อาณาจักรฟังไจ

E-BOOK Kingdom fungi

01 อาณาจักรฟังไจ (Kingdom Fungi) สิ่งมีชีวิตในอาณาจักรฟังใจเป็น เซลล์ยูคาริโอต สร้างอาหารเองไม่ได้ (Heterotroph) ส่วนใหญ่ด ารงชีวิต แบบภาวะย่อยสลาย (Saprophytism) โดยการปล่อยเอนไซม์ออกมาย่อยสลายซากสิ่งมีชีวิตแล้วดูดซึมเข้าไป อาณาจักรฟังไจ (Kingdom Fungi)

02 ลักษณะของฟังใจส่วนใหญ่ ประกอบด้วยหลายเซลล์เรียงต่อกันเป็นเส้นใย เรียกว่า ไฮฟา (hypha) กลุ่มของเส้นใย เรียกว่า ไมซีเลียม (Mycelium) ท าหน้าที่ยึดเกาะอาหารและส่งเอนไซม์ไปย่อยสลายอาหารภายนอกเซลล์และดูด ซึมสารอาหารที่ย่อยได้เข้าสู่เซลล์ไมซีเลียมของฟังใจ บางชนิดจะเจริญเป็นส่วน ที่โผล่พ้นดินออกมา เรียกว่า ฟรุตติงบอดี (Fruiting body) เพื่อท าหน้าที่สร้าง สปอร์ ส่วนพวกที่เป็นเซลล์เดียว ได้แก่ ยีสต์ เส้นใยของฟังใจประกอบด้วย ผนังเซลล์ (ประกอบด้วยสารไคติน (Chitin) เป็นส่วนใหญ่ มีส่วนน้อยที่เป็น เซลลูโลส) เยื่อหุ้มเซลล์ และโพรโทพลาซึม ลักษณะรูปร่างและการด ารงชีวิตของฟังไจ

03 เส้นใยของรา แบ่งเป็น 2 แบบ คือ เส้นใยไม่มีผนังกัน (Non Septate Hypha หรือ Coenocytic Hypha) เส้นใยมีลักษณะเป็นท่อทะลุถึงกันหมดโดยไม่มีผนัง (Septum) กั้นซึ่งเกิดจากการ แบ่งนิวเคลียสโดยไม่แบ่งไซโทพลาซึม ท าให้ไซโทพลาซึมและนิวเคลียส ติดต่อกันได้หมด เส้นใยแบบที่มีผนังกั้น (Septate Hypha) มีผนังกั้นแบ่งแต่ละเซลล์ โดยภายในเซลล์อาจมีนิวเคลียสอันเดียว หรือมีนิวเคลียสหลายอันในแต่ละเซลล์ ผนังที่กั้นระหว่างเซลล์เป็นผนังที่ไม่สมบูรณ์ เพราะมีรูอยู่ที่ผนัง อาจมีรูเดียวหรือ หลายรูที่ผนัง ท าให้ไรโบโซม ไมโทคอนเดรีย หรือนิวเคลียสไหลจากเซลล์หนึ่ง ไปอีกเซลล์หนึ่งได้

04 ความหลากหลายของฟังไจ 1.ไฟลัมไคทริดิโอไมโคตา (Phylum Chytridiomycota) สมาชิกในไฟลัมนี้ เรียกว่า ไคทริด (Chytrid) หรือราน้ า เป็นฟังใจกลุ่มแรกที่มีวิวัฒนาการมาจาก โพรทิสต์ที่มีแฟลเจลลัม ลักษณะส าคัญของไคทริด คือ เป็นแทลลัสขนาดเล็ก ที่พบโดยส่วนใหญ่จะไม่มี การสร้างเส้นใย และเส้นใยไม่มีผนังกั้น (Coenocytic Hypha)

05 2.ไฟลัมไซโกไมโคตา (Phylum Zygomycota) ลักษณะเด่นของราในไฟลัมนี้ คือไฮฟาไม่มีผนังกั้น (Coenocytic Hypha) แต่จะพบผนังกั้นในระยะที่จะสร้าง เซลล์สืบพันธุ์จึงเห็นนิวเคลียสจ านวนมาก ผนังเซลล์เป็นสารไคทิน

06 3.ไฟลัมแอสโคไมโคตา (Phylum Ascomycota) เป็นฟังไจที่มีจ านวน ชนิดมากที่สุดมีรูปร่างทั้งแบบเซลล์เดียวและหลายเซลล์ลักษณะของเส้นใย มีผนังกั้น (Septate Hypha) แต่มีรูทะลุถึงกันท าให้ไซโทพลาซึมและนิวเคลียส ไหลถึงกันได้

07 4.โฟลัมเบสิดิโอไมโคตา (Phylum Basidiomycota) ฟังไจกลุ่มนี้มีวิวัฒนาการ สูงสุด ซึ่งท าหน้าที่เป็นผู้ย่อยอินทรีย์สารที่มีประสิทธิภาพของระบบนิเวศ มีลักษณะส าคัญ คือมีเส้นใยที่มีผนังกั้นสมบูรณ์มีการสืบพันธุ์แบบอาศัยเพศ

08 บทบาทของฟังไจ สิ่งมีชีวิตจ าพวกฟังไจมีบทบาทในด้านต่าง ๆ ดังนี้ 1.ด ารงชีวิตเป็นผู้ย่อยสลายซึ่งท าให้เกิดการหมุนเวียนของธาตุคาร์บอน ไนโตรเจนและสารอื่น ๆ ในระบบนิเวศ 2.ใช้ย่อยสลายขยะมูลฝอยและซากอินทรีย์ 3.ใช้ในด้านอุตสาหกรรมต่าง ๆ เช่น ยีสต์Saccharomyces cerevisiae ใช้ท า ขนมปังและผลิตเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ 4.ใช้ประกอบอาหาร เช่น เห็ดหอม เห็ดหูหนู เห็ดฟาง เห็ดเป๋าฮือ เห็ดออริจิ เห็ดเข็มทอง ฯลฯ 5.ก่อให้เกิดโรคในพืช เช่น โรคราน้ าค้างในองุ่น โรคราสนิม 6.สร้างสารพิษ เช่น Aspergillus flavas สร้างสารพิษอะฟลาทอกซิน (aflatoxin) ที่เป็นสารก่อมะเร็งในตับ