AFVC annual report 2021

รายงานประจำ�ปี

ANNUAL REPORT

2564/2021

กองควบคุมอาหารและยาสัตว์
กรมปศสุ ตั ว์

รายงานประจำ�ปี

ANNUAL REPORT

2564/2021

กองควบคุมอาหารและยาสัตว์
กรมปศุสตั ว์

ANNUAL REPORT 2021

ค�ำน�ำ

PREFACE

กองควบคมุ อาหารและยาสตั ว์ เปน็ หนว่ ยงานหลกั ในการควบคมุ
ก�ำกับ ดูแล อาหารสัตว์ ยาสัตว์ และวตั ถุอันตรายทใี่ ช้ในด้านการปศสุ ัตว์
ให้มคี ุณภาพ ปลอดภยั และมมี าตรฐานในระดบั สากล โดยมกี ารพัฒนาวธิ ี
ปฏิบัติงานใหส้ ะดวก รวดเรว็ มีประสิทธิภาพ บคุ ลากรมจี ติ บริการ มีความ
โปร่งใส และปฏิบัติงานบนพ้ืนฐานของหลักวิชาการ อีกทั้งน�ำความรู้จาก
การศึกษาวิจัย ค้นคว้าและประดิษฐ์นวัตกรรมใหม่ เพ่ือเผยแพร่และ
ถ่ายทอดเทคโนโลยีให้แก่ผู้ประกอบการ จึงท�ำให้หน่วยงานเป็นท่ียอมรับ
จากภาครัฐ และภาคเอกชน ทง้ั ในประเทศและต่างประเทศ
การจดั ทำ� รายงานประจำ� ปี 2564 ฉบบั นี้ มวี ตั ถปุ ระสงคเ์ พอื่ สรปุ
ผลการด�ำเนินงาน โครงการ ผลงานวิจัย รวมถึงกิจกรรมด้านการพัฒนา
บุคลากรของหน่วยงาน และเผยแพร่ให้แก่ ผู้บริหาร บุคลากรด้านการ
ปศุสัตว์ และผ้ปู ระกอบการดา้ นอาหารสัตว์ ยาสตั ว์ และวัตถุอันตรายด้าน
การปศสุ ัตว์ เพื่อน�ำไปใชป้ ระโยชน์ต่อไป
กองควบคุมอาหารและยาสัตว์ หวังเป็นอย่างยิ่งว่า หนังสือ
รายงานประจ�ำปี 2564 เล่มนี้ จะเป็นประโยชน์ต่อผู้สนใจในการศึกษา
ค้นคว้า และเปน็ ข้อมลู อ้างองิ แกท่ ุกทา่ น และขอขอบคณุ เจ้าหน้าท่ภี าครฐั
และเอกชนทุกท่านท่ีให้ความร่วมมือและสนับสนุนจนท�ำให้หนังสือเล่มน้ี
ประสบผลสำ� เร็จดว้ ยดี

Animal Feed and Veterinary Products Control

รายงานประจำ�ปี 2564

สารบัญ

CONTENTS

1. คณะผู้บรหิ าร 4
2. วิสัยทศั น์ พันธกจิ 5
3. โครงสร้าง 6
4. อตั ราก�ำลัง-งบประมาณ 8
5. กิจกรรม/โครงการส�ำคัญปงี บประมาณ พ.ศ. 2564 9
- การด�ำเนนิ งานเพือ่ การเปิดตลาดการค้าสนิ คา้ ปศสุ ัตว์ (การนำ� เข้า-การสง่ ออก) 9
และการตรวจรับรองโรงงานผลิตอาหารสตั ว์ ณ ประเทศตน้ ทาง 18
- เจรจาและท�ำขอ้ ตกลง เงอ่ื นไขการนำ� เขา้ -ส่งออกสนิ ค้าปศุสัตว ์ 21
ประเภทอาหารสตั ว์และวัตถุอนั ตรายดา้ นการปศุสตั ว์ 23
- การตรวจสอบอาหารสัตว์น�ำเข้า ณ ด่านตรวจสอบอาหารสตั ว ์ 27
- การด�ำเนนิ งานเก่ยี วกบั การส่งออกอาหารสตั ว ์ 29
- ระบบบริการอิเล็กทรอนิกสด์ ้านอาหารสัตวแ์ ละวตั ถอุ ันตรายด้านการปศสุ ตั ว์ 31
- กจิ กรรมใบอนุญาตอาหารสัตว์ควบคุมเฉพาะและใบส�ำคญั การขึน้ ทะเบยี นอาหารสตั วค์ วบคมุ เฉพาะ 37
- กจิ กรรมตรวจสอบตามพระราชบัญญตั คิ วบคมุ คณุ ภาพอาหารสัตว์ พ.ศ.2558 41
- กจิ กรรมแกไ้ ขปญั หาการใช้สารเร่งเน้ือแดง 43
- กิจกรรมการใหบ้ รกิ าร Mobile Lab 45
- การถา่ ยโอนภารกิจการตรวจประเมินระบบประกันคุณภาพอาหารสตั ว ์ 48
- รายงานสรุปการออกกฎหมายอนบุ ัญญัติตามพระราชบัญญตั คิ วบคุมคุณภาพอาหารสตั ว์ พ.ศ. 2558 52
- กจิ กรรมเฝา้ ระวงั ตดิ ตาม และแกไ้ ขปญั หาการปนเปอ้ื นของสารพษิ จากเชอื้ ราในอาหารสตั วผ์ สมสำ� เรจ็ รปู 54
- กิจกรรมเฝา้ ระวัง ตดิ ตาม และแกไ้ ขปัญหาการปนเปือ้ นเช้อื แซลโมเนลลาในวตั ถุดิบอาหารสตั ว์ 58
และอาหารสตั ว์ผสมสำ� เร็จรูป สำ� หรับสัตวป์ ีก 60
- กิจกรรมเฝา้ ระวัง ติดตาม โรคอหวิ าต์แอฟริกาในสุกรในอาหารสตั ว์ 62
- กจิ กรรมเฝา้ ระวงั ตดิ ตาม การปนเป้ือนของสารพิษตกคา้ งในอาหารสตั วผ์ สมสำ� เร็จรปู
ส�ำหรบั ไก่และสุกร
- อาหารสัตว์ที่ผสมยา (Medicated feed)
- งานสัปดาหค์ วามตระหนกั รเู้ รอ่ื งการใช้ยาต้านจุลชีพโลกของประเทศไทย

6.ขอ้ มลู สถติ ิ 64
- การน�ำเข้า-ส่งออกอาหารสตั ว์ประจ�ำปี 2564 64
- การออกทะเบียนและใบอนญุ าตอาหารสตั ว์ ปงี บประมาณ พ.ศ. 2564 71
- การตรวจรบั รองโรงงานผลิตอาหารสตั ว์ ประจำ� ปีงบประมาณ พ.ศ. 2564 73
- ปริมาณและมลู ค่าการส่งออกวตั ถอุ นั ตราย ประจำ� ปีงบประมาณ พ.ศ. 2564 75

กองควบคุมอาหารและยาสัตว์ กรมปศุสัตว์

4

ANNUAL REPORT 2021

คณะผู้บริหาร

นายรักไทย งามภักด์ิ
ผอู้ ำ� นวยการกองควบคมุ อาหารและยาสัตว์

นายธีระยุทธ สทุ ธจิ กั ร์ นายจริ วฒั น์ อรรคไกรสหี ์ นายอดลุ ย์ เพิ่มผล นายบญุ เสรมิ ปตี านนทช์ ัย
หัวหน้าฝา่ ยบริหารทว่ั ไป หวั หน้ากล่มุ มาตรฐาน หวั หนา้ กลุ่มทะเบียนและ หัวหนา้ กลุ่มรับรองระบบ
ใบอนุญาตอาหารสัตว์
อาหารสัตว์ ประกันคณุ ภาพ

นางธรรมวรรณ หนนุ ไธสง นางสุดารตั น์ เจือจนั ทร์ นางจฬุ าพร ศรหี นา นางสาววนิดา แจง้ ประจักษ์
หวั หนา้ กลมุ่ ตรวจสอบ หวั หน้ากล่มุ วตั ถุอนั ตราย หวั หน้ากลุม่ ยาสตั ว์และ หวั หน้าควบคุมการนำ� เขา้
การจดั การเชอ้ื ดือ้ ยา
อาหารสัตว์ ด้านการปศุสตั ว์ ส่งออกอาหารสตั ว์
ยาสตั ว์ วัตถุอันตราย

Animal Feed and Veterinary Products Control

5

รายงานประจำ�ปี 2564

วิสัยทัศน์ พนั ธกจิ

วิสัยทัศน์
เป็นองคก์ รควบคมุ อาหารสตั ว์

ยาสตั ว์ และวัตถอุ นั ตราย
ด้านการปศสุ ัตว์

ให้มคี ณุ ภาพและปลอดภยั
เพือ่ น�ำสนิ คา้ ปศุสัตว์ไทยสู่สากล

พันธกจิ

1. ศึกษา ค้นคว้า วิเคราะห์ วิจัย และพัฒนา ตรวจสอบ รับรอง ผลิต น�ำเข้า-ส่งออก และขาย อาหารสัตว์
ยาสัตว์ และวตั ถุอันตรายด้านการปศสุ ตั ว์
2. ด�ำเนินการตรวจสอบ ก�ำกับ ดูแล ตดิ ตามใหผ้ ูป้ ระกอบการผลิต น�ำเข้า - ส่งออก ขาย อาหารสัตว์ ยาสัตว์
และวัตถอุ นั ตรายดา้ นการปศุสัตว์ ใหเ้ ปน็ ไปตามมาตรฐานและกฎหมายทีก่ ำ� หนด
3. ดำ� เนนิ การตามแผนยทุ ธศาสตรก์ ารจดั การการดอ้ื ยาตา้ นจลุ ชพี ประเทศไทย และเปน็ ศนู ยข์ อ้ มลู เชอ้ื ดอื้ ยาดา้ น
การปศสุ ตั ว์ โดยประสานรวบรวมขอ้ มลู การด้อื ยาในสตั ว์ป่วย สัตว์ปกติ และสนิ คา้ ปศุสัตวจ์ ากหน่วยงานท่เี ก่ยี วขอ้ ง
4. ด�ำเนินการเฝ้าระวังจัดท�ำระบบเตือนภัยในด้านความปลอดภัยและสุขอนามัยของอาหารสัตว์ ยาสัตว์ และ
วัตถุอนั ตรายดา้ นการปศสุ ัตว์ 
5. ใหค้ ำ� แนะนำ� กบั หน่วยงานท่ีเกีย่ วขอ้ ง และด�ำเนินการตามกฎหมายกับผปู้ ระกอบการ ซึ่งผลติ น�ำเข้า-สง่ ออก
หรือขาย อาหารสตั ว์ ยาสตั ว์และวัตถอุ ันตรายด้านการปศสุ ัตว์ ซึ่งฝา่ ฝนื กฎหมายวา่ ดว้ ยอาหารสตั ว์ ยาสตั ว์ และกฎหมาย
ว่าด้วยวตั ถอุ ันตราย ตามทไ่ี ด้รบั มอบอำ� นาจไว้
6. ให้ค�ำปรึกษา แนะน�ำ ฝึกอบรม และถา่ ยทอดเทคโนโลยเี ก่ียวกับการผลิต และการใช้อาหารสัตว์ ยาสัตว์และ
วัตถุอันตรายด้านการปศสุ ัตว์

กองควบคุมอาหารและยาสัตว์ กรมปศุสัตว์

6

ANNUAL REPORT 2021

โครงสร้าง

มอี �ำนาจหนา้ ท่ี ดังตอ่ ไปน้ี
1. ศึกษา คน้ ควา้ วเิ คราะห์ วจิ ัย และพฒั นา ระบบการผลิต การน�ำเขา้ -สง่ ออก และขาย อาหารสัตว์ ยาสตั ว์
และวตั ถุอนั ตรายดา้ นการปศุสตั ว์
2. ศึกษา ค้นควา้ วเิ คราะห์ วิจยั และพัฒนา ระบบการตรวจสอบ รบั รอง และมาตรฐาน อาหารสัตว์ ยาสตั ว์
และวัตถอุ นั ตรายด้านการปศสุ ัตว์
3. ปฏบิ ัตงิ านตามกฎหมายในสว่ นทีเ่ กี่ยวกบั อาหารสตั ว์ ยาสตั ว์ และวตั ถุอันตรายด้านการปศุสัตว์
4. ด�ำเนินการตรวจสอบ ก�ำกับ ดแู ล ติดตามใหผ้ ู้ประกอบการผลติ น�ำเขา้ - ส่งออก ขาย อาหารสัตว์ ยาสตั ว์
และวัตถุอันตรายด้านการปศสุ ตั ว์ ให้เป็นไปตามมาตรฐานและกฎหมายทก่ี ำ� หนด
5. ให้ค�ำแนะนำ� กบั หนว่ ยงานที่เกย่ี วข้อง และดำ� เนนิ การตามกฎหมายกบั ผ้ปู ระกอบการ ซึ่งผลติ น�ำเขา้ -สง่ ออก
หรือขาย อาหารสตั ว์ ยาสัตว์ และวัตถอุ ันตรายด้านการปศุสตั ว์ ซึ่งฝ่าฝนื กฎหมายว่าดว้ ยอาหารสตั ว์ ยาสัตว์ และกฎหมาย
วา่ ดว้ ยวัตถุอันตราย ตามท่ไี ดร้ ับมอบอำ� นาจไว้
6. นำ� ระบบประกนั คุณภาพมาใช้ในการกำ� กบั ดูแลผู้ประกอบการผลติ อาหารสตั ว์ ยาสัตว์ และ วัตถุอันตราย
ด้านการปศสุ ตั ว์
7. ด�ำเนินการเฝ้าระวังจัดท�ำระบบเตือนภัยในด้านความปลอดภัยและสุขอนามัยของอาหารสัตว์ ยาสัตว์ และ
วัตถอุ นั ตรายด้านการปศสุ ตั ว์
8. ด�ำเนินการตามแผนยุทธศาสตร์การจัดการการด้ือยาต้านจุลชีพประเทศไทย และเป็นศูนย์ข้อมูลเชื้อดื้อยา
ด้านการปศุสตั ว์ โดยประสานรวบรวมข้อมูลการดอ้ื ยาในสัตวป์ ่วย สตั วป์ กติ และสินค้าปศุสัตวจ์ ากหนว่ ยงานทเี่ ก่ียวขอ้ ง
9. ใหค้ �ำปรกึ ษา แนะน�ำ ฝึกอบรม และถ่ายทอดเทคโนโลยเี กย่ี วกบั การผลติ และการใชอ้ าหารสัตว์ ยาสตั วแ์ ละ
วัตถอุ นั ตรายดา้ นการปศสุ ตั ว์
10. ปฏิบตั งิ านรว่ มกบั หรอื สนบั สนุนการปฏิบตั ิงานของหน่วยงานอื่นท่เี ก่ียวข้องหรอื ทีไ่ ดร้ ับมอบหมาย

Animal Feed and Veterinary Products Control

อยส. ประกอบด้วย 7 กลุ่ม 1 ฝา่ ย ซง่ึ แตล่ ะกลมุ่ /ฝา่ ย มภี ารกจิ ดงั น้ี
กองควบคุมอาหารและยาสตั ว์

ฝ่ายบรหิ ารทั่วไป กล่มุ ทะเบียนและ กล่มุ วัตถุอนั ตราย กลุ่มรบั รองระบบ กลุ่มมาตรฐาน กลุม่ ควบคุม กลุ่มยาสตั ว์และ กลมุ่ ตรวจสอบ
ใบอนญุ าตอาหารสตั ว์ ดา้ นการปศุสัตว์ ประกันคณุ ภาพ อาหารสตั ว์ การน�ำเข้า – ส่งออก การจัดการเชือ้ ดือ้ ยา อาหารสตั ว์ ยาสตั ว์
และวตั ถอุ นั ตราย
อาหารสตั ว์

1. ดำ� เนนิ งานเกยี่ วกบั การจดั ทำ� 1. ศกึ ษา คน้ ควา้ วจิ ยั และพฒั นา 1. ศกึ ษา คน้ ควา้ วจิ ยั พฒั นาระบบ 1. ศกึ ษา คน้ ควา้ วจิ ยั และพฒั นา 1. ศกึ ษา คน้ ควา้ วจิ ยั เพอ่ื กำ� หนด 1. ศกึ ษา คน้ ควา้ วจิ ยั และพฒั นา 1. ศกึ ษา คน้ ควา้ วจิ ยั เกย่ี วกบั ยา 1. ศกึ ษา วเิ คราะห์ วจิ ยั ระบบการ
แผนงบประมาณ เรง่ รดั ตดิ ตาม ระบบการออกใบอนญุ าตผลติ นำ� ควบคมุ และกำ� กบั ดแู ลวตั ถุ ระบบการรบั รองระบบประกนั มาตรฐานอาหารสตั วใ์ หเ้ ปน็ ไป เกย่ี วกบั กฎหมาย และขอ้ กำ� หนด สตั ว์ อาหารสตั วท์ ผ่ี สมยา และ ตรวจสอบอาหารสตั ว์ ยาสตั วแ์ ละ
ประเมนิ ผลการปฏบิ ตั งิ าน รวม เขา้ ขาย และขน้ึ ทะเบยี นอาหาร อนั ตรายดา้ นการปศสุ ตั วใ์ หเ้ ปน็ คณุ ภาพ ทเี่ กยี่ วขอ้ งกบั อาหาร ตามหลกั สากล ทเ่ี กยี่ วขอ้ งกบั การคา้ ระหวา่ ง การจดั การเชอื้ ดอื้ ยา วตั ถอุ นั ตรายดา้ นการปศสุ ตั ว์
ถงึ ตวั ชวี้ ดั ของกองควบคมุ อาหาร สตั วใ์ หเ้ ปน็ ไปตามหลกั สากล ไปตามหลกั มาตรฐาน สตั วแ์ ละวตั ถอุ นั ตรายดา้ นการ 2. กำ� หนดมาตรฐานอาหารสตั วใ์ ห้ ประเทศดา้ นอาหารสตั ว์ ระบบ 2. กำ� กบั ดแู ลการใชย้ าสตั ว์ และ
และยาสตั ว์ ปศสุ ตั วใ์ หเ้ ปน็ ไปตามหลกั สากล เปน็ ไปตามกฎหมายวา่ ดว้ ยการ การควบคมุ อาหารสตั วน์ ำ� เขา้ -สง่ อาหารสตั วท์ ผ่ี สมยา ใหเ้ ปน็ ไป 2. ตดิ ตาม ตรวจสอบผปู้ ระกอบ
2. ดำ� เนนิ การเกย่ี วกบั ใบอนญุ าต 2. ศกึ ษา คน้ ควา้ วจิ ยั เพอื่ กำ� หนด ควบคมุ คณุ ภาพอาหารสตั ว์ และ ออกราชอาณาจกั ร ตามกฎหมายทเ่ี กยี่ วขอ้ ง และ การดา้ นอาหารสตั ว์ ยาสตั ว์ วตั ถุ
2. ดำ� เนนิ การเกยี่ วกบั งานดา้ น ผลติ นำ� เขา้ และขายอาหาร มาตรฐานวตั ถอุ นั ตรายดา้ น 2. ศกึ ษา คน้ ควา้ วจิ ยั และสรา้ งองค์ มาตรฐานสากล 2. ควบคมุ กำ� กบั ดแู ลเกยี่ วกบั การ มาตรฐานสากล อนั ตรายดา้ นการ ปศสุ ตั วใ์ ห้
สารบรรณ การเงนิ งานพสั ดุ การ สตั วค์ วบคมุ เฉพาะใหเ้ ปน็ ไป การปศสุ ตั ว์ ใหเ้ ปน็ ไปตามหลกั ความรู้ เพอ่ื พฒั นาและกำ� หนด 3. พจิ ารณา รว่ มมอื ประสานงาน นำ� เขา้ -สง่ ออกอาหารสตั วใ์ ห้ 3. บรหิ ารจดั การเกยี่ วกบั การเฝา้ ปฏบิ ตั ติ ามกฎหมาย และบงั คบั
บรหิ ารงานบคุ คล และงานธรุ การ ตามกฎหมายวา่ ดว้ ยการควบคมุ มาตรฐาน กฎ ระเบยี บ ทเี่ กย่ี วกบั มาตรฐาน หนว่ ยงานทเ่ี กย่ี วขอ้ งทง้ั ในและ เปน็ ไปตามกฎหมายวา่ ดว้ ยการ ระวงั ปอ้ งกนั ควบคมุ แกไ้ ข ใชก้ ฎหมายทกี่ องควบคมุ อาหาร
คณุ ภาพอาหารสตั ว์ ระบบประกนั คณุ ภาพตาม ตา่ งประเทศเกยี่ วกบั มาตรฐาน ควบคมุ คณุ ภาพอาหารสตั วแ์ ละ ปญั หาเชอ้ื ดอื้ ยา และยาสตั วร์ บั ผดิ ชอบ
3. จดั การฝกึ อบรม สมั มนา พฒั นา 3. ศกึ ษา คน้ ควา้ วจิ ยั นวตั กรรม มาตรฐานสากล อาหารสตั ว์ กฎหมายระหวา่ งประเทศดา้ น 4. ขบั เคลอื่ นการปฏบิ ตั งิ านใหเ้ ปน็
บคุ ลากรภาครฐั และภาคเอกชน 3. ดำ� เนนิ การเกย่ี วกบั ทะเบยี น ใหม่ ๆ ของสารเคมที เ่ี ปน็ 4. ศกึ ษา คน้ ควา้ วเิ คราะห์ วจิ ยั และ การนำ� เขา้ -สง่ ออกอาหารสตั ว์ ไปตามแผนยทุ ธศาสตรว์ า่ ดว้ ย 3. บรหิ ารจดั การกจิ กรรมแกไ้ ข
ทเี่ กย่ี วขอ้ ง โดยประสานงานกบั อาหารสตั วค์ วบคมุ เฉพาะทง้ั การ ประโยชนต์ อ่ งานวตั ถอุ นั ตราย 3. จดั ทำ� แผน และตรวจประเมนิ เพอื่ พฒั นาเกยี่ วกบั กฎหมายวา่ ดว้ ย 3. เจรจา และทำ� ขอ้ ตกลง เงอ่ื นไขในการ การจดั การการดอื้ ยาตา้ นจลุ ชพี ปญั หาการใชส้ ารเรง่ เนอ้ื แดง
กลมุ่ ทเี่ กย่ี วขอ้ ง ขนึ้ ทะเบยี น การแกไ้ ขทะเบยี น ดา้ นการปศสุ ตั ว์ ใหก้ ารรบั รอง การตรวจตดิ ตาม การควบคมุ คณุ ภาพอาหารสตั ว ์ นำ� เขา้ -สง่ ออก สนิ คา้ ดา้ นอาหารสตั ว์ ประเทศไทย
และการออกใบแทน และการตอ่ อายกุ ารรบั รอง ระบบ 5. พจิ ารณา แกไ้ ข ปรบั ปรงุ พระ 4. ประสานงานกบั หนว่ ยงานท่ี 5. ประสานงานกบั หนว่ ยงานที่ 4. บรหิ ารจดั การโครงการพฒั นา
4. รวบรวมขอ้ มลู ดา้ นอาหารสตั ว์ ยา 4. ดำ� เนนิ การเกยี่ วกบั ใบอนญุ าต ประกนั คณุ ภาพทเี่ กยี่ วขอ้ งกบั ราชบญั ญตั คิ วบคมุ คณุ ภาพ เกยี่ วขอ้ งทงั้ ในและตา่ งประเทศใน เกย่ี วขอ้ งกบั มาตรฐานยาสตั วแ์ ละ ศกั ยภาพหอ้ งปฏบิ ตั กิ ารเคลอื่ นที่
สตั ว์ และวตั ถอุ นั ตราย จากทกุ 4. ตดิ ตาม ตรวจสอบ กำ� กบั ดแู ล ผลติ นำ� เขา้ -สง่ ออก และการมไี ว้ อาหารสตั ว์ และวตั ถอุ นั ตราย อาหารสตั ว์ พ.ศ. 2558 รวมถงึ การตรวจรบั รองเพอื่ การนำ� เขา้ -สง่ การจดั การเชอื้ ดอ้ื ยา (Mobile Lab)
ฝา่ ยเพอ่ื นำ� มาเกบ็ เปน็ ฐานขอ้ มลู และประเมนิ ผปู้ ระกอบการทข่ี อ ในครอบครอง วตั ถอุ นั ตรายดา้ น ดา้ นการปศสุ ตั ว ์ กฎหมายลำ� ดบั รองใหเ้ หมาะสม ออกอาหารสตั ว์ 6. ถา่ ยทอดเทคโนโลยดี า้ นการใชย้ า
กองควบคุมอาหารและยาสัตว์ กรมปศุสัตว์ และวเิ คราะห์ สงั เคราะห์ เพอื่ อนญุ าตผลติ นำ� เขา้ และ ขาย การปศสุ ตั ว์ กบั สถานการณ์ 5. ดำ� เนนิ การเกย่ี วกบั เอกสารตา่ งๆ สตั วใ์ หแ้ กผ่ เู้ กย่ี วขอ้ ง 5. วางระบบและดำ� เนนิ การตรวจ
เสนอผบู้ งั คบั บญั ชา อาหารสตั วค์ วบคมุ เฉพาะ 4. จดั ทำ� แผน และตรวจประเมนิ เพอื่ 6. ใหค้ ำ� แนะนำ� ความรู้ เพม่ิ และใบรบั รองทเ่ี กยี่ วขอ้ งดา้ น 7. ปฏบิ ตั งิ านอนื่ ๆ ตามทไี่ ดร้ บั มอบ สอบอาหารสตั ว์ ยาสตั ว์ และวตั ถุ
5. ดำ� เนนิ การเกย่ี วกบั การขนึ้ ใหก้ ารรบั รอง และการตอ่ อายุ ประสทิ ธภิ าพเจา้ หนา้ ทที่ งั้ การนำ� เขา้ -สง่ ออกอาหารสตั ว์ หมาย อนั ตรายดา้ นการปศสุ ตั วภ์ ายหลงั
5. พฒั นาระบบการจดั เกบ็ ขอ้ มลู 5. ตดิ ตาม กำ� กบั ดแู ล และใหค้ ำ� ทะเบยี น การผลติ การนำ� เขา้ การรบั รองแหลง่ ผลติ อาหารสตั ว์ สว่ นกลางและภมู ภิ าคเกย่ี วกบั 6. บรหิ ารจดั การโครงการพฒั นา การออกสตู่ ลาด (Post Marketing)
และสามารถนำ� มาใชใ้ หเ้ กดิ ปรกึ ษาแกเ่ จา้ หนา้ ทใ่ี นภมู ภิ าค การสง่ ออก และการมไี วใ้ นครอบ ตา่ งประเทศ มาตรฐานอาหารสตั ว์ ระบบเชอ่ื มโยงขอ้ มลู ระบบ
ประโยชนใ์ นการวางแผนการ เกย่ี วกบั การออกใบอนญุ าต ตอ่ ครองวตั ถอุ นั ตรายดา้ นการ 7. ปฏบิ ตั งิ านอน่ื ๆ ตามทไี่ ดร้ บั มอบ National Single Window (NSW) 6. วางระบบการตดิ ตามและ รายงานประจำ�ปี 2564
ปฏบิ ตั งิ าน อายใุ บอนญุ าตตา่ ง ๆ ใหเ้ ปน็ ไป ปศสุ ตั ว์ 5. ยกระดบั มาตรฐานการตรวจรบั รอง หมาย 7. ประเมนิ ความเสยี่ งการนำ� เขา้ สอบสวนหาสาเหตเุ กย่ี วกบั การได้
ตามกฎหมายวา่ ดว้ ยการควบคมุ ระบบประกนั คณุ ภาพ และกำ� กบั อาหารสตั ว์ (Import Risk Assessment) รบั รายงานผลการตรวจวเิ คราะห์
6. พฒั นา ปรบั ปรงุ เวบ็ ไซตแ์ ละเผย คณุ ภาพอาหารสตั ว์ 6. ดำ� เนนิ การเกย่ี วกบั ใบแจง้ ดแู ลเจา้ หนา้ ทท่ี ไ่ี ดร้ บั การถา่ ยโอน 8. ใหค้ ำ� ปรกึ ษา และถา่ ยทอด ทไ่ี มเ่ ปน็ ไปตามเกณฑท์ ก่ี ำ� หนด
แพรข่ อ้ มลู กองควบคมุ อาหารและ ประเภทตา่ ง ๆ ของวตั ถอุ นั ตราย ภารกจิ ในการตรวจประเมนิ เทคโนโลยเี กย่ี วกบั การนำ� เขา้ -สง่
ยาสตั วใ์ หเ้ ปน็ ปจั จบุ นั 6. ถา่ ยทอดเทคโนโลยเี กย่ี วกบั ดา้ นการปศสุ ตั ว์ ออกอาหารสตั ว์ และขอ้ กำ� หนด 7. จดั ชดุ เฉพาะกจิ เพอื่ ปฏบิ ตั กิ าร
กระบวนการผลติ ตรวจสอบ การ 6. พฒั นาศกั ยภาพผตู้ รวจประเมนิ เฝา้ ระวงั ควบคมุ การผลติ นำ� เขา้
7. จดั รณรงคแ์ ละสรา้ งความรว่ มมอื ปรบั ปรงุ คณุ ภาพอาหารสตั ว์ 7. ประสานงานกบั หนว่ ยงานที่ พรอ้ มมกี ารทบทวนความรเู้ ปน็ ขาย อาหารสตั ว์ ยาสตั ว์ และวตั ถุ
ในองคก์ ร ภายใตก้ จิ กรรม 5ส. เกย่ี วขอ้ งในการดำ� เนนิ งานเกยี่ ว ระยะ ๆ และจดั เกบ็ ประวตั ขิ องผู้ อนั ตรายดา้ นการปศสุ ตั ว์ และ
7. ปฏบิ ตั งิ านอนื่ ๆ ตามทไี่ ดร้ บั มอบ กบั วตั ถอุ นั ตรายดา้ นการปศสุ ตั ว์ ตรวจประเมนิ ทง้ั Lead Auditor ลงพนื้ ทปี่ ฏบิ ตั กิ ารในรปู แบบ
8. จดั ยานพาหนะใหส้ อดคลอ้ งกบั หมาย และ Auditor การเคลอ่ื นทเ่ี รว็ ในการบงั คบั ใช้
แผนปฏบิ ตั งิ านของแตล่ ะฝา่ ย 8. ถา่ ยทอดเทคโนโลยี ใหค้ ำ� ปรกึ ษา กฎหมาย
อยา่ งเหมาะสม พรอ้ มบำ� รงุ และขอ้ แนะนำ� วตั ถอุ นั ตรายดา้ น 7. อบรมเจา้ หนา้ ทแ่ี ละผปู้ ระกอบ เงอ่ื นไข กฎ ระเบยี บทเ่ี กย่ี วขอ้ ง
รกั ษายานพาหนะ อาคารสถาน การปศสุ ตั ว์ การทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั ระบบประกนั กบั การคา้ ระหวา่ งประเทศ แก่ 8. ถา่ ยทอดเทคโนโลยใี นการปฏบิ ตั ิ
ท่ี วสั ดคุ รภุ ณั ฑใ์ หม้ ปี ระสทิ ธภิ าพ คณุ ภาพ พนกั งานเจา้ หนา้ ท่ี ผปู้ ระกอบ งานทเ่ี กยี่ วขอ้ งกบั การตรวจสอบ
สะอาด ปลอดภยั อยเู่ สมอ 9. ศกึ ษาและตดิ ตามผลติ ภณั ฑว์ ตั ถุ การ และหนว่ ยงานทเ่ี กย่ี วขอ้ งทงั้ อาหารสตั ว์ ยาสตั ว์ และวตั ถุ
อนั ตรายดา้ นการปศสุ ตั วเ์ กยี่ วกบั 8. ถา่ ยทอดเทคโนโลยี ใหค้ ำ� ปรกึ ษา ภายในและตา่ งประเทศ อนั ตรายดา้ นการปศสุ ตั ว์
9. ปฏบิ ตั งิ านอน่ื ๆ ตามทไ่ี ดร้ บั มอบ สว่ นประกอบตลอดจนคณุ ภาพ แนะนำ� ดา้ นระบบประกนั คณุ ภาพ 9. พจิ ารณา แกไ้ ขปญั หา อปุ สรรค
หมาย มาตรฐานใหเ้ ปน็ ไปตามทข่ี นึ้ และการตรวจประเมนิ ดา้ น 9. ปฏบิ ตั งิ านอน่ื ๆ ตามทไี่ ดร้ บั มอบ
ทะเบยี น อาหารสตั วแ์ ละวตั ถอุ นั ตรายดา้ น หมาย
การปศสุ ตั ว์ ตา่ ง ๆ ทเ่ี กยี่ วขอ้ งกบั การคา้
10. ปฏบิ ตั งิ านอน่ื ๆ ตามทไี่ ดร้ บั มอบ อาหารสตั ว์ ระหวา่ งประเทศ
หมาย 9. ปฏบิ ตั งิ านอน่ื ๆ ตามทไ่ี ดร้ บั มอบ 10. ปฏบิ ตั งิ านอน่ื ๆ ตามทไ่ี ดร้ บั มอบ
หมาย
หมาย 7

8

ANNUAL REPORT 2021

อตั รากำ� ลงั เจา้ หนา้ ท่ี อยส. จำ� นวน 84 คน มดี งั น้ี

จ้างเหมาบรกิ าร 26 คน ขา้ ราชการ 35 คน

พนกั งานราชการ 26 คน ลกู จา้ งประจำ� 1 คน

พนกั งานราชการ จำ� นวน 26 คน

ข้าราชการ จำ� นวน 35 คน จำ� แนกเป็น นายสัตวแพทย ์ 4 คน
นกั วิชาการสตั วบาล 11 คน
จำ� แนกเป็น นายสัตวแพทย ์ 11 คน นกั วทิ ยาศาสตร์ 4 คน
นกั วชิ าการสตั วบาล 20 คน นักจดั การงานท่วั ไป 2 คน
เภสชั กร 1 คน เจา้ พนักงานธุรการ 3 คน
เจา้ พนักงานธรุ การ 3 คน เจา้ พนักงานสตั วบาล 2 คน

ลูกจา้ งประจ�ำ จำ� นวน 1 คน
จำ� แนกเปน็ พนักงานธรุ การ ส.4 1 คน

จา้ งเหมาบรกิ าร จ�ำนวน 26 คน

จ�ำแนกเปน็ จ้างเหมานกั วชิ าการสตั วบาล 10 คน จา้ งเหมาบริการขบั รถยนต ์ 2 คน
จา้ งเหมาบรกิ ารระบบประกนั คุณภาพ 1 คน จา้ งเหมาบริการท�ำความสะอาด 2 คน
จา้ งเหมาบรกิ ารดา้ นสารสนเทศ 2 คน จา้ งเหมาบริการดแู ลสวน 1 คน
จา้ งเหมาบรกิ ารด้านบริหารทั่วไป 7 คน จา้ งเหมาบรกิ ารรักษาความปลอดภัย 1 คน

งบประมาณ งบประมาณประจำ� ปี พ.ศ.2564 รวมทงั้ สิ้น 60,295,100 บาท
กิจกรรมตรวจสอบรบั รองคุณภาพสนิ คา้ ปศสุ ตั ว์ 49,976,800 บาท
กจิ กรรมเทคโนโลยสี ารสนเทศและการสื่อสาร 2,798,800 บาท
กจิ กรรมบคุ ลากรภาครฐั 7,519,500 บาท

Animal Feed and Veterinary Products Control

9

รายงานประจำ�ปี 2564

รายงานผลการด�ำเนนิ งานประจำ� ปี 2564

1. การด�ำเนนิ งานเพอื่ การเปดิ ตลาดการคา้ สนิ คา้ ปศสุ ตั ว์ (การน�ำเขา้ -การสง่ ออก) และ
การตรวจรบั รองโรงงานผลติ อาหารสตั ว์ ณ ประเทศตน้ ทาง

การตรวจรบั รองโรงงานผลติ อาหารสตั ว์ ณ ประเทศตน้ ทาง เปน็ ภารกจิ ทส่ี ำ� คญั ของกองควบคมุ อาหารและยาสตั ว์
เพอื่ เปน็ การกำ� กบั ดแู ลคณุ ภาพอาหารสตั วก์ อ่ นการน�ำเขา้ มาผลติ อาหารเลย้ี งปศสุ ตั ว์ หรอื อาหารสตั วเ์ ลยี้ งเพอื่ การจดั จ�ำหนา่ ย
ในประเทศ และการส่งออกไปยังต่างประเทศ เพื่อให้มั่นใจว่าวัตถุดิบอาหารสัตว์ท่ีได้จากสัตว์น�ำเข้าน้ัน มีคุณภาพดีและ
มคี วามปลอดภยั ซ่ึงด�ำเนินการภายใต้ประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ และประกาศกรมปศสุ ตั วท์ เี่ กย่ี วขอ้ งกบั ขน้ั ตอน
การน�ำเข้าอาหารสัตว์ที่ได้จากสัตว์จากต่างประเทศและการตรวจรับรองแหล่งผลิตอาหารสัตว์ ณ ประเทศต้นทาง ซ่ึงผล
การดำ� เนนิ งานมรี ายละเอยี ด ดงั น้ี

1.1 การเปิดตลาดการคา้ สินค้าปศสุ ัตวป์ ระเภทอาหารสัตวเ์ พือ่ การนำ� เขา้ มายงั ประเทศไทย
1.1.1 ประเทศที่มคี วามประสงคข์ อเปดิ ตลาดการคา้ สินคา้ ปศุสัตวม์ จี ำ� นวน 8 ประเทศ ไดแ้ ก่ สาธารณรัฐ
เกาหลี (เกาหลีใต)้ , เมก็ ซโิ ก, โรมาเนยี , ตนู เี ซยี , ไอรแ์ ลนด,์ ชลิ ี, ยูเครน, สวเี ดน รายละเอียดดังตารางด้านลา่ งน้ี

ประเทศ ขอบข่ายสนิ ค้า สถานะ
สาธารณรัฐเกาหลี Poultry processed animal proteins ดำ� เนนิ การเสร็จส้ินแลว้
- Bovine blood by-products meal กำ� ลังอย่รู ะหวา่ งดำ� เนนิ การ
เมก็ ซโิ ก - Bovine plasma powder
โรมาเนีย Processed animal proteins ก�ำลังอย่รู ะหว่างดำ� เนินการ
ตนู ีเซีย Poultry processed animal proteins ก�ำลงั อย่รู ะหวา่ งดำ� เนินการ
- Bovine processed animal proteins กำ� ลงั อยรู่ ะหวา่ งดำ� เนินการ
ไอร์แลนด์ - Ovine processed animal proteins
- Poultry processed animal proteins กำ� ลังอยรู่ ะหว่างดำ� เนินการ
ชิลี - Multi-Species PAPs
ยูเครน - Bovine blood by-products meal กำ� ลังอยรู่ ะหว่างด�ำเนนิ การ
สวเี ดน - Bovine plasma powder ก�ำลังอยรู่ ะหว่างด�ำเนินการ
Poultry processed animal proteins
Feed or animal food ข้อมูล ณ วนั ที่ 30 ธนั วาคม 2564

กองควบคุมอาหารและยาสัตว์ กรมปศุสัตว์

10

ANNUAL REPORT 2021

1.1.2 ประเทศทมี่ คี วามประสงคข์ อรบั การตรวจรบั รองแหลง่ ผลติ อาหารสตั วแ์ บบรายระบบและกรมปศสุ ตั ว์
ได้ดำ� เนินการจัดท�ำ Fact Finding Visit เรียบรอ้ ยแล้ว มจี �ำนวน 6 ประเทศ ได้แก่ เบลเยียม ออสเตรเลยี นวิ ซแี ลนด์ สเปน
สหราชอาณาจกั ร และสหรฐั อเมริกา รายละเอยี ดดังตารางด้านล่างน้ี

ประเทศ ขอบขา่ ยสนิ ค้า สถานะ

เบลเยียม Poultry processed animal proteins ก�ำลังอยรู่ ะหวา่ งดำ� เนนิ การ

ออสเตรเลีย - Meat and bone meal กำ� ลงั อยู่ระหว่างด�ำเนนิ การ
- Tallow
- Blood meal

นิวซีแลนด์ - Bovine meat and bone meal กำ� ลังอยรู่ ะหว่างดำ� เนนิ การ
- Ovine meat and bone meal
- Bovine/Ovine meat and bone meal
- Poultry by-products meal
- Feather meal

สหราชอาณาจักร - Porcine processed animal proteins กำ� ลงั อยรู่ ะหวา่ งด�ำเนินการ
- Poultry meal/Poultry by-products meal
- Feather meal
- Poultry blood meal
- Poultry Fat

สหรฐั อเมรกิ า Non-ruminant rendered meal and blood กำ� ลังอยู่ระหวา่ งดำ� เนินการ
- Porcine meat and bone meal
- Spray-dried porcine plasma
- Poultry meal/Poultry by-products meal
- Feather meal
- Poultry blood meal
- Spray-dried egg powder

สเปน - Poultry processed animal protein ก�ำลงั อยรู่ ะหวา่ งด�ำเนนิ การ
- Porcine processed animal protein

ขอ้ มลู ณ วันที่ 30 ธนั วาคม 2564
1.2 การเปิดตลาดการคา้ สนิ ค้าปศุสตั วป์ ระเภทอาหารสัตว์เพอ่ื การส่งออกจากประเทศไทย
1.2.1 ประเทศปลายทางทีไ่ ทยขอเปิดตลาดเพอื่ การส่งออกอาหารสตั ว์ มีจ�ำนวน 2 ประเทศและ 1 สหภาพ
เศรษฐกิจ ไดแ้ ก่ สาธารณรัฐประชาชนจนี , เม็กซโิ ก และสหภาพยุโรป

Animal Feed and Veterinary Products Control

11

รายงานประจำ�ปี 2564

ประเทศ ขอบข่ายสนิ ค้า สถานะ
ดำ� เนินการเสรจ็ ส้ินแล้ว
สารถนอมคุณภาพอาหารสตั ว์ ชนดิ Pink
Solution (ชือ่ การคา้ Preserve-M) กำ� ลงั อยู่ระหว่างดำ� เนนิ การ

สาธารณรัฐประชาชนจนี สารถนอมคุณภาพอาหารสตั ว์ท่มี ที ม่ี าจาก กำ� ลังอยู่ระหวา่ งด�ำเนนิ การ
กรดแลคตกิ (ขยายขอบขา่ ยการสง่ ออก) กำ� ลงั อยูร่ ะหวา่ งด�ำเนินการ
กำ� ลงั อยูร่ ะหว่างด�ำเนนิ การ
ธญั พืชอาหารสัตว์ ประเภทกากถัว่ เหลอื ง, ขอ้ มูล ณ วันที่ 30 ธันวาคม 2564
กากถวั่ เหลอื งหมกั (Fermented Soybean Meal)

เมก็ ซโิ ก ปลาปน่

สหภาพยุโรป โปรตนี ทางเลือกทีไ่ ด้จากแมลง
สำ� หรับใช้เปน็ อาหารสัตว์

1.3 ผลการด�ำเนินการตรวจรับรองโรงงานผลิตอาหารสตั ว์ ณ ประเทศต้นทาง ระหวา่ งปี 2562-2564
ผลการดำ� เนินงานระหวา่ งปี 2562-2564 มจี ำ� นวนโรงงานผลติ อาหารสัตวแ์ หง่ ใหมท่ ่ีไดร้ บั การตรวจรบั รอง
จำ� นวน 35 โรงงาน โรงงานผลติ อาหารสตั วท์ ีไ่ ดร้ ับการตรวจรับรองเพื่อตอ่ อายุ จ�ำนวน 25 โรงงาน รวมทั้งสน้ิ 60 โรงงาน

1

รปู ที่ 1 แสดงจำ� นวนโรงงานผลติ อาหารสตั ว์ ณ ประเทศตน้ ทาง แยกประเภทตามการตรวจรบั รองใหมแ่ ละการตรวจรบั รอง
เพื่อตอ่ อายุโดยกรมปศสุ ตั ว์ ในช่วงปี 2562-2564

16

14

จานวนโรงงาน 12

10 12
3
8

61 3 676
4
25 3 4 11
0 2 213 สเปน ออสเตรเลยี บราซลิ เบลเยยี ม โปรตุเกส
ฝรั่งเศส เยอรมัน โปแลนด์ จนี อติ าลี ฟินแลนด์ อเมรกิ า

ประเทศผูส้ ่งออก

ตรวจรับรองต่ออายุ ตรวจรับรองใหม่

8 หมายเหตุ : ข้อมูล ณ วันที่ 30 ธนั วาคม 2564

7

ตารางที่ 1 แสดงจ6�ำนวนโรงงานผลิตอาหารสัตว์ ณ ประเทศต5้นทางแห่งใหม่ท่ีได้รับการตรวจรับรองและโรงงานผลิต
อาหาร5สตั ว์ทไี่ ดร้ ับการตรวจรบั รองเพอ่ื ตอ่ อายจุ ากกรมปศุสตั ว์ในปี 26562
จานวนโรงงาน
1. ตตรรววจจรรบับั รรจออ�ำงงนโเพรว2134ง่ือนงตาโร่อนงอใงหาายมนุ ่ผ4ลติ อาหารสตั ว11์ 1031 ประเทศ ตรวจรบั รองต่ออายุ
2. เครอื รัฐออสเตรเลีย, สหรัฐตอรวเจมรบั รริกองาให,มส่ เปน,
2 สหพันธ์สาธารณรฐั บราซลิ

0 รวม 21 โรงงาน สหรฐั อเมรกิ า สเปน 4 ประเทศ
เครอื รฐั ออสเตรเลีย หมาบยราเซหิลตุ : ขอ้ มูล ณ วนั ที่ 30 ธันวาคม 2564

ประเทศผู้ส่งออก หมายเหต:ุ ข้อมลู ณ วนั ท่ี 28 ตุลาคม 2563

กองควบคุมอาหารและยาสัตว์ กรมปศุสัตว์

12จานวนโรงงาน
จานวนโรงงาน
12 รปู AทN่ี 4N Uเแพ11Aส0206842อื่ ดLตงRอ่จ1082406Eฝำ�อรนPาง่ั15เยวศOฝสนโุ รRดง่ั51โเศรยTสงเกย2งอร33าร0มเมนย2นัปอผ33ร1มศลนั สุติโปตั อแ4โลวาปน์แห4ดใล์นนาดรช์ ส่วตัจง2ีนวปจ2ีน์ ีณ25ปต6รอรว2อติจะ2ิตรา2บัาเลลทรี ีอศงตต่อฟฟอินน้นิปาปแแย1ร1รทลลุะะนนเเาททดดงศ์ศ์ ผผตแู้สู้สอรง่อยว่งเอม1เจอ3อมก1ร2ร3อกริก2ับปกกิาราอรงใะหเมสภ่เ36สปทเน63ปตน าออมสอกเอ7ตสารเเรล7ตียรตเลรยีบวรจ6าซบริลรบั 6าซริลเอบลง1เยใเียหบมลม1เยแ่ โียปมลร1ตะุเกกโสปารร1ตุเตกสรวจรบั รอง
ตรวจรับรองตอ่ อายุ ตรวจรบั รองใหม่
8

87 5
6
จานวนโรงงาน 7 5 5 6
6 4
จานวนโรงงาน 6 ตรวจรบั รองต่ออายุ
53 4 1
ตรวจรบั รองใหม่
42 4 3
ตรวจรบั รองต่ออายุ
31 เครือรัฐออสเตรเลีย 12 ตรวจรบั รองใหม่
3
20 บราซิล
สหรฐั อเมริกา สเป2น หมายเหต:ุ ข้อมูล ณ วันที่ 28 ตลุ าคม 2563
1
ประเทศผูส้ ่งออก หมายเบหรตาซุ ิล: ข้อมลู ณ วันท่ี 30 ธันวาคม 2564
0
เครือรัฐออสเตรเลีย สหรฐั อเมรกิ า สเปน

ประเทศผ้สู ง่ ออก หมายเหต:ุ ขอ้ มลู ณ วันที่ 28 ตลุ าคม 2563

รูปที่ 5 อแสาหดางรจส�ำัตนวว์เนลโ้ยี รงงงใานนชผ่วลงปิตีอ12า5ห16า2ร1สัตว์ ณ ประเทศต้นทาง แยกประเภทตามที่มาของวัตถุดิบรายชนิดสัตว์รวมถึง
1
1 12 โรงงานผลิตอาหารสัตว์ที่มาจากสัตวป์ กี
11 1 โรงงานผลิตอาหารสตั ว์ท่มี จี ากสกุ ร
14 โรงงานผลติ อาหารสตั วท์ ี่มาจากโค
1 โรงงานผลิตอาหารสตั วท์ ี่มาจากสตั ว์ปกี -สุกร

โโโรรรโโโงงงรรรงงงงงงาาางงงนนนาาาผผผนนนลลลผผผิิตติตลลลอออิติติตาาาอออหหหาาาาาาหหหรรรสสสาาาตตััตัรรรวววสสสท์ท์์ทัตตัตั ่ีมมีี่ม่ วววาาา์ทท์ท์ จจจี่มี่มม่ี าาาจาีากกกจจสสสากาากตัตุั กกรววส-์์ปปสโกุโคคีกีกัตร--วโสป์คุกีกร-โค
โรงงานผลิตอาหารสตั วท์ ี่มาจากสัตว์ปกี -สุกร
4 12 โรงงานผลติ อาหารสตั วท์ ี่มาจากสัตว์ปกี -โค

โรงงานผลติ อาหารสัตว์ทมี่ าจากสกุ ร-โค
โรงงานผลิตอาหารสตั วท์ ี่มาจากสตั ว์ปีก-สกุ ร-โค

หมายเหตุ : ขอ้ มลู ณ วันที่ 30 ธันวาคม 2564

ตารางท่ี 2 แสดงจ�ำนวนโรงงานผลิตอาหารสัตว์ ณ ประเทศต้นทางแห่งใหม่ที่ได้รับการตรวจรับรองและโรงงานผลิต
อาหารสตั วท์ ี่ได้รับการตรวจรับรองเพ่ือต่ออายุจากกรมปศุสัตวใ์ นปี 2563

จำ� นวนโรงงานผลิตอาหารสตั ว์ ประเทศ
สาธารณรัฐประชาชนจนี , เยอรมนี, โปแลนด์, ฝร่งั เศส,
1. ตรวจรับรองโรงงานใหม่ 11 อติ าลี, สหรัฐอเมรกิ า, สเปน และเครือรัฐออสเตรเลยี

2. ตรวจรบั รองเพ่ือต่ออายุ 12 8 ประเทศ
หมายเหตุ : ขอ้ มูล ณ วันที่ 30 ธันวาคม 2564
รวม 23 โรงงาน

Animal Feed and Veterinary Products Control

โรงงานผลติ อาหารสัตวท ่ีไดรบั การตรวจรับรองเพื่อตอ อายุจากกรมปศสุ ตั วใ นป 2563

จาํ นวนโรงงานผลติ อาหารสัตว ประเทศ 13
1. ตรวจรับรองโรงงานใหม 11 อสาติ ธาาลรี,ณสรหัฐรปัฐรอะเมชราิกชาน,จสีนเ,ปเนยอแรลมะนเค,ี รโปือรรแาฐัลอยนอดงส,เาฝตนรร่งัเปลเศยี รสะ, จำ�ปี 2564
2.ตรวจรับรองเพ่อื ตออายุ 12
รวม 23 โรงงาน 8 ประเทศ

หมายเหต:ุ ขอ มูล ณ วันที่ 30 ธนั วาคม 2564

รูปท่ี 2 แสดงรจูปำ� ทน่ี ว2นแโสรดงงงจาาํ นนผวนลโติ รองงาาหนผาลริตสอตั าวห์ ณารสปตั รวะ ณเทปศรตะน้เททศาตงนทแายงกแปยรกะปเรภะทเภตทาตมามกกาารรตตรวจจรรบั บั รรอองใงหใมหแ มลแ่ ะละการตรวจรบั รอง
เพือ่ ตก่อาอราตยรวุโจดรยับกรรอมงเปพือ่ศตสุ อัตอวา์ยใุโนดยชกว่ รงมปปี ศ2ุส5ตั 6ว3 ในชว งป 2563

62

จำนวนโรงงำน 5 5 2
จํานวนโรงงาน62 5

4

5
32

4 2 ตรวจรับรองเพอ่ื ต่ออายุ
2 1 ตรวจรับรองใหม่

33 2 ตรวจรับรองเพ่ือต่ออายุ
12 ตรวจรับรองใหม่
22
21 1
03
12

1 2 22
1 1

0

ประเทศผู้ส่งออก หมายเหต:ุ ขอ มูล ณ วนั ท่ี 30 ธันวาคม 2564
ประเทศผู้ส่งออก
หมายเหตุ : ข้อมูล ณ วันที่ 30 ธนั วาคม 2564

รปู ท่ี 3 แสดงจ�ำนวนโรงงานผลิตอาหารสัตว์ ณ ประเทศต้นทาง แยกประเภทตามท่ีมาของวัตถุดิบรายชนิดสัตว์รวมถึง
อาหารสัตวเ์ ล้ยี ง ในปี 2563

11 1 4 โรงงานผลิตอาหารสตั ว์ท่มี าจากสกุ ร
1 โรงงานผลิตอาหารสัตวท์ ่มี าจากสัตวป์ ีก
โรงงานผลติ อาหารสตั ว์ทีม่ จี ากโค
4 โรงงานผลติ อาหารสัตวท์ ม่ี าจากสตั ว์ปีก-สุกร
โรงงานผลติ อาหารสัตว์ทีม่ าจากสัตว์ปีก-โค
11 โรงงานผลติ อาหารสตั วเ์ ลยี้ งทม่ี ีส่วนผสมของโค
โรงงานผลติ อาหารขบเคี้ยว/อาหารว่างสาหรับสัตวเ์ ลยี้ ง

หมายเหตุ : ข้อมลู ณ วันท่ี 30 ธันวาคม 2564

ตารางที่ 3 แสดงจำ� นวนโรงงานผลติ อาหารสตั ว์ ณ ประเทศตน้ ทางทอ่ี ยรู่ ะหวา่ งการดำ� เนนิ การตรวจรบั รองใหมต่ รวจรบั รอง
เพ่อื ต่ออายุจากกรมปศุสตั วใ์ นปี 2564

จ�ำนวนโรงงานผลิตอาหารสตั ว์ ประเทศ
ฟินแลนด์ โปแลนด์ จนี ออสเตรยี เบลเยยี ม เยอรมนี
1. ตรวจรับรองโรงงานใหม่ 13
โปรตุเกส ฝรั่งเศส สหรัฐอเมริกา
2. ตรวจรบั รองเพือ่ ตอ่ อายุ 3 9 ประเทศ

รวม 16 โรงงาน หมายเหตุ : ขอ้ มูล ณ วนั ที่ 30 ธนั วาคม 2564

กองควบคุมอาหารและยาสัตว์ กรมปศุสัตว์

14

ANNUAL REPORT 2021

รูปที่ 6 กราฟแสดงจำ� นวนโรงงานผลติ อาหารสตั ว์ ณ ประเทศต้นทางท่อี ยรู่ ะหว่างการตรวจรับรอง แยกประเภทตามการ
ตรวจรับรองใหมแ่ ละการตรวจรับรองเพอื่ ตอ่ อายโุ ดยกรมปศุสตั ว์ ในชว่ งปี 2564 3

83

จานวนโรงงาน 6 7

จานวนโรงงาน84

62 2
โปแลนด์
40 1 1 1 1 อเมรกิ า 7ออสเ1ตรเลยี 1 1
จีน ฟินแลนด์ เบลเยียม โปรตเุ กส
2 ฝร่งั เศส เยอรมนั
2ตรวจรับรองตอ่ อ1ายุประเทศผ้สู ่งต1อรวอจกรับรองใหม่
01 1 111

ฝร่งั เศส เยอรมัน โปแลนด์ จีน ประฟเทินศแผลู้สน่งดอ์ หอมกาอยเเมหรตกิ ุ :าข้อมอลูอสณเตวรันเลทียี่ 30เบธันลวเยาคียมม256โ4ปรตเุ กส

รูปท่ี 7 ขกอรางฟวตัแถสดุดิบงจรำ�านยชวนนโดิ รสงัตงาวน์รวผมลถิตึงออาาหหาารรสสัตัตวว์ ์เณลยี้ ป1งรใะนเทช่วศงตปน้ ี4ท25าง6ท4อี่ ยู่ระหว่างการตรวจรับรอง แยกประเภทตามทม่ี า

11

1
4

โรงงานผลิตอาหารสตั ว์ทม่ี าจากสุกร 11โรงงานผลิตอาหารสัตว์ที่มาจากสัตวป์ กี โรงงานผลติ อาหารสตั วท์ ีม่ าจากโค

จานวน lot การตรวจพบปญั หาการนาเข้าอาหารสตั ว์จากประเทศตน้ ทาง
โรงปงานี 2ผล5ติ 6อ1าห-า2ร5สตั6ว4์ที่มาจากสตั วป์ ีก
20 โรง1ง9านผลิตอาหารสัตว์ทม่ี าจากสุกร โรงงานผลิตอาหารสตั วท์ ี่มาจากโค

18 หมายเหตุ : ข้อมลู ณ วันที่ 30 ธันวาคม 2564
16

จานวน lot ่ีทตรวจพบ 14

12
10 9
จanาdนVวeนterilnoatryก5Pาroรdตucรt0วs Cจoพntบroปl ัญ3 หปาี 2ก5า26รน1-า2เข50 6า้ อ4าห0ารสตั ว์จา3กประ5เทศต1น้ ทาง4
8 Feed
6
4 19
Anima2l
การปนเป้อื นดเี อน็ เอสตั วเ์ คี้ยวเอื้อง การปนเป้อื นเมลามีนและอนุพันธ์ การเปนเปื้อนแซลโมเนลลา
20 0

15

รายงานประจำ�ปี 2564

ภาพแสดงการตรวจรับรองโรงงาน ณ ประเทศผ้ผู ลติ ต้นทาง

กองควบคุมอาหารและยาสัตว์ กรมปศุสัตว์

16

ANNUAL REPORT 2021

1.4 จากสถานการณ์ของโรคติดเช้ือไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) ที่มีการแพร่ระบาดไปทั่วโลกและส่ง
ผลกระทบต่อการเดนิ ทางไปตรวจรับรองแหลง่ ผลิตอาหารสัตวค์ วบคุมเฉพาะ ณ ประเทศต้นทาง ดว้ ยเหตุน้กี รมปศุสตั วโ์ ดย
หนว่ ยงานทเ่ี กยี่ วขอ้ งจงึ ไดจ้ ดั ทำ� ประกาศกรมปศสุ ตั ว์ เรอ่ื ง กำ� หนดเงอ่ื นไข และระยะเวลาการผอ่ นผนั การนำ� เขา้ อาหารสตั ว์
ควบคมุ เฉพาะจากแหลง่ ผลติ ตน้ ทาง กรณีเจ้าหนา้ ท่ีกรมปศสุ ตั ว์ไม่สามารถเดนิ ทางไปตรวจรับรองแหล่งผลติ ได้ พ.ศ. 2563
โดยมแี ผนการตรวจรับรองโรงงานผลติ อาหารสัตว์ ณ ประเทศต้นทาง ผา่ นรูปแบบ Virtual (online) audit น�ำร่องระยะท่ี
1 ระหว่างปี 2563-2564 และแผนการด�ำเนนิ งานระยะในปี 2564-2565 ดงั น้ี
ตารางท่ี 4 แสดงแผนการดำ� เนนิ การตรวจรบั รองโรงงานผลติ อาหารสตั ว์ ณ ประเทศตน้ ทาง ผา่ นรปู แบบ Virtual (online)

audit นำ� ร่องระยะที่ 1ระหวา่ งปี 2563-2564

ประเทศ ประเภทโรงงาน ชนดิ สนิ ค้า จ�ำนวน ความคืบหนา้
โรงงาน

ฟนิ แลนด์ ขยายขอบขา่ ย Bovine processed animal proteins 1 อยรู่ ะหวา่ งการประสานกบั หนว่ ย
การตรวจรบั รอง (Cat.3 Bovine meat and bone meal) งานภาครัฐของฟินแลนด์และ
โรงงานผู้ผลิตในการก�ำหนดวัน
และแผนการตรวจรบั รองฯ

โปแลนด์ ตรวจรบั รองใหม่ Porcine processed animal proteins 1 ตรวจรับรองฯ โดยใช้รูปแบบ
(Cat.3 Porcinemeat and bone meal) Virtual (online) audit ทั้งน้ี
อยู่ระหว่างการพิจารณาข้อแก้ไข
และเอกสารท่ีเก่ียวข้องโดยคณะ
ผู้ตรวจรับรองและจัดท�ำรายงาน
ผลการตรวจฯ เพ่ือเสนอคณะทบ
ทวนฯ ตอ่ ไป

จีน ตรวจรับรองใหม่ Palatability enhancers from poultry 1 ตรวจรับรองฯ โดยใช้รูปแบบ
Virtual (online) audit และได้
เสนอผลการพจิ ารณาในทปี่ ระชมุ
คณะทบทวนฯ ท้ังนี้อยู่ระหว่าง
การชี้แจงข้อซักถามของคณะ
กรรมการทบทวนฯ และจัดท�ำ
รายการผลการตรวจเพื่อเสนอกรมฯ
ต่อไป



Animal Feed and Veterinary Products Control

17

รายงานประจำ�ปี 2564

ภาพแสดงการตรวจรบั รองโรงงานผลิตอาหารสตั ว์ ณ ประเทศตน้ ทาง
ผ่านรูปแบบ Virtual (online) audit

กองควบคุมอาหารและยาสัตว์ กรมปศุสัตว์

18

ANNUAL REPORT 2021

กองควบคุมอาหารและยาสัตว์ได้ด�ำเนินการประสานผ่านหน่วยงานภาครัฐของประเทศต้นทางเพื่อจัดส่ง
แบบสอบถามการตรวจรบั รองโรงงาน (Facility Inspection Checklist) สำ� หรบั โรงงานผลติ อาหารสตั วท์ แ่ี จง้ ความประสงค์
ขอรับการตรวจจากกรมปศุสัตว์ ตามรายละเอียดในตารางท่ี 5 ซ่ึงมีจ�ำนวน 13 โรงงาน คาดว่าจะสามารถด�ำเนินการให้
แลว้ เสรจ็ ไดภ้ ายในปี 2565
ตารางท่ี 5 แสดงแผนการดำ� เนนิ การตรวจรบั รองโรงงานผลติ อาหารสตั ว์ ณ ประเทศตน้ ทาง ผา่ นรปู แบบ Virtual (online)

audit น�ำร่องระยะที่ 2 ระหวา่ งปี 2564-2565

ประเทศ ชนิดสนิ ค้า จ�ำนวน
โรงงาน
ออสเตรีย Poultry processed animal proteins (Poultry by-products meal)
เบลเยยี ม Porcine processed animal proteins (Cat.3 Porcine MBM) 1
เยอรมนี Porcine processed animal proteins (Cat.3 Porcine MBM) 1
Poultry processed animal proteins (Cat.3 Poultry blood by-products meal, 1
โปแลนด์ Poultry plasma powder) 1
Porcine processed animal proteins (Cat.3 Porcine MBM)
โปรตเุ กส Poultry processed animal proteins (Egg Powder) 1
ฝรัง่ เศส Poultry by-products meal, Feather meal 1
สหรัฐอเมริกา 7

2. เจรจาและท�ำขอ้ ตกลง เงอื่ นไขการน�ำเขา้ -สง่ ออกสนิ คา้ ปศสุ ตั ว์ ประเภทอาหารสตั ว์
และวตั ถอุ นั ตรายดา้ นการปศสุ ตั ว์

กรมปศสุ ตั วไ์ ดม้ ปี ระกาศกรมปศสุ ตั ว์ เรอ่ื ง ขน้ั ตอนการนำ� เขา้ อาหารสตั วท์ ไ่ี ดจ้ ากสตั วจ์ ากตา่ งประเทศ พ.ศ. 2562
เพอ่ื ใหก้ ารด�ำเนนิ การน�ำเข้าอาหารสตั ว์ทไี่ ดจ้ ากสัตว์จากต่างประเทศ เป็นไปในแนวทางเดียวกัน รวมถึงเป็นการปอ้ งกัน
ไม่ให้โรคระบาดสัตว์มีโอกาสแพร่กระจายเข้ามาในประเทศ ซ่ึงในขั้นตอนการเปิดตลาดการน�ำเข้าอาหารสัตว์
เจ้าหน้าที่ภาครฐั ต้องดำ� เนินการเจรจาตกลงร่างหนงั สือรบั รอง (Health certificate) ตามเงือ่ นไขการนำ� เข้าที่กำ� หนดไว้
ซง่ึ ผลการดำ� เนนิ การเจรจาเพอ่ื ตกลงรปู แบบหนงั สอื รบั รองสขุ ภาพ (Health certificate) ระหวา่ งภาครฐั เพอื่ นำ� เขา้ หรอื
สง่ ออกอาหารสัตว์ ระหวา่ งปี 2561 -2564 โดยมีประเทศทเี่ สนอร่างหนงั สือรบั รองสุขอนามยั (Veterinary Certificate
of Health) โดยมรี ายละเอียด ดังน้ี คือ

2.1 กรณีการเจรจาตกลงรปู แบบหนงั สอื รับรองสขุ ภาพ (Health certificate) เพอื่ การน�ำเขา้ อาหารสตั ว์
เขา้ มาประเทศไทยในระหวา่ งปี 2560-2564 ด�ำเนินการทง้ั หมด 15 ประเทศ 28 ฉบบั ดำ� เนนิ การเสรจ็ สนิ้ แล้ว 10 ฉบับ
และอยู่ระหว่างการดำ� เนนิ การ 18 ฉบบั รายละเอียดดงั นี้

Animal Feed and Veterinary Products Control

19

รายงานประจำ�ปี 2564

ตารางท่ี 5 แสดงผลการด�ำเนินงานการเจรจาตกลงรูปแบบหนังสือรับรองสขุ ภาพ (Health certificate)
เพ่ือการน�ำเขา้ อาหารสตั วเ์ ขา้ มาประเทศไทยในระหวา่ งปี 2560-2564

ลำ� ดบั ประเทศ ประเภทสินคา้ การดำ� เนนิ การ
1 มาเลเซยี ขนสตั วป์ ีกปน่ ดำ� เนินการเสร็จสิน้ แล้ว
2 ฟินแลนด์ โปรตนี แปรรปู จากสัตว์ปีก (ผลพลอยไดจ้ ากสตั วป์ ีกปน่ ) ดำ� เนินการเสร็จสิ้นแลว้
3 เดนมารก์ โปรตนี แปรรปู จากโค อยรู่ ะหว่างการเจรจา
โปรตีนแปรรปู จากสุกร อยรู่ ะหว่างการเจรจา
โปรตนี แปรรูปจากสุกร ด�ำเนนิ การเสรจ็ สน้ิ แล้ว
ปลาปน่ ทม่ี ีส่วนผสมของอที อกซคี วิน ดำ� เนินการเสรจ็ สิ้นแล้ว
อาหารสตั ว์ทม่ี นี มเป็นสว่ นผสม อยู่ระหวา่ งการเจรจา

4 ฝรั่งเศส โปรตีนแปรรูปจากสตั ว์ อยู่ระหวา่ งการเจรจา
อาหารสัตว์เลย้ี งแปรรปู และอาหารสุนัขขบเคีย้ ว อยู่ระหวา่ งการเจรจา
5 เนเธอร์แลนด์ โปรตนี แปรรปู จากสัตวป์ ีก (เน้ือสตั วป์ กี ปน่ ผลพลอยได้จากสัตว์ อยรู่ ะหวา่ งการเจรจา
ปีกป่น และขนสัตวป์ ีกปน่ ) ที่ไมไ่ ด้มแี หลง่ ก�ำเนดิ จากประเทศ
เนเธอร์แลนด์
โปรตีนแปรรปู จากสุกร (เน้ือสุกรปน่ เน้ือและกระดกู ปน่ ประเภท อยู่ระหวา่ งการเจรจา
ที่ 3) ที่ไม่ได้มีแหล่งกำ� เนดิ จากประเทศเนเธอรแ์ ลนด์
6 อิตาลี อาหารสตั ว์เล้ยี งกระปอ๋ ง ด�ำเนนิ การเสรจ็ สน้ิ แล้ว
อาหารสัตวเ์ ลี้ยงแปรรูปนอกเหนอื จากอาหารสัตว์เล้ยี งกระปอ๋ ง ดำ� เนนิ การเสร็จสิ้นแล้ว
7 บราซิล โปรตีนแปรรปู จากสตั วป์ ีก ด�ำเนินการเสรจ็ สิ้นแล้ว
โปรตนี แปรรปู จากโค ด�ำเนนิ การเสรจ็ สนิ้ แลว้
โปรตีนแปรรปู จากสกุ ร ด�ำเนินการเสรจ็ สิ้นแลว้
8 แคนาดา โปรตีนแปรรปู จากสัตวป์ ีก (ผลพลอยไดจ้ ากสัตวป์ กี ป่น เนอ้ื สตั ว์ อยู่ระหว่างการเจรจา
ปกี ป่น เลอื ดสตั ว์ปีกป่น ไขมันจากสตั ว์ปีก สารปรุงแต่งกลนิ่ /รส
จากสัตวป์ กี ไขผ่ ง)
9 โปรตุเกส โปรตีนแปรรปู จากสตั วป์ ีก อยรู่ ะหว่างการเจรจา
10 แอฟริกาใต้ อาหารสัตว์เล้ียงแปรรปู นอกเหนอื จากอาหารสัตวเ์ ล้ียงกระปอ๋ ง อยู่ระหว่างการเจรจา
11 สหราช โปรตนี แปรรปู จากสัตว์ปกี (ผลพลอยไดจ้ ากสตั ว์ปีก, ขนสัตวป์ กี อยรู่ ะหวา่ งการเจรจา
อาณาจกั ร ป่น, ไขมันสตั วป์ กี , เลอื ดสตั วป์ ีกป่น)
12 สหรฐั อเมรกิ า เลือดโคป่น, พลาสมาโคป่น ดำ� เนินการเสรจ็ สน้ิ แลว้
ไขผ่ งส�ำหรับอาหารสตั ว์ อยู่ระหวา่ งการเจรจา
13 สาธารณรฐั ไดแคลเซยี มฟอสเฟตทไี่ ด้จากกระดูกโค อยรู่ ะหว่างการเจรจา
ประชาชนจีน สารปรุงแตง่ กลิน่ รสทีไ่ ด้จากสตั วป์ กี อย่รู ะหว่างการเจรจา
อาหารสตั ว์เลี้ยง (pet food) อยรู่ ะหวา่ งการเจรจา
14 โปแลนด์ โปรตีนแปรรปู สตั ว์ปกี อยรู่ ะหว่างการเจรจา
โปรตนี แปรรูปสกุ ร อยรู่ ะหว่างการเจรจา
15 เยอรมนั ผลพลอยไดจ้ ากเลอื ดโค และ พลาสมาผงจากโค อยู่ระหวา่ งการเจรจา

กองควบคุมอาหารและยาสัตว์ กรมปศุสัตว์

20

ANNUAL REPORT 2021

2.2 กรณกี ารเจรจาตกลงรูปแบบหนังสอื รบั รองสุขภาพ (Health certificate) เพ่ือการส่งออกอาหารสตั ว์
จากประเทศไทย ในระหวา่ งปี 2560-2564 ดำ� เนนิ การทั้งหมด 4 ประเทศ 4 ฉบับ ดำ� เนินการสง่ รา่ งหนังสือรบั รองสขุ ภาพ
ดำ� เนินการเสรจ็ สิน้ 2 ฉบบั รอประเทศปลายทางตอบรบั 2 ฉบบั รายละเอียด ดังน้ี

ตารางที่ 6 แสดงผลการด�ำเนินงานการเจรจาตกลงรปู แบบหนงั สือรบั รองสุขภาพ (Health certificate)
เพอ่ื การส่งออกอาหารสตั วเ์ ขา้ มาประเทศไทยในระหว่างปี 2560-2564

ลำ� ดบั ประเทศ ประเภทสินค้า การด�ำเนินการ
1 แอฟริกาใต้ ปลาปน่ รอปลายทางตอบตกลงรูปแบบ HC
2 เม็กซิโก ปลาป่น รอปลายทางตอบตกลงรูปแบบ HC
3 สาธารณรฐั โปรตีนแปรรูปจากสตั ว์ปีกและสุกร ดำ� เนินการเสรจ็ ส้ินแล้ว
เกาหลี
4 สหราช น�ำ้ นง่ึ ปลา ดำ� เนินการเสรจ็ สน้ิ แล้ว
อาณาจักร

ภาพแสดงการประชุมหารอื ประเด็นการค้าระหวา่ งภาครัฐ

Animal Feed and Veterinary Products Control

21

รายงานประจำ�ปี 2564

3. การตรวจสอบอาหารสตั วน์ �ำเขา้ ณ ดา่ นตรวจสอบอาหารสตั ว์

การน�ำเข้าอาหารสัตว์จากต่างประเทศจะต้องมีตรวจสอบความถูกต้องของเอกสารและเจ้าหน้าที่ด่านตรวจสอบ
อาหารสตั วส์ มุ่ เกบ็ ตวั อยา่ งอาหารสตั วเ์ พอ่ื ตรวจวเิ คราะหท์ างหอ้ งปฏบิ ตั กิ ารตามแผนการเฝา้ ระวงั ประจ�ำปี โดยผลการดำ� เนนิ
การเก็บตัวอยา่ งอาหารสตั วน์ �ำเข้า ปีงบประมาณ 2564 รายละเอยี ดดังน้ี

ตรวจวเิ คราะห์ จ�ำนวนตัวอย่าง พบ
DNA Ruminant 138 -
Melamine และอนุพันธก์ ลมุ่ Melamine 39 -
Aflatoxin 565 -
โปรตนี ไขมนั กาก ความช้นื เถ้า 469 -
Salmonella 75 4
Enterobacteriaceae 7 -
Chlorpyrifos 69 -
Glyphosate 61 -
Paraquat 75 -
กมั มันตภาพรงั สี 97 -
การปลอมปน 9 -
ปริมาณเชอื้ รา 38 -
โลหะหนกั 6 -
1,648 4
รวม

เมอ่ื มกี ารสมุ่ เกบ็ ตวั อยา่ งอาหารสตั วต์ ามพระราชบญั ญตั คิ วบคมุ คณุ ภาพอาหารสตั ว์ พ.ศ. 2558 เชน่ การตรวจพบ
การปนเปอ้ื นดเี อน็ เอสตั วเ์ คยี้ วเออ้ื ง การตรวจพบการปนเปอ้ื นสารกลมุ่ เมลามนี และอนพุ นั ธเ์ มลามนี จะตอ้ งดำ� เนนิ การระงบั การนำ�
เข้าช่ัวคราว ท้ังนี้กลุ่มควบคุมการน�ำเข้า-ส่งออกอาหารสัตว์จะด�ำเนินการติดต่อภาครัฐต้นทางเพ่ือประสานงานเพื่อแจ้งผล
ทางห้องปฏิบัติการ ขอให้ด�ำเนินการสอบสวนหาสาเหตุ รวมทั้งแจ้งมาตรการป้องกันและการควบคุม มายังกรมปศุสัตว์
เพ่ือพิจารณาในการยกเลิกระงับการน�ำเข้า (กรณีตรวจพบการปนเปื้อนดีเอ็นเอสัตว์เค้ียวเอื้อง และการปนเปื้อนสารกลุ่ม
เมลามีนและอนุพันธ์เมลามีน) หรือแจ้งเตือนประเทศต้นทางเพื่อเป็นการเฝ้าระวัง ควบคุม ก�ำกับดูแลในการส่งออกมายัง
ประเทศไทยในคร้งั ถดั ไป (กรณีการตรวจพบเชือ้ แซลโมเนลลา) ซ่งึ ตัง้ แต่ปี 2561-2564 ตรวจพบการปนเป้อื นในอาหารสตั ว์
ทั้งหมด 51 ครงั้ ดงั น้ี
1. ตรวจพบการปนเปื้อนดีเอน็ เอสัตวเ์ คย้ี วเอื้องทั้งหมด 33 ครง้ั ดำ� เนินการระงับการยกเลกิ แลว้ 24 ครง้ั คิดเป็น
ร้อยละ 72.73
2. ตรวจพบการปนเปอ้ื นสารกลมุ่ เมลามนี และอนพุ นั ธเ์ มลามนี 5 ครงั้ ทง้ั หมดอยรู่ ะหวา่ งรอผลการสอบสวนจาก
เจา้ หน้าทภ่ี าครัฐตน้ ทาง
3. ตรวจพบการปนเปอ้ื นเชอื้ แซลโมเนลลา 13 ครงั้ เจา้ หนา้ ทภ่ี าครฐั ตน้ ทางตอบผลการสอบสวนหาสาเหตุ 9 ครง้ั
คิดเป็นรอ้ ยละ 75.00

กองควบคุมอาหารและยาสัตว์ กรมปศุสัตว์

22 โรงงานผลติ อาหารสตั วท์ ี่มาจากสุกร โรงงานผลิตอาหารสตั วท์ มี่ าจากสัตวป์ กี โรงงานผลติ อาหารสัตว์ทม่ี าจากโค

ANNUAL REPORT 2021

กราฟ แสดงจำ� จนาวนนวloนt ทloี่ตtรวกจาพรบตปรัญวหจาพกบารปนัญำ� เหขป้าาี อ2กา5าห6ราน1รส-า2ตัเข5วจ์6้าาอ4กาปหราะรเทสศัตตว้นจ์ ทาากงปปี ร2ะ5เ6ท1ศ-2ต5้น64ทาง

จานวน lot ี่ทตรวจพบ 20 19 5 4
18 3
16 32
14 00 1
12
10 9 การปนเป้ือนเมลามนี และอนุพันธ์ การเปนเปือ้ นแซลโมเนลลา
8
65
4
20
0

การปนเป้อื นดเี อ็นเอสัตว์เคี้ยวเอือ้ ง

ปี 2561 ปี 2562 ปี 2563 ปี 2564 หมายเหตุ: ขอ้ มูล ณ วันท่ี 30 ธันวาคม 2564

หมายเหตุ : ขอ้ มลู ณ วันท่ี 30 ธนั วาคม 2564

ภาพแสดงการเกบ็ ตวั อย่างอาหารสัตว์ ณ ดา่ นน�ำเข้าอาหารสัตว์

Animal Feed and Veterinary Products Control

23

รายงานประจำ�ปี 2564

4. การด�ำเนนิ งานเกย่ี วกบั การสง่ ออกอาหารสตั ว์
4.1 การตรวจรบั รองสถานประกอบการเพ่อื การส่งออก
ตามประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เร่ือง กำ� หนดชอ่ื ประเภท หรอื ชนิดของใบรบั รองตามกฎหมาย
วา่ ดว้ ยการควบคุมคณุ ภาพอาหารสตั ว์ ตลอดจนหลกั เกณฑ์ วธิ ีการ และเง่ือนไขการขอใบรบั รองการต่ออายใุ บรบั รอง พ.ศ.
2560 และประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เรอื่ ง กำ� หนดหลกั เกณฑ์ วธิ กี าร และเงอื่ นไขใหผ้ ผู้ ลติ ตอ้ งปฏบิ ตั ใิ นการผลติ
อาหารสตั ว์ควบคุมเฉพาะเพือ่ การสง่ ออก พ.ศ. 2560
ในปีงบประมาณ 2564 คณะท�ำงานฯ ได้ด�ำเนินการตรวจสอบสถานประกอบการผลิตอาหารสัตว์เพื่อการ
ส่งออกผ่านระบบออนไลน์ ซ่ึงเป็นการตรวจสอบกรณีท่ีต้องด�ำเนินการตรวจสอบตามพระราชบัญญัติควบคุมคุณภาพ
อาหารสตั ว์ จำ� นวนทง้ั หมด 11 แหง่ เพอ่ื ประกอบการขอหนงั สอื รบั รองสขุ ภาพ (Certificate of Health) 7 แหง่ เพอ่ื ประกอบการ
ขอหนังสือรบั รองการขายภายในประเทศ (Certificate of Free Sale) 3 แหง่ และ เพ่ือตอบแบบสอบถามโรควัวบา้ (BSE)
1 แห่ง

ภาพแสดงการตรวจสอบสถานประกอบการเพ่อื การส่งออกอาหารสัตว์

กองควบคุมอาหารและยาสัตว์ กรมปศุสัตว์

24

ANNUAL REPORT 2021

4.2 การออกหนงั สือรบั รองเพ่ือประกอบการออกสง่ อาหารสตั ว์
4.2.1 หนังสอื รบั รองสขุ ภาพ (Certificate of Health)
ปจั จบุ นั การสง่ ออกอาหารสตั ว์ เพอื่ ใหไ้ ดม้ าตรฐานตามมาตรการสขุ อนามยั และสขุ อนามยั พชื (Sanitary
and Phytosanitary measure : SPS) ประเทศผูน้ ำ� เข้าจะกำ� หนดระดบั ความปลอดภยั และการตรวจสอบมาตรฐานสินคา้
น�ำเข้าให้สอดคล้องกับมาตรฐานระหว่างประเทศเพ่ือปกป้องและคุ้มครองชีวิตและสุขภาพของประชากร พืช สัตว์ภายใน
ประเทศของตน ในด้านที่เกี่ยวข้องกับความเสี่ยงในการบริโภคหรือเส่ียงต่อโรคที่เกิดจากสิ่งมีชีวิตท่ีติดมากับพืช สัตว์และ
ผลติ ภณั ฑร์ วมทงั้ สารเจอื ปนในอาหาร สารพษิ หรอื จลุ นิ ทรยี ท์ เี่ ปน็ พาหะของโรค จงึ จำ� เปน็ ทผ่ี สู้ ง่ ออกตอ้ งมหี นงั สอื รบั รองสขุ ภาพ
(Certificate of Health) เพ่ือแสดงถงึ ความปลอดภยั ของอาหารสัตว์ที่สง่ ออกโดยมหี ลักฐานทางวิทยาศาสตร์มารองรับ
ผลการด�ำเนนิ งานออกหนังสือรับรองสุขภาพ ระหว่างปี พ.ศ. 2562-2564 แยกตามประเภทวตั ถดุ ิบ
อาหารสตั วส์ ำ� หรบั ปศสุ ตั ว์ ประเภทวตั ถทุ ผี่ สมแลว้ สำ� หรบั ปศสุ ตั ว์ ประเภทอาหารเสรมิ สำ� หรบั สตั ว์ และอนื่ ๆ มรี ายละเอยี ด ดงั น้ี

ตารางแสดง จ�ำนวนหนงั สอื รบั รองสขุ ภาพ (ฉบับ) แยกประเภทตามประเภทอาหารสัตว์


ประเภท ปี 2562 ปี 2563 ปี 2564

ประเภทวัตถดุ ิบอาหารสัตวส์ �ำหรับปศุสตั ว์ เช่น ปลาปน่ , อาทรีเมียร์ 601 828 597
703
ประเภทวตั ถุทผ่ี สมแล้วส�ำหรบั ปศสุ ตั ว์ เช่น พรมี ิกซ์, หัวอาหาร, 689 605
อาหารส�ำเรจ็ รปู

ประเภทอาหารเสรมิ สำ� หรบั สตั ว์ เช่น เสรมิ โปรตีน, เสริมไขมัน, 355 80 68
เสริมวติ ามนิ , เสริมแรธ่ าตุ 330 335
1,843 41,703
อ่นื ๆ 276

รวม 1,921

หมายเหตุ อ่นื ๆ หมายถงึ สารปรงุ แตง่ กลน่ิ รส สารถนอมคุณภาพ สารก่อรปู

สถิต ิ การยนื่ ค�ำขอหนังสสือถรติับกิราอรงยส่นืขุ ภคาาพขอ(หCeนrังtสifiอื cรaับteร2อo5งf6ส2Hุข-eภ2aา5lพ6th4)(Cปeี 2rt5if6i2ca-te25o6f4Health) ปี

900 828

จานวนห ันงสือรับรอง (ฉ ับบ) 800 597 689 703
700 601 605
600

500

400 355 330 335
300 276

200
100 80 68

0 วัตถทุ ่ผี สมแล้ว อาหารเสริม อนื่ ๆ
วัตถดุ ิบอาหารสตั ว์ สาหรบั ปศสุ ตั ว์ สาหรับสัตว์
สาหรับปศสุ ตั ว์

ปี 2562 ปี 2563 ปี 2564

หมายเหตุ : ข้อมูล ณ วันท่ี 30 ธนั วาคม 2564

Animal Feed and Veterinary Products Control

สถติ กิ ารยนื่ คาขอหนังสือรับรองการขายภายในประเทศ

25

รายงานประจำ�ปี 2564

4.2.2 หนงั สือรบั รองการขายภายในประเทศ (Certificate of free sale)
วัตถุดิบ ประเภทวัตถุที่ผสมแล้ว ประเภทอาหารเสริมส�ำหรับสัตว์ วัตถุที่เติม อื่นๆ4 และส่ือ
มีรายละเอยี ด ดังน้ี

ตารางแสดง จ�ำนวนสหถนติ ังกิสือารรับยน่ืรอคงาสขขุ อภหาพนงั (ฉสบอื บัร)ับแรยอกงปสรุขะภเภาทพต(าCมeปrรtะiเfภicทaอtาeหoารfสHัตวe์ alth) ปี
2562-2564
900 ป8ร28ะเภท ปี 2563 ปี 2564
ปี 2562 43
276
วัตถดุ บิ 800 689 703 50 77 73
700 601 605 490 271 20
วตั ถทุ ผ่ี สมแล60้ว0จานวนห ันง ืสอรับรอง (ฉ ับบ) 597 14
3
500 429

อาหารเสริมส40ำ� 0หรบั สตั ว์ 86 355 55 330 335
276
300 67
80 68 57
วตั ถทุ ี่เติม 200
83 27
อ่ืนๆ 100 - อาหารเสริม - อน่ื ๆ
0
สื่อ วัตถุดบิ อาหารสัตว์ วัตถุทผ่ี สมแล้ว สาหรบั สัตว์
สาหรบั ปศสุ ตั ว์ สาหรับปศุสัตว์

รวม 776ปี 2562 ปี 2563 ปี 2564 487

หมายเหตุ อน่ื ๆ หมายถงึ สารปรุงแตง่ กลน่ิ รส สารถนอมคณุ ภาพ สารก่อรูป และส่อื อาหารสตั ว์

สถิต ิ การย่นื คำ� ขอหนังสอื รบั รองสกถาติรขิกาายรยภื่นายคใานขปอรหะนเงัทสศือ(รCับeรrอtiงfกicาaรtขeาoยfภาFยreในeปSรaะlเeท)ศปี 2562 - 2564
(Certificate of Free Sale) 2562-2564

600
500 490

จำนวนหยัง ืสอ ัรบรอง (ฉบับ) 400
300 271 276

200 86 55 73 67 57 20 83 003
100 50 77 43 27 14

0

ปี 2562 ปี 2563 ปี 2564

หมายเหตุ : ขอ้ มลู ณ วนั ที่ 30 ธนั วาคม 2564

กองควบคุมอาหารและยาสัตว์ กรมปศุสัตว์

26

ANNUAL REPORT 2021

4.2.3 การด�ำเนนิ การตรวจสอบการโหลดสินค้ากอ่ นการส่งออก
ดว้ ยปจั จบุ นั อตุ สาหกรรมการผลติ อาหารสตั วข์ องไทยมแี นวโนม้ ในการสง่ ออกเพม่ิ มากขน้ึ ซง่ึ แสดงถงึ
ความมศี กั ยภาพการผลติ สนิ คา้ ใหม้ คี ณุ ภาพทด่ี ี กองควบคมุ อาหารและยาสตั วจ์ งึ เขม้ งวดในการกำ� กบั ดแู ลคณุ ภาพ มาตรฐาน
อาหารสตั วท์ ีส่ ่งออกไปยงั ประเทศคู่คา้ ใหเ้ ป็นไปตามพระราชบญั ญัติควบคุมคุณภาพอาหารสตั ว์ พ.ศ.๒๕๕๘ และตามข้อ
กำ� หนดของประเทศค่คู า้ ตลอดจนขั้นตอน การบรรจุ การโหลด และการขนส่ง เปน็ ตน้ ใหเ้ ปน็ ไปตามรายการทีแ่ จ้งสง่ ออก
เพื่อปอ้ งกันการมสี ินค้าอ่นื ปะปนไปกบั อาหารสัตวท์ ี่สง่ ออก
กองควบคุมอาหารและยาสตั วม์ ีหนงั สอื ที่ กษ 0623/ว.1012 ลงวันที่ 3 ธนั วาคม 2564 เรอ่ื ง ขอใหผ้ ู้
ประกอบการเกยี่ วกับอาหารสัตว์เข้มงวดในการตรวจสอบอาหารสัตวก์ อ่ นการส่งออก และหนังสอื ที่ กษ 0623/ว.1076 เมอ่ื
วันท่ี 22 ธันวาคม 2564 เรื่อง ขอความร่วมมือผู้ประกอบการอาหารสัตว์อำ� นวยความสะดวกแกเ่ จ้าหน้าทีก่ รมปศสุ ตั วเ์ ข้า
ตรวจสอบอาหารสัตว์ก่อนการสง่ ออก
ทง้ั นี้ กลมุ่ ควบคมุ การนำ� เขา้ -สง่ ออกอาหารสตั ว์ ไดด้ ำ� เนนิ การจดั ทำ� แนวทางการตรวจสอบการโหลด
สนิ คา้ และจัดท�ำแบบตรวจสอบการโหลดสนิ คา้ (Checklist) และไดด้ �ำเนินการตรวจการโหลดของสถานทผ่ี ลติ อาหารสัตว์
เพอื่ การสง่ ออกไปแลว้ 2 แหง่ โดยผ่านระบบออนไลน์ 1 แห่ง และตรวจสอบ ณ สถานที่จรงิ 1 แหง่


ภาพแสดงการตรวจสอบการโหลดสนิ ค้ากอ่ นการสง่ ออก

Animal Feed and Veterinary Products Control

27

รายงานประจำ�ปี 2564

5. ระบบบรกิ ารอเิ ลก็ ทรอนกิ สด์ า้ นอาหารสตั วแ์ ละวตั ถอุ นั ตรายดา้ นการปศสุ ตั ว์

ระบบบริการอิเลก็ ทรอนกิ สด์ ้านอาหารสตั ว์และวตั ถอุ นั ตรายดา้ นการปศุสัตว์

ระบบบรกิ ารอเิ ลก็ ทรอนกิ สด์ า้ นอาหารสตั วแ์ ละวตั ถอุ นั ตรายดา้ นการปศสุ ตั ว์ คอื ระบบสารสนเทศทใี่ หบ้ รกิ ารเพอื่
ออก ใบอนญุ าต ใบสำ� คญั การขนึ้ ทะเบยี น เอกสารรับแจ้ง ใบรับรอง หนังสือรบั รอง ใบผา่ นการพิจารณา ใบจดแจ้ง ใบรบั
แจง้ การดำ� เนนิ การ ใบแจง้ ขอ้ เทจ็ จรงิ อนั เกย่ี วกบั ดา้ นอาหารสตั วแ์ ละวตั ถอุ นั ตรายดา้ นการปศสุ ตั ว์ พฒั นาออกเปน็ 3 ระยะ

ระยะท่ี 1 ระยะที่ 2 ระยะที่ 3
ปรับปรุงโครงการพฒั นาระบบเชอื่ มโยง
พัฒนาระบบ ในปี 2548 คือระบบ ปรับปรงุ ระบบ มาตรฐานปศุสตั ว์ ขอ้ มลู ระบบ National Single Window
มาตรฐานปศสุ ตั ว์ (e-Service ) (e-Service ) เพมิ่ การเช่อื มโยงขอ้ มลู (NSW) ระยะ 3 จงั หวัดปทมุ ธานี โดย
ใช้งานระบบ ปี 2549 กับกรมศลุ กากร ใช้งานระบบปี 2552 ปรบั ปรงุ ระบบใหเ้ ชื่อมโยงขอ้ มลู กับ
กรมศุลากร ให้สมบูรณย์ ง่ิ ขน้ึ
พัฒนาปี 2559 เรมิ่ ใช้ ปี 2561

สถิต ิ ผูใ้ ช้งานระบบบริการอเิ ลก็ ทรอนิกส์ดา้ นอาหารสัตว์และวตั ถุอนั ตรายดา้ นการปศสุ ัตวป์ ี 2564

รายการ จำ� นวน ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ิ ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.
สถิตผิ ใู้ ช้งาน ราย 14,183 12,014 14,188 10,356 12,048 12,626 11,565 11,562 11,558 14,219 13,648 25,555

สถติ ิ การเชือ่ มโยงข้อมลู กับกรมศลุ กากร และ สำ� นักงานมาตรฐานสนิ ค้าเกษตรและอาหารแหง่ ชาติ ปี 2564

เดือน/จำ� นวน (ครง้ั ) ม.ค. ก.พ. ม.ี ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

หนังสอื แจ้งการน�ำเขา้ อาหารสัตวเ์ ขา้ มาในราชอาณาจักร 1,676 3,163 3,660 2,526 2,763 2,466 2,140 1,986 1,649 1,558 1,477 1,626

ใบแจง้ (น�ำเข้า/ส่งออก และนำ� ออกจากดา่ นศลุ กากร) 51 50 60 74 69 58 72 73 86 85 104 75

หนังสือรับรองสุขภาพ (Certificate of Health) 122 110 209 102 218 173 79 160 116 140 153 186

หมายเหตุ : 1) หนงั สอื แจง้ การน�ำเขา้ อาหารสตั วเ์ ขา้ มาในราชอาณาจกั ร ใบแจง้ (นำ� เขา้ /สง่ ออก และนำ� ออกจากดา่ นศลุ กากร) เชอื่ มโยงกบั กรมศลุ กากร
2) หนงั สือรบั รองสุขภาพ (Certificate of Health) เช่ือมโยงกับส�ำนกั งานมาตรฐานสินค้าเกษตรและอาหารแหง่ ชาติ

กองควบคุมอาหารและยาสัตว์ กรมปศุสัตว์

28

ANNUAL REPORT 2021

ผลการด�ำเนินการระบบบริการอิเล็กทรอนิกส์ด้านอาหารสัตว์และวัตถุอันตรายด้านการปศุสัตว์ ปี 2564
ได้รับการสนับสนุนงบประมาณโครงการปรับปรุงระบบทะเบียนใบอนุญาตอาหารสัตว์และวัตถุอันตรายด้านการปศุสัตว์
ระยะที่ 3 เพอื่ ปรบั ปรุงระบบการใหบ้ ริการดา้ นอาหารสตั วแ์ ละวัตถุอนั ตรายดา้ นการปศสุ ตั ว์ ใหก้ ับผูร้ บั บรกิ าร ดงั นี้
1. พฒั นาระบบตรวจค�ำขออตั โนมัติ (Automated Service)
2. ปรับปรุง ใบอนุญาต ใบส�ำคัญการข้ึนทะเบียน เอกสารรับแจ้ง ใบรับรอง หนังสือรับรอง ใบผ่านการ
พจิ ารณา ใบจดแจง้ ใบรบั แจง้ การด�ำเนนิ การ ใบแจง้ ขอ้ เทจ็ จรงิ อนั เกยี่ วกบั ดา้ นอาหารสตั วแ์ ละวตั ถอุ นั ตรายดา้ นการปศสุ ตั ว์
ใหเ้ ปน็ ใบอนญุ าตอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ (e-Document) พรอ้ มทง้ั พฒั นาระบบรายมอื ชอ่ื อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ (Digital Signature) สำ� หรบั
การลงนามบนระบบอิเลก็ ทรอนิกส์

ภาพกิจกรรมประชุมระดมความคดิ เห็นความต้องการของโครงการ
ปรับปรุงระบบทะเบยี นใบอนุญาตอาหารสัตว์และวัตถุอันตรายด้านการปศุสตั ว์ ระยะที่ 3
วันท่ี 25 กุมภาพันธ์ 2564 ณ โรงแรมบางกอก โอเอซสิ เขตราชเทวี กรงุ เทพมหานคร

Animal Feed and Veterinary Products Control

29

รายงานประจำ�ปี 2564

กจิ กรรมใบอนญุ าตอาหารสตั วค์ วบคมุ เฉพาะและใบส�ำคญั
การขน้ึ ทะเบยี นอาหารสตั วค์ วบคมุ เฉพาะ

กองควบคมุ อาหารและยาสตั ว์ ได้ด�ำเนนิ การเกยี่ วกับใบอนญุ าตผลิตอาหารสตั วค์ วบคมุ เฉพาะ ใบอนญุ าตนำ� เขา้
อาหารสตั วค์ วบคมุ เฉพาะ ใบอนญุ าตขายอาหารสตั วค์ วบคมุ เฉพาะ และใบสำ� คญั การขน้ึ ทะเบยี นอาหารสตั วค์ วบคมุ เฉพาะให้
เปน็ ไปตามกฎหมายวา่ ดว้ ยการควบคมุ คณุ ภาพอาหารสตั ว์ ใหค้ ำ� แนะนำ� ปรกึ ษา แกพ่ นกั งานเจา้ หนา้ ทใ่ี นภมู ภิ าคเกย่ี วกบั การ
ออกใบอนญุ าต ตอ่ อายใุ บอนญุ าตตา่ งๆ รวมทง้ั ตดิ ตาม ตรวจสอบ กำ� กบั ดแู ล และประเมนิ ผปู้ ระกอบการอาหารสตั วท์ ข่ี อใบ
อนญุ าตผลติ ขอใบอนญุ าตนำ� เขา้ และขอใบอนญุ าตขายอาหารสตั วค์ วบคมุ เฉพาะ เพอื่ ใหไ้ ดอ้ าหารสตั วท์ มี่ คี ณุ ภาพไดม้ าตรฐาน
ปราศจากสง่ิ ปลอมปน ปลอดสารพษิ สารตกคา้ ง ปลอดภยั ตอ่ ผบู้ รโิ ภค เปน็ ทย่ี อมรบั ในระดบั สากล ภายใตก้ ฎหมาย ประกาศ
ระเบียบและข้อบังคับตา่ งๆ ที่เกี่ยวข้อง ตามพระราชบัญญัตคิ วบคุมคุณภาพอาหารสตั ว์ พ.ศ. 2558 เพื่อสรา้ งความม่นั ใจให้
กบั ผใู้ ชอ้ าหารสตั ว์ รวมทงั้ ผบู้ รโิ ภคสนิ คา้ ปศสุ ตั ว์ โดยการดำ� เนนิ งานจะประสานการปฏบิ ตั งิ านกบั พนกั งานเจา้ หนา้ ทสี่ ำ� นกั งาน
ปศสุ ตั วจ์ งั หวดั สำ� นกั งานปศสุ ตั วเ์ ขต หอ้ งปฏบิ ตั กิ ารของกรมปศสุ ตั ว์ กองสารวตั รและกกั กนั หนว่ ยงานภาครฐั และภาคเอกชน
ท่ีเกยี่ วขอ้ งทัง้ ในประเทศและต่างประเทศ โดยมกี จิ กรรมการดำ� เนินการในปีงบประมาณ พ.ศ. 2564 ดังนี้
1. ใบอนญุ าตผลติ อาหารสตั วค์ วบคมุ เฉพาะ
ติดตาม ตรวจสอบ สถานทีผ่ ลติ อาหารสตั ว์ และสถานทเ่ี กบ็ อาหารสัตว์ควบคมุ เฉพาะ เพื่อออกใบอนุญาตผลิต
อาหารสตั วค์ วบคุมเฉพาะ จำ� นวน 170 แหง่ ดังนี้
- ผ่านการพจิ ารณาและด�ำเนนิ การออกใบอนญุ าตผลิตอาหารสัตว์ควบคุมเฉพาะ จ�ำนวน 75 แห่ง
- ไม่ผ่านการพิจารณา(รอการแกไ้ ข) จ�ำนวน 95 แห่ง

กองควบคุมอาหารและยาสัตว์ กรมปศุสัตว์

30

ANNUAL REPORT 2021

2. ใบอนญุ าตน�ำเขา้ อาหารสตั วค์ วบคมุ เฉพาะ
ติดตาม ตรวจสอบ สถานทนี่ �ำเขา้ อาหารสตั ว์ และสถานท่เี กบ็ อาหารสตั ว์ เพือ่ ออกใบอนุญาตนำ� เข้าอาหารสตั ว์
ควบคมุ เฉพาะ จำ� นวน 361 แหง่

3. ใบอนญุ าตขายอาหารสตั วค์ วบคมุ เฉพาะ
ได้ดำ� เนนิ การออกใบอนญุ าตขายอาหารสตั ว์ควบคมุ เฉพาะ จำ� นวน 1,411 แหง่
4. ใบส�ำคญั การขนึ้ ทะเบยี นอาหารสตั วค์ วบคมุ เฉพาะ
ได้ด�ำเนินการเก่ียวกบั ใบสำ� คัญการขน้ึ ทะเบียนอาหารสัตว์ควบคุมเฉพาะ จำ� นวน 6,048 ฉบบั ดงั น้ี
4.1 การออกใบสำ� คญั การข้นึ ทะเบียนอาหารสตั ว์ควบคมุ เฉพาะ จำ� นวน 3,812 ฉบับ
4.2 การแก้ไขใบสำ� คัญการขนึ้ ทะเบยี นอาหารสัตว์ควบคุมเฉพาะ จำ� นวน 2,219 ฉบับ
4.3 การออกใบแทนใบส�ำคัญการข้นึ ทะเบยี นอาหารสัตวค์ วบคุมเฉพาะ จ�ำนวน 17 ฉบบั
5. จดั ประชมุ คณะกรรมการพจิ ารณาทะเบยี นอาหารสตั วค์ วบคมุ เฉพาะ เพอื่ พจิ ารณา
ออกใบส�ำคญั การขน้ึ ทะเบยี นอาหารสตั ว์ ทง้ั หมด 12 ครง้ั โดยมคี ณะกรรมการพจิ ารณา
ทะเบยี นอาหารสตั วค์ วบคมุ เฉพาะ 2 คณะ ดงั นี้
5.1 คณะกรรมการพิจารณาทะเบียนอาหารสัตว์ควบคุมเฉพาะ ประเภทวัตถุดิบ ประเภทผลิตภัณฑ์นมส�ำหรับ
สตั ว์ ประเภทวัตถทุ ผ่ี สมแล้ว ชนิดหวั อาหารสตั ว์ ชนิดอาหารสัตวผ์ สมสำ� เรจ็ รปู ชนิดสารผสมลว่ งหน้า (ยกเว้นส�ำหรับสนุ ัข
และแมว) และประเภทอาหารเสรมิ ส�ำหรบั สตั ว์ (ยกเวน้ สำ� หรบั สุนขั และแมว) จำ� นวน 2 คร้งั
5.2 คณะกรรมการพิจารณาทะเบียนอาหารสัตว์ควบคุมเฉพาะ ประเภทอาหารสัตว์เล้ียง ส�ำหรับสุนัขและแมว
ประเภทวตั ถทุ ผี่ สมแลว้ ชนดิ สารผสมลว่ งหนา้ (สำ� หรบั สนุ ขั และแมว) และประเภทอาหารเสรมิ สำ� หรบั สตั ว์ (สำ� หรบั สนุ ขั และแมว)
จ�ำนวน 10 ครงั้
6. จัดประชุมคณะกรรมการพิจารณาวัตถุใดเข้าข่ายเป็นอาหารสัตว์ตามกฎหมาย
วา่ ดว้ ยการควบคมุ คณุ ภาพอาหารสตั ว์ จ�ำนวน 5 ครง้ั 25 ผลติ ภณั ฑ์
7. ใหค้ �ำปรกึ ษาวชิ าการและกฎหมายตอ่ พนกั งานเจา้ หนา้ ทสี่ ว่ นภมู ภิ าคหรอื ผปู้ ระกอบ
การ ผา่ นชอ่ งทางโทรศพั ท,์ Application line และ E-mail รวมทงั้ ผมู้ าตดิ ตอ่ ขอรบั
บรกิ ารงานตา่ งๆ ภายในกองควบคมุ อาหารและยาสตั ว์ จ�ำนวน 42,185 ครงั้

Animal Feed and Veterinary Products Control

31

รายงานประจำ�ปี 2564

กจิ กรรมตรวจสอบตามพระราชบญั ญตั ิ
ควบคมุ คณุ ภาพอาหารสตั ว์ พ.ศ.2558

การควบคุมคุณภาพอาหารสัตว์ของกรมปศุสัตว์ เป็นไปตามพระราชบัญญัติควบคุมคุณภาพอาหารสัตว์ พ.ศ.
2558 เพื่อใหส้ ัตวไ์ ด้รบั อาหารสัตว์ตามความตอ้ งการทางโภชนาการของสตั ว์ครบถ้วน วตั ถดุ บิ อาหารสัตว์และอาหารสัตวท์ ี่
ได้รบั ต้องมคี วามปลอดภยั ทงั้ ด้านกายภาพ เคมีและชวี ภาพ ซึ่งจะส่งผลให้สัตว์ได้รบั อาหารและโภชนะคณุ ภาพดี เหมาะสม
ต่อการเจริญเติบโตและให้ผลผลิตท่ีมีคุณภาพ เน้ือสัตว์และผลิตภัณฑ์จากสัตว์มีความปลอดภัย ปราศจากสารตกค้างที่จะ
ก่อให้เกดิ อนั ตรายตอ่ ผ้บู รโิ ภค เกษตรกรผู้เลย้ี งสัตวไ์ ดผ้ ลผลิตทีด่ ี สัตว์มกี ารเจริญเติบโตตามสายพันธุ์ สนับสนนุ ผูป้ ระกอบ
การสง่ ออกอาหารสตั ว์ โดยเฉพาะอาหารสัตวเ์ ลี้ยงท่มี แี นวโนม้ ปริมาณและมลู คา่ การสง่ ออกมากข้ึนในทกุ ๆปี โดยการสร้าง
ความเช่ือม่นั ตอ่ ประเทศคูค่ ้า ผู้น�ำเขา้ ให้ม่นั ใจในคุณภาพของผู้ผลิตอาหารสตั วไ์ ทย
ในปงี บประมาณ 2564 ไดก้ �ำหนดเป้าหมายการสุ่มเกบ็ ตวั อยา่ งอาหารสัตว์จากโรงงานผลติ อาหารสตั วท์ วั่ ประเทศ จำ� นวน
1,735 ตวั อย่าง เพอ่ื ตรวจวเิ คราะห์คณุ ภาพอาหารสัตว์ตามเกณฑ์และมาตรฐานทีก่ ฎหมายกำ� หนด
วตั ถปุ ระสงค์
1. เพ่อื ให้ผูป้ ระกอบกิจการดา้ นอาหารสตั ว์ผลิต น�ำเขา้ และขายอาหารสัตว์ ปฏบิ ัตถิ ูกต้องตามพระราชบัญญตั ิ
ควบคุมคณุ ภาพอาหารสตั ว์ พ.ศ. 2558
2. สนิ คา้ อาหารสตั วม์ คี ณุ ภาพมาตรฐานตามกฎหมาย และมคี วามปลอดภยั ตอ่ สตั วแ์ ละประชาชนผบู้ รโิ ภคเนอื้ สตั ว์
และผลติ ภัณฑ์
วธิ กี ารด�ำเนนิ งาน

การเฝา้ ระวังและควบคมุ คณุ ภาพอาหารสัตว์

1. กำ� หนดเปา้ หมายสมุ่ เกบ็ ตวั อยา่ งอาหารสตั วโ์ ดยสำ� นกั งานปศสุ ตั วจ์ งั หวดั สมุ่ เกบ็ ตวั อยา่ งอาหารสตั วจ์ ากโรงงาน
ผผู้ ลติ ทวั่ ประเทศ จำ� นวน 1,735 ตวั อยา่ ง เพอ่ื ตรวจวเิ คราะหค์ ณุ ภาพอาหารสตั วต์ ามเกณฑแ์ ละมาตรฐานทก่ี ฎหมายกำ� หนด
2. ตรวจสอบโรงงานผลิตอาหารสัตวป์ ระจำ� ปี ดงั น้ี
2.1 โรงงานผลติ อาหารสตั วไ์ ดร้ บั การรบั รองระบบการจดั การดา้ นสขุ ลกั ษณะทดี่ ใี นสถานประกอบการ (GMP)
และระบบการจัดการดา้ นการวเิ คราะหอ์ นั ตรายและจดุ วกิ ฤตทีต่ ้องควบคมุ (HACCP) เขา้ ตรวจสอบสองครั้งตอ่ ปี
2.2 โรงงานผลิตอาหารสัตว์ท่ีไม่ได้รับการรับรองระบบการจัดการด้านสุขลักษณะท่ีดีในสถานประกอบการ
(GMP) และระบบการจดั การดา้ นการวเิ คราะหอ์ นั ตรายและจุดวกิ ฤตท่ีต้องควบคุม (HACCP) เขา้ ตรวจสอบสามครง้ั ตอ่ ปี
3. การสอบสวนโรงงานผลติ อาหารสตั ว์ กรณีผลการวเิ คราะห์อาหารสตั ว์นัน้ ไมผ่ ่านเกณฑม์ าตรฐาน ด�ำเนนิ การ
โดยส�ำนักงานปศุสัตว์จังหวัด เพื่อหาสาเหตุที่ท�ำให้อาหารสัตว์นั้นไม่ได้คุณภาพและแนะน�ำแนวทางแก้ไขปัญหาท่ีเกิดจาก
กระบวนการผลิตและหากพบการกระทำ� ผดิ ให้ดำ� เนินการตามกฎหมาย
4. ตรวจสอบขอ้ รอ้ งเรยี น กรณมี ผี กู้ ระทำ� ความผดิ ตามพระราชบญั ญตั คิ วบคมุ คณุ ภาพอาหารสตั ว์ พ.ศ. 2558 ซงึ่
ประชาชนสามารถร้องเรียนผ่านช่องทาง Application DLD 4.0 จดหมาย จดหมายอิเล็กทรอนิกส์ (E-mail) โทรศัพท์
เวบ็ ไซตห์ น่วยงานสงั กัดกรมปศุสัตว์ ส�ำนักงานสัตวแพทยสภา เปน็ ตน้

กองควบคุมอาหารและยาสัตว์ กรมปศุสัตว์

32

ANNUAL REPORT 2021

ผลการด�ำเนนิ งาน
ตารางที่ 1 แสดงผลการเกบ็ ตวั อย่างอาหารสตั ว์ตามกิจกรรมการเฝา้ ระวังคณุ ภาพอาหารสตั ว์โรงงานผลิตอาหารสตั ว์

สนง.ปศข เปา้ หมาย ผลการดำ� เนินงาน อาหารสตั ว์ ไมผ่ า่ นเกณฑ์ รอ้ ยละ
(ตัวอยา่ ง) (ร้อยละ) (ตัวอย่าง)
4 1.1
1 372 100.8 19 4.0
14 8.5
2 471 100.8 2 5.6
7 11.3
3 159 103.1 2 9.1
8 2.7
4 25 144.0 12 11.3
0 0.0
5 64 96.9 68 4.2

6 22 100.0

7 401 74.1

8 141 75.2

9 80 91.3

รวม 1,735 92.8

ทีม่ า : ระบบบรหิ ารการปฏบิ ัติงาน (e-operation), 2564

ผลการด�ำเนินงานในบางพื้นท่ีไม่เป็นไปตามเป้าหมาย เน่ืองจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัส
โคโรนา 2019 (Covid-19) ท�ำให้โรงงานผู้ผลิตอาหารสัตว์ก�ำหนดมาตรการป้องกันอย่างเข้มงวด งดการติดต่อกับบุคคล
ภายนอก ทำ� ให้เจ้าหน้าทไ่ี มส่ ามารถดำ� เนินการเขา้ ตรวจสอบและเก็บตัวอย่างอาหารสัตว์ได้

ตารางที่ 2 แสดงผลรายการตรวจวิเคราะห์ตาม พรบ.ควบคุมคุณภาพอาหารสตั ว์ พ.ศ. 2558

รายการตรวจวเิ คราะห์

ลำ� ดบั ท่ี ประเภท จำ� นวน Total Entero- Screening
อาหารสตั ว์ (ตวั อยา่ ง) Proximate Bacteria bacteria- เชอ้ื รา แร่ โลหะ test
ปลอมปน count Salmonella รวม Aflatoxin ธาตุ วติ ามนิ หนกั DNA ยา Melamine
ceae
9 ชนดิ

1 วัตถดุ บิ 195 192 166 4 45 0 19 77 0 0 35 4 2 0

พชื 91 89 83 3 3 0 18 71 0 0 2 1 1 0

สตั ว์ (PAP) 33 33 32 1 3 0 1 6 0 0 02 1 0

สัตว์ (ปลาป่น) 71 70 51 0 39 0 0 0 0 0 33 1 0 0

2 วตั ถุทผ่ี สมแล้ว 1,106 912 79 46 93 11 50 143 0 0 48 10 1,007 0

หวั อาหารสัตว์ 12 12 00 3 0 0 0 0 0 00 8 0

Animal Feed and Veterinary Products Control

33

รายงานประจำ�ปี 2564

รายการตรวจวเิ คราะห์

ลำ� ดบั ที่ ประเภท จำ� นวน Total Entero- Screening
อาหารสตั ว์ (ตวั อยา่ ง) Proximate Bacteria bacteria- เชอื้ รา แร่ โลหะ test
ปลอมปน count Salmonella รวม Aflatoxin ธาตุ วติ ามนิ หนกั DNA ยา Melamine
ceae
9 ชนดิ

อาหารสัตว์ผสม 906 900 73 46 90 11 50 140 0 0 0 10 831 0
ส�ำเรจ็ รปู

สารผสมลว่ งหนา้ 188 0 60 0 0 0 3 0 0 48 0 168 0

3 ผลิตภณั ฑน์ ม 4 4 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3
ส�ำหรบั สตั ว์

4 อาหารเสริม 56 21 2 0 0 1 20 0 25 6 29 0 5 17
สำ� หรับสัตว์

โปรตีน 25 21 0 0 0 1 20 0 0 0 0 0 2 17
แรธ่ าตุ 25 0 2 0 0 0 0 0 25 0 23 0 2 0
วติ ามนิ 6 0 0 0 0 0 0 0 0 6 6 0 1 0
5 อาหารสัตวเ์ ลย้ี ง 158 111 5 12 5 39 35 0 0 0 0 0 3 0
อาหารทีม่ ี 111 111 0 1 0 3 1 0 0 0 0 0 0 0
โภชนาการ
ครบถ้วน 0
อาหารว่าง 47 0 5 11 5 36 34 0 0 0 0 0 3
สำ� หรบั 20
สัตว์เล้ยี ง
รวม 1,519 1,240 252 62 143 51 124 220 25 6 112 14 1,017

ทม่ี า : กลมุ่ ตรวจสอบอาหารสัตว์ ยาสตั วแ์ ละวตั ถุอนั ตราย, 2564

ตารางที่ 3 แสดงผลวเิ คราะห์ตัวอยา่ งอาหารสตั วไ์ ม่ผ่านเกณฑ์

ประเภทอาหารสัตว์ ชนิด จ�ำนวนตรวจ ไมผ่ า่ นเกณฑ์ ร้อยละ ผลวเิ คราะหไ์ มผ่ า่ นเกณฑ์
วัตถดุ ิบ (ตวั อย่าง) (ตัวอย่าง)
วตั ถดุ ิบ 13.85
วตั ถุดบิ จากพืช 195 27 13.19
- กากดดี ีจเี อส 91 12
- กากถั่วเหลือง 1 1 - 1. พบการปลอมปน
- กากเนอ้ื ในเมล็ดปาลม์ 6 1 - 2. อาหารสตั วเ์ สือ่ มคณุ ภาพ
- ขา้ วโพดปน่ เกรด 1 20 2 - 3. อาหารสตั ว์ผดิ มาตรฐาน
- ขา้ วโพดป่นเกรด 2 3 - -
- ข้าวโพดป่นเกรด 3 32 7 -
- ถั่วไขมนั เต็ม 1 - -
- ถว่ั เหลืองอบ 1 - -
- โปรตนี หรือกลเู ทนข้าวโพด 4 1 -
1 - -

กองควบคุมอาหารและยาสัตว์ กรมปศุสัตว์

34

ANNUAL REPORT 2021

ประเภทอาหารสตั ว์ ชนดิ จ�ำนวนตรวจ ไมผ่ า่ นเกณฑ์ ร้อยละ ผลวิเคราะหไ์ ม่ผ่านเกณฑ์
(ตัวอย่าง) (ตวั อย่าง)

- มันเส้น 1 --

- รำ� ข้าวสาลี 11 - -

- ร�ำสกดั น้ำ� มัน 10 - -

วตั ถุดบิ จากสตั ว์ 70 5 7.14

- ปลาปน่ ชั้นคณุ ภาพท่ี 1 16 - - 1. พบการปลอมปน

- ปลาป่นชัน้ คณุ ภาพที่ 2 8 - - 2. อาหารสตั ว์เสอ่ื มคุณภาพ

- ปลาปน่ ชน้ั คุณภาพที่ 3 46 5 - 3. อาหารสัตวผ์ ดิ มาตรฐาน

วตั ถดุ บิ จากสัตว์ (PAP) 104 10 9.61

- กระดกู ป่น 1 - - 1. อาหารสตั วผ์ ดิ มาตรฐาน

- เน้ือและกระดกู ปน่ 3 2-

- ขนสตั ว์ปกี ปน่ 25 8 -

- เนอ้ื สตั วป์ ีกป่น 1 --

- ปลาและกระดกู ปลาป่น 1 - -

- ผลพลอยได้จากสตั วป์ ีกป่น 3 --

วตั ถุท่ีผสมแลว้   1,106 41 3.71

อาหารสัตว์ผสมส�ำเรจ็ รปู 1,082 41 3.78 1. อาหารสตั ว์ผดิ มาตรฐาน

- อาหารโค 169 10 - 2. อาหารสัตวป์ นเป้อื น

- อาหารสุกร 310 22 -

- อาหารไก่ 331 9 -

- อาหารเปด็ 56 - -

- อ่ืนๆ 16 - -

- กระต่าย 5 --

- ปลา 6 - -

- ก้งุ 3 - -

- ไก่ชน 2 - -

หัวอาหารสตั ว์ 12 - -

สารผสมลว่ งหน้า 188 - -

ผลติ ภัณฑน์ มส�ำหรับสัตว์ ผลิตภัณฑน์ มส�ำหรับสัตว์ 4 - -

อาหารเสรมิ ส�ำหรบั สัตว์ อาหารเสริมสำ� หรับสตั ว์ 56 - -

อาหารสตั วเ์ ล้ียง   182 - -

อาหารทม่ี ีโภชนาการครบถ้วน 135

อาหารขบเคีย้ ว/อาหารว่าง 47

รวม 1,519 68 4.48

ทม่ี า: กลมุ่ ตรวจสอบอาหารสัตว์ ยาสัตวแ์ ละวัตถุอันตราย, 2564

Animal Feed and Veterinary Products Control

35

รายงานประจำ�ปี 2564

อาหารสตั วป์ ระเภทวัตถดุ ิบ ตัวอย่างจ�ำนวน 195 ตัวอย่างไม่ผ่านเกณฑ์ 27 ตัวอย่างคิดเป็น 13.85% เป็น
วตั ถุดิบจากพืช 91 ตัวอย่าง วตั ถุดบิ จากสตั ว์ 174 ตวั อย่าง วัตถุดบิ จากพชื ท่ีไม่ผา่ นเกณฑ์มกั พบในข้าวโพดปน่ เกรด 2 พบ
การปลอมปน และมคี า่ โปรตนี ตำ่� กวา่ มาตรฐาน, เถา้ เกนิ มาตรฐาน) และพบเชอ้ื รา Aflatoxin วตั ถดุ บิ จากสตั วท์ ไี่ มผ่ า่ นเกณฑ์
พบในปลาปน่ ชน้ั คณุ ภาพ ที่ 3 มคี า่ เกลอื เกนิ มาตรฐาน ปนเปอ้ื นเชอ้ื Salmonella spp. และปลอมปนหนิ ฝนุ่ ในขนสตั วป์ กี ปน่
ส่วนใหญพ่ บวา่ มไี ขมนั เกนิ ค่ามาตรฐาน
อาหารสัตว์ประเภทวัตถุท่ผี สมแลว้ ตวั อยา่ งจำ� นวน 1,106 ตวั อยา่ ง ไมผ่ า่ นเกณฑ์ 41 ตวั อยา่ ง คดิ เปน็ 3.71%
เป็นอาหารสตั วผ์ สมส�ำเร็จรูป 1,082 ตัวอย่าง หัวอาหารสัตว์ 12 ตัวอย่าง สารผสมลว่ งหน้า 188 ตัวอยา่ งอาหารสตั วท์ ีไ่ ม่
ผ่านเกณฑ์ มกั พบในอาหารสตั วผ์ สมสำ� เรจ็ รปู เช่น อาหารโค อาหารสุกร อาหารไก่ โดยสว่ นใหญ่พบในอาหารสุกร มคี า่
โปรตนี ต�ำ่ กวา่ ค่ามาตรฐาน และกากเกินค่ามาตรฐาน
ท้ังนี้ ตวั อยา่ งผลวิเคราะห์ทีไ่ มผ่ า่ นเกณฑ์ ส�ำนักงานปศสุ ัตว์จงั หวัดดำ� เนินการสอบสวนหาสาเหตุแนะนำ� แนวทาง
แกไ้ ขปญั หา เกบ็ ตวั อยา่ งสง่ ตรวจซำ้� และดำ� เนนิ การทางกฎหมาย พรอ้ มทง้ั รายงานผลการสอบสวนมายงั กองควบคมุ อาหาร
และยาสตั ว์

ตารางท่ี 4 แสดงขอ้ มูลการตรวจสอบขอ้ ร้องเรียน

ลำ� ดับที่ เรอื่ งรอ้ งเรยี น จ�ำนวน (ราย) การดำ� เนินการ

1 ขายอาหารสัตวโ์ ดยไมม่ ใี บอนญุ าต 5 - ยึดของกลางส่งพนกั งานสอบสวน
2 ขายอาหารสตั วท์ ไ่ี มไ่ ด้ขึ้นทะเบียน - รอ้ งทกุ ขก์ ลา่ วโทษ
3 ผูข้ ายอาหารสตั วไ์ มร่ ักษาฉลากมาตรา 31 (3)
4 โฆษณาอาหารสตั ว์อันเป็นเท็จหรือเกนิ จริง 4 - ยึดของกลางส่งพนักงานสอบสวน
- ร้องทุกขก์ ล่าวโทษ
ไม่เป็นไปตามมาตรา 62
5 ขายยาสตั วโ์ ดยไมม่ ใี บอนุญาต 1 - เปรียบเทียบความผิดตามกฎหมายวา่ ด้วยการ
6 ขายยาสตั ว์ท่ไี มไ่ ด้ขน้ึ ทะเบยี น ควบคมุ คุณภาพอาหารสัตว์
7 ขายยาปลอม
8 โฆษณาขายยาสตั ว์โดยไม่ได้รับอนุญาต 2 - เปรยี บเทยี บความผดิ ตามกฎหมายวา่ ด้วยการ
ควบคุมคณุ ภาพอาหารสัตว์
ไม่เปน็ ไปตามมาตรา 88 ทวิ
5 - ยดึ ของกลางส่งพนักงานสอบสวน
- รอ้ งทกุ ข์กลา่ วโทษ

6 - ยึดของกลางสง่ พนกั งานสอบสวน
- รอ้ งทกุ ขก์ ล่าวโทษ

1 - ยดึ ของกลางส่งพนักงานสอบสวน
- รอ้ งทกุ ขก์ ลา่ วโทษ

1 - ยึดของกลางส่งพนักงานสอบสวน
- รอ้ งทกุ ข์กล่าวโทษ

รวม 25

ที่มา : กล่มุ ตรวจสอบอาหารสตั ว์ ยาสตั วแ์ ละวัตถุอันตราย, 2564

กองควบคุมอาหารและยาสัตว์ กรมปศุสัตว์

36

ANNUAL REPORT 2021

Animal Feed and Veterinary Products Control

37

รายงานประจำ�ปี 2564

กจิ กรรมแกไ้ ขปญั หาการใชส้ ารเรง่ เนอื้ แดง

กรมปศุสัตว์ในฐานะหน่วยงานหลักของประเทศที่มีหน้าที่ก�ำกับควบคุมคุณภาพมาตรฐานและคุณภาพ
สินค้าปศุสัตว์ โดยก�ำกับดูแลต้ังแต่ขั้นตอนการผลิตระดับฟาร์มจนถึงผู้บริโภค (From Farm To Folk) ตาม
มาตรการอาหารปลอดภัย (Food Safety) ของรัฐบาล การใช้สารเร่งเนื้อแดงหรือสารกลุ่มเบต้าอะโกนิสต์
(β-agonist) ในการเลี้ยงสัตว์ทั้งสุกรและโค เพื่อการปรับปรุงคุณภาพซากและเร่งการเจริญเติบโตของสัตว์
ยังเป็นปัญหาส�ำคัญที่ต้องเร่งด�ำเนินการแก้ไข เนื่องจากส่งผลกระทบต่อปัญหาสาธารณสุขที่ก่อให้เกิดอันตราย
ต่อผู้บริโภค และความเช่ือม่ันของประเทศคู่ค้าต่อสินค้าปศุสัตว์ของประเทศไทย แม้กรมปศุสัตว์จะก�ำหนดห้าม
ใช้สารเร่งเนื้อแดงเป็นส่วนผสมในอาหารสัตว์แล้วก็ตาม การแก้ไขและป้องกันการใช้สารเร่งเนื้อแดงในอาหาร
สัตว์จึงมีความส�ำคัญและต้องด�ำเนินการอย่างต่อเน่ือง ทั้งการควบคุมการใช้ในฟาร์มเล้ียงสัตว์ การเฝ้าระวัง
การตกค้างของสารเร่งเนื้อแดงในสัตว์และสินค้าปศุสัตว์ การประชาสัมพันธ์ให้ความรู้แก่ผู้บริโภคและผู้ประกอบ
การเลี้ยงสัตว์ รวมท้ังการบังคับใช้กฎหมายต่อผู้กระท�ำผิด เพื่อลดปัญหาดังกล่าว กองควบคุมอาหารและยา
สัตว์ จึงได้ด�ำเนินการมาตรการแก้ไขปัญหาการใช้สารเร่งเนื้อแดงตลอดทุกช่วงการผลิต ตั้งแต่ระดับฟาร์มเล้ียง
สัตว์จนถึงตลาดสู่ผู้บริโภค โดยการเฝ้าระวังการลักลอบใช้สารเร่งเนื้อแดงในการเลี้ยงสัตว์ การบังคับใช้กฎหมาย
เพอื่ ปราบปรามการใชส้ ารเรง่ เนอ้ื แดง รวมทง้ั เพอ่ื ใหป้ ระชาชนไดบ้ รโิ ภคเนอื้ สตั วป์ ลอดภยั ปราศจากสารเรง่ เนอื้ แดง เปน็ การ
คมุ้ ครองความปลอดภยั ดา้ นอาหารใหก้ บั ผบู้ รโิ ภคสนิ คา้ ปศสุ ตั วใ์ นประเทศ และสง่ เสรมิ ความเชอื่ มน่ั ของประเทศคคู่ า้ ในการ
ส่งออกสินค้าปศสุ ตั ว์ไปจำ� หน่ายตา่ งประเทศ
ในปีงบประมาณ 2564 กองควบคุมอาหารและยาสตั ว์ ไดส้ รปุ ผลการด�ำเนนิ งานกิจกรรมแก้ไขปัญหาการใช้สาร
เรง่ เนอ้ื แดง เพอ่ื เปน็ ขอ้ มลู พนื้ ฐานก�ำหนดแผนการปฏบิ ตั งิ านการแกไ้ ขปญั หาการใชส้ ารเรง่ เนอ้ื แดง ใหม้ ปี ระสทิ ธภิ าพตอ่ ไป
วธิ กี ารด�ำเนนิ งาน
1. การเฝา้ ระวงั การใชส้ ารเรง่ เนอื้ แดงในการเลย้ี งสตั ว์ การตรวจสอบการลกั ลอบใชส้ ารเรง่ เนอื้ แดงในฟารม์ เลยี้ ง
สัตวโ์ ดยการสุม่ เก็บปัสสาวะในฟารม์ สุกร เพ่ือตรวจวเิ คราะห์สารเร่งเนื้อแดงตกค้าง
2. การเฝ้าระวังเชิงรุก โดยชุดเฉพาะกิจปราบปรามการใช้สารเร่งเนื้อแดง ท้ังในส่วนกลางและประจ�ำเขตท่ัว
ประเทศ ทำ� หนา้ ทต่ี รวจสอบฟาร์มเลี้ยง สถานท่ผี ลิตอาหารสัตว์ และโรงฆา่ สตั ว์
3. การรับรองฟารม์ เลีย้ งสัตวป์ ลอดสารเร่งเนื้อแดงหรอื สารกลุม่ เบตา้ อะโกนสิ ต์ (β-agonist)
4. การบังคบั ใชก้ ฎหมายและปราบปรามการใช้สารเร่งเนอ้ื แดง
ผลการด�ำเนนิ งาน
1. การเฝา้ ระวงั การใชส้ ารเรง่ เนอ้ื แดงในการเลย้ี งสตั ว์
การเฝ้าระวังการใช้สารเร่งเนื้อแดงด�ำเนินการเฝ้าระวังในเล้ียงสุกรและโคขุน โดยส�ำนักงานปศุสัตว์จังหวัดท่ัว
ประเทศ สมุ่ เกบ็ ปสั สาวะสกุ รและโคขนุ จำ� นวนรอ้ ยละ 3 หรอื อยา่ งนอ้ ย 3 ตวั อยา่ งตอ่ ฟารม์ ตรวจวเิ คราะหห์ าสารเรง่ เนอื้ แดง
ตกค้างด้วยเทคนิค ELISA ณ ศูนย์วิจัยและพัฒนาการสัตวแพทย์ท้ัง 8 แห่ง และส�ำนักตรวจสอบคุณภาพสินค้าปศุสัตว์
จ�ำนวน 33,260 ตวั อยา่ ง ดงั แสดงในตารางท่ี 1

กองควบคุมอาหารและยาสัตว์ กรมปศุสัตว์

38

ANNUAL REPORT 2021

ตารางท่ี 1 แสดงจ�ำนวนตัวอยา่ งเฝ้าระวงั การใชส้ ารเร่งเนอื้ แดงในสุกรและโคขุน

สนง.ปศข. ชนดิ เปา้ หมาย จ�ำนวน (ตย.)ตรวจ ผลทดสอบ จ�ำนวน (ตย.) ร้อยละ
สัตว์ ELISA ⊕Ve ⊕Ve ผลยืนยนั (%)
SAL&CLEN RAC
SAL&CLEN RAC SAL&CLEN RAC -
-
เขต 1 สกุ ร 2,090 2,197 0 103 0 0 0 -
โค 20 20 0 0 0 0 0 -
-
เขต 2 สุกร 3,910 6,345 3,168 0 0 0 0 -
โค 50 52 8 0 0 0 0 0.1
-
เขต 3 สุกร 4,600 4,728 1,645 0 0 0 0 0.1
โค 790 918 72 0 0 0 0 -
-
เขต 4 สกุ ร 4,570 5,605 1,260 20 0 7 0 3.9
โค 940 986 924 10 0 0 0 0.7
0.5
เขต 5 สุกร 2,280 3,278 1,182 2 0 2 0 0.9
โค 410 265 227 0 0 0 0 -
0.4
เขต 6 สุกร 2,510 3,725 245 31 0 0 0 60.0
โค 220 285 5 20 0 11 0 0.3
0.6
เขต 7 สุกร 5,250 6,499 203 57 0 47 0 1.0
โค 760 395 0 33 0 2 0

เขต 8 สุกร 4,160 6,284 3,015 95 0 55 0
โค 30 36 18 0 0 0 0

เขต 9 สุกร 630 1,021 263 18 0 4 0
โค 40 10 5 6 0 6 0

Total สุกร 30,000 39,682 10,981 326 0 115 0
โค 3,260 2,967 1,259 69 0 19 0

รวม 33,260 42,649 12,240 395 0 134 0

หมายเหตุ : Prevalence หมายถงึ ความชกุ ของการพบสารเร่งเน้ือแดง มหี นว่ ยเปน็ ร้อยละ
อักษรยอ่ SAL หมายถงึ Salbutamol
อักษรยอ่ CLEN หมายถงึ Clenbuterol
อกั ษรย่อ RAC หมายถงึ Ractopamine

Animal Feed and Veterinary Products Control

39

รายงานประจำ�ปี 2564

จากตารางที่ 1 แสดงให้เห็นว่าปีงบประมาณ 2564 ความชุกของการพบสารเร่งเนื้อแดงในสุกร
ร้อยละ 0.3 โคขุนร้อยละ 0.6 เม่ือเปรียบเทียบกับปีงบประมาณ 2563 พบสารเร่งเน้ือแดงในสุกร
มคี วามชุกรอ้ ยละ 0.4 และโคขุนรอ้ ยละ 1.0 ลดลงร้อยละ 50 ทง้ั น้ี อาจแสดงให้เห็นว่าผ้ปู ระกอบการเลี้ยงสัตว์เหน็ ความ
สำ� คญั ของความปลอดภยั ตอ่ ผบู้ รโิ ภค และตระหนกั ถงึ อนั ตรายทเี่ กดิ จากการใชส้ ารเรง่ เนอ้ื แดงเพอื่ เลย้ี งสตั วซ์ ง่ึ สง่ ผลกระทบ
ตอ่ ผูบ้ ริโภคโดยตรง จึงเลิกใช้สารเร่งเนื้อแดงในสุกรและโคขุน
2. การเฝา้ ระวงั เชงิ รกุ
การเฝ้าระวังเชิงรุก โดยชุดเฉพาะกิจปราบปรามการใช้สารเร่งเน้ือแดงประจ�ำส�ำนักงานปศุสัตว์
เขต 1-9 เขา้ ตรวจสอบการลักลอบใชส้ ารเร่งเนื้อแดงในฟารม์ เล้ียงสัตว์ สถานทผี่ ลิตอาหารสตั ว์ และโรงฆ่าสตั ว์ทว่ั ประเทศ
โดยสมุ่ เกบ็ ปัสสาวะสตั วต์ รวจด้วย Strip test
ตารางท่ี 2 การเฝา้ ระวงั เชิงรุกการใชส้ ารเรง่ เนอ้ื แดง

เขต เป้าหมาย ตรวจ Strip Test ร้อยละ (%)
(ตัวอย่าง) (ตัวอย่าง)
100.0
1 250 250 100.0
250 114.8
2 250 287 100.0
250 100.0
3 250 250 100.0
250 102.0
4 250 255 107.2
268 50.0
5 250 75 99.3
2,135
6 250

7 250

8 250

9 150

รวม 2,150
ที่มา: ระบบบรหิ ารการปฏิบตั งิ าน (e-operation), 2564

การรบั รองฟารม์ ปลอดสารเรง่ เนอื้ แดง
การรบั รองฟารม์ ปลอดสารเรง่ เนอ้ื แดง ฟารม์ ทจี่ ะขอการรบั รองตอ้ งเปน็ ฟารม์ ทม่ี กี ารปฏบิ ตั ทิ างการเกษตรทด่ี ดี า้ น
ปศสุ ตั ว์ (Good Agricultural Practices for Livestock: GAP) หรอื ฟารม์ ทมี่ รี ะบบการปอ้ งกนั โรคและการเลยี้ งสตั วท์ เี่ หมาะสม
(Good Farming Management: GFM) เกษตรกรยนื่ แบบคำ� ขอการรบั รองแลว้ เจา้ หนา้ ทสี่ ำ� นกั งานปศสุ ตั วจ์ งั หวดั จะทำ� การ
สุม่ เก็บปัสสาวะสกุ ร โคขุน จำ� นวนร้อยละ 3 หรอื จ�ำนวน 3 ตัวอยา่ งตอ่ ฟารม์ ส่งตรวจวิเคราะห์สารเรง่ เนื้อแดงดว้ ยเทคนิค

กองควบคุมอาหารและยาสัตว์ กรมปศุสัตว์

40

ANNUAL REPORT 2021

ELISA Test โดยผลการตรวจตอ้ งเปน็ ลบ 2 ครง้ั ตดิ ตอ่ กนั หา่ งกนั อยา่ งนอ้ ย 1 เดอื น สำ� หรบั การรบั รองฟารม์ ปลอดสารเรง่ เนอ้ื แดง
มอี ายุ 1 ปี ฟารม์ ทไ่ี ดร้ บั การรบั รองปลอดสารเรง่ เนอื้ แดง สามารถเคลอื่ นยา้ ยสตั วเ์ ขา้ โรงฆา่ โดยไมต่ อ้ งผา่ นการตรวจปสั สาวะ
ณ จุดตรวจสัตวผ์ า่ นด่าน

ตารางท่ี 3 แสดงจำ� นวนฟาร์มที่ไดร้ บั รองฟาร์มปลอดสารเร่งเน้ือแดงหรอื สารกลุ่มเบต้าอะโกนสิ ต์ (β-agonist)

เขต เปา้ หมาย (ฟารม์ ) รวม ผลด�ำเนนิ การ (ฟารม์ ) รวม ร้อยละ
สุกร โค สกุ ร โค

1 300 2 302 245 1 246 81.46

2 429 6 435 480 12 492 113.10

3 618 80 698 645 83 728 104.30

4 936 95 1,031 1,206 176 1,382 134.04

5 349 42 391 366 44 410 104.86

6 663 22 685 757 28 785 114.60

7 756 77 833 723 72 795 95.44

8 508 3 511 884 6 890 174.17

9 110 4 114 110 4 114 100.00

รวม 4,669 331 5,000 5,416 426 5,842 116.84
ท่ีมา: ระบบบรหิ ารการปฏิบตั งิ าน (e-operation), 2564

จากตารางที่ 3 แสดงให้เห็นว่า จ�ำนวนฟาร์มปลอดสารเร่งเน้ือแดงในพ้ืนท่ีเขต 3 เขต 4 และเขต 6
มีจำ� นวนฟารม์ สงู กวา่ เปา้ หมาย เน่ืองจากพน้ื ท่ดี งั กลา่ วมีการสง่ ออกสกุ รและโคมชี ีวติ ไปต่างประเทศ ท�ำใหม้ ผี ้ปู ระกอบการ
ยืน่ ขอรับรองฟารม์ ปลอดสารเร่งเนือ้ แดงเพ่ิมขึ้น

3. การปราบปรามและบงั คบั ใชก้ ฎหมาย
การปราบปรามและบงั คบั ใชก้ ฎหมายของกรมปศสุ ตั ว์ ดำ� เนนิ การภายใตช้ ดุ เฉพาะกจิ สว่ นกลาง และชดุ เฉพาะกจิ
ประจำ� เขต โดยการสมุ่ ตรวจสอบฟารม์ เลย้ี งสตั ว์ สถานทผี่ ลติ อาหารสตั ว์ และโรงฆา่ สตั ว์ ตรวจวเิ คราะหส์ ารเรง่ เนอื้ แดงดว้ ย
Strip test หากผลตรวจเป็นบวกจะทำ� การอายัดสตั ว์ท่ฟี าร์ม/โรงฆ่าสตั ว์ ตรวจยนื ยันดว้ ยเทคนคิ LC-MS/MS หรอื GC-MS
หากผลยนื ยนั พบปริมาณสารเร่งเนอื้ แดง จะด�ำเนินคดีกับผ้ปู ระกอบการเล้ียงสัตว์
ในปีงบประมาณ 2564 ได้ดำ� เนินคดีกบั ผู้ประกอบการฟาร์มสกุ ร จ�ำนวน 7 รายในข้อหาใช้วตั ถทุ ่ีห้ามใช้เปน็ สว่ น
ผสมในอาหารสตั ว์ (ลกั ลอบใชส้ ารเร่งเน้อื แดงในการเล้ียงสตั ว)์ ต้องระวางโทษจำ� คุกไม่เกนิ สามปี หรือปรับไมเ่ กินหกหมืน่
บาท หรือทัง้ จ�ำท้งั ปรบั โดยเปน็ ผปู้ ระกอบการเลี้ยงสตั ว์ในพนื้ ท่ี จังหวดั นครปฐม 6 ราย (คดีเสร็จสนิ้ แลว้ ) และจังหวดั ตาก
1 ราย (อย่รู ะหว่างด�ำเนินคด)ี

Animal Feed and Veterinary Products Control

41

รายงานประจำ�ปี 2564

กจิ กรรมการใหบ้ รกิ าร Mobile Lab

การให้บริการ Mobile Lab คือ ห้องปฏิบัติการเคลื่อนท่ี ซ่ึงประจ�ำการอยู่ ณ ส�ำนักงานปศุสัตว์เขต
1-9 ท�ำหน้าที่ให้บริการตรวจวิเคราะห์คุณภาพอาหารสัตว์และวัตถุดิบอาหารสัตว์เบ้ืองต้น โดยให้บริการแบบเข้าถึงสถาน
ท่ีผลิต สถานที่นำ� เขา้ สถานทีข่ ายอาหารสัตว์ ฟารม์ เลยี้ งสตั ว์และโรงฆ่าสัตว์ในพ้นื ที่ โดยให้บรกิ ารตรวจวเิ คราะหค์ ุณภาพ
วัตถุดิบและอาหารสัตว์เบ้ืองต้น คัดกรองการปนเปื้อนวัตถุท่ีห้ามใช้เป็นส่วนผสมในอาหารสัตว์ แก่ผู้ประกอบการและ
เกษตรกรผเู้ ลยี้ งสตั ว์ ใหไ้ ดว้ ตั ถดุ บิ ทม่ี คี ณุ ภาพเหมาะสมในการนำ� มาใชป้ ระกอบสตู รอาหารเพอื่ เลย้ี งสตั ว์ นอกจากน้ี Mobile
Lab ยงั สนับสนนุ กจิ กรรมบริการวชิ าการอนื่ ของกรมปศุสตั วด์ ้วย
วธิ ดี �ำเนนิ การ
Mobile Lab ใหบ้ รกิ ารตรวจวเิ คราะห์
1. ตรวจวเิ คราะหก์ ารปลอมปนในวัตถดุ บิ
2. ตรวจวดั คา่ ความช้นื
3. ตรวจวิเคราะห์สารพิษจากเช้ือรา
4. ตรวจวิเคราะหย์ าปฏิชีวนะตกค้าง
5. ตรวจหาสารเร่งเนือ้ แดงในปัสสาวะสตั ว์
เกษตรกรผู้เล้ียงสัตว์สามารถติดต่อขอรับบริการตรวจวิเคราะห์ของ Mobile Lab ได้ท่ีส�ำนักงาน
ปศุสตั วจ์ งั หวดั หรอื ส�ำนักงานปศสุ ตั ว์เขต 1-9 ที่ Mobile Lab ประจ�ำการอยู่ ดงั นี้
1. สำ� นักงานปศุสตั ว์เขต 1 โทรศัพท์ 0 2967 9700 ต่อ 5105
2. ส�ำนักงานปศุสตั ว์เขต 2 โทรศพั ท์ 0 3851 1997 ตอ่ 15
3. ส�ำนกั งานปศสุ ัตว์เขต 3 โทรศัพท์ 0 4437 1553 ตอ่ 17
4. สำ� นักงานปศุสัตวเ์ ขต 4 โทรศพั ท์ 0 4326 1876
5. ส�ำนักงานปศสุ ตั วเ์ ขต 5 โทรศัพท์ 0 5389 2457
6. สำ� นกั งานปศสุ ัตวเ์ ขต 6 โทรศัพท์ 0 5598 3641 ตอ่ 112
7. ส�ำนักงานปศุสัตวเ์ ขต 7 โทรศพั ท์ 0 3425 0982 ตอ่ 15 และ 17
8. ส�ำนักงานปศุสัตว์เขต 8 โทรศพั ท์ 0 7727 2117
9. สำ� นกั งานปศสุ ัตว์เขต 9 โทรศัพท์ 0 7455 8197 และ 0 7432 4406
ผลการด�ำเนนิ งานปงี บประมาณ 2564
การใหบ้ ริการ Mobile Lab ปีงบประมาณ 2564 ได้บรกิ ารตรวจวเิ คราะห์ตวั อย่าง จำ� นวน 3,855 ตัวอยา่ ง ไดแ้ ก่
ตวั อยา่ งจากฟาร์มเลยี้ งสตั ว์ จำ� นวน 2,571 ตัวอย่าง ตวั อยา่ งจากโรงงานผลิตอาหารสัตว์ จำ� นวน 277 ตวั อยา่ ง ตวั อย่างจาก
สถานทนี่ ำ� เข้าหรือสถานที่ขายอาหารสัตว์ จ�ำนวน 521 ตัวอยา่ ง ตวั อยา่ งจากแหล่งรวมวตั ถดุ ิบ จ�ำนวน 100 ตวั อย่าง และ
ตัวอย่างจากโรงฆ่าสัตว์ จ�ำนวน 386 ตัวอย่าง โดยพบตัวอย่างไม่ผ่านเกณฑ์มาตรฐานที่ฟาร์มเล้ียงสัตว์ ร้อยละ 0.16
(พบสารเรง่ เนอื้ แดงในปสั สาวะ รอ้ ยละ 0.12 ความชนื้ ในอาหารสตั ว์ รอ้ ยละ 0.41 และสารพษิ จากเชอื้ รา รอ้ ยละ 0.35) และ

กองควบคุมอาหารและยาสัตว์ กรมปศุสัตว์

42

ANNUAL REPORT 2021

โรงงานผลติ อาหารสตั วพ์ บตวั อยา่ งไมผ่ า่ นเกณฑม์ าตรฐาน รอ้ ยละ 0.36 เปน็ สารพษิ จากเชอ้ื ราในอาหารสตั ว์ และสถานทนี่ ำ�
เข้าหรือสถานที่ขายอาหารสตั ว์ พบตัวอยา่ งไมผ่ ่านเกณฑม์ าตรฐาน รอ้ ยละ 1.54 เป็นสารพิษจากเชอื้ ราในอาหารสตั ว์ สว่ น
แหล่งรวมวตั ถุดบิ และโรงฆ่าสตั ว์ ผา่ นเกณฑ์มาตรฐานทุกตัวอย่าง
ตารางท่ี 1 แสดงผลการให้บริการตรวจวิเคราะห์ Mobile Lab

ฟารม์ เลี้ยงสตั ว์ โรงงาน/สถานท่ีผลิต สถานท่ีนำ� เขา้ หรอื แหลง่ รวมวตั ถดุ บิ โรงฆา่ สตั ว์
สถานท่ขี ายอาหารสัตว์

รายการวิเคราะห์ จ�ำนวน จ�ำนวน จำ� นวน จ�ำนวน จำ� นวน จ�ำนวน จ�ำนวน จ�ำนวน จำ� นวน จำ� นวน
ตัวอยา่ ง ไมผ่ า่ น ตวั อย่าง ไม่ผา่ น ตวั อย่าง ไม่ผา่ น ตัวอย่าง ไม่ผ่าน ตัวอย่าง ไมผ่ ่าน ร้อยละ
เกณฑ์ ร้อยละ เกณฑ์ ร้อยละ เกณฑ์ รอ้ ยละ เกณฑ์ ร้อยละ เกณฑ์

สารเร่งเนือ้ แดง 1,720 2 0.12 0 0 0.00 0 0 0.00 0 0 0.00 386 0 0.00
ในปัสสาวะ

การปลอมปน 147 0 0.00 45 0 0.00 66 0 0.00 18 0 0.00 0 0 0.00
อาหารสัตว์

ความชื้นใน 244 1 0.41 94 0 0.00 224 0 0.00 56 0 0.00 0 0 0.00
อาหารสัตว์ 286 1 0.35 79 1 1.27 159 8 5.03 18 0 0.00 0 0 0.00
สารพิษจากเชอ้ื รา

ยาปฏชิ ีวนะตกค้าง 174 0 0.00 59 0 0.00 72 0 0.00 8 0 0.00 0 0 0.00

รวม 2,571 4 0.16 277 1 0.36 521 8 1.54 100 0 0.00 386 0 0.00

ทมี่ า: รายงานผลการปฏบิ ัติงาน Mobile Lab เขต 1-9, 2564

Animal Feed and Veterinary Products Control

43

รายงานประจำ�ปี 2564

การถา่ ยโอนภารกจิ การตรวจประเมนิ ระบบประกนั คณุ ภาพอาหารสตั ว์

การดำ�เนินงานการถ่ายโอนภารกิจการตรวจติดตามการรับรองระบบการจัดการด้านสุขลักษณะท่ีดีให้สถาน
ประกอบการ (GMP) และระบบการวิเคราะหอ์ นั ตรายและจดุ วกิ ฤตที่ตอ้ งควบคุม (HACCP) ในโรงงานผลติ อาหารสตั วท์ ี่
กองควบคมุ อาหารและยาสตั วม์ อบหมายใหส้ ำ�นกั งานปศสุ ตั วเ์ ขตเปน็ ผดู้ ำ�เนนิ การในเขตพน้ื ทร่ี บั ผดิ ชอบ ตง้ั แตป่ งี บประมาณ
2561 จนถึงปัจจบุ ัน
นอกจากน้ียังมกี ารอบรมให้แกพ่ นกั งานเจา้ หนา้ ที่และผตู้ รวจประเมนิ ต้งั แตป่ ี พ.ศ. 2560 - พ.ศ. 2562 โดยแบง่
เป็น หลกั สูตร Lead Auditor 3 รนุ่ รวม 60 คน และหลกั สตู ร GMP/HACCP สำ�หรับพนักงานเจา้ หน้าที่และผู้ตรวจประเมนิ
3 รนุ่ รวม 150 คน
ผลการด�ำเนนิ งาน
ปงี บประมาณ 2564 กองควบคุมอาหารและยาสตั ว์ถ่ายโอนภารกิจการตรวจตดิ ตามระบบ GMP และ HACCP
ใหส้ ำ�นักงานปศุสัตวเ์ ขต 1-9 เป็นผรู้ ับผดิ ชอบ จำ�นวนทงั้ สนิ้ 60 โรงงาน ซึ่งเจ้าหน้าท่สี ำ�นกั งานปศสุ ัตว์เขตดำ�เนนิ การตรวจ
ประเมินตามหลกั สากลโดย ระบบ GMP อา้ งองิ ตามมาตรฐาน Codex Alimentarius. Recommended International
Code of Practice – General Principles of Food Hygiene (CAC/RCP 1 – 1969, Rev. 4 (2003)) หรือ มกษ. 9023
– 2550 และระบบ HACCP อา้ งองิ ตามมาตรฐาน Codex Alimentarius. Supplement to Volume 1B- 1997, Annex
to CAC/RCP-1 (1969), Rev. 4 (2003) หรือ มกษ. 9024 - 2550

2564
60 โรงงาน

2563 60 โรงงาน

2562 51 โรงงาน
2561 34 โรงงาน

2560 ผแู้ ทนจาก สนง.ปศข. รว่ มตรวจประเมิน
2559

ผู้แทนจาก สนง.ปศข. ร่วมสงั เกตการณต์ รวจประเมนิ
ทม่ี า : กลมุ่ รบั รองระบบประกนั คณุ ภาพ กองควบคุมอาหารและยาสตั ว์
ขอ้ มูล ณ วันท่ี 30 กนั ยายน 2564
หมายเหตุ สนง. ปศข. หมายถงึ ส�ำนกั งานปศสุ ัตวเ์ ขต

กองควบคุมอาหารและยาสัตว์ กรมปศุสัตว์

44

ANNUAL REPORT 2021

กราฟ แสดงจ�ำนวนโรงงานผลิตอาหารสัตว์ที่ถ่ายโอนภารกิจการตรวจประเมินแยกตามเขตปศุสัตว์ 45
(ปงี บประมาณ 2561 - 2564)
16
60 54
4
50 4
5
42 17 3
9
40 4
4
จานวนโรงงาน 13 32 5
30 10 3
20 13 17 23
10 17
9 7
10 10 4
4 2223 82222 15 7
7 4 411114 5 5
6
0 6 5 5 54
1 2 3 78

2564 (60) 13 10 4 1 2 2 17 7

2563 (60) 13 10 4 1 2 2 17 7

2562 (51) 10 7 4 1 2 2 15 5

2561 (34) 6 5 5 1 3 2 5 4

ท่มี าท่มี: กาล:ุ่มกรลับมุ่ รรอบังระอบงรบะปบรบะกปนัระคกุณนั ภคาณุพภกาอพงคกวอบงคคุมวอบาคหุมาอราแหลาะรยแาลสัตะยว์าสัตว์
ข้อมขลู ้อมณูลวณนั ทว่ี ัน30ที่ก3ัน0ยกาันยนยา2ย5น642564

Animal Feed and Veterinary Products Control

45

รายงานประจำ�ปี 2564

รายงานสรปุ การออกกฏหมายอนบุ ญั ญตั ิ
ตามพระราชบญั ญตั คิ วบคมุ คณุ ภาพอาหารสตั ว์ พ.ศ. 2558

ประจ�ำปงี บประมาณ พ.ศ. 2564

โดยปีงบประมาณ พ.ศ. 2564 ได้ออกประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์และประกาศกรมปศุสัตว์
จำ� นวนรวม 3 ฉบบั โดยแบง่ เปน็ ประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ จำ� นวน 2 ฉบบั และประกาศ กรมปศสุ ตั ว์ จำ� นวน 1 ฉบบั
ประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ (รวม 2 ฉบบั )
1. ประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เรื่อง ก�ำหนดลักษณะ และเง่ือนไขของอาหารสัตว์ท่ีห้ามน�ำเข้า
ซง่ึ มคี วามเสี่ยงตอ่ โรคอหวิ าต์แอฟรกิ าในสุกร พ.ศ. 2563 วนั ทป่ี ระกาศ 23 กมุ ภาพันธ์ พ.ศ. 2564
2. ประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เรื่อง ก�ำหนดคุณภาพหรือมาตรฐานของอาหารสัตว์ควบคุมเฉพาะ
ประเภทวตั ถดุ บิ (ฉบับที่ 6) พ.ศ. 2564 วันทีป่ ระกาศ 25 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2564

ประกาศกรมปศสุ ตั ว์ (รวม 1 ฉบบั )
1. ประกาศกรมปศุสัตว์ เร่ือง ก�ำหนดแบบค�ำขอแจ้งการน�ำเข้าอาหารสัตว์ควบคุมเฉพาะ และเอกสารรับแจ้ง
การนำ� เข้าอาหารสตั วค์ วบคุมเฉพาะ พ.ศ. 2563 วันทป่ี ระกาศ 3 ธนั วาคม พ.ศ. 2563
หมายเหตุ ขอ้ มลู ประกาศขา้ งตน้ เปน็ ขอ้ มลู เฉพาะประกาศทไ่ี ดล้ งในราชกจิ จานเุ บกษาเทา่ นนั้ ไมร่ วมถงึ ประกาศ ทไี่ ดล้ งนามแลว้
แตร่ อลงประกาศในราชกจิ จานเุ บกษา

กองควบคุมอาหารและยาสัตว์ กรมปศุสัตว์

46

ANNUAL REPORT 2021

การประชมุ เพอ่ื ออกกฎหมายอนบุ ญั ญตั ิ
ตามพระราชบญั ญตั คิ วบคมุ คณุ ภาพอาหารสตั ว์ พ.ศ. 2558

ประจ�ำปงี บประมาณ พ.ศ. 2564

คณะอนุกรรมการกลั่นกรองการออกประกาศตาม
กฎหมายวา่ ดว้ ยการควบคมุ คณุ ภาพอาหารสตั ว์ เกยี่ วกบั
อาหารสตั ว์ ประเภทอาหารสตั วเ์ ลยี้ ง ส�ำหรบั สนุ ขั และแมว
ครงั้ ที่ 1/2563

วนั พฤหสั บดที ่ี 22 ตลุ าคม 2563 กองควบคมุ อาหารและยาสตั ว์
ได้มีการจัดประชุมคณะอนุกรรมการกลั่นกรองการออกประกาศตาม
กฎหมายว่าด้วยการควบคุมคุณภาพอาหารสัตว์ เก่ียวกับอาหารสัตว์
ประเภทอาหารสัตวเ์ ลยี้ ง ส�ำหรับสนุ ัขและแมว คร้ังที่ 1/2563 ณ ห้องประชุมมา้ กณั ฐกะ ช้นั 1 ตึกอำ� นวยการ
กรมปศสุ ตั ว์
โดยอธิบดี​กรมปศุสัตว์​มอบหมายนายรักไทย งามภักด์ิ ผู้อ�ำนวยการกองควบคุมอาหารและยาสัตว์
เปน็ ประธานอนุกรรมการ

ประชมุ คณะกรรมการควบคมุ คณุ ภาพอาหารสตั ว์
ครงั้ ที่ 2/2563

วนั พธุ ที่ 16 ธนั วาคม 2563 กองควบคมุ อาหารและยาสตั ว์
ได้มีการจัดประชุมคณะกรรมการควบคุมคุณภาพอาหารสัตว์
ครง้ั ที่ 2/2563 ณ ห้องประชมุ 134 ช้นั 3 กระทรวงเกษตรและสหกรณ ์
โดยปลดั กระทรวงเกษตรและสหกรณม์ อบหมายนายระพภี ทั ร์ จนั ทรศ์ รวี งศ​์ รองปลดั กระทรวงเกษตร
และสหกรณเ์ ป็นประธานกรรมการ

Animal Feed and Veterinary Products Control

47

รายงานประจำ�ปี 2564

การประชมุ เพอื่ ออกกฎหมายอนบุ ญั ญตั ิ
ตามพระราชบญั ญตั คิ วบคมุ คณุ ภาพอาหารสตั ว์ พ.ศ. 2558

ประจ�ำปงี บประมาณ พ.ศ. 2564

คณะกรรมการสรรหากรรมการผทู้ รงคณุ วฒุ ิ ในคณะกรรมการควบคมุ คณุ ภาพอาหารสตั ว์
ครง้ั ที่ 1/2564

วันพุธที่ 31 มีนาคม 2564 กองควบคุมอาหารและยาสัตว์ ได้มีการจัดประชุมคณะกรรมการสรรหา
กรรมการผู้ทรงคุณวุฒิในคณะกรรมการควบคุมคุณภาพอาหารสัตว์ ครั้งท่ี 1/2564 ณ ห้องประชุม 134 ช้ัน 3
กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เพอ่ื พจิ ารณาเกย่ี วกบั การแตง่ ตง้ั กรรมการผทู้ รงคณุ วฒุ ใิ นคณะกรรมการควบคมุ คณุ ภาพ
อาหารสตั ว์
โดยปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์มอบหมายนายระพีภัทร์ จันทร์ศรีวงศ์​ รองปลัดกระทรวงเกษตรและ
สหกรณ์เป็นประธานกรรมการ

กองควบคุมอาหารและยาสัตว์ กรมปศุสัตว์

48

ANNUAL REPORT 2021

กจิ กรรมเฝา้ ระวงั ตดิ ตาม และแกไ้ ขปญั หาการปนเปอ้ื นของ
สารพษิ จากเชอื้ ราในอาหารสตั วผ์ สมส�ำเรจ็ รปู

อาหารสัตว์มีบทบาทส�ำคัญต่อการเจริญเติบโต การสร้างผลผลิต สุขภาพของสัตว์ ตลอดจนความปลอดภัย
ของผู้บริโภคผลผลิตจากสัตว์ และผลกระทบต่อเศรษฐกิจของประเทศ ปัจจุบันประเทศไทยมีการผลิตอาหารสัตว์
เพอื่ ใชเ้ ลย้ี งสตั วเ์ ปน็ จำ� นวนมาก และมแี นวโนม้ เพม่ิ มากขนึ้ ทกุ ปี ดงั นนั้ เพอื่ ไมใ่ หส้ ง่ ผลกระทบตอ่ การเลยี้ งสตั ว์ อาหารสตั ว์
ทผี่ ลติ จำ� เปน็ ตอ้ งมคี วามปลอดภยั ทางชวี ภาพ และทางเคมี โดยเฉพาะอยา่ งยง่ิ ความปลอดภยั จากสารพษิ จากเชอ้ื รา (Mycotoxin)
ในอาหารสตั วผ์ สมสำ� เรจ็ รปู ไดแ้ ก่ อะฟลาทอกซนิ รวม, บ1ี , บ2ี , จ1ี และจ2ี (Aflatoxin total, B1, B2, G1, และ G2) ซรี าลโี นน
(Zearalenone) ดีออกซีนิวาลีนอล (Deoxynivalenol; DON) ฟูโมนิซิน (Fumonisin) ออคราทอกซิน (Ochratoxin)
และทีทูทอกซนิ (T-2 toxin) ซงึ่ ปัจจุบันยงั ไม่มมี าตรการทางกฎหมายควบคมุ การปนเปอื้ นสารพิษจากเช้อื ราในอาหารสัตว์
ผสมสำ� เรจ็ รปู ยกเวน้ สารพษิ อะฟลาทอกซนิ ทม่ี กี ารกำ� หนดในอาหารสตั วผ์ สมสำ� เรจ็ รปู สำ� หรบั ไกไ่ ข่ ไกเ่ นอ้ื เปด็ สกุ ร และโค
ทั้งน้ีจึงมีการรวบรวมข้อมูล ส�ำหรับก�ำหนดมาตรฐานตามกฎหมายว่าด้วยการควบคุมคุณภาพอาหารสัตว์ และด�ำเนิน
การตามกฎหมายกับผู้ฝ่าฝืนพระราชบัญญัติควบคุมคุณภาพอาหารสัตว์ พ.ศ. 2558 เพื่อเป็นการเฝ้าระวังอาหารสัตว์ให้มี
ความปลอดภัยต่อสุขภาพสตั ว์ คุณภาพผลิตภณั ฑ์ด้านปศุสัตว์ ความปลอดภัยต่อผบู้ ริโภค และกระตุ้นเศรษฐกจิ การสง่ ออก
จงึ ไดจ้ ัดทำ� กจิ กรรมเฝา้ ระวัง ติดตาม และแกไ้ ขปญั หาการปนเปอื้ นของสารพษิ จากเชอื้ ราในอาหารสัตว์ผสมสำ� เร็จรปู ข้นึ

วธิ ดี �ำเนนิ การ

กองควบคุมอาหารและยาสตั ว์ และสำ� นักงานปศสุ ตั ว์จงั หวัด เกบ็ ตัวอย่างอาหารสตั ว์ ณ สถานทผี่ ลิตอาหารสตั ว์
สถานท่ีเก็บอาหารสัตว์น�ำเข้า ศูนย์รวบรวมและจ�ำหน่ายอาหารสัตว์ โดยแบ่งเป็นอาหารสัตว์ผสมส�ำเร็จรูป ชนิดเม็ด
สำ� หรบั ไกเ่ นอื้ เปด็ ปลา และกงุ้ และสง่ ตรวจวเิ คราะหท์ ส่ี ำ� นกั ตรวจสอบคณุ ภาพสนิ คา้ ปศสุ ตั ว์ เพอ่ื ตรวจวเิ คราะหส์ ารพษิ จาก
เชอ้ื รา จำ� นวน 10 ชนดิ คอื สารพษิ จากเชอ้ื รา อะฟลาทอกซนิ (รวม, บ1ี , บ2ี , จ1ี , จ2ี ) ซรี าลโี นน ดอี อกซนี วิ าลนี อล ฟโู มนซิ นิ
ออคราทอกซนิ และ ทที ทู อกซนิ ซง่ึ ใชร้ ะยะเวลาการดำ� เนนิ การในชว่ งระหวา่ งเดอื นพฤศจกิ ายน พ.ศ. 2563 - กนั ยายน พ.ศ. 2564
เปน็ เวลา 11 เดอื น

Animal Feed and Veterinary Products Control

49

รายงานประจำ�ปี 2564

สรปุ ผลวเิ คราะห์

กองควบคมุ อาหารและยาสตั ว์ ไดร้ ว่ มกบั สำ� นกั งานปศสุ ตั วจ์ งั หวดั เกบ็ ตวั อยา่ งอาหารสตั วผ์ สมสำ� เรจ็ รปู ชนดิ เมด็
สำ� หรบั ไกเ่ น้อื เป็ด ปลา และกุ้ง จากสถานทขี่ ้างตน้ สรปุ ผลการตรวจวิเคราะห์ ตามตารางพบวา่ อาหารสัตว์ผสมสำ� เร็จรูป
สำ� หรบั เปด็ มปี รมิ าณการปนเปอ้ื นของสารพษิ จากเชอื้ รา อะฟลาทอกซนิ รวมในระดบั ทตี่ ำ่� กวา่ ทกี่ ำ� หนดลกั ษณะของอาหารสตั ว์
เส่ือมคุณภาพตามพระราชบัญญัติควบคุมคุณภาพอาหารสัตว์ พ.ศ. 2558 โดยในอาหารสัตว์ผสมส�ำเร็จรูป ชนิดเม็ด
สำ� หรับไกเ่ นื้อ พบปรมิ าณ การปนเปื้อนของสารพษิ จากเช้อื ราอะฟลาทอกซินรวมสงู กว่าทีก่ �ำหนดลกั ษณะของอาหารสัตว์
เส่อื มคณุ ภาพตามพรบ.ควบคุมคุณภาพอาหารสัตว์ พ.ศ. 2558 จ�ำนวน 5 ตัวอยา่ ง หรอื คดิ เป็นรอ้ ยละ 2.304 ของตัวอย่าง
อาหารไกเ่ นอื้ ทงั้ หมด โดยไดด้ ำ� เนนิ การแจง้ ผปู้ ระกอบการใหด้ ำ� เนนิ การแกไ้ ขเรยี บรอ้ ยแลว้ และ ในอาหารสตั วผ์ สมสำ� เรจ็ รปู
ชนดิ เมด็ สำ� หรบั ไกเ่ นอ้ื ยงั พบวา่ มปี รมิ าณการปนเปอ้ื นของสารพษิ จากเชอื้ รา อะฟลาทอกซนิ บี 1 สงู กวา่ เกนิ เกณฑท์ ส่ี หภาพ
ยโุ รปกำ� หนด จำ� นวน 11 ตวั อยา่ ง หรอื คดิ เปน็ รอ้ ยละ 5.069 ของตวั อยา่ งอาหารไกเ่ นอื้ ทง้ั หมด สว่ นฟโู มนซิ นิ ทถี่ อื เปน็ สารพษิ
จากเชื้อราท่ีส�ำคัญและมีความเส่ียงที่จะปนเปื้อน มาในวัตถุดิบอาหารสัตว์ พบในอาหารสัตว์ผสมส�ำเร็จรูป ชนิดเม็ด
ส�ำหรบั ไกเ่ นอ้ื และปลา มปี รมิ าณต่ำ� กวา่ ทสี่ หภาพยุโรปก�ำหนดทัง้ หมด ส่วนซีราลโี นน ดีออกซีนิวาลีนอล ออคราทอกซนิ
และทีททู อกซนิ ในอาหารสตั วผ์ สมส�ำเรจ็ รูป ชนดิ เม็ด ส�ำหรับไกเ่ นื้อและเปด็ มปี ริมาณสารพษิ ไม่เกินเกณฑท์ ีส่ หภาพยุโรป
กำ� หนดทกุ ตวั อย่าง
จากขอ้ มลู ทไ่ี ดส้ อดคลอ้ งกนั กบั การจดั การของภาครฐั และผปู้ ระกอบกจิ การอาหารสตั วท์ มี่ มี าตรฐาน และมาตรการ
ที่ดีขึ้นในการจัดการกับวัตถุดิบ รวมทั้งการพัฒนากระบวนการผลิตอาหารสัตว์ท่ี เน้นด้านคุณภาพและความปลอดภัย
สอดคล้องกบั ขอ้ ก�ำหนดตามกฎหมาย ซง่ึ นับเป็นโอกาสทดี่ ีในการส่งเสริม การผลติ และส่งออกอาหารสตั ว์ รวมถงึ ผลติ ภัณฑ์
ดา้ นปศสุ ตั วใ์ นอนาคต และจากขอ้ มูลดังกลา่ วกองควบคมุ อาหารและยาสตั ว์จะนำ� มาพจิ ารณา เพอื่ กำ� หนดปรมิ าณสารพษิ
จากเช้อื ราในอาหารสตั ว์ผสมสำ� เร็จรูปของอาหารเสอื่ มคณุ ภาพตอ่ ไป

กองควบคุมอาหารและยาสัตว์ กรมปศุสัตว์