แรงลัพธ์1

รายวชิ าวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

รหสั วิชา ว15101
ชนั้ ประถมศึกษาปีท่ี 5

เร่อื ง แรงลัพธ์ (1)

ครูผูส้ อน ครกู ชกร ชา้ งทอง

ครูธิดารัตน์ เมฆหมอก

การเลน่ ชกั เยอ่

การเล่นชักเยอ่

สื่อวดี ทิ ศั น์ใชเ้ พ่ือการศกึ ษาเทา่ น้ัน
ขอขอบคุณสื่อวีดิทัศน์

จาก Pexels ชอ่ ง RODNAE Productions
เผยแพร่เมือ่ 17 ม.ิ ย. 2563

แหลง่ ทม่ี า https://www.pexels.com/th-th/video/8034410/

การเล่นชักเยอ่ มีการออกแรงหรือไม่
รไู้ ดอ้ ย่างไร

มกี ารออกแรง
รไู้ ด้จากการทแี่ ต่ละคนดึงเชือกเข้าหา
ตัวผ้เู ล่นเองและเม่ือผ้เู ลน่ ท้ัง 2 ฝา่ ย

ดึงเชือกทาให้เชือกเคล่ือนที่ได้

ทมี่ าของภาพ https://bit.ly/3pd70v3

ในการเล่นชักเย่อ
ถ้าตอ้ งการชนะจะตอ้ งทาอยา่ งไร

ตอ้ งออกแรงมากขึ้น

ที่มาของภาพ https://bit.ly/3rnF7mW

ผเู้ ลน่ แต่ละฝง่ั ต้องใชแ้ รงดงึ
กระทาต่อเชือกกแ่ี รง

ใช้หลายแรง
ขน้ึ กบั จานวนคน

ทด่ี งึ เชอื ก

ที่มาของภาพ https://bit.ly/3rnF7mW

แรงลพั ธ์
แรงลพั ธ์ คืออะไร

แรงลัพธ์ คือ การรวมแรงหลายแรง
ทกี่ ระทาตอ่ วัตถุ

ท่มี าของภาพ https://bit.ly/3rnF7mW

กิจกรรมท่ี 1

แรงลัพธ์เปน็ อย่างไร
และหาแรงลัพธท์ ี่กระทาตอ่ วัตถไุ ดอ้ ยา่ งไร

จดุ ประสงค์ของกิจกรรม

วัดขนาดของแรงและอธิบายวิธีการหา
แรงลพั ธท์ ี่กระทาตอ่ วัตถุ

วสั ด-ุ อปุ กรณ์

ตอนท่ี 1

ถุงทราย 500 กรมั เคร่อื งชัง่ สปริง ถุงพลาสตกิ มหี ูหิ้ว

วิธที า

ตอนที่ 1

1. นาถุงทรายใส่ถุงพลาสตกิ มหี ูห้วิ แลว้ ใชเ้ คร่ืองชั่งสปริง
2 อนั เก่ียวหหู วิ้ ของถงุ พลาสติกขา้ งละอนั ในแนวดงิ่
เมอื่ ถุงทรายอยนู่ ิ่ง วัดขนาดของแรงท่ีอ่านได้
จากเครอ่ื งช่งั สปรงิ แตล่ ะอนั และบันทกึ ผล

วิธที า

ตอนที่ 1

2. หาผลรวมของขนาดของแรงทีอ่ า่ นได้จาก
เครื่องชงั่ สปริงท้งั สองอนั และบันทึกผล

วิธที า

ตอนท่ี 1

3. ทาซ้าขอ้ 1 และ 2 แตใ่ ช้เครื่องชง่ั สปริง 1 อัน
เกีย่ วท่หี หู วิ้ ของถุงพลาสติกในแนวด่งิ และบนั ทึกขนาด
ของแรงท่ีอา่ นได้

สรปุ วธิ ีทากจิ กรรม

ตอนที่ 1

นาถุงทราย 1 ถุงใสล่ งในถุงพลาสติก ดึงเคร่ืองชงั่ สปริงทั้ง 2 อนั ในแนวด่งิ
มหี ูหวิ้ และใช้เครอ่ื งชงั่ สปรงิ 2 อนั รอจนถงุ ทรายอยู่น่งิ วดั ขนาดของแรงจาก
เคร่อื งช่งั สปริงท้งั 2 อนั และบันทึกขนาดของแรง
เกี่ยวหหู ว้ิ แตล่ ะข้าง

สรุปวิธีทากจิ กรรม

ตอนที่ 1

ใช้เครือ่ งชงั่ สปรงิ 1 อนั ดงึ เครอ่ื งช่ังสปริงในแนวด่งิ
เก่ยี วหหู วิ้ ทงั้ สองข้าง รอจนถงุ ทรายอย่นู ่ิง วดั และบันทึก

ขนาดของแรง

ตอนที่ 1 สรปุ วิธที ากจิ กรรม

แขวนวัตถใุ ห้น่งิ
แลว้ สังเกตตาแหน่งของหมุดสีเงนิ

ใหอ้ ยใู่ นระดับสายตา
โดยดจู ากรอยบากก่งึ กลางของหมุด

วา่ ตรงท่ีขีดตวั เลขใด

ใบงาน 01
แรงลพั ธ์ทกี่ ระทาตอ่ วัตถุ ตอนท่ี 1

บันทึกผลการทากิจกรรม

ใบงาน 01
แรงลัพธ์ท่ีกระทาต่อวตั ถุ

หน้า 114

ตาราง 1 ขนาดของแรงและแรงลพั ธ์ที่อา่ นได้เมือ่ ดึงถุงทราย
ในแนวดงิ่ ดว้ ยเครอ่ื งชง่ั สปริง

ขนาดของแรงที่อ่านได้จาก ขนาดของแรงท่อี ่านไดจ้ าก
เคร่อื งชั่งสปรงิ 2 อัน (นิวตัน) เครือ่ งชัง่ สปรงิ 1 อัน (นิวตนั )

อันท่ี 1 อนั ท่ี 2 ผลรวม

บทบาทนกั เรยี นปลายทาง บทบาทครปู ลายทาง

1. นกั เรียนทากจิ กรรมและ 1. ครูแจกใบงาน หน้า 114
บันทึกผลลงในใบงาน 2. ครูแนะนาช่วยเหลอื นกั เรยี น
ทากจิ กรรม

ทากิจกรรม

ขนาดของแรงท่อี า่ นไดเ้ ม่ือดงึ ถงุ ทราย
ในแนวดิ่งดว้ ยเครื่องชัง่ สปรงิ 2 อัน

ขนาดของแรงท่อี า่ นไดเ้ ม่ือดงึ ถงุ ทราย
ในแนวดิ่งดว้ ยเครื่องชัง่ สปรงิ 1 อัน

ใบงาน 01
แรงลัพธ์ท่ีกระทาต่อวตั ถุ

หน้า 114

ตาราง 1 ขนาดของแรงและแรงลัพธท์ ีอ่ า่ นไดเ้ มือ่ ดึงถุงทราย
ในแนวดง่ิ ดว้ ยเครอ่ื งช่ังสปริง

ขนาดของแรงที่อ่านได้จาก ขนาดของแรงทีอ่ า่ นได้จาก
เครอ่ื งชั่งสปริง 2 อนั (นิวตนั ) เครอื่ งชัง่ สปริง 1 อนั (นิวตัน)

อันที่ 1 อันที่ 2 ผลรวม

คาตอบข้ึนอยู่กับการทากิจกรรมของนักเรยี น

2.5 2.5 5 5

อภปิ ราย
หลังจากทากจิ กรรม

เม่อื ใชเ้ ครือ่ งชัง่ สปรงิ ทง้ั 2 อัน เกย่ี วหหู ิ้วของถงุ พลาสตกิ
แตล่ ะข้าง มีแรงกระทาต่อถงุ ทรายอยูใ่ นแนวใด
และมที ิศทางเป็นอย่างไร

เครือ่ งชง่ั สปริงทง้ั สองมีแรงกระทา
ตอ่ ถงุ ทรายอยใู่ นแนวดิ่ง

และมีทศิ ทางของแรงขน้ึ เหมอื นกัน

แรงมีขนาดและทิศทางหรือไม่

แรงมีทั้งขนาดและทศิ ทาง

โดยขนาดของแรงบอกได้จากค่า
ที่อา่ นไดจ้ ากเครื่องชง่ั สปรงิ
สว่ นทิศทางของแรงสงั เกต

จากแรงทก่ี ระทาได้โดยตรงตอ่ ถุงทราย

เมือ่ ใชเ้ คร่ืองชงั่ สปริง 2 อนั เกีย่ วหหู วิ้ ของถุงพลาสติกท่มี ี
ถุงทรายบรรจอุ ยู่ แล้วดงึ ขนึ้ ในแนวด่งิ ขนาดของแรงที่อ่านได้

จากเคร่ืองชง่ั สปริงแตล่ ะอนั เทา่ กนั หรือไม่ อยา่ งไร

ขนาดของแรงที่อา่ นไดจ้ ากเครือ่ งช่งั สปรงิ แต่ละอนั อาจจะเท่ากัน
เม่ือดึงเครือ่ งช่งั สปรงิ ท้งั 2 อัน ให้สูงในระดบั เดียวกัน หรือขนาดของ

แรงที่อา่ นไดจ้ ากเคร่อื งช่งั สปรงิ แตล่ ะอนั อาจจะใกล้เคียงกัน
เมือ่ ดึงเคร่ืองช่งั สปริงท้งั 2 อนั ให้สูงในระดบั ตา่ งกัน

แนวของแรงและทิศทางของแรงท่ีใช้ดึงเครอ่ื งชั่งสปรงิ
ท้งั สองอันข้ึนเปน็ อย่างไรเมือ่ เทียบกบั เมื่อใช้เครื่องชงั่ สปริง

อนั เดียวดงึ ถุงทราย

แรงทใ่ี ชด้ งึ มีแนวของแรงและ
ทิศทางของแรงเชน่ เดยี วกนั
คือ อย่ใู นแนวดงิ่ เหมอื นกนั
และมีทิศทางของแรงข้นึ เหมอื นกัน

หากผลรวมของขนาดของแรงท่ีอ่านได้จากการใช้
เครือ่ งช่งั สปรงิ 2 อนั มีคา่ ไม่เท่ากบั ขนาดของแรงท่ีอา่ นได้

จากเครอื่ งช่งั สปริง 1 อัน น่าจะเป็นเพราะเหตใุ ด

1. การดงึ เครอ่ื งชง่ั สปรงิ ทงั้ สองอันไมอ่ ยใู่ นแนวดิ่ง
2. เกดิ จากประสิทธภิ าพของเครอ่ื งช่งั สปริง
3. การอา่ นขนาดของแรงจากเครอ่ื งช่ังสปรงิ
แตล่ ะอนั ไมถ่ กู ตอ้ ง

สรุปกิจกรรม

เม่ือมแี รงหลายแรงกระทาต่อวตั ถใุ นแนวเดยี วกนั

และมีทิศทางเดียวกนั สามารถนาขนาดของแรงหลาย

แรงทอี่ ่านได้นั้นมาบวกกนั ซ่ึงจะมขี นาดเท่ากบั แรง

เพียงแรงเดียวทีก่ ระทาตอ่ วัตถุ

บทเรยี นครั้งต่อไป

แรงลพั ธ์ (2)

ส่ิงทต่ี ้องเตรยี ม

1. ใบงาน 01 แรงลัพธท์ ่ีกระทาตอ่ วัตถุ
2. ใบความรู้ เรือ่ ง แรงลัพธ์

สามารถดาวน์โหลดไดท้ ี่ www.dltv.ac.th