คู่มือการเลี้ยงจิ้หรีดฉบับประชาชน

ค่มู อื การเลย้ี งจงิ้ หรดี
ฉบับประชาชน

กองสง่ เสรมิ และพฒั นาการปศสุ ตั ว์ กรมปศสุ ตั ว์
กระทรวงเกษตรและสหกรณ์

คำนำ

จิ้งหรีด จัดเป็นแหล่งอาหารโปรตีนทางเลือกใหม่ มีความต้องการในตลาดสูงขึ้น ไม่ว่าจะ
เป็นตลาดอาหารของมนุษย์ หรืออาหารสัตว์ อีกทั้งองค์การอาหารและเกษตรแห่งสหประชาชาติ
หรือ FAO ได้ส่งเสริมให้คนทั่วโลกบริโภคมากยิ่งขึ้น กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ได้เล็งเห็นว่า
ประเทศไทยมศี กั ยภาพ เกษตรกร/ผู้ประกอบการมคี วามชำนาญในการเพาะเลยี้ งแมลงเชิงพานิชย์
จึงมีนโยบายส่งเสริมให้เกษตรกรหันมาเลี้ยงจิ้งหรีดมากยิ่งขึ้น เพื่อให้ประเทศไทยเป็นศูนย์กลาง
การผลิตจิ้งหรีดสู่ตลาดโลก กรมปศุสัตว์ในฐานะที่เป็นหน่วยงานที่มีภารกิจในด้านการส่งเสริม
อาชีพ ครอบคลุมการป้องกัน กำจัดโรค การตรวจสอบรับรองมาตรฐานการผลิตของผลิตภัณฑ์
ตลอดจนการส่งเสริมด้านการตลาด จึงได้จัดทำ “คู่มือการเลี้ยงจิ้งหรีดฉบับประชาชน” ที่สรุป
รายละเอียดการเลี้ยงให้ง่ายต่อการทำความเข้าใจ เพื่อเป็นแนวทางในการเลี้ยงจิ้งหรีดให้มี
มาตรฐาน เพิ่มโอกาสขยายตลาดและส่งออกไปต่างประเทศ ให้เกษตรกรได้ศึกษา เรียนรู้ และ
นำไปปรับใช้เป็นตัวช่วยในการทำความเข้าใจ และแก้ปัญหาการเลี้ยงในรูปแบบภายใต้แนวทาง
“ตลาดนำการผลิต” ของกระทรวงเกษตรและสหกรณ์

ทั้งนี้ผู้จัดทำขอขอบคุณผู้เกี่ยวข้องที่ให้ข้อมูลที่เป็นประโยชน์ จนทำให้สามารถจัดทำคู่มือ
ฉบับน้เี สรจ็ สมบูรณ์

กองส่งเสริมและพัฒนาการปศสุ ตั ว์
กรมปศสุ ัตว์
เมษายน 2564

1

สารบัญ หนา้
3
1. บทนำ 5
2. วงจรชีวิตของจงิ้ หรีด 6
3. กระบวนการผลติ 6
7
โครงสร้างอาคาร/สถานท่ี 9
อุปกรณ์ในการเลยี้ ง 12
การจดั การจิง้ หรดี นำ้ และอาหาร 13
การเกบ็ รวบรวมจง้ิ หรีดจากบ่อ 14
4. ต้นทนุ การเลยี้ ง 15
5. การแปรรูป และจดั จำหนา่ ย 16
6. การจดั ทำมาตรฐาน GAP 17
7. ปัญหาทีพ่ บบ่อย และแนวทางการปอ้ งกัน รกั ษา 19
8. ภาคผนวก
9. บรรณานุกรม

กองส่งเสรมิ และพัฒนาการปศุสัตว์ 2

1. บทนำ

1.1 ลักษณะทัว่ ไปของจ้ิงหรดี
จิ้งหรีด (Cricket) เป็นแมลงปากกัด มีตารวม หนวดยาว ขาคู่หลังมีขนาดใหญ่

แข็งแรง กระโดดเกง่ มลี ักษณะข้อปลอ้ ง เปน็ ที่รูจ้ ักของมนษุ ย์ และนำมาใช้ในการบรโิ ภค
เนื่องจากมีคุณค่าทางโภชนาการสูง (โปรตีน 12.9% ไขมัน 5.5% แคลเซียม 758
มิลลิกรมั /กิโลกรมั และธาตุเหลก็ 95 มิลลิกรมั /กิโลกรัม) จง้ิ หรดี จึงจดั เป็นอาหารโปรตีน
ทางเลือกสำหรับมนุษย์ อาหารสตั ว์ หรอื วัตถุดิบอาหารสตั วไ์ ด้

1.2 ชนิดของจิ้งหรดี >> จ้ิงหรีดทพ่ี บในประเทศไทยอยา่ งแพรห่ ลายมี 4 ชนิด คอื
❖ทองดำ (Gryllus bimaculatus De Geer)
จิ้งหรีดขนาดกลาง รูปร่างสั้น หัวกลม หนวดยาว
ลำตัวกว้างประมาณ 0.7 เซนติเมตร ยาว 3
เซนตเิ มตร ลำตัวสดี ำ ขาดำ มจี ดุ สเี หลืองบรเิ วณ
โคน ปีก 2 จุด เหมาะที่จะเป็นอาหารสัต ว์
เนอ่ื งจากสีดำเม่ือปรุงอาหารจะดำไม่นา่ รบั ประทาน
❖ทองแดง (Gryllus testaceus Walker)
จิ้งหรีดขนาดกลาง มีขนาดเท่ากับพันธุ์ทองดำ
ขนาดลำตัวยาว 0.25 - 0.35 เซนตเิ มตร ลกั ษณะเดน่
หัว ลำตัว ขามีสีน้ำตาลเข้ม หรือน้ำตาลเหลืองทอง
เหมาะที่จะเป็นอาหารของคน เมื่อทอดจะมีสีเหลือง
ทองน่ารบั ประทาน

กองส่งเสริมและพฒั นาการปศสุ ัตว์ 3

❖ จ้ิงหรีดทองแดงลาย จงิ้ หรดี ขาว จ้งิ หรดี บ้าน แมงสะด้งิ จงิ้ หรดี ผี
หรอื แอด้ (Acheta domesticus (Linnaeus))
จิ้งหรีดขนาดเล็กที่สุด ลำตัวสีน้ำตาล ลักษณะ
คล้ายจิ้งหรีดทองแดง แต่ขนาดเล็กกว่า ตัวเมียมีปีกคู่
หน้าสั้นครึ่งลำตัว ไม่ชอบบิน เคลื่อนไหวไม่เร็วเท่า
จิ้งหรีดชนิดอื่น ลำตัวกว้างประมาณ 0.5 เซนติเมตร
ยาว 2.05 เซนติเมตร นิยมเพาะเลี้ยงเป็นอาหารของ
คนเช่นกัน แม้เป็นจิ้งหรีดที่มีขนาดเล็ก แต่ให้ไข่เยอะ
จึงมีความมันกว่าจิ้งหรีดชนดิ อ่ืน

❖จ้งิ โกร่ง หรือ จโิ ปม หรอื จโ่ี ปง่ (Brachytrupes portentosus
Lichtenstein)
เป็นแมลงชนิดหนึ่งที่สามารถรับประทานได้
ลักษณะคล้ายจิ้งหรีด มีขนาดใหญ่ อ้วน สีน้ำตาล
ลำตัวกว้างประมาณ 1 เซนติเมตร ยาว 3.5 – 4.5
เซนติเมตร ชอบอยู่ในรู หนวดยาว หัวกลมใหญ่ ปาก
แบบกัดกิน ปีกมีลายเส้นเล็กน้อย นิยมเพาะเลี้ยงเปน็
อาหารของคน เนื่องจากมีตัวขนาดใหญ่กว่าจิ้งหรีด
รสชาตอิ รอ่ ย น่ารบั ประทาน

กองส่งเสริมและพัฒนาการปศุสตั ว์ 4

2. วงจรชีวติ ของจ้ิงหรดี

วงจรชวี ติ ของจิง้ หรีดโดยภาพรวมจะประกอบด้วย
จิ้งหรีดระยะไข่ ระยะตวั ออ่ น ระยะตัวเต็มวยั ผสมพันธ์ุ
และวางไข่ มอี ายุตลอดช่วงชวี ติ อยทู่ ีป่ ระมาณ 90-120 วนั
โดยจิง้ หรดี แตล่ ะระยะจะมีรูปร่างที่แตกต่างกนั ไป

1.ระยะไข่ 2.ระยะตวั อ่อน
- ไข่จ้ิงหรีดมีสีเหลอื ง ยาวเรียวคล้ายเมลด็ ขา้ วสาร ความยาว - หลงั จากวางไข่ 3 สัปดาห์ ลกู
ประมาณ 3-5 มลิ ลิเมตร จ้งิ หรดี จะฟักออกจากไข่
- สามารถวางไขไ่ ด้ 600 –1,000 ฟอง โดยวางไข่เปน็ ร่นุ - ตัวออ่ น จะคล้ายมด ไม่มปี กี
รุน่ ละ 200 – 300 ฟอง แต่ละรนุ่ ให่างกันประมาณ 15 วัน - ลอกคราบประมาณ 8 ครัง้ จึง
จะเปน็ ตวั เตม็ วยั
5.ระยะวางไข่ - ตัวอ่อน เมอ่ื โตขึ้นเริ่มมีปีก
- จงิ้ หรีดเพศเมีย จะ เรียกว่า ระยะใส่เส้ือกกั๊
วางไข่ 3-4 วันหลังผสม
- ใชอ้ วัยวะวางไข่ท่ียาว 3.ระยะตัวเต็มวยั
แหลมคลา้ ยเขม็ แทงลงใน - เปน็ ระยะที่สามารถแยกเพศได้
ดนิ เพ่อื วางไข่ ชัดเจน คือ
เพศผู้ ปีกคูห่ นา้ ย่น มีหนาม ทำให้
5 ระยะ เกิดเสียงได้ โดยใชป้ ีกคู่หน้าถกู นั ตัว
วงจรชีวิตของจิง้ หรดี จะเล็กกวา่กอเงพสง่ศเสเรมมิ แียละพฒั นาการปศสุ ตั ว์ 4
เพศเมยี ปกี คู่หน้าเรียบ มีอวยั วะ
4.ระยะผสมพันธ์ุ วางไข่ยาวแหลมคล้ายเขม็ ยน่ื ออกมา
- จ้ิงหรดี ผสมพันธ์ุ หลงั ลอกคราบเป็นตัวเต็มวัย 3-4 วัน จากส่วนทอ้ ง
เพศผู้ ขยบั ปีกค่หู น้าถกู ันใหเ้ กิดเสยี ง
เพศเมยี จะข้ึนครอ่ มหลงั ตวั ผู้
ระยะเวลาผสมพนั ธป์ุ ระมาณ
10-15 นาที เมือ่ หมดการวางไข่รนุ่ สดุ ทา้ ยตวั เมยี จะตาย

กองส่งเสริมและพัฒนาการปศุสัตว์ 5

3. กระบวนการผลิต

3.1 โครงสร้างอาคาร/สถานที่

3.1.1 สถานทต่ี ง้ั ฟารม์ /โรงเรือน

ไมเ่ สย่ี งตอ่ การปนเปอื้ นทเี่ ปน็ อนั ตรายตอ่ จงิ้ หรดี เช่น ขยะโรงงาน

อุตสาหกรรม สารเคมี ฯลฯ ห้ามมคี วนั ไฟรบกวน และคมนาคมสะดวก

3.1.2 โรงเรือน

โรงเรอื นเลย้ี งจ้งิ หรดี ไมม่ ีรูปแบบ 3 เมตร

ตายตัว สามารถปรับใชโ้ รงเรอื นทมี่ อี ยไู่ ด้ โรงเรอื น แบบเพงิ หมาแหงน แบบเพงิ หมาแหงนกลาย แบบหนา้ จั่ว

ควรแข็งแรง กันแดดกันฝน มีการระบายอากาศทีด่ ี
3 เมตร

ทำความสะอาดง่าย และสามารถป้องกนั ศตั รู

จ้ิงหรีดได้ แบบจวั่ สองช้ัน แบบจั่วสองชน้ั กลาย

ขอ้ แนะนำ หลังคาควรสูงอยา่ งน้อย 3 เมตร เพ่ือให้อากาศถ่ายเทดี ไม่มกี ลิน่

ไม่มเี ชอื้ โรค

3.1.3 สภาพแวดลอ้ ม

ตาราง สภาพแวดล้อมทเ่ี หมาะสมกับการเจรญิ เตบิ โตของจ้งิ หรีดและการใหผ้ ลผลิต

สภาพแวดล้อม การเจรญิ เตบิ โตและใหผ้ ลผลติ ของจิง้ หรดี

ภมู ิอากาศ อณุ หภมู ิ 25-30 ๐C จ้ิงหรีดจะสามารถกนิ ได้ วางไข่ และเพม่ิ ประชากรไดอ้ ย่าง

เตม็ ท่ี (ถ้าอุณหภูมติ ่ำจิ้งหรีดจะไมส่ ามารถผสมพันธุ์และวางไขไ่ ด)้

พืน้ ท่ี มรี ม่ เงา ไม่ตากแดด ตากฝน (ถา้ รอ้ น, ฝนตกชกุ จะไม่ผสมพนั ธแุ์ ละวางไข่)

นำ้ ตอ้ งเป็นนำ้ สะอาด (ถ้าไม่สะอาด จะทำใหเ้ กิดโรคทางเดินอาหารไดง้ า่ ย)

ดนิ สำหรับการวางไข่ ควรเป็นดนิ ร่วนปนทราย หรือแกลบ (ถา้ เป็นดินแขง็ จิง้ หรีด

จะไมส่ ามารถแทงเขม็ วางไข่ในดนิ ได้)

ดัดแปลงจาก : มัณฑนา นครเรยี บ และคณะ(2562)

กองส่งเสรมิ และพัฒนาการปศสุ ตั ว์ 6

3.2 อุปกรณใ์ นการเล้ียง
3.2.1 บอ่ เลีย้ ง
สามารถใช้ได้หลากหลายรูปแบบ ตามความสะดวก และเหมาะสมของแต่

ละพื้นที่ เช่น ถัง กะละมัง หากต้องการเลี้ยงรูปแบบมาตรฐาน ควรสร้างให้ทนทาน ทำ
ความสะอาดงา่ ย แต่ละบ่อควรมรี ะยะหา่ ง อย่างนอ้ ย 50 เซนตเิ มตร เชน่

❖บ่อซเี มนต์ >> มีหลากหลายขนาดขึ้นอยู่กบั ความสะดวกของผู้เลีย้ ง และ
ความเหมาะสมของพ้นื ที่ ขนาดทน่ี ิยม กวา้ ง*ยาว*สูง คอื 1*3*0.6 เมตร (พื้นที่ 3 ตาราง

เมตร) หรอื 1.6*4*0.6 เมตร (พ้นื ท่ี 6.4 ตารางเมตร) เทปูนท่กี ้นบ่อ 1 น้วิ

ข้อดี แข็งแรงทนทาน ใช้งานได้นาน ง่ายต่อการทำ
ความสะอาด การให้นำ้ ให้อาหาร

ขอ้ เสยี ไมส่ ามารถเคลอ่ื นย้ายได้
หมายเหตุ ต้องมกี ารทาจารบี หรือนำ้ มันที่ฐานบ่อ เพือ่
ป้องกันมด แมลงเขา้ บอ่
❖ บ่อแบบกลอ่ ง >> ใช้ไม้อดั หรือกระเบือ้ งสมารท์ บอร์ด นยิ มขนาด
1.2*2.4*0.6 เมตร (พืน้ ท่ี 2.9 ตารางเมตร) และมีขาสูง 15-20 เซนติเมตร
ข้อดี มีความแข็งแรงทนทาน ใช้งานได้นาน ต้นทุนไม่สูงมาก ป้องกัน
มดไดด้ ี น้ำหนกั เบา สามารถเคลือ่ นยา้ ยไปในทีต่ า่ งๆได้ตามต้องการ
ขอ้ เสยี ตอ้ งคอยดแู ลรักษามากกว่าบอ่ ปนู
หมายเหตุ ทาจารบี น้ำมนั หรอื ลอยนำ้ ท่ขี าบอ่ เพอื่ ปอ้ งกันมด แมลงเข้าบ่อ

2.4 เมตร
60 เซนตเิ มตร

80 เซนตเิ มตร อดั ซีลโิ คนดา้ นในห้ามรวั่ เพราะจ้งิ หรดี สามารถหนีออกได้

3.2.2 เทปกาว >> กวา้ ง 2-3 น้วิ ตดิ ขอบบอ่ ปอ้ งกันจ้งิ หรีดไต่ออกนอกบ่อ

กองส่งเสรมิ และพฒั นาการปศสุ ัตว์ 7

3.2.3 มงุ้ เขียว >> ปดิ ปากบอ่ ป้องกนั จ้ิงหรีดบินหนี และศตั รเู ขา้ มาทำลาย

จิง้ หรีด ฝาครอบแบบมว้ น ฝาครอบแบบเปดิ

3.2.4 ทอ่ี ยู่ของจิง้ หรดี
ใช้เกาะมุดหลบภัยเวลาลอกคราบ นิยมใช้แผงไข่ที่ทำจากกระดาษ /

หญ้าแห้ง / กาบมะพร้าว อย่างใดอย่างหนึ่ง จะใช้ประมาณ 50% ของพื้นที่ เนื่องจาก
ความหนาแนน่ ของที่อยู่จ้ิงหรีดส่งผลต่อการระบายอากาศภายในบอ่

3.2.5 ภาชนะใสน่ ำ้
ใช้ภาชนะให้น้ำที่สะอาดเหมาะสมกับจำนวนและอายขุ องจิ้งหรีด ไม่ชำรุด

และไม่ทำจากวสั ดุท่ีเป็นอนั ตรายตอ่ จง้ิ หรดี ภาชนะใหน้ ้ำมหี ลายรูปแบบ ดังนี้
• ท่อพีวซี ี (PVC) กรดี เป็นรอ่ งปดิ หัว-ท้าย
อดุ ด้วยผา้ เพ่ือซับนำ้ สำหรับจง้ิ หรดี ดดู กนิ
• ใช้ภาชนะให้น้ำสำหรับเลี้ยงไก่ ใช้ผ้าหรือ
ฟองน้ำวางในถาด เพื่อป้องกันไม่ให้จิ้งหรีด

จมน้ำตาย ควรทำความสะอาดผ้าทุกวัน ถาดน้ำควรลกึ เพยี ง 1-1.5 เซนติเมตร
3.2.6 ภาชนะใสอ่ าหาร
ภาชนะให้อาหารสามารถปรับใช้วัสดุใดก็ได้ ที่ขอบ

ไมล่ ึกมากประมาณ 1-1.5 เซนติเมตร สะอาด มีจำนวนเพียงพอตอ่
จงิ้ หรดี เพ่ือให้จง้ิ หรีดสามารถเข้าถงึ อาหารไดง้ า่ ย

3.2.7 ภาชนะรองไข่
ภาชนะหรือวัสดุที่ใช้ให้จิ้งหรีดวางไข่ สามารถปรับใช้วัสดุ
ใดก็ได้ที่มีความลึกมากกว่า 5 เซนติเมตร นิยมใช้ขันพลาสติกกลม
เป็นภาชนะรองไข่ ขนาดขันเสน้ ผา่ นศนู ยก์ ลาง 16-20 เซนตเิ มตร

กองส่งเสริมและพัฒนาการปศุสตั ว์ 8

3.3 การจัดการจง้ิ หรดี น้ำ และอาหาร
3.3.1 การเตรยี มบอ่

• ทำความสะอาดบ่อ ใหส้ ะอาด แห้ง เพอื่ รอรับตวั อ่อนจง้ิ หรดี

• วางไม้ในบ่อ วางตามแนวยาวและแนวขวางที่พื้นบ่อให้มีความสูง
ประมาณ 5-10 เซนติเมตร เพือ่ ไวร้ องแผงไข่ ไม่ใหม้ ูลจง้ิ หรีดสัมผัสกบั แผงไข่ ช่วยลดการ
สะสมเชือ้ โรค และยืดอายุการใชแ้ ผงไข่

• ติดเทปกาวขอบบ่อด้านใน ใช้เทปท่ีไม่หลดุ ลอก และงา่ ยตอ่ การทำ
ความสะอาดเพอื่ ปอ้ งกนั ไมใ่ หจ้ ้ิงหรดี ไต่ออก

• ปิดปากบ่อ มงุ้ ตาขา่ ยเพ่ือปอ้ งกันศตั รขู องจ้ิงหรดี เช่น ตกุ๊ แก จิง้ จก

• เรียงแผงไข่ เพอ่ื ใช้เปน็ ท่ีอยอู่ าศยั หลบซอ่ นของจง้ิ หรีด
รูปแบบการจัดเรยี งแผงไข่ มีหลายแบบ เชน่

➢ การเรียงประกบ 2 ทีละคู่ ตอ่ ไปเรอ่ื ยๆ
➢ การเรยี งแบบปกี นก ซอ้ นทับกนั 1-2 หลุม
3.3.2 การบ่มไข่
การบม่ ไขค่ วรมีการจัดวางให้เหมาะสม แยกพื้นท่ใี หช้ ดั เจนเพอ่ื ป้องกันการ
ปนเปื้อน มีวัสดปุ ิดเพื่อช่วยรักษาอุณหภูมิและความร้อน อุณหภูมทิ ี่เหมาะสมสำหรับบม่
ไข่อยู่ที่ 35-38 องศาเซลเซียส โดยข้นั ตอนของการบ่มไข่มีดงั น้ี

• นำไข่จ้งิ หรีดใสถ่ งุ กระสอบ กระสอบละ 5-10 ขัน ไมค่ วรใส่ไขป่ ริมาณ
เยอะ เพราะจะทำใหไ้ ขจ่ ้งิ หรีดรับความรอ้ นไม่เท่ากนั มัดปากกระสอบไว้

• ปดิ ปากถุงกระสอบ ไมต่ ้องปิดแนน่ มาก ให้ปดิ พอหลวม
เพ่อื ใหอ้ ากาศเข้าไปได้ แลว้ นำไปวางบม่ รวมกันในบอ่ บม่ ไข่

ทง้ั น้ี ปรมิ าณการใสข่ นั ไขข่ ้นึ อย่กู บั ขนาดพื้นท่ีการ
เลี้ยง ขนาดขันไข่ และความหนาแน่นของไข่ อีกด้วย แต่หาก
ประเมินจากขนาดขัน และพื้นที่การเลี้ยงจะใช้ปริมาณดังนี้ เช่น
บอ่ แบบกลอ่ ง ขนาด กวา้ ง*ยาว*สูง คอื 1.2*2. 4*0.6 เมตร (พ้นื ท่ี

กองส่งเสรมิ และพฒั นาการปศสุ ตั ว์ 9

2.9 ตารางเมตร) ใส่ขันไข่ประมาณ 3-5 ขัน/บ่อ จะได้ จิ้งหรีดทองดำประมาณ 15-25
กิโลกรัม บ่อซีเมนต์ 1.6*4*0.6 เมตร (พื้นที่ 6.4 ตารางเมตร) จะเลี้ยงจิ้งหรีดโดยใส่ขัน
ไขจ่ ิ้งหรีด จำนวน 6-10 ขัน/บอ่ จะได้ผลผลติ จงิ้ หรดี ทองดำประมาณ 25-30 กโิ ลกรมั

• ยา้ ยเข้าบอ่ เล้ียง เม่อื สังเกตเห็นไข่ตึงและมสี เี หลอื งอมน้ำตาล จงึ เอาขนั ไข่
หรือกระสอบไขไ่ ปใสไ่ ว้ในบ่อเล้ียง โดยทวั่ ไปไขจ่ ง้ิ หรีดจะใช้เวลาในการฟักประมาณ 7 -
10 วัน จงึ จะฟกั ออกมาเป็นตัวอ่อน

หมายเหตุ ในฤดูหนาวอาจใช้เวลาบม่ นานขึน้ หมั่นตรวจสอบทุก 2-3 วัน หลังจากเริ่มอบไข่ เปิดดู
ว่าไข่เริ่มฟักตัวออกมาหรือไม่ หากยังไม่มีการฟัก ให้จับกระสอบพลิกไปพลิกมา ให้จิ้งหรีดมีการ
สลับด้าน หากไม่สลับและอบไข่ด้านเดียว ไข่จิ้งหรีดจะฟกั ไม่พร้อมกัน หรืออาจจะไม่ฟักเลย หาก
อุณหภูมริ อ้ นเกนิ ไป ให้ฉีดนำ้ พรมเลก็ น้อย หรอื ถา้ ไข่จ้งิ หรีดแหง้ เกินไป กฉ็ ีดน้ำพรมเช่นกัน ไม่ควร
ฉดี นำ้ เยอะเกนิ ไปจนเปียกแฉะ จะทำให้ไข่จิง้ หรีดไมฟ่ ักตวั ได้เช่นกัน

3.3.3 การเล้ยี งจิง้ หรดี วัยอ่อน
หลังจากบ่มไข่แล้ว เมื่อจิ้งหรีดเริ่มฟักตัวค่อยย้ายไปลงบ่อ เปิดปาก

กระสอบที่ใช้อบ ปล่อยให้จิ้งหรีดไต่ออกมาจากกระสอบให้หมดจึงย้ายดินออก ลูก
จงิ้ หรดี ช่วงนี้จะขนาดตวั เลก็ มากคล้ายๆ มด ตอ้ งดแู ลใหด้ ที ้งั การใหน้ ำ้ และอาหาร

การให้น้ำ ในระยะที่เป็นตัวอ่อน การให้น้ำจิ้งหรีด ควรใช้ฟองน้ำ หรือผ้า
ชุบน้ำให้ชุ่มแล้ววางในบ่อเลี้ยงจิ้งหรีด ตัวอ่อนจิ้งหรีดจะมาดูดกินน้ำที่ฟองน้ำ ไม่ควรให้
น้ำโดยใส่ ถ้วย จาน หรือถาดอาหารสูง เพราะจะทำให้จิ้งหรีดที่ตัวเล็กตกลงไปตายได้
อีกวิธีที่ให้น้ำจิ้งหรีดได้ คือ การวางใบตองและสเปรย์ฉีดพ่นน้ำ ซึ่งจะเหมือนธรรมชาติ
อีกท้ังการฉดี พ่นละอองนำ้ ยงั ชว่ ยให้จิ้งหรีดคลายรอ้ น ลดความเครยี ดของจ้งิ หรีดได้

การให้อาหาร ช่วงระยะแรกเกิด จะให้อาหารผงละเอยี ด เน่อื งจากจิ้งหรีด
ตัวเล็ก กินอาหารเม็ดหรืออาหารอื่นลำบาก อาจจะให้อาหารจิ้งหรีด หรืออาหารไก่เล็ก
บดละเอียด ใส่ภาชนะขอบเตี้ยๆ หรือหาเศษหญ้าแห้งมาพาดเพื่อให้จ้ิงหรีดปนี เข้าไปกิน
อาหารได้ ควรมีโปรตนี อาหารอยู่ท่ี 21% มคี วามน่ากนิ ย่อยงา่ ย ดูดซมึ ไปใชป้ ระโยชน์ได้
สูง ให้อาหารทีละน้อยๆ พอหมดค่อยเพิ่ม แต่ต้องมีพื้นที่ให้อาหารเพียงพอ เพื่อให้
จ้งิ หรีดกินอาหารทนั กัน จิ้งหรีดจะมขี นาดตัวเทา่ กนั

กองส่งเสรมิ และพัฒนาการปศุสตั ว์ 10

3.3.4 การเลย้ี งจิ้งหรดี วัยตวั ออ่ น-โตเตม็ วยั
เริ่มนำแผงไข่ที่เตรียมไว้ลงในบ่อ จิ้งหรีดช่วงนี้จะลอกคราบประมาณ 8

ระยะ ช่วงลอกคราบจิ้งหรีดจะอ่อนแอมาก และจะกินกันเอง ดังนั้นต้องจัดเตรียมน้ำ
และอาหารใหเ้ พียงพอ หรือเพ่ิมหญา้ สด หรือหญ้าแหง้ เพ่ือเพิ่มพ้ืนที่หลบภัย ระยะนจ้ี ะ
ใช้เวลา 45-50 วนั การรอดชีวิตจากวัยอ่อนถงึ ตวั เตม็ วยั อยู่ท่ี 90%

การใหน้ ้ำ ในระยะทจี่ ิ้งหรดี เร่มิ โต สามารถให้นำ้ โดยใส่ภาชนะกน้ ตื้น หรือ
จาน แล้ววางก้อนหินกอ้ นเล็กๆ ไวใ้ นจานเพอ่ื ให้จ้ิงหรีดเกาะกินนำ้ ได้งา่ ย หรือใช้ท่อพีวีซี
(PVC) เจาะรู อุดด้วยผา้ ท่รี ่องเพอ่ื ซบั น้ำสำหรับจ้ิงหรีดใช้กินได้

การใหอ้ าหาร ใช้อาหารจง้ิ หรดี หรอื อาหารไกเ่ ลก็ บดละเอยี ด โดยใหท้ ีละ
น้อย ควรให้อาหารเช้า-เย็น เสริมหญ้าแห้ง หรือหญ้าสด หรือพืชอาหารที่ปลอดสารพษิ
เช่น ต้นอ่อนพืช หรือหญ้าสดทกุ ชนิด หญ้าขน หญ้ารูซี่ ผักตบชวา โดย 2 วัน ให้หญ้า 1
ครั้งๆ ละ 1 กำมือ โดยหญ้าเกา่ หากแห้งไม่ต้องนำออก จะเป็นที่อาศัยของจ้ิงหรีดตอ่ ไป
ทัง้ นีค้ วรให้น้อยๆ และบ่อยครั้ง ใหใ้ นปริมาณที่กินหมดภายใน 2 วัน

อาหารเสริมที่นิยมให้เพื่อเพิ่มโปรตีนกับจิ้งหรีด ทำให้ตัวโต น้ำหนักดี
ส่วนมากแล้วจะให้ช่วงก่อนนำจิ้งหรีดออกขายประมาณ 1 สัปดาห์ คือ พืช ผักต่าง ๆ
เชน่ ฟกั -แฟง ฟกั ทอง ผักบุ้ง ผกั โขม คะน้ากวางตงุ้ กลว้ ย ใบมนั สำปะหลัง

หมายเหตุ ไม่ควรนำใบกระถินมาเลี้ยงจิ้งหรีด เนื่องจากใบกระถินมีสารลูซีนิน (leucenine) ซ่ึง
เป็นพิษ อาจทำให้จิ้งหรีดตาย และพืชที่ได้จากธรรมชาติควรทำความสะอาดก่อน หากเป็นพืชที่
เก็บจากแหล่งน้ำ ควรตรวจสอบดูว่า ต้นน้ำหรือบริเวณใกล้เคียงมีการเลี้ยงสัตว์จำพวก วัว ควาย
หมูหรอื สตั ว์อน่ื ๆ หรือไม่ เพราะน้ำเสียจากคอกสตั วเ์ หลา่ น้ีมกั มเี ช้ือโรคทเ่ี ป็นอันตรายต่อจ้งิ หรีด

3.3.5 การเลี้ยงจ้งิ หรีดช่วงผสมพันธ์ุวางไข่
เมื่อถึงช่วงผสมพันธุ์จิ้งหรดี จะเริม่ ส่งเสียงรอ้ ง จิ้งหรีดเพศเมียจะเร่ิมวางไข่

ภายใน 3-5 วนั หลังจากผสมพนั ธุ์ จงิ้ หรดี จะกระวนกระวายหาท่ีวางไข่ ให้นำถาดใส่ขี้เถ้า
แกลบรดนำ้ ใหช้ มุ่ พอประมาณมาวาง จ้งิ หรดี จะใช้อวัยวะวางไข่แทงลงไปในดนิ จะวางไข่
เป็นกลุ่ม ควรรองไข่ในบ่อเลี้ยง 6-8 ชั่วโมง หลังจากนั้นนำถาดที่รองไข่ไปอบเพื่อเลี้ยง
ขยายพันธุ์ หรือขายต่อไป ส่วนจิ้งหรีดสามารถจับขายได้ หรือจะเลี้ยงต่อ เพื่อรองไข่อีก
ประมาณ 3-5 รอบ โดยข้ันตอนการรองไข่มดี งั น้ี

กองส่งเสริมและพฒั นาการปศุสตั ว์ 11

ทำความสะอาดและฆ่าเชอื้ วัสดุใชร้ องไข่ เช่น แกลบ กอ่ นใช้
ทำความสะอาดและฆ่าเช้ือภาชนะทใ่ี ช้
รองไข่ ภาชนะท่ใี ช้ เช่น ขันพลาสตกิ ขนาดเสน้ ผา่ น
ศูนย์กลาง 16-20 เซนติเมตร ลา้ งให้ สะอาด และผง่ึ ให้
แหง้ กอ่ นนำมาใชร้ องไข่
วัสดุรองไข่ ใช้แกลบเผา 60% + ทราย 30% + ขุยมะพร้าว 10% นำมา
ผสมเข้าด้วยกัน หรือใช้เฉพาะแกลบเผาทั้งหมดก็ได้ นำส่วนผสมดังกล่าวมาผสมกับน้ำ
พอหมาด ให้มคี วามชุม่ ชื้น (ป้ันเปน็ ก้อนได้) เอาใสข่ ันใหห้ นา 5-7 เซนติเมตร โดยไม่ต้อง
อัดให้แน่น หรืออาจจะใช้ดินสำเร็จรูปท่ีทำเป็นการคา้ สำหรบั ใหจ้ ิง้ หรดี วางไขไ่ ด้
วางภาชนะและวัสดุที่ใช้รองไข่ในบ่อเลี้ยง 6-8 ชั่วโมง (ทิ้งไว้ 1 คืน
โดยประมาณ) ถ้าวางนานเกนิ กว่านจ้ี ะทำใหอ้ ายไุ ขจ่ ิง้ หรีดไม่เทา่ กนั
3.4 การเกบ็ รวบรวมจงิ้ หรดี จากบ่อ
เก็บจำหนา่ ยได้ท้ังระยะเส้ือกก๊ั และตัวเตม็ วยั แตค่ วรเกบ็ จิ้งหรีดให้หมดบ่อ เพือ่
สะดวกในการทำความสะอาด เตรยี มบอ่ สำหรบั ร่นุ ถัดไป โดยมขี ้ันตอน ดงั น้ี

• งดการให้อาหาร 2-3 วัน ก่อนเก็บจิ้งหรีดออกจากบ่อ โดยการเอาถาดอาหาร
ออกจากบอ่ เลยี้ ง เพอ่ื ป้องกันไม่ให้จ้ิงหรดี มกี ลนิ่ ตวั

• นำถาดน้ำออก เคาะแผงไขเ่ พ่อื ขจดั มูลและฝุน่ แลว้ นำกลบั เข้าไปวางใหม่ด้าน
ในของบ่อ จง้ิ หรีดจะมาเกาะท่แี ผงไข่

• เขย่าแผงไข่ ลงในกะละมงั ทเี่ จาะรูด้านล่างเพ่ือแยกมลู จ้ิงหรีดออก

หมายเหตุ ไมค่ วรลงเหยียบบ่อเลีย้ งขณะเกบ็ เก่ยี วจงิ้ หรดี เพื่อลดการปนเปือ้ นของเช้ือโรค

• ใช้สวิงรูปสามเหลี่ยมที่ทำด้วยลวดหรือไม้แขวนเส้ือ
สวมดว้ ยถุงพลาสติก ชอ้ นเอาจิ้งหรีดทเี่ กาะผนังบอ่ ใส่ในกะละมัง

• ล้างจิง้ หรีดด้วยนำ้ สะอาด 3-5 ครง้ั ต้มในนำ้ เดอื ด 10
นาที

• บรรจใุ สถ่ ุง แชต่ อู้ ณุ หภูมิระหว่าง -15 ถึง -20 องศาเซลเซียส ในระหว่าง
รอการแปรรปู และจำหนา่ ย เพอื่ ลดการเกดิ ฮสิ ตามีน ซง่ึ เป็นสารกอ่ ภมู แิ พ้

กองส่งเสรมิ และพัฒนาการปศุสตั ว์ 12

4. ต้นทนุ การเลี้ยง

4.1 ต้นทุน --- ตน้ ทนุ มีอยู่ 2 ประเภท คอื

• ต้นทุนคงท่ี (ต้นทุนท่ีจำนวนเท่าเดิมคงที่ตลอดการผลิตไม่มีการเปลี่ยนแปลง) เช่น
คา่ โรงเรอื น และอปุ กรณก์ ารเล้ยี ง ฯลฯ

• ตน้ ทนุ ผนั แปร คอื ตน้ ทุนทเี่ ปลยี่ นแปลงตามการผลติ เช่น อาหาร พนั ธ์ุ ฯลฯ

รายการ ราคา (บาท) ราคา

(บาท/รอบการผลิต)

ตน้ ทนุ คงที่ 1,800-2,750 160-285

1. บอ่ เลย้ี งแบบกล่อง ใชไ้ ม้อัด หรือกระเบ้ืองสมาร์ท 1,500-2,000 100-135
300-750 60-150
บอรด์ ขนาด 1.2*2.4*0.6 เมตร (ใชไ้ ด้ > 3 ปี หรอื >15 รอบ) - 1,000

2. แผงไข่ 300 แผง/บ่อ (1-2.5 บาท/แผง)

(ใชไ้ ด้ > 5 รอบการเลยี้ ง)

ต้นทนุ ผันแปร

1. ไข่จงิ้ หรีด ขัน (50 บาท/ขัน) - 250

2. อาหาร 45 กิโลกรมั (500 บาท/ถุง) - 750

4.2 รายได้ --- รายได้ทั้งหมดจากการเลี้ยงจิ้งหรีด ที่ผู้เลี้ยงขายได้ ได้แก่ ตัว

จิ้งหรีด มลู จ้งิ หรีด ไขจ่ งิ้ หรดี โดยในทนี่ ้ีจะแสดงตัวอยา่ งเฉพาะ ตัวจ้งิ หรีด

รายการ ราคา (บาท)

ผลผลิต 1,600 – 2,500

1. ตวั จงิ้ หรีด บ่อละ 20-25 กโิ ลกรัม (ราคา 80-100 บาท/กก.) 1,600 - 2500

4.3 กำไร --- กำไรจากการเลี้ยง ยกตัวอย่างขายตัวจิ้งหรีด (รายได้-ต้นทุน) เช่น

รายได้ 1,600 บาท – ต้นทนุ 1,285 บาท จะได้กำไร 315 บาท/บ่อ หรือรายได้ 2,500

บาท - ต้นทนุ 1,160 บาท จะได้กำไร 1,340 บาท/บอ่ ขึ้นอยู่กบั ตน้ ทุนและผลผลิต

4.4 ระยะเวลาคืนทุน --- ระยะเวลาคืนทุนจากการลงทุน (ต้นทุนคงท่ี/กำไร)
กอง ่สงเส ิรมและพัฒนาการปศุสัตว์

เช่น ต้นทุนคงที่ 1,800 บาท / กำไร 1,340 บาท จุดคุ้มทุน คือ 1.3 รอบการเลี้ยง

หรือ ต้นทนุ คงที่ 2,750 บาท / กำไร 315 บาท จุดคมุ้ ทุน คือ 8.7 รอบการเลยี้ ง ซ่ึง

ใน 1 ปีเล้ียงได้ 5-6 รอบ ดงั น้ันระยะเวลาคนื ทุนจะอยู่ท่ี 1-2 ปี

กองส่งเสรมิ และพัฒนาการปศุสัตว์ 13

5. การแปรรูป และจัดจำหน่าย

การแปรรูป และจัดจำหน่ายจิ้งหรีด มีหลายรูปแบบขึ้นอยู่กับความต้องการของ
ตลาด และกลุ่มผู้บรโิ ภค โดยมรี ายละเอียด ดังนี้

5.1 จ้งิ หรีดมชี ีวติ กลุ่มผ้บู ริโภคคอื ผ้เู ลี้ยงสตั ว์สวยงาม เช่น ปลาสวยงาม
5.2 จิ้งหรีดแช่แข็ง ตลาดค่อนข้างหลากหลาย ทั้งผู้บริโภครายย่อย และ
อุตสาหกรรม เนือ่ งจาก จิ้งหรีดแชแ่ ขง็ เป็นวธิ กี ารถนอมอาหารเพอ่ื รอการแปรรูป
1. 5.3 จิ้งหรีดทอดกรอบ เป็นการแปรรูปจิ้งหรีด และเพิ่มมูลค่าจิ้งหรีดที่ง่าย และ
ตน้ ทนุ ตำ่ สามารถทำเปน็ รสตา่ งๆ เชน่ โนรสิ าหร่าย ปาริก้า หรือสมนุ ไพร ฯลฯ
5.4 จิ้งหรีดอบแหง้ เป็นการแปรรูปที่ใกลเ้ คยี งจง้ิ หรดี ทอด แต่ไม่ใช้นำ้ มนั ทำให้
ดีต่อสุขภาพ จัดเก็บได้นาน ลดปัญหากลิ่นหืน โดยใช้ตู้อบลมร้อน (Hot air oven) หรือ
ตอู้ บสญู ญากาศแบบไมโครเวฟ (Microwave vacum dryer)
5.5 ผงโปรตีนจิ้งหรีด เป็นการแปรรูปจิ้งหรีด เพื่อเพิ่มความน่ารับประทาน
สามารถนำไปเป็นส่วนผสมของอาหารได้ เช่น น้ำพริก คุกกี้ เส้นบะหมี่ เส้นขนมจีน เส้น
สปาเกตตี้ ฯลฯ โดยข้นั ตอนการทำผงโปรตีน คือ ต้มจ้ิงหรดี ในนำ้ เดือด 5 นาที สะเดด็ น้ำ
ให้แหง้ นำเข้าเตาอบอณุ หภูมิ 50 องศาเซลเซียส ใช้เวลา 8-10 ช่ัวโมง ค่ัวไฟอ่อนใหห้ อม
นำมาบดเป็นผงละเอียด
4.6 โปรตนี ไฮโดรไลซีส

เป็นการสกัดโปรตีนจิ้งหรีด โดยผ่านกระบวนการไฮโดรไลซิสย่อยด้วย
เอนไซม์ให้โปรตีนมีขนาดเล็ก สามารถละลายในน้ำได้ดี นำมาแปรรูปเป็นอาหารเสริม
รับประทานไดส้ ะดวกมากยง่ิ ขนึ้ เช่น เคร่ืองดมื่ หรือเจลโปรตนี สงู จากแมลง

นอกจากนี้ยังมีอุตสาหกรรมการนำจิ้งหรีดมาผ่านกระบวนการแปรรูปอีกหลาย
รูปแบบ เช่น ไคติน ไคโตซาน เซริซิน ฯลฯ ซึ่งกระบวนการแปรรูปเหล่าน้ี แปรรูปโดย
โรงงานอุตสาหกรรม ดังนั้นหากผู้เลี้ยงต้องการทำตลาดส่งเข้าโรงงานอุตสาหกรรม
ผูเ้ ลีย้ งจำเปน็ ตอ้ งจัดทำมาตรฐานการเลี้ยง GAP รายละเอียดดงั หัวข้อถัดไป

กองส่งเสรมิ และพัฒนาการปศสุ ัตว์ 14

6. การจดั ทำมาตรฐาน GAP

การจดั ทำมาตรฐาน GAP หรือ การปฏบิ ัตทิ างการเกษตรทีด่ ีสำหรบั ฟาร์มจิง้ หรดี ต้องผ่าน
การตรวจประเมินตามขอ้ กำหนดของ มกษ. 8202 และขอการรับรองจากสำนักพัฒนาระบบและ
รับรองมาตรฐานสินคา้ ปศสุ ตั ว์ กรมปศุสัตว์ โดยมหี ลักการ 5 ขอ้ ดงั นี้

• บันทึกขอ้ มลู การจัดการ • สถานทตี่ ง้ั เหมาะสม
ฟารม์ • โรงเรือน แข็งแรง

• จดั เกบ็ 3 ปี องคป์ ระกอบ
ฟารม์

การบนั ทกึ การจดั การ
ขอ้ มลู ฟารม์

• มีการกำจดั ขยะ GAP • มีคูม่ ือการปฏบิ ัติงานประจำ
มลู ฝอยเหมาะสม ฟารม์

สง่ิ แวดลอ้ ม สุขภาพสตั ว์ • การจัดการจงิ้ หรดี น้ำและ
อาหารดี

• สุขลกั ษณะบุคลากรดี
• มีการทำความสะอาดและ

บำรงุ รักษา

•
• บำรงุ รักษา

• ฟาร์มสะอาด ปอ้ งกันและควบคมุ โรคได้ • คูม่ อื การปฏบิ ตั ิงานประจำ
• มีการบำบดั รกั ษาโรคสตั ว์ ฟารม์

• การจดั การจง้ิ หรีด นำ้ และ

ค่มู ือการปฏบิ ัตทิ างการเกษตรท่ดี ี อาหาร
• บคุ ลากร

สำหรับฟาร์มจิ้งหรีด (มกอช.) • การทำความสะอาดและ
บำรงุ รักษา

•

กองส่งเสริมและพัฒ•นาการปศสุ ตั ว์ 15

7. ปญั หาที่พบบ่อย และแนวทางการปอ้ งกัน รกั ษา

ปญั หา สาเหตุ การปอ้ งกัน
1. ศัตรูของจ้งิ หรดี เขา้ ศัตรสู ามารถเข้าบ่อได้เช่น นก หนู
ทำลาย จงิ้ จก ตกุ๊ แก มด แมงมมุ และไร ฯลฯ - ตรวจสอบความสะอาดภายในโรงเรือน
- ทำรอ่ งนำ้ รอบโรงเรือนปอ้ งกันมดหรอื สัตว์ เลอ้ื ยคลาน
2. จิ้งหรดี ขาดน้ำตาย จง้ิ หรดี หานำ้ ไมเ่ จอ น้ำไมเ่ พียงพอ ขนาดเล็ก
3. จิ้งหรีดลอกคราบไม่ได้ แผงไข่ในบ่อเยอะเกิน - ใช้ตาข่ายลอ้ มโรงเรือนปอ้ งกันนก หนูหรือแมลง
4. จ้งิ หรดี กดั กนิ กนั เอง เกดิ จากการผสมเลือดชิด ส่งผลให้
5. จง้ิ หรดี ทอ้ งอืดตาย จ้งิ หรีดออ่ นแอ ไม่แข็งแรง - ใส่น้ำในภาชนะต้ืน เพ่ิมจุดให้น้ำ
6. จิง้ หรีดหงายทอ้ งตาย สารอาหารไมค่ รบ หรอื ให้อาหารน้อย - ใส่แผงไขใ่ นช่วงแรกเพยี งเลก็ นอ้ ย
เกินไป -นำไขจ่ ิ้งหรดี จากแหลง่ ที่ไม่เปน็ โรคมาเลย้ี ง
7.จงิ้ หรดี ตายหน้ารอ้ น ใหอ้ าหารมากเกินไป -จบั จ้งิ หรดี ตัวเต็มวัยมาผสมกบั ทมี่ อี ยู่
-ใหอ้ าหารเพิม่ ข้ึน หรอื ใหอ้ าหารเสรมิ เชน่ พืชผัก ใบ
ติดเช้อื ไวรสั หรอื แบคทเี รีย (จง้ิ หรดี มี กลว้ ย และผกั ชนดิ อ่นื
กล่นิ เหมน็ ) เชน่ โรคทอ้ งบวม
(cricket iridovirus infection), โรค - ลดปรมิ าณอาหารลงเลก็ นอ้ ย ใหอ้ าหารเสรมิ เช่น พชื ผัก
อัมพาต (cricket paralysis virus) ใบกลว้ ย และผกั ชนิดอื่น ปอ้ งกันท้องอืด
มแี ก๊สในบ่อเลย้ี งมาก -ทำลายจิ้งหรดี ที่เปน็ โรค
-ล้างทำความสะอาดฆ่าเชื้อบอ่ และอุปกรณ์-ปรบั ปรงุ
โรงเรอื นระบายอากาศไมด่ ี รปู แบบสขุ าภิบาล เช่น ควบคมุ การเข้า-ออก ทำรวั่ รอบ
ฟารม์
- ให้อาหารพอหมด ลดการสะสมอาหารก้นบ่อ
- ให้อาหารทีช่ ว่ ยลดการเกดิ แกส๊ ภายในบอ่ เช่นให้ต้น
กลว้ ย พชื ผักผลไม้ ฯลฯ
- ทำความสะอาดบ่อเลย้ี ง และกำจดั มลู จงิ้ หรีด
- วางโครงสรา้ งออกแบบทำโรงเรอื นที่ไดม้ าตรฐาน
- อาจตดิ ต้ังพดั ลมเพอ่ื ช่วยระบายอากาศ
- วางบ่อเลยี้ งจ้งิ หรดี หา่ งกนั พอสมควรลดความแออัด
- หาวัสดุมาวางเพอื่ ชว่ ยลดความรอ้ นในบ่อ เชน่ แกลบที่
ฆา่ เชือ้ ราแล้ว หรือใบกลว้ ย
- ลดปรมิ าณการเล้ยี งจง้ิ หรดี ให้บางลง
- ฉีดพรมนำ้ ใหจ้ ง้ิ หรดี เพอ่ื ลดความรอ้ น แต่ไมฉ่ ีดเยอะ
จนเกนิ ไป เพราะจะทำใหเ้ กดิ เช้ือโรคได้

กองส่งเสริมและพฒั นาการปศสุ ัตว์ 16

ภาคผนวก

รายชอ่ื ผผู้ ลติ จง้ิ หรดี สง่ ออก

1. คุณวิชิต ลสี้ ัจจกูล บริษัท สไมล์ บูล มาร์เกต็ ตงิ้ จำกัด (แมลงไฮโซ) ต.บางรกั ใหญ่ อ.บางบวั ทอง
จ.นนทบรุ ี โทร. 081-9198788
2. คุณชตุ กิ าญจน์ เจ้ือยแจว้ ฟาร์มจงิ้ หรีดชุติกาญจน์ ต.ทา่ ชัย อ.ศรีสชั นาลยั จ.สโุ ขทยั
โทร.086-4482520
3. คุณธนาภมู ิ ม่วงเอี่ยม บริษัท โกลบอลบ๊ักส์ เอเชยี อ.หวั หิน จ.ประจวบครี ีขนั ธ์ โทร.099-8948250
4. คุณคมสนั ต์ ระววิ รรณ บรษิ ทั ผลิตภัณฑอ์ าหารแมลงสตารบ์ ๊กั จำกดั อ.บางกรวย จ.นนทบุรี
โทร.086-3212534
5. คณุ ฉตั รดนยั คงทัศน์ ต.หนองจ๊อม อ.สนั ทราย จ.เชียงใหม่ โทร.090-2828952

รายช่อื เกษตรกรแปลงใหญจ่ งิ้ หรีด

ลำดบั จงั หวัด ชอื่ แปลงใหญ่ ชือ่ ประธาน

1 กาฬสนิ ธุ์ แปลงใหญจ่ ิ้งหรดี หมู่ 14 ต.ยางตลาด อ..ยางตลาด จ.กาฬสินธุ์ นางอรวรรณ วอทอง
นายเพช็ ร วงค์ธรรม
2 ขอนแกน่ แปลงใหญท่ ั่วไป(จง้ิ หรดี ) หมู่ 8 ต.บัวใหญ่ อ.นำ้ พอง จ.ขอนแกน่ นายประธง หวานเพลิน
นายบดุ ดา ลากลุ
3 ขอนแก่น แปลงใหญ่ทว่ั ไป(จ้ิงหรดี ) หมู่ 11 ต.บ้านหัน อ.โนนศลิ า จ.ขอนแก่น นายเสมา เตโพธ์ิ
นายณัฏฐวัฒน์ จนั ตะพอง
4 ขอนแกน่ แปลงใหญ่ทว่ั ไป(จง้ิ หรดี ) หมู่ 9 ต.โคกสี อ.เมือง จ.ขอนแก่น นายสขุ ใจ ไชยวารี
นางพรศติ า จนั ทะคตั
5 ขอนแกน่ แปลงใหญท่ ่ัวไป(จ้งิ หรดี ) หมู่ 7 ต.หนองแวงโสกพระ อ.พล จ.ขอนแกน่
6 ขอนแกน่ แปลงใหญ่ทัว่ ไป(จง้ิ หรดี ) หมู่ 7 ต.บา้ นดง อ.อบุ ลรัตน์ จ.ขอนแก่น นางรุจริ า นาวราศริ ิ
7 นครพนม แมลงเศรษฐกจิ (จ้งิ หรดี ) หมู่ 6 ต.โพนทอง อ.เรณูนคร จ.นครพนม นายเจรญิ สุมารี
นายสรุ ินทร์ ชา้ งทอง
8 บรุ ีรัมย์ แปลงใหญจ่ ้ิงหรดี หมทู่ ี่ 6 ต.หว้ ยสำราญ อ.กระสัง จ.บุรรี มั ย์ นางปัทมา เอ่ียมจำรสั
นายพชิ ติ ชยั ศรเี กิน
9 บุรีรัมย์ แปลงใหญ่จง้ิ หรดี หมู่ 3 ต.โคกสูง อ.หนองกี่ จ.บรุ ีรมั ย์
10 พิจติ ร แปลงใหญจ่ ิ้งหรดี หมทู่ ่ี 4 ต.เนนิ ปอ อ.สามง่าม จ.พิจิตร นางกานตมิ า อนิ ท์ประเสรฐิ
11 พิจติ ร แปลงใหญ่จง้ิ หรดี หมทู่ ่ี 10 ต.กำแพงดนิ อ.สามงา่ ม จ.พจิ ติ ร นายสาย เปรน็ รมั ย์
นายนิพนธ์ เจาะพรมมา
12 พษิ ณโุ ลก แปลงใหญ่จง้ิ หรดี หมู่ 3 ต.หนองพระ อ.วังทอง จ.พิษณโุ ลก นางสาวชุติกาญจน์ เจื้อยแจว้
13 มหาสารคาม แปลงใหญจ่ ิ้งหรดี หมู่ 1 ต.มะค่า อ.กันทรวชิ ยั จ. มหาสารคาม

14 ลพบุรี แปลงใหญ่จง้ิ หรดี หมู่ 4 ต.ทา่ หลวง อ.ทา่ หลวง จ.ลพบรุ ี
15 สระแกว้ แปลงใหญ่จิ้งหรดี หมู่ 5 ต.หนองแวง อ.โคกสูง จ.สระแกว้

16 สระแกว้ แปลงใหญจ่ ง้ิ หรดี หมู่ 10 ต.ศาลาลำดวน อ.เมือง จ.สระแก้ว

17 สโุ ขทัย แปลงใหญ่จิ้งหรดี หมู่ 3 ต.ทา่ ชัย อ.ศรีสัชนาลยั จ.สโุ ขทยั

กองส่งเสริมและพฒั นาการปศุสตั ว์ 17

สอบถามขอ้ มูลเพม่ิ เตมิ / ขอคำแนะนำ

ฟารม์ จ้งิ หรดี ชุตกิ าญจน์
จงั หวัดสุโขทัย

โก้ ฟารม์ สะด้งิ
8 จงั หวดั ขอนแกน่
6

แมลงรวย
จังหวัดอุดรธานี

ขอการรับรองมาตรฐานสินคา้ ปศสุ ัตว์
กรมปศสุ ตั ว์

ขนึ้ ทะเบยี นเกษตรกรผูเ้ ลี้ยงสตั ว์
ปศุสตั ว์อำเภอ ทั่วประเทศ

กองส่งเสรมิ และพฒั นาการปศสุ ัตว์ 18

บรรณานุกรม

วริ ลั ฐิตา บญุ ยนนั ท์สริ ิ และคณะ. 2554. หลักเศรษฐกิจพอเพยี งและการเลี้ยงจิ้งหรดี (ออนไลน)์
เข้าถึงท่ี https://www.slideshare.net/AonNarinchoti/crumu

หนงั สือพิมพ์ไทยรฐั . 2556. "จ้งิ หรีด" เล้ียงเล่นๆ รายไดเ้ ดือนเกือบหมืน่ (ออนไลน์) เข้าถงึ ท่ี
https://www.kroobannok.com/56620

สำนกั พฒั นาระบบและรับรองมาตรฐานสนิ ค้าปศุสัตว.์ 2560. การปฏิบัตทิ างการเกษตรท่ีดีสำหรับ
จงิ้ หรีด (มกษ. 8202-2560) , กรมปศุสัตว์ , กรุงเทพฯ

ยพุ า หาญบญุ ทรงและคณะ. 2561. ค่มู ือการเพาะเล้ียงแมลงทเี่ ป็นอาหารของมนษุ ยแ์ ละสัตวใ์ น
ฟาร์มทไ่ี ดม้ าตรฐาน , สำนักงานพฒั นาเศรษฐกจิ จากฐานชวี ภาพ (องคก์ ารมหาชน)
(สพภ.), กรุงเทพฯ

มณั ฑนา นครเรียบ และคณะ. 2562. การสรา้ งมาตรฐานต้นแบบการจดั การฟารม์ จ้งิ หรดี ให้
ถกู ตอ้ งตามหลกั สขุ อนามยั เพื่อให้ได้ผลิตภัณฑ์ทม่ี คี ณุ ภาพของวสิ าหกจิ ชมุ ชนผู้เล้ยี งจงิ้ หรีด
บา้ นมะคา่ , รายงานวจิ ัยฉบับสมบูรณ์ , สำนกั งานพัฒนาการวิจยั การเกษตร (องคก์ าร
มหาชน)

ศภุ ชัย มา่ นทอง. 2563. “บทความ”, ศุภชัยฟารม์ จง้ิ หรีดอบุ ล (ออนไลน)์ เขา้ ถงึ ที่
https://supachaifarm.com/blog/

ศนู ยส์ ่งเสริมเทคโนโลยีการเกษตรด้านแมลงเศรษฐกิจ. 2564. ผง้ึ และแมลงเศรษฐกจิ (ออนไลน์)
เขา้ ถงึ ท่ี http://www.aopdb04.doae.go.th/thebeeflies04.htm

กองส่งเสรมิ และพัฒนาการปศุสตั ว์ 19

คณะผ้จู ัดทำ

ทปี่ รกึ ษา

นายสรวิศ ธานีโต อธบิ ดีกรมปศสุ ตั ว์
นายสรุ เดช สมิเปรม รองอธบิ ดกี รมปศุสัตว์
น.สพ.เศรษฐเกยี รติ กระจา่ งวงษ์ รองอธบิ ดกี รมปศุสตั ว์
นายสตั วแพทยช์ ยั วัฒน์ โยธคล รองอธบิ ดกี รมปศสุ ตั ว์
นายววิ ัฒน์ ไชยชะอุม่ ผอู้ ำนวยการกองส่งเสรมิ และพัฒนาการปศสุ ัตว์
สพญ.ดร.พชั รี ทองคำคูณ ผอู้ ำนวยการสถาบันสุขภาพสัตว์แหง่ ชาติ
น.สพ.บญุ ญกฤช ปิ่นประสงค์
นายไสว นามคณุ ผู้อำนวยการสำนักควบคุมป้องกนั และบำบัดโรคสตั ว์
นายอิทธพิ ล เผ่าไพศาล
นายธรี วิทย์ ขาวบุบผา ผอู้ ำนวยการสำนักพัฒนาพนั ธุ์สตั ว์
น.สพ.รกั ไทย งามภักด์ิ ผอู้ ำนวยการสำนักพัฒนาอาหารสตั ว์
น.สพ.โสภัชย์ ชวาลกุล
ผ้อู ำนวยการกองงานพระราชดำริและกจิ กรรมพิเศษ
นายกิตติ กบุ แกว้
ผูอ้ ำนวยการกองควบคมุ อาหารและยาสัตว์
ผอู้ ำนวยการสำนกั พฒั นาระบบและรบั รอง
มาตรฐานสินค้าปศสุ ัตว์
ผู้เชย่ี วชาญดา้ นการส่งเสริมและพัฒนาโคเนอื้
กองส่งเสรมิ และพัฒนาการปศุสัตว์

ผู้เรียบเรียง

นางสาววชั รีพร เล่ือมใส กองส่งเสริมและพัฒนาการปศุสตั ว์
นักวชิ าการสัตวบาลปฏิบัติการ กองส่งเสรมิ และพฒั นาการปศุสตั ว์
นายสนุ ทร นาดี
นักวชิ าการสัตวบาลชำนาญการ

จดั ทำโดย

กองสง่ เสรมิ และพัฒนาการปศุสัตว์
กรมปศสุ ตั ว์ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์

กองส่งเสริมและพฒั นาการปศสุ ตั ว์ 20

สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติม
กองสง่ เสริมและพฒั นาการปศุสตั ว์ กรมปศสุ ตั ว์

เบอรโ์ ทรศัพท์ : 02-6534444 ตอ่ 3326

E-mail : [email protected]

Website : Extension.dld.go.th



กระทรวงเกษตรและสหกรณ์

ดันไทยสู่ “ศูนย์กลางแมลงโลก”

แหลง่ อาหารโปรตนี อนาคต (Future Food)

FAO ชแู มลงคอื แหล่งอาหารอนาคต จิ้งหรีดสายพนั ธ์สุ ่งออก

• ประชาการโลกเพิ่มอย่างต่อเน่ือง • พนั ธ์ุทองแดงลาย หรอื แมงสะด้ิง
• ความตอ้ งการเเหล่งโปรตีนจะเพม่ิ ข้ึน 30% ใน 15 ปี • ลงทนุ น้อยกำไรเท่าตวั
• ไทยมแี มลงพื้นถน่ิ อุดมคุณคา่ 194 ชนดิ • ลงทุน 1 คร้ัง ขายไดย้ าว 5-6 รนุ่
• “จิง้ หรีดไทย” โปรตีนสงู 18.6% ตา่ งชาตินยิ ม • ใช้เวลาเลี้ยง 35-45 วนั ประกันราคารับซอ้ื

80-100 บาท/กิโลกรัม

เม็กซโิ ก เป็นค่คู ้ารายใหญ่ สหรัฐฯ ยุโรป กระทรวงเกษตรฯ เร่งผลกั ดนั
ญี่ปุ่น จีน กำลงั ขยายตวั
• หนนุ เกษตรกรเลี้ยงจ้ิงหรีดเป็นอาชีพเสริม
• ชาวเมก็ ซโิ กบรโิ ภคแมลงสูงที่สุดในโลก • จดั ตง้ั ศนู ย์เทคโนโลยแี มลง
• มีอุตสาหกรรมแปรรูปจง้ิ หรดี ขนาดใหญ่ • ใชเ้ ทคโนโลยีมาวจิ ยั พัฒนาสายพันธ์จุ ้งิ หรดี
• นำเขา้ จง้ิ หรีดในรูป ผงแป้ง ปรุงสกุ แช่เเขง็ • สง่ เสรมิ สตาร์ทอัพ ยกระดับการแปรรปู
• เป็นประตูสำคัญส่ตู ลาดแมลงอเมริกาเหนอื