เครื่องจักรช่วยฉบับสมบูรณ์

(Dual Vocational Training)

หลักการและชนดิ ของเคร่ืองจักรชว5 ยในเรอื

รายวชิ างานเทคนคิ เคร่ืองกลเรือ 3

.

โดย

นายสุรนิ ทร= บญุ สนอง

ตำแหนง* ครู วิทยฐานะ ครชู ำนาญการ
วิทยาลยั เทคโนโลยแี ละอตุ สาหกรรมการต*อเรือนครศรีธรรมราช

สถาบนั การอาชวี ศึกษาภาคใตI 1
สำนกั งานคณะกรรมการการอาชีวศกึ ษา กระทรวงศึกษาธิการ

ปMการศึกษา 2560

คน

เอก าร ลักการและชนดิ ของเครอื งจกั รช ยในเรือราย ิชางานเทคนิคเครืองกลเรือ 3 จัดทา
ขึนมาเพือใ ผูเรียนอาชี ึก าระบบท ิภาคี ลัก ูตรประกา นียบัตร ิชาชีพชัน ูง (ป .) พ. .
2557 ประเภทอุต า กรรม าขา ิชาเครืองกล าขางานเทคนิคเครืองกลเรือ านักงาน
คณะกรรมการการอาชี ึก า กระทร ง ึก าธิการ ใชในการประกอบการเรียนรู และฝกอาชีพใน
ถานประกอบการ ตามทีผูเรียนจะตองปฏิบัติงานอาชีพคนประจาเรือ ตาแ นง ลูกเรือเขายามฝาย
ชางกลเรือ โดยมีจะตองรับผิดชอบในการบารุงรัก า ตร จ อบและแกไขปญ าเกีย กับเครืองจักร
ช ยในเรอื กลเดินทะเล

การพัฒนาเอก าร ลกั การและชนิดของเครืองจักรช ยในเรือ ราย ิชางานเทคนิคเครืองกล
เรือ 3 เพือใชประกอบการฝกอาชีพใน ถานประกอบการ โดยการ ิเคราะ การปฏิบัติงานอาชีพใน
ถานประกอบการ ประกอบด ย เครืองทาค าม ะอาดนามันเชือเพลิง (Purifier) เครืองปรับ ภาพ
นามันเชือเพลิง (Marine Fuel Treatment for M/E) เครืองกลันนาจืด (Fresh Water Generator)
เครืองปรับอากา และระบายอากา ในเรือ (Air Condition) เครืองทาค ามเยน า รับ องเกบ
อา ารในเรือ (Refrigerator for storage room at ship) และเครืองแลกเปลียนค ามรอนในเรือ
(Heat Exchanger for M/E) เปนเครืองมือใ นัก ึก า ึก าทบท นค ามรู เพือเพิมประ ิทธิภาพ
ในการจัดการเรยี นการ อนอาชี กึ าระบบท ภิ าคี ใ ผเู รยี นปฏิบตั งิ านตามรายละเอยี ดทีกา นดใน
ลกั ตู รราย ิชาและมีผล ัมฤทธิจากการฝกปฏิบัติงานใน ถานประกอบการ ทังนีเพือ นองตอบตอ
เจตนารมณพระราชบญั ญตั กิ ารอาชี กึ า พทุ ธ กั ราช 2551 และตาม ลัก ูตร ตอไป

นาย รุ นิ ทร บุญ นอง
ตาแ นงครู ิทยฐานะ ครชู านาญการ

รบัญ

เนอื า นา

1. ครองท คว ม ะอ ดน มนั (Purifier) 1

1. บทนา 2

2. ลักการทางาน 2

3. นประกอบของเครืองทาค าม ะอาดนามนั (Purifier) 4

4. ระบบ งกาลงั ของเครอื งทาค าม ะอาดนามนั (Driving System) 4

5. ปม า รบั เครอื งทาค าม ะอาดนามนั (Pump for Purifier) 5

6. ระบบนามัน ลอลืน (Lubricating System) 5

7. นประกอบภายใน Bowl ของเครืองทาค าม ะอาดนามัน 6

8. ขนั ตอนการทางานของเครืองทาค าม ะอาดนามนั (Operation of Purifier) 7

9. การบารุงรกั าและการตร จ อบ (Maintenance and Inspection Procedures) 8

10. การเตรยี มการกอนการเดนิ เครอื งของเครอื งทาค าม ะอาดนามัน (Purifier) 10

11. การเดินเครอื งของเครืองทาค าม ะอาดนามัน (Purifier) 10

12. การระ ังรกั าเครืองขณะเดินของเครืองทาค าม ะอาดนามนั (Purifier) 11

13. การเลิกเครืองของเครอื งทาค าม ะอาดนามนั (Purifier) 12

14. การบารุงรัก าของเครอื งทาค าม ะอาดนามนั (Purifier) 12

15. เอก ารอางองิ 13

2. ครองปรับ ภ พน มนั ชอ พลง รับ ครองจักร ญ(Marine Fuel Treatment for M/E) 14

1. บทนา 15

2. นประกอบของระบบนามันเชือเพลงิ 15

3. ลกั การทางานของระบบนามันเชอื เพลงิ ในเรอื 16

4. การปรบั ภาพนามันเชอื เพลิง 17

5. การเปลยี นชนดิ ของนามันเชือเพลิง า รับการ ันดาปของเครืองจกั รใ ญ 18

6. เอก ารอางอิง 19
3. ครองกลันน จด (Fresh Water Generator) 20

1. บทนา 21

2. ลักการกลนั อยางงาย 21

3. ระบบการทางานของเครืองกลนั นา 22

4. นประกอบของเครอื งกลนั นา 23

5. การเตรียมการกอนการเดินเครอื ง 24

6. การเดนิ เครอื งกลนั นา 24

7. การปรบั แตงปริมาณนากลันทไี ด 25

8. การระ ังรกั าเครืองขณะเดินเครอื งกลันนา 25

9. การเลกิ เครืองกลันนา 26

10. การบารงุ รกั าเครืองกลนั นา 26

11. เอก ารอางอิง 27

รบญั (ตอ) นา
28
เนือ า 29
4. ระบบปรับอ ก ศ ละระบ ยอ ก ศ น รอ (Air Conditioning System) 29
30
1. บทนา 33
2. ลกั การทางานของระบบปรบั อากา และระบบระบายอากา 34
3. ประเภทของระบบปรับอากา
4. ลักการทางานของระบบปรบั อากา 38
5 อุปกรณ ลักในระบบปรับอากา 40
6. ฏั จักรการทาค ามเยนแบบอดั ไอ 40
7. ประ ทิ ธภิ าพระบบปรับอากา 44
8. การค บคุมระบบปรบั อากา อยางมปี ระ ทิ ธภิ าพ 45
9. การเดนิ เครืองและการเลกิ เครือง
10. ธิ กี ารตร จ อบและซอมบารุงทั ไป 45
11. เอก ารอางองิ 46
5. ครองท คว ม ยน (Refrigeration for Storage Room at Ship) 47
1. บทนา 47
2. ฏั จกั รของระบบทาค ามเยน 49
3. องคประกอบ ลกั ของระบบทาค ามเยน 55
4 การเดนิ เครืองและการเลกิ เครอื ง 56
5. ธิ ีการตร จ อบและซอมบารงุ ทั ไป 56
6. เอก ารอางองิ
57
6. ครอง ลก ปลยนคว มรอน น รอ (Heat Exchanger for M/E) 58
1. บทนา 58
2. ลกั การของเครืองแลกเปลยี นค ามรอน 58
3. ชนดิ ของเครืองแลกเปลียนค ามรอน 62
4. เครืองแลกเปลยี นค ามรอนในเรือขน ง ินคา 64
5. การทาค าม ะอาดเครอื งแลกเปลียนค ามรอน 66
6. ธิ กี ารตร จ อบและซอมบารุงทั ไป 66
7. เอก ารอางอิง

รบญั ภ พ

ภาพที นา

1-1 เครืองทาค าม ะอาดนามัน (Purifier) 2
1-2 ค ามแตกตางของคาค ามถ งจาเพาะ (Specific Gravity) ของ าร (ก) 2
1-2 ค ามแตกตางของคาค ามถ งจาเพาะ (Specific Gravity) ของ าร (ข) 2

1-3 ลกั การ Interface ของของเ ล ตางชนิดกันทีมีคาค ามถ งจาเพาะแตกตางกัน 3
1-4 ลักการทางานของเครืองทาค าม ะอาดนามัน 3

1-5 นประกอบของเครอื งทาค าม ะอาดนามัน (Purifier) 4
1-6 นประกอบภายใน Bowl ของเครืองทาค าม ะอาดนามนั (Purifier) 6
1-7 การทางานของเครืองทาค าม ะอาดนามนั 7

2-1 ระบบนามันเชือเพลงิ ในเรอื 15
2-2 นประกอบของระบบนามันเชอื เพลงิ ในเรอื 15

2-3 นประกอบของระบบนามันเชือเพลงิ ในเรือ 16
2-4 การปรับ ภาพนามันเชอื เพลิงใ มีปรมิ าณกามะถนั เปนไปตามมาตรฐานกา นด 17
3-1 การกลนั อยางงาย (Simple Distillation) 21

3-2 การกลันอยางงาย (Simple Distillation) 21
3-3 ระบบการทางานของเครืองกลนั นาเบอื งตน 22

3-4 ลักการทางานของเครืองกลันนา 22
3-5 นประกอบของเครืองกลันนา 23
4-1 ระบบปรบั อากา และระบายอากา ในเรอื 29

4-2 ัฏจักรอัดไอ 30
4-3 แผนภาพระบบปรับอากา 33

4-4 เครอื งทานาเยนแบบตาง ในระบบปรับอากา 35
4-5 เครอื ง ูบนา 36
4-6 อทาค ามเยน 37

4-7 ทอ งลมเยน 38
4-8 ัฏจักรการทาค ามเยนแบบอัดไอ 38

4-9 ไดอะแกรมระบบปรับอากา แบบใชเครืองทานาเยน 41
4-10 ไดอะแกรมระบบปฐมภูมิ 42
4-11 ไดอะแกรมระบบปฐมภูมิ – ทตุ ยิ ภมู ิ 42

4-12 ไดอะแกรมระบบปฐมภูมิ – ทตุ ิยภูมทิ มี ีการติดตงั VSD 43
4-13 แ ดงระบบ งจายลมเยนและการค บคมุ 43

5-1 เครอื งทาค ามเยนในเรือขน ง ินคา 47
5-2 ฏั จักรของเครอื งทาค ามเยน 48
5-3 ตั อยางคอมเพร เซอรแบบตาง 49

5-4 ตั อยางคอมเพร เซอรแบบลกู ูบ 49
5-5 ตั อยางคอมเพร เซอรแบบ กรู 50

รบญั ภ พ(ตอ)

ภาพที นา

5-6 ตั อยางคอมเพร เซอรแบบ อยโขง 50

5-7 ตั อยางคอนเดนเซอร (Condenser) 50

5-8 ตั อยางคอนเดนเซอรแบบใชนาเปนตั ระบายค ามรอน 51

5-9 ตั อยางคอนเดนเซอรแบบระเ ยนา 51

5-10 ตั อยาง าล ลดแรงดันและทอดดู (Pressure Reducing Valve and Compressor

Suction) 52

5-11 ตั อยาง าล ลดแรงดันชนดิ ปรับด ยมอื (Hand Expansion Valve) 52

5-12 ตั อยาง าล ลดแรงดันแบบเทอรโม แตติค (Thermostatic Expansion Valve) 53

5-13 ตั อยาง าล ลดแรงดนั แบบอิเลกทรอนิก (Electronic Expansion Valve) 53

5-14 ตั อยางและ งจรของอี าพอเรเตอร (Evaporator) 54

5-15 อิ าพอเรเตอรแบบขยายตั โดยตรง 54

5-16 อิ าพอเรเตอรแบบเปยก 55

6-1 เครืองแลกเปลียนค ามรอนแบบทอ องชัน (Double-Pipe Heat Exchanger) 59

6-2 เครอื งแลกเปลยี นค ามรอนแบบไ ลมีทิ ทางตังฉากกนั (Cross Flow Heat

Exchanger) 59

6-3 เครอื งแลกเปลยี นค ามรอนแบบเชลลและทอ(Shell and tube Exchanger) 60

6-4 เครอื งแลกเปลียนค ามรอนแบบแผน (Plate Heat Exchanger) 60

6-5 ตั อยางเครืองแลกเปลียนค ามรอนในเรือ (Heat Exchanger) 62

6-6 เครืองแลกเปลียนค ามรอนของระบบขับเคลือนเรอื 62

6-7 เครอื งแลกเปลียนค ามรอนของระบบนามันเชือเพลงิ 63

6-8 เครอื งแลกเปลียนค ามรอนของระบบทาค ามเยน 63

6-9 เครอื งแลกเปลยี นค ามรอนของเครืองกลันนา (Fresh Water Generator) 64

6-10 การทาค าม ะอาดเครืองแลกเปลยี นค ามรอน 65

1.

ครองทาความ ะอาดนามัน
(Purifier)

ราย ชิ าปฏบิ ตั งิ านเทคนคิ เครอื งกลเรอื 3

วตั ถประ งค ชงพฤตกรรม

รายการ วั ขอ รอง/ วัตถประ งค ชงพฤตกรรม ระดบั ความร
วั ของาน RAT
P-001 อธิบายเกยี กับ ลักการของเครืองทาค าม /
P-0 ลกั การและชนิด ะอาดนามันในเรือไดถกู ตอง
ของเครอื งทาค าม P-002 บอกชือและ นาทขี องอปุ กรณของเครอื งทา /
ะอาดนามนั ค าม ะอาดนามันไดถกู ตอง
(Purifier) P-003 อธบิ าย ลกั การทางานของเครอื งทาค าม /

ะอาดนามนั ไดถกู ตอง

2

1. บทนา

ภาพที 1-1 เครืองทาค าม ะอาดนามนั (Purifier)

เครืองทาค าม ะอาดนามันจัดเปนเครืองจักรช ยในเรือขน ง ินคาอีกอยาง นึงทีมี นาที
แยกนาและเ ตะกอนทีปนเปอนอยใู นนามัน ช ยทาค าม ะอาดนามันเชือเพลิงและนามัน ลอลืน
ของเครืองจักรใ ญ เพราะการปนเปอนของนาและเ ตะกอนในนามัน งผลตอประ ิทธิภาพของ
เครืองจักรใ ญ ดังนันเครืองทาค าม ะอาดนามันซึงประกอบด ย เครืองทาค าม ะอาด
นามัน ลอลนื (L.O. Purifier) เครืองทาค าม ะอาดนามันดีเซล (D.O. Purifier) และเครืองทาค าม
ะอาดนามันเตา (H.F.O. Purifier.) จึงมีค ามจาเปน า รับเรือขน ง ินคาซึงปกติจะมีเครืองทา
ค าม ะอาดนามันชนิดละ 2 ตั

2. ลักการทางาน

ภาพที 1-2 ค ามแตกตางของคาค ามถ งจาเพาะ ค ามแตกตางของคาค ามถ ง
(Specific Gravity) ของ าร (ก)
จาเพาะ (Specific Gravity) ของ าร ซึง
ารตางชนดิ กันซงึ มีคาค ามถ งจาเพาะไม

เทากัน เมือนามาผ มกันและปลอยเ ลาที
เ มาะ ม จะทาใ ของเ ล ทีมีคาค าม
ถ งจาเพาะ ูงก าตกลงดานลางและ

ของเ ล ทีมีคาค ามถ งจาเพาะตาก าจะ
ร มตั กนั อยูดานบนเปนลาดบั

ภาพที 1-2 ค ามแตกตางของคาค ามถ งจาเพาะ ากนาของเ ล มาผ มกัน โดยที
(Specific Gravity) ของ าร (ข) ของเ ล แตละชนิดมีคาค ามถ งจาเพาะ
ไมเทากันและนามาเ ียงด ยแรงเ ียงที
เ มาะ ม ทาใ ของเ ล ทีมีคาค าม
ถ งจาเพาะ ูงก าถูกเ ียงออกดานนอก
และของเ ล ทีมีคาค ามถ งจาเพาะตา
ก าจะร มตั กนั อยดู านใน

3

ภาพที 1-3 ลักการ Interface ของของเ ล ตาง ข อ ง เ ล ต า ง ช นิ ด กั น มี ค า ค า ม
ชนิดกันทมี ีคาค ามถ งจาเพาะแตกตางกัน ถ งจาเพาะ (Specific Gravity) ไมเทากัน
เมือนามาเ ยี งด ยแรงเ ียงทีเ มาะ ม ทา

ใ นาและเ ตะกอนทีปะปนอยูในนามัน
แยกตั ออกดานนอก และนามันจะแยกตั อยู

ดานใน ทาใ นามัน นาและ ิง กปร ก
(Sludge) แยกออกได 2 น โดยอา ัย
ลักการของการ Interface แยกของเ ล

ออกจากกัน โดยมี Gravity Disc เปน
ตั กา นดระยะ Interface ทีเ มาะ มเพือ

แยกนาและ งิ ปนเปอนออกจากนามัน

ภาพที 1-4 ลักการทางานของเครืองทาค าม เครืองทาค าม ะอาดนามัน อา ัย
ะอาดนามนั
ลั ก ก า ร ค า ม แ ต ก ต า ง ข อ ง ค า ค า ม
ถ งจาเพาะ (Specific Gravity) ของ ารตาง

ชนิดกันทีมีคาค ามถ งจาเพาะไมเทากันนี
โดยนานามันทีผ มกัน มาเ ียงตั ออกทาใ
นาและเ ตะกอนทีปะปนอยูในนามันแยกตั

ออกดานนอก และนามันจะแยกตั อยูดานใน
ซึง พ อ ท าใ น า มัน น า และ ิ ง ก ปร ก

(Sludge) แยกออกได 3 น แล กอา ัย
ลักการของการ Interface เพือแยก
ของเ ล ออกจากกัน โดยมี Gravity Disc

เปนตั กันระ างผิ ของ ิงทีเราตองการจะ
แยก โดยใชปมชนิดแรงเ ียง (Centrifugal

Pump) เปนตั งนามนั และนาออกจากเครือง
ทาค าม ะอาดนามนั (Purifier)

4

3. วนประกอบของ ครองทาความ ะอาดนามนั (Purifier)

ภาพที 1-5 นประกอบของเครืองทาค าม ะอาด นประกอบของเครืองทาค าม ะอาด
นามัน (Purifier) นามนั (Purifier)

Motor
Friction Clutch
Spiral Gear
Gear Pump
Vertical Shaft
Bowl
Horizontal Shaft
Frame Cover

4. ระบบ งกาลังของ ครองทาความ ะอาดนามนั (Driving System)

- Horizontal Shaft Parts เปนเพลาทีติดตังในลัก ณะแน นอน รับแรงขับมาจากมอเตอร
(Motor) โดย Friction Clutch ทา นาที งแรงและอาการ มุนใ กัน Vertical Shaft โดย Spiral
Gear จะเปนตั กลางในการ งแรงระ าง องเพลานี

- Vertical Shaft Parts รบั แรง มุนจาก Horizontal Shaft Parts เพือทาใ Bowl มุนซึง
จะมี Bearing อยู 2 ตั รองรับการ มุนและแรงยืด ยุนในกรณีเกิดการ ัน ะเทือน คือ Upper

Bearing Parts และ Lower Baring Parts
- Brake ทา นาทีเพิมแรงเ ียดทานเพือลดค ามเร รอบการ มุนของ Purifier กรณีที

ตองการ ยุดเครืองอยางฉุกเฉิน (ในการ ยุดเครืองปกติไมค รใชเบรก) จะมี Brake Lining เปนตั

มั ผั กบั Friction Pulley เพือ ยดุ เครืองไดทนั ท งที
- Friction Clutch ทา นาที งแรงใ Friction Pulley มุนแล งแรง มุนใ กับ

Horizontal Shaft ขณะเริมเดินเครืองทาค าม ะอาดนามัน Friction Pulley จะไม งแรงไปที
Friction Pulley เลยทีเดีย แตจะคอย ัมผั กับ Friction Pulley ตามแรงของแรงเ ียง นี
นู ยกลาง (Centrifugal Forces) จากนอยแล มากขึนเรือย ประโยชนของการมี Friction Pulley

คอื จะปองกนั มอเตอรเกดิ การ Over Load ในจงั ะเรมิ เดินเครอื ง

5

5. ปม า รบั ครองทาความ ะอาดนามัน (Pump for Purifier)
า รับเครืองทาค าม ะอาดนามัน จะมีปมอยู 2 ชนิด ในการ งนามัน คือ Gear Pump

และ Centripetal Pump ซึงมี นาทีแตกตางกันคอื
- Gear Pump จะทา นาที งนามัน (Dirty Oil) เขาไปในระบบของเครืองทาค าม ะอาด

นามันโดย Gear Pump จะตอกับชุดเพลาแน นอนโดย Safety Joint ใชดูดนามันจากถัง แล งไป
ผาน Heater กอนทจี ะเขาเครืองตอไป

- Centripetal Pump มี Spiral Groove เปนตั ิดและ งนามันทีผานการแยกแล (Light
Liquid)และ ิง กปรก (Heavy Liquid) ออกจากเครืองทาค าม ะอาดนามัน ปมนีจะเปนชนิดทีมี
รอง รือรเู ปนแน เ นโคงไปตามแน รั มแี ละจะจุมอยใู นของเ ล ตั ปมตดิ ตังอยูกับที นของเ ล
จะ มนุ ไปพรอมกับชุด Bowl ของเ ล จะไ ลเขาไปใน Pump แล จึงถูก งออกไปตามทอด ยแรง
เ ยี งของตั มนั เอง

6. ระบบนามัน ลอลน (Lubricating System)
ภายใน องเกยี รของเครืองทาค าม ะอาดนามัน จะตองเติมนามัน ลอใ ไดระดับอยูเ มอ

ตลอดระยะเ ลาการทางาน และค รทาการตร จ อบ รอื เปลยี น เมอื ังเกตเ น านามัน กปรก รือ
มดอายกุ ารใชงาน

า รับ Ball Bearing ตาง ภายในชุด Vertical Shaft และ Horizontal Shaft ค ร
เปลยี นตามระยะเ ลา อยาปลอยใ เกดิ การ ึก รอ เพราะจะทาใ เกิดผลเ ียอยางมากในระยะเ ลา
ตอมาเพราะเรือเจอคลืน Ball Bearing แตก คือปญ าทีพบบอยมาก Oil Sealing ตองไดรับการ
ตร จ อบอยาง มาเ มอ ังเกต า ตองไมมีนามันรั รือซึมผาน Oil Seal ถานามัน ลอซึมผาน Oil
Seal มาที Friction Pulley จะทาใ นา ัมผั ระ าง Friction Pulley และ Friction Clutch ลืน
ทาใ รอบของเครืองทาค าม ะอาดนามนั ลดลง

6

7. วนประกอบภาย น Bowl ของ ครองทาความ ะอาดนามัน

ภาพที 1-6 นประกอบภายใน Bowl ของเครอื งทาค าม ะอาดนามัน (Purifier)

Bowl เปน นประกอบ าคัญของเครืองทาค าม ะอาดนามันภายใน Bowl ประกอบไป
ด ย Bowl Body ทา นาทีร มชุดแยกนามันทัง มดไ ใน นนี และนามัน (Dirty Oil) กจะเขามา
ผานขบ นการแยกนาในชุดของ Bowl นี Bowl Body จะเคลือนทีไปพรอม กับ Vertical Shaft
ด ยค ามเร ูง โดยมี Bowl Hood และ Bowl Nut ทา นาทียึด นตาง เชน Disc, Pump,
Gravity Disc ใ ติดแนนกบั Bowl Body

Disc คอื จานแยกนามนั ซงึ มลี กั ณะเปนรูปกร ย และมีรูรอบ ตามแน รั มีเพือใ นามัน
ไ ลผานออกจากนาและ ิง กปรกได

- Gravity Disc ทา นาที Inter face ระ างนากับนามัน โดยใช ลักการของค าม
นาแนนจาเพาะ และแน รั มีการเ ียง ซึงการเลือกขนาดของ Gravity Disc นีจะขึนอยูกับค าม
นาแนนของนามัน อุณ ภูมขิ องนามนั และ Feed Rate ของ Purifier

- Distributor า รับ Self-Injector Main Cylinder ทา นาทียกขึนเพือเปด
Bowl และเลือนลงเพือทาการปด Bowl ซึงขณะทีเปด Bowl กจะทาการ Sludge ด ยโดยใชนา
High Low Pressure ค บคมุ

- Pilot Valves ทา นาทีค บคุมการเปด Bowl เพือใ เกิดการ Sludge โดยจะ
Drain นาทยี ก Bowl ไ ออกจากระบบแล Main Cylinder กจะเลือนลง

- Nozzle Drain เปนรูถายนา า รับ Open Bowl อีกตั นึงซึงจะคอย ระบาย
เพอื ใ Slide Valve เลือนในการปด Bowl

7

8. ขันตอนการทางานของ ครองทาความ ะอาดนามัน (Operation of Purifier)

ภาพที 1-7 การทางานของเครอื งทาค าม ะอาดนามนั

เครืองทาค าม ะอาดนามันทีใชในการแยกนา รือ ิง กปรกออกจากนามัน ซึงแยกเปน 3
เฟ คือ Liquid-Liquid-Solid โดยอา ัย ลักการของแรงเ ียง นี ูนยกลางและค ามถ งจาเพาะ
คือนามัน นาและของแขง ตามลาดับ โดย รางแรงเ ียงภายใน Blow ของเครืองทาค าม ะอาด
นามัน (Purifier) ทาใ ิง กปรกทีมีค ามถ งจาเพาะมากก าถูก งออกรอบนอก ุดกคือ ของแขง
แต ิงทีมีค ามถ งจาเพาะนอยก ากจะอยู งในตามลาดับ คือ นาและนามัน โดย ลักการ Interface
ซึงมี Gravity Disc เปนตั กา นดระยะ Interface ของ ิงทีตองการจะแยก โดยมี Centrifugal
Pump เปนตั งนามันและนาออกจากเครอื งทาค าม ะอาดนามัน (Purifier) โดยมขี ันตอน ดังนี

1. นามนั (Feed Liquid, Dirty Oil Inlet) จะเขาไปในเครืองทาค าม ะอาดนามัน โดยผาน
ทอ มายเลข 1 และผานไปยงั Distributor (A) และถกู เ ียงออกตามเ นรอบ งของ Disc (B)

2. Heavy Liquid นาและของแขง จะถูกเ ียงออกนอก ุด โดยผาน Top Disc (C) และ
ผาน Gravity Disc (E) และถูก งออกนอกเครืองโดย Impeller (F) ไปตาม Heavy Liquid Outlet
(3)

3. Light Liquid ซึงอยู งใน ุดจะถูก งออกโดย Impeller (D) ไปตามทอ Light Liquid
Outlet (2)

4. Inter face (G) จะตองอยูในตาแ นงทีตังไ โดยดทู ีขนาดเ นผาน ูนยกลางของ Gravity
Disc เปนเกณฑ

ในกรณีทคี า Specific Gravity รือ Feed Rate ของนามนั

8

6. Sealing Water จะถูก งมาตามทอ มายเลข 4 และผาน Gravity Disc (E) และผาน ง

นอกของ Top Disc (C) และ นุนภายรอบนอกของ Bowl เพือปองกันนามัน Flow Out ไปกับ

Heavy Liquid Out Let Side

7. เมือมีการ Sludge ขี Sludge จะถูก งไปยัง F.O. Sludge Tank

1 = Feed Liquid Inlet B = Disc

2 = Light Liquid Outlet C = Tot Disc

3 = Heavy Liquid Outlet D = Impeller (1)

4 = Sealing Water Inlet E = Gravity Disc

A = Distributor F = Impeller (2)

G = Interface

9. การบารงรัก า ละการตรวจ อบ (Maintenance and Inspection Procedures)
1. Bowl เนืองจาก Bowl เปน นทีตอง ัมผั กับนาตลอดเ ลาในการทางาน ปญ าเรือง

การถกู กดั กรอน (Corrosive) จงึ ค รเอาใจใ ดแู ลเปนพิเ เนอื งจากนามัน (Dirty Oil) ทีเรานาเขา ู
ระบบ อาจจะมีนาทะเล รอื งิ กปรก ซึงอาจจะทาใ เกิดการกนั กรอนได

จุดทจี ะตองตร จ อบไดแก บริเ ณที Sludge อยู นาแนน จุดนีค รทาค าม ะอาดบอย
นทีเปน Stainless Steel ปญ าเรืองการกัดกรอนไมคอยพบแตค รตร จ อบรอยแตก รือ ลุม
เลก (Crack and Pitting) ทีเกิดจากของแขงเลก ทีมาปะทะภายใน Bowl ในกรณีทีเกิดรอย

Crack มาก ไมค รทาการเชอื มค รแจงบริ ัทเพอื เปลียนชิน นใ ม
2. Disc ในกรณีทีเกิดการกัดกรอนมากเกินคากา นด (Degree of Corrosion) ค รเปลียน

ชิน นใ มและ Key Groove ถาเกิดการผิดรูปไปกใ ใชคอนแตง ใ ไดรูปเ มือนเดิม ถาเกิดรอย
แตกที Key Groove ค รเปลียน Disc ใ มเลย ตร จ อบ ภาพของ Disc ทุกครังทีทาการลางทา
ค าม ะอาด

3. Bowl Body ทาค าม ะอาด O-Ring Groove ถามีรอยขรุขระกใ ใช กระดา ทรายแตง
ใ เรยี บ

- ทาค าม ะอาดชองทางนา High และ Low Pressure ตร จ อบอยาใ มีอะไรอุด
ตนั

- คราบ Sludge ใชแปรงทองเ ลืองทาค าม ะอาด

- ตร จ อบ Clearance ระ าง Vertical Shaft และ Bowl Body
- ตร จ อบ O-Ring ายังใชการได รือไม

- ตร จ อบการ มนุ ของ Bowl า Balance รือไม
4. Distributor ตร จ อบ Upper of Key ใ อยใู นแน ตรง ถาผิดรูปไปกค รเปลียนชิน น
ใม

5. Various O-Ring เปน นทใี ชเพอื ปองกันการรั ของนามัน อายุการใชงานปกติ 1 ป และ
ขึนอยูกบั ลัก ณะการใชงาน แต ากไม กึ รอกค รเปลยี นใ ม การตร จ อบ ภาพของ O-Ring ทา

ไดโดยการทาใ งอแล ดูรอยแตก ามี รือไม การประกอบ O-Ring เขากับ O-Ring Groove ค รทา
ค าม ะอาด O-Ring Groove ใ ดกี อน

6. Main Seal Ring เปนชิน นที Seal ระ าง Bowl Hood และ Bowl Body การถอด

Main Seal Ring ค รใชค ามระมัดระ ังแล ใช Special Tool ในการถอดนัน ลังจากการถอดออก

9

มาแล ใ ตร จ อบ ภาพผิ นา ัมผั ามีจุด รือรอยทจี ะทาใ เกิดการรั รือไม และ ัดระยะของ
การ กึ รอ ถาระยะเปลยี นไปมากกใ เปลยี นชนิ นใ ม

7. Main Cylinder ตร จ อบรอย รือจดุ บนพนื ทีผิ ัมผั (Seal Surface) ในกรณีเกิดรอย
ทีผิ ัมผั จะทาใ เกิดค ามเ ีย ายกับ Main Seal Ring และเปนเ ตุใ Sealing Water ผิดปกติ
(Leak) เ ตุ นใ ญทาใ พืนทีผิ ัมผั เปนรอยคือการใชอุปกรณในการถอดผิดประเภท ค รใช
Special Tool ทีมากับเครืองในการถอด รือประกอบตร จ อบ O-Ring และ ลังจากประกอบ
Main Cylinder ใ ทดลองเลอื นขนึ ลงดู าปกติ รือไม

8. Pilot Valve ตร จ อบ นา ัมผั ของ Valve Seal และตร จ อบ O-Ring ของ Valve
Guide, O-Ring ของ Slide Valve ทาค าม ะอาดด ย Gas Oil แล ประกอบ

9. Nozzle Drain ตร จ อบ ารูดัน รือไม ใชล ดแยงใ เ ตะกรัน ลุดออกไป ทาค าม
ะอาดด ย WD-40

10. Vertical Shaft เปน นทีทาใ Bowl มุนเคลือนทีด ยค ามเร รอบ ูงจึงเกิดการ
ัน ะเทือนและเกิดแรงบิดตลอดเ ลา ฉะนนั ปญ าเรืองการ มุนไมได ูนยกลางจึงอาจเกิดขึนได จึง
ตองมีการตร จ อบ Alignment ของเพลาโดยละเอียด ตร จ อบ Ball Bearing ของ Upper
Bearing และ Lower Bearing ตร จรองฟนของ Spiral Gear ทาค าม ะอาดด ย Gas Oil

- Flat Spring ตร จ อบรอยแตก รือการผิดรูป ตร จ อบระยะค าม ูงจากฐาน
ถึงยอดไมค รนอยก า 3 ม.ม. า รบั รนุ SJ 25 T.P.EH

11. Horizontal Shaft
- ตร จ อบ าแน นู ยกลางของเพลา ถาผิดรูปมาก ใ เปลยี นใ ม
- ตร จ ภาพของ Spiral Gear าอยูใน ภาพปกติ รือไม ถามีรอยขรุขระเลกนอย

ใ ใชกระดา ทรายแตงผิ ใ เรียบ
- ตร จ อบ Diameter และ Sliding Surface ระ าง Oil Seal และ Caller ถา

คาเกิน 0.5 มิลลิเมตร ใ เปลยี น Oil Seal รือ Collar ใ ม
12. Friction Clutch
- อายุการใชงานของ Friction Clutch ขึนอยูกับค ามถีในการเดิน รือเลิกเครือง

และการรับภาระ ค รตร จ อบ Friction Boss าระยะของรองอยูในระยะปกติ รือไมและ
ตร จ อบ นา ัมผั ของ Friction Block และ Friction Pulley

13. Brake Lining ตร จ อบพืนทีผิ ัมผั ถาเกิดการ กึ รอมากค รเปลียน Brake Lining
ใม

14. Gear Pump ถายังไมถงึ ระยะการตร จ อบไมค รถอดออกมา แตถาเกิดมีเ ียงผิดปกติ
บนเครืองทางานใ เลิกเครืองและทาการตร จ อบ เชน เฟองอาจจะแตก รือ ัก ค รเปลียนเฟอง
ใ มทงั ชดุ

15. Safety Joint ตร จ อบ Clearance ระ าง Self-Injector Flame และ นทียึดกับ
แกนปม ถามีคราบนามันติดใ ทาค าม ะอาดด ย Gas Oil

16. Relief Valve
- ตร จ อบ ามี ิง กปรกอุดตัน รือไม และค รถอดมาทาค าม ะอาดตาม

ระยะเ ลา

10

- ตร จ อบกาลังดันทางาน (4 KG/CM2) และปรับแตงใ ไดตามกา นดโดยปรับ
กาลังดนั ทางานที Adjusting Screw

17. Lubricating Oil
- กอนทีจะทาการเปลียนนามัน ลอลืน ค ร Drain นามันเกาและทาค าม ะอาด

ภายใน Gear Case กอนทกุ ครงั
- เกบตั อยางนามันเกาไ เพอื ตร จ อบคุณภาพของนามัน
- ขณะเติมนามนั ลอลืนเขาไปใ มค รระ ัง ิงแปลกปลอมผ มลงไป

10. การ ตรยมการกอนการ ดน ครองของ ครองทาความ ะอาดนามนั (Purifier)
Lub Oil Purifier

- ตร จ อบระดับนามนั ลอใน อง Crank ใ ไดตามเกณฑใชงาน
- ตร จ อบ ภาพของ Valve เปด-ปด ของระบบไอนา ระบบนา และระบบนามัน
- ตร จ อบการรั รอื รองรอยแตก ักของ Safety Joint และ นาแปลนตาง
Heavy Fuel Oil Purifier ละ Diesel Oil Purifier
- ตร จ อบระดับนามนั ลอใน อง Crank ใ ไดตามเกณฑใชงาน
- ตร จ อบ ภาพของ Valve เปด-ปด ของระบบไอนา ระบบนา และระบบนามัน
- ตร จ อบการรั รอื รองรอยแตก กั ของ Safety Joint และ นาแปลนตาง
- ตร จ อบการทางานของ Handle of Solenoid V/V ใ พรอมใชงานในการ On และ Off

11. การ ดน ครองของ ครองทาความ ะอาดนามัน (Purifier)
Lub Oil Purifier

(1) เติมนาเขา ู Operating Tank ใ ไดระดบั ใชการคือ เกอื บเตมถงั
(2) ปด Control Pressure Switch จากตาแ นง On ไป ูตาแ นง Off
(3) กดปมุ Start Running รอใ มอเตอรทางานไดรอบ AMP จะอยูทปี ระมาณ 8-9
(4) เปด Valve างปลาเพือเดิมนาเขาไปใน Bowl ประมาณ 30-40 ินาที ใ ังเกตนาที
ไ ลออกมาทาง Sigh Glass ดานลางของ Purifier
(5) เมือเ นนาไ ลออกมาแ ดง า นาทีเราเปดเขาไปนันเตม Bowl แล ใ รีบปด Valve
างปลาทนั ที
(6) ทาการ Sludge โดยการ มุน Sludge Discharge จาก Operate (4) ไป Sludge (1,3)
ตามรปู แล คางเอาไ ังเกตเขมของ AMP. และฟงเ ียงของเครือง Purifier จะ ูงขึนและมีเ ียงดัง
ใ รบี มุน Sludge Discharge จาก Sludge (1 รือ3) มาทีตาแ นง Stop (2)
(7) รอใ AMP. ตกถึงประมาณ 8-9 ใ มุน Sludge Discharge จาก Stop (2) ไป
Operate (4) แล รอใ AMP ตกลงมาถึงประมาณ 7
(8) เปด Valve างปลาเติมนาเขา Bowl ประมาณ 70-80 ินาที นาจะไ ลผาน Sigh
Glass ใ ปด Valve างปลาพรอมกับทาการ Sludge โดย มุน Sludge Discharge จากเลข 4 ไป
1 รอื 3 งั เกต า AMP. จะ ูงขนึ ใ มุน Sludge Discharge จาก 1,3 ไป 2 AMP. จะตกลงมาใ
ทาการ มุน Sludge Discharge กลับมาจาก 2 ไป 4
(9) ใ ทาการ Sludge ตามขอ 8 อีกครัง (ร มการ Sludge ทัง มด 3 ครัง) จากนันรอใ
AMP. ตกอีกครงั

11

(10) ขันตอน ุดทายเปดนาเขา Bowl อีกครังเพือซีนนามันใ ังเกตนาไ ลผาน Sigh Glass
จึงปดนา

(11) ปด Valve by Pass แล เปด Feed Inlet Valve แล ปรับแทง Pressure Gauge ใ
ไดประมาณ 1.2 kg/cm3

(12) เปด Steam อุนนามันทังทางเขาและทางออก รัก าอุณ ภูมิใ ได 80 -85 อง า
เซลเซยี

(13) ทาการ On Switch Control Pressure
(14) แจงเ ลาและทาการบนั ทกึ ลง มดุ ปมู องเครอื งทุกครังทีทาการเดินเครือง Purifier
Heavy Fuel Oil Purifier ละ Diesel Oil Purifier
(1) ตร จ อบตาแ นง Valve ทางเขา-ออกและ Feed Valve
(2) กดปุม Start Purifier ทีแผง Control Panel Start รอ ัญญาณไฟขึนที Auto Reay
เปน ีเขีย และเขมของ AMP. Meter จะตีคา ูงขึน รอใ มอเตอรทางานไดรอบ AMP. Meter
ประมาณ 8-10
(3) ยก Handle (Feed Solenoid Valve) ขึนขางบน (On)
(4) กดปุม Start Recycle Pump รอ ักพัก จากนันใ Stop Recycle Pump ช งระ าง
นีใ งั เกตนาในอางของ Recycle Tank ด ย านอยมากแคไ น ค รเปด Valve เติมนาใ ไดระดับรู
Drain ของอาง Recycle Tank เ มอ
(5) ใ ทาตามขอ (4) อกี 2 ครัง (ร มการ Sludge ทัง มด 3 ครัง)
(6) จากนันเมือเ รจ ินการ Stop Recycle Pump ครัง ุดทายใ เปด Steam Heater
Valve ทางออกและทางเขาเครืองเพอื เพิมอุณ ภมู ิ และเปด Feed Valve นามนั จาก Heater
(7) กดปมุ Start Recycle Pump อีกครัง
(8) เปด Feed Valve นามันจาก Purifier พรอมกับปด By-Pass Valve ทีละนอย และ
ปรับแตง Pressure Gauge ของ Diesel Oil Purifier จะตังไ ประมาณ 2.0-3.0 kg/cm2 แตของ
Fuel Oil Gauge จะตังไ ประมาณ 2.0-3.5 kg/cm2
(9) า รบั Fuel Oil Purifier ใ รัก าอุณ ภมู ิไ ทีประมาณ 90-95 อง าเซลเซีย
(10) แจงเ ลาและทาการบนั ทกึ ลงใน มดุ ปูม องเครอื งทุกครงั ทที าการเดินเครอื ง Purifier

12. การระวงั รกั า ครองขณะ ดนของ ครองทาความ ะอาดนามนั (Purifier)
- ภายใน องเกยี รของเครืองทาค าม ะอาดนามันจะตองเติมนามัน ลอใ ไดระดับอยูเ มอ

ตลอดระยะเ ลาการทางานและค รทาการตร จ อบ รือเปลียนเมือ ังเกตเ น านามัน กปรก รือ
มดอายุการใชงาน า รับ Purifier ของเรือทีผูฝก นีจะใชนามัน ลอลืนของ ENERGOL GR-XP
220

- า รับ Ball Bearing ตาง ภายในชุด Vertical Shaft และ Horizontal Shaft ค ร
เปลียนตามระยะเ ลาอยาปลอยใ เกิดการ ึก รอเพราะจะทาใ เกิดผลเ ียอยางมากในระยะเ ลา
ตอมาเพราะเรอื เจอคลืน Ball Bearing แตก คอื ปญ าทพี บบอยมาก

- Oil Sealing จะตองไดรับการตร จ อบเ มอ ังเกต าตองไมมนี ามันรั รอื ซึมผาน ถามี
นามันรั มาถึงที Friction Pulley จะทาใ นา ัมผั ระ าง Friction Pulley กับ Friction Clutch
ลืนทาใ รอบของเครอื งทาค าม ะอาดนามันลดลง

- ใ ทาการเปลยี น Packing ทกุ ครังเมือเกดิ รอยรั ของนาทเี พลาของ Recycle Pump

12

- ตร จ อบและปรบั แตงอณุ ภูมแิ ละแรงดันเขาเครืองทกุ ชั โมง
- ใ ทาการ Flush Bowl Disc รือ Sludge ทุกครังเมือ ังเกตเ นขี Sludge ออกมามาก
ผดิ ปกตแิ ละเมอื ังเกตเ นฟองอากา ของนาในอาง Recycle Tank นอยผดิ ปกติ

13. การ ลก ครองของ ครองทาความ ะอาดนามนั (Purifier)
Lub Oil Purifier

(1) กดปุม Off ของ Control Pressure และปด Steam ทงั ทางเขาและทางออก
(2) เปดนาที Valve างปลา เตมิ เขาถึง Operate Tank จนเตมแล ปด Valve นาทันที
(3) เปด By-Pass Valve แล ปด Inlet Feed Valve ทเี ขา ู Purifier
(4) ทาการ Sludge 2-3 ครงั โดยดูขันตอนการเดินเครืองของ Lub Oil Purifier ตามขอ (4)
ถึง (9)
(5) ขันตอน ุดทายเปดนาเขา Bowl อกี ครงั เพือซีลนามัน ใ งั เกตนาทีไ ลผาน Sigh Glass
จึงปดนาทนั ที
(6) กดปมุ Stop Purifier
(7) แจงเ ลาและทาการบนั ทกึ ลงใน มดุ ปูม องเครืองทุกครังทีทาการเลิกเครอื ง Purifier

Heavy Fuel Oil Purifier ละ Diesel Oil Purifier

(1) ปด Steam Valve ทงั ทางเขาและทางออก
(2) เปด By-Pass Valve ของเครือง Purifier
(3) ปด Feed Valve ของเครอื ง Purifier
(4) กดปุม Stop ของ Recycle Pump รอ ักพัก จากนันใ Start Recycle Pump ช ง
ระ างนีใ ังเกตนาในอางของ Recycle Tank ด ย านอย-มากแคไ น ค รเปด Valve เติมนาใ
ไดระดบั รู Drain ของอาง Recycle Tank เ มอ
(5) ใ ทาตามขอ (4) อกี 2 ครงั (ร มการ Sludge ทัง มด 3 ครัง)
(6) กดปุม Stop Recycle Pump และกดปุม Stop Purifier ไฟ ีเขีย แ ดงการทางานจะ
ดับลง
(7) แจงเ ลาและทาการบันทกึ ลงใน มุดปูม องเครืองทุกครังทีทาการเลิกเครือง Purifier

14. การบารงรกั าของ ครองทาความ ะอาดนามัน (Purifier)
- ค รลางกรองทางเขาเครอื งอยาง มาเ มอเพอื ปองกันการอดุ ตัน
- ังเกตการ ัน ะเทือน ฟงเ ียงผดิ ปกติ เชคอุณ ภมู ิ และ Pressure นามนั เ มอ
- ค รมีการลางภายใน Bowl เดือนละครัง รือตาม ภาพค าม กปรกของนามันและใ

ตร จ อบ ภาพการ กึ กรอนภายในด ย
- เปลียนนามัน ลอภายใน อง Crank ทุก 3 เดอื น รอื ดูจาก ภาพของนามัน
- Main Sealring เปนตั ที าคญั มากเพราะจะทาใ เกิดการรั ของชุด Bowl ได ถามีการ ึก

มาก ถาเชคดู ามีการ ึกมากก าเกณฑทีกา นดใ เปลยี นตั ใ ม
- Gear Pump ถาพบ ามีเ ียงดังผิดปกติ นามันทผี าน Pump มปี รมิ าณลดลง รือ ามีนามัน

รั ใ ทาการตร จ า าเ ตุและทาการซอมทาทนั ที
- O-Ring ทกุ ตั จะมีอายุการใชงาน ดังนัน เมือมีการทาค าม ะอาดภายในทุกครังใ ตร จ

ภาพของ 0-RING ด ยทกุ ครัง ถาชารดุ รือเ ือมแล ใ เปลยี นใ ม

13

- Pilot Valve ตร จ อบ นา ัมผั ของ Valve Seal และตร จ อบ O-Ring ของ Sludge
Valve ซงึ ค รทาค าม ะอาดด ย Gas Oil

- Nozzle Drain ตร จ อบ ารูตัน รือไม ใชล ดแยงใ เ ตะกรัน ลุดออกไปทาค าม
ะอาดด ย WD-40

15. อก ารอางอง
นพชัย ณุ รีจันทร. (2553) Introduction Marine Engineering Report. มุทรปราการ:
ฝาย ชิ าการชางกลเรือ. ูนยฝกพาณิชยนา ี. ม.ป.พ.
Brian Beattie. (n.d.) Fuel Treatment Centrifugal Purifiers/Clarifiers. Retrieved
September18, 2017, from
http://www.marineengineering.org.uk/page53.html
D A Taylor. (2005) Introduction to Marine Engineering. Revised Second Edition.
Jordan Hill.: Linacre House.
MIN ZAR TAR (2015) Centrifugal Purifiers Basic Principle and Working on Ships.
Retrieved September 18,2017, from
https://marineengineeringonline.com/category/general-engineering-
knowledge/purifiers/page/3/

2.

ครอื งปรับ ภาพนามัน ชอื พลงิ
า รับ ครืองจักร ญ

(Marine Fuel Treatment for M/E)

วตั ถประ งค ชิงพฤติกรรม ราย ชิ าปฏิบตั ิงานเทคนคิ เครอื งกลเรือ 3

รายการ วั ขอ รือง/ วัตถประ งค ชงิ พฤติกรรม ระดบั ความร
ัวของาน RAT
T-0 ลักการและชนดิ T-001 อธบิ ายเกีย กับ ลกั การของเครอื งปรบั /
ของเครืองปรบั ภาพ ภาพนามนั เชอื เพลิงไดถูกตอง /
นามนั เชือเพลงิ T-002 บอกชอื และ นาทขี องอปุ กรณของ
(Marine Fuel เครืองปรบั ภาพนามันเชอื เพลงิ ได /
Treatment for ถกู ตอง
M/E) T-003 อธบิ าย ลกั การทางานของเครืองปรับ
ภาพนามนั เชือเพลิงไดถกู ตอง

15

1. บทนา

ภาพที 2-1 ระบบนามนั เชือเพลงิ ในเรือ

ระบบนามันเชือเพลงิ า รบั เครืองจักรใ ญแบงเปน 2 ประเภทคือ นามันเตา (Heavy Fuel
Oil) และนามันดเี ซล (Diesel Oil) โดยมี าล เปลยี นทาง (Chang Over Valve) รือ าล 3 ทาง (3
Way Valve) เปนตั ค บคุมการ งนามันเขา ูปมจายนามันเชือเพลิง (Fuel Injector pumps) เพือ
จายนามนั ใ กับ ั ฉีด (Fuel Injector Valve) เพอื ใ เกดิ การ ันดาปภายในเครืองจกั รใ ญตอไป

2. วนประกอบของระบบนามัน ชอื พลงิ

ภาพที 2-2 นประกอบของระบบนามันเชือเพลงิ ในเรือ

จากภาพที 2-2 แ ดงอุปกรณและระบบทอทางของระบบนามันเชือเพลิงในเรือ ซึง
ประกอบด ยระบบยอย ๆ ไดแก

1) ระบบจัดเกบนามันเชือเพลิง (Storage Tank System) ประกอบด ย ถังรับ
นามัน (Bunker Tank) ถังพกั นามัน (Setting Tank) ถังนามนั ใชการ (Service Tank)

16
2) ระบบ งถายนามันเชือเพลิง (Fuel Oil Transfer System) ประกอบด ย าล
(Valve) และปม งถายนามนั (Transfer Pumps)
3) ระบบทาค าม ะอาดนามนั เชือเพลงิ (Fuel Oil Purifier System) ประกอบด ย
กรองนามัน (Filter) ปม (Purifier Supply Pumps) เครืองทาค ามรอน (Heater) และเครืองแยก
นามนั เชอื พลงิ (Purifier)
4) ระบบจายนามันเชือเพลิง (Fuel Oil Supply System) ประกอบด ย กรอง
นามนั (Filter) ปมจายนามันเชือเพลิง (Supply Pumps) ปม มุนเ ียนนามันเชือเพลิง (Circulating
Pumps) รือบางตาราเรียก าปมจายนามันเชือเพลิงเครืองจักรใ ญ (Booster Pumps) เครืองทา
ค ามรอน (Heater) และกรองละเอยี ด (Filter)
3. ลักการทางานของระบบนามนั ชอื พลงิ น รือ

ภาพที 2-3 นประกอบของระบบนามันเชือเพลิงในเรือ
จากภาพที 2-3 แ ดง ลักการทางานของระบบนามันเชือเพลิงในเรือ ลังจากรับนามัน
เชือเพลงิ จากผูใ บริการ นามันเชือเพลิงจะถูกจัดเกบไ ในถังรับนามัน (Bunker Tank) ตอมานามัน
จะถกู งไปยงั ถงั พกั นามันเชือเพลิง (Setting Tank) แล รัก าอุณ ภูมิในถังพักประมาณ 80-90 ℃
จากนันนามัน (Crude Oil) จะถูก งเขาเครืองทาค าม ะอาดนามัน (Purifier) เมือทาค าม ะอาด
นามันเ รจแล กจะนามาเกบไ ในถังใชการ (Service Tank) และจะตองรัก าอุณ ภูมิในถังใชการ
(Service Tank) ใ อยูทีประมาณ 90-100 ℃ โดยใชระบบอุนนามัน จากนันนามันจากถังใชการจะ
ถูกเพิมแรงดันใ ูงขึนประมาณ 4-6 kg/cm2 โดยปมจายนามันเชือเพลิง (Supply Pump) และ ง
เขา ทู างดูดของปมจายนามันเชอื เพลิงเครอื งจกั รใ ญ (Booster Pump) ด ยแรงดันทีเพิมขึนเปน 8-
10 kg/cm2 และจะผานเขา ูระบบการอุนนามันเชือเพลิง (Heater) เพือรัก าอุณ ภูมินามัน
เชือเพลิงใ มีคาประมาณ 119-135 ℃ ทีไดตังคาไ โดยการค บคุมของค าม นืด Viscosity
Control ซึงจะคอยทา นาทีค บคุมค าม นืดของนามันเชือเพลิงใ ไดทีประมาณ 380 CST. เมือ

17

นามันผานเครืองจับคาค าม นืดแล กจะ งตอไปเขาเครืองกรองละเอียด (Filter 2nd) ซึงจะเปน
กรองทลี ะเอยี ดมาก นามนั จะถูก งด ยกาลังดันประมาณ 8-10 kg/cm2 จากปมจายนามันเชือเพลิง
เครืองจักรใ ญ (Booster Pumps กจะเขา ูระบบการอัดของนามันคือ เขา M/E Fuel Pump ซึงจะ
เพมิ กาลังดันทาการฉดี ใ นามันเปนฝอยทกี าลังดันประมาณ 300 20 bar ตอไป
4. การปรับ ภาพนามัน ชือ พลงิ

การจัดเกบนามันเตาในถังเกบตาง ๆ ไดแก ถังรับนามัน (Bunker Tank) ถังพักนามัน
(Setting Tank) และถังนามันใชการ (Service Tank) จะตองมีระบบอุนนามันเพือรัก าอุณ ภูมิใ
เ มาะ มอยูตลอดเ ลา

นามันเตาจะมีคาค าม นืดที ูงจึงตองจายผานเครืองทาค ามรอน (Heater) เพือเพิม
อุณ ภูมแิ ละค บคุมค าม นืดใ เ มาะ า รับการแยกนามันของเครืองทาค าม ะอาดนามัน โดย
จะตองรกั าอุณ ภูมิของนามันใ มีคาประมาณ 90-98 ℃ ทังนีขึนอยูกับประเภทของนามันเตา คา
ค ามถ งจาเพาะ นประกอบทางเคมีของนามันเตา ร มทังอุณ ภูมิภายนอกและประเภทของ
เครืองทาค าม ะอาดนามนั (Fuel Oil Purifier) ากอุณ ภูมนิ ามันตาเกินไป งผลใ เครืองทาค าม
ะอาดนามันไม ามารถแยกนาออกจากนามันไดอยางมีประ ิทธิภาพ และ ากนามันมีอุณ ภูมิ ูง
เกินไปจะ งผลใ นามันเ ล เกินไป ทาใ ปมของเครืองทาค าม ะอาดนามัน รางแรงดูด (Take
Suction) ไมไดและทาใ นามันเกิดการลนออกจากเครืองทาค าม ะอาดนามันอกี ด ย (Over Flow)

ภาพที 2-4 การปรบั ภาพนามันเชือเพลิงใ มีปรมิ าณกามะถนั เปนไปตามมาตรฐานกา นด
จากภาพที 2-4 แ ดงการปรับ ภาพนามันเชือเพลิง กรณีการรับนามันเตาทีมีปริมาณ

กามะถนั ตามมาตรฐานทีแตกตางกัน ค รแยกจัดเกบนามันเชือเพลิงไ ในถังเกบนามันเชือเพลิงตาม
มาตรฐาน (Compliant Fuel Oil Storage Tank) และถังจัดเกบนามันเชือเพลิงทีมีกามะถัน ูง
(High Sulphur Fuel Oil Storage Tank) และ ากจาเปนตองนามาใชการจะตองนามาร มกันใน
ัด นทีเ มาะ มกอน งไปยังถังพักนามัน (Setting Tank) เพือเตรียมการทาค าม ะอาดนามัน
ตอไป

า รับนามนั ดเี ซล (Diesel Oil) จะถกู จดั เกบไ ในถังรับนามัน (Bunker Tank) ถังพักนามัน
(Setting Tank) และถังนามันใชการ (Service Tank) เชนกัน แตไมตองใชระบบอุนนามัน แตการ

18

จายนามนั กจะจายผานเครืองทาค าม ะอาดนามัน แตไมจาเปนตองใ ค ามรอนมากนักเพราะจะทา
ใ นามันดีเซลเกิดการลุกไ มและเกิดการระเ ยขึนได นามันเชือเพลิงทีใชไมค รทีจะมีจุด าบไฟ

(Flash Point) ตาก า 60 ℃ เพือการปองกนั การตดิ ไฟทอี ณุ ภูมติ า
นามันเชือเพลิงไ ลกลับมาจาก ั ฉีด (Fuel Injector Valve) จะไ ลเขา ูทอผ มนามัน

(Mixing Tube, Mixing Column) ทา นาทีแยกอากา ออกจากระบบและนามันจากทอจะไ ลเขา ู
ทอทางดูดของปมจายนามันเชือเพลิง (Fuel Injector pumps) เพือจายนามันใ กับ ั ฉีด (Fuel
Injector Valve) ตอไป

ในกรณี การเปลียนชนิดของนามันเชือเพลิง า รับการ ันดาปภายในเครืองจักรใ ญจาก
นามันดีเซล (Diesel Oil) เปนนามันเตา (Heavy Fuel Oil) นัน ทอผ มนามัน (Mixing Tube,
Mixing Column) จะทา นาทีปรบั ภาพนามันเตาและนามนั ดีเซลใ มี ภาพเ มาะ มตอการใชงาน
ของ ั ฉีดและเพอื ใ เ มาะแกการ ันดาปของเครืองจักรใ ญ

5. การ ปลียนชนดิ ของนามนั ชือ พลิง า รบั การ นั ดาปของ ครืองจกั ร ญ
5.1 การเปลียนนามันดีเซล (Diesel Oil) เปนนามันเตา (Heavy Fuel Oil)
ค าม นืดและอุณ ภูมิของนามันเตา (Heavy Fuel Oil) มีค ามแตกตางจากนามันดีเซล

(Diesel Oil) ดังนันกระบ นการ ันดาปภายใน องเผาไ มจะเกดิ การเปลยี นแปลงอยางร ดเร ดังนัน
เพอื เปนการบารุงรกั าและการปองกันระบบนามันเชือเพลิง ปมจายนามันเชือเพลิง (Fuel Injector
pumps) และ ั ฉดี (Fuel Injector Valve) ไมใ เกดิ การอุดตันจึงมีขันตอนในการเปลยี นดงั นี

1) ลดจาน นรอบของเครืองจักรใ ญ (Main Engine) ใ มีค ามเร รอบประมาณ
3 4 ของรอบปกติ ซงึ จะอยูทีประมาณ 100 รอบ/นาที

2) เพิมอุณ ภมู ขิ องนามนั เตา (Heavy Fuel Oil) ในถงั ใชงาน (Service Tank) ใ มี
คาประมาณ 80-100 ℃

3) เพิมอุณ ภูมินามันเขาเครืองจักรใ ญที M/E Heater ขณะทีใชนามันดีเซล
(Diesel Oil) ใ มรี ะดบั อุณ ภมู ิขาเขาประมาณ 65-85 ℃

4) ปรับอุณ ภูมินามันดีเซล (Diesel Oil) และอุณ ภูมินามันเตา (Heavy Fuel
Oil) ใ มีอุณ ภมู ติ างกนั ประมาณ 20-25 ℃ กอนทจี ะเปลียนนามันเชอื เพลงิ

5) เปด าล เปลียนทาง (Chang Over Valve) รือ าล 3 ทาง (3 Way Valve)
ใ นามันดเี ซล (Diesel Oil) และนามนั เตา (Heavy Fuel Oil) ผ มกนั กั ระยะ นงึ

6) รัก าระดับค าม นืดและอณุ ภมู ิของนามันเชือเพลิง และคอย ๆ เพิมอุณ ภูมิ
ของนามนั ประมาณ 1-2 ℃ ตอ 1 นาที

7) ตร จ อบกาลังดันของระบบนามันเชือเพลิงและอุณ ภูมิของระบบนามัน
เชือเพลิง

5.2 การเปลียนนามนั เตา (Heavy Fuel Oil) เปนนามันดเี ซล (Diesel Oil)
เนืองจากค าม นืดและอุณ ภูมิของดีเซล (Diesel Oil) มีค ามแตกตางจากนามันเตา
(Heavy Fuel Oil) ดงั นันกระบ นการ นั ดาปภายใน องเผาไ มจะเกิดการเปลียนแปลงอยางร ดเร
ดังนัน เพือเปนการบารุงรัก าและการปองกันระบบนามันเชือเพลิง ปมจายนามันเชือเพลิง (Fuel
Injector pumps) และ ั ฉีด (Fuel Injector Valve) ไมใ เกิดการเปลียนแปลงจากค ามแตกตาง
ของคาค าม นืด จึงมีขนั ตอนในการเปลยี นดงั นี

19

1) ลดค ามเร รอบของเครืองจักรใ ญ ใ มีค ามเร ประมาณ 3 4 ของรอบปกติ
ซึงจะอยูทีประมาณ 70-75 รอบ/นาที

2) ลดอณุ ภูมินามันเขาเครืองจกั รใ ญที M/E Heater ขณะทีใชนามันเตา (Heavy
Fuel Oil) ใ มรี ะดบั อณุ ภมู ิขาเขาประมาณ 65-85 ℃

3) เปด าล เปลียนทาง (Chang Over Valve) รือ าล 3 ทาง (3 Way Valve)
ใ นามันดเี ซล (Diesel Oil) และนามันเตา (Heavy Fuel Oil) ผ มกนั กั ระยะ นงึ

4) ปรบั อณุ ภมู ิของนามันในระบบใ มีคาคงทีประมาณ 70-80 ℃
5) ทาการเปลียน าล อยางชา ๆ จน ดุ
6) รัก าอุณ ภูมใิ อยทู ี 50-70 ℃
7) ตร จ อบกาลงั ดนั และอุณ ภูมิของระบบนามันเชอื เพลิงใ มคี าถูกตองตามคูมอื

6. อก ารอางองิ
นพชัย ณุ รีจันทร. (2553) Introduction Marine Engineering Report. มุทรปราการ:
ฝาย ชิ าการชางกลเรือ. นู ยฝกพาณิชยนา ี. ม.ป.พ.
Ship machinery spaces. (2010) Marine Fuel Oil system Retrieved September,18,
2017, from http://www.machineryspaces.com/fuel-oil-system.html
Shiptech Media (2018) Fuel Oil System Retrieved September,18, 2018, from
https://www.youtube.com/watch?v=8FAAYzHCplA
Marine Online. (2017) Engine Fuel Oil System Retrieved September,18, 2017,
from https://www.youtube.com/watch?v=fY3-xoEa6SY

3.
ครอื งกลันนาจืด
วัตถประ งค ชิงพฤติกรรม
2(Fresh Water Generator
ราย ชิ าปฏบิ ตั งิ านเทคนคิ เครืองกลเรอื 3

รายการ ัวขอ รือง/ วัตถประ งค ชงิ พฤติกรรม ระดับความร
ัวของาน RAT
F-001 อธบิ ายเกีย กบั ลักการของเครอื งกลนั /
F-0 ลกั การและชนดิ นาจดื ดถกู ตอง
ของเครอื งกลนั นา /
จดื (Fresh Water F-002 บอกชอื และ นาทีของอุปกรณของเครอื ง
Generator) กลันนาจืด ดถกู ตอง /

F-003 อธิบาย ลักการทางานของเครอื งกลนั นา
จืด ดถกู ตอง

21

1. บทนา

ภาพที 3-1 การกลนั อยางงาย (Simple Distillation)

เครืองกลันนาเปนเครืองมือทีใช า รับเปลียนนาทะเลเปนนาจืด โดยอา ัย ลักการระเ ย
และการค บแนน การกลันนาจืดจะดาเนินการขณะเรือเดินกลางทะเล โดยนาค ามรอนจากนา ลอ
เยนชิน นของเครอื งยนตทีมอี ณุ ภมู ิ ูงประมาณ 75-85 อง าเซลเซีย มาตมนาทะเลใน ภา ะทีมี

แรงดันตาก าบรรยากา ปกติ ( ูญญากา ) เครืองกลันนาเปรียบเ มือน Cooler ตั นึงของ
เครอื งจักรใ ญ ซงึ นาค ามรอนที ลงเ ลือในระบบมาใชประโยชน

2. ลกั การกลันอยางงาย

การกลนั

การแยก ารละ ายทีเปนของเ ล ออก

จากของผ ม โดยอา ัย ลักการระเ ย

กลายเปน อและค บแนน โดนที ารบริ ทุ ธิ

แตละชนิดเปลยี น ถานะ ดทีอณุ ภมู ิจาเพาะ

ารทมี จี ุดเดอื ดตาจะเดือดเปน อออกมากอน

เมือทาใ อของ ารมอี ุณ ภูมิตาลงจะ

ค บแนนกลับมาเปนของเ ล อกี ครงั

การกลันเปน ิธีการแยก ารทีระเ ยงาย

ซึงปนอยกู ับ ารทีระเ ยยาก การกลนั ธรรมดา

นจี ะ ใชแยก ารออกเปน ารบริ ุทธิเพียงครัง

ภาพที 3-2 การกลนั อยางงาย (Simple Distillation) เดยี ด ารทีมีจุดเดือดตางกันตังแต 80 อง า
เซลเซีย ขึน ป

22

3. ระบบการทางานของ ครืองกลันนา

นา ลอเยนจากเ ือ ูบของเครืองจักร
ใ ญทีอุณ ภูมิ 72-85 อง าเซลเซีย ถูก
งผานเขาชุดแลกเปลียนค ามรอน (Heat
Exchanger) ภายในเครอื งกลนั นา และถายเท
ค ามรอนใ แกนาทะเลที ลผานทอภาย
เครืองกลันนาทีออกแบบใ มีค ามดันตาก า
บรรยากา ปกติ ทาใ นาบริ ุทธิทีผ มอยูใน
นาทะเลเดือดทีจุดเดือดตาก า 100 อง า
ภาพที 3-3 ระบบการทางานของเครืองกลันนาเบอื งตน เซลเซีย กลายเปน อลอยตั ูดานบนผานตั
ดักค ามชืน และค บแนนและกลันตั เปนนา
จดื ปเกบยงั ถงั นาจืดเพอื ใชงานตอ ป

1. Seawater Feed
2. Heating Medium In
3. Heating Medium Out
4. Seawater Cooling In
5. Seawater Cooling Out
6. Freshwater Out
7. Evaporated Steam
8. Demister
9. Condenser
10. Evaporator
11. Brine Out

ภาพที 3-4 ลักการทางานของเครอื งกลนั นา

นา ลอเยนทีมีอุณ ภูมิประมาณ 72-85 อง าเซลเซีย จากเ ือ ูบของเครืองจักรใ ญถูก
งผานเขา (2) ชุดแลกเปลียนค ามรอน (Heat Exchanger) ภายในเครืองกลันนา และถายเทค าม
รอนใ แกนาทะเลทีถูกดูดผานทอภายในชุด Evaporator (10) ของเครืองกลันนา โดย Ejector
Pump ลดค ามดันนาทะเลใ ตาก าค ามดนั บรรยากา ปกติ งมาทางชองทางนาทะเล (1) ทาใ นา
บริ ทุ ธิทผี มอยใู นนาทะเลเดอื ดทีจุดเดอื ดตาก า 100 อง าเซลเซยี แล ระเ ยกลายเปน อลอยตั
ดู านบนของชุด Evaporator Shell ระเ ยผานตั ดกั ค ามชืน (8) และค บแนนและกลันตั เปนนา
จืดทชี ุด Condenser (9) ตกลง รู างนาเขา ูทอทางดูดของ Distillate Pump ซึงทา นาที งนาจืดที
กลนั ด ปเกบยังถงั นาจืดบนเรอื (6) โดยนาจืดที ดจะตองผานเครืองตร จ ัดค าม นาแนนของเกลือ
Salinity Indicator ซึงจะ ัดคาค ามเปนเกลือเปน 1 นในลาน น ซึงคาทีกา นด Salinity ของ
เครืองกลันนาในเรือกา นดใ มเกิน 10 PPM (Part Per Million) ถาคาค ามเปนเกลือที ัด ด ูง

23
ก าคาทีตัง Solenoid Valve กจะเปดใ นาเ ลานัน ลกลับเขา ูชุด Evaporator Shell โดย
อัตโนมัติ คอื ยอมใ เฉพาะนาจดื ทบี ริ ทุ ธผิ านเทานัน
4. วนประกอบของ ครืองกลันนา

ภาพที 3-5 นประกอบของเครอื งกลันนา
1) Ejector Pump and Motor มี นาที

- ราง ญู ญากา ภายในเครอื งกลัน
- Feed นาเขาเครอื งกลันเพอื ผลติ นาจืด
- Feed นาทะเลเขา Condenser เพอื ทาใ อนากลันตั ซึงกอนเดิน Ejector ตอง
แนใจ าเปดทางดดู ทาง ง และ าล ออกนอกตั เรือใ ครบทุกตั และพยายามปรับกาลังดันดาน ง
ใ ดประมาณ 4 kg/cm2
2) Distillates เปนอุปกรณทา นาที งนากลันจากเครืองกลัน ปยังถังเกบนาซึง ภา ะ
ภายใน Distillates Pump จะตองเปน ูญญากา ในขณะทปี มทางาน าเ ตุ นงึ ทเี รา ม ามารถปม
นาออก ดคือ Mechanical Seal ของปมรั ทาใ ภาพภายใน มเปน ูญญากา คอื เกดิ Air Locked
3) Heat Exchanger เปนชดุ แลกเปลยี นค ามรอนระ างนา ลอเ อื บู ของเครืองจักรใ ญ
กับนาทะเล โดยทีนา ลอเ ือ ูบเครืองจักรใ ญจะ Circulated อยูภายนอกของ Heat Tube ( มู
ลอดนาทะเล) และระบายค ามรอนใ นาทะเลเดอื ดภายในเครืองกลนั
4) Evaporator Shell and Condenser เปนชดุ ทรี ะบายค ามรอนของนาทีมี ถานะเปน อ
นา ลังจาก อนา ดระบายค ามรอนโดยผาน Condenser แล อนากจะกลันตั เปน ยดนาและ
ภายใน Evaporator Shell นกี มีรางนาคอยรองรับ ยดนาแล จะ ล ปยังทอทางดูดของ Distillate
Pump เพอื ทาการ งนา ปยงั ถังเกบนาตอ ป

24

5) The Salinity Indicator เปนเครืองมือตร จ อบค าม นาแนนของเกลือในนาทีกลัน
ออกมา ซึงมี น ยการ ัดเปน PPM. (Part Per Million) ซึง ัดคาเปน นึงในลาน น า รับคาที
กา นด ในเครอื งกลันนารุน JWP-26-C80 (KEZO) จะยอมรบั คา Salinity มเกิน 10 PPM

6) Chemical Injection Unit เปนอุปกรณทีทา นาที Feed Chemical ทีเรียก า “Maxy
Vap” เขา ปในเครอื งกลนั ซงึ คุณ มบัติของ Maxy Vap จะปองกันการเกิดตะกรันภายในเครืองกลัน
ทาใ เกดิ การแลกเปลียนค ามรอน ดดขี ึน ปรมิ าณนาทกี ลัน ดจะมากขึน

5. การ ตรียมการกอนการ ดิน ครือง
1) กอนการเดินเครอื งกลนั นาตองแนใจ า Valve ตาง เ ลานปี ดอยูกอนแล
- าล นารอนจากระบบปดของเครืองจักรใ ญ ทีจะเขาและออกจากชุดเปลียน

ค ามรอน
- Vacuum Breaker Valve
- นาที Feed เขาชุดแลกเปลยี นค ามรอน
- Bottom Blow Valve

2) ตร จอุณ ภูมิของนาดับค ามรอนทีจะนามาตมนาทะเล จะตองมีอุณ ภูมิ ูงพอทีจะ
ามารถทาใ ตมนากลายเปน อ ด คือตองใ ดประมาณ 70-80 ℃

3) ตร จ อบดทู ี Vacuum Relief Valve ทังทางดานบนและทางดานลางของเครืองจะตอง
ปด นิท

4) ตร จ อบ าล นาดับค ามรอนทังทางเขาและทางออกของเครืองกลันนา จะตองอยูใน
ตาแ นงปด

5) เปด าล นาทะเลทงั ทาง งและทางดูดของ Ejector Pump
6) าล นาทะเลจาก Ejector Pump ทจี ะเขาเครอื งกลนั ตองอยูในตาแ นงปด
7) เปด Over Board Valve ของเครืองกลันนา
8) เปด าล นาทะเลทังทางออกและทางเขาของชุด Condenser โดยใ เปดทางออกกอน

6. การ ดิน ครืองกลันนา
ในการเดินเครืองกลันนา ค รจะเริมเดินเครืองเมือเรืออยู างจากฝงประมาณ 50 มลทะเล

รอื ในบรเิ ณทีมนี าทะเลทีมีค าม ะอาด มมีแบคทีเรียเจือปนอยู รือมีกนอย เพราะเครืองกลันนา
ในเรือ ินคานัน จะตมใ นาทะเลกลายเปน อ ดทีอณุ ภมู ิประมาณ 70-80 ℃ ซึง ม ามารถทีจะฆา
แบคทีเรียทีปนมากับนา ด และค รทีจะเริมเดินเครืองกลันเมือเรือเดินด ยอัตราเร เตมตั ( Full
Speed Away) เพราะนาดับค ามรอนทีนามาตมนาทะเลจะมีอุณ ภูมิ ูง ุดซึง ิธีการเดินเครืองกลัน
มีดังตอ ปนี

1) เดนิ Ejector Pump เปด าล ทางออกจากปมและ Over Board
2) เปด าล ทางเขาและออกของนา ลอชดุ Condenser
3) เปด าล นาทะเลเขาชดุ ทาค ามรอน ค บคุมแรงดนั นาใ ดตามเกณฑ
4) ลังจากทภี ายในเครอื งกลนั นาเปน ูญญากา ทปี ระมาณ 70 cm.Hg. ใ คอย เปด าล
นา ลอเยนเครืองจกั รใ ญเขากอน จากนันจงึ คอย เปด าล ทางออก
5) เดนิ ชดุ Salinity Alarm (Indicator)

25

6) เมือนาทกี ลนั ดตกลงมายัง Sight Glass ดานทางดดู ของ Distillate Pump แล จึงใ เดิน
ปมและปรบั แตงแรงดนั งใ อยทู ปี ระมาณ 1.4-2.2 Bar

7. การปรับ ตงปริมาณนากลนั ที ด
- ปรมิ าณนาจดื ทีกลนั ด ามารถปรับใ มาก รือนอย ดโดยการเพิม รือลดปริมาณของนา

ลอเยนทีจะเขาชดุ ทาค ามรอน
- ค าม ามารถของเครอื งกลนั ามารถ ัด ดโดย Flow Meter ปริมาณนา ลอเยน ามารถ

ปรบั แตง ดโดยใช By Pass Valve
- ในกรณีทีนา ลอเ ือ ูบมีอุณ ภูมิตาเกิน ป เราก ามารถทีจะปรับแตงใ ปริมาณของนา

ลอเขาชดุ ทาค ามรอนเพมิ ขนึ
- ค รปรบั แตงใ อณุ ภูมิของชดุ Evaporator อยใู นช ง 45-60 อง าเซลเซยี
- ถาอุณ ภูมิชุด Evaporator ตาเกิน ป (เกิดขึนในกรณีเรือเดินในเขตนาเยน) กใ เปด

Vacuum Breaker Valve เลกนอย รือใ ลดปริมาณนาทะเลเขาชุด Condenser ทาใ อุณ ภูมิ
ของ Evaporator งู ขนึ

- แตถาอุณ ภูมิชุด Evaporator ูงเกิน ป (เกิดในกรณีเรือเดินในเขตนารอน) กใ เพิม
ปริมาณของนาทะเลทีจะเขาชุด Condenser จะทาใ อุณ ภูมิของ Evaporator ตาลง กรณีนีถาชุด
Evaporator ูงเกิน ปจะเปนผลตอชุดทอทาค ามรอนเกีย กับการกอตั ของตะกรัน ( Scale
Pormation) จะเพิมมากขึน

- ถาอณุ ภมู ชิ ดุ Evaporator ตาเกิน ป จะทาใ เกดิ อใน Shell มากและถาอาของนาทะเล
เ ลานี ลดุ เขา ปถงึ ชดุ ตะกรนั ดมาก จะมผี ลใ คาเกลอื ูงขึน

8. การระวังรัก า ครืองขณะ ดนิ ครอื งกลนั นา
1) การปรับแตงปรมิ าณนากลันทีกลนั ด
การปรบั แตงปริมาณนาทีกลัน ด ามารถทา ดโดยการแตง าล By Pass ของนา

ทีมาจากเครืองจักรใ ญทีจะเขาชุดทาค ามรอน
โดยปกติแล ถา ลอดยังมี ภาพดี ะด ก เครืองกลันจะ ามารถกลันนาจืด ดใน

ปรมิ าณทมี ากก า อตั ราทกี า นดของเครอื ง แตอยาง รกตามผใู ชกค รทีจะปรบั แตงใ เครือง ามารถ
กลัน ดในปรมิ าณทเี ทากับ รอื นอยก าปริมาณทีกา นดของเครือง ทังนีเพือเปนการลด รือปองกัน
มใ เกดิ ตะกรนั เกาะ ลอดเร เกิน ป

2) ชดุ Condenser
เพือใ อจากชุดทาค ามรอน ามารถกลันตั ด มด นาทะเลทีจะมาเขาชุด

ค บแนน (Condenser) ค รจะมอี ุณ ภมู ทิ ีตาและค รจะมีการตร จ อบอุณ ภูมิทีแตกตางระ าง
ทางเขาและทางออกซึงจะแตกตางกัน มเกิน 10 อง าเซลเซีย เพือปรับแตงปริมาณนาทะเล ถานา
ทะเลมากเกิน ป การ ึกกรอนเนืองจากการ ลของนา (Turbulent Corrosion) อาจเกิดขึน ด
ภายใน ลอดนา, ชดุ ค บแนนอันเนืองมาจากค ามรอนที งู เกนิ ป

3) ตร จ อบอณุ ภูมขิ อง Evaporator
ขอนนี บั ามีค าม าคญั มากเพราะจะเปนการช ยลดอันตรายทีอาจเกิดจากการจับ

ตั ของคราบตะกรนั ด ถาเรารัก าใ อุณ ภูมิของชุด Evaporator ตาที ุดเทาทีจะทา ดโดยที มทา

26

ใ คาเกลอื งู เกนิ ป อุณ ภมู ิของชดุ Evaporator ามารถดู ดจากเทอรโมมิเตอร ทีติดอยูกับ Shell
โดยทีอุณ ภมู นิ จี ะเรมิ คงที ลังจากทีเดินเครือง ป ดประมาณ 15-30 นาที

9. การ ลิก ครอื งกลนั นา
เมือเรือจะเขาเมืองทา ิงใกลชายฝง รือเขารองนา ค รเลิกเครืองกลันเพราะ าบริเ ณ

ดังกลา มปี รมิ าณของตะกอนและแบคทีเรีย ูงมาก เ ลากลันนาจะมีค ามเ ียงทีจะเกิดตะกอนและ
แบคทเี รียเจือปนโดยมีขันตอนในการเลกิ เครอื งดงั นี

1) ใ เปด าล By Pass ของนา ลอเ อื ูบเตมที
2) ปด าล นารอนเขาและออกจากชดุ ทาค ามรอน
3) เลิก Distillate Pump
4) เลกิ ชุด Salinity Alarm
5) ปด าล นาทะเล Feed เขาชดุ ทาค ามรอน
6) เลิก Ejector Pump
7) ปด าล ทางเขาออก Condenser
8) เปด Vacuum Breaker Valve & Evaporator Sw. Drain
9) ปด าล Overboard & Ejector Pump
มายเ ตุ

- กอนเลิกเครืองใ ปดนาทะเลเขาชุดทาค ามรอนกอนเ ลาประมาณ 5-10 นาที
เพือเปนการ Cool Down ชุดทาค ามรอน

- มค รเปดลินเครนดาน Evaporator ในการทาใ ุญญากา าย ป เพราะนา
ทะเลในชุดทาค ามรอนจะพุงและอัดชุด Deflector เ ีย าย ด

- ในกรณที ีเลกิ เครอื งเปนเ ลานาน ใ เปด าล เดรนนาทะเลตั ลางด ย

10. การบารงรัก า ครืองกลันนา
เครืองกลันนาประกอบด ยชุดทาค ามรอน จุดค บแนนและชุดอุนนา ซึงคราบตะกรัน

นมากจะพบ ดที ลอดของชุดทาค ามรอน มคอยพนในชุดค บแนน ใน ภา ะการใชงาน
ตามปกติ เพราะ านาทะเลจะมีการถายเทค ามรอนเดือดและระเ ยกลายเปน อในชุดทาค ามรอน
ซึงนาทะเลจะ ัมผั กับ ลอดโดยตรง โดยปกติจะมีการทาค าม ะอาดคราบตะกรัน ( Descale)
ภายในของ ลอดชุดทาค ามรอนประมาณ 2-3 ครงั ตอป ทงั นขี นึ อยูกับ ภาพการใชงานและคุณภาพ
ของนาทะเลด ย

การทาค าม ะอาดเครืองกลันนา ทา ด 2 ธิ ี คือ
1) ิธีทางกล โดยใชแปรงทองเ ลืองแยงกลอด รือฉีดนาทีมีแรงดัน ูงเขา ปภายใน ลอด
แตการทาค าม ะอาดด ย ิธนี ีอาจจะ มทั ถึงทุกพืนทแี ละอาจทาค ามเ ยี ายใ แก มู ลอด ด ซึง
มี ธิ ีการทาดงั นี

- เปดฝาของเครืองกลันออก
- เครนนาออกจากระบบใ มด
- นาแปรงทองเ ลือทเี ตรยี ม มาแยงรูเพอื ขัดขีตะกรันออก
- ใชนาจืดทมี ีแรงดนั ูงฉีดลางใ มดและใ ะอาด

27

2) ิธีทางเคมี เราจะใช ารเคมที เี รียก า Safe Acid Powder มาผ มนาในอัตรา น 1:20
แล แช ภายใน มู ลอดประมาณ 4-12 ชั โมง แล แตระยะเ ลาในการบารุงรัก า การทาค าม
ะอาดโดย ธิ ีทางเคมนี อี าจจะทาค าม ะอาด ดทั ถึงก าและปลอดภัยตอ มู ลอดมากก า ิธีทาง
กล ซึงมี ิธกี ารทาดังนี

- เครนนาในระบบออกใ มด โดยการเปดลินเดรนตั อยาง
- ลงั จากนาในระบบถกู ระบายออก มดแล ใ ปดลนิ เครนใ นทิ
- ผ ม Safe Acid Powder ปรมิ าณ 1 กก.ตอนา 20 ลิตร ตามลาดับ
- เปด Sight Glass ที Evaporator Shell ออก
- เติม ารเคมีทผี มแล ลงภายใน มู ลอดจนระดบั นาลนถงึ ขอบ ลอด
- แช ประมาณ 4-12 ชั โมง แล แตค าม นาของตะกรัน แล กเดรน ารเคมีทิง
อาจจะแช ารเคมอี ีกรอบถาตะกรนั ยงั ถกู กาจัด ม มด
- เดินนาทะเลผาน มู ลอดแล ออกนอกตั เรอื นาทะเลเ ลานีจะ ลผาน มู ลอด
ออก ูทะเล ใ ทาจนก าจะเ น าภายใน ะอาดดแี ล
- ลงั จากทาค าม ะอาด มู ลอดแล ในการเดนิ เครอื งกลนั ใ งนา ปยังถัง Feed
Water Tank ของ Boiler กอนประมาณ 4-8 ชั โมง กอนทจี ะ งนา ปยังถงั นาจดื ใชการตาง

11. อก ารอางอิง
นพชัย ณุ รีจันทร. (2553) Introduction Marine Engineering Report. มุทรปราการ:
ฝาย ิชาการชางกลเรอื . นู ยฝกพาณิชยนา ี. ม.ป.พ.
อนุ ิ ฐ เกอื กูล. ารและ มบตั ิของ าร. ถาบัน งเ รมิ การ อน ิทยา า ตรและเทคโนโลยี
( ท.) บื คน18 กนั ยายน 2560, จาก
http://it.cmtc.ac.th/std2561/web/it1a/group1/Page/detailLearn/01_substanc
es.html
3DVisualWorld. (2014) Single stage desalination freshwater generator–
Wartsila.Retrieved September11, 2017, from
https://www.youtube.com/watch?v=i44tLZjwYtQ
Adventure Story (2016) How to start freshwater generator Alfa Laval system.
Retrieved September11, 2017, from
https://www.youtube.com/watch?v=JoAPhr1K--E

4.
ระบบปรบั อ ก ศ ละระบ ยอ ก ศ น รอ

2(Air Conditioning System)
ราย ิชาปฏิบัติงานเทคนคิ เครอื่ งกลเรอื 3
วัตถประ งค ชงพฤตกรรม

ร ยก ร วั ขอ รอง/ วัตถประ งค ชงพฤตกรรม ระดับคว มร
ัวของ น A-001 อธิบายเกี่ย กับ ลกั การของเครื่องปรับ อากา RAT
/
A-0 ลกั การและชนิด และระบายอากา ในเรอื ไดถูกตอง /
ของเคร่ืองปรับ A-002 บอกชือ่ และ นาทข่ี องอปุ กรณของ
อากา และระบาย /
อากา ในเรือ (Air เคร่ืองปรับอากา และระบายอากา ในเรอื ได
Condition) ถูกตอง
A-003 อธิบาย ลกั การทางานของเคร่ืองปรบั อากา
และระบายอากา ในเรือไดถูกตอง

29

1. บทน

ภาพท่ี 4-1 ระบบปรบั อากา และระบายอากา ในเรอื

ระบบปรับอากา เพ่ือค บคุมอุณ ภูมิ ค ามชืน การไ ลเ ียน คุณภาพ และค าม ะอาด
ของอากา ร มถึงการค บคุมเ ียงรบก น เพื่อใ เกิดค าม บายและเปน ผลดีตอ ุขภาพของผูที่
ตองทางานในพืนท่ีนัน ๆ การ รางระบบปรับอากา อา ัย ลักการเดือดกลายเปนไอของของเ ล
และการถายเทค ามรอนออกจากไอของของเ ล ซ่ึงของเ ล ท่ีรับค ามรอนแล เดือด กลายเปนไอ
และถายเทค ามรอนออกจากไอใ กลายเปนของเ ล ของเ ล กลุมนีเรียก า ารทาค ามเย็น
(Refrigerant) โดย ารทาค ามเยน็ ถกู พฒั นาใ ามารถเลือกใชตามค ามเ มาะ ม

2. ลกั ก รท ง นของระบบปรับอ ก ศ ละระบบระบ ยอ ก ศ
ลกั การทางานของระบบปรับอากา แตละประเภทจะแตกตางกันตามลัก ณะการออกแบบ

การตดิ ตงั และใชงาน แตทุกระบบโดย นใ ญจะใช ัฏจกั รการทาค ามเย็นแบบ งจรอัดไอโดยมี าร
ทาค ามเย็นเชน R22 รือ R134a และอื่น ๆ เปน ารที่ทา นาท่ีดูดและคายค ามรอนจาก าร
ตั กลางอัน ไดแกอากา รอื นาใ ไดอุณ ภมู ิตามตองการ เมื่อ ารตั กลางไดรบั ค ามเย็นจะถูก งไป
ยังอุปกรณ แลกเปล่ียนค ามรอน (ในกรณีท่ี ารตั กลางเปนนา) รืออากา เย็นไปยังพืนที่ปรับ
อากา โดยตรง (ในกรณที ่ี ารตั กลางเปนอากา ) นค ามรอนท่ีเกดิ ขนึ จะถูก งไประบายออกท่ีชุด
ระบายค ามรอนซ่ึง อาจจะเปนการระบายค ามรอนด ยอากา รือระบายค ามรอนด ยนาขึนอยู
กบั ระบบท่ีเลอื กใชงาน า รบั นประกอบของ ัฏจักรการทาค ามเย็นนันมี นประกอบดงั นี

30

ภาพท่ี 4-2 ฏั จักรอดั ไอ
ขบ นการ 1 2 การอดั (Compression) อดั ารทาค ามเยน็ ถานะกาซค ามดันต่าใ เปน
กาซรอนค ามดนั ูง
ขน นการ 2 3 การค บแนน (Condensing) ารทาค ามเย็น ถานะกาซค บแนนเปน
ของเ ล และคายค ามรอนออก
ขบ นการ 3 4 การขยายตั (Expansion) จาก ารทาค ามเย็นค ามดัน ูงไปเปนค าม
ดนั ตา่ พรอมทงั ลดอุณ ภูมลิ งและเปล่ียน ถานะจากของเ ล เปนของเ ล ผ มกาซ
ขบ รการ 4 1 การระเ ย (Evaporation) ค ามรอนจาก ารตั กลาง (อากา รือนา) จะ
ถูกดูดเพือ่ ใชในการระเ ยของ ารทาค ามเย็นเ ล ใ เปนกาซ
3. ประ ภทของระบบปรบั อ ก ศ
ระบบปรับอากา ถูกออกแบบเพื่อค บคมุ อณุ ภูมแิ ละค ามชืนอยูในช งค าม บายของผูท่ี
อยูในอาคาร รือท่ีเรียก า Comfort Zone คืออุณ ภูมิระ าง 22-27 oC และค ามชืน ัมพัทธ อยู
ระ าง 20-75% โดยท่ั ไประบบปรับอากา ที่มีการใชงานมกี ารออกแบบอยู ลายประเภทดงั นี
1) ระบบปรับอากา แบบแยก น (Split Type)
เปนระบบปรับอากา ขนาดเล็กโดย นใ ญขนาดทาค ามเย็นจะไมเกิน 40,000 บีทียูตอ
ชั่ โมง นประกอบของเครื่องปรับอากา จะแยกเปน 2 น ลัก คือ นของคอลยทาค ามเย็นท่ี
เรียก า คอลยเย็น (Fan Coil Unit) ซึ่งจะติดตังในพืนที่ปรับอากา และคอลยรอน (Condensing
Unit) ซึ่งจะมีเครื่องอัด ารทาค ามเย็น (Compressor) อยูภายในโดยจะติดตังอยูภายนอกระ าง
ชดุ คอลยรอนและคอลยเย็นจะมีทอ ารทาค ามเย็นทา นาท่ีเปนถายเทค ามรอนออกจาก องปรับ
อากา
2) ระบบปรับอากา แบบชุด รอื แพค็ เกจ (Package)
เปนระบบปรับอากา ท่ีใชในอาคารธุรกิจขนาดเล็ก อาจมีจาน น องที่จาเปนตองปรับ
อากา ลาย อง ลายโซน รือ ลายชัน นประกอบของเครื่องปรับอากา ประกอบด ย แผง
คอลยเยน็ คอลยรอน และเคร่อื งอัด ารทาค ามเย็นจะร มอยูในชุดแพ็คเกจเดีย กัน โดยมีทอ งลม
เย็นและทอลมกลับ ซ่ึงจะติดตังอยูดานในแล ตอผานทะลุออกมาตามผนังดานนอกอาคาร แล

31

ตอเชื่อมเขากับตั เครื่องปรับอากา แพ็คเกจ ซึ่งจะติดตังอยูดานนอกอาคาร ทอ งลมเย็น (Supply
Air Duct) ทา นาที่จายลมเย็นไปยังพืนท่ีปรับอากา และทอลมกลับ (Return Air Duct) ทา นาที่
นาลมเย็นที่ไดแลกเปลี่ยนค ามเย็นใ กับ องปรับอากา กลับมายังแผงทาค ามเย็นอีกครัง
นอกจากนียังมีการติดตังอุปกรณค บคุมการจายปริมาณลมเย็น (Variable Air Volume, VAV) เพื่อ
ค บคมุ ใ ปรมิ าณลมเยน็ เ มาะ มกบั ภาระการทาค ามเยน็ ทตี่ องการ โดยเฉพาะกรณีท่ีมีภาระลดลง
โดยท่ีอุณ ภูมิยังคงที่แตทาใ เกิดการประ ยัดพลังงาน า รับเครื่องปรับอากา แบบแพ็คเกจท่ีใช
งานมีใ เลือก ลายประเภท ซึ่งมีขอดีและขอเ ียของแตละประเภทแตกตางกันตามลัก ณะการใช
งาน ากแบงตามลกั ณะการระบายค ามรอนที่เครอื่ งค บแนน (Condenser) ามารถแบงออกเปน
2 ประเภทคอื

- ระบายค ามรอนด ยอากา (Packaged Air Cooled Air Conditioner) โดย
ปกติ ขนาดการทาค ามเย็นไมเกิน 30 ตนั เ มาะ า รบั พืนที่ปรับอากา ที่มีขอจากัดของพืนท่ีติดตัง
รือระบบนา า รับระบายค ามรอน ประ ิทธิภาพ า รับเครื่องปรับอากา แบบแพ็คเกจชนิด
ระบายค ามรอนด ยอากา จะอยูระ าง 1.4- 1.6 กโิ ล ัตตตอตัน

- ระบายค ามรอนด ยนา (Packaged Water Cooled Air Conditioner) ใช
า รับระบบท่ีตองการขนาดการทาค ามเย็นมาก ประ ิทธิภาพ า รับเคร่ืองปรับอากา แบบ
แพ็คเกจชนิดระบายค ามรอนด ยนาดีก าระบายค ามรอนด ยอากา โดยจะอยูประมาณ 1.2
กิโล ัตตตอตัน

3) ระบบปรับอากา แบบใชเครือ่ งทานาเย็น (Chiller)
เปนระบบปรับอากา ขนาดใ ญบางครังเรียก าระบบปรับอากา แบบร ม ูนย เ มาะ
า รับพืนท่ีท่ีตองการปรับอากา ที่ขนาดใ ญมจี าน น องทจี่ าเปนตองปรับอากา ลาย อง ลาย
โซน รอื ลายชัน โดย นใ ญจะใชนาเปน ารตั กลางในการถายเทค ามรอน รือค ามเย็นโดยมี
นประกอบของระบบดังตอไปนี

(1) เครื่องทานาเย็น (Chiller) ถือ าเปน ั ใจของระบบปรับอากา ประเภทนี ใน
การ ออกแบบระบบปรับอากา แบบใชเครื่องทานาเย็นนี เครื่องทานาเย็นจะทา นาท่ีค บคุม
อณุ ภูมิของนาที่เขาและออกจากเครื่องระเ ย (Evaporator) ใ ได 12 oC และ 7oC โดยมีอัตราการ
ไ ลของนาเย็นตามมาตรฐานการออกแบบของผูผลิตอยูที่ 2.4 แกลลอนตอนาทีตอตันค ามเย็น
ภายในประกอบไปด ยระบบทานาเย็นโดยมี ัฏจักรการทาค ามเย็นท่ีมี นประกอบ 4 นคือ
เคร่ืองระเ ย (Evaporator) เคร่ืองอัดไอ (Compressor) เคร่ืองค บแนน (Condenser) และ าล
ลดค ามดัน (Expansion Valve) า รับเคร่ืองทานาเย็นท่ีใชงานมีใ เลือก ลายประเภทซึ่งมีขอดี
และขอเ ยี ของ แตละประเภทแตกตางกันตามลัก ณะการใชงาน โดย ามารถตามลัก ณะตาง ๆ ได
ดังนี

ก รระบ ยคว มรอนท ครองควบ นน (Condenser) ามารถแบงออกเปน 2
ประเภทคอื

- ระบายค ามรอนด ยอากา (Air Cooled Water Chiller) โดยปกติขนาดการทา
ค ามเย็นไมเกิน 500 ตัน เ มาะ า รับพืนที่ปรับอากา ท่ีมีขอจากัดของพืนที่ติดตัง รือระบบนา
า รับระบายค ามรอน ประ ิทธิภาพ า รบั เครอื่ งทานาเยน็ ชนิดระบายค ามรอนด ยอากา จะอยู
ระ าง 1.4-1.6 กิโล ัตตตอตัน

32

- ระบายค ามรอนด ยนา (Water Cooled Water Chiller) ใช า รับระบบที่
ตองการขนาดการทาค ามเย็นมาก ประ ทิ ธิภาพ า รับเคร่อื งทานาเยน็ ชนดิ ระบายค ามรอนด ยนา
ดกี าระบายค ามรอนด ยอากา โดยจะอยูระ าง 0.62-0.75 กิโล ัตตตอตัน อยางไรก็ตามเครื่อง
ทานาเย็นชนิดระบายค ามรอนด ยนาตองมีการลงทุนที่ ูงก า เน่ืองจากตองมีการติดตัง อระบาย
ค ามรอน (Cooling Tower) เครื่อง ูบนาระบายค ามรอน (Condenser Water Pump) และยัง
ตองปรับปรุงคุณภาพนาใ เ มาะ มเพ่ือปองกันการ ึกกรอนและตะกรัน ในระบบทอและเคร่ือง
แลกเปล่ียนค ามรอนอันเปน าเ ตุทาใ ประ ทิ ธภิ าพ เคร่ืองทานาเยน็ ต่าลง

ก รระ ยของ ครองระ ย (Evaporator) ที่ใชงานกบั เครอ่ื งทานาเยน็ โดยเคร่ือง
ทานาเยน็ ทงั 2 ประเภทนมี ีชนดิ ของเคร่ืองระเ ย 3 ชนดิ ลกั ๆ คอื

- Brazed Plate มกั ใชในเครอื่ งทานาเย็นขนาดต่าก า 60 ตัน
- DX Shell and Tube โดย ารทาค ามเยน็ ไ ลภายในทอ (Tube) และนาอยู
โดยรอบ (Shell)
- Flooded Shell and Tube โดย ารทาค ามเยน็ ท มทอ นนาจะไ ลอยู
ภายในทอ
ก รอัด อของ ครองอัด อท ชง นกบั ครองท น ยน ทัง 2 ประเภทมอี ยู ลาย
ชนิดขึนอยูกับขนาดการทาค ามเยน็ และลัก ณะการใชงานไดแก
- เครอ่ื งอัดไอชนดิ ลูก บู (Reciprocating type)
- เคร่ืองอดั ไอแบบ กรู (Screw type)
- เครื่องอดั ไอแบบอา ยั แรงเ ย่ี ง (Centrifugal type)
- เคร่ืองอัดไอแบบ โครล (Scroll type)
แตละชนิดมี มรรถนะแตกตางกันโดยท่ีเครื่องอัดแบบแบบอา ัยแรงเ ่ียงจะมี
ประ ิทธภิ าพ ูง ดุ เม่อื เปรยี บเทยี บภาระการทาค ามเยน็ ท่ีเทากนั
(2) เครื่อง ูบนาเย็น (Chilled Water Pump) เปนอุปกรณท่ีทา นาที่ ูบ าร
ตั กลาง รือนาจากเคร่ืองทานาเย็นไปยังเคร่ืองแลกเปล่ียนค ามรอนเชนเคร่ือง งลมเย็น (Air
Handling Unit) รอื คอลยเยน็ (Fan Coil Unit)
(3) ระบบ งจายลมเย็น (Air Handling Unit) และทอ งลมเย็น (Air Duct
System) ทา นาท่ีลดอุณ ภูมิอากา ภายนอก (Fresh Air) รืออุณ ภูมิอากา ไ ลกลับ (Return
Air) ใ อยูในระดับท่ีค บคุมโดยอากา จะถูกเปาด ยพัดลม (Blower) ผานแผงคอลยนาเย็น
(Cooling Coil) ซง่ึ จะมี าล ค บคมุ ปริมาณนาเย็นที่ งมาจากเคร่ืองทานาเย็นด ย เครื่อง ูบนาเย็น
ตามค ามตองการของภาระการทาค ามเย็น ณ.ขณะนนั อากา เยน็ ที่ไ ลผานแผงคอลยเย็นจะไ ลไป
ตามระบบทอ งลมเย็นไปยังพืนท่ีปรับอากา
(4) คอลยรอน (Condensing Unit) า รับระบบระบายค ามรอนด ยอากา รือ
อ ระบายค ามรอน (Cooling Tower) า รับระบบระบายค ามรอนด ยนา ซ่ึงทา นาที่ระบาย
ค ามรอนออกจาก ารทาค ามเย็นเพื่อเปลี่ยน ถานะ ารทาค ามเย็นจากกาซ ไปเปนของเ ล
า รบั ระบบระบายค ามรอนด ยนาโดย อระบายค ามรอนนัน อุณ ภูมิของนาท่ีออกแบบไ เม่ือ
เขาและออกของเครื่องค บแนนจะอยูที่ 32 oC และ 37 oC โดยมีอัตราการไ ลของนาระบายค าม
รอนตามมาตรฐานการออกแบบของผูผลิตอยูท่ี 3.0 แกลลอนตอนาทีตอตัน ค ามเย็นเน่ืองจากนาที่ใช
ในระบบ ลอเย็นตองใชเปนปริมาณมาก จึงจาเปนตองใชระบบนา มุนเ ียน และใช อระบายค าม

33
รอนเพือ่ ปรับอุณ ภูมิของนาใ ต่าลง เพ่ือ ามารถนากลับไปใชไดอีก ปริมาณจะ ูญเ ียไปประมาณ
4-6 % ของปริมาณนา มุนเ ียน ซึ่งแบงเปนนา 2-3 % กระเด็น ูญเ ียไปโดยเปลาประโยชนนาอีก
2-3 % จะระเ ย ายไป การระเ ยของนาจะมากนอยเพียงใดขึนกับอุณ ภูมิกระเปาะเปยกของ
อากา ท่ีใชในการถายเทค ามรอน อุณ ภมู ิกระเปาะเปยกของอากา ย่ิงต่าเทาใดเราจะยิ่งไดนา ลอ
เยน็ ท่ีมอี ณุ ภูมติ า่ ย่ิงขนึ
4. ลักก รท ง นของระบบปรับอ ก ศ

า รบั โรงงานและอาคารขนาดใ ญระบบปรับอากา ท่ีนิยมติดตังและใชมักเปนระบบปรับ
อ ก ศ บบรวมศนย (Central Air-conditioning System) โดยเคร่ืองทานาเย็น (Chiller) เปนแบบ
ระบายค ามรอนด ยนาซ่ึงมปี ระ ทิ ธิภาพการทางาน งู ก าแบบระบายค ามรอนด ยอากา (ภาพที่
4-3)

ภาพท่ี 4-3 แผนภาพระบบปรับอากา

34

ภาพท่ี 4-3 แ ดงเครื่องทานาเย็นแบบอัดไอประกอบด ยคอมเพร เซอร (Compressor)
คอนเดนเซอร (Condenser) อี าพอเรเตอร (Evaporator) และเอ็กแพนช่ัน าล (Expansion
Valve) โดยมี ารทาค ามเยน็ เชน R22 รอื R134 a บรรจอุ ยภู ายใน งจร ารทาค ามเยน็

เมอื่ ปอนไฟฟาใ คอมเพร เซอร คอมเพร เซอรจะดูดไอ ารทาค ามเย็นจากอี าพอเรเตอร
แล อัด งไปท่ีคอนเดนเซอรท่ีอี าพอเรเตอร ารทาค ามเย็นจะมีค ามดันและอุณ ภูมิต่า ารทา
ค ามเย็นจะดูดค ามรอนจากนาเย็นที่ไ ลผานอี าพอเรเตอรและระเ ยกลายเปนไอ ในขณะเดีย กัน
ที่คอนเดนเซอร ารทาค ามเย็นจะมีค ามดันและอุณ ภูมิ ูง ค ามรอนจาก ารทาค ามเย็นจะ
ถายเทใ กับนา ลอเย็นทาใ ารทาค ามเย็นกล่ันตั กลายเปนของเ ล ท่ีค ามดัน ูง เม่ือ ารทา
ค ามเย็นไ ลผานเอ็กแพนช่ัน าล ค ามดันก็จะลดลง เทากับค ามดันต่าท่ีอี าพอเรเตอร ารทา
ค ามเยน็ ก็จะไ ลครบ วฏั จกั ร รท คว ม ยน

นา ลอเย็นเมื่อไดรบั ค ามรอนจากคอนเดนเซอรจะมีอุณ ภูมิ งู ขึน เมื่อถูกเครื่อง ูบนา ลอ
เย็น งไปท่ี อทาค ามเย็น (Cooling Tower) ก็จะถายเทค ามรอนใ กับอากา โดยการระเ ยนา
ทาใ นาทีเ่ ลือเย็นลง แล ไ ลกลบั ไปรับค ามรอนท่ีคอนเดนเซอรอกี ทาใ ครบ วฏั จักรน ลอ ยน

นาเย็นเมื่อถายเทค ามรอนใ กับอี าพอเรเตอรก็มีอุณ ภูมิต่าลง เมื่อถูกเคร่ือง ูบนาเย็น
งไปที่เคร่ือง งลมเย็น (Air Handling Unit) ก็จะถายเทค ามรอนใ กับอากา ทาใ นารอนขึนแล
ไ ลกลบั ไปถายเทค ามรอนใ กบั อี าพอเรเตอรอกี ทาใ ครบ วฏั จกั รน ยน

เคร่ือง งลมเย็นจะดูดอากา รอนจาก องปรับอากา ผานระบบทอลมไปถายเทค ามรอน
ใ กบั นาเยน็ ทาใ อากา มีอณุ ภมู ติ า่ ลงแล งกลบั ไปท่ี องปรบั อากา ทาใ ครบ วฏั จักรลม ยน

5 อปกรณ ลกั นระบบปรับอ ก ศ
5.1 เคร่ืองทานาเย็น (Water Chiller)
เครื่องทานาเย็นแบบอัดไอประกอบด ย คอมเพร เซอร (Compressor) คอนเดนเซอร

(Condenser) อี าพอเรเตอร (Evaporator) และเอ็กแพนชั่น าล (Expansion Valve) มี ารทา
ค ามเยน็ เชน R22 รอื R134a บรรจุอยูภายในโดยทา นาท่ีผลิตนาเย็น งไปใ กับเคร่ือง งลมเย็น
เครอื่ งทานาเยน็ ใชคอมเพร เซอรได ลายแบบ ไดแก

1) เคร่อื งทานาเย็นขนาดใ ญประมาณ 500 ตนั ค ามเย็น (Ton) นิยมใชคอมเพร เซอรแบบ
เซน็ ทริฟ เกิล (Centrifugal) ซ่ึงจะมปี ระ ิทธิภาพ งู เชน 0.6 kW/Ton

2) เครื่องทานาเย็นขนาดกลางประมาณ 300 ตันค ามเย็นจะใชคอมเพร เซอรแบบ กรู
(Screw) ซ่ึงจะมีประ ทิ ธิภาพปานกลาง เชน 0.8 kW/Ton

3) เครือ่ งทานาเยน็ ขนาดเลก็ ประมาณ 100 ตนั ค ามเยน็ จะใชคอมเพร เซอรลูก ูบ (Piston)
ซ่ึงจะมีประ ิทธิภาพตา่ เชน 1.0 kW/Ton

35

ภาพที่ 4-4 เครอื่ งทานาเย็นแบบตาง ๆ ในระบบปรับอากา
5.2 เคร่ือง ูบนา (Water Pump)
เปนอุปกรณ ลกั ในการขับเคล่ือนของเ ล ซ่ึงในที่นี คือ นาโดยการปอนพลังงานเชิงกลเขา
ไป ทาใ นาท่ถี กู ขบั มีค ามดัน ูงขนึ ค ามดันดังกลา จะทา นาท่ีเอาชนะแรงเ ียดทานที่เกิดขึนจาก
ทอ ขอตอ าล และอปุ กรณตาง ๆ เพือ่ ใ ไดอัตราการไ ลตามท่ีตองการ การขับเคล่ือนเคร่ือง ูบนา
นันอาจจะใชแรงจากคน รอื จะอา ัยมอเตอรไฟฟาซึ่งจะเปลี่ยนพลังงานไฟฟาใ เปนพลังงานกล ใน
ระบบปรับอากา นันเคร่ือง ูบนาจะ ามารถพบไดในทังระบบนาเย็นและระบบนาระบายค ามรอน
(ระบบนา ลอเย็น) เครือ่ ง ูบนาจะ ามารถแบง ไดเปน 2 แบบใ ญ ๆ คือ
1) แบบ Positive Displacement เคร่ือง ูบนาแบบนีจะอา ัยการกักนาในบริเ ณที่มี
ปริมาตรจากัดแล อา ัยแรงดันเพ่ีอลดปริมาตรนันลง งผลใ เกิดการไ ลขึน ตั อยางไดแก แบบ
ลูก ูบ แบบโรตารเี น แบบไดอะแฟรม เคร่ือง ูบนาประเภทนจี ะใ ค ามดัน ูงและอตั ราการไ ลต่า
2) แบบ Rotodynamic เคร่ือง ูบนาแบบนีจะอา ัย ลักการเ ี่ยงของใบพัด เพ่ือใ นามี
ค ามเร็ เพิ่มขึนและพลังงานจลนที่ไดจะถูกเปล่ียนใ อยูในรูปของค ามดันของนาท่ีเพ่ิมขึน ซึ่งจะ
งผลใ เกิดการไ ลขึนเชนกัน ตั อยาง ไดแก แบบ อยโขง ซึ่งมีใชกันอยูอยางแพร ลายในที่อยู
อา ัย อาคารพาณชิ ยและโรงงานอุต า กรรม เครื่อง ูบนาประเภทนีจะใ ค ามดันต่าถึงปานกลาง
และอัตราการไ ล งู

36

ภาพท่ี 4-5 เครอื่ ง บู นา
5.3 อทาค ามเยน็ (Cooling Tower)
อทาค ามเยน็ เปนอุปกรณทางดานปลายทางของระบบนา ลอเย็น ซึ่งทา นาที่ลดอุณ ภูมิ
ของนา ลอเย็น บู รรยากา ดังนัน ปริมาณของนา ลอเย็นท่ีผาน อทาค ามเย็นจะมีปริมาณลดลง
จากการระเ ยและ Drift Loss จึงตองมกี ารเติมนาจากแ ลงนาภายนอกเขา ูตั อทาค ามเย็นเพื่อ
รกั าปรมิ าณนาในระบบใ คงท่ี อทาค ามเยน็ นนั ามารถแบงตามลัก ณะทิ ทางการไ ลระ าง
อากา และนาจะ ามารถแบง อทาค ามเย็นได เปน 2 ชนดิ คือ
1) แบบการไ ล นทาง (Counter Flow)
2) แบบการไ ลตังฉาก (Cross Flow)

37

ภาพที่ 4-6 อทาค ามเยน็
5.4 ทอ งลมเย็น (Air Handling)
เครื่อง งลมเย็นเปนอุปกรณทางดานปลายทางของระบบนาเย็น ซึ่งทา นาท่ีแลกเปลี่ยน
ค ามรอน ระ างนาเย็นที่มาจากเครื่องทานาเย็นกับอากา งผลใ อากา ที่ผานออกไปมีอุณ ภูมิ
ตา่ ลงและนาไปใชเพ่อื ปรบั อากา ตอไป เครอื่ ง งลมเย็นเปนเครื่องชุดคอยลทาลมเย็นท่ีประกอบด ย
พดั ลม คอยลทาค ามเย็น แดมเปอร และแผงกรองอากา ร มอยูในตั เคร่ืองเดีย กัน เครื่อง งลม
เยน็ ขนาดใ ญมักจะนิยมเรียก ันๆ า AHU (Air Handling Unit) า รับเคร่ืองขนาดเล็กจะเรียก า
FCU (Fan Coil Unit) การตดิ ตังเคร่ืองมกั จะติดตังอยูภายในอาคารโดยถาเปนเครื่องขนาดเล็ก มักจะ
ตดิ ตงั โดยการแข นใตฝาเพดาน ยดึ ติดกับผนงั ตงั พืน รือซอนในฝาเพดาน า รับเคร่ืองขนาดใ ญ
มกั จะจดั ใ มี องเครื่องและนาเครอื่ ง งลมเย็นขนาดใ ญมาตังภายใน องนี ากมีการใชระบบทอลม
ในการ งลมเยน็ ก็จะตอทอลมมาเขากบั เครื่อง ทอลมที่ออกจากเครื่องเรียก า ทอลม ง (Supply Air
Duct) ทอลมที่นาลมภายใน องกลบั มาที่เครอ่ื ง เรียก า ทอลมกลับ (Return Air Duct )

38

ภาพที่ 4-7 ทอ งลมเย็น
6. วฏั จักรก รท คว ม ยน บบอัด อ

โดย นใ ญระบบปรับอากา จะใช น ยทาค ามเย็น (Refrigeration Unit) ท่ีทางานโดย
อา ยั ลักการของ ัฏจักรการทาค ามเยน็ แบบอดั ไอ (Vapor Compression Cycle) จากภาพที่ 4-8

ภาพที่ 4-8 ัฏจักรการทาค ามเย็นแบบอัดไอ
จากภาพท่ี 4-8 แ ดง ัฏจักรการทาค ามเย็นแบบอดั ไอ ของระบบปรับอากา ประกอบด ย
อุปกรณพืนฐาน 4 ตั ไดแก
1) อี าโปเรเตอร รอื คอยลเย็น (Evaporator) ทา นาท่ีดึงค ามรอนจากอากา ( รือนาใน
กรณขี อง เครอื่ งทานาเยน็ ) ทเ่ี คล่ือนผานคอยลเยน็ โดย ารทาค ามเย็นซ่ึงไ ลอยูภายในคอยลเย็นจะ
เปลี่ยน ถานะจากของผ มระ างของเ ล และไอที่ค ามดันต่าอุณ ภูมิต่า ไปเปนไอรอนยิ่งย ดท่ี
ค ามดันและอณุ ภูมิใกลเคียงกัน
2) คอมเพร เซอร (Compressor) ทา นาที่เพิ่มค ามดันและอุณ ภูมิของ ารทาค ามเย็น
คอมเพร เซอรจะอดั ไอ ารทาค ามเยน็ ซ่ึงมีค ามดันและอุณ ภูมิต่าใ มีค ามดันและอุณ ภูมิ ูงขึน
เพอื่ งตอไปยงั คอนเดนเซอร คอมเพร เซอรเปนอุปกรณที่ทาใ ารทาค ามเย็นเกิดการไ ลเ ียนใน
ระบบ และมีอณุ ภูมิ ูงพอที่จะระบายค ามรอนทงิ ู ่งิ แ ดลอม

39

3) คอนเดนเซอร รือคอยลรอน (Condenser) ทา นาท่ีระบายค ามรอนออกจาก ารทา
ค ามเยน็ ที่มาจากคอมเพร เซอร โดย ารทาค ามเยน็ จะเปล่ียน ถานะจากไอท่ีค ามดัน ูง อุณ ภูมิ
ูง เปนของเ ล ที่ค ามดัน ูง อุณ ภูมิ ูง การระบายค ามรอนอาจใช ิธีระบายค ามรอนด ย
อากา รือนาก็ได

4) าล ลดค ามดัน (Expansion Valve) ทา นาที่ลดค ามดันของ ารทาค ามเย็นที่มา
จากคอนเดนเซอร ารทาค ามเย็นจะเปล่ียน ถานะจากของเ ล ค ามดัน ูง อุณ ภูมิ ูง เปนของ
ผ มระ างของเ ล และไอท่คี ามดันตา่ อุณ ภมู ติ า่ กอนไ ลเขา อู ี าโปเรเตอรตอไป

จาก ัฏจักรการทาค ามเย็นแบบอัดไอ ไม าจะเปนเครื่องปรับอากา ฮีตปม ตูเย็น ตูแช
เครื่องทานาแข็ง และอีก ลายอยาง จะมี ลักการเดีย กัน มด ดังแ ดงในภาพท่ี 4-8 คือ อา ัยกฎ
ธรรมชาติทาใ ารเปล่ียนแปลง ถานะ เชน ถาเปนของเ ล ที่มีค ามดัน ูงอยูก็ทาใ ค ามดันลดลง
ถงึ คา นึ่ง ารทาค ามเยน็ จะกลายเปนไอ ิธีการลดค ามดันก็ใ ไ ลผาน อุปกรณลดค ามดัน เชน
ทอทองแดงขนาดเล็กเรียก า ลอดรูเล็ก (Capillary tube) รือ าล ลดค ามดัน (Expansion
Valve) ม ลท่กี ลายเปนไอ น นึง่ เชน ในเครอื่ งปรับอากา จะประมาณ 20-30% ารทาค ามเย็น
จะตองเอาค ามรอนแฝงใ ตั เองจาน นมาก กโ็ ดยการดดู จากม ล นที่ยังเปนของเ ล อยูประมาณ
70-80% ทาใ ของเ ล เยน็ ลงอยางมาก (ไอกเ็ ย็นตามไปด ย) ของเ ล ทเ่ี ลอื ซึง่ เย็นนี คือ นท่ีใช
ในการทาค ามเย็น โดยจะใ ไ ลเขาไปในเคร่ืองระเ ย (Evaporator) รือคอยลทาค ามเย็น
ของเ ล ท่ีเยน็ นีจะดูดค ามรอน จาน น QL จาก ่งิ ท่ีตองการทาใ เย็นจนตั เองกลายเปนไอไป มด

โดยอา ัยกฎธรรมชาติ ในทางกลับกัน คือ ถา ารนันเปนไออยู เม่ือเพ่ิมค ามดันถึงคา นึ่ง
ารทาค ามเย็นตองกลายเปนของเ ล การเพิ่มค ามดันก็โดยใชคอมเพร เซอรอัด การอัด คือ การ
เพ่ิมพลงั งานใ กับไอ ไอจะรอนขนึ มาก จะยังเปล่ียนเปนของเ ล ไมได จึงตองปลอยไอรอนนีเขาไป
ระบายค ามรอนออกทิงที่ คอนเดนเซอร จนอณุ ภมู ิไอรอนลดลงถึงจุดจดุ นึ่ง ธรรมชาติจะบังคับใ
เปล่ียน ถานะเปนของเ ล การเปลี่ยน ถานะจากไอเปนของเ ล ได จะตองคายค ามรอนแฝง
ออกมามาก ซึ่งค ามรอนทัง มดท่ีคอนเดนเซอรนีคือท่ีตองระบายทิงจาน น QH ของเ ล ค ามดัน
งู กจ็ ะไ ลผานอปุ กรณลดค ามดนั อกี นเ ยี นเปน ฏั จักร

จะเ น็ าระบบทาค ามเย็นเกิดขนึ จากการเปลี่ยน ถานะของ ารทาค ามเย็น คือ ค ามดัน
ูงก็จะกลายเปนของเ ล แมจะรอน (อุณ ภมู ิ ูง) า รับค ามดันต่าก็จะกลายเปนไอได แมจะเย็น
(อณุ ภมู ิต่า) น่ันคือใน ัฏจกั รทาค ามเยน็ จะมี นค ามดนั ตา่ และ นค ามดัน ูง ซ่งึ คอมเพร เซอร
คือ ั ใจในการดูด ารทาค ามเย็นจากค ามดันต่า อัดใ เปนค ามดัน ูง ซึ่งเปนตั าคัญที่ใช
พลังงาน นใ ญ ถาตองการอัดม ลจาน นเดีย กัน ค ามดันดาน ูงย่ิง ูงก็จะใชพลังงานในการอัด
ยง่ิ มาก รอื ค ามดันดานต่า รอื ค ามดันระเ ย ยง่ิ ตา่ กจ็ ะใชพลังงานในการอดั ยิง่ มากเชนกัน

40

7. ประ ทธภ พระบบปรบั อ ก ศ
ประ ทิ ธภิ าพของระบบปรับอากา ามารถคาน ณและระบไุ ด 2 รูปแบบคอื

1) อตั รา นประ ทิ ธภิ าพพลงั งาน (Energy Efficient Ratio, EER) เชนเดีย กับ ัมประ ิทธิ
ในการทางานเพียงแตพลงั งานค ามเยน็ ใชมี น ยเปน บที ียู / ชม. แตพลังงานไฟฟาที่ใชมี น ย เปน

ัตต เพราะฉะนัน
คาอัตรา นประ ทิ ธิภาพพลงั งาน (EER) = อัตราการทาค ามเยน็ (บที ียตู อชั่ โมง)
กาลงั ไฟฟาปอนเขา ( ตั ต)

า รับคาอัตรา นประ ิทธิภาพพลังงานจะใชบอกประ ิทธิภาพของระบบปรับอากา
ขนาดเลก็ เชน ระบบปรับอากา แบบแยก น และระบบปรับอากา แบบแพ็คเกจขนาดเล็ก

2) ประ ทิ ธิภาพของเครือ่ งทานาเย็น (Chiller Performance, ChP) เปนคาทแ่ี ดง
ประ ทิ ธิภาพการทาค ามเย็น คือ อัตรา นระ างพลงั งานท่ีเครื่อง ามารถทาค ามเยน็ ไดตอ
พลงั งานที่ตองใช (พลงั งานไฟฟา)

TON = ค าม ามารถในการทาค ามเย็นท่ีภาระเตม็ พิกดั (ตนั ค ามเยน็ )
าไดจาก
TON =
F= (FxT) / 50.4
T= ปรมิ าณนาเย็นทีไ่ ลผาน นทานาเย็น (ลติ รตอนาที)

kW = อณุ ภมู แิ ตกตางของนาเย็นท่ีไ ลเขาและไ ลออกจาก นทานาเย็น
(อง าเซลเซีย )
กาลงั ไฟฟาที่ใชของ นทานาเย็น (กิโล ตั ต)

ประ ิทธิภาพของเครื่องทานาเยน็ (ChP) = กาลังไฟฟาปอนเขา (กโิ ล ัตต)
อตั ราการทาค ามเย็น (ตนั )

8. ก รควบคมระบบปรับอ ก ศอย งมประ ทธภ พ
ระบบปรับอากา ทีม่ ีการใชงานมที ังประเภทระบบปรับอากา แบบแยก นระบบปรับ

อากา แบบแพ็คเกจและระบบปรบั อากา แบบใชเคร่ืองทานาเยน็ ขนึ อยูกบั ลัก ณะการใชงาน
า รับในเรอื ขน ง นิ คา รอื ในอาคารขนาดใ ญ ท่ั ไปจะใชระบบปรับอากา แบบใชเคร่อื งทานา
เยน็ ซ่ึงมรี ะบบค บคมุ การปรบั อากา เปน 4 ระบบประกอบด ย

การค บคุมระบบทาค ามเยน็ ท่เี ครื่องทานาเย็น

การค บคุมค ามเร็ รอบของเคร่ือง ูบนาเย็น

การค บคุมระบบ งจายลมเยน็

การค บคุม อระบายค ามรอน

41

ภาพท่ี 4-9 ไดอะแกรมระบบปรับอากา แบบใชเคร่ืองทานาเย็น
8.1 การค บคุมระบบทาค ามเย็นที่เครอ่ื งทานาเย็น
โดยปกติเคร่ืองทานาเย็นที่ออกแบบและติดตังในอาคารจะถูกออกแบบใ มีขนาดทาค าม
เย็นพกิ ดั มากก าภาระจรงิ เน่ืองจากการเปลี่ยนแปลงของ ภาพภูมิอากา ภายนอกและภาระภายใน
อาคารทมี่ กี ารเปลี่ยนแปลง ทังนีเพื่อใ อุณ ภูมิการปรับอากา เปนไปตามค ามตองการตลอดเ ลา
ดังนันขนาดของเคร่ืองทานาเย็นจะใ ญก าภาระจากการคาน ณเน่ืองจากการเผ่ือไ นอกจากนีการ
ตดิ ตังเคร่อื งทานาเย็นยังตองมกี ารตดิ ตังชุด Standby เพือ่ ใชในกรณีท่ีภาระการปรบั อากา ูงขึนและ
กรณีทาการบารุงรัก าเคร่ืองทานาเย็นโดยไม งผลกระทบตอการปรับอากา ในอาคาร ดังนันการ
ค บคุมการทางานของเครื่องทานาเย็นตามค ามตองการภาระการทาค ามเย็นท่ีมีการเปลี่ยนแปลง
ตลอดเ ลาจึงมี นในเร่ืองการใชระบบปรับอากา อยางมีประ ิทธิภาพ ระบบค บคุมจะทาการ
ตร จ อบค ามตองการของภาระทาค ามเยน็ (Load) ณ. ขณะใดขณะ นงึ่ จากนันจะทาการค บคุม
การเดินเคร่ืองของเคร่ืองทานาเย็นใ เ มาะ มกับภาระจริง เนื่องจากโดยปกติเคร่ืองทานาเย็นทุก
ประเภทจะถูกออกแบบใ มีประ ิทธิภาพ ูง ุด เม่ือเครื่องทานาเย็นเดินที่พิกัดภาระ ูง ุด (Full
Load) ากภาระของเครือ่ งทานาเยน็ ลดลงประ ิทธิภาพจะลดลงไปด ย รอื การใชพลังงานจะ ูงขึน
(Part Load) ดงั นันเคร่ืองทานาเย็นจึงค รเดนิ ที่ภาระ งู ท่ี ดุ ตลอดเ ลา

42
8.2 การค บคมุ ค ามเร็ รอบของเครือ่ ง บู นาเย็น
เครื่อง ูบนาเยน็ ท่ีออกแบบและตดิ ตังเพ่อื จายนาเยน็ ใ กบั ระบบปรับอากา โดยทั่ ไปมีอยู 2
ระบบคอื
o ระบบปฐมภูมิ (Primary Chilled Water System)

ภาพท่ี 4-10 ไดอะแกรมระบบปฐมภูมิ
เคร่อื ง ูบนาเย็นในระบบปฐมภูมิ (Primary Chilled Water System) จะมีเคร่ือง ูบนาเย็น
1 ชุด ทา นาที่ ูบนาเย็นผานเครื่องทานาเย็นแตละเครื่องและภาระการทาค ามเย็น (Load) โดย
ปริมาณนาเย็นท่ีไ ลผานเครือ่ งทานาเยน็ จะคงท่ีตลอดเ ลา (Constant Flow) การค บคมุ ปริมาณนา
เย็นทไี่ ลผานภาระการทาค ามเย็นจะถูกค บคุมด ย าล ค บคุม 3 ทาง (Three Way Valve) ใน
ระบบนีเคร่ือง บู นาเย็นจะทางานพรอมกับเครื่องทานาเย็นซ่ึงขนึ อยูกบั ภาระการทาค ามเย็น า รับ
การติดตงั ชุดค บคุมค ามเร็ รอบของเครื่อง บู นาเย็นจะทาไดเพยี งปริมาณนาเย็น นเกินที่ไ ลผาน
เครือ่ งทานาเย็น เน่ืองจากเครอื่ งทานาเยน็ ท่ีถูกออกแบบมาตองการอัตราการไ ลของนาเยน็ คงที่

ภาพท่ี 4-11 ไดอะแกรมระบบปฐมภูมิ - ทุตยิ ภมู ิ

43
เครื่อง ูบนาเย็นในระบบปฐมภูมิ-ทุติยภูมิ (Primary-Secondary Chilled Water System)
จะมีเคร่ือง ูบนาเย็น 2 ชุด ชุดท่ี 1 า รับ งจรปฐมภูมิ (Primary Loop) ทา นาที่ ูบนาเย็นผาน
เคร่ืองทานาเย็นแตละเคร่ือง โดยปริมาณนาเย็นที่ไ ลผานเครื่องทานาเย็นจะคงที่ตลอดเ ลา
(Constant Flow) และชุดที่ 2 า รับ งจรทุติยภูมิ (Secondary Loop) ทา นาท่ี ูบนาเย็นไปยัง
ภาระการทาค ามเย็น (Load) โดยปริมาณนาเย็นที่ไ ลผานเคร่ืองทานาเย็นจะคงท่ีตลอดเ ลา
(Constant Flow) การค บคุมปริมาณนาเย็นท่ีไ ลผานภาระการทาค ามเย็นจะถูกค บคุมด ย
าล ค บคมุ 3 ทาง (Three Way Valve) า รบั การติดตังชุดค บคุมค ามเร็ รอบของเครื่อง ูบนา
เยน็ ใน งจรปฐมภูมิจะทาไดเพียงปริมาณนาเย็น นเกินท่ีไ ลผานเคร่ืองทานาเย็น เน่ืองจากเคร่ือง
ทานาเย็นที่ถูกออกแบบมาตองการอัตราการไ ลของนาเย็นคงท่ี นการติดตังชุดค บคุมค ามเร็
รอบของเคร่ือง ูบนาเยน็ ใน งจรทุติยภูมิ ามารถตดิ ตังไดโดยการติตตัง าล 2 ทางแทน าล 3 ทาง
อตั ราการไ ลของนาเย็นทลี่ ดลง ากภาระลดลงทาใ เครอ่ื ง ูบนาเยน็ ปรับลดรอบลง

ภาพท่ี 4-12 ไดอะแกรมระบบปฐมภมู ิ ทตุ ิยภมู ิทมี่ กี ารติดตัง VSD
8.3 การค บคมุ ระบบ งจายลมเย็น

ภาพที่ 4-13 แ ดงระบบ งจายลมเยน็ และการค บคมุ
ระบบปรับอากา ท่ีใชงานในอาคาร นใ ญมักจะเปนระบบปรับอากา ชนิดปริมาณลมเย็น
งออกคงที่ (Constant Air Volume System) คือ ปริมาณลมเย็นที่ งออกจากชุด งลมเย็น (Air
Handling Unit) เขา ูพืนที่บริเ ณปรับอากา ในโซนตาง ๆ มีปริมาณลมเย็น งออกคงที่ ไม
แปรเปลย่ี นตามภาระค ามรอนท่ีเกิดขึนในบริเ ณปรับอากา นัน ๆ เพียงแตอุณ ภูมิลมเย็น งออก
แปรเปล่ียนได เพื่อคง ภา ะอณุ ภมู ิ องใ เ มาะตามท่ีตองการ ทังนีโดยอา ัยเทอรโม แตทเปนตั
ตัดและค บคุมอุณ ภูมิภายในบริเ ณปรับอากา ปจจุบันยังมีระบบปรับอากา อีกชนิด น่ึงซึ่งเร่ิม

44

นิยมใชกันมากคือ ระบบปรับอากา ชนิดปริมาณลมเย็น งออกแปรเปล่ียน (Variable Air Volume
System) คือปริมาณลม เย็นท่ี งออกจากชุด งลมเย็นเขา ูบริเ ณปรับอากา โซนตาง ๆ ามารถ
แปรเปลี่ยนไดตามภาระค ามรอนที่เกิดขึนในบริเ ณปรับอากา โซนนัน ๆ นอุณ ภูมิภายใน
บริเ ณปรับอากา แตละโซนค บคมุ ใ คงท่ี

นอกจากการค บคมุ อุณ ภูมอิ ุณ ภมู แิ ละค ามชืนภายในอาคารแล ในพืนท่ีปรับอากา ที่มี
คนอยูจาน นมากจาเปนตองมีการระบายอากา ออกในระดบั ท่ีเ มาะ มเพ่ือรัก าระดับค ามเขมขน
ของคารบอนไดออกไซดที่เกิดขึนจากกิจกรรมของคน ดังนันระบบปรับอากา ในอาคารบางครังตอง
ทาการติดตงั CO2 sensor เพ่ือใช ดั คาปรมิ าณค ามเขมขนของคารบอนไดออกไซคและ ง ัญญาณ
กลับไปยงั ตั ค บคมุ เพื่อปรบั ปริมาณการเติมอากา บริ ทุ ธิเขา ูระบบปรับอากา

8.4 การค บคมุ อระบายค ามรอน
การค บคุม อระบายค ามรอน า รับระบบปรับอากา โดยทั่ ไปจะตองเดินจาน นของ
อระบาย ค ามรอนใ เ มาะ มกับภาระการระบายค ามรอนที่เคร่ืองทานาเย็น โดยพิจารณาท่ี
อณุ ภมู กิ ระเปาะเปยกของอากา ยิ่งตา่ เทาใดเราจะยงิ่ ไดนา ลอเย็นทม่ี อี ุณ ภูมิตา่ ย่ิงขนึ

9. ก ร ดน ครอง ละก ร ลก ครอง
ปกติแล เคร่ืองทาค ามเย็นโดยทั่ ไปจะทางานแบบอัตโนมัติ โดยระยะเ ลาทางานของ

คอมเพร เซอร จะตงั ใ เ มาะ มกับ ภาพของภาระ คือถาพลังงานค ามรอนท่ีจะตองถายเทมีมาก
ในขณะที่คอมเพร เซอรมีค าม ามารถในการถายเทค ามรอนคงที่ ดังนันคอมเพร เซอรก็จะตอง
ทางานนานจึงจะ ามารถถายเทค ามรอนจากภาระ ูภายนอกไดตามตองการ ในทางตรงกันขาม าก
ภาระนอย คอมเพร เซอรก็ทางานนอยลงก็ ามารถถายเทค ามรอนออกจากระบบไดตามตองการ

า รับการเดินทางและ ยุดเคร่ืองทาค ามเย็นของเครื่องทาค ามเย็น ด ยเ ตุท่ีระบบทา
ค ามเย็นที่มีใชกันอยูทั่ ไปเปนแบบอัตโนมตั ิ การเดินเคร่ือง การเลิกเคร่ืองจึงเปนเพียงแคการกดปุม
Start-Stop เทานนั และคอมเพร เซอรจะพกั การทางานตาม ภาพของภาระของระบบ

กรณที ตี่ อง ยดุ การทางานของเครือ่ งทาค ามเยน็ รอื เครอ่ื งปรับอากา นานๆ ค รมีการถาย
ารทาค ามเย็นที่มีในระบบ ูถังเก็บ ตามปกติ นถังเก็บนายาก็คือ นลางของคอมเพร เซอร
น่ันเอง และถาไมทาเชนนี ารทาค ามเยน็ อาจรั่ ไ ลออกจากระบบได

9.1 การเดนิ เครื่องทาค ามเย็นภาย ลงั จากทถี่ าย ารทาค ามเยน็ เก็บเอาไ ในถงั เกบ็
1) เดนิ นา า รับปม ลอเย็นใ กับคอนเดนเซอร
2) เดินพดั ลมทเ่ี ปาผานอีแ บโพเรเตอร
3) เปด าล ทางเขาทางคอมเพร เซอรคร่งึ ทาง เปด าล ารทาค ามเยน็ เขาระบบ
4) เริ่มเดินคอมเพร เซอร โดยการเดิน- ยุดประมาณ 5-6 ครัง เพื่อตร จ อบดู า

การทางานของระบบถกู ตอง รอื ไม เชน ทิ ทางการ มุนของมอเตอร การทางานของนามนั ลอล่นื
5) เดินคอมเพร เซอรโดยการเปด าล ดานทางเขาคอมเพร เซอรจน มด
6) ตร จ อบค ามดันทางดดู และทาง งของ Compressor

9.2 การเลกิ เครื่องทาค ามเย็น
กอนท่ีจะทาการเลิกเครื่อง ค รที่จะทาการถายเก็บนายา ารทาค ามเย็นไ ในถังเก็บ
(Revive Tank) กอนเพ่ือเปนการรัก าคุณภาพของนายาทาค ามเย็นเอาไ โดย ิธีการท่ีเรียก าปม
ดา น (Pumped Down) เ ร็จเรียบรอยแล ใ เลิกคอมเพร เซอรและเลิกระบบนา ลอเย็นของ