บทที่ 3 การแบ่งกำไรขาดทุนห้างหุ้นส่วน

บทที่ 3

การแบ่งกาไรขาดทุนระหว่างห้นุ สว่ น

อ.อนญั ญานัฏ เพง็ ศรีโคตร

หลักเกณฑก์ ารแบ่งกาไรขาดทุนและการบันทึกบญั ชี

เม่อื กิจการตกลงเข้าเปน็ ห้นุ ส่วนในหนุ้ ส่วนแล้ว กจ็ ะมกี ารนาเงินสด
สนิ ทรัพยแ์ ละแรงงานมาลงทนุ ในห้างห้นุ ส่วน ซ่ึงห้างห้นุ สว่ นก็จะดาเนินการไป
ระยะหนง่ึ หรอื งวดเวลาใดเวลาหนึ่งอาจมผี ลกาไรหรือผลขาดทนุ เกดิ ขนึ้ ภายใน
หา้ งหุน้ ส่วน โดยผลกาไรขาดทุนท่เี กดิ ขึ้นนีจ้ ะแบ่งให้กบั ผเู้ ปน็ หุ้นส่วนทกุ คนตาม
สญั ญาท่ตี กลงกันไวใ้ นการจัดตงั้ หา้ งหนุ้ สว่ น แตถ่ า้ ในสัญญานั้นหุน้ สว่ นไมไ่ ดต้ ก
ลงกนั ไวใ้ นเรือ่ งอัตราสว่ นแบง่ ผลกาไรขาดทุน ตามประมวลกฎหมายแพง่ และ
พาณชิ ย์ให้ถือปฏิบัติโดยการแบง่ ตามอัตราส่วนทุน

หลักเกณฑ์การแบง่ กาไรขาดทุนและการบนั ทกึ บัญชี

เหตุผลสาคัญในการแบง่ ผลกาไรขาดทนุ ของหา้ งหุ้นส่วน ไดแ้ ก่

1. เปน็ คา่ ตอบแทนแกผ่ ้เู ป็นหนุ้ ส่วนใหบ้ รกิ ารเป็นสว่ นตวั แก่ห้างหนุ้ สว่ น
2. เป็นค่าตอบแทนแก่เงนิ หรือสินทรพั ยท์ ผี่ เู้ ป็นหุ้นส่วนแต่ละคนนามาลงทนุ
3. เปน็ ผลกาไรทแ่ี ทจ้ รงิ และดาเนินนโยบายร่วมกันของผ้เู ป็นหุ้นส่วน

หลักเกณฑก์ ารแบง่ กาไรขาดทุนและการบนั ทกึ บัญชี

การแบ่งผลกาไรขาดทนุ ให้ผเู้ ป็นหุ้นสว่ นนั้น ควรระบุไวใ้ นสญั ญาการจดั ตัง้ ห้าง
หุ้นสว่ นให้ชดั เจนเพอื่ ไมใ่ ห้เกดิ ปัญหาในอนาคต โดยปกติหลกั เกณฑก์ ารแบ่ง
ผลกาไรขาดทนุ ทน่ี ิยมปฏิบตั กิ ันมวี ิธกี ารแบ่งผลกาไรขาดทนุ ดงั น้ี

หลกั เกณฑก์ ารแบ่งกาไรขาดทนุ และการบันทกึ บัญชี

1 แบ่งเท่ากนั
2 แบง่ ตามอัตราส่วนท่ีตกลงกนั
3 แบง่ ตามอัตราสว่ นทุน
4 คิดดอกเบ้ียทนุ แล้วแบง่ ผลกาไรขาดทุนทีเ่ หลือตามอตั ราสว่ นทต่ี กลงกัน
5 คิดเงนิ เดอื น หรอื โบนสั แล้วแบง่ ผลกาไรขาดทนุ ท่เี หลือตามอัตราส่วนที่
ตกลงกนั

1.แบ่งเทา่ กัน

ถ้าหุน้ สว่ นตกลงแบ่งผลกาไรขาดทุนเทา่ กนั หนุ้ สว่ นแต่ละ
คนยอ่ มมีสว่ นในผลกาไรหรอื ขาดทนุ เท่ากนั โดยไม่คานึงถึง
ทุนที่ห้นุ สว่ นแตล่ ะคนนามาลงทนุ ว่ามีจานวนมากหรอื น้อย

ตัวอย่างที่ 1

ปงิ ปองและโปรดปรานเป็นหุ้นส่วนกนั นาเงนิ สดมาลงทนุ คนละ 120,000
บาทและไดท้ าสญั ญาตกลงแบง่ ผลกาไรขาดทุนเท่ากันปรากฏว่าในวันท่ี 31
ธนั วาคม 2557 ห้างหุ้นส่วนมกี าไรสุทธจิ านวน 8,000 บาทการบันทึกบญั ชี
เป็นดังน้ี

เดบิต กาไรขาดทุน 80,000

เครดิต ทุน(กระแสทนุ )-ปงิ ปอง 40,000
40,000
ทนุ (กระแสทนุ )-โปรดปราน

“แบง่ ผลกาไรขาดทนุ ตามวิธนี ้ีหุ้นสว่ นมคี วามสามารถไม่เทา่ กนั
อาจจะตกลงกันใหแ้ บง่ ผลกาไรขาดทุนตามอัตราสว่ นอยา่ งใด

อยา่ งหนึง่ กไ็ ดท้ ่ีเหน็ วา่ มีความเหมาะสม”

2.แบ่งตามอัตราสว่ นทตี่ กลงกนั

ตัวอย่างที่ 2

สุรชาตแิ ละสรุ สาเป็นหนุ้ สว่ นกนั โดยนาเงินสด สินทรัพย์อน่ื และแรงงานมา

ลงทุนรว่ มกนั จานวนหน่ึง ได้ตกลงแบ่งผลกาไรขาดทุนกันในอตั รา 3 : 2 ใน

การดาเนนิ งานปรากฏวา่ ห้างหนุ้ สว่ นมีกาไรสทุ ธิจานวน 150,000 บาทการ

บันทึกบัญชีเปน็ ดงั น้ี

เดบิต กาไรขาดทุน 150,000

เครดติ ทนุ (กระแสทนุ )-สรุ ชาติ 90,000
60,000
ทนุ (กระแสทนุ )-สรุ สา

3.แบง่ ตามอตั ราสว่ นทนุ

01 02

ทุน ณ วันเรมิ่ ตงั้ กจิ การ ทุน ณ วันตน้ งวด

ทุนของผูเ้ ปน็ หนุ้ ส่วนทน่ี ามา ทุนของผู้เป็นหนุ้ ส่วนทนี่ ามาลงทนุ ใน
ลงทนุ ในวันตั้งกจิ การห้างหนุ้ สว่ น หา้ งหนุ้ สว่ น ณ วันต้นงวด

03 04

ทนุ ณ วนั สน้ิ งวด ทนุ ถวั เฉลย่ี

ทุน ณ วันต้นงวด + ลงทนุ เพิ่ม การคานวณทุนถัวเฉลี่ยอาจคดิ เปน็ วนั สปั ดาหห์ รอื
- ถอนทนุ เดอื นซ่งึ จะมีความเป็นธรรมมากกว่าวธิ ีอ่นื ๆ

ตัวอย่างท่ี 3 ณ วนั เร่มิ ตง้ั กิจการ

เฟิรส์ และโพรเ์ ปน็ หุ้นสว่ นกันเรมิ่ จัดตง้ั กิจการเม่อื วนั ที่ 1 มกราคม 2557
โดย เฟิร์ส ลงทุนเงินสด 40,000 บาท โพร์ ลงทนุ 80,000 บาทต่อมา
หา้ งหุน้ ส่วนดาเนนิ งานมาระยะหน่งึ จนส้ินงวดบัญชวี ันท่ี 31 ธันวาคม
2557 ปรากฏวา่ มผี ลกาไรสทุ ธิจานวน 75,000 บาทและบญั ชีทุนของห้าง
ห้นุ ส่วนมีดังตอ่ ไปนี้ (บนั ทกึ วธิ ที นุ เปลี่ยนแปลง)

พ.ศ…….. ทนุ - เฟิร์ส เลขบัญชี 30X
หน้า เดบติ พ.ศ…….. หนา้ เครดิต

เดอื น วนั รายการ บญั ชี บาท สต. เดอื น วนั รายการ บญั ชี บาท สต.
100,000 -
ก.ย. 1 ถอนทุน 20,000 - ม.ค. 1 ยอดยกมา 40,000 -

ม.ิ ย. 1 ลงทนุ เพ่ิม

พ.ศ…….. ทนุ - โฟร์ เลขบัญชี 30X
หน้า เดบติ พ.ศ…….. หนา้ เครดติ

เดือน วนั รายการ บญั ชี บาท สต. เดือน วนั รายการ บัญชี บาท สต.
160,000 -
เม.ย. 1 ถอนทนุ 40,000 - ม.ค. 1 ยอดยกมา 60,000 -

ก.ย. 1 ลงทุนเพิ่ม

การคานวณ 40,000 1:2

ทุน ณ วันเริม่ กจิ การ -เฟิร์ส =

-โฟร์ = 80,000

รวมทนุ ณ วนั เรมิ่ กจิ การ = 120,000

อตั ราสว่ นทนุ ณ วันเร่มิ กจิ การ -เฟริ ส์ = 40,000 = 1

120,000 3

อตั ราสว่ นทนุ ณ วันเรม่ิ กจิ การ -โฟร์ = 80,000 = 2

120,000 3

ตวั อยา่ งที่ 3

การบนั ทึกบัญชเี ปน็ ดังนี้

เดบิต กาไรขาดทุน 75,000

เครดิต ทนุ -เฟริ ส์ 25,000
50,000
ทุน-โฟร์

ตัวอยา่ งท่ี 4 ณ วันต้นงวดบัญชี

เฟริ ส์ และโพร์เป็นหุ้นสว่ นกันเรมิ่ จดั ตั้งกจิ การเมอื่ วันท่ี 1 มกราคม 2557
โดย เฟิร์ส ลงทุนเงินสด 40,000 บาท โพร์ ลงทนุ 80,000 บาทต่อมา
หา้ งหุ้นส่วนดาเนินงานมาระยะหนง่ึ จนสน้ิ งวดบัญชวี นั ท่ี 31 ธนั วาคม
2557 ปรากฏวา่ มผี ลกาไรสุทธิจานวน 75,000 บาทและบญั ชที นุ ของห้าง
หุ้นส่วนมีดังต่อไปนี้ (บันทกึ วธิ ที ุนเปล่ียนแปลง)

พ.ศ…….. ทนุ - เฟิร์ส เลขบัญชี 30X
หน้า เดบติ พ.ศ…….. หนา้ เครดิต

เดอื น วนั รายการ บญั ชี บาท สต. เดอื น วนั รายการ บญั ชี บาท สต.
100,000 -
ก.ย. 1 ถอนทุน 20,000 - ม.ค. 1 ยอดยกมา 40,000 -

ม.ิ ย. 1 ลงทนุ เพ่ิม

พ.ศ…….. ทนุ - โฟร์ เลขบัญชี 30X
หน้า เดบติ พ.ศ…….. หนา้ เครดติ

เดือน วนั รายการ บญั ชี บาท สต. เดือน วนั รายการ บัญชี บาท สต.
160,000 -
เม.ย. 1 ถอนทนุ 40,000 - ม.ค. 1 ยอดยกมา 60,000 -

ก.ย. 1 ลงทุนเพิ่ม

การคานวณ 100,000 5:8

ทนุ ณ วันต้นงวดบัญชี -เฟิร์ส =

-โฟร์ = 160,000

รวมทนุ ณ วันตน้ งวด = 260,000

อตั ราสว่ นทนุ ณ วนั ตน้ งวด -เฟิร์ส = 100,000 = 5

260,000 13

อตั ราสว่ นทนุ ณ วันตน้ งวด -โฟร์ = 160,000 = 8

260,000 13

ตวั อยา่ งที่ 4

การบนั ทึกบัญชเี ปน็ ดังนี้

เดบิต กาไรขาดทุน 75,000

เครดิต ทนุ -เฟริ ส์ 28,846
46,154
ทุน-โฟร์

ตัวอยา่ งท่ี 5 ณ วนั สิน้ งวดบญั ชี

เฟริ ส์ และโพร์เป็นหุ้นสว่ นกันเรมิ่ จดั ตั้งกจิ การเม่ือวันท่ี 1 มกราคม 2557
โดย เฟิร์ส ลงทุนเงินสด 40,000 บาท โพร์ ลงทุน 80,000 บาทต่อมา
หา้ งหุ้นส่วนดาเนินงานมาระยะหนง่ึ จนสน้ิ งวดบญั ชีวันท่ี 31 ธนั วาคม
2557 ปรากฏว่ามผี ลกาไรสุทธิจานวน 75,000 บาทและบัญชที นุ ของห้าง
หุ้นส่วนมีดังต่อไปนี้ (บันทกึ วธิ ที ุนเปล่ียนแปลง)

พ.ศ…….. ทนุ - เฟิร์ส เลขบัญชี 30X
หน้า เดบติ พ.ศ…….. หนา้ เครดิต

เดอื น วนั รายการ บญั ชี บาท สต. เดอื น วนั รายการ บญั ชี บาท สต.
100,000 -
ก.ย. 1 ถอนทุน 20,000 - ม.ค. 1 ยอดยกมา 40,000 -

ม.ิ ย. 1 ลงทนุ เพ่ิม

พ.ศ…….. ทนุ - โฟร์ เลขบัญชี 30X
หน้า เดบติ พ.ศ…….. หนา้ เครดติ

เดือน วนั รายการ บญั ชี บาท สต. เดือน วนั รายการ บัญชี บาท สต.
160,000 -
เม.ย. 1 ถอนทนุ 40,000 - ม.ค. 1 ยอดยกมา 60,000 -

ก.ย. 1 ลงทุนเพิ่ม

การคานวณ 120,000 2:3

ทนุ ณ วนั สนิ้ งวดบญั ชี -เฟิร์ส =

-โฟร์ = 180,000

รวมทนุ ณ วนั สน้ิ งวด = 300,000

อตั ราสว่ นทนุ ณ วันสน้ิ งวด -เฟริ ส์ = 120,000 = 2

300,000 5

อตั ราสว่ นทนุ ณ วันสิน้ งวด -โฟร์ = 180,000 = 3

300,000 5

ตวั อยา่ งที่ 5

การบนั ทึกบัญชเี ปน็ ดังนี้

เดบิต กาไรขาดทุน 75,000

เครดิต ทนุ -เฟริ ส์ 30,000
45,000
ทุน-โฟร์

ตัวอยา่ งท่ี 6 อตั ราสว่ นทุนถัวเฉลย่ี

เพชรและแพทเปน็ หนุ้ ส่วนกัน เริ่มจัดต้งั กิจการเม่ือ 1 มกราคม 2557
โดยเพชรลงทุนเงนิ สด 180,000 บาท แพทลงทุน 120,000 บาท ตอ่ มา
ห้างห้นุ ส่วนจานวน 120,000 บาท และบญั ชีทุนของห้างหนุ้ สว่ นมี
ดังต่อไปนี้ (บนั ทกึ วธิ ที ุนคงที่)

พ.ศ…….. ทุน - เพชร เลขบัญชี 30X
หน้า เดบติ พ.ศ…….. หนา้ เครดติ

เดือน วนั รายการ บญั ชี บาท สต. เดือน วนั รายการ บญั ชี บาท สต.
360,000 -
ม.ิ ย. 1 ถอนทุน 92,000 - ม.ค. 1 ยอดยกมา 120,000 -
124,000 -
ก.ย. 1 ถอนทุน 52,000 - ม.ี ค. 1 ลงทุนเพ่ิม
เลขบญั ชี 30X
ต.ค. 1 ลงทุนเพม่ิ หนา้ เครดติ

พ.ศ…….. ทนุ - แพท บัญชี บาท สต.
หน้า เดบติ พ.ศ…….. 300,000 -
40,000 -
เดือน วนั รายการ บัญชี บาท สต. เดอื น วนั รายการ 80,000 -
220,000 -
ก.พ. 1 ถอนทนุ 100,000 - ม.ค. 1 ยอดยกมา

พ.ค. 1 ลงทุนเพิ่ม

ก.ย. 1 ลงทนุ เพม่ิ

ธ.ค. 1 ลงทุนเพม่ิ

การคานวณ ทนุ -เพชร

วัน เดือน ปี จานวนทุน ระยะเวลาทนุ คงที่ ผลคูณ
1 ม.ค. 2557 720,000
1 มี.ค. 2557 360,000 2 1,440,000
1 มิ.ย. 2557 1,164,000
1 ก.ย. 2557 480,000 3 336,000
1 ต.ค. 2557 1,380,000
388,000 3 5,040,000

336,000 1

460,000 3

12

ทุนถวั เฉลี่ยของเพชร = 5,040,000/12 = 420,000

การคานวณ ทนุ -แพท

วนั เดือน ปี จานวนทนุ ระยะเวล3าทนุ คงที่ ผลคูณ
1 ม.ค. 2557 300,000
1 ก.พ. 2557 300,000 1 600,000
1 พ.ค. 2557 960,000
1 ก.ย. 2557 200,000 3 960,000
1 ธ.ค. 2557 540,000
240,000 4 3,360,000

320,000 3

540,000 1

12

ทุนถวั เฉล่ยี ของแพท = 3,360,000/12 = 280,000

ดงั นั้น อตั ราส่วนทุนถวั เฉลี่ยของเพชรและแพท
420,000 : 280,000 = 3 : 2

-เพชร = 120,000*3/5 = 72,000
-แพท = 120,000*2/5 = 48,000

ตัวอยา่ งท่ี 6

การบนั ทกึ บญั ชเี ปน็ ดงั น้ี

เดบติ กาไรขาดทนุ 75,000

เครดิต ทนุ -เพชร 72,000
48,000
ทุน-แพท

4.คดิ ดอกเบย้ี ทนุ แลว้ แบง่ กาไรขาดทนุ ทเ่ี หลอื

ตามอตั ราสว่ นทต่ี กลงกนั
การคิดดอกเบ้ียทุนให้ห้นุ สว่ นถอื เปน็ การ

แบง่ ผลกาไรขาดทุนอย่างหน่ึงโดยคานงึ ว่า 1. คดิ ดอกเบยี้ ทุน ณ วนั ตน้ งวด
ทนุ เป็นสว่ นสาคัญในการหารายไดข้ องหา้ ง

หนุ้ สว่ น จึงควรจะแบง่ สว่ นของกาไรหรอื 2. คิดดอกเบีย้ ทนุ ณ วันส้ินงวด

ขาดทนุ ใหเ้ ปน็ ดอกเบ้ียทุนแก่ผู้เป็นหุน้ ส่วน 3. คิดดอกเบ้ียทนุ จากทนุ ถวั เฉล่ยี
ของจานวนเงินท่ลี งทุนในห้างหุ้นสว่ น และ

สว่ นของกาไรหรอื ขาดทนุ ทเี่ หลอื จงึ จะนามา

แบง่ ตามอตั ราสว่ นทต่ี กลงกัน

ตวั อยา่ งท่ี 7 ณ วนั ตน้ งวด

ม้นิ และหมวิ เปน็ หนุ้ สว่ นกนั ในวันที่ 31 ธนั วาคม 2557 มีข้อมลู เกย่ี วกบั บญั ชีทนุ ดงั น้ี

พ.ศ…….. ทุน - มิน้ เลขบัญชี 30X
หนา้ เดบติ พ.ศ…….. หนา้ เครดติ

เดือน วัน รายการ บัญชี บาท สต. เดอื น วนั รายการ บญั ชี บาท สต.
160,000
มยิ . 5 ถอนทนุ 40,000 ม.ค 1 ยอดยกมา
80,000
ก.ค 22 ลงทนุ เพิ่ม 40,000
ธ.ค 12 ลงทนุ เพม่ิ

พ.ศ…….. ทนุ - หมวิ เลขบญั ชี 30X
หนา้ เดบติ พ.ศ…….. หนา้ เครดิต

เดือน วัน รายการ บญั ชี บาท สต. เดอื น วนั รายการ บญั ชี บาท สต.
200,000
เมย. 22 ถอนทนุ 40,000 ม.ค 1 ยอดยกมา
40,000
ก.ย 12 ลงทนุ เพม่ิ

หา้ งหุน้ สว่ นมกี าไรสุทธจิ านวน 54,000 บาท ให้คดิ ดอกเบ้ียทนุ จากทุน
ณ วันตน้ งวด 6% และผลกาไรหรอื ขาดทุนท่เี หลอื ใหแ้ บ่งเทา่ กัน

ใหท้ า 1. คานวณสว่ นแบ่งกาไร
2. บนั ทกึ รายการในสมุดรายวันท่วั ไป (วธิ ที ุนคงท)่ี

การคานวณสว่ นแบ่งกาไร ม้ิน หมิว รวม
9,600 12,000 21,600
รายการ 16,200 16,200 32,400
ดอกเบี้ยทนุ ณ วนั ต้นงวด 6% 25,800 28,200 54,000
กาไรที่เหลือแบง่ เท่ากนั

รวม

ตัวอย่างที่ 7

การบนั ทกึ บญั ชเี ป็นดังนี้ 21,600 9,600
32,400 12,000
เดบติ กาไรขาดทนุ
เครดิต กระแสทนุ -มนิ้ 16,200
กระแสทนุ -หมวิ 16,200

คดิ ดอกเบยี้ ทนุ 6%จากทุนตน้ งวด

เดบิต กาไรขาดทนุ
เครดติ กระแสทนุ -มนิ้
กระแสทุน-หมวิ

แบง่ กาไรทเี่ หลอื เท่ากัน

ตวั อยา่ งท่ี 8 ณ วนั ส้ินงวด

ม้นิ และหมวิ เป็นหนุ้ สว่ นกนั ในวันที่ 31 ธนั วาคม 2557 มีข้อมลู เกย่ี วกบั บญั ชที นุ ดงั นี้

พ.ศ…….. ทุน - มิน้ เลขบญั ชี 30X
หนา้ เดบติ พ.ศ…….. หนา้ เครดิต

เดือน วัน รายการ บัญชี บาท สต. เดอื น วนั รายการ บัญชี บาท สต.
160,000
มยิ . 5 ถอนทนุ 40,000 ม.ค 1 ยอดยกมา
80,000
ก.ค 22 ลงทนุ เพิ่ม 40,000
ธ.ค 12 ลงทนุ เพม่ิ

พ.ศ…….. ทนุ - หมวิ เลขบญั ชี 30X
หนา้ เดบติ พ.ศ…….. หนา้ เครดติ

เดือน วัน รายการ บญั ชี บาท สต. เดอื น วนั รายการ บัญชี บาท สต.
200,000
เมย. 22 ถอนทนุ 40,000 ม.ค 1 ยอดยกมา
40,000
ก.ย 12 ลงทนุ เพม่ิ

หา้ งหนุ้ สว่ นมกี าไรสุทธจิ านวน 54,000 บาท ให้คิดดอกเบ้ยี ทนุ จากทนุ
ณ วนั สิน้ งวด 5% กาไรที่เหลือแบง่ ในอตั รา 1:2

ใหท้ า 1. คานวณส่วนแบง่ กาไร
2. บันทกึ รายการในสมดุ รายวนั ท่ัวไป (วธิ ีทุนคงท)่ี

การคานวณสว่ นแบง่ กาไร ม้ิน หมิว รวม
12,000 10,000 22,000
รายการ 10,667 21,333 32,000
ดอกเบี้ยทนุ ณ วันส้ินงวด 5% 22,667 31,333 54,000
กาไรที่เหลือแบง่ เท่ากัน

รวม

ตัวอย่างที่ 8

การบนั ทกึ บญั ชเี ปน็ ดงั นี้ 22,000 12,000
32,000 10,000
เดบิต กาไรขาดทุน
เครดติ กระแสทนุ -มนิ้ 10,667
กระแสทุน-หมวิ 21,333

คิดดอกเบย้ี ทุน 5%จากทนุ สน้ิ งวด

เดบิต กาไรขาดทนุ
เครดติ กระแสทนุ -มน้ิ
กระแสทุน-หมวิ

แบ่งกาไรทเี่ หลอื 1:2

ตัวอยา่ งที่ 9 ทนุ ถวั เฉล่ยี
มนิ้ และหมวิ เปน็ หนุ้ สว่ นกนั ในวันท่ี 31 ธันวาคม 2557 มขี อ้ มลู เกี่ยวกบั บญั ชที ุนดงั น้ี

พ.ศ…….. ทนุ - มิน้ เลขบัญชี 30X
หนา้ เดบติ พ.ศ…….. หนา้ เครดติ

เดือน วนั รายการ บญั ชี บาท สต. เดือน วนั รายการ บัญชี บาท สต.
160,000
มิย. 5 ถอนทุน 40,000 ม.ค 1 ยอดยกมา
80,000
ก.ค 22 ลงทุนเพม่ิ 40,000
ธ.ค 12 ลงทุนเพ่มิ

พ.ศ…….. ทุน - หมิว เลขบญั ชี 30X
หนา้ เดบติ พ.ศ…….. หน้า เครดติ

เดอื น วนั รายการ บญั ชี บาท สต. เดอื น วัน รายการ บัญชี บาท สต.
200,000
เมย. 22 ถอนทุน 40,000 ม.ค 1 ยอดยกมา
40,000
ก.ย 12 ลงทนุ เพม่ิ

ห้างหุ้นสว่ นมีกาไรสุทธิจานวน 54,000 บาท ให้คิดดอกเบ้ียทุนจากทุน
5% ต่อปจี ากทนุ ถัวเฉลย่ี และกาไรที่เหลือแบ่งเทา่ กัน

ให้ทา 1. คานวณส่วนแบง่ กาไร
2. บันทกึ รายการในสมุดรายวันทวั่ ไป (วธิ ีทนุ คงท)่ี

การคานวณทนุ ถวั เฉล่ีย

ทุน-ม้ิน

วนั เดอื น ปี จานวนทุน ระยะเวล3าทุนคงท่ี ผลคูณ
1 ม.ค. 2557 160,000 5 800,000
5 มิ.ย. 2557 120,000 2 240,000

22 ก.ค. 2557 200,000 4 800,000
12 ธ.ค. 2557 240,000 1 240,000
12 2,080,000

ทนุ ถวั เฉลี่ยของมนิ้ = 2,080,000/12 = 173,333

การคานวณทนุ ถวั เฉลย่ี

ทนุ -หมิว

วนั เดือน ปี จานวนทนุ ระยะเวล3าทนุ คงที่ ผลคูณ
800,000
1 ม.ค. 2557 200,000 4 640,000
800,000
22 เม.ย. 2557 160,000 4 2,240,000

12 ก.ย. 2557 200,000 4

12

ทุนถวั เฉล่ียของหมิว = 2,240,000/12 = 186,667

การคานวณสว่ นแบ่งกาไร มิน้ หมวิ รวม
8,667 9,333 18,000
รายการ 18,000 18,000 36,000
ดอกเบีย้ ทนุ ถวั เฉลย่ี 5% 26,667 27,333 54,000
กาไรทเ่ี หลอื แบ่งเทา่ กนั

รวม

ตัวอย่างที่ 9

การบันทกึ บัญชีเปน็ ดังนี้ 18,000 8,667
36,000 9,333
เดบติ กาไรขาดทุน
เครดิต กระแสทนุ -มน้ิ 18,000
กระแสทนุ -หมวิ 18,000

คดิ ดอกเบย้ี ทนุ 5%จากทนุ ถัวเฉลย่ี

เดบิต กาไรขาดทุน
เครดิต กระแสทนุ -มนิ้
กระแสทุน-หมวิ

แบง่ กาไรทเ่ี หลอื แบง่ เทา่ กนั

5.คดิ เงนิ เดอื น หรอื โบนัส แล้วแบง่ ผลกาไรขาดทนุ ทเี่ หลอื

ตามอตั ราสว่ นทต่ี กลงกนั

การคดิ เงินเดอื นให้แก่ผู้เป็นหุ้นส่วนจะตอ้ งระบุไวใ้ นสัญญาการจดั ต้ังห้าง
ห้นุ สว่ นให้คดิ เงนิ เดอื นให้แกผ่ เู้ ปน็ หุ้นสว่ นการคิดเงนิ เดือนนัน้ ถือเปน็ ค่าตอบแทน
สาหรบั ความสามารถในการปฏบิ ตั งิ านของห้นุ สว่ นแต่ละคนจงึ ถือวา่ เปน็ สว่ นหนง่ึ ของ
การแบง่ ผลกาไรขาดทนุ ซ่งึ มลี ักษณะเหมือนกบั การคิดดอกเบ้ยี เงนิ ทนุ ตามหลักการ
บัญชที ร่ี บั รองกันโดยท่ัวไปถอื วา่ เงนิ เดอื นของผเู้ ปน็ หุ้นส่วนเป็นการแบง่ ผลกาไร
ขาดทนุ อยา่ งหนึ่งไมว่ ่าหา้ งหุ้นส่วนจะมีผลการดาเนินงานเป็นกาไรสุทธหิ รอื ขาดทุน
สุทธกิ ็ตาม ก็ต้องคดิ เงนิ เดอื นให้ผ้เู ปน็ หนุ้ ส่วน

ตัวอยา่ งท่ี 10

บอมและบมู เปน็ หุ้นสว่ นกนั มที ุน 200,000 บาท และ 300,000 บาท
ตามลาดับหลงั จากหา้ งหนุ้ สว่ นปดิ บญั ชสี นิ้ งวดเมอ่ื วันที่ 31 ธนั วาคม
2557 ปรากฏว่าห้างหนุ้ สว่ นมกี าไรสทุ ธิ 160,000 บาท ผ้เู ปน็ หุ้นสว่ น
ตกลงแบง่ กาไรขาดทนุ โดยคดิ เงนิ เดอื นใหบ้ อม 3,000 บาท และบมู
4,000 บาท สว่ นกาไรสทุ ธทิ ี่เหลือใหแ้ บง่ เทา่ กนั (วิธที นุ คงท)ี่

ตวั อย่างที่ 10 ม้ิน หมวิ รวม
30,000 40,000 70,000
รายการ 45,000 45,000 90,000
เงนิ เดอื น 75,000 85,000 160,000
กาไรทเ่ี หลอื แบ่งเท่ากัน

รวม

ตัวอย่างที่ 10

การบนั ทกึ บญั ชีเปน็ ดังน้ี 70,000 30,000
90,000 40,000
เดบิต กาไรขาดทุน
เครดิต กระแสทนุ -บอม 45,000
กระแสทนุ -บมู 45,000

คดิ เงินเดอื นใหผ้ เู้ ปน็ หนุ้ สว่ น

เดบิต กาไรขาดทุน
เครดิต กระแสทนุ -บอม
กระแสทุน-บมู

แบง่ กาไรทเ่ี หลอื แบง่ เทา่ กัน

การคดิ โบนสั มี 2 วธิ ี คือ

1.โบนสั ไมถ่ อื เปน็ คา่ ใชจ้ า่ ย จะคานวณจากยอดกาไรสทุ ธิ หรือกาไรสทุ ธกิ อ่ น

หกั โบนสั โบนสั = เปอรเ์ ซน็ ต์ของโบนสั * กาไรสทุ ธิ

100

2.โบนัสถอื เปน็ คา่ ใช้จา่ ย จะคานวณจากยอดกาไรสทุ ธหิ ลงั หกั โบนสั แล้ว

โบนสั = เปอรเ์ ซน็ ตข์ องโบนสั * กาไรสทุ ธิ
100 +เปอรเ์ ซน็ ตข์ องโบนสั

ตัวอยา่ งท่ี 11 โบนสั ไมถ่ อื เปน็ คา่ ใชจ้ า่ ย

เต้ิลและตา่ ยเปน็ หนุ้ สว่ นกนั เมื่อวนั ท่ี 1 มกราคม 2557 ได้นาเงนิ สดมาลงทนุ ในหา้ ง
ห้นุ สว่ น คนละ 50,000 บาท ทั้งสองตกลงกนั ในสญั ญาการจดั ตงั้ หา้ งหนุ้ ส่วนดงั นี้

1.คดิ ดอกเบย้ี ทนุ ใหห้ นุ้ สว่ น 5% จากทนุ ณ วนั ตน้ งวด

2.คดิ เงนิ เดอื นใหเ้ ติ้ลและตา่ ยเดอื นละ 20,000 บาท และ 15,000 บาท ตามลาดบั

3.คิดโบนสั ใหเ้ ตลิ้ ในฐานะผจู้ ดั การ 5% ของกาไรสทุ ธหิ ลงั จากหกั เงนิ เดอื น ดอกเบยี้ ทนุ แตก่ อ่ นหกั โบนสั

4.กาไรสทุ ธทิ เี่ หลอื แบง่ เทา่ กนั

จากผลการดาเนนิ งานของหา้ งหนุ้ ส่วนในปนี ี้ ปรากฏมกี าไรสทุ ธิ 520,000 บาท และกจิ การ
ใชว้ ธิ ีการบนั ทกึ บญั ชีแบบทนุ คงที่

การคานวณสว่ นแบ่งกาไรขาดทนุ

รายการ เติ้ล ตา่ ย รวม
2,500 5,000
ดอกเบีย้ ทนุ (50,000*5%) 2,500 180,000 420,000
4,750
เงินเดือน(20,000*12)และ(15,000*12) 240,000 - 90,250
45,125 520,000
โบนสั (95,000*5%) 4,750 227,625

กาไรที่เหลือแบ่งเทา่ กนั (90,250/2) 45,125

292,375