryn, Glandwr

Trydanwyr

Siop Radio a Theledu
CRYMYCH

Setiau ar werth

Ffôn : (01994) 419361
Ffôn : (01239) 831589

6 Clebran Chwefror 2016

Gwobrau lletygarwch Dymunwn wellhad buan i Cydymdeimlwn â Mary a Griffith
Gwyneth Edwards, Cartref, a fu yn John Johns, Delfryn ar golli brawd
Mae'r hen garchar rhyfel ysbyty Llwynhelyg dros y Nadolig. yng nghyfraith yn ddiweddar.
Eglwyswrw sydd wedi gael ei
drawsnewid yn llety gwely a Yn ystod y flwyddyn, bydd yna Hermon
brecwast gwledig wedi ennill dau nosweithiau o adloniant yn cael eu
wobr lletygarwch ar gyfer 2016. cynnal yn gyson yng Nghaffi Celt, Diolch i bawb am gefnogi’r
Carnhuan, Eglwyswrw. Os oes gan ymgyrch noddi seddi newydd i
Mae Ael y Bryn wedi cael ei enwi unrhyw gymdeithas neu elusen Ganolfan Hermon. Mae pob un o'r
ar frig y ‘Dewisiad yr Olygyddion, lleol ddiddordeb mewn cael 120 o seddi wedi noddi am £15
Categori Gwerth Gorau’ [Editors cyfraniad o’r nosweithiau yma, yr un ac enwau pawb ar y wefan.
Choice Best Value Category] gan danfonwch e-bost at enidmcole@ Cafwyd amser prysur yn y neuadd
“The Good Hotel Guide” am yr ail gmail.com neu ffoniwch Marc ar dros fis Ionawr gyda phartïon
flwyddyn. 07817 865 712 i gofrestru eich a chodi arian at elusennau. Yn
diddordeb. Bydd y ffarm ar agor ystod 2015 gwelwyd gwahanol
Dywedodd yr arolygwyr " Mae y ar adegau yn ystod Hanner Tymor. elusennau yn cynnal digwyddiadau
cyn-wersyll carcharorion rhyfel wedi Ffoniwch Marc neu cysylltwch trwy yn y ganolfan ac yn codi swm
ei adfer gyda dawn a dychymyg, ac Facebook am fanylion pellach. o £13,600 tuag y gwahanol
mae gwesteion yn cael eu croesawu achosion da. Yn ystod mis
fel ffrindiau mewn lleoliad godidog Glandwˆ r Ionawr cynhaliwyd noson Bingo
ger yr arfordir." llwyddiannus iawn eto gyda
Cydymdeimlwn â Dai Phillips a £1,060 yn cael ei godi tuag at
Mae Ael y Bryn hefyd wedi ennill y Sally Shepard a’u teuluoedd o Gymdeithas Motor Niwron.
Wobr Aur gan “Visit Wales” am y golli brawd ac ewythr sef Mr. Hefyd ym mis Ionawr cynhaliwyd
chweched flwyddyn yn olynol am Talfryn Phillips. noson codi arian tuag at Ymchwil
gynnig y safonau uchaf o gysur a Tiwmor Ymennydd gyda'r Dhogie
lletygarwch o safon eithriadol. Cydymdeimlwn â Mrs Lil Foxwell, Band yn perfformio. Ar Nos
Ashdean ar farwolaeth ei gŵr Sadwrn y 13eg o Chwefror bydd
Dywedodd Robert Smith a Arwel George, brodor o Coventry Noson Jazz arbennig i ddathlu
Hughes "Rydym yn falch iawn o oedd ond wedi ymgartrefu yng blwydd oed Cegin Bella - mi fydd
dderbyn y gwobrau hyn a byddwn Nglandwr ers dros chwarter canrif, gwin a bwyd gyda'r band Jazz
yn parhau i gynnig safonau uchaf roedd yn 94 oed ac wedi cadw yn a cysylltwch â Chegin Bella am
posibl i'n gwesteion. brysur tan y diwedd bron. docynnau ar 831337. Ar ddiwedd
mis Chwefror ar y 27ain fe fydd y
Llongyfarchiadau i Gwenllïan a Gwellhad buan a dymuniadau band Whammajama yn dod 'nôl i
Stuart, Rhos Cribin ar enedigaeth gorau i Trevor Penfold, Gwalia berfformio yn Hermon.
merch Efa Lili, chwaer fach i ac Angie Symmonds, Maesyffin
Soffia a Cadi, wyres i Paul a Ann sydd wedi bod yn yr ysbyty yn
Sambrook, Tŷ Llwyd. ddiweddar.

Cydymdeimlwn â theulu’r
diweddar Mrs Mona Price, Maes
Hafren.

Robert Smith a Arwel Hughes Lynda yn cyflwyno sieciau.
yn derbyn un o’i gwobrau
yn ddiweddar.

Chwefror 2016 Clebran 7

Noson Bingo 15fed Ionawr. theulu, perthnasau a ffrindiau am yr
anrhegion a chardiau a dderbyniodd
Llongyfarchiadau i Llŷr Evans, Rhosybwlch ar achlysur ei phen-blwydd yn 18 oed.
Llysmeirlas, Hermon ar ddathlu
18 mlwydd oed ar ddechrau mis Penblwydd hapus arbennig i Mark Dymuna teulu Dewi Jones, Brecon
Ionawr.  Salmon, a phob dymuniad da Tce., Aberteifi ddiolch i deulu
i Myfanwy Bowen ar ol derbyn , cymdogion a ffrindiau lu am
Dyma Lynda Barnes o Hermon yn llawdriniaeth yn ddiweddar. Diolch y caredigrwydd a chymorth a
cyflwyno sieciau gwerth £1,000 at i’r rhai a wirfoddolodd i ddosbarthu dderbyniwyd yn ystod profedigaeth
elusen "Caseys Cause". Codwyd nwyddau i aelodau hŷn y pentref o golli mab a brawd gofalus a wncwl
yr arian yn ystod parti pen-blwydd cyn y Nadolig.  Aeth llawn bws o hoffus. Diolch hefyd i’r Parch Huw
60 oed Lynda a gynhaliwyd yng drigolion y pentref i Abertawe ar George, Islwyn Selby, Peter Ratcliff a
Nghanolfan Hermon ym Mis drip flynyddol i wylio’r Panto “Jack Mathew Morgan. Diolch hefyd i Colin
Ionawr. Cafwyd noson arbennig and the Beanstalk” a joio bach o Phillips a Lowri am bob cymorth a
gyda band mawr o Gas-gwent yn siopa hefyd! Dyma ganlyniadau y gafwyd.
diddanu’r teulu a ffrindiau. Ras Hwyaid ddydd San Steffan -
£100 Rhian Jones Caerdydd, £50 Dymuna teulu y diweddar Evan
Llanfyrnach Bernard Williams Sgwar a Cwmpas, Talfryn Phillips, ddiolch i bawb am
£25 Cefin Vaughan Hermon a £5 bob cymwynas, rhoddion, cardiau a
Bu dau wasanaeth y Nadolig Wyn Davies, Crymych. phresenoldeb ar ddydd yr Angladd.
yng ngrŵp Crymych. Ar nos
Iau bu gwasanaeth y cymun yn Cofnodion Diolch am bob arwydd o
Llanfyrnach gyda Mr. David Carter Teuluol gydymdeimlad ddangoswyd tuag
yn gweinyddu i’r cymun, tra atynt yn ei profedigaeth. Dymuna'r
‘roedd gwasanaeth bore Nadolig Dymuna Rhiannon Jones (Delwydd) teulu ddiolch yn arbennig i'r
yn eglwys Mynachlogddu. Diolch Nantgaredig, ddiolch yn gynnes Parchedigion Emyr Wyn Thomas a
i Margaret ac Eve, Tynewydd am iawn i’r plant am y tŷ agored yn Hywel Mudd am gynnal gwasanaeth
y goeden Nadolig yn Llanfyrnach Nantgaredig ac am y parti pen- a'i geiriau o gysur. Hefyd i Dennis
eleni eto. blwydd yng Nghaffi Beca ar ei phen- Jones, yr ymgymerwr, am drefnu'r
blwydd yn 90 oed. angladd gyda'g urddas, ac i bawb
Maenclochog a gyfranodd er cof. Diolch yn fawr i
Diolch i bawb am y cyfarchion a’r bawb.
Cynhelir cyfarfod o Bwyllgor anrhegion. Diolch hefyd i aelodau
Clychau Clochog i drefnu Gwyl Capel Nebo am y tusw o flodau Dyfrig George,
Clochog ym mis Mehefin ar hyfryd a’r cyfarchion. Cilborth, Hermon.
nos Iau, Chwefor 11, yn Festri
Tabernacl am 7.30pm. Bwriedir Dymuna Meirwen, Brynhedydd, Dymuna Eleri, Rhodri, Eilir,
cynnal cyflwyniad 'Arwyr y Bryniau' ddiolch i’r plant, perthnasau a’i Hedd; Eirwyn a Jean a’r teulu oll
wedi'i baratoi gan Eirwyn George ffrindiau am y cardiau, blodau, a’r ddiolch i bawb am bob arwydd o
i gofio 60 mlynedd ers 'Brwydr anrhegion a dderbyniodd ar ei phen- gydymdeimlad a charedigrwydd
y Preselau'. Bydd Dafydd Iwan blwydd arbennig yn ddiweddar. a ddangoswyd yn ystod eu
hefyd yn cyflwyno 'Darlith ar Gân' Diolch yn fawr. profedigaeth o golli un oedd mor
a lansir cyfrol 'Barddoniaeth Bro' annwyl ganddynt. Gwerthfawrogir
wedi'i olygu gan Eirwyn yn ystod Dymuna Sasha Davies, The Haven, yn fawr iawn y cyfraniadau caredig
yr wyl. Dewch i'r cyfarfod pwyllgor Llanfyrnach ddiolch yn fawr iawn i’w er cof am Dyfrig.
i rannu brwdfrydedd.
Rhannwyd £3145 rhwng Elusen
Motor Niwron ac Ambiwlans Awyr
Cymru.

Dymuna Joyce a'r teulu ddiolch
i bawb am bob arwydd o
gydymdeimlad a charedigrwydd
a ddangoswyd iddynt yn eu
tristwch o golli chwaer, modryb ac
hen-fodryb annwyl iawn sef Beryl
Thomson, Sgeti, Abertawe.

8 Clebran Chwefror 2016

Ymatebydd Cyntaf Crymych FFENESTRI
ELWYN
Ar nos Lun 18 Ionawr yng nghorsaf
Crymych cyflwynwyd siec am £845.00 Madeira Villa,
er cof am y diweddar Evan Talfryn Boncath
Phillips, Brynheulog, Pentregalar, gan
ei frawd Dai Phillips i Euros Edwards, Am brisio di-dâl
Ymatebydd Cyntaf Crymych, a chyngor cyfeillgar
ffoniwch:
ADOLYGIAD LLYFR Maenclochog
Elwyn Makepeace ar
"Hanes Wil Ty Canol" Pris: £8.95c Hardware 01239 841233
Cyhoeddwyd gan y Parchg
Emyr Wyn Thomas a Chanolfan
Argraffwyd gan
Argraffwyr E. L. Jones, Aberteifi, yn Ceffylau Maenclochog
Rhagfyr 2015.
A.B ac M.A. Williams
Ceir talfyriad o hanes bywyd
y diweddar Barchedig William ✆ 01437 532478
Thomas. Ganwyd 'nhad mewn
bwthyn o'r enw Ty canol ar Fynydd Trebengych, Maenclochog
Llangyndeyrn rhwng Llanelli a Clunderwen, Sir Benfro. SA66 7RH
Chaerfyrddin. Rhif Ffôn Gartref: 01437 532557

Croniclir ei fywyd (1910 - 2000) Popeth at ddefnydd
mewn llun a gair fel glowr yng Ffermwyr a Chrefftwyr
Nghwm Gwendraeth, a'i fywyd fel
Gweinidog yr Efengyl, yn ardaloedd o Fenyg i Fyllt!
Blaenau Tawe a Dyffryn Teifi.
Amlygir ei liaws ddiddordebau,
ei ddylanwadau a'i gyfraniadau,
gan fanylu ar wahanol agweddau o
fywyd y cyfnod.

Lawnsir y llyfr,ar Mawrth 11eg
rhwng 5 aq 8 y.h. yn Siop Gloyn,
Swyddfa Menter Cwm Gwendraeth
ym Mhontyberem, Sir Gaerfyrddin,
ym mhresenoldeb Y Bnr Sulwyn
Thomas. Darperir lluniaeth ysgafn.

Croeso cynnes i bawb!

PRITCHARD Caffi’r Garreg Las, Crymych
a’i Gwmni
01239 831708
CYFRIFWYR SIARTREDIG ARDYSTIEDIG
Bwyd cartref yn cynnwys brecwast, bagets,
Mae gennym bartneriaid a staff sy’n medru cynnig brechdanau, paninis, tato pôb, bocs salad, sglodion,
gwasanaeth Cymraeg cyflawn yn y meysydd canlynol:
prydiau ysgafn, prydiau llawn, cacennau cartref
▪ Hunan Asesiad a diodydd o bob math.
▪ Paratoi cyfrifon busnesau a’u cyflwyno i Gyllid y Wlad
▪ Ffurflenni Treth Incwm unigolion Eistedd tu fewn neu bwyd i fynd.
▪ Treth ar Werth a thalu wrth ennill
▪ Cyngor ar bob agwedd o drethiant Ar agor dydd Llun i ddydd Gwener 8.30yb - 4.30yp
Dydd Sadwrn 8.30yb - 4.00yp.
74 Stryd Fawr, Abergwaun    (01348) 873263
47 Stryd y Santes Fair, Aberteifi  (01239) 612475 / 612583 Rydym hefyd yn darparu gwasanaeth arlwyo preifat,
15-17 Castle High, Hwlffordd     (01437) 764785 symudol ar gyfer unrhyw achlysur, boed yn achlysur hapus

neu thrist, neu darparu salad ar gyfer ‘rhostio mochyn’
mewn partïon.

Rydym yn gallu arlwyo i hyd at 200 o bobl ac yn dod âr bwyd
i’ch lleoliad, a chynnig staff i weini os oes angen.

Chwefror 2016 Clebran 9

34. Dyfodiad Yr hen ogledd gan Glen George
ardal yn y saithdegau. Heddiw, does
y rheilffordd: y ‘Rash Assault’ dim llawer yn dewis teithio i’r ardal ar
y tren felly yn yr wythdegau trowyd
Gorsaf rheilffordd Windermere tua I danlinellu’r cais cyfansoddodd gorsaf Windermere yn archfarchnad.
1910. Wordsworth gerdd digon diawen o Dim ond ystafell aros fach sydd ar
Cyn dyfodiad y rheilffordd ardal dan y teitl ‘Is there no nook of English y platfform erbyn hyn a’r unig ‘rash
ddiarffordd oedd Ardal y Llynnoedd ground secure from this rash assault?’ assaults’ yw rhuthr y cwsmeriaid i’r
ac i deithwyr o’r de y ffordd hwylusaf Gwelir o gynnwys y gerdd ei fod yn archfarchnad.
i gyrraedd y fro oedd croesi aber yr un o ‘nimby’s’ cyntaf Prydain gan
afon Kent ger Arneside. Gorchwyl fod llawer o’i gwynion yn rhai cwbl Harddwch Celtes
digon peryglus oedd croesi’r aber a hunanol:
rhaid oedd cyflogi tywysydd profiadol ‘And is no nook of English Triniaethau Harddwch
i osgoi’r traethau sygn. Diddorol   ground secure
nodi fod yna dywysydd ar lan yr aber From rash assault? Schemes Am fwy o wybodaeth
o hyd a gyflogir gan y goron ond    of retirement sown cysylltwch â Caryl ar:
arwain ymwelwyr ar hyd y traeth yw In youth, and ‘mid the busy
ei waith erbyn hyn.    world kept pure 01239 831699
Nid rhyfedd felly nad oedd llawer As when their earliest flowers
yn mentro i berfeddion y fro    of hope were blown, Salon gwallt Jaqui’s,
yn y ddeunawfed ganrif ond fe Must perish; - how can they 1 Tivybanc, Crymych
newidiodd y sefyllfa wedi i’r bardd    this blight endure?’ www.celtesbeauty.vpweb.com
William Wordsworth ganu clodydd
ei golygfeydd. Teuluoedd cefnog Yr oedd Wordsworth newydd ei Ymborth nobl i bobl y byd – yn y gwraidd
oedd ymwelwyr cyntaf yr ardal yn ddewis fel ‘Bardd y Brenin’ felly Dan ei gwrysg mae’n golud;
y bedwaredd ganrif ar bymtheg mae’n rhaid ei fod ffyddiog y Ffein y bo, ffon y bywyd,
a dywedir bod William ei hun yn byddau’r ymbil yn dwyn ffrwyth. Wele rodd sy’n ail i’r yd.
ddigon parod i groesawi rhai i’w Anodd dweud faint o ddylanwad
fwthyn yn Grasmere. Serch hynny, nid a gafodd y llythyr ar y drefn              Waldo
oedd yn awyddus i weld tyrfaoedd gynllunio ond, pan agorwyd y lein
yn cyrraedd y fro ac yr oedd yn i gyfeiriad Windermere yn 1846 Os am DATO BLASUS
wrthwynebwr pybyr i ddyfodiad y adeiladwyd yr orsaf olaf ar ben y TATO GLAN, DIM WAST
rheilffordd. Y bygythiad cyntaf oedd bryn yn hytrach nag ar lan y llyn. Cwdyn 12.5k, rhwydd i’w
y cynllun i adeiladu rheilffordd rhwng ‘Birthwaite’ oedd enw’r pentref lle
Preston a Chaerhirfryn er bod y codwyd yr orsaf felly rhaid oedd drafod a chadw,
ddinas honno yn ddigon pell i’r de. newid yr enw i ‘Windermere’ cyn i’r Sdim ond un lle!
Yn 1838, gyrrodd Mary Wordsworth gwaith ddod i ben. Heddiw, y mae’r
lythyr i’r wasg yn honni y byddent cymysgwch rhwng ‘Windermere www.country-stores.com
yn symud o’r ardal os agorwyd y Town’ a ‘Windermere Lake’ yn dal 01239 891618 / 891376
lein arfaethedig. Pan agorwyd y lein i beri dryswch ond nid llawer sy’n
yn 1840 ni wireddwyd y bygythiad cofio mai ymgyrch Wordsworth a’i
ond gellir dychmygu eu hymateb ffrindiau oedd tarddiad y cawl. Er yr
i’r cynllun i agor cangen a fyddau’n holl ddarogan am lu o ymwelwyr yn
cyrraedd glan llyn Windermere pum dinistrio’r fro ni welwyd dim tebyg
mlynedd yn ddiweddarach. Ymateb nes i’r M6 arwain miloedd o geir i’r
y teulu oedd trefnu ymgyrch ar y
cyd gyda Tennyson a Browning i
atal y cynllun trwy ddanfon llu o
lythyron i’r wasg. Penllanw’r ymgyrch
oedd gofyn am gefnogaeth y Prif
Weinidog, William Gladstone, ac fe
aed mor bell a chynnig y byddai’r
fenter yn niweidio, nid yn ynig yr
amgylchedd, ond moesau’r ardalwyr:

‘The project, if carried into effect,
will destroy the stable of the country
which is its beauty, and on the Lord’s
Day particularly, will prove subversive
of its quiet, and be highly injurious to
its morals.’

10 Clebran Chwefror 2016

C. Ff.i. Eglwyswrw
Blwyddyn newydd dda i chi oll oddi 3ydd. Gyda chanlyniadau'r dydd hyd dewch am dro i weld talentau
wrth aelodau C.Ff.I Eglwyswrw. Mae yn hyn yn llewyrchus iawn roedd gogledd y sir ar eu gorau. Cleb
gyda ni yn Eglwyswrw Flwyddyn yn yna bwysau ar yr aelodau hyn sef
llawn gweithgareddau arbennig o’n Carys Vaughan, Iwan George, Arwel Dyddiadau’r Dathlu.
blaen wrth i ni Ddathlu Pen-blwydd Evans, Elise Broughton ac Emily I ddathlu pen-blwydd y Clwb yn
y clwb yn 60 mlwydd oed. Ond cyn Lloyd. Dadl oedd y ffurf dan sylw 60 mae nifer o weithgareddau
i ni edrych ymlaen gadewch i ni roi a llongyfarchiadau i Iwan am ddod wedi trefnu, ymunwch a ni i roi cip
golwg yn ôl ar ddiwedd 2015. yn drydydd fel cynigydd ac i’r tîm olwg yn ôl ar y blynyddoedd sydd
Cystadlaethau siarad cyhoeddus am sicrhau’r bedwerydd safle. Ac wedi bod, ac i edrych ymlaen i'r 60
Saesneg oedd yn dirwyn y flwyddyn wedi’r holl waith caled gydol y dydd mlynedd nesaf.
gystadlu i ben. Cafwyd diwrnod roedd pawb o’r clwb yn hapus pan Dydd Sul 10fed o Ebrill:
llwyddiannus yng Ngholeg Sir ddaeth cwpan yr holl Gystadlaethau Te Prynhawn, Neuadd yr Eglwys,
Benfro gyda nifer o’r clwb yn cael Siarad Cyhoeddus Saesneg nol i Eglwyswrw.
hwyl ar y Cystadlu. Cafodd y tîm Eglwyswrw. Diolch i bawb a oedd yn Nos Fercher 13eg o Ebrill:
darllen dan 14eg gystadleuaeth hyfforddi'r holl dimoedd ac i bawb Cyngerdd Ddathlu yn Theatr y
dda, y llyfr eleni oedd The Lost gan wnaeth helpu mewn unrhyw ffordd. Gromlech.
Alex Shearer. Llongyfarchiadau i Ynghanol Bwrlwm yr ŵyl Nos Wener y 15fed o Ebrill:
Ffion Thomas, Grug Harries a Caryl Gwahoddwyd Aeres James o Cinio Dathlu yng Ngwesty’r ‘Cliff’,
Davies am ennill y gystadleuaeth. Drefdraeth i gynnal noson grefft yn Gwbert.
Llongyfarchiadau hefyd i Ffion y Clwb. Roedd pawb wrth ei bodd ‘Tractor Run’ yn yr Haf – Dyddiad i’w
am dderbyn Cwpan y Cadeirydd yn defnyddio yd i greu addurniadau gadGaornrfhfeanuna. f/Awst 2015
gorau ac i Grug am ennill tarian Nadolig ac rwy’n sicr bod coeden
y Darllenydd gorau. Wrth symud pawb yn edrych yn well wedi iddynt DJ AdAeidlaediwlaydrwyr Har
ymlaen parhaodd y llwyddiant ychwanegi llafur ei gwaith. Diolch aaSeSireiiCrioeCdoed
wrth i’r bechgyn ddod yn fuddugol am ddod atom ni eleni eto Aeres. Yn T
yn y Gystadleuaeth dan 16eg, yr wythnos yn arwain at y Nadolig GGwwaaithitAhdeAiladdeuiNlaedwuyddN, ewydd,
llongyfarchiadau i Osian Davies, buodd llu o aelodau’r clwb allan yn EEssGttyyonnsioaidadaFdufaeanucesAattrgicyawADertiyrgisayaduwaueiriadau, Am
Osian Thomas a Rhodri Vaughan - Canu Carolau, diolch i bawb am ei Gosod Ffenestri a Drysau,Gosod Ceginau – Gosod Teils Sal
ar ddod yn 2il yn y gystadleuaeth, haelioni, codwyd £380 i ymchwil
Llongyfarchiadau mawr i Rhodri clefyd Motor Neurone. Ystafelloedd Gwydr, Ffasgau, Ro
am ennill y wobr am y Diolchydd Yn ystod y Gaeaf mae nifer o
gorau, ac i Osian Thomas am ddod Yrfaoedd Chwist wedi cael eu Gosod Ceginau – Gosod Teils,Bondoeau a Chafnau
yn 3ydd fel Cadeirydd. Cafodd y trefnu, fe fydd yr Yrfa nesaf ar Nos
Tîm Seat Holi dan 21 dro da, roedd Fercher y 17eg o Chwefror am 8y.h, Patios, Llwybrau Cerdded, Rhodfeydd
y panel yn cynnwys Emily Lloyd, croeso cynnes i bawb.
William Mepham a Meryl Lloyd, Fe fydd cystadleuaeth Ddrama’r YsLtlaorfieaullo– ePldasdtroGawSgyimdiro, Ffasgau,
Teleri Vaughan oedd yn Cadeirio a Sir yn cael ei chynnal yn Theatr Bondoeau a Chafnau,
llongyfarchiadau iddi hi am ddod yn y Gromlech ar yr 2il o Chwefror,
PaGtiwoFasfosL,anlLnoiawlrweicat0hyh7ub7cG9yr–0faaer2uiPlel3gtl2Caha1r2esna2rteddruoidbIyewandaaSd,nwgRyihmoidofeydd,

01239 841235

Gwasanaeth cyfeillgar a dibynadwy!
Ffoniwch Gareth neu Iwan

07790 232122 / (01239) 841235

T

Yn drwyddedig

M. L. Davies
ADDURNWYR
Awelfryn, Tegryn
Sir Benfro. SA35 0BE
07811 871423
07971 545264
01239 698320

Chwefror 2016 Clebran 11

Hanner can mlynedd 'nol
Chwefror 1966 gan Rachel Owens. Rhoddwyd lluniaeth a eraill oedd Geraint Phillips, George
diolchodd D. J. Lewis, Maes-yr-efydd, am Howell, Gwilym James, Haydn James,
Collodd tîm cyntaf Ysgol y Preseli eu gêm yr hyn a gafwyd. Glenys Thomas, Eunice Davies, Rhoswen
rygbi gyntaf o’r tymor yn erbyn Llandysul a Bronwen Phillips, Ceri Griffiths, David
o 9 i 6. Sgoriodd Selwyn Williams gais Yn Llys Ynadon Cemaes rhoddwyd dirwy James, Huw Williams yn ogystal â’r
a Lyndon Thomas gic gosb. Dewiswyd o £2 i William Raymond Thomas, 18 oed, gweinidog ei hun.
pedwar o’r bechgyn i deithio i Gernyw Glenydd, Llandudoch, am ddwyn gwydr
i chwarae dros y sir; Selwyn Williams peint o Crymych Arms. Dywedodd PC Pan gynhaliwyd Cwrdd Plant yn
(capten), Arwel Owens (is-gapten), Daniels ei fod ar ddyletswydd yn ei ddillad Tabernacl, Maenclochog o dan arweiniad
Charles Howells, a Terry Reynolds i fod ei hun pan oedd dawns yn Neuadd y gweinidog, y Parch Denzil James,
wrth gefn. Cafodd Selwyn ei ddewis yn y Farchnad Crymych ar Dachwedd 5. cymrwyd rhan gan y canlynol; Christine
gapten Ysgolion Cymru yn erbyn Ysgolion Gwelodd y diffinydd yn dod o’r dafarn Parker, Carol Williams, Angela Nicholas,
Swydd Efrog ac yn erbyn Ieuenctid gyda pheint hanner llawn ac yn ei gwato Karen Rees, Yvonne Rees a Glenda
Cymru. Enillwyd y ddwy gêm. Dewiswyd o dan ei got i fynd i mewn i’r neuadd. Rees. David Nicholas a Delyth Lewis
Fred Bell o Faenclochog i gynrychioli Aeth i’w holi a oedd ganddo ganiatâd i oedd y casglyddion a’r cyfeilydd oedd
Cymru ym Mhencampwriaethau fynd â’r gwydr o’r dafarn a mynnodd fod Peggy Gibby. Bu Clwb Ffermwyr Ifanc
Ras Traws Gwlad Ryngwladol yn ganddo ganiatâd. Ond pan aed i holi Mr Clunderwen yn perfformio’r ddrama
Moroco. Gorffennodd yn bumed ym Howells, y tafarnwr, dywedodd nad oedd ‘The Reunion’. Aelodau’r cast oedd
Mhencampwriaeth Traws Gwlad Cymru ac caniatâd wedi’i roi. Mynnodd y diffynnydd Shirley Morris, Anona Bowen, Gwenda
yn ail yn y Ras Nos Galan yn Aberpennar. na wyddai ei fod yn siarad â phlisman a’i Bevan, Anthony Eynon a Bryan Evans. Y
Dim ond eiliad oedd e y tu ôl i’r enillydd, fod wedi cludo’r gwydr peint am fod y cynhyrchydd oedd y Parch Conrad Evans.
John Whetton, yn y ras filltir ganol nos. tafarnwr wedi gweiddi ar bawb i wacau
eu gwydrau ac na fedrai yfed hanner Yn Llys Ynadon Dinbych-y-pysgod cafodd
Cyhoeddodd y Parch E. J. Williams ei peint ar unwaith. Ei fwriad oedd ei adael Thomas Geraint Jones, 23 oed, Clydwen,
fwriad i adael Bethlehem, Trefdraeth ar yn y neuadd ac nad oedd yn ei fwriad i’w Crymych, ddirwy o £5 a’i drwydded wedi’i
ôl naw mlynedd i gymryd swydd gyda ddwyn. Rhoddwyd dirwy o £1 i George harnodi am dorri’r rheol cyflymdra yn ei
Chymdeithas Genhadol y Bedyddwyr. Chadzy, Yetwen, Hebron am yrru car heb fan. Yn Llys Ynadon Arberth roddwyd
Cyn symud i Dudra’th bu’n weinidog yn ddangos mai trwydded dros dro oedd dirwy o £5 i Frank Derek Thomas Clarke,
Ynysybwl, Maesteg, Solfach a Drefach ganddo. 19 oed, Maes-y-ffynnon, Tegryn am
Felindre. Roedd ei wraig Mrs L. E. oryrru yn ei fan ar hyd y ffordd fawr o
Williams, M.A., Y. H. hefyd yn weithgar yn Yn yr un llys cafodd David Keith Glunderwen i Arberth ar Ionawr 10.
yr ardal gyda’r Chwaeroliaeth a mudiadau Phillips, 20 oed, Waunlwyd, Boncath, ei
ieuenctid. wahardd rhag gyrru am chwe mis ar ôl Yn Llys Ynadon Eglwyswrw rhoddwyd
ei ddyfarnu’n euog o yrru heb yswiriant, dirwy o £5 i Kenneth Griffiths, 17 oed,
Cynhaliwyd arwerthiant ar ffarm Cas- heb drwydded ecseis, am fethu cyflwyno Dolau, Llantwd a Leslie R. Jenkins, 19
fuwch ger Cas-mael yn cynnwys 18 o dda ei drwydded gyrru a thystysgrif prawf. oed, Brynbwa, Eglwyswrw, am achosi
godro Friesian, 42 o dda tew Henffordd Dywedwyd fod ganddo 23 o droseddau difrod i ffenestr. Fe’u gorchmynnwyd
ac 180 o ddefaid penddu, tri hwrdd moduro eisoes. Fe’i gorchmynnwyd i i dalu costau o £6 5s rhyngddyn nhw.
Suffolk a phoni pum mlwydd oed. Ar dalu dirwy o £7 7s a chostau o £10 7s. Plediodd Griffiths yn euog ond plediodd
werth hefyd roedd 2,000 o fyrnau gwair, Dywedwyd wrth y llys fod PC Daniels Jenkins yn ddieuog. Dywedwyd wrth y
dwy dunnell o geirch a dwy dunnell o wedi’i atal ar Awst 19 ac nad oedd llys fod y ddau was ffarm wedi taflu carreg
farlys. Ymhlith y peiriannau roedd tractor ganddo’r dogfennau priodol. Dywedodd at ffenestr tŷ heb unrhyw reswm ar eu
Nuffield disel 1958, Ffergi disel 1956, Phillips wrth y llys ei fod wedi cael llond ffordd adref o Aberteifi ar nos Sadwrn,
amrywiaeth o ogedi, peiriannau godro bola o ddangos ei drwydded i PC Daniels Rhagfyr 13. Mynnai Jenkins nad oedd e’n
Alfa Laval a cherbyd Austin Cambridge byth a hefyd - pedair gwaith y mis hwnnw gyfrifol ond ei fod wedi cyfaddef ei ran ar
Saloon A.60 1964 wedi gwneud 6,000 o meddai. Er bod ei yswiriant wedi dod i y dechrau am iddo gael ei fygwth gan ei
filltiroedd. ben ar Awst 11 dywedodd ei fod o dan gyfaill.
yr argraff ei fod yn ddilys tan Fedi’r 14.
Ymwelodd aelodau Bethel, Mynachlog- Ychwanegodd fod ganddo’r arian i brynu Yn Llys Ynadon Aberteifi rhoddwyd dirwy
ddu a Chartref Hafod, Aberteifi, i gynnal trwydded ecseis ond am fod ei gar wedi o £25 i David Roy Evans, 19, oed, Winllan,
cyngerdd. Yr arweinydd oedd Willie torri lawr ni thrafferthodd ei godi ac roedd Boncath ac i Kenneth Griffiths, 17 oed,
Owens a llywyddwyd gan Ama Griffiths. y drwydded brawf gartref meddai. Yn Llys Dolau, Eglwyswrw a dirwy o £20 i’w frawd
Cafwyd unawdau gan Iona John, Delyth Ynadon Aberteifi cafodd ddirwy o 10/- 16 oed, Donald, am dorri ffenestr toiledau
John, Annette Lewis, Eileen Griffith a am beidio â goleuo ei rif cofrestru cefn. ym marchnad Aberteifi ar brynhawn
Willie Owens. Rhoddwyd eitem gan Barti Ionawr 24 gan achosi gwerth £6 6s o
Sylvia, Huw, Aled a Wendy, deuawdau Aeth aelodau Capel Pisgah, Llandysilio ddifrod. Dywedodd Donald Griffiths fod
gan Betty Davies a Tonwen Davies, Betty i gynnal cyngerdd yng Nghartref y tri wedi bod yn yfed gwin o Sbaen.
ac Eileen a bu’r tair yn canu fel triawd. Cilwendeg o dan arweiniad y gweinidog, Gorchmynnwyd y tri i dalu £2 2s yr un am
Cafwyd eitem gan gôr y bechgyn hefyd. Y y Parch Ieuan Davies. Cafwyd unawd gan y difrod. Rhoddwyd llai o ddirwy i Donald
cyfeilyddion oedd Eifion Griffith, Tonwen Morfydd Jones ac eitemau gan y côr o Griffiths am mai dyna oedd ei drosedd
Davies, Cymraes Davies ac Annette Lewis. dan arweiniad Haydn James. Perfformwyr gyntaf.
Rhoddwyd adroddiad o’i gwaith ei hun

Gorffennaf/Awst 2015

12 Clebran Chwefror 2016

www.caisaddysg.co.uk a staff gweinyddol ar gyfer Mae pob aelod o dîm
01558 543008 ysgolion Cymraeg a dwyieithog ymgynghorol a gweinyddol Cais
ledled Cymru... Sefydlwyd Cais i â phrofiad ym maes addysg ac yn
[email protected] ddarparu gwasanaeth personol a rhugl yn y Gymraeg.
07821 605410 phroffesiynol i ysgolion Cymru o
fis Medi ymlaen. Bwriad Cais yw i Rydym ar hyn o bryd yn awyddus
Cais – cwmni recriwtio sicrhau chwarae teg I’n staff a’n h I recriwtio athrawon cynradd ac
addysgiadol Cymreig sydd yn ysgolion. Bydd Cais yn gweithio uwchradd, cynorthwywyr dosbarth
darparu athrawon uwchradd a mewn partneriaeth â chi, y a staff gweinyddol.
chynradd, cynorthwywyr dosbarth sefydliadau addysgiadol, a’n staff
safonol i ddarparu gwasanaeth o Cysylltwch â ni am sgwrs anffurfiol.
ansawdd uchel a fydd yn llesol i
disgyblion Cymru.

CELIA VLISMAS OPTEGYDD 21/02/16   Taith Ffatri Massey Ferguson, Ffrainc 3 Dydd £252 Pr
19/03/16   Penwythnos Dirgel 3 Dydd £165
Am wasanaeth personol a gofal proffesiynol 17/04/16   Dyfrffyrdd yr Alban 5 Dydd £476
ar gyfer y teulu cyfan 07/05/16    Gŵyl y Gwanwyn RHS Malvern 2 Ddydd £99
23/05/16   Cychod a Threnau Lerpwl 5 Dydd £320
STRYD FAWR CRYMYCH, SA41 3QG 23/05/16  Llandudno 5 Dydd £240
Ffôn a Ffacs: 01239 831555 24/06/16   Sioe Frenhinol yr Ucheldir 4 Dydd £299
21/06/16   Suances, Sbaen 8 Dydd £525
NGHASTELL NEWYDD EMLYN 15/08/16   Caergaint, Caint a Bruges 5 Dydd £270
3 SGWÂR Y FARCHNAD, SA38 9AQ 17/09/16   Taith Stiwdio’r BBC, Llundain 2 Ddydd £150
24/10/16   Ynys Manaw 5 Dydd £335
Ffôn a Ffacs: 01239 711888
- Cwmni Teuluol Ers Dros 50 Mlynedd -
CANOLFAN IECHYD ARBERTH, SA67 7AA
Ffôn a Ffacs: 01834 861373

BWYDYDD ANIFEILIAID Optegy
BWLCHYGROES
Meithrinfa Dyddiol
Masnachwyr Amaethyddol
• Ar agor dydd Llun i ddydd Gwener –
Bwyd Anifeiliaid ~ Ffensio ~ Hadau   8.00yb tan 6.00yh.
Gweryd ~ Popeth ar gyfer y fferm • Cynnig gwasanaeth hyblyg.
• Plant yn cael hwyl wrth ddysgu.
Am bris cystadleuol, • Cyfle i ddatblygu sgiliau cymdeithasu.
ffoniwch 01239 698226 • Bwydydd iach a maethlon.
• Clwb ar ôl ysgol a chlwb gwyliau.
Ivor Rees a’i Feibion
CONTRACTWR TRYDANOL CANOLFAN ELECTROLUX HOTPOINT
Hefyd : TRICITY BENDIX
              Peiriannau Golchi
Gwerthiant a Gwasanaeth o Offerynnau Trydanol
Goleuadau Diogelwch a Larwm Lleidr               a Golchi Llestri,

Y Felin, Maenclochog, Clunderwen   LE  C          C  ALM  U  DDI  DAI  NMT    ORheregweglleolelodeddd ac
Sir Benfro. SA66 7JY
BELLING Ffyrnau Trydan
Ffôn : 01437 532326 wedi’u hadnewyddu
Symudol : 0831 621559
Gallwn gystadlu’n fwy ffafriol na’r
siopau mawr. Dewch draw i flasu’r
dewis helaeth i’r cartref neu’r busnes.

J. Harries☎ 01437 532325 MAENCLOCHOG

Chwefror 2016 Clebran 13

Y Capeli a’r eglwysi

Ebeneser, Dydd Sul, Rhagfyr 13fed daeth yr Nebo,
Eglwyswrw aelodau ynghyd i gynnal oedfa . Efailwen
Llywydd yr oedfa oedd Glyndwr
Mae wedi bod yn gyfnod digon Vaughan, ac fe’n harweinwyd Cynhaliwyd oedfa Nadolig yr
prysur yn hanes Ebeneser yr mewn gweddi gan Eirwyn Ysgol Sul ar yr 20fed o Ragfyr.
wythnosau diwethaf hyn. Yn Harries. Cymerwyd rhan gan Cafwyd oedfa hyfryd gan y plant
ystod mis Tachwedd croesawyd Olive James, Janet Edwards, Mrs a’r bobl ifanc.
“Oedfa Sul yr Urdd”. Bu’n wledd Ray Thomas, Lisa Donne, John
i’r llygaid i weld llawr y capel yn a Harri Davies, Rhian Davies a Stori mam a’i phlant noswyl
gyfforddus lawn o ieuenctid a Trystan Phillips. Canodd plant yr y Nadolig cafwyd eleni gyda
phob un yn gwneud eu rhan gyda Ysgol Sul “ Ser y nos yn gwenu” stori’r geni yn gwau drwy’r cyfan.
graen. Y siaradwraig wadd oedd a chafwyd unawdau swynol dros Canwyd carolau a chaneuon
y Prifardd Mererid Hopwood, a ben gan Gaynor Sisto, Fflur Nadolig ynghyd â darlleniadau o’r
chafwyd ganddi araith weladwy James a Glyndwr Vaughan. Hon Beibl.
ddiddorol gan gadw sylw y eto yn oedfa lwyddiannus iawn
gynulleidfa o’r lleiaf i’r hynaf. a’r gynulleidfa yn niferus. Ar ôl Daeth llawer o bobl ynghyd i weld
yr oedfa aeth yr aelodau i gwrdd a gwrando ar y plant yn gwneud
Ddiwedd y mis cynhaliwyd ag aelodau Penuel a’r Tabernacl eu gwaith mor hyfryd.
oedfa gan ofalaeth Parch Ken Trewyddel, i’r Cliff Hotel i
Thomas, y Môt, hon eto yn oedfa fwynhau cinio nadolig blasus Cyn mynd i’r festri i gael te daeth
lwyddiannus a’r paratoi wedi ei iawn, a phlant yr Ysgol Sul gyda’i Santa ag anrhegion i’r plant.
wneud yn drylwyr. Yn dilyn y rhieni i Gaffi Pendre i gael chips. Hefyd bu ein gweinidog y Parch.
gwasanaeth aeth pawb i’r festri i Emyr WynThomas yn siarad gyda’r
gael cinio. Uwchafbwynt y dathlu oedd plant a chafwyd oedfa hapus iawn.
ymweliad Sion Corn â phlant
Sul cyntaf Rhagfyr, daeth amser yr Ysgol Sul, sef, Fflur, Megan, Ar ddiwedd yr oedfa gwobrwywyd
yr oedfa garolau yng ngolau Beca, Elin, Dafydd, Sîon, Gwern, y plant am eu ffyddlondeb i’r
canhwyllau. Bu hon yn oedfa Glain, Efa, Alys, Cellan, Jac a Ysgol Sul.
lwyddiannus eleni eto pan Gwion. Bu’r plant wrth eu bodd
ddaeth tua 80 i gyd ganu carolau yn canu amryw garolau cyn mynd Carwn ddiolch yn fawr i’r plant am
a gwrando ar ddarlleniadau at y byrddau yn llawn bwyd parti. eu ffyddlondeb a’u hymroddiad i’r
yn ymwneud â geni Iesu Grist Diolch i bawb am eu parodrwydd Ysgol Sul trwy gydol y flwyddyn a
ein Gwaredwr . Cyd ganwyd y i gymryd rhan a Blwyddyn hyfryd yw gweld aelodau newydd
carolau i fand Trystan Phillips, Newydd Dda a dedwydd i bawb yn mynychu y Sul.
Phill Higginson, Sue Leighton ac
Angharad James. Llywyddwyd Diolch hefyd i’r athrawon didwyll
yr oedfa gan Glyndwr Vaughan, ac i’r rhieni am ddod â’u plant yn
gyda’r rhannau arweiniol yng wythnosol. Dymunwn fel eglwys
ngofal John Davies. Cymerwyd ac Ysgol Sul yn Nebo flwyddyn
rhan gan aelodau, ffrindiau a newydd dda i bawb.
chymdogion, sef Olive James,
Oscar Dutton, Bethan P Davies,
Fflur James, Carys Vaughan,
Alwyn Evans, Sioned Phillips, Sara
Meg, Roseleen Rees, Nia George,
Mrs Eurfron Lloyd, Geraint James
a Rhodri Thomas, a chafwyd
dwy unawd soniarus iawn gan
Ffion Thomas. Dosbarthwyd y
rhaglenni gan Dewi Evans. Yna
aeth pawb i’r festri i gael mins
peis, te, coffi a mulled wine, wedi
eu paratoi gan John a Bethan .
Gwnaed casgliad i “Fanc Bwyd
Aberteifi”.

14 Clebran Chwefror 2016

Newyddion Eglwyswrw eleni penderfynnwyd Oedfaon
Pen-y-groes, cael un oedfa yn ngofal yr aelodau Eglwysi
Fachendre ar nos Sul a ni fyddwn yn cynnal Bedyddiedig
oedfa ar wahân ar nos Lun yn Cylch y Frenni
Hydref.
Oedfaon Eglwysi Bedyddiedig
ac Antioch Afon Duw Cylch y Frenni.
Geraint a Shan fu'n gyfrifol am
Croeso cynnes iawn i’r oedfaon
Oedfaon y Mis yr oedfa ar yr ail ar bymtheg o isod.

14/2/16 – Pen y groes: 10.30yb Ionawr ac roedd eu thema yn Chwefror
   Capel y Bryn yn cynnal oedfa amserol iawn o gofio'r tywydd
gwlyb ryn ni wedi cael yn 7ed – 10.30 – Oedfa Gymun
21/2/16 – Fachendre: 10.30yb ddiweddar. Mae afon Duw yn   ym Mhenybryn.
   Rachel a Rhiannon dechrau yn y deml, ond nid yr
  2.00 – Oedfa Gymun
28/2/16 – Cartref Gofal: 2.00yp adeilad sy'n bwysig ond y rhin   yn Seion.
ysbrydol sydd wedi'i greu gan
   Parc y Llyn 14eg – 10.30 – Oedfa bregeth
bresenoldeb Duw. Mae peryg ein   ym Mlaenffos.
6/3/16 – Pen-y-groes: 10.30yb bod ni yn rhoi mwy o bwys ar y
man cyfarfod na'r cyfarfod ei hu1n3.   2.00 – Oedfa bregeth
15    Oedfa GymuCn l-eIbolraaanNerys   ym Methabara
ED Y WAWRBlwyddyn Newydd Dda
Nyfed a fu'n gyfrifol am baratoi Mae'n anodd iawn rhwystro afon 21ain – 10.30 – Oedfa bregeth
oedfa gymun ddechrau'r mis rhagYmmboyrnthdnoabrl Iebiobtlhyabiytdh—. ynLlyifgowryaiwdd    undebol ym Methabara.
natur dŵDranaeci gawfroynsg.mNae’inaglolwludn; eu
a diolch iddo fe am drefnu a yrhlwlifyosgtryod;dFWffeeedlileniawryodbewdod,esfdylf’sonaonra.nyilbiAny’wricyyyddmn., ayesWt'oraldduon   2.00 a 5.00 – Ail rihyrsal
cesi BrcohyWmarlyddo,atayrchawwmennni adua. Dcaencghhreaunnau peth yn wir am afon Duw. Yn yr   yn Ebenezer.
Ehdmlioamgda-oTdabhdRoulswhmoi.tyaahndsmiy.odYrdynHtndohasefoawmyememadthplaadwerfarftnpeecawrhsisteaougddlynyiamnpewdoiineLbbioatlhreneadygsdoMeBltloahbrsraao’frr. Hen Destament roedd yn llifo fel
Cocteil MNoheiptoa. lEammTiabyentgowngeauedli'gr hwoallrweadith edrych nant fach ond dyfnhau a grymuso 28ain – 2.00 – Oedfa deuluol
fres. Aâdipshheodbaetuhn noa'cdupoecadkdees'nbtlaesuus Hafwen i   ym Mhenybryn.
ewly. ,Mi yWnidnhalalaacmnnhgwyCecawnhemlwo-ddygenyrai.sdoTira'rr;oepnlfaaeywcwhbgyooydnradfmdf.eygfnayOnllcunoh'ndllybuwryissnullhar an. a wnaeth wrth i Iesu ledaenu'r
y cwmniday'rwberodsoedsdo Nwnyefeudd yegi wfoind. Yynna i'r bwyty i Efengyl. Cynhelir Ysgol Sul i’r plant yn festri
Blaenffos am 9.00 y bore, yn ystod
Trwyddo ef, a thrwy ei aberth ar tymor ysgol, ac yn Seion am 10.30
y bore. Croeso mawr i blant yr
oi eglurbhawdyasimgydgywsginuoeod'dnaglloeriffrehoninmoalrciau , ac ben Calfaria, y mae Duw wedi ein ardal ymuno yn yr hwyl.
dlaaycshFuefyal,nAbndaewocyinersnn.ngiYiadaundauDeoibi1'lynw0wsygoaadwrmwebeiedndinodutdhea.idgrrledReleddynaiodgC1eyi0lmdoeorbdfrfyweaannnir'.ion'wCdyyrfdhador.ifoaIedr sicrhau y bydd afon ei gariad yn
ngen yncacmefngoygmu erciwadisayu CaFcFnIiodndysleionmfoeddd y llifo tuag atom am byth, a thrwy ei Croeso i’r oedfaon gweddi a
Air, fe ddywed Iesu Grist wrthym gynhelir yn festri Blaenffos, bob
nos Iau am 5.00
necaeif',nr nacaabunyyilydngEndylofedyleanrai'rrraangrgiiaaBaaendenl geyothnnuleahomnne'ynthaynnodmhluaidgnstiwwaeyryiimnnndo.dredyiluD'drCsgieaoAantlDncigyAehenMni yn heddiw:
sef Yr hwn sy'n dyfod ataf fi, ni “A dyma’r gorchymyn sydd
sef gennym oddi wrtho ef : bod
han Darvhieasnnyanu Iasrwlyewiyndido.l. Pamela Griffiths yn newyna, a'r hwn sy'n credu ynof fi, i’r sawl sy’n caru Duw, garu ei
ald yn is ysg HaeLdliyndoCdswLDlroadyvddiesaTrryendfdtnrayutsholur ydd a Ceri gydaelod hefyd.”
gyfarchiade i penblwydd ni sycheda un amser.         (1 Ioan 4: 21)

ch i SanCdraafwa yCderci aymfleeui ebrdwrdyfcryhdyenddôal'rygnwyaith da Ar Sul ola‘r flwyddyn 2015,
eysnadbayrdedlcilnwwwtnayrdiydthnddccietawrrnerddndfdneayudunob-Lallcywmynygryndydilhdcdihreioog'rnla;laalaterTr.lyNoe-oCdinsaaFnuao;wl. rth cynhaliwyd oedfa undebol foreol,
ym Methabara. Roedd llawr
y cyrdde dathlu a'r codi arian at y capel yn gyffyrddus lawn, a
chroesawyd pawb gan lywydd yr
ein helusennau. ond nodwyd y FFENSIO oedfa, Mrs Elizabeth John. Cafwyd
her sy'n ein gwynebu wrth inni gwasanaeth ar ffurf “Naw Llith a
geisio llanw ein Suliau. Casglwyd PRESELI Charol”, ac i gychwyn, offrymwyd
dros £3,000 y llynnedd tuag at gweddi dyner a thaer gan Ruth
Thomas. Mr Ceirwyn John bu’n
ein helusennau a phenderfynwyd cyfeilio ar yr organ, a chanwyd
carolau traddodiadol ac ambell un
casglu tuag at Clefyd y Siwgr mwy cyfoes yn sionc a llawen.

a Chymorth Cristnogol eleni. EUROS THOMAS
Cafwyd nifer o syniadau ar gyfer Pencnwc Mawr, Eglwyswrw
oedfaon gan gynnwys ysgol gân,

Soar y Mynydd a mynd i gyrddau Sir Benfro
mawr capeli lleol. Roedd pob un Mob.: 07855 448093
yn dymuno cael taith gerdded

a barbeciw eleni eto. Gan mai

Lisa a fyddai'n gyfrifol am gwrdd

ac AnwdenioElcvhangsa,rpwecnhcaCmlpwwbyrFCfyemrmruw‘Tyipr wch e’

Chwefror 2016 Clebran 15

Cyflwynwyd darlleniadau ar ôl yr oedfa. Diolch i rhai fu yn ei Rosemarie Davies
Beiblaidd pwrpasol gan Meleri baratoi. Ogwen Phillips oedd yn
Williams; Eleri Bowen; Helen cyfeilio. Cyfrifydd Technegol
Evans; Gaynor Jenkins; Einir
Dafydd; Hedd James; Dylan Ionawr 3ydd Oedfa Gymun yn Treth ar Werth
Thomas; Carwyn John a Carys y bore  a’r afon yn gorlifo . Braf Hunan Asesiad
Vaughan. gweld Mary Watchman (Cilau Cadw Llyfrau
Ganol) yn yr oedfa a hi wedi
Cyhoeddwyd y carolau gan Ffion symud nol i’r ardal i fyw yn Cyflogau
James; Dilwyn James; Dewi Bethesda, Arberth.
Harries; Arwel Thomas; Marie Ffôn: 01994 419005
Harries; Iwan a Steffan Thomas; Dymunwn wellhad buan i Teifion, Symudol: 07854 212799
Hedd Ladd-Lewis; Caryl John Dolbetws  sydd wedi derbyn
a Gaynor Jenkins. Dymunir llawdriniaeth yn  ystod y mis. Yn drwyddedig gan:
ddiolch i bawb bu’n cyfrannu, Association of
am eu gwaith graenus, eglur a Blwyddyn Newydd Dda i bawb
deallus – boed gyflwyno neu Accounting Technicians
ddarllen yn gyhoeddus. Diolch yn
arbennig i’r tô ifainc a gymerodd Cylch Meithrin cynnal gwasanaeth cylch cynaliadwy
rhan, am eu presenoldeb, ac Eglwyswrw yn waith caled, o ran codi arian,
am ychwanegu at lwyddiant ac felly mae’r gronfa grantiau’n
a mwynhad y gwasanaeth.
Casglwyr yr oedfa oedd Eileen Dyfarnu Grant o £2,000 i Gylch ffynhonnell bwysig o gymorth.
Thomas a Lynn James. Cyn troi
am adre, cyhoeddwyd y fendith Meithrin Eglwyswrw.  Mae’r gronfa ar ei newydd wedd yn
gan y llywydd a dymunwyd pob
hwylustod ar gyfer y flwyddyn a O dan y drefn newydd o ddyfarnu annog cylchoedd i arloesi, i ehangu
ddaw. Bu’n fore llawn bendithion grantiau Mudiad Meithrin gwelwyd eu gwasanaethau ac i oresgyn
a gobaith, ac edrychir ymlaen am Cylch Meithrin Eglwyswrw yn unrhyw rwystrau i allu cofrestru’r
oedfaon o dan ofal yr ieuenctid yn derbyn un o brif grantiau’r Mudiad ddarpariaeth gydag AGGCC (yr
ystod y flwyddyn. o £2,000 er mwyn creu ardal allanol Arolygiaeth Gofal). Llongyfarchiadau
newydd i blant y cylch. Dyma’r tro mawr felly i Gylch Eglwyswrw am
Rhydwilym cyntaf i’r Mudiad ddyfarnu grantiau ei llwyddiant i gael £2,000. Bu
mor fawr ac fe fu Cylch Cemaes o Cylch Meithrin Maenclochog hefyd
Cydymdeimlwn â Llinos Edwards Ynys Mon yn ffodus iawn i dderbyn yn ffodus i gael £1,000 a bu nifer
a’r teulu i gyd ar golli Rob  ac y grant mwyaf sef £10,000. o gylchoedd eraill y Sir yn ffodus
unrhyw un arall sydd wedi colli i gael grantiau llai yn amrywio o
rhywun annwyl. Dyfarnwyd cyfanswm o £81,500 £150 - £400 neu becyn cyfrifiadurol
mewn grantiau i’r cylchoedd gwerth £300.
Cawsom oedfa Gymun oedfa meithrin eleni ac mae 200 o
Nadoligaidd Undebol yn Horeb ar gylchoedd meithrin wedi derbyn Yn y llun gwelir aelodau Pwyllgor
yr 20fed o Rhagfyr a’n gweinidog grantiau sy’n amrywio mewn gwerth a staff Cylch Meithrin Eglwyswrw
yn gwasanaethu. Cymerwyd rhan o £150 hyd at £10,000. yn derbyn y siec yng Nghyfarfod
gan aelodau ‘r  wahanol eglwysi,ac Blynyddol y Mudiad yn Aberystwyth.
fe gawsom  luniaeth ysgafn blasus Meddai Gwenllian Lansdown Yn y llun hefyd mae swyddogion
Davies, Prif Weithredwr Mudiad Cenedlaethol y Mudiad, Rhiannon
Meithrin: Lloyd, Cadeirydd: Geraint James,

“Eleni, llwyddwyd i gynyddu Ysgrifennydd Ariannol; John Arthur

cyfanswm y gratiau uniongyrchol Jones, Trysorydd a Rhodri Llwyd
a delir gan Mudiad Meithrin i
Morgan, Is-gadeirydd.
gylchoedd meithrin. Gwyddom fod

M. L. Davies

––––A––d––d––u––r––n––w––y––r ––
Awelfryn,
Tegryn,

Sir Benfro.
SA35 0BE

07811 871423
07971 545264
(01239) 698320

1G6 orffennaf/Awst 2015 CleCblerbarnan Chwefror 202186

Chwefror 2016 Clebran 17

Merched y wawr Cydymdeimlwn yn fawr a Delyth
(Fagwreinon) ar teulu ar farwolaeth
Capel Newydd Crymych ei gŵr Alun yn ddiweddar. Hefyd
ddiwedd Rhagfyr yn annisgwyl, bu farw
Dechreuwyd tymor 2016, nos Iau, Ionawr Nos Iau 14 o Ionawr ymunodd cangen un o’n haelodau, Sheila Davies. Ein
7ed, gyda noson o dan ofal Dewina, un o Crymych a Barti Ddu â changen Beca cydymdeimlad dwysaf a Nerys ei merch,
aelodau’r Gangen. Dymunwyd blwyddyn i weld Angharad Taylor Booth yn cael ar teulu oll.
newydd dda yn llawn bendithion i bawb gweddnewidiad gan dîm Prynhawn Da,
gan Janice y Llywydd, cyn trosglwyddo’r nid bod angen gweddnewidiad arni o Mynachlog-ddu
noson i ddwylo medrus Dewina. gwbl!! Eto roedd yn ddiddorol gwylio
I gychwyn, dangosodd sawl eitem y merched coluro a thrin gwallt wrth eu Ar nos Iau, Tachwedd 12fed cyfarfu'r
o’i chrefftwaith, yn cynnwys nifer o gwaith a’u sylwadau defnyddiol am yr hyn aelodau i drafod materion y gangen.
enghreifftiau o “quilling”, cracyr Nadolig a ddefnyddid a’u dull o weithio. At hyn Yn ddiweddar llwyddwyd i sicrhau swm
wedi’i addurno, clustog siap calon a roedd Huw Ffash yno i sôn am y dillad sylweddol o gronfa'r Loteri Fawr, Arian
gwisg Sian Corn wedi’i gwau. ffasiynol oedd ar werth yn siopau’r stryd i Bawb a gorchwyl pleserus oedd trafod
Yn ail rhan ei chyflwyniad, gwelwyd fawr. Creuwyd naws gartrefol a difyr gan sut i wario'r arian er budd yr aelodau
lluniau amrywiol ohoni hi a’r teulu, a’i y tîm i gyd. a'r gymuned ehangach. Paratowyd y te
ffrindiau yn ymweld â gwahanol fannau, Diolch i ferched Cangen Beca am eu gan Haulwen ac Elfair. Y noson ganlynol,
yn ystod y flwyddyn a aeth heibio. Mae croeso arbennig ac am y wledd yr Tachwedd 13eg cynrychiolodd pedair
wedi mynychu Sioe Frenhinol Cymru, oeddynt wedi ei sicrhau ar ein cyfer. aelod y gangen yn y Cwis
bron bob blwyddyn ers hanner can Diolch hefyd i Gaffi Beca am baratoi’r Cenedlaethol yng Nghaffi Beca.
mlynedd, ac erbyn heddi, mae ei mab bwyd. Ar ddydd Sadwrn, Tachwedd 21ain
Dafydd yn ymddiddori mewn cadw defaid teithiodd yr aelodau i Landeilo i fwynhau
mynydd Balwen, ac yn llwyddo’n dda yn Ffynnongroes Gwyl y Synhwyrau. Cafwyd amser
y gwaith. Mae’n hoff iawn o chwaraeon pleserus yn crwydro'r strydoedd, yn
o bob math, wedi ymweld â chwrs rasio Noson o gemau dan do wedd hi i mwynhauyn y siopau ac yn profi'r naws
Ffos Las ar ddiwrnod y gwragedd, ac yn ddechre'r flwyddyn. Lot o werthin ag Nadoligaidd hyfryd. Ar ddiwedd y dydd
dilyn cwrs ar drefnu blodau. Synnwyd ambell un yn digon ewn i dwyllo. Te a mwynhawyd pryd o fwyd yn Nhafarn
yr aelodau at ei hegni gan gofio ei bod chacen ffein i orffen gan Brenda  Wenallt yr Halfway Nantgaredig. Diolch i Ann
hefyd, yn wraig fferm. a Elin. Davies, ysgrifennydd y gangen am
Cyn gorffen, gwelwyd nifer fawr o Gwnaeth Awen gydymdeimlo â Llinos drefnu'r daith.
hen luniau aelodau’r Gangen dros y a Hedydd ar golli tad, a Glenda ar Naws Nadoligaidd oedd i gyfarfod
blynyddoedd, Yn anffodus, gyda threigl golli mam-ynghyfraith. Dymuniade da i mis Rhagfyr hefyd wrth i ni ar Ragfyr
amser, roedd llawer aelod wedi’n gadael Brenda Eithinduon  ar ddathlu ‘i phriodas 3ydd gwrdd yn y festri i greu Cracers
i’w gwobr, a chafwyd ysbaid o hel rhuddem a phenblwydd arbennig. Hefyd Nadolig. Roedd y noson hon yng ngofal
meddyliau ac agofion melys – coffa da i Ceri , hithau hefyd yn dathlu pen blwydd un o'n haelodau sef Nia Phillips. Gan
amdanyn nhw. arbennig. Rydym hefyd yn dymuno ddilyn cyfarwyddiadau manwl gan Nia
Diolch, Dewina, am noson o amrywiaeth gwellhad i Meinir ar ol bod yn yr ysbyty. llwyddodd pawb i greu o leiaf un cracer
diddorol dros ben. Bydd cyfarfod mis nesa ar nos Iau Nadolig a'i addurno'n hardd gydag
Yn gweini paned a bisgedi siocled Chwefror 11eg am 7.30 yn Ffynnongroes. addurniadau a rubanau.
oedd Doreen a Glenys, a’r aelod lwcus A chan bod mis Chwefror yn fis y galon, Mwynhaodd pawb y profiad o greu ac
gyda’r wobr raffl y tro hwn, oedd Mella. bydd Grug Fussell, nyrs arbenigol y galon arbrofi ac roedd y te yng ngofal Glenys a
Diolch i Delyth am gyfrannu’r rhodd gyda ni yn rhoi. cyngor. Janet.
a dymuniadau gore iddi am adferiad Dechreuodd 2016 ar nodyn trist i aelodau
llwyr a buan er mwyn dychwelyd nôl at Llandudoch cangen Mynachlog-ddu gyda marwolaeth
y merched. Y mis nesa, disgwylir Elin ddisymwth un o'n haelodau mwyaf
Forster i siarad am “Iachau Naturiol”. Cynhaliwyd cinio nadolig y gangen ffyddlon a gweithgar sef Barbara Williams.
Cafwyd noson hwylus dros ben, yng Nghlwb Golff Aberteifi ddechrau Barbara yn anad neb oedd yn gyfrifol am
a diolchodd Anita i Janice am ei Rhagfyr. Cawsom groeso cynnes yno sefydlu'r gangen dros 40 o flynyddoedd
threfniadau trylwyr a chywir, yn ôl ei a pryd o fwyd blasus fel arfer. Noson o yn ol ac yn y blynyddoedd cynnar bu'n
harfer. Gwerthfawrogir ei hymdrech yn gymdeithasu oedd hon yng nghwmni ysgrifennydd yn ddi-dor am 13 mlynedd
sicrhau noson bleserus i’r aelodau. Anita ffrindiau. yn ogystal a bod yn Gadeirydd ar adegau
a gyfrannodd gwobr y mis, a Dewina a’i Trefnwyd bod rhodd Delyth Evans (Stad hefyd. Talwyd teyrnged iddi gan y
henillodd, ac yn gyfrifol am baned cyn troi Brynonnen Aberteifi) o glustog hardd, yn Llywydd Jill Lewis a phenderfynwyd rhoi
am adref, oedd Mwynlan Davies ac Ann cael ei rafflo gyda’r arian i’w roi i Cylch cyfraniad er cof amdani i Gronfa Ty Hafan.
John. Edrychir ymlaen y mis nesa’ i gael Meithrin Llandudoch. Yr enillydd lwcus Ein gwraig wadd yng nghyfarfod mis
cwmni merch lleol, sef Carys Vaughan, oedd Glenda Evans. Diolchodd Llinos, y Ionawr oedd Bethan Davies, un arall o
Maes y Deri, Boncath, a fydd yn adrodd Llywydd, i staff y Clwb Golff am ginio a aelodau'r gangen. Mae Bethan wedi
ei hanes a’i phrofiadau yn ystod ei thaith chroeso hyfryd. ymweld a nifer o ganghennau yn sôn
i Kansas. Bu rhaid gohirio cyfarfodydd Mis Ionawr am ei gwaith fel Bydwraig ac roedd hi'n
ond edrychwn ymlaen i gael noson o bleser ei chroesawu i'w changen ei hun.
gofinio yng nghwmni Teleri Williams Roedd ei hanesion yn ddifyr a chafwyd
ddechrau Chwefror. noson hwylus dros ben. Mwynhaodd
pawb baned o de ar ddiwedd y noson
wedi ei baratoi gan Bethan G a Veronica.

18 Clebran Chwefror 2016

NES DRAW Gwesty
Nant-y-Ffin
gan MERERID HOPWOOD
LLANDYSILIO
Y gyfrol gyflawn gyntaf ond fe ŵyr hefyd am y twyll sydd mewn
o gerddi’r bardd goleuni: “we’r goleuni’n gelwi i gyd” Gwely a Brecwast
meddai yn y llinell glo i’r darn hyfryd yn
Bob hyn a hyn fe fydd llyfr yn nhafodiaith Pencâr, “Celwi.” Ciniawau a Phrydau
ymddangos o’r wasg a’r darllenydd yn Er y dyheu am y gwynfyd a’r heddwch ar gyfer pob achlysur
gweld ar unwaith fod ganddo drysor yn mae’r bardd yn ein gorfodi i gwestiynu
ei feddiant. Ac y mae’r gyfrol Nes Draw a ydynt yn rhywbeth y medrwn dal Cysylltwch â
yn un o’r enghreifftiau prin hynny. gafael arnynt neu a ydynt o hyd (01437) 563329
“nes draw rywle”? Mae teitl y gyfrol
Bydd y sawl sydd wedi clywed Mererid yn enigma ond yn y gerdd olaf un E. P. PARRY
“Gadael” mae’r b2a7rdd yn mynegi’i
aynmaeninberrwchdfnryeCduleeydbndrdabanyrlriltyhmiouysnsyg’nwybod bwriad o “rhoi gwg y geiriau i’r gwynt,/a         M. R. Pharm. S.
dod â’r wên fu’n nes draw/ yn ôl i wres
llwyddo’n ddi-ffael i hudo’i chynulleidfa. fy nwylaw.” Y Fferyllfa, Crymych
Ceir yr un elfen hudolus yn y gyfrol Mae’n amhosib gwneud cyfiawnder ✆ 01239 831243
hon ond diffuantrwydd y bardd sy’n â’r gyfrol hon mewn ychydig eiriau
nodweddu’r cerddi hyn ac yn denu’r fel hyn. Mae yma wledd i’w mwynhau Gweinyddion GIG a Phreifat.
darllenydd atynt. Mae’r cynfas yn eang: rhwng y cloriau ac fel dywed Elinor Wyn Moddion Fferylliaeth.
weithiau’n ddwys ac yn athronyddol eu Reynolds o Wasg Gomer, ...”bydd pori Profion Beichiogaeth.
naws ac weithiau’n ysgafn ac yn agos drwy’r gyfrol hyfryd hon yn cynnig stôr
atoch ond mae daliadau egwyddorol cyfoethog i’r darllenydd, y mae dileit i’w Gofal am anataliad a stoma.
cryf y bardd yn treiddio drwy’r cyfan. gael ar bob dalen.” Rhaid llongyfarch Cyfarpar llawfeddygol a dresinau.
Mae’r gerdd “No sôn Cristianos” Gwasg Gomer hefyd am ddiwyg hardd
yn hynod ddeifiol ac amserol ac yn y gyfrol. Mae’r gyfrol ar gael nawr o’ch ✩✩✩
nodweddiadol o gonsyrn y bardd am ei siop lyfrau leol a’r pris yn £9.99.
chyd-ddyn. ASIANTAETH BAPURAU
Papurau dyddiol a lleol,
Ar glawr y gyfrol ceir y dyfyniad ....”yn Cylchgronau, Anrhegion,
y darn rhwng gwyn a du/ mae egin pob
dychmygu..” sef dyfyniad allan o’r awdl Nwyddau Ysgrifennu, Losin
fuddugol Dadeni a enillodd y gadair Gwin a Gwirodydd,
i Mererid yn Eisteddfod Sir Ddinbych
a’r Cyffiniau yn 2001. Ceir lle pwysig i’r Nwyddau Cosmetigau
“darnau” yn y gyfrol hon megis “Y darn
du rhwng / yr ennyd a’r funud fach/sy’n ROB PUGH ACmoanettrhaycdtidworl
aros oes yn hirach,” neu “y darn aur
rhwng/ dwy wên a’r ddwy yn dyner.” Busnes Teuluol
A’r darnau hyn yn creu “cyfrinach
tawelwch”. Mae’r bardd yn chwilio am Blaenwaun, Hendy-gwyn a’r Daf
yr heddwch mewnol, a’r galon lonydd.
Pwy na all uniaethu ei hun â’r dyhead Ar gael i weithio yn Sir Benfro,
a fynegir yn yr englyn i’r Nos: “O na
chawn galon lonydd/i glywed iaith golau Ceredigion a Sir Gaerfyrddin
dydd.” Fe wêl y bardd ogoniant y
pethau syml ac ymdeimla â grym cariad, 07855 836944

(01994) 448639

Gorffennaf/Awst 2015 www.robpugh.co.uk 30

Clebran

Pritchard Cowburn

OPTEGYDD
(Sefydlwyd 1961)

OptegyddOffthalmigCofrestredig www.optegydd.com

19 Pendre, Aberteifi
Ceredigion. SA43 1JT

01239 - 612004

Spring Gardens, Arberth
Sir Benfro. SA67 7AW

%

01834-861660

Chwefror 2016 Clebran 19

Colofn y Canolfan Dydd
Dysgwyr
Bro Preseli
Y Clonc Mawr a’r tywydd drwg
Dymuna staff a chwsmeriaid cwsmeriaid yn mwynhau cinio
Aethon ni ddim ar daith gerdded ym Canolfan Ddydd bro Preseli ddiolch i Nadolig blasus yng nghaffi Beca
Mis Tachwedd. Roedd rhagolygon y bawb a gyfrannodd, ac a fynychodd ar ddydd Llun 14eg Rhagfyr. Bydd
tywydd yn ddrwg iawn fel mae wedi ein Ffair Nadolig ar ddydd Mawrth yr arian sydd yn weddill yn talu am
bod y rhan fwyaf o’r Gaeaf. Roedden 8fed Rhagfyr. Casglwyd £428 wrth drip i’n cwsmeriaid yn y flwyddyn
nhw’n addo glaw trwm a gwyntoedd i ni godi tâl mynediad, gwerthu te newydd.
cryfion. Penderfynon ni gwrdd yn y a choffi a chacennau mins, gwerthu Mae swm o £32, a gasglwyd trwy
caffi yn Arberth i gael disgled a sgwrs tocynnau raffl, stondin gwerthu eich rhoddion, wedi ei drosglwyddo
yn lle cerdded. Roedd y tywydd yn arw tocynnau raffl, stondin gwerthu i Ymgyrch Bagiau i Ysgolion. Diolch
ar y ffordd i Arberth gyda glaw trwm a melysion a rhenti byrddau ar gyfer am eich cyfraniadau.
chesair. Ar ôl i fi weld y cesair roeddwn gwerthu amrywiaeth o nwyddau. Hoffem fanteisio ar y cyfle hwn
i’n falch iawn fy mod i wedi canslo. Mae cyfran o’r arian wedi ei wario i ddymuno i chwi oll Flwyddyn
Ges i syndod hyfryd i weld bod un ar eisoes wrth i ni sicrhau bod ein Newydd Dda.
ddeg ohonon ni yn y caffi. Daeth tri na
allen nhw gerdded yn bell. Ar ôl iddyn Dechreuodd hi fwrw glaw yn drwm iawn chawson bysgodyn a slods blasus yn y
nhw glywed nad oedden ni’n cerdded hanner ffordd o gwmpas y castell. Aeth Marina, Saundersfoot hefyd. Dw i’n wir
daethon nhw i gael clonc. Bendigedig. bob un ohonon ni nol i’r caffi i sychu yn mwynhau trefnu'r clonc mawr.
mas a chael pryd o fwyd bach.
Ym mis Rhagfyr aethon ni i Benfro. Bydd y Clonc Mawr nesa ar 13/2/16.
Rhag ofn bod y tywydd yn ddrwg o Ym mis Ionawr yn ni’n cerdded o Gwaith Haearn Stepaside. Am fwy o
leiaf bydd y daith gerdded yna yn sych gwmpas Abergwaun ac wedyn ym fanylion ffoniwch y Gloncfeistres sef
o dan draed. Ychydig cyn y Nadolig mis Chwefror yn ni’n ymweld ag olion fi ar 01239 820822 neu e-bostiwch:
cwrddodd bobl y Clonc Mawr yng gwaith haearn Stepaside. Mae’r ddau [email protected]. Yn ni ar
nghaffi gweddol newydd ym Mhenfro ohonyn nhw yn weddol sych. Cafodd Facebook - Chwiliwch am Y Clonc Mawr
o’r enw The Tea Room. Roeddwn i Roger a finnau diwrnod hyfryd pan o’n
braidd yn siomedig bod gydag enw mor ni’n profi'r daith gerdded yn y de, a Tan y tro nesaf - dalwch ati.
Saesneg ond roedd y lle yn gyfleus. Fel Susan.
oedden ni wedi cynllunio roedd Roger
a finnau yno’n gyntaf a cheson disgled
a chacen fach. Cyrhaeddodd Graham
nesa ac wrth gwrs siaradon ni Cymraeg.
Wedyn digwyddodd rywbeth hollol
annisgwyl. Roedd y fenyw yn y siop yn
siarad Cymraeg. Mae e’n profi dylech
chi ddechrau pob sgwrs yn y Gymraeg,
ble bynnag ych chi. Ar ôl te aethon ni
am dro hanesyddol o gwmpas y dre.
Bydd rhaid i chi dreial e, mae Penfro yn
ddiddorol dros ben. Gan fod y tywydd
yn bwgwth glaw trwm penderfynon
ni beidio cael picnic a bwrw ymlaen
gyda’r taith gerdded. Ar ôl dod o hyd i
bopeth o ddiddordeb yn y dre aethon
ni o gwmpas y llyn ac yn olaf y castell.

Mae Malcolm a Suzanne, Bwyd y Byd, Gofalus
nawr yn rhedeg cwmni gofal sydd yn cynnig:

• Cymorth yn eich cartref, e.e. gydag ymolchi, meddyginiaeth, J. D. JONES a’i GWMNI
  symud o gwympas a chymorth i gynnal eich hunan barch.
• Cymorth i fod yn rhan o’ch cymuned. CYFRIFWYR
• Cwmni
• Rhywun i aros gyda chi pan fod eich gofalwr arferol yn cael amser bant. TYˆ AUCKLAND, CRYMYCH
• Staff sydd wedi eu hyfforddi. FFôn: (01239) 831493
• Staff cymraeg ar gael.
• Amserau i’ch siwtio chi. 71 Y Stryd Fawr, Abergwaun
• Holwch ni ynglyn am ffyrdd o dalu e.e. pa gymorth sydd ar gael i chi Ffôn: (01348) 873237
  neu hunan daliadau.
• Wedi cofrestru gyda AGGCC.
• Diwrnodau allan a chymorth i fynd i apwyntiadau.

Am fwy o fanylion cysylltwch a Malcolm ar: 01239 832852 / 07817 634810
E-bost – [email protected]   Gwefan – www.gofalus.com

20 Clebran Chwefror 2016

Colofn Hanes eglurhad pellach. Dyma ystyr rhai
o’r enwau hardd a gofnodwyd yn y
Hedd Ladd Lewis Mae’r coed mawr a bychain o gerdd a hynny o gyfrol B.G. Charles
Bontcilrhedin i Bont Rowen ‘The Place names of Pembrokeshire’
Ewyllys ar ffurf cerdd – I’w rhoddi yn gymen heb gyfri,
  trwy law Jimmy Bettws. A Penrallt a Cwmllan, Tygwyn a Llawrllan Llanmerchan - enw hynafol a
Pan fyddo dyn farw, mae llawer o dwrw ‘Roll yma sy’n gyfan i Lefi. gofnodwyd yn wreiddiol fel
A geiriau tra chwerw sy’n dilyn, Am Ianto’r mab ie’ngaf rhaid iddo mi Nantmarchan rhwng 1273 - 81
Er mwyn rhwystro hynny yr wyf yn dystiaf i gofnodi tirddaliad o fewn
sgrifennu I fyw gyda’i fam am ychydig, Barwniaeth Cemais. Enw ar nant
Fy wyllys ddiwedda fel canlyn. Ac o’i dydd hi allan ei thir a’i holl arian sydd wedi hen ddiflannu yw
I Mali’m gwraig wiwlan rwy’n rhoddi yn Sy’n myned i Ifan yn ddiddig. ‘marchan’.Defnyddiwyd y nant
gyfan Ci Dash a’r ast Myra a’r drylliau bob i ddynodi’r ffin rhwng plwyfi
Sychpant ar ddwy Benlan heb bryder, copa Llanychllwydog a Threfdraeth.
Rhen Dŷ a Phantronen, Troedrhyw a Rwy’n rhoi y rhai yma’n fodlonus Ystyr marchan yw march gyda’r ôl-
Dolwenen Gyda’r Smith Arms a Llanllwydog a ddodiad ‘ân’, neu’r enw personol
Llanferchan ynghyd a Waun Rosser. degwm toreithiog Marchan fel yn Nhre-farchan gerllaw
Rwy’n rhoi’r ddwy Bengegin, Penrhiw a I’r Pen Rôg fu’n scrifennu fy wyllys. Tŷ Ddewi. Efallai bod ‘llan’ wedi ei
Llwyncelyn I fod yn un cryno wele’n ‘codicil’ eto ddefnyddio yn lle ‘nant’ oherwydd
A Penbont a’r felin i Tomos Ac ynddo mi enwaf yn barchus roedd yna Gapel Llanmerchan wedi
A Tŷ Mawr a’r tai bychan, a chaiff yn y Yr hen ffrind o Dŷ’n Twcwr a Prince a ei gysylltu â phlwyf Llanychllwydog
fargen gwaddolwn a’r adeilad wedi ei gofnodi cyn
Barc-y-Rhydwel heb gêl ar, yn achos Yn ymddiriedolwyr fy wyllus gynhared â 1291.
Tŷ Brith a Tyletis gyda Treclun a Tyrlys I ‘valio’ y pethau mi enwa’r ddau orau
Sy i’w huno yn drefnus da’u gilydd. O fedd cymdogaethau hen Walia Pengwndwn – ceir y cofnod
Pengwndwn, Penffiled, Russia a Thŷ’r Sef Shoni Waunsoar a Catrin ei gydmar ysgrifenedig gyntaf yng nghofrestr
Defed Does dim ar y ddaear a’u trecha Capel y Bedyddwyr, Jabez yn 1821.
Yr oll yma’n myned i Dafydd. Yn awr mi arwyddaf fy ewyllus Mae’r gair ‘gwndwn’ yn dynodi tir
Y mae’r ddwy Dreddafydd, Penwaun a ddiweddaf oedd erioed wedi ei aredig.
Tŷ Newydd Y ddegfed o Orphennaf – y flwyddyn
I’w rhoi gyda'i gilydd i William, M.D., C un L a thair I Pengegin - y cofnod cynharaf a
Clynmaenog gaiff hefyd, a Brwynant, lle Yr eiddoch geir yw yn 1573 yng nghasgliad
hyfryd Glaneri Glan Dafen Bronwydd sydd bellach yn cael ei
A’r Ddelw Aur embyd, ddiadlam ddiogelu yn y Llyfrgell Genedlaethol
I Bet fy merch fwyned rwy’n rhoi yn yn Aberystwyth. Mae ffermdy
gyfannedd Pengegin yn sefyll ar lethr uwchben
Mynyddmelyn, lle tegwedd a chyfan. Cwm Gwaun ac yn ôl Bowen mae
Clungath gyda Llether, Felinfach ar eu ‘cegin’ yn air prin o’r ddeuddegfed
cyfer ganrif oedd yn cael ei ddynodi i
A Dolfach, y Dolbont gyda Henllan. ddisgrifio cefnen o dir. Mae’r gair yn
dynodi i’r dim lleoliad y ffermdy o
Y gân hon a gyfansoddwyd yn y siŵr! Yr hyn sydd yn ddiddorol am fewn y tirlun. Mae yna enghreifftiau
flwyddyn 1853. y cynnwys yw ei fod yn cofnodi tebyg yn Sir Gâr - Carnau Cegin a
nifer fawr o enwau ffermydd a Cherrig Cegin.
Daeth y gerdd yma i’m meddiant thyddynnod Cwm Gwaun a’r ardal
trwy law teulu Mr Jim Davies, gyfagos yn y flwyddyn 1859. Mae’n Clungath - yn llawysgrifau Bronwydd
neu ‘Jimmy Betws’ fel y byddai’n amlwg nad oedd gan yr awdur mae yna gyfeiriad at Glun y Gath
cael ei adnabod yn Nhrefdraeth. llawer o feddwl am swyddogaeth y yn y flwyddyn 1595. Mae’n siŵr fod
Roedd yn un o gymeriadau’r ardal cyfreithiwr gan iddo gyfeirio ato fel llethrau serth Cwm Gwaun wastad
a chanddo diddordeb fyw yn hanes ‘Pen Rôg’. Mae yna hefyd gyfeiriad wedi bod yn goediog a tybed ai
a thraddodiadau ei filltir sgwâr. at ‘ddegwm toreithiog’, awgrym cyfeiriad at ardal o dir ble roedd
Mae’n amlwg iddo weld gwerth y efallai at y tensiwn oedd yn bodoli cathod gwyllt yn trigo yw ystyr yr
gerdd oherwydd fe lungopïodd y yn yr ardal rhwng yr anghydffurfwyr enw.
llawysgrif wreiddiol er mwyn sicrhau a’r eglwyswyr erbyn canol y
na fyddai’n mynd yn angof. Mae’n bedwaredd ganrif ar bymtheg a Clyn Meinog - ceir cyfeiriad at Klyn
debyg mae ffrwyth dychymyg un fyddai maes o law yn arwain at venog yn 1582 yn un o lawysgrifau
o werinwyr yr ardal yw cynnwys y wrthdaro geiriol a chorfforol chwerw casgliad Bronwydd. Mae’n bosib
gerdd ac yntau’n dychmygu llunio Rhyfeloedd y Degwm yn y 1880au. bod y gair clun yn tarddu o’r gair
ewyllys byddai’n plesio pob aelod Mae nifer o’r enwau yn egluro eu Gwyddeleg, clúain, [gweirglodd
o’i deulu. Tipyn o gamp mae’n hunain ond mae’r isod yn haeddu neu ddôl], a meinog yn dynodi tir
caregog.

Chwefror 2016 Clebran 21

Priodas Pum MilCanolfan Bro Preseli Clebran 10
Gorffennaf/Awst 2015
CYNGOR CYMUNED
CRYMYCH

Eich barn am gofeb rhyfel

Ydych chi eisiau priodi yn 201n6ew?ydd
Annwyl Olygydd

Mae gan S4C gyfres gynhyrfus newydd i CYccyhhni.yg.d.oirg fisoedd yn ol derbyniodd y
Cymuned lythyr oddiwrth

perthynas i filwr a fu farw yn ystod y

Oes gyda chi ffrindiau a theulu all helpu gydaRw’rheytlrdfeeflncuMo?faewbr, yn dweud yr hoffai
rhyfel newydd ym

mhentref Crymych. Er fod camau

Gewch chi bot o arian i’ch helpu! wedi eu gymryd i atgyweirio yr un

sydd ar wal Neuadd y Farchnad,

mae'r Cyngor Cymuned yn

awyddus i ddarganfod beth yw

ymateb trigolion Crymych ynglyn â

hyn, cyn mynd ymlaenI i holi am

grantiau ac ati. Os ydych o blaid y

syniad o gael cofeb newydd a

fyddech gystal a llofnodi eich enw ar

y ffurflen sydd yn Swyddfa'r Post,
Os oes diddordeb—cysylltwch! Crymych, neu adael i mi wybod.

Diolch yn fawr

Cyflwynodd deiliaid BbroecPare.seevlia, Cnsry@mbycoho, m£5c0ypmurnut.ycrou.unki Y| m0a2te9b2yd2d 45H0ea0th0e0r Tomos (Clerc)

Cyntaf Crymych ac Ambiwlans Awyr Cymru. Casglwyd yr arian drwy werthu 01239 891393

Bric a Brac a llyfrau. Eu dymuniad yw cefnogi elusennau lleol eto i'r dyfodol. [email protected]

Mansel Davies a’i Fab Cyf.

Arbenigwyr Teithiau Hir a Byr Magnesium, Calch, Gweryd gyda
Arbenigwyr Cludo Hylif gwasanaeth sgwaru.

Cludiant gyda Llwytho a Dadlwytho Niwmatig Cyflenwyr Angenrheidiau Adeiladu,
Llwythwr ar gyfer Cludiant Trwm Perchnogion Cware,
Masnachwyr Amaethyddol
Cyfleusterau Storïo a Dosbarthu
Cyflenwyr Calch

PEMBROKESHIRE L
T
D

Mansel Davies a’i Fab (Modurdai) Cyf.

Trwsio Cerbydau Masnachol a Pharatoi ar gyfer MOT m automotive
Canolfan Tacograff Cydnabyddedig Adran Gludiant mannesmann
Gwasanaeth Rhenti Cerbydau Masnachol a Threilers VDOKienzle

PRIFGYFLENWR
TRYCIAU

LLANFYRNACH, SIR BENFRO. SA35 0BZ
Ffôn : (01239) 831631 Ffacs : (01239) 831596

22 Clebran Chwefror 2016

Ysgolion
Ysgol y Preseli Swyn y Gân Taith Sgïo’r Ysgol

Diwrnod Cyfoethogi’r Gymraeg Mae disgyblion hŷn yr ysgol yn Cafwyd taith lwyddiannus eleni
brysur ar hyn o bryd yn paratoi ar eto dan ofal yr Adran Addysg
Cynhaliwyd diwrnod abl a gyfer perfformio’r sioe gerdd Swyn Gorfforol gyda’r disgyblion
thalentog llwyddiannus iawn y Gân ar 23ain, 24ain, 25ain a 26ain a’r staff yn mwynhau’r profiad
ddydd Gwener, 15fed o Ionawr o Chwefror. Gellir archebu tocynnau o ymweld â gwlad dramor yn
dan ofal adran y Gymraeg a Mrs drwy gysylltu â swyddfa’r ysgol ogystal â derbyn gwersi sgïo
Ruth Cummins, Cydlynydd Abl 01239 831406. Pris y tocynnau yw dyddiol. Diolch i’r oedolion a
a Thalentog yr ysgol. Cafwyd £8 i oedolion a £5 i blant ysgol a deithiodd gyda’r plant.
cwmni disgyblion o’r ysgolion phensiynwyr. Croeso cynnes i bawb!
cynradd am y diwrnod yn ogystal
â’r Prifardd Ceri Wyn Jones a’r
awdures Caryl Lewis. Roedd
yr adborth gan y disgyblion ar
ddiwedd y dydd yn ganmoliaethus
iawn. Diolch i bawb a fu’n
ymwneud a’r trefniadau.

CYFRIFYDD

Cadw Llyfrau, Cyflogau
Hunan Asesiad, Treth ar Werth

Cyfrifon Meddalwedd SAGE
Hyfforddiant Cadw Llyfrau

Ffurflennu Grantiau
(unigolion/grwpiau cymunedol)

Angharad Stobbs

B.Sc (Anrh), F.F.A., M.I.A.B.

☎ 01239 881 227 / 07875 853136

e-bost: [email protected]

(Gwasanaeth anffurfiol Cymraeg
yn Sir Benfro, Caerfyrddin a Cheredigion)

Yn drwyddedig gan Institute of Financial Accountants
& International Association of Book-keepers

Chwefror 2016 Clebran 23

Eglwyswrw Dathliadau’r ‘Dolig dros ben. Fe wnaeth bob dosbarth
wneud rhywbeth er mwyn gwerthu.
Sioe ‘Dolig Dedwydd Rydyn ni yn Eglwyswrw yn dwli ar Hefyd hoffwn ddiolch i’r Cymdeithas
ddathliadau y Nadolig! I ddathlu, Rhieni a Ffrindiau’r Ysgol am
Ar yr 8fed a 9fed o Ragfyr 2015 cawsom ddiwrnod siwmperi drefnu’r noson.
oedd Sioe Nadolig arbennig Nadolig lle roedd pawb yn edrych
Ysgol Eglwyswrw ‘Trasiedi Santa’. mor lliwgar a nadoligaidd. Wedyn, Gan Fflur James
Blwyddyn 6 oedd yn actio’r prif cawson ginio Nadolig blasus gan
gymeriadau, Alex Line- Santa, ein cogyddion: Mrs Williams, Cwis Llyfrau
Angharad Jones- Mrs Santa, Fflur Mrs John a Mrs Morris, a buon ni
James- Cadi, Iori Wilson- Capten gyd yn tynnu craceri Nadolig ac Bu blwyddyn 3, 4 a 6 yn cymryd
Corrach, Caryl John, Elin Williams i orffen y dydd gwyliom ni ffilm. rhan yn y cwis llyfrau eleni eto. Fe
a Daisy Terry oedd Pixie, Ffixie a Yna cawson barti Nadolig; cafodd wnaeth 3 grŵp o flwyddyn 6 gymryd
Wixie, tri corrach, Cerys Mathias- y cyfnod Sylfaen parti gyntaf ac rhan, a 7 grŵp o flwyddyn 3 a 4. Y
Mary Berry a Mam, Steffan i ddilyn cyfnod allweddol 2. Yn y 2 grŵp aeth drwy i’r rownd nesaf
Morris- Dad, Kian Reed- Doctor parti roedd yna ddisgo gan Mr o flwyddyn 6 oedd grŵp Steffan,
Corrach, Ifan Vaughan a Elis James Dyfed Sion a bwyd blasus eto gan Caryl, Cerys a Iori. Hefyd grŵp Fflur,
oedd y dau dylwythen deg a Jack ein cogyddion ardderchog! Diolch i Ifan, Elis a Angharad. Darllenodd
Wilmott yn actio Paul Hollywood. bawb cyfrannodd i wneud y Nadolig blwyddyn 6 Tân ar y Comin a
Roedd llawer mwy o ddarnau hwn yn un bythgofiadwy! darllenodd blwyddyn 3 a 4 Clem a
ar gael yn y sioe ond dyna’r prif Bwgan y sioe.
rhai. Daeth neuadd llawn o bobl Gan Angharad Jones
y ddwy noswaith. Diolch i’r staff Gan Ifan a Steffan.
am ein paratoi ar gyfer y sioe hyn. Ffair Nadolig
Gwnaeth pob plentyn yn y sioe Disgyblion Newydd
ei orau glas. Fe wnes i fwynhau y Cyn y gwyliau Nadolig cynhaliodd
profiad bythgofiadwy hon ac yn fy yr Ysgol ein ffair Nadolig yn neuadd Croeso i’r pump plentyn newydd
marn i, hon oedd sioe gorau Ysgol Ysgol Gynradd Eglwyswrw.Fuodd sydd wedi ymuno gyda ni ar ôl y
Eglwyswrw erioed. Ar y cyfan, sioe hi’n noson brysur dros ben a Nadolig.
hwylus iawn oedd hwn. chodwyd ni dros £2000 o bunoedd.
Roedd llwyth o weithgareddau Enwau’r plant newydd yw Jack ,
Gan Kian Reed. llawn hwyl a sbri e.e taflu hŵp ar Kasper , Aneira , Sesil a Poppy.
gyrn Rwdolff, dyfalu beth sydd yn Croeso mawr i’r plant newydd a
yr hosanau, cŵn poeth ac i goroni’r bydd y plant sydd yma yn edrych
cyfan ymweliad gan y dyn ei hun, ar eich ôl. Gobeithio eich bod yn
joio yma ac yn gwneud ffrindiau
Siôn Corn. Fe fu yn ffair llwyddianus newydd. Croeso mawr iawn i chi
blant dosbarth un.

Gan Elin Williams

Pixie, Wixie a Ffixie! Siop Siân
CRYMYCH
✆ 01239 831230 Angharad a Daisy
yn helpu gwerthu’r
Llyfrau, Cardiau, Casetiau, cacennau blasus!
CD’s a Fideos,

Crefftau a Gemwaith o Gymru
Tocynnau Anrheg ar gael

24 Clebran Chwefror 2016

Eglwys-bwrw! Ymweliad Mr Phillip Thomas yn cysgu. Fe gafodd 8 medal
am ei holl waith a’i ddewrder.
Fel yr ydych wedi clywed erbyn Daeth Mr Phillip Thomas mewn Felly diolch yn fawr iawn i Mr
hyn mae’n siwr, am wythdeg i siarad gyda blwyddyn 5 a 6 am Philip Thomas am ddysgu’r holl
pump o ddiwrnodau rydym ni ei dad a oedd yn yr Ail Ryfel Byd. wybodaeth am ei dad i flwyddyn
wedi cael glaw glaw a mwy o Ei enw oedd George Melville 5 a 6.
law. Roedd llawer o bobol yn Thomas. Clywsom hanes am sut
gobeithio byddai’r record yn cael wnaeth e ddweud celwydd am Gan Cerys a Daisy.
ei guro ond ar ddydd Mawrth y ei oedran i ymuno gyda’r llynges
pedwerydd ar bymtheg o Ionawr (pan oedd e yn 14 mlwydd oed).
daeth y glaw i ben! Y llong gyntaf aeth arno yw H.M.S
Wizard ac mewn hamog yr oedd
Gan Iori ac Elis

Dosbarth 1 yn edrych i weld Nghrymych ar gyfer noson o
a oedd glaw yn y mesurydd chwarae bowls gyda Chlwb Bowls
Crymych. Hoffem ddiolch iddynt
ar 19.1.16. am eu croeso, wnaeth yr aelodau
mwynhau'r noson.
Blwyddyn 5 a 6
gyda Mr Phillip Thomas. Cafodd ‘Cyngerdd a Swper
Noson Hen Galan 2016’ i’w
C. Ff. I. gynnal yn Theatr y Gromlech yng
Hermon Nghrymych, Nos Sadwrn 16eg o
Ionawr. Trefnwyd gan Bwyllgor
Codwyd y clwb swm o £250 ar Ardal y Preseli. Wnaeth rhai
gyfer yr elusen ‘Pembrokeshire aelodau o gast Panto ‘Helynt Hari’
Mind’ trwy fynd o amgylch perfformio eitemau i ddiddanu’r
Hermon yn canu carolau nol gynulleidfa. Diolch yn fawr i’r
ym mis Rhagfyr, diolch i bawb a Pwyllgor am y gwahoddiad.
chyfrannodd.
Aeth nifer o aelodau’r clwb Pob hwyl i’r aelodau a fydd yn
lawr i Neuadd y Farchnad yng cystadlu yng nghystadleuaeth
y ‘drama’ trwy’r Gymraeg a
Saesneg yn ystod y mis. Mi fydd
y ddrama Cymraeg yn cystadlu
ar Nos Fawrth yr ail yn Theatr
y Gromlech, Crymych a drama
Saesneg ar Nos Wener y 12fed o
Chwefror yn Ysgol Tasker Milward,
Hwlffordd. Dewch i gefnogi’r
clwb!

Chwefror 2016 Clebran 25

Login
Hendygwyn
Sir Gaerfyrddin
SA34 0UX

Ffôn: 01437 563277

www.joneslogin.co.uk

Croeseo i’n dewis helaeth o wibdeithiau, teithiau i sioeau, gwyliau byr a gwyliau hir am 2016.
Mae rhywbeth at ddant pawb. Mynwch gopi o’n llyfryn neu ewch ar lein i weld y manylion llawn.
Gwasanaeth Dwrs i Ddrws yn yr ardol hon ar deithiau 4 diwrnod neu fwy. (Amodau yn berthnasol)

Yr ydym fel teulu a staff yn edrych ymlaen i’ch croesawu ar ein teithiau yn 2016.

Mawrth Nifer y dyddiau Sioeau a Chyngherddau (teithiau un-dydd)

4 Caer, Lerpwl a Stori’r Beatles 4 Mawrth

18 Ffatri Morgan, Brooklands a SS Gt Britain 3 19 Collabro Caerdydd

29 Cambridge, Y Carlamau ac Ely 4 26 Hairspray Caerdydd

Ebrill Ebrill

4 Harrogate ac Efrog 5 23 Disney ar Ia Caerdydd

11 Northumbria ar deledu a ffilm 6 30 Sleeping Beauty Caerdydd

21 Ffatri JCB a’r Bragfy Cenedlaethol 2 Gorffennaf

29 Cotswolds a’r llwybr blodau 5 9 Guys & Dolls Caerdydd

Mai 9 a 16 Billy Elliott Caerdydd

9 Ynys Manaw 6 Awst

9 Ynys Wyth* 5 13 a 20 Chitty Chitty Bang Bang Caerdydd

14 Jersey 8 27 Sound of Music Abertawe

16 Eastbourne 5 Medi

19 Mynyddoedd y Rockies mewn Train 12 17 Dirty Dancing Abertawe

21 Ynys Wyth 8 Hydref

Mehefin 15 a 29 Mamma Mia Caerdydd

6 Dorset, New Forest a Guernsey 5 22 Stori Buddy Holly Abertawe

18 Mordaith Fred Olsen – Norwy 9 Rhagfyr

20 Gwesty Warner – Sinah Warren 5 17 Mary Poppins Caerdydd

Gorffennaf Gwibdeithiau

2 Cofeb Ardd Goed Cenedlaethol (NMA) 2 Chwefror

11 Llandudno 5 13 a 26 Rygbi Chwe Gwlad yng Nghaerdydd

22 Sidmouth 7 Mawrth

Awst 19 Rygbi Chwe Gwlad yng Nghaerdydd

2 Eisteddfod Genedlaethol 28 Taith Ddirgel Gwyl y Banc

13 Palas Buckingham a Sioeau’r West End 2 Ebrill

20 Yr Alban – Ynysoedd Skye a Lewis 8 2 Caerfaddon

26 Bournemouth & Ffair Stem Dorset 4 16 Sioe Flodau Caerdydd

29 Newquay, Cernyw a Prosiect Eden* 5 Mai

Medi 2 Taith Ddirgel Gwyl y Banc

12 Norwich, Y Broads a Sandringham 5 7 Sioe Gwanwyn Malvern

19 Cylch Bletchley 5 21 Ffair Gwanwyn, Llanelwedd

26 Ffiniau’r Alban 5 30 Taith Ddirgel Gwyl y Banc

Hydref Mehefin

1 Iwerddon – Westport 6 4 Y Royal Mint a’r Bontfaen

8 San Fransisco 7 18 Sioe y Dair Sir, Malvern

10 Gwesty Warner – Littlecote 5 Gorffennaf

21 Poldark, Cotswolds ar Teledu a Ffilm 4 2 Amgueddfa Moduron Haynes

25 Ffatri Land Rover a Thwnnel Mersey 2 19 a 20 Sioe Frenhinol Cymru

30 Mordaith Fred Olsen :– 26 Legoland / Windsor

Madeira, Lisbon a Ynysoedd Canary 14 Awst

31 Llandudno - Celyn ac Uchelwydd 5 11 Aberystwyth, Rheilffordd

Tachwedd Rheidol a’r Llyfyrgell Cenedlaethol

5 Carnifal Golauedig Bridgwater 2 12 Sioe Flodau Amwythig

11 Sidmouth – Twrci a Tinsel 4 29 Taith Dirgel Gwyl y Banc

12 Longeat – Gwyl y Goleuni 2 Medi

18 Harrogate – Marchnad Nadolig 3 1 Longleat

Rhagfyr 3 ‘Poldark’ Chavenage a Tetbury

2 Caer – Marchnad Nadolig 3 17 Gwyl Fwyd Y Fenni

10 Caerdydd – Marchnad Nadolig 2 24 Sioe Hydref Malvern

20 Mordaith Fred Olsen Tachwedd

Nadolig a’r Flwyddyn Newydd 28 Ffair Aeaf Llanelwedd

Ynysoedd Canary 19 Rhagfyr

23 Taith Nadolig – Gwesty’r Walton 5 3 Marchnad Nadolig Caerfaddon

30 Taith y Flwyddyn Newydd – Torquay 4 10 Siopa Nadolig Caerdydd

*Dim gwasanaeth Drws i ddrws ar gael ar y teithiau yma.

26 Clebran Chwefror 2016

Cylch Methrin Cerddwyr Y man cychwyn fydd Tafarn y Nag’s
Llandudoch Head, Aber-cuch (SN251 400). Dewch
mewn da bryd i ddechrau ar y daith am
Cylch Teifi 10:30, os gwelwch yn dda. Fe gawn
Gyda thristwch cofnodir ddefnyddio maes parcio’r dafarn yn
marwolaeth annisgwyl Sheila ogystal â’r trac llydan ar y dde y tu

Davies, Arweinydd y Cylch Ar ein taith fis Ionawr, cawson ni hwnt i’r dafarn. Awn eto ar daith gylch

Meithrin. Bu’r newyddion dywydd eithaf da ymysg holl law'r mis. tua dwy filltir, llai na dwy awr, a bydd i

yn sioc i ni a’r pentref cyfan. Buom yn ardal Brynberian, gyda Siân gyd ar draciau da a llwybrau derbyniol
Bowen yn ein harwain. Gan ddechrau ar hen stad Clynfyw; bydd peth mwd
Rhoddodd Sheila dros 20
mlynedd o wasanaeth i’r Cylch fel wrth Ganolfan Gymunedol Llwynihirion, mewn mannau (esgyniad: tua 300 o
cerddon ni lan i ymweld â Charnedd droedfeddi). Wrth gerdded, cawn
cynorthwy-ydd ac yn ddiweddar Meibion Owen lle esboniodd Siân fwynhau llwybr y Cerfluniau, eirlysiau
fel Arweinydd. Bu’n Arweinydd y chwedl sydd yn gysylltiedig â'r wrth y miloedd (a ddylai fod ar eu
y Cylch hyd ddiwrnod olaf tymor Garnedd, ynghyd â hanes daearyddol gorau), golygfa dda i lawr ar Afon Cych
y Nadolig . Roedd yn un o’r yr ardal. Ar ôl bod ar y topiau, ac a’r Cwm, a chlywed am gysylltiadau â’r
gweithwyr ffyddlonaf y Cylch edmygu'r olygfa, aethom i lawr trwy Mabinogi, hanes y stad a’r hen ardd
Meithrin a bydd pob un o’r holl Warchodfa Natur Genedlaethol Tŷ furiedig. Bydd cyfle i gael lluniaeth yn

blant fu yn ei gofal yn cofio’n Canol, lle roedd y mwswgl a'r cen yn Nhafarn y Nag’s Head wedi'r daith.

annwyl iawn amdani – ‘Miss arbennig iawn. Wedi'r daith, aeth rhai Ym mis Ebrill, 9fed, bydd Reg Davies

Sheila’. Ein cydymdeimlad dwysaf ymlaen i gymdeithasu dros luniaeth yn yn arwain taith yn ardal Dinas ac Aber-
a Nerys, ei merch, a Leigh a’r teulu Nhafarn y Cyfarchiad (y Salutation) yn bach.
Nrefach Felindre.
yn eu profedigaeth. Bydd croeso cynnes i bawb ar

Nol yn mis Rhagfyr bu Sheila yn Ardal Poppitt fydd ein cyrchfan 13eg bob taith. Am ragor o fanylion,
un o’r rChaleibfura’nn brysur yn trefnu mis Chwe2fr9or gyda Terwyn Tomos cysylltwch â Philippa Gibson, 01239
stondin y Cylch yn Ffair Nadolig yn arwain. Dechreuwn o Faes Parcio 654561  [email protected]
y Cartws. Wedyn bore’ Siwmper Poppit (SN152 485) yn brydlon am
Nadolig’ i noddi’r elusen ‘Arch 10.30yb. Gallwn barcio yno am ddim Dyddiadau'r teithiau nesaf:
Noa’ a phaTrtriiNniaadeothligauy Hplaarndt dynwch fel arfer yn y gaeaf. Awn ar daith gylch 13 Chwefror: Ardal Poppit
Harddwch Celtesd ddwy awr sydd ychydig yn llai na thair Gadael maes parcio Poppit (SN152

y NeuaddAm. CFwayfoo wdydbofdoadethycnysyellitwhchoâfCfaryl ar milltir a’r rhan fwyaf ohoni ar heolydd 485) (Cod post SA43 3LN), am 10.30yb.
waith hyd ‘y funu0d12o3la9f8’.31699 bychain tawel.  O’r maes parcio awn Arweinydd: Terwyn Tomos
Salon gwallt Jaqui’s, 1 Tivybanc, Crymych ni i’r traeth cyn droi at y lôn i’r Hostel
WYNwww.celtesbeauty.vpweb.com Ieuenctid, wedyn dros y grib i gyfeiriad 12 Mawrth: Ardal Clynfyw ac Aber-cuch
Cipyn ac yn ôl i lawr yr heol i’r maes Gadael man ar bwys tafarn y Nag’s
VAUGHAN parcio. Mae angen cryn dipyn o Head (SN251 401) (Cod post SA37
ddringo yn yr hanner cyntaf (esgyniad: 0HJ), am 10.30yb. Arweinydd: Howard
500 troedfedd). Ar y daith, cawn Williams
Rosemarie DaviesPEIRIANNYDD glwyed am:  hynodion Traeth Poppit; 9 Ebrill: Ardal Dinas ac Aber-bach
hanes sefydlu’r Hostel Ieuenctid; hanes Gadael maes parcio Capel Tabor, Dinas
GWAITH PLYMIO/ y ddau gapel a chymuned Cipyn;
GWRECSyfCrifAydNdOTeLcOhnGegol cysylltiad y Prifardd Eirwyn George â (SN005 384) (Cod post SA42 0XG), am
Chipyn; a Chors Poppit. Ar ôl cerdded, 10.30yb. Arweinydd: Reg Davies
DTAreNthDaDr WECeRardWtwh E-LHlNyufrnaaun Asesiad bydd cyfle i gael lluniaeth yng Nghaffi 14 Mai: Cwm Soden, ger Cwm Tydu
CWM PLYSCGyflOogGau Poppit, yn Nhafarn y Webley neu yn Gadael man parcio Eglwys
CILGERFRfoAnN:.0S1A94934 94T1A9005 Lland’och.  Llandysiliogogo (SN363 572) (Cod post
SA44 6LH), am 10.30yb. Arweinydd:
Yn drwydded00igS17g2y9am36n:98uAd68sos17ol50:c510ia187ti578on54of2A1c2o7un9t9ing TYsetmcahdnmiCcisliyaMnnfsaywwrgthy,d1a2Hfeodw, abryddWdwilnliaymnsh. en Howard Williams

Chwefror 2016 Clebran 27

Gŵyl Llais A Cappella Ffurfiwyd Côr Meibion Zulu De Affrica yn Arberth ar ddydd Sul. Sefydlwyd
Arberth yn cyhoeddi o graidd o artistiaid a ddaeth i Brydain Côrdydd yn y flwyddyn 2000 gan grŵp
ei rhestr perfformiadau ym 1976 fel rhan o’r grŵp cerddoriaeth o ffrindiau, a thros y blynyddoedd, mae’r
a dawns Ipi Tombi. Deilliodd y côr wedi mynd o nerth i nerth trwy
ar gyfer 2016 traddodiad o ganu harmoni digyfeiliant gael llwyddiant mewn cystadlaethau
ym mwyngloddiau De Affrica, ac mae a chyngherddau. Mae Côrdydd wedi
Dydd Gwener 19 – Dydd Sul 21 bellach yn adnabyddus ym mhedwar ennill gwobr Côr yr Ŵyl yn yr Eisteddfod
Chwefror 2016 ban byd. Mae eu repertoire yn cynnwys Genedlaethol yn fwy nag unrhyw gôr
caneuon sy’n archwilio themâu rhyfel, arall, cyfanswm o bedair gwaith. Yn
Mae unig ŵyl A Cappella Cymru, dioddefaint, newyn, cariad, hapusrwydd 2003, enillodd y côr gystadleuaeth
sef Gŵyl Llais A Cappella Arberth, a a Christnogaeth. Nid llawer a all gystadlu Côr Cymru BBC Radio Cymru hefyd,
gyflwynir gan Gelfyddydau Span, yn â Chôr Meibion Zulu De Affrica – mae’r ac yn 2009 daethant i frig categori
dychwelyd gyda balchder i’w 8fed profiad o’u gwylio’n rhyfeddol a’u cystadleuaeth Côr Cymru.
blwyddyn o ddydd Gwener 19 i ddydd cerddoriaeth yn wych i wrando arno. Mae Gŵyl A Cappella Arberth yn addas
Sul 21 Chwefror, mewn penwythnos Yn dechrau’r Ŵyl A Cappella eleni ar i bob oedran a gallu. Mae tocynnau
cyffrous sy’n dathlu amrywiaeth ddydd Iau 18 Chwefror fydd Côr Pawb. bellach ar gael yn navf.co.uk neu drwy
eithriadol canu’n ddigyfeiliant. Ffrwyth cyfuno corau cymunedol ac ffonio 01834 869323.
ysgolion ledled Sir Benfro, Ceredigion I gael rhagor o wybodaeth, cysylltwch â
Mae’r ŵyl dan arweiniad Cyfarwyddwr a Sir Gaerfyrddin yw Côr Pawb. Gyda Celfyddydau Span:
newydd eleni, sef Paula Redway. Mae thros 150 o gantorion 7 i 70 oed a hŷn Gwen Watson, Rheolwr gwen@span-arts.
Paula Redway yn gantores amryddawn yn cymryd rhan, galwyd y côr rhwng org.uk
ac yn rheolwraig theatr, celfyddydau a cenedlaethau hwn ynghyd yn benodol Lucy Silvester, Cynorthwyydd Marchnata
gwyliau profiadol gyda chariad at y llais ar gyfer perfformiad agoriadol Gŵyl A [email protected]
dynol. Mae Paula wedi cyflwyno nifer Cappella Arberth 2016. Myfanwy Lewis – [email protected]
o ddarlithoedd yn y Deyrnas Unedig a I gloi’r ŵyl ar nodyn uchel, bydd un o Facebook: www.facebook.com/spanarts
thramor mewn cyfres sy’n dwyn y teitl brif gorau cymysg Cymru, sef Côrdydd Twitter: www.twitter.com/SpanArts
‘Singing against the Grain’ gan gynnwys yn perfformio mewn cyngerdd amser
mewn cynadleddau a digwyddiadau cinio yn Eglwys hyfryd Sant Andrew,
yn yr Academi Gerddoriaeth Frenhinol,
Prifysgol Durham, Prifysgol Goffa
Newfoundland a Phrifysgol Copenhagen.

Yn dychwelyd yn fuddugoliaethus i
ŵyl 2016 mae Côr Meibion Zulu De
Affrica, sydd wedi teithio’r Deyrnas
Unedig, Ewrop ac ar hyd a lled y byd
gan ymddangos mewn sawl digwyddiad
proffil uchel sy’n cynnwys canu yn
Stadiwm Wembley yn y dathliadau
rhyddhau ar gyfer, ac o flaen, Nelson
Mandela.

Chwaraeon

Llongyfarchiadau i Wyn Lewis,
Eglwyswrw a Daniel Owen,
Crymych ar fod yn enillwyr
ym mhencampwriaethau “Hill
Climb Cymru”. Daniel (ar y
dde) oedd enillydd Dosbarth 5
a Wyn oedd enillydd Dosbarth
RC2.