การละครไทย

ประวตั กิ ารละครของไทย

ประวัติการละครของไทย
การละครไทยมีมาตั้งแต่สมัยโบราณ เป็นศิลปะ และวัฒนธรรมไทย เป็นสัญลักษณ์อันแลเห็นได้ว่าเป็นไทย

แม้ว่าการแสดงนั้นๆจะได้รับแบบแผนหรืออิทธิพลในทางวัฒนธรรมมาจากชาติอ่ืนก็ตาม แต่ได้ดัดแปลงปรับปรุงจน
เปน็ รูปลกั ษณะของไทยแล้วก็ถอื วา่ เป็นไทย

ประวตั กิ ารละครไทยสมัยตา่ งๆ มดี งั น้ี
สมัยน่านเจ้า การศึกษาเร่ืองการละคร และนาฏศิลป์ไทยในสมัยน้ี พบว่า ไทยมีนิยายเรื่องหนึ่ง คือ เรื่อง
"มโนหร์ า" ซึ่งปัจจุบนั นกี้ ็ยงั มอี ยใู่ นประเทศจนี ตอนใต้ในอาณาจกั รนา่ นเจ้าเดิมน่ันเอง นิยายเร่ืองน้ัน คือ "นามาโนห์รา
(Namanora) เป็นนิยายของพวกไต พวกไตคือไทยเรานี่เอง แต่เป็นพวกที่ไม่อพยพลงมาจากดินแดนเดิม เรื่องนามา
โนห์รานี้จะนามาเล่นเป็นละครหรือไม่นั้นยังไม่มีหลักฐานปรากฎเด่นชัด ส่วนการละเล่นของไทยน่านเจ้าน้ันมีพวก
ระบาอย่แู ล้ว คอื ระบาหมวก และระบานกยูง
สมยั สโุ ขทยั สมัยน้ีไม่มีหลกั ฐานเกี่ยวกับการละครนัก เป็นสมัยท่ีเร่ิมมีความสัมพันธ์กับชาติที่นิยมอารยธรรม
ของอินเดยี เชน่ พมา่ มอญ ขอม และละวา้ ไทยไดร้ จู้ กั เลือกเฟูนศิลปวัฒนธรรมท่ีดีของชาติที่สมาคมด้วย แต่ทั้งนี้มิได้
หมายความว่า ชาติไทยแต่โบราณจะไมร่ ูจ้ ักการละครฟอู นรามาก่อน เรามีการแสดงประเภทระบาราเต้นมาแต่สมัยดึก
ดาบรรพแ์ ล้ว เม่ือไทยไดร้ ับวฒั นธรรมดา้ นการละครของอินเดียเข้า ศิลปะแห่งการละเลน่ พนื้ เมืองของไทย คือ รา และ
ระบา ก็ได้วิวัฒนาการขึ้น มีการกาหนดแบบแผนแห่งศิลปะการแสดงทั้ง 3 ชนิดไว้เป็นท่ีแน่นอน และบัญญัติคาเรียก
ศิลปะแห่งการแสดงดังกล่าวแล้วขั้นต้นว่า "โขน ละคร ฟูอนรา" ส่วนเร่ืองละครแก้บนกับละครยก อาจมีสืบเนื่องมา
ตง้ั แตส่ มัยสโุ ขทยั นนั้ แล้วเชน่ กัน
สมัยกรุงศรีอยุธยา ละครไทยเริ่มจัดระเบียบแบบแผนให้รัดกุมยิ่งขึ้น มีการตั้งชื่อละครท่ีเคยเล่นกันอยู่ให้
เป็นไปตามหลักวิชานาฏศิลปข้ึน มีการแสดงเกิดข้ึนในสมัยน้ีหลายอย่าง เช่น ละครชาตรี ละครนอก ละครใน โขน
การแสดงบางอย่างกร็ บั วฒั นธรรมเพื่อนบ้าน และวัฒนธรรมต่างชาติเข้ามาผสมได้ ละครไทยเร่ิมจัดระเบียบแบบแผน
ให้รดั กุมยง่ิ ขึ้น มีการตั้งชื่อละครท่ีเคยเล่นกันอยู่ให้เป็นไปตามหลักวิชานาฏศิลปข้ึน มีการแสดงเกิดข้ึนในสมัยน้ีหลาย
อยา่ ง เช่น ละครชาตรี ละครนอก ละครใน โขน การแสดงบางอย่างก็รับวัฒนธรรมเพื่อนบ้าน และวัฒนธรรมต่างชาติ
เขา้ มาผสมได้
สมัยกรุงธนบุรี สมัยน้ีเป็นช่วงต่อเนื่องหลังจากที่กรุงศรีอยุธยาเสียแก่พม่าเม่ือปี พ.ศ. 2310 เหล่าศิลปินได้
กระจัดกระจายไปในทีต่ า่ งๆ เพราะผลจากสงคราม บางส่วนก็เสียชีวิต บางส่วนก็ถูกกวาดต้อนไปอยู่พม่า คร้ันพระเจ้า
กรุงธนบุรไี ด้ปราบดาภิเษกในปีชวด พ.ศ. 2311 แล้ว ทรงส่งเสริมฟื้นฟูการละครขึ้นใหม่ และรวบรวมศิลปินตลอดทั้ง
บทละครเก่าๆทีก่ ระจัดกระจายไปใหเ้ ข้ามาอยรู่ วมกนั ตลอดท้งั พระองค์ได้ทรงพระราชนิพนธ์บทละครเร่ืองรามเกียรต์ิ
ขึ้นอีก 5 ตอน คือ ตอนหนุมานเกี้ยวนางวานริน ตอนท้าวมาลีวราชว่าความ ตอนทศกัณฐ์ต้ังพิธีทรายกลด (เผารูป
เทวดา) ตอนพระลักษณ์ถูกหอกกบิลพัท ตอนปล่อยม้าอุปการ มีคณะละครหลวง และเอกชนเกิดขึ้นหลายโรง เช่น

ละครหลวงวชิ ติ ณรงค์ ละครไทยหมน่ื เสนาะภูบาล หมื่นโวหารภิรมย์ นอกจากละครไทยแล้วยังมีละครเขมรของหลวง
พพิ ิธวาทีอกี ดว้ ย
สมัยกรุงรัตนโกสินทร์การละครต่างๆ ล้วนได้รับการสนับสนุนจากพระมหากษัตริย์แห่งพระบรมราชจักรีวงศ์สืบเน่ือง
ต่อกันมาเป็นลาดับตั้งแต่ การละครต่างๆ ล้วนได้รับการสนับสนุนจากพระมหากษัตริย์แห่งพระบรมราชจักรีวงศ์
สบื เนอื่ งต่อกนั มาเปน็ ลาดับตงั้ แต่

สมัยรชั กาลที่ 1 พระบาทสมเด็จพระพทุ ธยอดฟาู จฬุ าโลก ได้ทรงฟื้นฟูรวบรวมสิ่งต่างๆที่สูญเสีย และกระจัด
กระจายให้สมบูรณ์ ในรัชสมัยนี้ได้มีการรวบรวมตาราฟูอนราขึ้นไว้เป็นหลักฐานสาคัญท่ีสุดในประวัติการละครไทย มี
บทละครที่ปรากฎตามหลักฐานอยู่ 4 เรื่อง คือ บทละครเรื่องอุณรุฑ บทละครเร่ืองรามเกียรต์ิ บทละครเร่ืองดาหลัง
และบทละครเรอื่ งอิเหนา

สมยั รัชกาลที่ 2 พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย เป็นสมัยท่ีวรรณคดีเจริญรุ่งเรือง เป็นยุคทองแห่ง
ศลิ ปะการละคร มีนกั ปราชญ์ราชกวีที่ปรกึ ษา 3 ท่าน คือ กรมหมน่ื เจษฎาบดินทร์ กรมหลวงพิทกั ษ์มนตรี และสุนทรภู่
มีบทละครในที่เกิดขึ้น ได้แก่ เร่ืองอิเหนา ซ่ึงวรรณคดีสโมสรยกย่องว่าเป็นยอดของบทละครรา และเรื่องรามเกียรต์ิ
สว่ นบทละครนอก ไดแ้ ก่ เรอื่ งไกรทอง คาวี ไชยเชษฐ์ สงั ขท์ อง และมณีพิชยั

สมัยรัชกาลท่ี 3 พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นยุคที่ละครหลวงซบเซา เนื่องจากพระองค์ไม่
สนับสนุน ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เลิกละครหลวงเสีย แต่มิได้ขัดขวางผู้จะจัดแสดงละคร ทาให้เกิดคณะละคร
ข อ ง เ จ้ า น า ย แ ล ะ ขุ น น า ง ขึ้ น แ พ ร่ ห ล า ย ห ล า ย ค ณ ะ ห ล า ย โ ร ง แ ล ะ มี บ ท ล ะ ค ร เ กิ ด ขึ้ น
มากมาย

สมัยรัชกาลที่ 4 พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว สมัยนี้ได้เริ่มมีการติดต่อกับชาวต่างชาติ โดยเฉพาะ
ชาวยุโรปบ้างแล้ว พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จึงทรงโปรดเกล้าฯ ให้ฟื้นฟูละครหลวงข้ึนอีกคร้ังหน่ึง
พรอ้ มท้ังออกประกาศสาคัญเป็นผลให้การละครไทยขยายตัวอย่างกว้างขวาง ดังมีความโดยย่อ คือ พระราชทานพระ
บรมราชานุญาต ให้คนทั่วไปมีละครชาย และหญิง เพื่อบ้านเมืองจะได้ครึกครื้นข้ึน เป็นเกียรติยศแก่แผ่นดินแม้จะมี
ละครหลวง แตค่ นทเี่ คยเล่นละครก็ขอใหเ้ ลน่ ต่อไป
ห้ามบงั คบั ผ้คู นมาฝกึ ละคร ถา้ จะมาขอใหม้ าดว้ ยความสมัครใจ

สาหรับละครที่มใิ ชข่ องหลวง มขี ้อยกเว้นคือ
- หา้ มใชร้ ดั เกลา้ ยอด เครอ่ื งแต่งตัวลงยา และพานทองหีบทองเป็นเครือ่ งยก
- บททาขวญั ห้ามใชแ้ ตรสังข์
- หัวช้างหา้ มทาสีเผือก ยกเวน้ หวั ชา้ งเอราวัณ
มีประกาศกฎหมายภาษีมหรสพ พ.ศ. 2402 เก็บจากเจ้าของคณะละครตามประเภทการแสดง และเร่ืองที่
แสดง
สมัยรัชกาลท่ี 5 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว การละครในยุคนี้เริ่มมีการเปลี่ยนแปลง
เน่ืองจากการละครแบบตะวันตกหลั่งไหลเข้าสู่วงการนาฏศิลป์ ทาให้เกิดละครประเภทต่างๆขึ้นมากมาย เช่น ละคร

พันทาง ละครดึกดาบรรพ์ ละครร้อง ละครพูด และลิเก ทรงส่งเสริมการละครโดยเลิกกฎหมายการเก็บอากรมหรสพ
เมอื่ พ.ศ. 2450 ทาใหก้ จิ การละครเฟอ่ื งฟูขึ้นกลายเป็นอาชีพได้ เจ้าของโรงละครทางฝุายเอกชนมีหลายราย นับต้ังแต่
เจ้านายมาถงึ คนธรรมดา

สมัยรัชกาลท่ี 6 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ในสมัยน้ีได้ชื่อว่าเป็นสมัยที่การละคร และการ
ดนตรีท้ังหลายได้เจริญรุ่งเรืองถึงขีดสุด นับได้ว่าเป็นยุคทองแห่งศิลปะการละครยุคที่ 2 พระองค์ได้ทรงพระกรุณา
โปรดเกล้าฯ ให้ตั้งกรมมหรสพข้ึน เพ่ือบารุงวิชาการนาฏศิลป์ และการดนตรี และยังทรงเป็นบรมครูของเหล่าศิลปิน
ทรงพระราชนพิ นธบ์ ทโขน ละคร ฟอู นราไว้เป็นจานวนมาก

สมยั รชั กาลท่ี 7 พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว การเมืองเกิดภาวะคับขัน และเศรษฐกิจของประเทศ
ทรดุ โทรม เสนาบดสี ภาไดต้ กลงประชมุ กันเลิกกรมมหรสพ เพือ่ ใหม้ ีส่วนช่วยกู้การเศรษฐกิจของประเทศ และต่อมาจึง
กลับฐานะมาเป็นกองขึ้นอีก จนกระทั่งเมื่อ พ.ศ. 2478 กองมหรสพจึงอยู่ในสังกัดกรมศิลปากร ข้าราชการศิลปินจึง
ย้ายสังกัดมาอยู่ในกรมศิลปากร ในสมัยนี้มีละครแนวใหม่เกิดข้ึนคือ ละครเพลง หรือที่เป็นที่รู้จักกันว่า "ละครจันทโร
ภาส" ตลอดท้ังมลี ะครหลวงวิจติ รวาทการเกดิ ข้ึน

ทมี่ า: http://nattaduriyang.igetweb.com/articles/461899/ประวตั กิ ารละครของไทย.html