ใบความรู้สรุปเนื้อหาเรื่องเหตุผลกับภาษา

ใบความรู้
สรปุ เน้ือหาเรอื่ งเหตผุ ลกับภาษา
ความหมายของคำวา่ เหตุผล
เหตผุ ล หมายถึง ความคิดอันเปน็ หลกั ท่วั ไป พนื้ ฐาน หลกั เกณฑ์ และข้อเทจ็ จรงิ ทท่ี ำหนา้ ทรี่ องรบั
ขอ้ สรปุ ซงึ่ รวมไปถงึ ข้อวินิจฉยั ข้อตัดสินใจ หรอื ขอ้ ยตุ เิ กย่ี วกับเรอื่ งใดเร่อื งหนงึ่ ขอ้ สรปุ เป็นศัพท์
เฉพาะท่ใี ช้เกยี่ วกบั การแสดงเหตผุ ล ซ่งึ ตามท่ีใช้ในภาษาตามปกตอิ าจเรยี กตา่ ง ๆ กนั เชน่ ข้อสงั เกต การ
คาดคะเน คำวงิ วอน การใหค้ วามม่นั ใจ การตดั สนิ ใจ ข้อเตือนใจ เป็นตน้

โครงสร้างของการแสดงเหตผุ ล
๑. เหตผุ ล หรอื อาจจะเรียกวา่ ข้อรองรบั หรอื ข้อสนับสนนุ กไ็ ด้
๒. ข้อสรปุ อาจนำไปใชเ้ ป็นเหตุผลเพอื่ สนบั สนนุ ขอ้ สรุปอนื่ ๆ อีกได้

ภาษาทีใ่ ช้ในการแสดงเหตุผล
๑. ใช้สันธานท่ีจำเปน็ บางคำ เปน็ ต้นวา่ จงึ เพราะ ดงั น้ัน.....จงึ เพราะว่า เพราะฉะนน้ั เพราะ....จงึ
เพราะว่า เพราะฉะนนั้ กเ็ ลย (ระดบั กนั เอง) โดยท.ี่ .....จึง ก็ “ภาษาไทยเปน็ หัวใจของการสอื่ สาร
เพราะฉะนัน้ ถ้าเราต้องการสอื่ สารให้ไดผ้ ลดี เราตอ้ งระมดั ระวังการใช้ภาษาให้ด”ี

เหตผุ ล คือ ภาษาไทยเปน็ หัวใจของการสอื่ สาร
ขอ้ สรปุ คอื ถ้าเราตอ้ งการสอื่ สารใหไ้ ดผ้ ลดี เราตอ้ งระมัดระวังการใชภ้ าษาใหด้ ี
คำสันธาน คือ เพราะฉะนัน้
๒. ในการแสดงเหตผุ ล บางครงั้ ไมต่ ้องใชค้ ำสนั ธาน เพียงแตเ่ รียบเรยี งขอ้ ความโดยวางส่วนทเี่ ป็นเหตผุ ลและสว่ น
ทเ่ี ป็นขอ้ สรปุ ไว้ใหเ้ หมาะสม ข้อความน้นั กจ็ ะเป็นการแสดงเหตผุ ลอย่ใู นตวั
“กระเป๋าใบน้ีฉนั เย็บมากบั มือ ฉันจะไมย่ อมขายให้ใครเป็นอันขาด”
เหตผุ ล คือ กระเปา๋ ใบนฉี้ นั เยบ็ มากบั มือ
ขอ้ สรปุ คอื ฉนั จะไมย่ อมขายให้ใครเปน็ อันขาด
๓. ในการแสดงเหตุผล บางทเี ราอาจใช้กลมุ่ คำโดยชดั แจง้ เพื่อบง่ ช้วี ่าเปน็ เหตผุ ลหรือเป็นข้อสรุป
“ขา้ พเจ้าขอสรุปวา่ พวกเราควรเร่มิ ตง้ั ใจอา่ นหนังสอื ต้งั แต่วนั นี้ เหตุผลสำคัญคอื เพราะใกลเ้ วลาสอบ
เขา้ มหาวิทยาลยั มาทุกทีแลว้ ”
กล่มุ คำทเ่ี ป็นข้อสรปุ คือ ขา้ พเจา้ ขอสรปุ วา่
กล่มุ คำทเ่ี ป็นเหตผุ ล คอื เหตผุ ลสำคญั คือ
๔. การใช้เหตุผลหลาย ๆ ขอ้ ประกอบกนั เพ่อื เพิ่มนำ้ หนกั แกข่ ้อสรปุ

วธิ ีแสดงเหตุผลและการอนมุ านเหตแุ ละผล
๑. การอนมุ านด้วยวิธนี ริ นัย เปน็ การแสดงเหตผุ ลจากส่วนรวมไปหาส่วนย่อย ผลสรปุ ตอ้ งเป็นเชน่ น้นั แนน่ อน
ตวั อย่างเช่น มนษุ ย์ทุกคนต้องการปจั จยั ส่ี ฉันเปน็ มนุษย์คนหนงึ่ ฉนั ต้องการปจั จยั ส่ีดว้ ย
๒. การอนุมานด้วยวิธอี ุปนยั เปน็ การแสดงเหตผุ ลจากสว่ นยอ่ ยไปหาส่วนรวม ผลสรปุ ไมแ่ นน่ อน อาจเปน็
เชน่ น้ันหรือไม่เป็นเช่นนั้นกไ็ ด้
เหตุและผล
คำวา่ เหตุ หมายถึง สง่ิ ทเ่ี ปน็ ตน้ กำเนดิ หรือส่งิ ท่ีทำใหเ้ กดิ สง่ิ อนื่ ตามมา อาจเป็นปรากฏการณอ์ ยา่ งใดอย่าง
หนงึ่ ทเี่ มือ่ เกดิ หรือมีข้ึนแลว้ จะทำใหเ้ กดิ ปรากฏการณอ์ น่ื ตามมา

คำวา่ ผล กค็ อื สงิ่ ทเ่ี กิดตามมาจากเหตุ

การอนุมานจากเหตุและผลทสี่ มั พนั ธ์กัน
๑. การอนมุ านจากเหตไุ ปหาผล เชน่ เธอตง้ั ใจอ่านหนังสอื เธอจงึ ประสบผลสำเร็จ
๒. การอนมุ านจากผลไปหาเหตุ เชน่ เธอสอบเข้ามหาวิทยาลัยได้เพราะเธอเตรยี มตัวมาดี
๓. การอนมุ านจากผลไปหาผล เชน่ ฉันสอบคณติ ศาสตรต์ กเพราะไมเ่ ขา้ ใจการคำนวณฉันกค็ งจะตกฟสิ กิ ส์
ไปด้วย

..................................................................