F2 SPSS: BAB 6

TEMA 2 : Penerokaan Unsur dalam Alam

Bidang Pembelajaran Asid dan Alkali

6BAB Acids and Alkalis

Konsep PENTING
IMPORTANT concepts

Sifat asid dan alkali Nilai pH dan rasa/pH value and taste
Properties of acids Sifat mengakis/Corrosiveness
and alkalis Kesan ke atas kertas litmus
Effect on litmus paper
ASID DAN Penunjuk bahan asid
ALKALI dan alkali Kertas litmus/Litmus paper
ACIDS AND Indicators for acids Penunjuk semesta/Universal indicator
ALKALIS and alkalis Metil jingga/Methyl orange
Fenolftalein/Phenolphthalein
Kegunaan asid dan Meter pH/pH meter
alkali
Uses of acids and Sektor pertanian
alkalis Agricultural sector
Sektor perindustrian
Peneutralan Industrial sector
Neutralisation
Asid + Alkali Garam + Air
Aplikasi peneutralan Acid + Alkali Salt + Water
Applications of
neutralisation Pengawalan pH tanah
Control of the pH of the soil

Penggunaan ubat gigi
Use of toothpaste

APAKAH ASID DAN ALKALI?
WHAT ARE ACIDS AND ALKALIS?

Kebanyakan orang berpendapat bahawa asid dan alkali adalah berbahaya. Akan tetapi, asid dan alkali
adalah bahan kimia biasa yang kita gunakan setiap hari. Asid asetik dalam cuka dan magnesium
hidroksida dalam pil gastrik adalah selamat untuk dimakan.
Most people think that acids and alkalis are dangerous. However, acids and alkalis are common
chemicals that we use every day. Acetic acid in vinegar and magnesium hydroxide in gastric pills are safe
to be eaten.

64

NOTA BESTARI

Sifat-sifat Asid Properties of Acids BAB
1. Acids have the following properties:
1. Asid mempunyai sifat-sifat yang berikut: 6
(a) Mempunyai rasa masam (a) Have a sour taste
(b) Mengakis (b) Corrosive
(c) Menukarkan kertas litmus biru kepada merah (c) Change the colour of blue litmus paper to red
(d) Mempunyai nilai pH kurang daripada 7 (d) Have pH values of lower than 7
(e) Bertindak balas dengan logam reaktif seperti (e) React with reactive metals such as magnesium
magnesium dan zink untuk membebaskan gas
hidrogen dan membentuk garam and zinc to release hydrogen gas and form salts
(f) Bertindak balas dengan alkali untuk membentuk (f) React with alkalis to form salt and water
garam dan air (proses peneutralan)
(neutralisation process)
2. Asid hanya menunjukkan sifatnya dengan kehadiran 2. Acids only show their properties in the presence of
air.
water.
3. Limau, cuka dan yogurt adalah contoh-contoh bahan 3. Lemon, vinegar and yogurt are examples of acidic
berasid dalam kehidupan harian.
substances in daily life.
4. Semakin kuat suatu larutan asid, semakin kecil nilai 4. The stronger an acid solution is, the lower will be the
pH asid itu.
pH value of the acid.
Sifat-sifat Alkali
Properties of Alkalis
1. Alkali mempunyai sifat-sifat yang berikut: 1. Alkalis have the following properties:
(a) Mempunyai rasa pahit dan rasa licin
(b) Mengakis (a) Taste bitter and feel slippery
(c) Menukarkan kertas litmus merah kepada biru (b) Corrosive
(d) Mempunyai nilai pH lebih daripada 7 (c) Change the colour of red litmus paper to blue
(e) Bertindak balas dengan asid untuk membentuk (d) Have pH values of higher than 7
garam dan air (proses peneutralan) (e) React with acids to form salt and water

2. Alkali hanya menunjukkan sifatnya dengan kehadiran (neutralisation process)
air. 2. Alkalis only show their properties in the presence of

3. Peria, ubat gigi dan sabun adalah contoh-contoh water.
bahan beralkali dalam kehidupan harian. 3. Bitter gourd, toothpaste and soap are examples of

4. Semakin kuat suatu larutan alkali, semakin besar nilai alkaline substances in daily life.
pH alkali itu. 4. The stronger an alkali solution is, the higher will be

Peneutralan the pH value of the alkali.
Neutralisation
1. Peneutralan ialah tindak balas yang berlaku antara 1. Neutralisation is the reaction that occurs between an
asid dengan alkali untuk menghasilkan garam dan air.
acid and an alkali to produce salt and water.
2. Persamaan perkataan di bawah mewakili tindak balas 2. The word equation below represents the neutralisation
peneutralan antara asid dengan alkali.
reaction between an acid and an alkali.
Asid + alkali garam + air
Acid + alkali salt + water
3. Pada takat neutral, semua asid bertindak balas 3. At the neutralisation point, all the acid completely
lengkap dengan alkali. Larutan yang terbentuk tidak
menunjukkan sifat asid atau alkali dan mempunyai reacts with the alkali. The solution formed does not
nilai pH 7. show acidic or alkaline properties and has a pH value
of 7.
4. Kaedah pencampuran asid dengan alkali menggunakan 4. The method of mixing an acid with an alkali using a
buret untuk mencapai takat neutral dikenal sebagai burette to achieve the neutralisation point is known as
kaedah pentitratan. the titration method.
5. The concepts of neutralisation are applied in daily
5. Konsep peneutralan diaplikasikan dalam kehidupan life such as the use of toothpaste, fabric softener,
harian seperti penggunaan ubat gigi, pelembut fabrik, hair conditioner, control of the pH of the soil and
perapi rambut, mengawal pH tanah dan meneutralkan neutralisation of industrial waste.
bahan buangan industri.

Nota Grafik

65

6.1 EKSPERIMEN Standard Kandungan Tarikh:
6.1 Sifat asid dan alkali
KBAT INKUIRI PBD
Sifat-sifat asid dan alkali Penemuan

The properties of acids and alkalis Inkuiri
Buku teks m/s 126 – 128

Tujuan Mengkaji sifat-sifat asid dan alkali
To study the properties of acids and alkalis

Bahan dan Jus limau nipis, asid hidroklorik cair dan pekat, larutan natrium hidroksida cair dan pekat,
Radas jus peria, zink, kertas turas, kertas litmus biru dan merah, kayu uji, mancis, kertas pH,
carta pH, tabung uji, penitis, piring Petri
Lime juice, concentrated and dilute hydrochloric acid, concentrated and dilute sodium
hydroxide solution, bitter gourd juice, zinc, filter paper, red and blue litmus papers, wooden
splinter, lighter, pH paper, pH chart, test tube, dropper, Petri dish

Prosedur 1 Jalankan aktiviti yang ditunjukkan dalam jadual di bawah.
Carry out the activities shown in the table below.

2 Catat pemerhatian anda dan nyatakan sifat-sifat asid dan alkali.
Record your observations and state the properties of an acid and alkali.

Pemerhatian Aktiviti Pemerhatian Sifat-sifat
Activities Observations Properties

A. Rasa/Taste Jus limau berasa Asid berasa masam .

Rasa sedikit jus limau nipis masam . Alkali berasa pahit .

BAB dengan lidah anda. Jus peria berasa Acids taste sour .
Rasa sedikit jus peria dengan pahit . Alkalis taste bitter .
lidah anda.
The lime juice tastes
6 Taste some lime juice with your sour .
tongue.

Taste some bitter gourd juice The bitter gourd juice

with your tongue. tastes bitter .

B. Sifat mengakis Asid dan alkali pekat Asid dan alkali pekat
Corrosive property bersifat mengakis .
(Demonstrasi guru/ membentuk Concentrated acids and
Teacher’s demonstration) alkalis are corrosive .
lubang di atas
Asid atau alkali pekat PERINGATAN
Concentrated kertas turas.
acid or alkali Berhati-hati semasa
Concentrated acid mengendalikan asid
Kertas turas dan alkali pekat yang
Filter paper and alkali form mengakis.
Be careful while
holes on the handling concentrated
acids and alkalis which
filter paper. are corrosive.

Titiskan setitik asid dan alkali
pekat ke atas sehelai kertas turas
di atas jubin putih.
Drip a drop of concentrated acid
and alkali on a piece of filter paper
on a white tile.

C. Kesan ke atas kertas litmus Asid hidroklorik: Asid menukarkan
Effect on litmus paper Hydrochloric acid:
kertas litmus

Kertas litmus biru Kertas litmus merah • Menukarkan kertas biru kepada
Blue litmus paper Red litmus paper
litmus biru merah . Alkali

kepada merah . menukarkan kertas

Asid/Alkali Turns blue litmus merah
Acid/Alkali
litmus paper kepada biru .
Piring Petri
Petri dish red . Acids turn blue

litmus paper red .

66

Aktiviti Pemerhatian Sifat-sifat
Activities Observations Properties

Celupkan satu hujung kertas Larutan natrium Alkalis turn red
litmus merah dan biru ke dalam litmus paper blue .
asid hidroklorik cair dan larutan hidroksida:
natrium hidroksida cair di dalam
piring Petri yang berasingan. Sodium hydroxide
Dip one end of a red litmus
paper and a blue litmus paper solution:
into dilute hydrochloric acid and
dilute sodium hydroxide solution • Menukarkan kertas
in separate Petri dishes.
litmus merah

kepada biru .

Turns red

litmus paper

blue .

D. Nilai pH Asid hidroklorik: Asid mempunyai
pH value Hydrochloric acid:
pH 1 – 2 . nilai pH kurang
Celupkan satu hujung kertas pH
ke dalam asid hidroklorik cair Larutan natrium daripada 7.
dan larutan natrium hidroksida hidroksida:
dalam Aktiviti C. Bandingkan Sodium hydroxide Alkali mempunyai
warna pada kertas pH dengan solution:
carta pH. pH 13 – 14 . nilai pH lebih
Dip one end of a pH paper into
dilute hydrochloric acid and daripada 7.
dilute sodium hydroxide solution
in Activity C. Compare the colour Acids have a pH value
on the pH papers with the pH chart.
of less than 7. BAB

Alkalis have a pH

value of more 6

than 7.

E. Tindak balas dengan logam Asid hidroklorik: Asid bertindak balas
Reaction with a metal dengan logam dan
Hydrochloric acid: membebaskan gas
Kayu uji bernyala
Burning wooden Bunyi ‘pop’ hidrogen .
splinter Alkali tidak
kedengaran. bertindak balas dengan
Zink Asid/Alkali logam.
Zinc Acid/Alkali A ‘pop’ sound is Acids react with metals
and produce hydrogen
• Masukkan zink ke dalam heard. gas.
tabung uji yang masing-masing Alkalis do not react
berisi asid hidroklorik cair dan Larutan natrium with metals.
larutan natrium hidroksida. hidroksida:
Put zinc into a test tube Sodium hydroxide
containing dilute hydrochloric solution:
acid and sodium hydroxide
solution respectively. Tiada perubahan
pada kayu uji menyala.
• Dekatkan kayu uji bernyala
pada mulut tabung uji. No change
Bring a burning wooden on the burning wooden
splinter near to the mouth of splinter.
the test tube.

Perbincangan 1 Berdasarkan persamaan umum yang diberi, lengkapkan persamaan perkataan
di bawah. TP2
Based on the given general equation, complete the word equations below.

Logam + asid garam + hidrogen
Metal + acid salt + hydrogen

67

(a) Zink + asid hidroklorik zink klorida + hidrogen
Zinc + hydrochloric acid zinc chloride hydrogen

(b) Magnesium + asid sulfurik magnesium sulfat + hidrogen
Magnesium + sulphuric acid magnesium sulphate hydrogen

(c) Ferum + asid nitrik ferum nitrat + hidrogen
Ferum + nitric acid ferum nitrate hydrogen

2 Kaji pertuturan di bawah./Study the conversation below. TP3/KBAT

Ali: Bagaimanakah kamu tahu nanas Apakah jawapan Lim?
dan belimbing ialah buah yang What is Lim's answer?
bersifat asid? Nanas dan belimbing mempunyai
How do you know that pineapple
and starfruit are acidic? rasa masam .
Pineapple and starfruit have a
Lim:
sour taste .

3 Tandakan ( ✓ ) bahan yang bersifat alkali. Berikan satu sebab. TP2
Tick ( ✓ ) the substance that has alkaline properties. Give one reason.

BAB ✓ Sabun/Soup Buah kiwi Tomato/Tomato
Kiwi fruits

6 Sebab/Reason: adalah licin dan mempunyai rasa pahit .
Sabun feels slippery .
Praktis and tastes bitter
Kendiri The soap
Kesimpulan
4 Satu aktiviti dijalankan untuk mengkaji peranan air ke atas sifat alkali.
An activity is carried out to study the role of water on the properties of an alkali.

Piring penyejat Kertas litmus merah
Evaporating Red litmus paper
dish
Serbuk sabun kering
Dry soap powder

(a) Apakah yang dapat diperhatikan pada kertas litmus merah? TP2
What can be observed on the red litmus paper?
Tiada perubahan/No change

(b) Beri satu sebab bagi jawapan anda di 4(a). TP2 .
Give one reason for your answer in 4(a).
Kertas litmus merah tidak berubah kerana serbuk sabun kering .
The red litmus paper does not change because the soap powder is dry

1 Asid boleh didefinisikan secara operasi sebagai bahan kimia yang menukarkan
kertas litmus biru lembap menjadi merah dan mempunyai nilai pH
kurang daripada 7.
An acid can be defined operationally as a chemical substance which changes the colour
of damp blue litmus paper to red and has a pH value less
than 7.

2 Alkali boleh didefinisikan secara operasi sebagai bahan kimia yang menukarkan
kertas litmus merah lembap menjadi biru dan mempunyai nilai pH
lebih daripada 7.
An alkali can be defined operationally as a chemical substance which changes the colour
of damp red litmus paper to blue and has a pH value of more
than 7.

68

Tarikh:

6.2 EKSPERIMEN Bahan berasid dan bahan beralkali PBD
INKUIRI Penemuan
KBAT Acidic and alkaline substances
Inkuiri
Tujuan
Buku teks m/s 128 – 132

Mengenal pasti bahan berasid dan bahan beralkali dalam kehidupan harian.
To determine acidic and alkaline substances in daily life.

Bahan dan Cuka, nanas, air suling, ubat gigi, penunjuk semesta, metil jingga, fenolftalein, meter pH,
Radas tabung uji, penitis, rak tabung uji
Vinegar, pineapple,, distilled water, toothpaste, universal indicator, methyl orange,
phenolphthalein, pH meter, test tube, dropper, test tube rack

Prosedur 1 Tambahkan beberapa titik penunjuk semesta ke dalam larutan dan goncangkan tabung
Pemerhatian uji. Catatkan pemerhatian.
Add a few drops of universal indicator to the solution and shake the test tube. Record
the observations.

2 Ulang langkah 1 menggunakan metil jingga, fenolftalein dan uji dengan meter pH.
Repeat step 1 using the methyl orange, phenolphthalein and test with pH meter.

Penunjuk/Indicator

Bahan Metil Meter Asid, Alkali
Substance jingga atau
Semesta Methyl Fenolftalein pH
Universal orange Neutral
Praktis Phenolphthalein pH Acid, Alkali
Kendiri or Neutral
meter BAB

Cuka Jingga Merah Tidak berwarna 3 Asid 6
Vinegar Orange Red Colourless Acid

Nota Nanas Jingga Merah Tidak berwarna 4 Asid
Ekstra Pineapple Orange Red Colourless 8 Acid

Ubat gigi Hijau tua Kuning Merah jambu Alkali
Toothpaste Dark green Yellow Pink Alkali

Air suling Hijau Jingga Tidak berwarna 7 Neutral
Orange Colourless Neutral
Distilled water Green

Pencuci Biru muda Jingga Merah jambu 12 Alkali
pinggan Light blue Orange Pink Alkali
Dishwasher

Perbincangan (Jawapan murid/Student's answer)
1 Padankan jenis asid dan alkali dengan kegunaannya. TP1

Match the types of acids and alkalis with their uses.

(a) Minuman ringan/Soft drinks • • Asid sulfurik/Sulphuric acid
(b) Minuman bergas/Carbonated
• • Asid tartaric/Tartaric acid
drinks • Asid sitrik/Citric acid
(c) Jus buah-buahan/Fruit juices • • Asid karbonik/Carbonic acid
(d) Bateri kereta/Car batteries • • Cuka/Vinegar
(e) Jeruk/Pickles • • Magnesium hidroksida
(f) Sabun mandi/Soap •
(g) Baja/Fertilisers • Magnesium hydroxide
(h) Pil antasid (gastrik)/Antacid
• • Ammonia/Ammonia
pills (gastric)
• Natrium hidroksida
Sodium hydroxide

Kesimpulan Terdapat bahan berasid , neutral dan beralkali dalam kehidupan harian.
There are acidic , neutral and alkaline substances in daily life.

69

Tarikh:

6.3 EKSPERIMEN Nilai pH dan kekuatan asid dan alkali PBD
INKUIRI Penemuan
KBAT pH values and the strength of acids and alkalis
Inkuiri
Tujuan
Buku teks m/s 130 – 131

Mengkaji hubungan antara nilai pH dengan kekuatan asid dan alkali

To study the relationship between the pH values and the strength of acids and alkalis

Bahan dan Asid hidroklorik, larutan natrium hidroksida, asid etanoik, larutan ammonia, larutan garam
Radas biasa, kertas pH, carta pH, tabung uji, rak tabung uji
Hydrochloric acid, sodium hydroxide solution, ethanoic acid, ammonia solution, common
salt solution, pH paper, pH chart, test tube, test tube rack

Prosedur 1 Uji asid hidroklorik dalam tabung uji dengan kertas pH.
Video Test hydrochloric acid in the test tube with a pH paper.

2 Perhatikan perubahan warna pada kertas pH dan bandingkan dengan carta pH untuk
menentukan nilai pH.
Observe the colour change on the pH paper and compare it with a pH chart to determine
the pH value.

3 Langkah 1 dan 2 diulang menggunakan larutan-larutan dalam jadual.
Steps 1 and 2 are repeated using the solutions in the table.

4 Kenal pasti jenis larutan/Identify the types of solutions:

Asid kuat Asid lemah Alkali kuat Alkali lemah Larutan neutral
Strong acid Weak acid Strong alkali Weak alkali Neutral solution

BAB Pemerhatian Larutan Asid Larutan natrium Asid Larutan Larutan
Solutions hidroklorik hidroksida etanoik ammonia garam biasa
6 Hydrochloric Sodium Ethanoic Ammonia Common
Nilai pH acid hydroxide solution acid solution salt solution
pH values
Jenis 1 14 4 10 7
larutan
Types of Asid kuat Alkali kuat Asid Alkali Larutan
solutions Strong acid Strong alkali lemah lemah neutral
Weak acid Weak Neutral
alkali solution

(Jawapan murid/Student's answer)

Perbincangan 1 Isi di dalam petak dengan perkataan ‘asid’, ‘alkali’ dan ‘neutral’ berdasarkan skala pH.
Fill in the boxes with the words ‘acid’, ‘alkali’ and ‘neutral’ based on the pH scale. TP2

Skala pH
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 pH scale

Semakin kuat Semakin kuat
Stronger Stronger

Asid Neutral Alkali
Acid Neutral Alkali

Kesimpulan 2 Nyatakan hubungan antara kekuatan asid dan alkali dengan nilai pH. Pilih jawapan
yang betul./State the relationship between the strength of acids and alkalis and pH
values. Choose the correct answers. TP2
Semakin kuat suatu asid, semakin (kecil, besar) nilai pH manakala semakin kuat suatu
alkali, semakin (kecil, besar) nilai pH.
The stronger an acid, the (smaller, greater) its pH value while the stronger an alkali,
the (smaller, greater) its pH value.

Asid kuat mempunyai nilai pH yang lebih kecil manakala alkali kuat mempunyai
nilai pH yang lebih besar .
A strong acid has a smaller pH value while a strong alkali has a greater pH
value.

70

Standard Kandungan Tarikh:
6.2 Peneutralan

6.4 EKSPERIMEN Tindak balas peneutralan PBD
INKUIRI Penemuan
KBAT Neutralisation reaction
Inkuiri
Tujuan
Buku teks m/s 133 – 135

Mengkaji tindak balas peneutralan antara asid hidroklorik cair dengan larutan natrium
hidroksida
To study the neutralisation reaction between dilute hydrochloric acid and sodium hydroxide
solution

Bahan dan Asid hidroklorik cair, larutan natrium hidroksida, fenolftalein, buret, kaki retort, pipet,
Radas kelalang kon 250 ml, jubin putih
Prosedur Dilute hydrochloric acid, sodium hydroxide solution, phenolphthalein, burette, retort stand,
pipette, 250 ml conical flask, white tile

1 Isi asid hidroklorik cair ke dalam buret. Buret Kaki retort
Fill dilute hydrochloric acid into a burette. Burette Retort
stand
2 Catat bacaan awal buret. Asid hidroklorik cair
Record the initial reading of the burette. Dilute hydrochloric acid

3 Sukat 25 ml larutan natrium hidroksida Larutan natrium hidroksida +
dengan menggunakan pipet dan masukkan fenolftalein
ke dalam sebuah kelalang kon. Sodium hydroxide solution +
Measure 25 ml of sodium hydroxide solution phenolphthalein
by using a pipette and pour it into a conical
flask.

4 Tambahkan beberapa titik fenolftalein ke Jubin putih BAB
dalam larutan natrium hidroksida dan White tile
goncangkannya.
Add a few drops of phenolphthalein into the 6
sodium hydroxide solution and shake the flask.

5 Titiskan asid hidroklorik cair dari buret ke dalam campuran dalam kelalang kon
sambil menggoncangnya secara perlahan-lahan sehingga warna fenolftalein berubah
daripada merah jambu kepada tidak berwarna.
Add dilute hydrochloric acid from the burette into the mixture in the conical flask and
swirl it until the phenolphthalein turns from pink to colourless.

6 Catat bacaan akhir buret./Record the final reading of the burette.

Keputusan = 0 ml

Bacaan awal buret/Initial reading of burette

Bacaan akhir buret/Final reading of burette = 25 ml

Isi padu asid hidroklorik cair/Volume of dilute hydrochloric acid = 25 ml

(Jawapan murid/Student’s answer)

Perbincangan 1 Apakah kaedah yang digunakan dalam aktiviti ini? TP1
What is the method used in this activity?
Pentitratan/Titration

2 Namakan proses yang berlaku apabila asid bertindak balas dengan alkali. TP1
Name the process that takes place when an acid reacts with an alkali.
Peneutralan/Neutralisation

3 Apakah fungsi fenolftalein? TP2
What is the function of phenolphthalein?

Untuk menunjukkan campuran dalam kelalang kon adalah neutral .
.
To indicate that the mixture in the conical flask is neutral

4 Tulis persamaan perkataan untuk mewakili tindak balas antara asid dengan alkali.
Write a word equation to represent the reaction between an acid and an alkali. TP2

Asid/Acid + alkali/alkali garam/salt + air/water

71

5 Lengkapkan persamaan perkataan bagi setiap tindak balas antara asid dengan
alkali. TP2
Complete the word equation for each reaction between an acid and an alkali.

(a) Asid hidroklorik + natrium hidroksida natrium klorida + air
Hydrochloric acid sodium hydroxide sodium chloride water

(b) Asid sulfurik + natrium hidroksida natrium sulfat + air
sodium sulphate water
Sulphuric acid sodium hydroxide

(c) Asid nitrik + kalium hidroksida kalium nitrat + air
Nitric acid potassium hydroxide
potassium nitrate water

6 Lengkapkan jadual untuk menerangkan aplikasi peneutralan dalam kehidupan harian.
Complete the table to explain the application of neutralisation in everyday life. TP2

Asid/Acid/Acidic Alkali/Alkali/Alkaline Keasidan/Acidity

(a) (b) (c)

BAB Alkali dalam Asid lemah Keasidan tanah

pil antasid (gastrik) seperti cuka dan air dikurangkan

6 meneutralkan meneutralkan sengatan dengan mencampurkan
asid dalam
tebuan yang bersifat kapur mati yang bersifat

perut. alkali . alkali .

The alkali in A weak acid The acidity

antacid pills (gastric) such as vinegar of soil and water are

neutralises the neutralises a wasp sting reduced by adding
acid in the that is alkaline . slaked lime that
is alkaline .
stomach.

(d) (e) (f)

Praktis Perapi rambut yang Sengatan lebah atau Alkali lemah dalam
Kendiri bersifat asid gigitan semut yang ubat gigi meneutralkan
meneutralkan syampu bersifat asid dapat
Kesimpulan yang bersifat alkali dineutralkan dengan asid yang
untuk melembutkan menyapu losyen yang dihasilkan oleh bakteria
rambut. bersifat alkali . di dalam mulut.
The acidic hair Bee stings or ant bites The weak alkali
conditioners neutralise that are acidic can in a toothpaste
shampoos that are be neutralised by neutralises the
applying alkaline
alkaline to soften the lotions. acid produced
hair. by bacteria in the mouth.

Peneutralan ialah proses yang berlaku apabila asid bertindak balas
reacts with an
dengan alkali untuk membentuk garam dan air sahaja.

Neutralisation is the process that takes places when an acid

alkali to form a salt and water only.

72

6PT3 PRAKTIS PENGUKUHAN KOMPONEN
PP

Arahan: Jawab semua soalan. 2 Berikut merupakan empat 3 Antara yang berikut, yang
Instructions: Answer all questions. jenis bahan, P, Q, R dan S. manakah ciri-ciri asid?
The following are four types of Which of the following is the
Bahagian A/Section A substance, P, Q, R and S. characteristics of acid?
I Mengakis
1 Gas yang dibebaskan dalam P – Ubat gigi/Toothpaste Corrosive
rajah di bawah menghasilkan Q – Detergen/Detergent II Masam
bunyi ‘pop’ apabila diuji R – Cuka/Vinegar Sour
dengan kayu uji bernyala. S – Tomato/Tomato III pH lebih daripada 7
The gas released in the diagram pH more than 7
below gives a ‘pop’ sound when Antara bahan berikut, yang IV Pahit
tested with a burning wooden manakah mempunyai nilai pH Bitter
splinter. yang lebih daripada 7? A I dan II
Which of the following substances I and II
Larutan X Kayu uji bernyala has have a pH value of above 7? B III dan IV
Solution X Lighted wooden A S sahaja III and IV
splinter C II and III
S only II dan III
Pita magnesium B P dan Q D I dan IV
Magnesium tape I and IV
P and Q
Rajah 1/Diagram 1 C Q and R BAB

Berapakah nilai pH yang Q and R 6
mungkin bagi larutan X? D P, Q dan S
What is the most likely pH value
of solution X? P, Q and S
A2 B7
C 9 D 12

Bahagian B/Section B

1 (a) Tuliskan jenis bahan sama ada “Berasid” atau “Beralkali” dalam petak yang disediakan.
Write the types of substance whether it is “Acidic” or “Alkaline” in the box provided.

Bahan/Substance Jenis bahan/Type of substance
(i) Air kapur/Limewater
(ii) Jeruk/Pickle Beralkali/Alkaline

Berasid/Acidic

[2 markah/2 marks]

(b) Beberapa titik penunjuk dititiskan ke dalam larutan cuka. Lengkapkan jadual di bawah dengan memilih
warna penunjuk yang betul.
A few drops of indicator is dripped into a vinegar solution. Complete the table below by selecting the correct
indicator colour.

Merah Tidak berwarna Jingga
Red Colourless Orange

Penunjuk/Indicator Warna/Colour
(i) Fenolftalein
Tidak berwarna
Phenolphthalein Colourless
(ii) Metil jingga
Merah
Methyl orange Red

73 [2 markah/2 marks]

Bahagian C/Section C
2 (a) Ramesh menguji gas yang dibebaskan dalam Rajah 2.1 dengan kayu uji bernyala.
Ramesh tested the gas released in Diagram 2.1 with a burning wooden splinter.

Kayu uji bernyala
Burning wooden splinter

Larutan X Pita magnesium Praktis
Solution X Magnesium tape Formatif

Rajah 2.1/Diagram 2.1

(i) Nyatakan dua pemerhatian yang dapat dicatat dalam aktiviti ini. TP2
State two observations that can be recorded in this activity.
1. Gelembung-gelembung gas terhasil./Gas bubbles are produced.
2. Bunyi ‘pop’ kedengaran./A ‘pop’ sound is heard.

[2 markah/2 marks]

BAB (ii) Apakah gas yang terbebas?/What is the gas released? TP2 [1 markah/1 mark]
Hidrogen/Hydrogen

6 (iii) Cadangkan nilai pH yang mungkin bagi larutan X. TP2

Suggest a possible pH value of solution X.
Kurang daripada 7/Lower than 7

[1 markah/1 mark]

(iv) Cadangkan satu contoh larutan X./Suggest one example of solution X. TP2
Asid hidroklorik/Hydrochloric acid

[1 markah/1 mark]

(v) Daripada jawapan anda di 2(a)(iv), tulis satu persamaan perkataan bagi mewakili tindak balas antara
magnesium dengan larutan X. TP2
From your answer in 2(a)(iv), write a word equation to represent the reaction between magnesium and
solution X.
Magnesium + asid hidroklorik → magnesium klorida + hidrogen

Magnesium + hydrochloric acid → magnesium chloride + hydrogen

[2 markah/2 marks]
(b) Seorang suri rumah tangga menggunakan tin aluminium yang ditunjukkan dalam Rajah 2.2 untuk

menyimpan cuka.
A housewife used the aluminium can shown in Diagram 2.2 to keep vinegar.

Selepas beberapa lama, didapati bahawa cuka itu telah rosak. Berikan sebab.
After sometime, it is found that the vinegar is spoilt. Give a reason. TP3/Mengaplikasi
Aluminium ialah logam. Aluminium bertindak balas dengan cuka (asid) untuk

membentuk garam dan membebaskan gas hidrogen.

Aluminium is a metal. Aluminium reacts with vinegar (an acid) to form a salt and

releases hydrogen gas.

Rajah 2.2/Diagram 2.2 [3 markah/3 marks]

74