หน่วยการเรียนรู้ที่9 การค้าและการลงทุนระหว่างประเทศ

9หน่วยการเรยี นรทู้ ี่

การค้าและการลงทุนระหวา่ งประเทศ

สาระการเรยี นรแู้ กนกลาง
• การค้าและการลงทุนระหวา่ งประเทศ
• สาเหตุและวธิ ีการกดี กนั ทางการคา้ ในการคา้ ระหว่างประเทศ

?ทาไมตอ้ งมกี ารค้าระหวา่ งประเทศ

การคา้ ระหวา่ งประเทศไทย

สภาพภูมิประเทศและภมู ิอากาศทแ่ี ตกต่างกัน เชน่ ประเทศทตี่ ั้งอยู่
ในเขตรอ้ นขึน้ ผลติ สินค้าประเภทข้าว มันสาปะหลัง ข้าวโพด ไดม้ าก
ก็จะนาไปจาหน่ายและแลกเปลีย่ นกับสนิ ค้าของประเทศในเขตหนาวและ
เขตอบอนุ่ เช่น แอปเปิล เชอรร์ ่ี ลกู แพร์

การมแี ละการขาดแคลนทรพั ยากรธรรมชาตทิ แี่ ตกต่างกนั
เชน่ บางประเทศมีแรม่ าก บางประเทศมีน้ามันมาก บางประเทศ
มปี า่ ไม้มาก จึงนาทรพั ยากรทีม่ มี ากไปจาหนา่ ยและซ้ือทรพั ยากร
ทีข่ าดแคลนมาใช้

การค้าระหวา่ งประเทศไทย

เทคโนโลยีและความชานาญในการผลติ ทต่ี ่างกนั เชน่ ประเทศ
ญ่ีปนุ่ มคี วามชานาญในการผลติ รถยนต์ กล้องถ่ายรปู รวมถงึ เคร่ืองใช้
ไฟฟา้ ประเทศไทยจงึ ตอ้ งนาเขา้ สนิ คา้ เหลา่ น้ีจากประเทศญป่ี ุ่น

ความแตกตา่ งดงั กล่าวข้างตน้ เป็นข้อจากัดท่ีทาให้แต่ละ
ประเทศต้องมีการคา้ ขายสินค้าระหวา่ งกนั เนื่องจากแต่ละ
ประเทศไมส่ ามารถผลติ สนิ คา้ ทกุ ชนิดท่ีตอ้ งการได้เองท้ังหมด
หรือผลติ ไดแ้ ต่คณุ ภาพไม่ดพี อ

การคา้ ระหว่างประเทศไทย

สถานะการค้าระหว่างประเทศของไทย ประเทศไทยเป็นประเทศทีม่ ี
เศรษฐกิจแบบเปดิ มาเป็นเวลานาน และยอมรับให้มกี ารคา้ เสรี
ทง้ั ภายในประเทศและตา่ งประเทศค่อนขา้ งมาก ในปัจจุบันการค้า
ระหวา่ งประเทศของไทยถือวา่ มกี ารขยายตวั ทส่ี งู ทั้งด้านการสง่ ออก
สนิ ค้าและการนาเขา้ สินค้าจากตา่ งประเทศ

เศรษฐกจิ แบบเปิด ระบบเศรษฐกจิ ทีม่ ีการติดต่อและทาธุรกรรมกับโลก
ภายนอกทง้ั ในรปู การค้า การบริการ และการเงนิ เชน่ การส่ังสนิ ค้าและ
วตั ถดุ บิ จากตา่ งประเทศมาใช้ในการผลิต และอปุ โภคบรโิ ภค การส่ง
สินค้าออกไปยังตา่ งประเทศ หรือการก้ยู มื เงินมาใช้ในการสร้าง
สาธารณปู โภคของภาครฐั

การค้าระหว่างประเทศไทย

การคา้ ระหวา่ งประเทศไทย

สถานะการคา้ ระหว่างประเทศไทย

ประเทศไทยเป็นประเทศทีม่ เี ศรษฐกจิ แบบเปิดมาเปน็ เวลานาน และยอมรับให้
มกี ารค้าเสรีท้งั ภายในประเทศและตา่ งประเทศค่อนข้างมาก ในปัจจุบนั การคา้
ระหวา่ งประเทศของไทยถือวา่ มีการขยายตัวทส่ี ูง ทงั้ ด้านการสง่ ออกสินคา้ และ
การนาเขา้ สนิ คา้ จากตา่ งประเทศ

การค้าระหว่างประเทศไทย

สถานะการค้าระหวา่ งประเทศไทย

โครงสร้างสนิ ค้าส่งออกของไทย ตลาดสง่ ออกสาคัญของไทย

1 สนิ คา้ อุตสาหกรรม 79.2% จีน
2 สินค้าเกษตร 9.2% สหรัฐอเมรกิ า
3 สนิ ค้าอุตสาหกรรมการเกษตร 7.2%
4 สินคา้ แร่และเช้ือเพลงิ 4.4% ญี่ปุ่น
มาเลเซีย
ท่มี าข้อมลู : http://www2.ops3.moc.go.th กระทรวงพาณชิ ย์ พ.ศ. 2561 ฮ่องกง

การค้าระหวา่ งประเทศไทย

5 อันดับ สินค้าสง่ ออกสาคัญของไทย

1 รถยนต์และส่วนประกอบ 927.5 พันลา้ นบาท
2 คอมพวิ เตอรแ์ ละส่วนประกอบ 633.1 พนั ล้านบาท
3 อญั มณีและเครอ่ื งประดับ 383.9 พันลา้ นบาท
4 ผลติ ภัณฑย์ าง 353.4 พันลา้ นบาท
5 เม็ดพลาสตกิ 330.1 พนั ล้านบาท

ท่ีมาข้อมลู : http://www2.ops3.moc.go.th กระทรวงพาณิชย์ พ.ศ. 2561

การค้าระหว่างประเทศไทย

โครงสรา้ งสนิ คา้ นาเข้าของไทย ตลาดส่งออกสาคญั ของไทย

1 สินคา้ วตั ถุดิบและกง่ึ จีน
สาเรจ็ รปู 40.3% ญีป่ ุ่น
สหรฐั อเมรกิ า
2 สินค้าทนุ 25.8%

3 สินค้าเช้อื เพลิง 16.6%

4 สินค้าอปุ โภคบริโภค 11.1%

5 ยานพาหนะและอุปกรณข์ นสง่ 5.9%

6 อาวุธ ยุทธปัจจยั 0.3%

ทม่ี าขอ้ มูล : http://www2.ops3.moc.go.th กระทรวงพาณชิ ย์ พ.ศ. 2561

การคา้ ระหว่างประเทศไทย

5 อันดบั สินค้านาเขา้ สาคญั ของไทย

1 นา้ มนั ดิบ 874.2 พนั ลา้ นบ้าน
2 เครอ่ื งจกั กลและสว่ นประกอบ 671.5 พันล้านบาท
3 เคร่ืองจกั รไฟฟา้ และสว่ นประกอบ 622.3 พันล้านบาท
4 เคมีภัณฑ์ 541.8 พันลา้ นบาท
5 เครอื่ งเพชรพลอย 485 พนั ล้านบาท

ทมี่ าข้อมลู : http://www2.ops3.moc.go.th กระทรวงพาณชิ ย์ พ.ศ. 2561

การค้าระหวา่ งประเทศไทย

ดลุ การค้าของไทย

ดุลการค้า หมายถึง บญั ชีทแี่ สดงถงึ มูลค่าของสินค้าเข้ากบั มูลค่าสนิ คา้ ออกของประเทศ ดงั น้ี
ถา้ ประเทศไทยสง่ สินคา้ ออกเป็นมูลคา่ เท่ากบั สนิ ค้าเขา้ เรยี กว่า "ดุลการค้าสมดลุ "
ถา้ ประเทศไทยส่งสินค้าออกเป็นมลู คา่ สูงกวา่ มูลค่าสินคา้ เข้า เรยี กว่า "ดลุ การค้าเกนิ ดุล"
ถ้าประเทศไทยสง่ สนิ ค้าออกเปน็ มูลคา่ น้อยกว่ามูลคา่ สินคา้ เข้า เรียกว่า "ดลุ การค้าขาดดุล"

การค้าระหวา่ งประเทศไทย

นโยบายการค้าระหวา่ งประเทศ

นโยบายการคา้ คุม้ กนั นโยบายการคา้ เสรี (Free Trade Policy)
(Productive Trade Policy) เป็นนโยบายทเ่ี ปิดโอกาสใหม้ กี ารค้าได้โดย
เป็นนโยบายท่ีรฐั เข้าไปแทรกแซง เพ่ือ เสรปี ราศจากข้ออุปสรรคใด ๆ ไม่ว่าจะเป็น
คมุ้ ครองอตุ สาหกรรมต่าง ๆ ในประเทศที่ มาตรการทางดา้ นภาษศี ลุ กากรหรอื
ต้องการปกป้องดว้ ยการใช้มาตรการทั้งด้าน มาตรการที่ไมใ่ ช่ภาษศี ุลกากร เพ่ือเปิด
ภาษีศุลกากรและมาตรการที่ไม่ใช่ภาษี โอกาสให้ภาคเอกชนสามารถนาสินค้าเขา้
ศุลกากร รวมท้ังมาตรการจากัดในรปู แบบ หรือสง่ สินค้าออกโดยไมม่ ขี อ้ จากดั
อนื่ ๆ เชน่ การห้ามโฆษณา

การกีดกันทางการคา้ ในการคา้ ระหว่างประเทศ

วตั ถุประสงค์ในการกาหนดมาตรการ

1.เพอ่ื ปกปส้อินคา้งนาเอข้า ุตสาหกรรมภายในประเทศ
2.เพื่อปอ้ งกันการขาดดุลการคา้

สินค้านาเขา้ 3.เพ่อื รกั ษาแหลง่ ภาษขี องรฐั บาล
4.เพอ่ื ควบคมุ มาตรฐานและคณุ ภาพสนิ คา้

สินคา้ นาเขา้

การกีดกนั ทางการคา้ ในการค้าระหว่างประเทศ

นโยบายการคา้ คุ้มกัน

ศุลกากร จดั เก็บภาษนี าเข้า-สง่ ออก

สินคา้ นาเข้า

มาตรการภาษี มาตรการภาษี
ศลุ กากร ศุลกากร

สนิ คา้ นาเข้า กาแพงภาษี

รัฐบาลกาหนดเพือ่ คมุ้ กัน
ธุรกิจภายในประเทศ

สนิ คา้ นาเขา้

การกีดกนั ทางการค้าในการคา้ ระหว่างประเทศ

มาตรการดา้ นภาษศี ลุ กากร

สินคา้ นาเข้า

ภาษีศุลกากรภาษศี ลุ กากร หมายถึง เงนิ ทรี่ ัฐบาลเรยี กเก็บจากสนิ ค้า เมื่อ
มาตรการภาษี มีการนาสินค้าผา่ นเขตแดนของประเทศ การเรยี กเกบ็ ภาษจี งึ ทาได้ทง้ั จาก

ศุลกากร การสาเขา้ สนิ ค้าผ่านเขตแดน ที่เรยี กวา่ "ภาษนี าเขา้ " และการส่งออก
สนิ ค้าผา่ นเขตแดนหรอื ท่เี รยี กว่า "ภาษีส่งออก"

สนิ คา้ นาเข้า

สินค้านาเขา้

การกดี กนั ทางการคา้ ในการคา้ ระหว่างประเทศ

มาตรการด้านภาษีศลุ กากร

สนิ ค้านาเขา้

มาตรการดา้ นภาษี เปน็ มาตรการด้ังเดมิ ท่ปี ระเทศผนู้ าเขา้ และส่งออก
มาตรการภาษี ใชเ้ พือ่ หารายไดเ้ ขา้ รัฐ ในขณะเดยี วกันก็เปน็ การปกป้องผู้ผลติ ใน

ศลุ กากร ประเทศด้วย สาหรบั ปัจจุบนั มาตรการดา้ นภาษศี ุลกากรถกู นามาใช้
เป็นเคร่ืองมอื ปกปอ้ งทางการคา้ มากกวา่ การหารายได้

สนิ ค้านาเขา้

สินค้านาเข้า

ผลจากการกดี กันโดยใชม้ าตรการด้านภาษศี ลุ กากร

การเก็บภาษีขาเขา้ การเกบ็ ภาษขี าออก

ซื้อสินค้านาเขา้ ในราคาสูง ผู้บริโภค บริโภคสนิ คา้ ในราคาทถ่ี กู ลง
เพม่ิ การผลติ และการจา้ งงาน ผู้ผลิตในประเทศ จาหนา่ ยสนิ คา้ ในตา่ งประเทศได้นอ้ ยลง
ไดผ้ ลตอบแทนจากภาษีทจ่ี ดั เก็บเพ่มิ
รัฐบาล ไดผ้ ลตอบแทนจากภาษสี ง่ ออก

การกีดกนั ทางการคา้ ในการค้าระหว่างประเทศ

มาตรการท่ไี ม่ใชภ่ าษศี ลุ กากร

สนิ คา้ นาเขา้

คือ การกดี กันทางการคา้ ที่อยภู่ ายใต้กรอบขององคก์ ารการคา้ โลก (WTO)

มาตรทไ่ี ม่ใช่ หรือกรอบขอ้ ตกลงระหวา่ งประเทศอื่น ๆ มาตรการน้มี ีหลายรูปแบบ
ภาษีศุลกากร จดั ทาข้นึ เพ่ือวัตถปุ ระสงค์ในการนามาใช้ เพ่อื คมุ้ ครองอุตสาหกรรมหรือ

ผผู้ ลติ ในประเทศ บางมาตรการก็ทาขึน้ เพ่อื ตอบโต้การดาเนนิ มาตรการ

สนิ ค้านาเข้า ของประเทศอน่ื ๆ บางมาตรการกเ็ พื่อคุ้มครองสง่ิ แวดลอ้ ม คุม้ ครองด้าน

สขุ อนามัย

สนิ คา้ นาเขา้

มาตรการทไ่ี มใ่ ช่
ภาษีศลุ กากร

มาตรการก่งึ ภาษศี ลุ กากร มาตรการจากัดปรมิ าณ

กาหนดภาษกี ารนาเข้า กาหนดปรมิ าณการนาเขา้

จัดเก็บภาษีเพือ่ ลดการนาเข้าและ ออกกฎหมายสงั่ หา้ มนาเข้าสนิ คา้
ไม่ให้สินค้าตา่ งประเทศมาแข่งขัน

มาตรการควบคุมราคา มาตรการช่วยเหลือจากรฐั บาล

กาหนดราคาสนิ คา้ สง่ ออก-นาเข้า อุดหนนุ การผลิต

ป้องกนั การนาเข้าสินคา้ ราคาถกู ให้กู้ยืมเงนิ ลงทุนในอตั ราดอกเบย้ี ตา่
มาตีตลาดในประเทศ

ผลจากการกดี กันโดยใชม้ าตรการทไ่ี มใ่ ช่ภาษศี ลุ กากร

มาตราการกง่ึ ภาษี การควบคุมดา้ นราคา

บรโิ ภคสินคา้ ในประเทศมากข้นึ ผู้บรโิ ภค บรโิ ภคสินคา้ ในประเทศมากข้ึน
ผลติ สินคา้ จาหน่ายในประเทศเพมิ่ ขน้ึ ผู้ผลติ ในประเทศ
ผลิตสินค้าจาหนา่ ยในประเทศเพม่ิ ขน้ึ
ไดร้ ับภาษจี ากการนาเข้าเพมิ่ ข้ึน รฐั บาล
ได้รายได้จากการจดั เกบ็ ภาษี
ตอบโต้การอุดหนนุ มากขึ้น

ผลจากการกีดกนั โดยใชม้ าตรการที่ไมใ่ ช่ภาษีศลุ กากร

การจากัดดา้ นปรมิ าณ การชว่ ยเหลือโดยตรงจากรฐั

บรโิ ภคสินคา้ ทมี่ รี าคาแพงข้ึน ซอ้ื สนิ ค้าได้ในราคาถูก

ผู้บริโภค ต้นทุนการผลติ ต่าจากการอดุ หนนุ ของรัฐ

ผลติ สินค้าออกจาหน่ายมากขน้ึ ไมไ่ ด้รับผลตอบแทน แตเ่ ปน็ ผู้อุดหนุน
และซอื้ สนิ คา้ จากผู้ผลติ
ผผู้ ลติ ในประเทศ

ไมไ่ ด้รับผลตอบแทน เพราะไม่ไดเ้ ก็บภาษเี พมิ่

รัฐบาล

ชว่ งครูตา้ หโ์ อมฝากบอกครชั ชช

การลงทนุ ระหว่างประเทศของไทย

การลงทุนทางตรง ข้อดี

ผปู้ ระกอบการเข้าไปผลิตสินค้า • เกิดการจ้างงานในประเทศ
ในอกี ประเทศหน่งึ • ไดป้ ระโยชน์ตามทร่ี ัฐบาลใหส้ ิทธิพเิ ศษ

การลงทุนทางตรงในไทย ข้อเสยี

• ขาดดุลการค้า
• อุตสาหกรรมถูกครอบงาโดยตา่ งชาติ

ลงทุนโดยการซือ้ ห้นุ ข้อดี
ผลประกอบการ
• ไดร้ ับเงินปันผลหรอื ดอกเบย้ี

ขอ้ เสยี

• เงินตราไหลออกนอกประเทศ
• ถกู ครอบงาโดยต่างชาติ

การลงทนุ ทางอ้อม การซือ้ หนุ้ ของตา่ งชาติ
ในประเทศไทย
ผ้ปู ระกอบการซอ้ื ห้นุ เพ่ือหวงั ผลกาไร
โดยไมไ่ ด้เขา้ ไปผลิตสินคา้ โดยตรง

ประโยชน์ของการลงทนุ ระหว่างประเทศ

ผลู้ งทนุ ประเทศที่มีผ้เู ขา้ มาลงทุน
ผ้ลู งทุนทางตรง
ㆍ มเี งนิ ตราจากตา่ งประเทศไหล
ได้ประโยชสนิ คนา้ นา์ตเข้าามทีร่ ฐั บาลของ เขา้ มาในประเทศมากขน้ึ ลดปญั หา
ประเทศทไ่ี ปลงทุนใหส้ ทิ ธพิ ิเศษ ดุลการชาระเงินขาดดลุ
ผลู้ งทุนทางออ้ ม
ㆍไดร้ ับเคร่ืองมอื อุปกรณ์ และ
ไดป้ ระโยชนจ์ ากดอกเบ้ียหรอื เทคโนโลยีเข้ามาใช้ผลติ ในประเทศ
ผลตอบแทนในรูปของเงนิ ปนั ผล ทาให้เพิ่มปริมาณสินค้า
จสาินกค้ากนาาเขรา้ ซื้อหุน้ และพันธบัตรรฐั บาล
จากประเทศท่นี าเงนิ ไปลงทุน ㆍ ช่วยให้เกดิ การจา้ งงาน
ไดร้ บั การถ่ายทอดเทคโนโลยใี หม่ ๆ

สินค้านาเข้า

ผลเสียของการลงทนุ ระหวา่ งประเทศ

ㆍ ทาใหอ้ ตุ สาหกรรมของประเทศที่มีผเู้ ขา้ มาลงทนุ ถกู ครอบงา

สินคา้ นาเข้า

โดยบริษทั ต่างชาติ ทั้งในแงข่ องการผลติ และการตลาด

ㆍทาให้ประเทศทมี่ ีผู้เขา้ มาลงทุนขาดดุลการคา้ เนอ่ื งจากมกี าร

นาเขา้ สินค้าทนุ ประเภทเคร่ืองจกั รและอปุ กรณส์ ินค้าก่ึงสาเร็จรปู

ㆍเม่ือผ้ลู งทนุ จากตา่ งประทศได้ดาเนนิ กจิ การมาระยะหนง่ึ หากมี

กาไรหรือถอนทนุ ออกนอกประเทศ จะทาให้เงนิ ตราไหลออกนอก

สินคา้ นาเข้า ประเทศมากขึน้

สนิ คา้ นาเข้า

การเงินระหว่างประเทศของไทย

ในระบบเศรษฐกิจของประเทศต่าง ทม่ี ีการติดต่อซ้อื ขายแลกเปลี่ยน
สินคา้ และบริการระหวา่ งกนั รวมทั้งมีการกู้ยมื เงนิ ระหวา่ งประเทศ หรอื
แมแ้ ต่เรอื่ งเก่ียวกบั การให้ความชว่ ยเหลอื ของประเทศต่าง ๆ ทาให้ตอ้ ง
อาศยั เงนิ ตราเป็นส่ือกลางในการแลกเปล่ียน โดยอัตราการแลกเปลี่ยน
จะตอ้ งเปน็ ไปตามบทบญั ญตั ิท่กี องทุนการเงินระหว่างประเทศ
(International Monetary Fund: IMF)

การเงินระหวา่ งประเทศของไทย

การเงินระหวา่ งประเทศของไทย

การเงนิ ระหว่างประเทศของไทย

กองทุนการเงินระหว่างประเทศ (IMF)

ระบบอัตรา
แลกเปลีย่ น

• กาหนดอัตราแลกเปล่ยี นเงนิ ตรา ระบบท่ี 1 ระบบที่ 2
• ใหค้ วามช่วยเหลอื ทางการเงนิ แก่ประเทศ
อตั ราแลกเปล่ียนแบบคงท่ี อัตราแลกเปลย่ี นแบบลอยตวั
สมาชิกท่ีประสบปญั หาดลุ การชาระเงนิ
รฐั บาลควบคมุ ระบบไม่ให้ เปลย่ี นแปลงไดโ้ ดยทีร่ ฐั บาลไม่
เปลยี่ นแปลงไปอยา่ งเสรี เข้าไปแทรกแซง

การเงินระหวา่ งประเทศของไทย

สรุป การลงทุนทางตรง ผู้ประกอบการเข้าไปลงทุน
ในประเทศอนื่
การค้าระหว่างประเทศมีการขยายตัวสูง ทั้ง การลงทุนทางอ้อม ผู้ประกอบการซื้อหุ้นของ
ด้านการส่งออกและนาเข้า มีการเปิดเสรี ธรุ กจิ ตา่ ง ๆ ในตลาดหลักทรพั ย์
ทางการค้ามากขึ้น ปัจจุบันมียุทธศาสตร์ทาง
การค้าเพือ่ เพม่ิ ประสิทธภิ าพการผลติ การลงทุนระหวา่ งประเทศ

การคา้ ระหวา่ งประเทศ กองทุนการเงินระหว่างประเทศ มีหน้าที่ให้
ความช่วยเหลือและควบคุมการแลกเปลี่ยน
มาตรการด้านภาษีศุลกากร และมาตรการที่ เงนิ ตราระหว่างประเทศ
ไม่ใช่ภาษีศุลกากร ที่รัฐบาลแต่ละประเทศ
เรียกเก็บจากสินค้านาเข้าและสินค้าส่งออก การเงนิ ระหว่างประเทศ
เพือ่ ปกป้องผผู้ ลติ และสนิ คา้ ในประเทศ

การกีดกันทางการคา้ ระหวา่ งประเทศ