พระบรมไตรโลกนาถ

รายวิชาประวัติศาสตร์

รหัสวิชา ส๑5๑๐๒
ชน้ั ประถมศึกษาปที ี่ 5

สมเดจ็ พระบรมไตรโลกนาถ
กบั การเปลีย่ นแปลง

ครผู ้สู อน ครูภากร อุปการแกว้
ครอู าทิตย์ ศรรี ุ้ง

จุดประสงค์การเรียนรู้

เราจะเรยี นเร่ือง :
สมเดจ็ พระบรมไตรโลกนาถกบั การเปลี่ยนแปลง
เพื่อ : บอกพระราชประวัตแิ ละพระราชกรณยี กิจ
ทส่ี าคัญของสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถไดถ้ ูกตอ้ ง

ภPูมartิห01ลัง

ราชวงศส์ ุพรรณภมู ิ

15 ปี

สมเดจ็ พระนครินทราธริ าช
(เจ้านครอินทร)์

พระนามเดิม เจา้ สาม ครองเมืองพษิ ณโุ ลก ราชวงศส์ พุ รรณภูมิ

เจ้าอ้าย ครองเมอื งสพุ รรณ เจ้ายี่ ครองแพรกศรรี าชา

เกิดการนองเลือดตง้ั แตต่ ้นรชั กาล 24 ปี
ทาบญุ ล้างเลือด โดยการสรา้ งวัดราชบรู ณะ

การศึกกับเขมร

กวาดต้อนข้าราชการ นักปราชญ์ ช่างฝมี ือ สมเดจ็ พระบรมราชาธิราชท่ี 2
และรปู หลอ่ พระโคสิงหส์ ัตว์ตา่ ง ๆ กลับมา (เจ้าสามพระยา)
กรุงศรอี ยธุ ยา

วดั ราชบรู ณะ วัดมหาธาตุ

ที่มาของภาพ : วิกพิ ีเดีย สารานกุ รมเสรี ท่มี าของภาพ : วกิ พิ เี ดีย สารานกุ รมเสรี

สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ

เป็นใคร ?
Part 02

พงศาวลี : สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ

พระราชบิดา พระราชมารดา

สมเดจ็ พระบรมราชาธิราชท่ี 2 เจา้ หญิงจากเมอื งสโุ ขทยั
(เจา้ สามพระยา)

สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ

ทุ่งอทุ ัย พุทธศกั ราช 1974

๏ แถลงปางป่นิ ภูบาล บติ รุ าช

ยงั ยโสธรคลอ้ ย คลี่พล

๏ แถลงปางพระมาตรไท้ สมภพ ท่านนา

แดนด่าบลพระอทุ ยั ทง่ กวา้ ง

ทุ่งอทุ ยั

วงั หลวง อยุธยา

ท่มี าของภาพ : google earth

พงศาวลี : สมเดจ็ พระบรมไตรโลกนาถ

พระราชบดิ า พระราชมารดา

สมเด็จพระบรมราชาธิราชท่ี 2 เจ้าหญิงจากเมืองสโุ ขทยั
(เจา้ สามพระยา)

สมเดจ็ พระบรมไตรโลกนาถ

จุลศกั ราช 793 กนุ ศก

พุทธศกั ราช 1974

สมเดจ็ พระบรมไตรโลกนาถ

เคยใชพ้ ระนามว่า

สมเดจ็ พระราเมศวร !

“ศกั ราช 801 ปมี ะแม เอกศก
สมเด็จพรบรมราชาธริ าชเจ้า

กใ็ ห้ชุมพราหมณาจารย์
แลท้าวพรญาเสนามาตย์ท้งั หลาย

เล่นมหามหรสพ
ตง้ั พระราชพิธโี กษรกรรม
สมเด็จพรบรมเชษฐธริ าชกูมารท่าน
และประสาทพระนาม ...

สมเด็จพรราเมศวร
บรมไตรโลกนารถบพติ ร”

พระนามเดิม สมเด็จพระเชษฐาธริ าช

รปู หล่อคร่ึงพระองคส์ มเดจ็ พระบรมไตรโลกนาถ สถาปนาเป็น

ประดิษฐาน ณ ศาลากลางจงั หวดั พระนครศรีอยุธยา (หลงั เดมิ ) สมเด็จพระราเมศวร

ตาแหนง่ พระมหาอุปราชแห่งกรุงศรอี ยุธยา
(ข้ึนเป็นกษตั รยิ ์ในอนาคต)

ราชวงศส์ ุพรรณภมู ิ พระมหากษตั ริยท์ ่คี รองราชยน์ าน
ท่สี ดุ ของอยธุ ยา
40 ปี
สโุ ขทัย + อยุธยา
สมเดจ็ พระบรมไตรโลกนาถ
งานศิลปะยคุ นีไ้ ดร้ ับอทิ ธพิ ลสโุ ขทยั
เป็นอย่างมาก ทาให้ศลิ ปะอยุธยา
อ่อนชอ้ ยลง

ศิลปะอยธุ ยาตอนตน้ ศิลปะสุโขทัย ศลิ ปะอยุธยาตอนกลาง
ทมี่ าของภาพ : วกิ พิ ีเดีย สารานุกรมเสรี
ทม่ี าของภาพ : พิพธิ ภณั ฑสถานแห่งชาติพระนคร ท่มี าของภาพ : พพิ ธิ ภณั ฑสถานแหง่ ชาตพิ ระนคร

Part 03

พระราชกรณยี กจิ ของ

สมเดจ็ พระบรมไตรโลกนาถ

เวียง วงั กอ่ นการปฏริ ูป

พระนครบาล ธรรมาธกิ รณ์ กรม ภาษาเขมร แปลว่า กลมุ่ พวก
หมายถึง กลมุ่ ในระบบราชการ
คลงั นา กรมท่ีเป็นเสาหลกั ของอาณาจักร
มี 4 กรม เรยี กว่า “จตุสดมภ์”
โกษาธบิ ดี เกษตราธกิ าร

กษตั ริย์ การปฏริ ปู สว่ นกลางตามพระไอยการตาแหนง่ นาพลเรือน นาทหาร หัวเมือง

กรมมหาดไทย กรมมนตรีทงั้ 6 กรมพระกลาโหม
จตสุ ดมภ์
กรมธรรมการ

กรมภษู ามาลา
กรมพระคลังมหาสมบตั ิ

กรมพระอาลักษณ์

กรมพราหมณห์ ลวง *ระบบใหม่ท่ีออกมา เพื่อมิให้
กรมพระคชบาล
ขุนนางคนใดใหญเ่ กนิ ไป

บรรดาศกั ดข์ิ ุนนางไทย เจา้ พระยา

ศักดนิ า พระยา
พระ
ถ้า 400 หลวง

ไมต่ อ้ งไปข้ึนศาล หมื่น ขุน ศกั ดินา = เป็นเลขไว้เทียบใน
ดว้ ยตนเอง
1) เทยี บปรับ กระบวนการทางกฎหมาย
พนั
2) เทยี บวา่ ต้องมาขึ้นศาลไหม

การปฏิรปู ส่วนภมู ิภาค

ถา้ รว่ มวัฒนธรรมเดยี วกนั เป็นช้ันใน
ถ้านอกวัฒนธรรมเปน็ ประเทศราช
ถ้ากึ่งๆ เป็นชน้ั นอก
ยกเลกิ เมอื งลกู หลวง
เมืองสาคญั ให้มีผ้รู ้ัง

ตอนท่ี ๙
ปฏริ ปู การปกครอง

สื่อวีดทิ ัศนน์ ีใ้ ชเ้ พอ่ื การศกึ ษาเท่าน้ัน
ขอขอบคณุ สอ่ื วดี ิทัศน์

ประวัตศิ าสตร์ชาตไิ ทยและสถาบนั พระมหากษตั รยิ ์
ตอน : ปฏริ ปู การปกครอง

เผยแพร่โดย : มูลนธิ ิการศึกษาทางไกลผ่านดาวเทียม
เผยแพรว่ ันท่ี ๑๑ พ.ย. ๒๕๖๔

ผนวกสุโขทยั ไดโ้ ดยสมบรู ณ์

สโุ ขทยั ดับแสง

สรลวงสองแคว+ชัยนาท = พิษณโุ ลก

ตดั อานาจเจ้านายสุโขทัย / รื้อระบบ
ราชการใหมท่ ั้งหมด
สโุ ขทยั ถกู อยธุ ยากลนื โดยสมบรู ณ์

ลูกครึ่งสุพรรณภมู ิ+สุโขทัย = สทิ ธอ์ิ ันชอบธรรม

สมเดจ็ พระนครนิ ทราธริ าช สมเดจ็ พระบรมราชาธริ าชท่ี 2 สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ

(เจา้ สามพระยา)

“ธ จึ่งแกล้งแสง้ สรวบ
รวบเอาอัษเฏา
มรู รดมิ ามศิ ร
ดว้ ยบพิตรเสรจ็

กเ็ สดจ็ มาอบุ ัติในกระบตั รี
ทวีดิวงษพงษอภชิ าต
รงบั ราชรีป”ู

สงครามยวนพ่าย

สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถผนวก
สุโขทัยเต็มรูปแบบ ทาให้ต้องทาสงคราม
กบั ล้านนา

ตอ้ งประทับท่พี ษิ ณุโลกเกือบทง้ั รชั กาล
แล้วตง้ั พระราชโอรส สมเดจ็ พระบรม
ราชาธิราชที่ 3 เป็นกษัตรยิ ์พระองคท์ ่ี 2
ท่กี รงุ ศรอี ยุธยา

สงครามใหญ่ เชียงใหม่ VS อยธุ ยา

สรุปความรจู้ ากการศกึ ษาจาก

สือ่ powerpoint : สมเดจ็ พระบรมไตรโลกนาถ
กบั การเปล่ยี นแปลง

ใบงานที่ 3 : สมเดจ็ พระบรมไตรโลกนาถกับการเปลี่ยนแปลง

คาช้ีแจง คาชแ้ี จงกิจกรรมครปู ลายทาง

คาชแี้ จงกิจกรรมนกั เรียน ๑ ครแู จกใบงานใหน้ ักเรยี นศกึ ษา
และลงมอื ทา
๑ นักเรียนศกึ ษาสื่อ powerpoint ๒ ครอู า่ นคาสั่งในใบงาน
เร่ือง : สมเดจ็ พระบรมไตรโลกนาถ
กบั การเปลี่ยนแปลง 3 ครูเดนิ ดแู ละใหค้ วามชว่ ยเหลือ
๒ นกั เรียนทาใบงานที่ 3 ตามความเหมาะสม
เร่ือง : สมเดจ็ พระบรมไตรโลกนาถ
กับการเปลย่ี นแปลง

ใบงานที่ 3

สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ
กบั การเปลย่ี นแปลง

ตอนที่ 1

ใบงานที่ 3

สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ
กบั การเปลย่ี นแปลง

ตอนที่ 2

ใบงานที่ ๓ สมเดจ็ พระบรมไตรโลกนาถกบั การเปลี่ยนแปลง

ตอนท่ี 1 ใหน้ กั เรยี นศกึ ษาพระราชกรณยี กิจของสมเดจ็ พระบรมไตรโลกนาถแลว้ บนั ทกึ ลงในแผนภาพ

.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................

ใบงานที่ ๓ สมเดจ็ พระบรมไตรโลกนาถกบั การเปลี่ยนแปลง

ตอนท่ี 1 ใหน้ กั เรยี นศกึ ษาพระราชกรณยี กิจของสมเดจ็ พระบรมไตรโลกนาถแลว้ บนั ทกึ ลงในแผนภาพ

.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................

ใบงานที่ ๓ สมเดจ็ พระบรมไตรโลกนาถกบั การเปลี่ยนแปลง

ตอนท่ี 1 ใหน้ กั เรยี นศกึ ษาพระราชกรณยี กิจของสมเดจ็ พระบรมไตรโลกนาถแลว้ บนั ทกึ ลงในแผนภาพ

.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................

ใบงานท่ี ๓ สมเดจ็ พระบรมไตรโลกนาถกับการเปลี่ยนแปลง

ตอนที่ 2 ให้นกั เรยี นนาเรือ่ งท่ีได้ศึกษามาสรปุ ในรปู แบบ Graphic Organizers

ดังตารางต่อไปนี้

RCA

(Reflexion) (Connect) (Applied)

สะท้อนคิด ความสมั พันธ์ตอ่ นกั เรียน นาไปปรบั ใช้

เฉลย ใบงานท่ี ๓ สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถกบั การเปล่ยี นแปลง

ตอนท่ี 1 ให้นกั เรียนศึกษาพระราชกรณยี กิจของสมเดจ็ พระนครินทราธิราชแล้วบนั ทกึ ลงในแผนภาพ

.....................................................................................................
..........ท...ร..ง..ป...ฏ..ิร..ปู...ก..า..ร...ป..ก...ค..ร..อ...ง..แ..ล...ะ..บ..ร..หิ...า..ร..ร..า..ช...ก..า...ร..แ..ผ...่น..ด...นิ ...........
..........................โ..ด..ย...ร..ว..ม...อ..า..น...า..จ..เ..ข..้า..ส...ู่ศ..ูน...ย..์ก...ล..า..ง...........................
.....................................................................................................

เฉลย ใบงานที่ ๓ สมเดจ็ พระบรมไตรโลกนาถกบั การเปลย่ี นแปลง

ตอนท่ี 1 ให้นกั เรยี นศึกษาพระราชกรณยี กจิ ของสมเดจ็ พระนครินทราธริ าชแลว้ บันทกึ ลงในแผนภาพ

.....................................................................................................
.......ท...า..ใ..ห..อ้...ย..ธุ..ย...า..เ.ป...น็...อ..า..ณ....า..จ..ัก...ร..ท..ีม่...่ัน...ค..ง..ม...ีค..ว...า..ม..เ..จ..ร..ิญ...ร..ุ่ง..เ..ร..อื ..ง......
.......ค..ดิ...อ..ย...่า..ง..ร..อ..บ...ค..อ...บ....ค..ดิ...ถ..ึง..ป...ร..ะ..โ..ย..ช...น..์ข...อ..ง..ส...ว่ ..น...ร..ว..ม...ม..า..ก...ก..ว...่า.....
......................................ป...ร..ะ..โ.ย...ช..น...ส์ ..ว่...น..ต...น.....................................

เฉลย ใบงานที่ ๓ สมเดจ็ พระบรมไตรโลกนาถกบั การเปล่ยี นแปลง

ตอนท่ี 1 ใหน้ กั เรียนศกึ ษาพระราชกรณยี กิจของสมเดจ็ พระนครนิ ทราธริ าชแลว้ บันทกึ ลงในแผนภาพ

.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................

เฉลย ใบงานที่ ๒ สมเดจ็ พระนครนิ ทราธริ าช

ตอนที่ 2 ใหน้ กั เรยี นนาเรอื่ งทไ่ี ด้ศกึ ษามาสรุปในรปู แบบ Graphic Organizers

ดงั ตารางตอ่ ไปน้ี

RCA

(Reflexion) (Connect) (Applied)

สะทอ้ นคดิ ความสมั พนั ธ์ต่อนกั เรยี น นาไปปรบั ใช้

สรปุ บทเรียน

สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ
กบั การเปล่ยี นแปลง

สรปุ บทเรียน

สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ เป็นพระมหากษัตริย์ไทยรัชกาลท่ี 8 แห่งอาณาจักร
อยุธยา ผู้ออกแบบระบบการบริหารราชการแผ่นดิน โดยแบ่งเป็นสมุหนายก
และสมุหพระกลาโหม ซ่ึงถูกใช้เป็นแม่แบบการปกครองสืบเนื่องต่อมาอีกเป็น
เวลากว่า 400 ปี (จนถึงสมัยรัชกาลที่ 5) และการตราพระราชกาหนดศักดินา
ซง่ึ ทาใหม้ ีการแบง่ แยกสทิ ธิ และหน้าท่ีของแต่ละบคุ คลแตกต่างกนั ไป

บทเรียนครั้งตอ่ ไป

สงครามคราวเสียสมเด็จพระสุรโิ ยทัย

สามารถดาวนโ์ หลดขอ้ มลู ไดท้ ่ี
https://www.dltv.ac.th

เพราะมีอดตี ….
จงึ มปี จั จุบนั ...