ปริมาณสารสัมพันธ์ 1/8

เคมเี บื้องตน้ 256103
Clip 1/8

Cr. SURFGUPPY.COM

ปรมิ าณสารสมั พนั ธ์

Stoichiometry
ผศ.ดร.ดวงรัตน์ ทองคา

เนอ้ื หา Clip 1/8

เคมี ทบวงมหาวทิ ยาลัย  อะตอม โมเลกลุ ไอออน และสูตรเคมี

 นา้ หนกั อะตอม น้าหนักโมเลกุล และนา้ หนักสูตร
 การคานวณหาสตู รเอมพริ ิกลั และสตู รโมเลกุล
 โมล
 สมการเคมี
 การคานวณทเ่ี กี่ยวขอ้ งกบั สมการเคมี
 สารกาหนดปรมิ าณ
 ผลผลติ ตามทฤษฎี ผลผลิตจรงิ และผลผลิตรอ้ ยละ

2

อะตอม โมเลกุล ไอออน และสตู รเคมี

อะตอม (atom)

 อนภุ าคท่ีเล็กที่สุดของธาตุที่สามารถทาปฏิกิริยาเคมีได้ เชน่ H, O, C

 ประกอบด้วยอนภุ าค 3 ชนิด

 อิเลก็ ตรอน (มีประจุเปน็ ลบกระจายตัวอยู่
รอบๆ นวิ เคลยี ส)

 โปรตอน (มีประจเุ ป็นบวกอยภู่ ายใน
นิวเคลยี ส)

 นิวตรอน (เป็นกลางทางไฟฟา้ และอย่ภู ายใน
นิวเคลียสเชน่ เดียวกบั โปรตอน)

3 www.universetoday.com

อะตอม โมเลกลุ ไอออน และสูตรเคมี

โมเลกลุ (molecule)

 หนว่ ยโครงสรา้ งท่เี ลก็ ที่สดุ ของธาตุหรือสารประกอบทสี่ ามารถอยูไ่ ดโ้ ดย
อสิ ระและยังคงมสี มบตั ขิ องธาตุหรอื สารประกอบนนั้ ๆ โดยสมบูรณ์

 เช่น โมเลกุลของแกส๊ เฉือ่ ย He 1 โมเลกุลประกอบด้วยอะตอม He 1
อะตอม

ฮีเลียมมีคุณสมบัติพิเศษไม่ติดไฟ
มีความหนาแน่นน้อยมากทาให้
ลกู โป่งหรือบอลลูนลอยได้

4 https://www.edtguide.com/review/456312/singha-park-chiang-rai-international-balloon-fiesta-2017

โมเลกุล

 โมเลกุลอะตอมเดีย่ ว เชน่ โมเลกลุ ของแกส๊ เฉื่อย He 1
โมเลกุลประกอบด้วยอะตอม He 1 อะตอม

 โมเลกลุ อะตอมคู่ แบง่ เปน็

 Homonuclear molecule ประกอบด้วยธาตชุ นดิ เดยี วกนั เช่น H2
 Heteronuclear molecule ประกอบด้วยธาตตุ ่างชนดิ กัน เชน่ HCl

 โมเลกุลหลายอะตอม เช่น H2O

5

อะตอม โมเลกลุ ไอออน และสูตรเคมี
สรุป Homonuclear molecule

โมเลกลุ หลายอะตอม

6

อะตอม โมเลกลุ ไอออน และสูตรเคมี

ไอออน (ion)

 อะตอมหรอื กลมุ่ อะตอมทมี่ ีประจุ

 อะตอมท่เี ปน็ กลางรบั อิเลก็ ตรอน เกดิ เป็นไอออนลบ เชน่ F-
 อะตอมทเ่ี ป็นกลางเสยี อเิ ลก็ ตรอน เกดิ เปน็ ไอออนบวก เช่น Na+
 ไอออนทเี่ ป็นกลุ่มอะตอม เชน่ NH4+, CO32-

7

อะตอม โมเลกลุ ไอออน และสตู รเคมี
สูตรเคมี (chemical formula)

 กล่มุ สัญลกั ษณข์ องธาตหุ รือสารประกอบ
 เช่น H2O เปน็ สูตรเคมีของสารประกอบ 1 โมเลกลุ ประกอบดว้ ย H 2 อะตอม และ O 1

อะตอม

8

อะตอม โมเลกลุ ไอออน และสตู รเคมี

ประเภทของสูตรเคมี

 สูตรเอมพิริกลั (empirical formula)
 สูตรโมเลกลุ (molecular formula)
 สตู รโครงสรา้ ง (structural formula)

9

อะตอม โมเลกุล ไอออน และสูตรเคมี

 สตู รเอมพิริกัล : กลุ่มสญั ลกั ษณเ์ ขียนแทนอัตราสว่ นอย่างต่าของ
จานวนอะตอมในสารประกอบ เชน่ HO เป็นสตู รเอมพิริกลั ของ H2O2

 สตู รโมเลกลุ : กลุม่ สัญลักษณเ์ ขยี นแทนธาตุหรอื สารประกอบ เพอ่ื
แสดงว่าธาตุหรือสารประกอบ 1 โมเลกุลประกอบด้วยธาตอุ ะไรบ้าง
เชน่ H2O2

สตู รโมเลกุล = (สูตรเอมพิรกิ ลั )n
เมอื่ n = 1, 2, 3, …

10

แบบฝึกหดั

 ข้อใดคอื อะตอม โมเลกุล และไอออน

 H2
 CO2
N
 NO3-
 CO
 Li
 K+

11

สรปุ He, H2, HCl, H2O
F-, Na+, NH4+
 อะตอม
H2O
 โมเลกุล
 ไอออน
 สูตรเคมี

12