เอกสารประกอบการเรียนรำเดี่ยว ชุดฉุยฉายวันทอง

hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhh นวัตกรรมทางการศึกษาเอกสารประกอบการเรียน รายวิชาร าเดี่ยว ร าคู่ เรื่อง ฉุยฉายวันทอง นางสาวธนันญา สุขช่วย รหัสนักศึกษา 63111020010 คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏนครศรีธรรมราช

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 2 คำนำ เอกสารประกอบการเรียนฉุยฉายวันทองแต่งตัว ฉบับนี้จัดทำขึ้นโดยมีวัตถุประสงค์เพื่อใช้เป็น สื่อการเรียนการสอนการแสดงรำเดี่ยว ของนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ตลอดทั้งผู้สนใจใฝ่เรียนรู้ที่ ต้องการพัฒนาทักษะการแสดงรำเดี่ยว สาระสำคัญของเอกสารประกอบด้วย ประวัติฉุยฉายวันทอง องค์ประกอบของฉุยฉายวันทอง ได้แก่ เครื่องแต่งกาย ดนตรี บทร้องและเพลง ผู้แสดง โอกาสในการแสดง และท่ารำ ขอขอบคุณผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ธีรวัฒน์ ช่างสาน อาจารย์ประจำวิชาการแสดงรำเดี่ยว รำ คู่ ที่ชี้แนะการพัฒนาเอกสารจนสมบูรณ์เป็นสื่อที่ดีมีประโยชน์ และท่ารำที่ถูกต้องตามแบบฉบับ ขอบคุณ ครอบครัว เพื่อน ๆ พี่ๆ สาขาวิชานาฏศิลป์ทุกคนที่เป็นกำลังใจในการพัฒนาสร้างผลสัมฤทธิ์ที่ดีของงาน เอกสารครั้งนี้ จึงขอขอบคุณมา ณ โอกาสนี้ ผู้จัดทำ นางสาวธนันญา สุขช่วย

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 3 สารบัญ หน้า คำนำ......................................................................................................................... ...... 2 สารบัญ .......................................................................................................................... 3 สารบัญภาพ..................................................................................................................... 4 คำชี้แจงการใช้เอกสารประกอบการเรียนสำหรับครู........................................................ 6 คำชี้แจงการใช้เอกสารประกอบการเรียนสำหรับนักเรียน............................................... 7 กระดาษคำตอบ............................................................................................................... 8 สาระการเรียนรู้............................................................................................................... 9 จุดประสงค์การเรียนรู้...................................................................................................... 9 แบบทดสอบก่อนเรียน..................................................................................................... วิธีสอนและกิจกรรมการจัดการเรียนรู้............................................................................. 10 13 สื่อการจัดการเรียนรู้........................................................................................................ 14 การวัดผลและประเมินผล................................................................................................ 14 ความรู้เบื้องต้นรำฉุยฉายวันทอง...................................................................................... 15 ประวัติความเป็นมาของรำฉุยฉายวันทอง........................................................................ 15 องค์ประกอบของรำฉุยฉายวันทอง.......................................................................................... . 16 ผู้แสดง……........................................................................................................ 16 วงดนตรีและเพลง……....................................................................................... 16 การแต่งกาย..................................................................................................... 18 โอกาสที่แสดง.................................................................................................... 19 ท่ารำฉุยฉายวันทอง………………………................................................................................. สรุป………………………………................................................................................................. คำถามทบทวน……............................................................................................................. แบบทดสอบหลังเรียน....................................................................................................... 20 49 50 52 กระดาษคำตอบแบบทดสอบหลังเรียน.............................................................................. 55

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 4 สารบัญ (ต่อ) หน้า แนวการตอบแบบฝึกหัด.................................................................................................... เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน/หลังเรียน.............................................................................. บรรณานุกรม..................................................................................................................... 56 58 60

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 5 สารบัญภาพ ภาพที่ หน้า 1 เครื่องดนตรี…………………………………………………………………………......................... 18 2 การแต่งกายรำฉุยฉายวันทอง.............................................................................. 19

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 6 คำชี้แจง การใช้เอกสารประกอบการเรียนสำหรับครู กรณีที่ครูผู้สอนประจำวิชาไม่อยู่ หรือไม่สามารถปฏิบัติการสอนได้ ในชั่วโมงนั้น ๆ และเพื่อให้ครู ที่สอนแทนมีความมั่นใจในการสอน และใช้นวัตกรรมได้อย่างมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น ควรปฏิบัติตามขั้นตอน การใช้เอกสารประกอบการเรียน ดังนี้ 1. ศึกษาเอกสารประกอบการเรียนเล่มนี้ และทำความเข้าใจเนื้อหาสาระตั้งแต่ต้นจนจบเล่มก่อน ล่วงหน้า 2. ศึกษาองค์ประกอบของเอกสาร ให้เข้าใจก่อนปฏิบัติการสอน 3. อ่านคำชี้แจงการใช้เอกสารประกอบการเรียน สำหรับนักเรียนทุกข้อ และทำความเข้าใจให้ ถ่องแท้ ในแต่ละข้อ เพื่อปฏิบัติการสอนได้ตามขั้นตอน 4. ครูควรดูแลนักเรียนอย่างใกล้ชิด ในขณะที่นักเรียนศึกษาเอกสารประกอบการเรียน และทำ กิจกรรมคำถามทบทวน เพื่อคอยให้คำแนะนำ และเป็นที่ปรึกษา 5. ควรกำกับ ติดตามการใช้เอกสารประกอบเรียน เป็นระยะๆ และคอยกำชับปลูกฝังคุณธรรม เรื่องความซื่อสัตย์ และการตรงต่อเวลาของนักเรียน ในขณะที่ทำแบบทดสอบก่อนและหลังเรียนและ คำถามทบทวน / แบบฝึกหัดท้ายบทเรียน ของแต่ละเรื่อง โดยไม่อนุญาตให้เปิดดูเฉลยก่อน

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 7 เรียนชี้แจง การใช้เอกสารประกอบการสำหรับนักเรียน เพื่อให้การใช้เอกสารประกอบการเรียนเล่มนี้ได้ผลตามจุดประสงค์และเจตนารมณ์ของครูผู้สอน ให้นักเรียนทำความเข้าใจโดยอ่านคำชี้แจง และปฏิบัติตามข้อกำหนดข้างล่างนี้อย่างเคร่งครัด ดังนี้ 1. ให้นักเรียนใช้เอกสารประกอบการเรียน 1 เล่ม ต่อนักเรียน 1 คน 2. นักเรียนต้องมีความซื่อสัตย์ต่อตนเอง โดยไม่เปิดดูเฉลยก่อนและตรงต่อเวลา 3. นักเรียนต้องปฏิบัติตามขั้นตอนของคำสั่งอย่างเคร่งครัด และตั้งใจจริง 4. ห้ามมิให้ขีดเขียน หรือทำเครื่องหมายใด ๆ ลงในเอกสารประกอบการเรียน 5. ให้นักเรียนศึกษาเอกสารประกอบการเรียนตามที่ครูกำหนดทีละเรื่องและกิจกรรมท้ายเล่ม ควบคู่กันไปตามเวลาที่กำหนดไว้ โดยใช้สมุดของนักเรียน หรือกระดาษที่ครูแจกให้ 6. ก่อนลงมือศึกษาเอกสารประกอบการเรียน ให้นักเรียนทำแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ ก่อน เรียน จำนวน 30 ข้อและทำแบบทดสอบก่อนเรียนแต่ละหน่วย หน่วยการเรียนละ 10 ข้อ 7. เมื่อศึกษาเอกสารประกอบการเรียน ต้องทำแบบทดสอบหลังเรียน หน่วยการเรียนละ 10 ข้อ เมื่อเรียนจบทุกหน่วยการเรียน และให้ทำแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์หลังเรียน 30 ข้ออีกครั้งหนึ่ง เพื่อ ตรวจสอบว่ามีความรู้ผ่านจุดประสงค์ทุกข้อหรือไม่ 8. หากนักเรียนไม่ผ่านจุดประสงค์ใด ให้กลับไปศึกษาเรื่องนั้น ๆ อีกครั้งหนึ่ง

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 8 กระดาษคำตอบ โรงเรียน......................................................................ปีการศึกษา........................... ชื่อ..........................................................................ชั้น...................เลขที่................ กลุ่มสาระการเรียนรู้.....................วันที่..............เดือน...................พ.ศ.................. ข้อ ก ข ค ง จ ข้อ ก ข ค ง จ 1 6 2 7 3 8 4 9 5 10 ประเมินผล เต็ม ได้

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 9 มาตรฐาน ศ 3.1 เข้าใจ และแสดงออกทางนาฏศิลป์อย่างสร้างสรรค์ วิเคราะห์ วิพากษณ์วิจารณ์คุณค่านาฏศิลป์ถ่ายทอดความรู้สึก ความคิดอย่างอิสระ ชื่นชม และประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน ผลการเรียนรู้ 1. นักเรียนรู้ความหมาย ประวัติความเป็นมาและองค์ประกอบของรำฉุยฉายวันทอง 2. นักเรียนเห็นคุณค่าของรำฉุยฉายวันทองที่เป็นมรดกทางวัฒนธรรม สาระการเรียนรู้ สาระการเรียนรู้ มีดังนี้ 1. ประวัติชุดการแสดง 2. องค์ประกอบชุดการแสดง 2.1 ผู้แสดง 2.2 เพลงและดนตรี 2.3 เครื่องแต่งกาย 2.4 โอกาสที่ใช้แสดง 2.5 ท่ารำ จุดประสงค์การเรียนรู้ เมื่อศึกษานวัตกรรมฉบับนี้แล้วจะมีความรู้ ดังนี้ 1. นักเรียนมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับตัวละครของชุดการแสดงฉุยฉายวันทองได้อย่างถูกต้อง 2. นักเรียนตอบคำถามเกี่ยวกับองค์ประกอบของการแสดงชุดฉุยฉายวันทองได้ 3. นักเรียนสามารถปฏิบัติการร้องและรำฉุยฉายวันทองได้ถูกต้องตามจังหวะและทำนองเพลง 4. นักเรียนสามารถนำเสนอข้อมูลเกี่ยวกับการรำเดี่ยวชุดฉุยฉายวันทองแต่งตัวได้อย่างมีประสิท ธิภาพ

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 10 แบบทดสอบ วิชา นาฏศิลป์ กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะสาระนาฏศิลป์ เรื่อง นาฏศิลป์ ไทยร าเดี่ยว (ฉุยฉายวันทอง) เวลา 15 นาที คะแนน 10 คะแนน ******************************************************************************************************************* ค าชี้แจง โปรดตรวจสอบและการเลือกค าตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงค าตอบเดียวท าเครื่องหมาย ( X ) ลงใน กระดาษค าตอบ 1.ฉุยฉายวันทอง อยู่ในการแสดงละครพันทาง ในเรื่องใด ก.ขุนช้างขุนแผน ข.พระลอตามไก่ ค.บุพเพสันนิวาส ง.นายแก้วนายขวัญ 2.วันทองมีลูกชายชิ่ว่าอะไร ก.พระลอ ข.จหมื่นไวยวรนาถ ค.ไก่แก้ว ง.ขุนช้าง 3.วงดนตรีที่ใช้ประกอบในการแสดงเรื่องฉุยฉายวันทองใช้วงดนตรีประเภทใด ก.วงปี่พาทย์ไม้แข็ง ข.วงมโหรี ค.วงปี่พาทย์ไม้นวม ง.วงเครื่องสาย 4.รูปแบบการร าในการร าฉุยฉายวันทอง มีกี่รูปแบบ ก. 6 รูปแบบ ข. 8 รูปแบบ ค. 3 รูปแบบ ง. 4 รูปแบบ 5.การแต่งกาย ฉุยฉายวันทอง มีการแต่งกายแบบใด ก.แบบยืนเครื่องพระ ข.แบบชาวบ้าน ค.แต่งแบบตามนักแสดงชอบ ง.การแต่งกายแบบยืนเครื่องตัวนาง 6.ท่าออกด้วยเพลงรัวฉุยฉายวันทอง ออกด้วยท่าอะไร ก.ท่าผ่าลา ข.ท่าสอดสร้อยมาลา แล้วป้องหน้า

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 11 ค.ท่าป้องหน้า จ.วิ่งออกมาในท่าสบายๆ 7.ท่าต่อไปนี้เรียกว่าท่าอะไร ในเพลงร าฉุยฉายวันทอง ก. ท่าป้องหน้า ข.ท่าสอดสร้อยมาลา ค.ท่าผาลา ง. ท่าเฉิดฉิน 8.หน้าเป็นใยเหมือนไข่ปอก.................... เนื้อร้องต่อจากนี้คือข้อใด ก.เจ้าทัดแต่ดอกจ าปา ข.อีกสักเมื่อไรจึงจะมา ค.ร่างเจ้าเอี่ยมอรชร ง.จะแกล้งฆ่าให้ปลดปลง 9.ท่าเดิน ในเพลงฉุยฉายวันทอง มีลักษณะแบบใด ก. ข. ค. ง.

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 12 10.เนื้อร้องต่อไปนี้ ผิวเจ้างามเมื่อ.......... งามจริตเมื่อยามผาด ค าที่หายไปคือค าใด ก.ยามพิศ ข.ยามผาด ค.ยามเย็น ง.ยามเช้า 11.รูปภาพใดเป็นลักษณะของการแต่งกายฉุยฉายวันทอง ก. ข. ค. ง. 12.ฉุยฉายวันทอง เป็นการร าแบบใด ก.ร าหมู่ ข.ร าเดี่ยว ค.ร าคู่ ง. ถูกทุกข้อ 13.เพลงรัว หมายถึงอะไร ก.การร้องเพลงแบบรัวๆ ข.การเต้นร าในโอกาสต่างๆ

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 13 ค.ชื่อเพลงหน้าพาทย์เพลงหนึ่ง ใช้ในโอกาสเช่นร่ายเวทมนตร์คาถาแปลงกายหรือเนรมิตตัว ง.ถูกทุกข้อ 14.ร าตีบท หมายถึงอะไร ก.ร าไปเรื่อยๆจนจบเพลง ข.กึ่งเต้นกึ่งร า ค.การร าและร้องไปพร้อมๆกัน ง.การร าตามบทร้อง บทพากย์และบทเจรจา 15.บทร้องของฉุยฉายวันทองแบ่งเป็นกี่ส่วน ก.3 ส่วน ข.ไม่มีแบ่งส่วน ค.2 ส่วน ง.ไม่มีข้อถูก

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 14 วิธีสอนและกิจกรรมการจัดการเรียนรู้ 1. วิธีสอน ใช้วิธีสอนแบบบรรยายเนื้อหา การศึกษาด้วยตนเอง การทำแบบทดสอบ ก่อนเรียน/หลัง เรียน และการทำแบบฝึกหัดท้ายบท 2. กิจกรรมการจัดการเรียนรู้ เอกสารฉบับนี้จะใช้สอน ....... ชั่วโมง ดังนี้ ชั่วโมงที่ 1 1. ครูกล่าวทักทายนักเรียนและแนะนำตนเองเพื่อสร้างความคุ้นเคยกับนักเรียน พร้อมทั้ง แนะนำเกี่ยวกับการเรียน จุดประสงค์การเรียนรู้ กระบวนการเรียนการสอน วิธีการวัดผลและประเมินผล 2. ครูให้นักเรียนทำแบบทดสอบก่อนเรียน โดยให้เวลาทำแบบทดสอบเป็นเวลา 5 นาที 3. ครูแนะนำเรื่องการรำฉุยฉายวันทอง เป็นชุดการแสดงรำเดี่ยวตัวนางที่สวยงามอีกชุดหนึ่ง อยู่ในการแสดงละคร เรื่องขุนช้างขุนแผน ตอนพระไวยแตกทัพ กล่าวถึง ความรัก ความผูกพันของผู้เป็นมารดาที่ถ่ายทอดออกมาทางลีลาท่ารำเมื่อแปลงร่างเป็นหญิงสาวงาม เนื้อเรื่องกล่าวถึงนางวันทองที่ตายไปเป็นเปรต สงสารลูกชายที่จะต้องไปออกรบจึงแปลงกายเป็นหญิงสาวแรกรุ่นเพื่อจะห้ามทัพ แต่เมื่อพระไวยเห็นหญิงงามจึงเกิดหลงรักและเข้ามาเกี้ยวพาราสี นางวันทองจึงกลายกลับเป็นร่างเดิมและสารภาพว่าเป็นมารดาของพระไวยเอง 4. นักเรียนศึกษารายละเอียดจากเอกสารประกอบการเรียน 5. ให้นักเรียนทำแบบฝึกหัดที่1 ในคำถามทบทวน ชั่วโมงที่ 2 1. ครูกล่าวทักทายนักเรียนและทบทวนสาระการเรียน เรื่องความหมาย ประวัติ และ องค์ประกอบของการฉุยฉายวันทอง 2. ครูให้นักเรียนศึกษาเอกสารประกอบการเรียนการแสดงฉุยฉายวันทอง ท่ารำ สถานที่แสดง และโอกาสที่ใช้แสดง 3. ให้นักเรียนทำแบบฝึกหัดที่2 ในคำถามทบทวน 4. ครูและนักเรียนร่วมสนทนาสรุปเนื้อหาการเรียนในเอกสารเล่มที่ 1 อีกครั้ง 5. ครูให้นักเรียนทำแบบทดสอบหลังเรียน โดยให้เวลาทำแบบทดสอบเป็นเวลา 5 นาที

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 15 สื่อการจัดการเรียนรู้ 1. แบบทดสอบก่อนเรียนและหลังเรียน 2. เอกสารประกอบการเรียน 3. สมุดจดบันทึก 4. รูปภาพการแสดงฉุยฉายวันทอง 5. คำถามทบทวน / แบบฝึกหัดท้ายบท 6. เครือข่ายอินเตอร์เน็ต (Internet)รำ การวัดและประเมินผล 1. วิธีการวัดผล 1.1 ตรวจงานแบบฝึกหัดท้ายบท 1.2 ตรวจงานที่มอบหมายเพิ่มเติม 1.3 ตรวจแบบทดสอบก่อนเรียนและหลังเรียน 1.4 สังเกตพฤติกรรม 2. เครื่องมือวัดผล 2.1 คำถามทบทวน / แบบฝึกหัด 2.2 แบบตรวจสอบงานเพิ่มเติม 2.3 แบบทดสอบก่อนเรียนและหลังเรียน 2.4 แบบสังเกตพฤติกรรม 3. เกณฑ์การประเมิน 3.1 แบบฝึกหัด คะแนนอย่างน้อยร้อยละ 80 คะแนน 3.2 แบบทดสอบ คะแนนอย่างน้อยร้อยละ 80 คะแนน 3.3 การปฏิบัติท่ารำ รวมคะแนนเฉลี่ยอย่างน้อยร้อยละ 80 คะแนน 3.4 สังเกตพฤติกรรมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ มีคุณภาพเฉลี่ยไม่ต่ำกว่าระดับ 1 3.5 สังเกตพฤติกรรมสมรรถนะสำคัญของผู้เรียน มีคุณภาพเฉลี่ยไม่ต่ำกว่าระดับ 1

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 16 ความรู้เบื้องต้นการแสดงฉุยฉายวันทอง รำฉุยฉายวันทองเป็นศิลปะการรำเดี่ยว ของตัวนางวันทองหลังจากที่ถูกพิพากษาประหารชีวิตจากพระพันวษา ก็ได้กลายเป็นเปรตแต่ด้วยความรักพระไวยวรนาถในคราวที่จะต้องทำศึกกับทัพมอญ ซึ่งเป็นแผนการของขุนแผนผู้เป็นพ่อ จึงเป็นห่วงแปลงกายเป็นสาวสวยมาไกวชิงช้าในกลางป่าระหว่างทางยกทัพเพื่อขัดขวางพระไวยวรนาถ ผู้เรียนควรทำความเข้าใจอย่างถูกต้อง เพื่อเป็นฐานการศึกษาที่ดีในเล่มต่อไป สาระสำคัญที่จะนำเสนอ ประกอบด้วย ประวัติรำฉุยฉายวันทอง องค์ประกอบของการแสดง และโอกาสในการแสดง ดังรายละเอียดที่จะนำเสนอต่อไปนี้ ประวัติรำฉุยฉายวันทอง ฉุยฉายวันทองเป็นการแสดงนาฏศิลป์ไทยชุดหนึ่งอยู่ในตับเรื่องขุนช้างขุนแผนตอนพระไวยแตกทัพ ซึ่งกรมศิลปากรปรับปรุงใหม่เนื้อความในตอนนี้เกิดจากที่ขุนแผนแค้นใจที่จหมื่นไวยวรนาถหลงเสน่ห์นางส ร้อยฟ้าจึงคิดกลอุบายให้พลายชุมพลลูกชายอันเกิดจากนางแก้วกิริยาปลอมตนเป็นมอญยกทัพมาตีกรุงศรี อยุธยาโดยตนเองจะออกไปรบก่อนแล้วแกล้งแพ้ให้พวกมอญจับได้พระพันวษาจึงโปรดให้จหมื่นไวยวรนาถ เป็นแม่ทัพไปปราบพวกมอญใหม่ครั้นเมื่อจหมื่นไวยวรนาถยกทัพมาถึงกลางป่านางวันทองซึ่งตายไปแล้วก ลายเป็นเปรตเป็นห่วงลูกชายคือจหมื่นไวยวรนาถเพราะรู้ว่าทัพมอญใหม่นั้นคือขุนแผนกับพลายชุมพลน้อง ชายของจหมื่นไวยวรนาถเองนางวันทองจึงแปลงร่างเป็นหญิงสาวสวยงามมาคอยดักอยู่ระหว่างทางจหมื่น ไวยวรนาถผ่านมาพบเข้าด้วยความงามของนางวันทองแปลงจึงเข้าเกี้ยวพาราสีในที่สุดนางวันทองแปลงก็คื นร่างเป็นเปรตบอกให้จหมื่นไวยวรนาถรู้ว่าตนเป็นมารดาและให้จหมื่นไวยวรนาถระวังตัวในการศึกครั้งนี้( พจนีย์ กงตาล, 2543 : 158) สำหรับความเป็นมาของการรำฉุยฉายวันทองนั้น มีประวัติพอสังเขป ดังนี้ นางเฉลย ศุขะวณิชผู้เชี่ยวชาญการสอนนาฏศิลป์ไทยวิทยาลัยนาฏศิลปกรมศิลปากร ศิลปินแห่งชาติสาขาศิลปะการแสดง(นาฏศิลป์) ปีพุทธศักราช2530 เป็นผู้ได้รับการถ่ายทอดกระบวนท่ารำฉุยฉายวันทองมาจากหม่อมครูนุ่ม นวรัตน์ ณ อยุธยา เมื่อครั้งฝึกหัดละครอยู่ที่วังสวนกุหลาบ นางสาวจำเรียง พุธประดับ

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 17 ผู้เชี่ยวชาญการสอนนาฏศิลป์ไทยวิทยาลัยนาฏศิลปกรมศิลปากร ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง(นาฏศิลป์) ปีพุทธศักราช2531 เป็นผู้ได้รับการถ่ายทอดกระบวนท่ารำฉุยฉายวันทองมาจากหม่อมครูต่วน (นางศุภลักษณ์ ภัทรนาวิก) จากข้อมูลในสูจิบัตรละคร เรื่องขุนช้างขุนแผน ตอนพระไวยแตกทัพ กรมศิลปากรจัดการแสดง ณ โรงละครกรมศิลปากร (คงตัวสะกดเดิม) เมื่อปีพุทธศักราช2493 ปรากฏชื่อนางสาวเจริญจิตต์ ภัทรเสวี แสดงฉุยฉายวันทอง ชุดที่หนึ่ง และนางสาวสนุ่น พันธ์พิบูลย์ แสดงฉุยฉายวันทอง ชุดที่สอง ทั้งสองท่านน่าจะได้รับการถ่ายทอดมาจากหม่อมครูต่วน (นางศุภลักษณ์ ภัทรนาวิก) เพราะครูนางที่เป็นผู้ถ่ายทอดวิชาความรู้ในขณะนั้นจะเป็นหม่อมครูต่วน แต่เพียงผู้เดียว ( กรมศิลปากร, 2551 : 105-106) องค์ประกอบของการรำฉุยฉายวันทอง องค์ประกอบของการรำฉุยฉายวันทอง ประกอบด้วย ผู้แสดง วงดนตรีและเพลง เครื่องแต่งกาย โอกาสที่ใช้ในการแสดง ท่ารำฉุยฉายวันทอง ดังนี้ ผู้แสดง นักแสดง หมายถึง ผู้แสดงต้องคัดเลือกผู้ที่มีความสามารถด้านนาฏศิลป์ไทยตัวนาง สามารถถ่ายทอด บุคลิกตัวละครสู่ผู้ชมให้เกิดอารมณ์คล้อยตามได้อย่างสุนทรีย์ ใช้ลีลาในการรำที่แสดงความกระชดกระช้อย มีจริตกิริยา แสดงอารมณ์ทางใบหน้าและแววตา การรำฉุยฉายวันทองแต่งตัวเป็นการรำเดี่ยวที่มีความเป็นหวงลูกที่กำลังจะไปรบกับพ่อและน้องชาย และในชณะที่นางวันทองแสดงกิริยาการแต่งตัวนั้น ก็มีความพอใจในรูปร่างที่งดงามดุจสาวแรกรุ่น ผนวกกับเครื่องแต่งกายที่นางวันทองสวมใส่นั้นมีความวิจิต ลีลาท่ารำอ่อนช้อยงดงามตามแบบแผนนาฏศิลป์ และเป็นผู้ที่มีรูปร่างงดงาม นุ่มนวลสอดคล้องกับบทบาทที่ได้รับ เนื่องจากเป็นการรำเดี่ยว ดังนั้น ผู้รำต้องมีความแม่นยำ มีปฏิภาณไหวพริบและแสดงอารมณ์ได้สมบทบาทในการแสดงได้ดี วงดนตรีและเพลง วงดนตรีและเพลงของสาระสำคัญในการนำเสนอ จะให้รายละเอียด 2 ประเด็นคือ วงดนตรี และเพลง ดังนี้ 1. วงดนตรี หมายถึง เสียงที่ประกอบกันเป็น ทำนองเพลง , เครื่องบรรเลง ซึ่งมีเสียงดังทำให้รู้สึก เพลิดเพลิน หรือเกิดอารมณ์รักโศก หรือรื่นเริง เป็นต้น ได้ตามทำนองเพลง (พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน,2561)วงดนตรีที่ใช้ประกอบการรำฉุยฉายวันทองแต่งตัวใช้วงปี่พาทย์ เครื่องห้า ประกอบด้วย ระนาดเอก ฆ้องวง ตะโพน กลองทัด ฉิ่ง และปี่ใน ดังนี้

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 18 ภาพที่ 1 เครื่องดนตรี ที่มา : ( ภีระเมศร์, 2560) 2. เพลง หมายถึงหมายถึง ถ้อยคำที่นักประพันธ์เรียงร้อยหรือเรียบเรียงขึ้น ซึ่งประกอบด้วย เนื้อร้องทำนอง จังหวะ ทำให้เกิดความไพเราะสร้างความเพลิดเพลินให้แก่ผู้ฟัง มีคุณค่าด้านวรรณศิลป์ทั้งด้านการเลือกสรรคำที่ใช้ในการแต่ง การเรียบเรียงประโยค และการใช้โวหาร เพลงนั้นอาจให้ข้อคิดแก่ผู้ฟังในการดำเนินชีวิตด้วยสำเนียงขับร้อง ทำนองดนตรี กระบวนวิธีรำระบำ โดยเพลงสร้างสรรค์จากเครื่องดนตรีหรือการขับร้อง (ภิรมย์ญา,2540) ซึ่งเพลงที่จะนำเสนอต่อไปนี้เป็นรายละเอียดของเพลงฉุยฉายวันทองซึ่งประกอบไปด้วย ทำนองเพลงและเนื้อร้อง เพลงที่ใช้ประกอบการแสดง ได้แก่ เพลงรัว เพลงฉุยฉาย เพลงแม่ศรี เพลงเร็วและเพลงลา 2.1 ทำนองเพลงร้อง 2.1.1เพลงรัวหมายถึงเป็นเพลงหน้าพาทย์เบื้องต้นใช้สำหรับการแสดงฤทธิ์หรือการเกิดป รากฏการณ์โดยฉับพลัน 2.1.2เพลงฉุยฉายหมายถึงเป็นเพลงหน้าพาทย์ที่ใช้ประกอบกิริยาของตัวโขนและละครแ สดงถึงความภาคภูมิใจในความงาม 2.1.3 เพลงแม่ศรี หมายถึง เป็นเพลงหน้าพาทย์ที่ใช้ประกอบการแสดงกิริยาสนุกสนาน ร่าเริง แสดงอารมณ์และความภาคภูมิใจในความงาม 2.1.4เพลงรัวหมายถึงเป็นเพลงหน้าพาทย์ที่ใช้ประกอบการแสดงกิริยาการเดินอย่างนวย นาด 2.1.5 เพลงเร็วลา หมายถึง เป็นเพลงหน้าพาทย์ที่บรรเลงต่อจากเพลงเร็วเมื่อจบการรำ 2.2 เนื้อเพลง เพลงร้องรำฉุยฉายวันทองมีรายละเอียด ดังนี้

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 19 เพลงฉุยฉายวันทอง - เพลงรัว - - ร้องฉุยฉาย - ฉุยฉายเอย เสร็จจำแลงแปลงกายเยื้องกรายมาในป่า โอ้พระไวยสายใจ อีกสักเมื่อไรจึงจะมา แลลอดสอดหา เดินไปคอยท่าทางโน้นเอย - ร้องแม่ศรี - แม่ศรีเอย แม่ศรีสาวหงส์ เยื้องย่างมากลางดง เหมือนหนึ่งหงส์เหมราช ผิวเจ้างามเมื่อยามพิศ งามจริตเมื่อยามผาด อ่อนระทวยนวยนาด ลีลาศมาเอย - เพลงเร็ว-ลา - การแต่งกาย การแต่งกายการแต่งกาย หมายถึง การตกแต่งร่างกายด้วยเสื้อผ้า และเครื่องประดับทุกอย่างตั้งแต่ศีรษะจรดเท้า (ศิลปะการแต่งกาย,2560) ลักษณะการแต่งกายของชุดการแสดงฉุยฉายวันทองผู้แสดงแต่งกายนุ่งผ้าจีบหน้านางสีม่วง ตามบทประพันธ์ ชายพกด้านซ้าย ห่มสไบผ้าตาดทองมีชายห้อยทางขวา สวมศิราภรณ์กระบังหน้า อุบะ ดอกไม้ทัด เกี้ยวและปิ่นปักผม จี้นาง พาหุรัดหรือกำไลต้นแขน สังวาล เข็มขัด กำไลข้อมือหรือกำไลแผง กำไลข้อเท้า ดังนี้ ภาพที่2 การแต่งกายรำฉุยฉายวันทอง ที่มา : (รัตนา 2560)

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 20 โอกาสที่ใช้แสดง โอกาสที่ใช้ในการแสดงชุดฉุยฉายวันทองแต่งตัว เป็นการแสดงที่ประกอบอยู่ในละครนอกหรือละครเสภา เรื่องขุนช้างขุนแผน ตอนพระไวยแตกทัพ หรือแสดงเป็นรำเดี่ยวและสามารถนำมาใช้ในโอกาสเป็นสื่อการเรียนการสอนในสถานศึกษาได้เป็นอย่างดี

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 21 ท่ารำฉุยฉายวันทอง 1. ท่ารำเพลงรัว ท่าที่ อธิบายการปฏิบัติ ภาพประกอบ 1 ท่าเต รียม เบี่ยงตัวทางขวา ก้าวหน้าเท้าซ้าย มือขวาตั้งวงบน มือซ้ายจีบหงายชายพก เอียงศีรษะทางซ้าย 2. ท่ารัว 1. ยืด-ยุบ วิ่งซอยเท้ามาหน้าเวที 2. ปฎิบัติท่าสอดสร้อยมาลา ซอยเท้ามือซ้ายตั้งวงบน มือขวาจีบหงายชายพก เอียงขวา หมายเหตุ ปฏิบัติท่าสอดสร้อยมาลา 5 จังหวะ ครั้งที่5 มือซ้ายตั้งวงบน มือขวาจีบหงายชายพก เอียงขวา

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 22 3 ท่าป้อ งหน้า 1. เบี่ยงตัวทางซ้าย ถอนเท้าซ้าย เบี่ยงตัวทางซ้าย ก้าวข้างเท้าขวา มือซ้ายจีบหงายชายพก มือขวาตั้งวงบน เอียงศีรษะทางซ้าย 2. ก้าวข้างเท้าขวา พร้อมกับหมุนตัวผ่านหน้าเวที มาเบี่ยงตัวทางขวา 3. กระทุ้งเท้าซ้าย กระดก พร้อมกับปล่อยจีบมือซ้ายเป็นแบมือ มือขวาลดมือลงเป็นตั้งวงกลาง เอียงศีรษะทางซ้าย 4. ยืดตัวพร้อมกลับมือซ้ายเป็นป้องหน้า กลับมือขวาเป็นแบลาดงอแขน เอียงซ้าย

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 23 2. ท่ารำฉุยฉายช่วงที่1 ท่าที่ อธิบายการปฏิบัติ ภาพประกอบ 1. ร้องเอื้อน 1. เบี่ยงตัวทางขวาของเวที แตะจมูกเท้าซ้าย มือซ้ายตั้งวงบน มือขวาจีบหงายชายพก เอียงซ้าย 2. ซอยเท้าหมุนตัวผ่านหน้าเวทีมาทางขวาของเว ที จากนั้นแตะจมูกเท้าขวา พร้อมกับ มือขวาตั้งวงบน มือซ้ายจีบหงายชายพก เอียงขวา ซอยเท้าหมุนตัวทางขวามาหน้าเวที

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 24 2. ฉุยฉายเอ ย 1. “เอ๋ยฉุย” ถอนเท้าขวายกหน้าเท้าซ้าย มือซ้ายตั้งวงบน มือขวาจีบหงายแขนตึงระดับไหล่ เอียงซ้าย 2. “ฉายเอย” ก้าวหน้าเท้าซ้ายม้วนมือขวาตั้งวงบน มือซ้ายส่งจีบหลัง เอียงขวา

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 25 3. เสร็จจำแ ลงแปลง กาย 1. “เสร็จจำแลง” เบี่ยงตัวทางขวา ก้าวหน้าเท้าซ้าย มือทั้งสองวาดวงบนลงกลางลำตัว เอียงขวา 2. “แปลงกาย” ก้าวข้างเท้าขวา มือทั้งสองจีบคว่ำแขนงอระดับอก เอียงซ้าย จากนั้นปล่อยจีบเป็นวงบัวบาน เอียวซ้าย หมุนรอบตัวเองทางขวา

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 26

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 27 4. เยื้องกรา ย 1. “เยื้อง” ก้าวไขว้เท้าซ้ายขยั่นเท้า มือซ้ายควักจีบปล่อยแบมือปลายนิ้วตก มือขวาเหยียดแขนตึงระดับสะเอว เอียงซ้าย 2. “กราย” ก้าวไขว้เท้าขวาขยั่นเท้า มือขวาควักจีบปล่อยแบมือปลายนิ้วตก มือซ้ายเหยียดแขนตึงระดับสะเอว เอียงขวา 5. มาในป่า 1. “มาในป่า” ถอนเท้าขวา ก้าวหน้าเท้าซ้าย มือขวากำนิ้วชี้พลิกกดข้อมือลงด้านล่าง มือซ้ายส่งจีบหลัง เอียงซ้าย หมายเหตุ บทร้องตั้งแต่ท่าที่1-5 จะร้องซ้ำเพลงปี่ จึงต้องปฏิบัติท่ารำซ้ำท่าอีกครั้ง

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 28 6. โอ้พระไว ย 1. “โอ้” วิ่งซอยเท้าขึ้นหน้าเวที มือทั้งสองตั้งวงล่าง เอียงขวา 2. “พระไวย” ก้าวข้างเท้าซ้าย มือทั้งสองตั้งวงล่าง เอียงขวา (ยืดตัวขึ้น)

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 29 7. สายใจ 1. “สาย” กระเถิบเท้า ค่อยๆ เลื่อนตัวถอยหลัง มือซ้ายทาบอก มือขวาตั้งวงล่าง เอียวซ้าย 2. “ใจ” ยืนผสมเท้าซ้าย มือซ้ายม้วนมือจีบเข้าอก เอียงซ้าย 8. อีกสักเมื่ อไร 1. “อีกสัก” ยืนผสมเท้าซ้าย มือทั้งสองจับจีบยกขึ้นระดับอก เอียงซ้าย 2. “เมื่อไร” ยืนลักษณะเดิม มือทั้งสองตบลงบนหน้าขา เอียงซ้าย

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 30 9. จึงจะมา 1. “จึง” ก้าวไขว้เท้าขวา มือทั้งสองจีบหงายระดับอก เอียงขวา 2. “จะมา” ยืนก้าวไขว้เท้าซ้าย มือทั้งสองม้วนมือเหยียดแขนไปด้านหน้า มือซ้ายอยู่ไกลว่ามือขวา เอียงซ้าย (หมุนตัวทางขวา 1 รอบ) หมายเหตุ บทร้องตั้งแต่ท่าที่6-9 จะร้องซ้ำเพลงปี่ จึงต้องปฏิบัติท่ารำซ้ำท่าอีกครั้ง แต่บางที่จะต้องปฏิบัติกลับหน้ากัน คือ “โอ้พระไวย” จากวิ่งไปทางขวา จะต้องกลับวิ่งชะเง้อทางซ้าย “จึงจะมา” ปฏิบัติตรงข้ามกัน

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 31 10. แลลอดส อดหา 1. “แลลอด” เบี่ยงตัวทางขวา ถอนเท้าซ้าย มือซ้ายป้องหน้า มือขวาแบลาดปลายนิ้วตก เอียงขวา (วิ่งวนทางซ้าย) 2. “สอดหา” ถอนเท้าซ้าย มือซ้ายส่งจีบหลัง มือขวาจีบหลายชายพก เอียงซ้าย (เบี่ยงตัวกลับมาหน้าตรง) 11. เดินไปคอ ยท่าทางโ น้นเอย 1. “เดินไป” หน้าตรง ก้าวหน้าเท้าซ้าย มือทั้งสองจีบข้างสะโพกแล้วปล่อยเป็นวงล่าง เอียงขวา 2. “คอยท่า” ก้าวหน้าเท้าขวา มือทั้งสองจีบข้างสะโพกแล้วปล่อยเป็นวงล่าง เอียงซ้าย 3. “ทางโน้นเอย” ซอยเท้า จากนั้นก้าวข้างเท้าขวา ส่งมือขวาชี้ไปด้านหน้า มือซ้ายส่งจีบหลัง เอียงซ้าย

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 32 หมายเหตุ บทร้องตั้งแต่ท่าที่10-11 จะร้องซ้ำเพลงปี่ จึงต้องปฏิบัติท่ารำซ้ำท่าอีกครั้ง แต่บางที่จะต้องปฏิบัติกลับหน้ากัน คือ “แลลอดสอดหา” ปฏิบัติตรงข้ามกัน

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 33 3. ท่ารับช่วงที่ 1 ท่าที่ อธิบายการปฏิบัติ ภาพประกอบ 1. ขึ้น 1. ถอนเท้าซ้าย มือซ้ายตั้งวงล่าง มือขวาจีบคว่ำแขนตึงระดับไหล่ เอียงขวา นับ1 2. ห่มเข่าสะดุ้งตัวขึ้น มือขวาตั้งวงล่าง มือซ้ายจีบคว่ำแขนตึงระดับไหล่ เอียงซ้าย นับ2 3. ห่มเข่าสะดุ้งตัวขึ้น มือซ้ายตั้งวงล่าง มือขวาจีบคว่ำแขนตึงระดับไหล่ เอียงขวา นับ3

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 34 2. ลง 1. สะดุ้งตัว เท้าซ้ายวางหลังเคาะจมูกมือซ้ายจีบคว่ำแขนตึ ง มือขวาตั้งวงบน เอียงซ้าย นับ1 2. สะดุ้งตัว เท้าขวาวางหลังเคาะจมูก มือขวาจีบคว่ำแขนตึง มือซ้ายตั้งวงบน เอียงขวา นับ2 3. สะดุ้งตัว เท้าซ้ายวางหลังเคาะจมูกมือซ้ายจีบคว่ำแขนตึ ง มือขวาตั้งวงบน เอียงซ้าย นับ3 4. สะดุ้งตัว เท้าขวาวางหลังเคาะจมูก มือขวาจีบคว่ำแขนตึง มือซ้ายตั้งวงบน เอียงขวา นับ4 5. ประเท้าซ้าย มือขวาจีบคว่ำงอแขนระดับสะเอว มือซ้ายแบลาด เอียงขวา จากนั้นก้าวหน้าเท้าซ้าย มือซ้ายตั้งวงบน มือขวาจีบหงายแขนตึง เอียงซ้าย 4. ท่ารำแม่ศรี ท่าที่ อธิบายการปฏิบัติ ภาพประกอบ

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 35 1. แม่ศรีเอย 1. “แม่” ก้าวหน้าเท้าซ้าย มือซ้ายตั้งวงบน มือขวาจีบหงายงอแขน เอียงขวา 2. “ศรีเอย” ยืนลักษณะเดิมมือขวาจีบหงายแขนตึง เอียงซ้าย 2. แม่ศรีสาว หงส์ 1. “แม่ศรี” เบี่ยงตัวทางขวา ก้าวหน้าเท้าขวา มือขวาจีบปรกข้าง มือซ้ายตั้งวงบน เอียงซ้าย 2. “สาวหงส์” ก้าวหน้าเท้าขวา กระดกเท้าซ้าย มือซ้ายจีบปรกข้าง มือขวาจีบคว่ำแขนตึงระดับไหล่ เอียงขวา

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 36 3. เยื้องย่าง มากลางด ง 1. “เยื้อง” ก้าวไขว้เท้าซ้ายขยั่นเท้า มือซ้ายควักจีบปล่อยแบมือปลายนิ้วตก มือขวาเหยียดแขนตึงระดับสะเอว เอียงซ้าย 2. “ย่าง” ก้าวไขว้เท้าขวาขยั่นเท้า มือขวาควักจีบปล่อยแบมือปลายนิ้วตก มือซ้ายเหยียดแขนตึงระดับสะเอว เอียงขวา 3. “มากลางดง” ถอนเท้าขวา มือขวากำมือชี้นิ้วลงระดับสะเอว มือซ้ายจีบส่งหลัง เอียงซ้าย

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 37 4. เหมือนห นึ่งหงส์เห มราช 1. “เหมือนหนึ่งหงส์” เบี่ยงตัวทางขวา ถอนเท้าขวายกหน้าเท้าซ้าย มือทั้งสองส่งจีบหลัง เอียงซ้าย จากนั้นวิ่งซอยเท้าหมุนตัวทางซ้าย 2. “เหมราช” เบี่ยงตัวทางซ้าย ถอนเท้าซ้ายก้าวหน้าเท้าขวา มือขวาจับจีบหงายแขนตึงระดับไหล่ มือซ้ายตั้งวงบน เอียงขวา 5. ดนตรีเพ ลงปี่ซ้ำร้อ ง 1. “แม่“ เหยียบเท้าซ้ายหนักหลัง มือปฏิบัติท่าเดิม เปลี่ยนเป็นเอียงซ้าย 2. “ศรีเอย” ก้าวหน้าเท้าขวา มือซ้ายตั้งวงบนมือขวาม้วนจีบปล่อยเป็นตั้งวง กลาง เอียงขวา 3. “แม่ศรี” ย่ำเท้าซ้าย มือซ้ายตั้งวงบน มือขวาจับจีบหงาย เอียงซ้าย 4. “สาวหงส์” ย่ำเท้าขวา มือซ้ายตั้งวงบน มือขวาปล่อยจีบเป็นวงกลาง เอียงขวา 5. “เยื้องย่าง” ย่ำเท้าซ้าย มือซ้ายตั้งวงบน มือขวาจับจีบหงาย เอียงซ้าย

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 38 6. “มากลางดง” ย่ำเท้าขวา มือซ้ายตั้งวงบน มือขวาปล่อยจีบเป็นวงกลาง เอียงขวา 7. “เหมือนหนึ่งหงส์เหมราช” ย่ำเท้าซ้าย เท้าขวา กระดกเท้าซ้าย มือซ้ายจีบปรกข้าง มือขวาส่งจีบคว่ำแขนตึงระดับไหล่ เอียงขวา

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 39 6. ผิวเจ้างา มเมื่อยาว พิศ 1. “ผิวเจ้างาม” ก้าวไขว้เท้าซ้าย มือทั้งสองจีบหงายแขนตึงระดับไหล่ ลักคอขวา 2. “เมื่อยามพิศ” ทิ้งน้ำหนักตัวมาทางซ้าย ปล่อยมือจีบเป็นตั้งมือขึ้น ลักคอซ้าย 7. งามจริตเ มื่อยามผ าด 1. “งามจริต” ขยับเท้าขวาผสมเท้าซ้าย มือขวาจับจีบล่อแก้ระดับวงบน มือซ้ายจับจีบล่อแก้วระดับวงล่าง เอียงซ้าย 2. “เมื่อยามผาด” ยืนผสมเท้าเช่นเดีม จากนั้นมือขวาคว้าจับผ้าสไบขี้นมาระดับสะโพ ก มือซ้ายจับสะเอว เอียงซ้าย หมุนตัวทางซ้าย 1 รอบ

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 40 8. อ่อนระท วยนวยน าด 1. “อ่อนระทวย” ก้าวไขว้เท้าขวาขยั่นเท้า มือขวาจับจีบล่อแก้วระดับวงบน มือซ้ายจับจีบล่อแก้วระดับวงล่าง เอียงขวา 2. “นวยนาด” ก้าวไขว้เท้าซ้ายขยั่นเท้า มือซ้ายจับจีบล่อแก้วระดับวงบน มือขวาจับจีบล่อแก้วระดับวงล่าง เอียงซ้าย

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 41 9. ลีลาศมาเ อย 1. “ลีลาศ” กระทุ้งเท้าขวา มือซ้ายจีบหงายระดับไหล่ มือขวาตั้งวงบน เอียงขวา 2. “มาเอย” ก้าวหน้าเท้าขวา มือซ้ายปล่อยจีบเป็นตั้งวงบน เอียงซ้าย 10. ดนตรีเพ ลงปี่ซ้ำร้อ ง 1. “ผิวเจ้างาม“ เบี่ยงตัวทางขวา ประเท้าซ้าย มือซ้ายตั้งวงกลาง มือขวาจีบหงายระดับวงกลาง เอียงขวา 2. “เมื่อยามพิศ” ก้าวหน้าเท้าซ้าย มือซ้ายพลิกมือกลับเป็นแบลาดปลายนิ้วตก มือขวาม้วนมือปล่อยเป็นวงล่าง เอียงซ้าย 3. “งามจริต” ยั้งเท้าขวา ทิ้งน้ำหนักตัวทางขวา มือปฏิบัติท่าเดิม เอียงขวา

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 42 4. “เมื่อยามผาด” ย่ำเท้าซ้าย มือซ้ายพลิกเป็นตั้งวงกลาง มือขวากลับปลายนิ้วทิ้งลง เอียงซ้าย 5. “อ่อนระทวย” ย่ำเท้าขวา มือซ้ายกลับปลายนิ้วทิ้งลง มือขวาตั้งวงล่าง เอียงขวา 6. “นวยนาด” ย่ำเท้าซ้าย มือซ้ายตั้งวงกลาง มือขวา ปล่อยนิ้วลง เอียงซ้าย 7. “ลีลาศมาเอย” ย่ำเท้าขวา เท้าซ้าย กระดกเท้าขวา มือซ้ายตั่งวงว่าง มือขวาส่งบัวชูฝัก เอียงซ้าย

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 43 11. ดนตรีรับ ช่วงที่2 1. ถอนเท้าขวา ก้าวข้างเท้าซ้าย มือขวาตั้งวงบน มือซ้ายจีบหงายชายพก เอียงซ้าย 2. ยืดยุบวิ่งซอยเท้าหมุนตัวผ่านหลังเวทีมาหน้าต รง 3. ประเท้าขวา มือซ้ายจีบคว่ำแขนงอ มือขวาแบลาด เอียงซ้าย 4. ก้าวหน้าเท้าขวา มือซ้ายส่งบัวชูฝัก มือขวาเหยียดแขนตึงระดับไหล่ เอียงขวา 5. ยักตัวตามจังหวะเพลงจนหมดจังหวะ

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 44 8. ท่าเพลงเร็ว ท่าที่ อธิบายการปฏิบัติ ภาพประกอบ 1 ฉายเท้าขวา เบี่ยงตัวทางขวา มือซ้ายตั้งวงบน มือขวาแทงมือ เอียงซ้าย

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 45 2 เบี่ยงตัวทางขวา ถอนเท้าขวา ประเท้าซ้ายมือทั้งสองเหยียดตึง โดยให้มือข้างซ้ายแบมือปลายนิ้วตั้งขึ้น มือข้างขวาแบมือปลายนิ้วตก เอียงซ้าย 3 ก้าวข้างเท้าซ้าย วาดแขนซ้ายกลับเป็นพลิกท้องแขนขึ้น ปลายนิ้วตก แขนขวาวาดแขนพลิกท้องแขนกลับมือปลายนิ้ วตั้งขึ้น เอียงขวา

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 46 4 กระทุ้งเท้าขวาวางหลังพร้อมกับชักเท้าซ้ายมา ผสม มือซ้ายกลับมือเป็นปลายนิ้วตั้งขึ้น มือขวากลับมือเป็นปลายนิ้วตก เอียงซ้าย 5 ยืด-ยุบ เดินถัดเท้าส่ายมือขึ้นหน้าเวที 4 จังหวะ เดินลงหลังเวทีอีก 4 จังหวะ 6 หมุนตัวทางขวาเบี่ยงหน้าทางซ้าย เดินถัดเท้าส่ายมือขึ้นหน้าเวที 4 จังหวะ เดินลงหลังเวทีอีก 4 จังหวะ

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 47 7 หมุนตัวทางซ้ายเบี่ยงหน้าทางขวา ย่ำเท้าถัดอยู่กับที่ 3 จังหวะ มือขวาจีบปรกข้าง มือซ้ายตั้งวงกลาง เอียงซ้าย 8 มือขวาม้วนมือปล่อยเป็นตั้งวงบน มือซ้ายพลิกรับจีบบ่อแก้วหงายท้องแขน เอียงขวา ถัดเท้าล่อมือซ้ายขึ้นหน้าเวที 4 จังหวะ แทงมือซ้ายเป็นล่อแก้วตั้งวงบน มือขวาส่งจีบหลัง เอียงซ้าย เดินลงหลังเวทีอีก 4 จังหวะ 9 หมุนตัวทางขวาเบี่ยงหน้าทางซ้าย ย่ำเท้าถัดอยู่กับที่ 3 จังหวะ มือซ้ายจีบปรกข้าง มือขวาตั้งวงกลาง เอียงขวา

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 48 10 มือซ้ายม้วนมือปล่อยเป็นตั้งวงบน มือขวา พลิกมือรับจีบล่อแก้วหลายท้องแชน เอียงซ้าย ถัดเท้าล่อมือขวาขึ้นหน้าเวที 4 จังหวะ แทงมือขวาเป็นล่อแก้วตั้งวงบน มือซ้ายส่งจีบหลัง เอียงขวา เดินลงหลังเวทีอีก 4 จังหวะ 11 หมุนตัวทางซ้าย เบี่ยงหน้าทางซ้าย เดินถัดเท้าท่ารำส่ายแขนขึ้นหน้าเวที จังหวะสุดท้ายก่อนลงจังหวะ ก้าวหน้าเท้าขวากดไหล่ซ้าย เอียงศีรษะทางซ้าย จากนั้นยืดตัว กลับมาเคาะจมูกเท้าซ้าย เอียงศีรษะทางขวา

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 49 8. ท่าเพลงลา ท่าที่ อธิบายการปฏิบัติ ภาพประกอบ 1 เบี่ยงตัวทางซ้าย ประเท้าขวา มือทั้งสองหงายฝ่ามือรับจีบล่อแก้วระดับวงล่า ง จากนั้นก้าวหน้าเท้าขวา มือขวาดีดจีบออกระดับวงบน มือซ้ายดีดจีบออกระดับวงล่าง เอียงขวา

เอกสารประกอบการเรียนร าเดี่ยว ร าฉุยฉายวันทอง 50 2 เบี่ยงตัวทางขวา ประเท้าซ้าย มือทั้งสองหงายฝ่ามือรับจีบล่อแก้วระดับวงล่า ง จากนั้นก้าวหน้าเท้าซ้าย มือซ้ายดีดจีบออกระดับวงบน มือขวาดีดจีบออกระดับวงล่าง เอียงซ้าย 3 เบี่ยงตัวทางซ้าย ประเท้าขวา มือทั้งสองหงายฝ่ามือรับจีบล่อแก้วระดับวงล่า ง จากนั้นก้าวหน้าเท้าขวา มือขวาดีดจีบออกระดับวงบน มือซ้ายดีดจีบออกระดับวงล่าง เอียงขวา