การแสดงละครในเรื่องอุณรุท ตอนศุภลักษณ์อุ

ข้อ เนือ้ เพลง รปู ภาพทา่ รำ คำอธบิ ายท่ารำ

พระและนางใช้มือในแตะหลังกันและกันหัน
หน้า ยกเท้าขวา ข้างเท้าซ้ายด้วยส้นเท้า
เอียงศีรษะและกดไหล่ทิศซ้าย
พระอุณรุท มือขวาวาดลงมาระดับอก
พร้อมกับกดปลายมือลง แล้วกรีดจีบตั้งวง
บนในระดบั ศรี ษะ (ดงั ภาพ)
นางศุภลักษณ์ มือซ้ายจีบส่งหลังแขนตึง
ระดบั ไหล่

๔ ท่าสอดสร้อย พระและนางหันทิศซ้ายคงเดิม ถอยเท้า

ซ้าย ก้าวข้างด้วยเท้าขวา เอียงศีรษะและ

กดไหล่ด้านซา้ ย แลว้ ปฏบิ ัตติ า่ งกัน ดังนี้

พระอุณรุท ใช้มือนอก (ซ้าย) สอดจีบ

หงายในระดับเขม็ ขัด (ดงั ภาพ)

นางศภุ ลกั ษณ์ ใช้มือนอก (ขวา) ต้งั วงบน

หมายเหตุ พระและนางหมุนตัวมาทาง

ด้านขวา ยอ่ เขา่ ลงเลก็ นอ้ ย

๕ ท่าป้องหน้า พระและนางหันทิศขวาคงเดิม ก้าวเท้าขวา

เล็กน้อยและกระดกเท้าซ้าย ตีไหล่ขวา

แล้วกลับมาเอียงศีรษะและกดไหล่ด้านซ้าย

แล้วปฏบิ ตั ิต่างกนั ดังนี้

พระอุณรุท ใช้มือนอก (ขวา) ตั้งวงกลาง

แทงมือตั้งวงหงายมือด้านข้าง งอแขน

ระดับเอว (ดงั ภาพ)

นางศุภลักษณ์ ใช้มือนอก (ซ้าย) ค่อย

เลื่อนมือขึ้นมาตั้งวงบน อยู่ในลักษณะป้อง

หน้า กดฝ่ามือลง

หมายเหตุ พระและนางห่มเข่าถี่ ๆ ตาม

จังหวะฉิ่ง พร้อมกับตีไหล่ไปทางซ้าย ขวา

สลับกัน ปฏิบัติเช่นนี้จนหมดจังหวะยืดยุบ

เอียงศีรษะและกดไหล่ด้านซ้าย

ข้อ เนอ้ื เพลง รปู ภาพท่ารำ คำอธบิ ายทา่ รำ

๖ แทงมอื พระและนางก้าวหน้าด้วยเท้าซ้าย เอียง

ศีรษะและกดไหล่ด้านขวา นำเท้าขวามา

จรดเท้าซ้าย เอียงศีรษะและกดไหล่

ดา้ นซา้ ย แลว้ ปฏิบัตติ า่ งกัน ดังนี้

พระอุณรุท ใช้มือนอก (ขวา) แทงมือตั้งวง

หงาย แขนตึงระดบั ไหล่ (ดงั ภาพ)

นางศุภลักษณ์ ใช้มือนอก (ซ้าย) แทงมือ

ข้ึนต้ังวงบน

หมายเหตุ พระและนางแตะเท้าขวาอีกครั้ง

แล้วซอยเท้าทั้งสองหมุนตัวลงมาด้านหลัง

เพ่อื หันดา้ นทิศซา้ ย

๗ ท่าจีบยาว ๑ พระและนางเปลี่ยนเป็นทิศซ้าย ตัวพระอยู่

หลังตัวนาง ใช้มือขวาเป็นมือในแตะหลัง

นาง นางอยู่หน้าตัวพระ นำมือซ้ายมาแตะ

หลังตัวพระ ก้าวเท้าขวา เอียงศีรษะและ

กดไหล่ด้านซ้าย แลว้ ปฏบิ ัติต่างกนั ดังนี้

พระอุณรุท ใช้มือนอก (ซ้าย) แทงมือตั้งวง

หงายข้างตัว ค่อย ๆ เลื่อนมือขึ้นตั้งวงบน

ศรี ษะเอียงซ้าย แล้วกลบั มาเอียงขวา

นางศุภลักษณ์ ใช้มือนอก (ขวา) หยิบจีบ

หงายมือ แขนตึงระดับไหล่ ศีรษะเอียงซ้าย

แลว้ กลับมาเอียงขวา

๘ ท่าจีบยาว ๒ พระและนางหันซ้ายคงเดิม ก้าวหน้าด้วย

เท้าขวา เอียงศีรษะและกดไหล่ขวา

พระอุณรุท และนางศุภลักษณ์ อยู่ใน

ลักษณะเดมิ

หมายเหตุ พระและนางขยั่นเท้า แลว้

- ตไี หล่ไปทางขวาพร้อมกบั มอื ซา้ ย (พระ)

หยิบจีบคว่ำมือขวา (นาง) คลายจีบออก

เอียงศีรษะและกดไหล่ขวาคงเดิม

ข้อ เนือ้ เพลง รปู ภาพท่ารำ คำอธบิ ายทา่ รำ

- ตีไหล่ไปทางซ้ายพร้อมเคลื่อนมือซ้าย
(พระ) เป็นจีบคว่ำด้านข้าง งอแขนระดับ
ศีรษะ มือขวา (นาง) เคลื่อนมือขึ้นตั้งระดับ
วงกลาง
- ปฏิบัติสลับกับท่าจีบยาวรวม ๕ ครั้ง
แล้วหมดจังหวะด้วยท่าจีบยาว ก้าวหน้า
ด้วยเท้าขวา วางหลังด้วยเท้าซ้าย เอียง
ศรี ษะและกดไหลข่ วา

๙ ท่าสอด ๑ พระและนางหันทิศซ้ายคงเดิม ถอนเท้า

ซ้าย ยกเท้าขวา เอียงศีรษะและกดไหล่

ด้านซ้าย แลว้ ปฏิบัติต่างกัน ดังน้ี

พระอุณรุท ใช้มือนอก (ซ้าย) ม้วนจีบออก

ตั้งวงหงายด้านข้าง งอแขนระดับวงล่าง

(ดงั ภาพ)

นางศุภลักษณ์ ใช้มือนอก (ขวา) ปล่อยจีบ

ออกตัง้ วงกลาง แขนตึงระดับไหล่

๑๐ ท่าสอด ๒ พระและนางเปลี่ยนทิศเป็นหันหน้า ตัวพระ

ซอยเท้าไปอยู่ด้านขวา ถอนเท้าขวา แตะ

ด้วยเท้าซ้าย ตัวพระใช้มือซ้ายแตะหลังนาง

นางอยู่ด้านซ้ายของตัวพระ ใช้มือขวาแตะ

หลังตัวพระ ก้าวหน้าด้วยเท้าขวา จรดเท้า

ซ้าย เอียงศีรษะและกดไหล่ด้านขวา แล้ว

ปฏบิ ัติต่างกัน ดังน้ี

พระอุณรุท ใช้มือนอก (ขวา) ม้วนจีบออก

ตั้งวงหงายด้านข้าง งอแขนระดับวงกลาง

(ดงั ภาพ)

นางศุภลักษณ์ ใช้มือนอก (ซ้าย) ปล่อยจีบ

ออกตั้งวงกลาง แขนตงึ ระดบั ไหล่

ขอ้ เนือ้ เพลง รปู ภาพท่ารำ คำอธบิ ายท่ารำ

หมายเหตุ ถอนเทา้ ขวา แตะด้วยเท้าซ้าย
- ซอยเท้าเคล่อื นท่ขี ้นึ มอื และศรี ษะคงเดมิ
- ซอยเท้าเคลื่อนที่ลง โดยก้าวเท้าซ้าย
แตะด้วยเท้าขวา ม้วนมือขวา (พระ) ขึ้นตั้ง
วง ตึงแขนระดับไหล่ มือซ้าย (นาง) ปล่อย
จีบออกตั้งวงกลาง แขนตึงระดับไหล่ กด
ไหลซ่ า้ ย
- ปฏิบัติการซอยเท้าเคลื่อนที่ขึ้นและลง
สลับกัน ๔ ครั้ง จากนั้นซอยเท้าอยู่กับท่ี
อย่างตอ่ เน่อื ง

๑๑ นา้ วจบี ซา้ ย ๑ พระและนางหันหน้าคงเดิม ถอนเท้าขวา

เท้าซ้ายก้าวข้าง เอียงศีรษะและกดไหล่

ด้านขวา แลว้ ปฏบิ ัติตา่ งกนั ดงั นี้

พระอุณรุท ใช้มือนอก (ขวา) ค่อย ๆ ปาด

มือ และเคลือ่ นมืออยใู่ นตั้งวงล่าง(ดังภาพ)

นางศภุ ลกั ษณ์ ใชม้ ือนอก (ซา้ ย) ตง้ั วงล่าง

หมายเหตุ พระและนางก้าวข้างด้วยเท้า

ซ้าย และถ่ายน้ำหนักไปที่เท้าซ้ายที่ก้าวให้

มากกวา่ ปกติ

๑๒ นา้ วจบี ซา้ ย ๒ พระและนางหันหน้าคงเดิม แล้วถ่าย

น้ำหนักกลับมาที่เท้าหลังเล็กน้อย เอียง

ศีรษะซ้าย แล้วถ่ายน้ำหนักกลับไปที่เท้า

ซ้ายดังเดิม เท้าขวากระดกเสี้ยว เอียง

ศีรษะและกดไหล่ด้านขวา และปฏิบัติ

ตา่ งกนั ดังน้ี

พระอุณรุท ใช้มือนอก (ขวา) วาดมือตั้งวง

ลา่ ง (ดงั ภาพ)

นางศุภลักษณ์ ใช้มือนอก (ซ้าย) วาดมือ

ออกจบี ควำ่ แขนตึงระดบั ไหล่

ขอ้ เนื้อเพลง รูปภาพทา่ รำ คำอธิบายทา่ รำ

หมายเหตุ พระและนางห่มเข่าถี่ ๆ พร้อม
กับเยื้องตัวกล่อมไหล่ไปทางซ้าย ขวา
สลับกัน หมดจังหวะด้วยการยืดยุบ เอียง
ศรี ษะและกดไหลข่ วา

๑๓ นา้ วจบี ขวา ๑ พระและนางหันทิศหน้าคงเดิม ยกเท้าขวา

เอียงศีรษะและกดไหล่ซ้าย แล้วปฏิบัติ

ต่างกนั ดังน้ี

พระอุณรุท ใช้มือนอก (ขวา) ตั้งวงล่างคง

เดิม (ดงั ภาพ)

นางศุภลักษณ์ ใช้มือนอก (ซ้าย) ค่อย ๆ

ปาดมือ และเคล่ือนมอื อยใู่ นตั้งวงล่าง

หมายเหตุ พระและนางก้าวข้างด้วยเท้า

ขวา และถ่ายน้ำหนักไปที่เท้าขวาที่ก้าวให้

มากกวา่ ปกติ

๑๔ นา้ วจบี ขวา ๒ พระและนางหันทิศหน้าคงเดิม แล้วถ่าย

น้ำหนักกลับมาที่เท้าซ้าย เปลี่ยนเป็นเอียง

ศีรษะขวา แล้วถ่ายน้ำหนักกลับไปที่เท้า

ขวาดังเดิม เท้าซ้ายกระดกเสี้ยว เอียง

ศีรษะและกดไหล่ด้านซ้าย และปฏิบัติ

ตา่ งกนั ดังนี้

พระอุณรุท ใช้มือนอก (ขวา) วาดมือออก

จีบควำ่ แขนตึงระดบั ไหล่ (ดงั ภาพ)

นางศุภลกั ษณ์ ใชม้ ือนอก (ซ้าย) ตง้ั วงล่าง

หมายเหตุ พระและนางห่มเข่าถี่ ๆ พร้อม

กับเยื้องตัวกล่อมไหล่ไปทางซ้าย ขวา

สลับกัน หมดจังหวะด้วยการยืดยุบ เอียง

ศรี ษะและกดไหลซ่ า้ ย

ข้อ เนือ้ เพลง รูปภาพท่ารำ คำอธบิ ายทา่ รำ

๑๕ กังหันรอ่ น ๑ พระและนางหันทิศหน้าคงเดิม เปลี่ยนเป็น

ยกเทา้ ซา้ ย เอยี งศรี ษะและกดไหลข่ วา แลว้

ปฏบิ ตั ติ ่างกัน ดงั น้ี

พระอุณรุท ใช้มือนอก (ขวา) ตั้งวงกลาง

งอแขนระดับไหล่ (ดังภาพ)

นางศุภลักษณ์ ใช้มือนอก (ซ้าย) ม้วนจีบ

หงาย แขนตงึ ระดบั ไหล่

๑๖ กังหันรอ่ น ๒ พระและนางหันทิศหนา้ คงเดมิ ก้าวเทา้ ซา้ ย

แตะเท้าขวา เอียงศีรษะและกดไหล่

ดา้ นซา้ ย แล้วปฏบิ ัตติ ่างกัน ดังนี้

พระอุณรุท ใชม้ ือนอก (ขวา) ม้วนจีบหงาย

แขนตึงระดับไหล่ (ดังภาพ)

นางศุภลักษณ์ ใช้มือนอก (ซ้าย) ปล่อยจีบ

ออกปล่อยเป็นตั้งวงกลาง แขนตึงระดับ

ไหล่

หมายเหตุ พระและนางแตะเท้าขวาซ้ำอีก

ครงั้ หนงึ่

- ซอยเทา้ เคลอ่ื นท่ีข้ึน มือและศีรษะคงเดิม

- ซอยเท้าเคลื่อนที่ลง โดยก้าวเท้าขวา

แตะเท้าซ้าย ม้วนมือขวา (พระ) ขึ้นตั้งมือ

ตึงแขนระดับไหล่ มือซ้าย (นาง) จีบหงาย

แขนตึงระดับไหล่ เอียงศีรษะและกดไหล่

ดา้ นขวา และคอ่ ยซอยเท้าลงสลบั กัน

- ปฏิบัติการซอยเท้าเคลื่อนที่ขึ้นและลง

สลับกัน ๔ ครั้ง จากนั้นซอยเท้าอยู่กับท่ี

อย่างต่อเนือ่ ง

ข้อ เนอื้ เพลง รปู ภาพท่ารำ คำอธบิ ายทา่ รำ
๑๗ ท่าสอดสร้อย
พระและนางหันทิศซ้ายคงเดิม ถอนเท้า
๑๘ ทา่ กลางอัมพร ๑ ซ้าย ก้าวข้างด้วยเท้าขวา เอียงศีรษะและ
กดไหลด่ ้านซา้ ย แลว้ ปฏบิ ตั ติ า่ งกนั ดงั นี้
๑๙ ท่ากลางอัมพร ๒ พระอุณรุท ใช้มือนอก (ซ้าย) สอดจีบ
(หมายเลข ๑) หงายในระดับเข็มขัด (ดังภาพ)
นางศุภลกั ษณ์ ใช้มือนอก (ขวา) ต้งั วงบน
หมายเหตุ พระและนางหมุนตัวมาทาง
ดา้ นขวา ย่อเขา่ ลงเล็กนอ้ ย

พระและนางหันทิศขวา ตัวพระอยู่หลังตัว
นาง ใช้มือซ้ายเป็นมือในแตะหลังนาง นาง
อยู่หน้าตัวพระ ใช้มือขวาเป็นมือในแตะ
หลังตัวพระ ประเท้าซ้ายยกขึ้น เอียงศีรษะ
และกดไหลซ่ ้าย แลว้ ปฏิบัตติ ่างกนั ดงั นี้
พระอุณรุท ใช้มือนอก (ขวา) จีบคว่ำ
ดา้ นขา้ ง งอแขนระดบั ไหล่
นางศุภลักษณ์ ใช้มือนอก (ซ้าย) ตั้งวง
หงาย งอแขนระดับไหล่

พระและนางหันขวาคงเดิม ก้าวข้างด้วย
เท้าซ้าย เอียงศีรษะและกดไหล่ขวา แล้ว
ปฏิบตั ติ ่างกนั ดังน้ี
พระอุณรุท ใช้มือนอก (ขวา) สอดจีบขึ้น
ปล่อยเปน็ มือสอดสูง (ดังภาพหมายเลข ๑)
นางศุภลักษณ์ ใช้มือนอก (ซ้าย) พลิกมือ
ขน้ึ มาต้งั วง แขนตงึ ระดบั ไหล่
หมายเหตุ พระและนางยักตัวพร้อมกัน ๖
ครง้ั แล้วปฏิบตั ิ ดงั น้ี

ขอ้ เนื้อเพลง รปู ภาพทา่ รำ คำอธบิ ายทา่ รำ

(หมายเลข ๒) - ถอนเท้าขวาวางด้านหลัง ยกเท้าซ้ายขึ้น
๒๐ ท่าเหาะ เอียงศีรษะและกดไหล่ซ้าย มือคงเดิม แต่
ให้กดแขนซ้าย (นาง) ลงเล็กน้อย แล้ว
เลอื่ นเท้าขวาทย่ี นื ไปขา้ งหนา้ พรอ้ มกนั
(ดังภาพหมายเลข ๒)
- ก้าวข้างด้วยเท้าซ้าย มือคงเดิม แต่ลด
แขนขวาลงเล็กน้อย (พระ) มือซ้ายคงเดิม
(นาง)

พระและนางใช้มือในแตะเอวด้านหลังซึ่งกัน
และกัน ยืดยุบซอยเท้าเคลื่อนที่เป็นวงกลม
๑ รอบ โดยปฏิบัติท่ามือเช่นเดียวกับท่าท่ี
๑ จนกลบั มาหันหน้า
พระอุณรุท หันหน้า ปฏิบัติต่อเนื่องกัน
ดงั น้ี
๑. เท้าทั้งสองซอยเท้า ใช้มือนอก (ขวา)
จีบคว่ำ แขนตึงระดับไหล่ เอียงศีรษะและ
กดไหลซ่ า้ ย
๒. ม้วนจีบขวาออกเป็นตั้งวงหงาย งอศอก
เล็กน้อย ระดับวงกลาง เอียงศีรษะและกด
ไหลข่ วา (ดงั ภาพ)
นางศุภลักษณ์ หันหน้า ปฏิบัติต่อเนื่องกัน
ดงั นี้
๑. เท้าทั้งสองซอยเท้า ใช้มือนอก (ซ้าย)
ปล่อยจีบหงายด้านข้าง งอแขนระดับไหล่
เอียงศีรษะและกดไหล่ซ้าย
๒. ม้วนมือซ้ายออกเป็นตั้งวงหงาย งอศอก
เล็กน้อย ระดับวงกลาง เอียงศีรษะและกด
ไหลข่ วา (ดงั ภาพ)

ข้อ เนื้อเพลง รปู ภาพทา่ รำ คำอธิบายทา่ รำ
๒๑ ท่าชกั แป้ง
พระและนางหันทิศหน้า (พระอยู่ทางขวา
(หมายเลข ๑) ของนาง) ซอยเท้าอยู่กับที่ ใช้มือในแตะ
หลังซึ่งกันและกัน ปฏิบัติส่วนที่ต่างกัน
(หมายเลข ๒) ดงั น้ี
๒๒ ท่าร่าย พระอณุ รุท
๑. ใช้มือนอก (ขวา) หยิบจีบขึ้น ระดับวง
บน เอียงศีรษะและกดไหล่ขวา (ดังภาพ
หมายเลข ๑)
๒. ลดมือลงขวา พร้อมกับปล่อยจีบเป็นตั้ง
วงหงาย แล้วเลื่อนมือขึ้นตั้งด้านหน้าระดับ
ปาก เอียงศีรษะและกดไหล่ซ้าย (ดังภาพ
หมายเลข ๒)
นางศภุ ลักษณ์
๑. ใช้มือนอก (ซ้าย) จีบหงายด้านหน้า
แล้วพลิกมือขึ้นตั้งวงระดับปาก เอียงศีรษะ
และกดไหล่ขวา (ดงั ภาพหมายเลข ๑)
๒. เดินมือไปด้านข้าง แล้วหยิบจีบขึ้นตั้ง
ด้านข้าง งอแขนระดับศีรษะ เอียงศีรษะ
และกดไหลซ่ า้ ย (ดังภาพหมายเลข ๒)

พระและนางใช้มือในแตะหลังซึ่งกันและกัน
หันทิศหน้า เท้าทั้งสองยืนเหลื่อมเท้าขวา
เอียงศีรษะและกดไหล่ขวา
พระอุณรุท มือนอก (ขวา) ตั้งวงในระดับ
วงบน แตใ่ หค้ ่อนมาด้านหนา้ พองาม
(ดงั ภาพ)
นางศุภลักษณ์ มือนอก (ซ้าย) ตั้งวง
ดา้ นหนา้ ใหป้ ลายมอื อยูใ่ นระดบั ปาก

ขอ้ เนอ้ื เพลง รปู ภาพทา่ รำ คำอธบิ ายท่ารำ

๒๓ ท่าสอดสร้อย พระและนางหันทิศซ้าย ถอยเท้าซ้าย ก้าว

ข้างด้วยเท้าขวา เอียงศีรษะและกดไหล่

ด้านซา้ ย แลว้ ปฏบิ ัตติ ่างกนั ดังน้ี

พระอุณรุท ใช้มือนอก (ซ้าย) สอดจีบ

หงายในระดับเข็มขัด (ดังภาพ)

นางศุภลกั ษณ์ ใชม้ อื นอก (ขวา) ต้ังวงบน

หมายเหตุ พระและนางหมุนตัวมาทาง

ดา้ นขวา ยอ่ เข่าลงเล็กนอ้ ย

๒๔ พระและนางหันทิศขวา ก้าวเท้าขวา
เล็กน้อยและยกเท้าซ้าย ตีไหล่ขวา แล้ว
กลับมาเอียงศีรษะและกดไหล่ด้านซ้าย
แล้วปฏิบัติตา่ งกัน ดงั นี้
พระอุณรุท ใช้มือนอก (ขวา) ตั้งวงกลาง
แทงมือตง้ั วงหงาย งอแขนระดบั ไหล่
(ดังภาพ)
นางศุภลักษณ์ ใช้มือนอก (ซ้าย) เลื่อนมือ
ขึ้นมาตั้งวงบน อยู่ในลักษณะป้องหน้า กด
ฝา่ มอื ลง

ท่ารำในเพลงเชิดฉิ่ง ท่ารำในเพลงเชิดฉิ่งในช่วงแรก ซึ่งแสดงถึงการเดินทางมาทางอากาศ
โดยมีนางศภุ ลกั ษณ์อ้มุ พระอุณรทุ มากรงุ รัตนาอยา่ งเรง่ รีบ ในช่วงน้ใี ช้ท่ารำรวม ๒๔ ทา่ รำ

ทา่ รำในเพลงบลิม่ คำอธบิ ายทา่ รำ

ข้อ เนอ้ื เพลง รูปภาพทา่ รำ พระและนางหันขวาใช้มือในแตะด้านหลัง
๑ เล่ือนลอยมากลาง ซึ่งกนั และกัน
พระอณุ รทุ ปฏิบตั ิต่อเนอื่ งกนั ดังน้ี
(หมายเลข ๑) ๑. ก้าวเท้าซ้ายไปด้านข้าง ใช้มือนอก
(ขวา) จีบคว่ำ งอแขนออกระดับวงกลาง
(หมายเลข ๒) เอียงศีรษะและกดไหล่ซ้ายในคำว่า “เลื่อน
ลอย” (ดังภาพหมายเลข ๑)
๒. ยกเท้าขวา สอดจีบขวาขึ้นมาปล่อยเป็น
ตั้งวงหงายระดับศีรษะ เอียงศีรษะและกด
ไหล่ขวาในคำว่า “มากลาง” (ดังภาพ
หมายเลข ๒)
นางศุภลักษณ์ ปฏบิ ัตติ อ่ เน่อื งกัน ดังนี้
๑. ก้าวเท้าซ้ายไปด้านข้าง ใช้มือนอก
(ซ้าย) ตั้งวงหงาย งอแขนระดับวงกลาง
เอียงศีรษะและกดไหล่ซ้ายในคำว่า “เลื่อน
ลอย” (ดังภาพหมายเลข ๑)
๒. กระดกเท้าขวา พลิกมือซ้ายขึ้นมาตั้งวง
กลาง แขนตึงระดับไหล่ เอียงศีรษะและกด
ไหล่ขวาในคำว่า “มากลาง” (ดังภาพ
หมายเลข ๒)
หมายเหตุ ในทำนองเอื้อน มืออยู่ใน
ลักษณะเดิม พระและนางเลื่อนเท้าซ้ายมา
ด้านหน้า กดไหล่ซ้ายเล็กน้อย แล้วกลับมา
เอียงศีรษะและกดไหล่ขวา ก้าวหน้าด้วย
เท้าขวา มือและศีรษะคงเดิม ถอยเท้าซ้าย
เท้าขวาก้าวข้าง

ขอ้ เนอ้ื เพลง รปู ภาพท่ารำ คำอธิบายท่ารำ

๒ นภากาศ คำวา่ “นภา” พระและนางหันทิศขวา เท้า

และมืออยู่ในลักษณะเดิม เอียงศีรษะและ

กดไหล่ซ้าย มือคงเดิม แล้วหมุนตัวไปทาง

ด้านหลังเพื่อหันซ้าย คำว่า “กาศ” พระ

และนางหันซ้ายคงเดิม เปลี่ยนมือในที่แตะ

หลัง เป็นพระใช้มือขวา นางใช้มือซ้าย แล้ว

ปฏิบตั ติ ่างกัน ดังนี้

พระอุณรุท ก้าวข้างด้วยเท้าขวา ยกเท้า

ซ้าย มือนอก (ซ้าย) ตั้งวงหงายข้างตัว งอ

แขนระดับวงกลาง เอียงศีรษะและกดไหล่

ซา้ ย (ดังภาพ)

นางศุภลักษณ์ ก้าวข้างด้วยเท้าขวา

กระดกเท้าซ้าย จีบหงาย งอแขนระดับไหล่

พลิกมือตั้งวงกลาง เอียงศีรษะและกดไหล่

ซา้ ย

๓ โอภาส พระและนางหันซ้าย ใช้มือในแตะด้านหลัง
คงเดิม ถอนเท้าซ้ายตรงคำว่า “โอภาส”
เอียงศีรษะขวา ก้าวข้างด้วยเท้าขวา
กลับมาเอียงศีรษะและกดไหล่ซ้าย ตรงคำ
ว่า “เอย” ในทำนองเอื้อน ปฏิบัติท่าต่างกัน
ดังน้ี
พระอุณรุท ใช้มือนอก (ซ้าย) จีบส่งหลัง
แขนตงึ (ดงั ภาพ)
นางศุภลักษณ์ ใช้มือนอก (ขวา) จีบคว่ำ
ด้านหน้าระดับสายตา
หมายเหตุ ในทำนองเอื้อน พระและนาง
สะด้งุ ตวั ข้นึ ตามจังหวะ ๓ ครงั้ แล้วหมุนมา
ทางทิศขวา ปฏิบัติท่าคงเดิม แต่ตัวนาง
ตอ้ งคลายจีบออกในขณะท่ีหมนุ ตัว

ข้อ เนือ้ เพลง รูปภาพทา่ รำ คำอธบิ ายท่ารำ

๔ งามแข่ง พระและนางหันทิศขวา เปลี่ยนมือในแตะ

หลัง (พระใช้มือซ้าย นางใช้มือขวา) แล้ว

ปฏบิ ตั ิทา่ ต่างกนั ดังน้ี

พระอุณรุท ก้าวซ้ายไปด้านข้าง ยกเท้า

ขวา ใช้มือนอก (ขวา) จีบคว่ำ งอแขนระดับ

ไหล่ เอียงศีรษะซ้าย แล้วสอดจีบขึ้นตั้งวง

หงายด้านข้าง งอแขนระดับวงบน เอียง

ศีรษะและกดไหลข่ วา (ดังภาพ)

นางศุภลักษณ์ ก้าวข้างด้วยเท้าซ้าย

กระดกขวา ใช้มือนอก (ซ้าย) ตั้งวงหงาย

ระดับวงล่าง เอียงศีรษะซ้าย แล้วพลิกมือ

ขึ้นตั้งวงล่าง เอียงศีรษะและกดไหลข่ วา

หมายเหตุ พระและนางสะดุ้งตัวตาม

จังหวะ

๕ แขไข พระและนางหันทิศขวาดังเดิม เท้าขวา
ก้าวหน้า เอียงศีรษะขวาคงเดิม แล้วก้าว
ด้วยเท้าซ้าย เอียงศีรษะและกดไหล่ซ้าย
ปฏบิ ตั ิท่ามือต่างกนั ดงั นี้
พระอุณรุท เดินมือนอก (ขวา) จีบส่งหลัง
แขนตงึ (ดงั ภาพ)
นางศุภลักษณ์ ใช้มือนอก (ซ้าย) ชี้มือคว่ำ
ด้านหน้า เฉียงออกไปทางซ้ายเล็กน้อย งอ
แขนระดบั สายตา

ข้อ เน้ือเพลง รูปภาพท่ารำ คำอธิบายทา่ รำ
๖ ท่าโบก
พระและนางเปลี่ยนมาหันขวา ใช้มือในแตะ
(หมายเลข ๑) หลังซึ่งกันและกัน (พระใช้มือซ้าย นางใน
มอื ขวา)แลว้ ปฏิบัติทา่ รำ ดงั น้ี
๑. พระและนางก้าวหน้าด้วยเท้าขวา
พระอุณรุท ใช้มือนอก (ขวา) ตั้งวงล่าง
(ดังภาพหมายเลข ๑)
นางศุภลักษณ์ ใช้มือนอก (ซ้าย) จีบหงาย
ระดบั วงลา่ งเอียงศรี ษะและกดไหล่ซ้าย
๒. พระและนางวางส้นเท้าซ้าย ใกล้กับเท้า
ขวาทีย่ ืน
พระอุณรทุ เดนิ มือขวาไปจีบส่งหลงั
(ดังภาพหมายเลข ๒)
นางศุภลักษณ์ เดินมือซ้าย ตั้งวงบน เอียง
ศรี ษะและกดไหลข่ วา

(หมายเลข ๒) พระและนางหันขวา และใช้มือในแตะ
๗ แสงจนั ทร์ ด้านหลังคงเดิม ถอนเท้าขวาตรงคำว่า
“แสง” เอียงศีรษะซ้าย ก้าวเท้าซ้ายตรงคำ
ว่า “จนั ทร”์ ปฏบิ ัติท่าตา่ งกนั ดงั น้ี
พระอุณรุท มือนอก (ขวา) จีบส่งหลังแขน
ตึง (ดงั ภาพ)
นางศุภลักษณ์ ใช้มือนอก (ซ้าย) จีบคว่ำ
ดา้ นหน้าระดับสายตา
หมายเหตุ ในทำนองเอื้อน พระและนาง
หมุนมาด้านหน้า ปฏิบัติท่าคงเดิม แต่ตัว
นางต้องคลายจีบออกในขณะท่ีหมุนตัว

ข้อ เนอ้ื เพลง รปู ภาพทา่ รำ คำอธบิ ายทา่ รำ

๘ จับองค์ พระและนางหนั หน้า ปฏบิ ตั ิต่างกนั ดังนี้

พระอุณรุท อยู่ด้านซ้ายของตัวนาง ก้าว

เท้าซ้าย ยกเท้าขวาเหยียบที่หน้าขาซ้าย

ของตัวนางที่นั่งอยู่ มือซ้ายเท้าเอว มือขวา

วางที่หน้าขาเหนือเข่า เอียงศีรษะและกด

ไหลซ่ ้าย (ดงั ภาพ)

นางศุภลักษณ์ อยู่ด้านขวาของตัวพระ นั่ง

ตั้งเข่าซ้าย มือซ้ายแตะด้านหลังตัวพระ

บริเวณสะโพก มือขวาแตะที่เข่าพระ เอียง

ศรี ษะและกดไหลซ่ า้ ย

หมายเหตุ สะดุ้งตัวพร้อมกันตามจังหวะ

เอื้อน

๙ ภูวไนย พระและนางหันหน้าดังเดิม ปฏิบัติต่างกัน
ดังนี้
พระอุณรุท เท้าขวาก้าวหน้า ก้าวซ้ายใน
ลักษณะก้าวข้าง มือขวาเท้าสะเอว มือซ้าย
วางท่ีหนา้ ขา เอยี งศรี ษะและกดไหลข่ วา
(ดงั ภาพ)
นางศุภลักษณ์ ลุกขึ้นยืนขยับมาทางซ้าย
ของตัวพระ ถอนเท้าซ้าย ก้าวหน้าด้วยเท้า
ขวา เฉียงตัวเข้าหาตัวพระ มือขวาแตะที่
เอวด้านหลัง มือซ้ายแตะที่เอวด้านหน้า
เอียงศีรษะและกดไหล่ซ้าย หน้ามองพระ

๑๐ วิไลล้ำ พระและนางเปลี่ยนเป็นหันทิศขวา และใช้
มือในแตะเอวด้านหลัง (พระใช้มือซ้าย นาง
ใช้มือขวา) ถอนเท้าขวาตรงคำว่า “วิไล”
เอียงศีรษะซ้าย ยกเท้าซ้ายคำว่า “ล้ำ”
แล้วก้าวข้างด้วยเท้าซ้าย กลับมาเอียง
ศีรษะและกดไหล่ขวาตรงคำว่า “เอย” ใน
ทำนองเอือ้ น ปฏิบตั ทิ ่ามอื ต่างกนั ดงั นี้

ขอ้ เนอื้ เพลง รปู ภาพทา่ รำ คำอธบิ ายทา่ รำ

พระอุณรุท มือนอก (ขวา) จีบคว่ำ
ด้านหนา้ ระดบั สายตา (ดงั ภาพ)
นางศุภลักษณ์ ใช้มือนอก (ซ้าย) จีบคว่ำ
ดา้ นหน้าระดับสายตาเชน่ เดียวกัน
หมายเหตุ ทำนองเอื้อน พระและนางสะดุ้ง
ตัวตามจังหวะ แล้วหมุนมาด้านซ้าย ปฏิบัติ
ท่าคงเดิม แต่ต้องคลายจีบออกในขณะท่ี
หมุนตวั ดว้ ยท้งั สองคน

๑๑ กวา่ นวล พระและนางเปลี่ยนเป็นหันทิศซ้าย ใช้มือใน

แตะด้านหลัง (พระใช้มือขวานางใช้มือซ้าย)

แล้วปฏิบัติทา่ รำ ดังนี้

พระอุณรุท ก้าวเท้าขวายกเท้าซ้าย ใช้มือ

นอก (ซ้าย) เท้าสะเอว เอียงศีรษะและกด

ไหลซ่ ้าย (ดังภาพ)

นางศุภลักษณ์ ก้าวเท้าขวา กระดกเท้า

ซ้าย ใช้มือนอก (ขวา) ตั้งวงบน เอียงศีรษะ

และกดไหลซ่ ้ายเชน่ เดยี วกัน

หมายเหตุ สะดุ้งตัวตามจงั หวะเพลง

๑๒ จนั ทรา คำว่า “จัน..” พระและนางหันขวา และ

ปฏิบัติท่ารำคงเดิม แต่ให้ก้าวข้างด้วยเท้า

ซ้าย เอียงศีรษะและกดไหล่ขวา จากนั้น

หมุนตัวไปด้านหลัง เพื่อหันขวาคำว่า “...

ทรา” ปฏิบัตทิ า่ รำ ดังน้ี

พระอุณรุท ก้าวซ้ายยกเท้าขวา ใช้มือนอก

(ขวา) จีบเข้าหาตัวด้านหน้าระดับอก แล้ว

ต้งั วงกลาง เอียงศีรษะและกดไหลข่ วา

(ดังภาพ)

นางศุภลักษณ์ ก้าวเท้าซ้ายและเดี่ยวเท้า

ขวา ใช้มือนอก (ซ้าย) จีบเข้าหาตัว

ด้านหน้าระดับอก แล้วตั้งวงกลาง เอียง

ศรี ษะและกดไหลข่ วา

ข้อ เนื้อเพลง รปู ภาพทา่ รำ คำอธิบายทา่ รำ
๑๓ ท่าโบก
พระและนางเปลี่ยนมาหันขวา ใช้มือในแตะ
(หมายเลข ๑) หลังซึ่งกันและกัน (พระใช้มือซ้าย นางใช้
มือขวา) แลว้ ปฏิบัตทิ ่ารำ ดงั น้ี
๑. พระและนางก้าวหน้าด้วยเท้าขวา
พระอุณรุท ใช้มือนอก (ขวา) ตั้งวงล่าง
(ดงั ภาพหมายเลข ๑)
นางศุภลักษณ์ ใช้มือนอก (ซ้าย) จีบหงาย
ระดบั วงลา่ ง เอยี งศรี ษะและกดไหล่ซา้ ย
๒.พระและนางวางส้นเท้าซ้ายใกล้กับเท้า
ขวาทีย่ นื
พระอุณรุท เดินมือขวาไปจีบส่งหลัง (ดัง
ภาพหมายเลข ๒)
นางศุภลักษณ์ เดินมือซ้าย ตั้งวงบนเอียง
ศรี ษะและกดไหลข่ วา

(หมายเลข ๒) พระและนางหันทิศขวา และใช้มือในแตะ
๑๔ สดี าว เอวด้านหลังคงเดิม ถอนเท้าขวา แล้วยก
เท้าซ้าย แล้ววางเท้าลงตรงคำว่า “สี”
เอียงศีรษะซ้าย แล้วก้าวข้างด้วยเท้าซ้าย
กลับมาเอียงศีรษะและกดไหล่ขวาตรงคำ
ว่า “เอย” ในทำนองเอื้อน ปฏิบัติท่ามือ
ต่างกัน ดงั นี้
พระอุณรุท มือนอก (ขวา) จีบส่งหลัง (ดัง
ภาพ)
นางศุภลักษณ์ ใช้มือนอก (ซ้าย) จีบคว่ำ
ด้านหนา้ ระดับสายตาแล้วคลายมือจบี ออก
หมายเหตุ ในทำนองเอื้อน พระและนาง
หมุนมาดา้ นซ้าย ปฏบิ ัติทา่ คงเดมิ

ข้อ เนื้อเพลง รูปภาพทา่ รำ คำอธิบายทา่ รำ

๑๕ จบั เครอ่ื ง พระและนางเปลี่ยนเป็นหันทิศซ้าย และ

ปฏบิ ตั ทิ ่ารำ ดงั น้ี

พระอุณรุท ก้าวหน้าด้วยเท้าซ้าย ยกเท้า

ขวา มือซ้ายเท้าเอว วางมือขวาที่หน้าขา

ขวา เอยี งศีรษะและกดไหลซ่ า้ ย (ดังภาพ)

นางศุภลกั ษณ์ กา้ วหน้าด้วยเท้าซ้าย เดี่ยว

เท้าขวา มือซ้ายแตะด้านหลังของตัวพระ

มือขวาวางที่หน้าขาขวา เอียงศีรษะและกด

ไหลซ่ า้ ย

หมายเหตุ ทำนองเอื้อน พระและนางสะดุ้ง

ตวั ตามจังหวะ

๑๖ พระโฉมฉาย พระและนางหันซ้ายดังเดิม ใช้มือในแตะ

หลังซึ่งกันและกัน (พระใช้มือขวานางใช้มือ

ซ้าย) ปฏิบัติต่างกนั ดังน้ี

พระอุณรุท วางเท้าขวาลง มือซ้ายจีบคว่ำ

ด้านข้าง เอียงศีรษะและกดไหล่ขวา แล้ว

ยกเท้าซ้ายขึ้น คลายจีบออกเป็นตั้งวงแขน

ตึงระดับไหล่ เอียงศีรษะและกดไหลซ่ ้าย

(ดงั ภาพ)

นางศุภลักษณ์ วางเท้าขวาลง มือนอก

(ขวา) หงายมือวงล่าง เอียงศีรษะและกด

ไหล่ขวา แล้วยกเท้าซ้ายขึ้น พลิกมือขึ้นตั้ง

วงล่าง เอียงศีรษะและกดไหล่ซ้าย

๑๗ อรา่ มพราย พระและนางหันซ้ายคงเดิม ถอนเท้าซ้าย

คำว่า “อร่าม” เอียงศีรษะขวา แล้วก้าวข้าง

เท้าขวา กลับมาเอียงศีรษะและกดไหล่ซ้าย

ตรงคำวา่ “เอย” ในทำนองเอื้อน ปฏิบัติท่า

มือต่างกนั ดงั นี้

พระอุณรุท มือนอก (ซ้าย) จีบคว่ำ

ด้านหน้าระดับสายตา (ดงั ภาพ)

ขอ้ เน้อื เพลง รปู ภาพทา่ รำ คำอธิบายท่ารำ

นางศุภลักษณ์ ใช้มือนอก (ขวา) จีบคว่ำ
ด้านหนา้ ระดับสายตาเช่นเดียวกนั
หมายเหตุ ทำนองเอื้อน พระและนางสะดุ้ง
ตัวตามจังหวะ แล้วหมุนมาด้านขวา ปฏิบัติ
ท่าคงเดิม แต่ต้องคลายจีบออกในขณะท่ี
หมนุ ตวั ทงั้ พระและนาง

๑๘ กวา่ ดาว พระและนางเปลี่ยนเป็นหันทิศขวา ใช้มือใน

แตะด้านหลัง (พระใช้มือซ้ายนางใช้มือขวา)

แล้วปฏิบตั ิทา่ รำ ดงั น้ี

พระอุณรุท ก้าวซ้ายยกเท้าขวา ใช้มือนอก

(ขวา) เท้าสะเอว เอียงศีรษะและกดไหล่

ขวา (ดังภาพ)

นางศุภลักษณ์ ก้าวซ้ายกระดกขวา ใช้มือ

นอก (ซ้าย) ตั้งวงบน เอียงศีรษะและกด

ไหล่ขวาเชน่ เดียวกัน

หมายเหตุ สะดุ้งตวั ตามจงั หวะเพลง

๑๙ บนเวหา พระและนางหันทิศขวา ใช้มือในแตะหลังซึ่ง

กันและกันดังเดิม ก้าวข้างด้วยเท้าขวา และ

ปฏิบตั ติ า่ งกัน ดงั น้ี

พระอุณรุท มือนอก (ขวา) ทำมือชี้ระดับ

สายตา มืออยู่ระดับเดียวกันกับวงนาง

เอียงศรี ษะและกดไหลซ่ ้าย (ดังภาพ)

นางศภุ ลกั ษณ์ ตั้งวงระดับปาก

ข้อ เนือ้ เพลง รปู ภาพทา่ รำ คำอธิบายท่ารำ
๒๐ ท่าโบก
พระและนางเปลี่ยนมาหันขวา ใช้มือในแตะ
(หมายเลข ๑) หลังซึ่งกันและกัน (พระใช้มือซ้าย นางใน
มือขวา) แล้วปฏิบตั ทิ า่ รำ ดังน้ี
๑. พระและนางก้าวหน้าด้วยเท้าขวา
พระอุณรุท ใช้มือนอก (ขวา) ตั้งวงล่าง
(ดงั ภาพหมายเลข ๑)
นางศุภลักษณ์ ใช้มือนอก (ซ้าย) จีบหงาย
ระดบั วงลา่ ง เอยี งศรี ษะและกดไหล่ซา้ ย
๒.พระและนางวางส้นเท้าซ้ายใกล้กับเท้า
ขวาทย่ี นื
พระอุณรุท เดินมือขวาไปจบี สง่ หลัง
(ดังภาพหมายเลข ๒)
นางศุภลักษณ์ เดินมือซ้าย ตั้งวงบน
เอียงศีรษะและกดไหล่ขวา

(หมายเลข ๒) คำวา่ “นวลพระองค"์ ปฏบิ ัตดิ งั นี้
๒๑ นวลพระองค์จับทรง พระอุณรุท อยู่ด้านขวาของตัวนาง
ก้าวหน้าด้วยเท้าขวา มือช้ายแตะไหล่ตัว
นาง มือขวาตั้งวงกลาง เอียงศีรษะและกด
ไหล่ซา้ ย
นางศุภลักษณ์ อยู่ด้านซ้ายของตัวพระ
ก้าวเท้าขวานั่งลงตั้งเข่า ซ้ายจีบปกข้าง
ระดับไหล่ มือขวาแตะตัวพระ เอียงศีรษะ
และกดไหล่ซ้าย คำว่า “จับทรง” ปฏิบัติ
ดังน้ี

ข้อ เน้ือเพลง รูปภาพทา่ รำ คำอธบิ ายทา่ รำ

พระอุณรุท ยกเท้าซ้ายเหยียบที่เท้าของตัว
นางที่กระดกอยู่ มือซ้ายแตะไหล่ตัวนาง
มือขวาตั้งวงหงาย งอแขนระดับไหล่ เอียง
ศรี ษะและกดไหล่ขวา (ดงั ภาพ)
นางศุภลักษณ์ นั่งตั้งเข่ากระดกเท้าซ้าย
ม้วนจีบซ้ายออกไปตั้งวงบน มือขวาแตะตัว
พระดงั เดิม เอียงศรี ษะและกดไหลข่ วา
หมายเหตุ สะดุง้ ตวั ตามจงั หวะเอือ้ น

๒๒ กัลยา พระและนางหันหน้าตรง ปฏิบัติมือในและ
ยกเท้าคงเดิม แต่ปฏิบัติท่ามือนอกต่างกัน
ดงั นี้
พระอุณรุท มือนอก (ขวา) จีบหงายระดับ
วงล่าง เอียงศีรษะและกดไหล่ซ้าย ม้วนมือ
จีบปล่อยตั้งวงล่าง เอียงศีรษะและกดไหล่
ขวา
นางศุภลักษณ์ เอียงศีรษะและกดไหล่ซ้าย
แล้วแทงมือซ้ายลงเป็นวงหงาย ตึงแขน
ระดับไหล่ แล้วกลับมาเอียงศีรษะและกด
ไหลข่ วา

๒๓ รจนา พระและนางหันหน้าตรง ปฏิบัติมือในและ
เท้าคงเดิม แต่ปฏิบัติท่ามือนอกต่างกัน
ดงั นี้
พระอุณรุท เดินมือนอก (ขวา) หยิบจีบ
คว่ำด้านข้าง งอแขนระดับไหล่ เอียงศีรษะ
และกดไหล่ซ้าย แล้วสอดมือเป็นตั้งวง
หงายระดับวงบน เอียงศีรษะและกดไหล่
ขวา (ดังภาพ)
นางศุภลักษณ์ งอแขนซ้ายและลดแขนลง
มาระดับเอว เอียงศีรษะและกดไหล่ซ้าย
แล้วพลิกมือขึ้นตั้งวงล่าง แล้วกลับมาเอียง
ศรี ษะและกดไหลข่ วา

ขอ้ เน้ือเพลง รูปภาพทา่ รำ คำอธิบายทา่ รำ

๒๔ งามเนื้อ พระและนางเปลี่ยนเป็นหันทิศขวา ใช้มือใน

แตะด้านหลัง (พระใช้มือซ้าย นางใช้มือ

ขวา) แลว้ ปฏบิ ัตทิ า่ รำ ดังน้ี

พระอุณรุท ก้าวเท้าซ้าย ยกเท้าขวา ใช้มือ

นอก (ขวา) เท้าสะเอว เอียงศีรษะและกด

ไหล่ขวา (ดังภาพ)

นางศุภลักษณ์ ก้าวเท้าซ้าย กระดกด้วย

เท้าขวา ใช้มือนอก (ซ้าย) ตั้งวงแขนตึง

ระดับไหล่ เอียงศีรษะและกดไหล่ขวา

เชน่ เดียวกัน

หมายเหตุ สะดุง้ ตัวตามจงั หวะเพลง

๒๕ นวลผจง พระและนางหันทิศขวาดังเดิม ใช้มือในแตะ

หลังซึ่งกันและกัน (พระใช้มือขวานางใช้มือ

ซ้าย) ปฏบิ ัตทิ ่ารำ ดังนี้

พระอุณรุท ก้าวหน้าด้วยเท้าขวา มือนอก

(ขวา) จีบเข้าอก เอียงศีรษะและกดไหล่

ซ้าย ตรงคำว่า “นวล” แล้วกระดกเท้าซ้าย

ขึ้นคลายจีบออกตั้งวง แขนตึงระดับไหล่

เอียงศีรษะและกดไหล่ขวาตรงคำว่า “ผจง”

(ดงั ภาพ)

นางศุภลักษณ์ ก้าวหน้าด้วยเท้าขวา มือ

นอก (ซ้าย) จีบเข้าหาอก งอแขน เอียง

ศีรษะและกดไหล่ซ้าย ตรงคำว่า “นวล”

แล้วกระดกเท้าซ้ายขึ้น คลายจีบออกตั้งวง

แขนตึงระดับไหล่ เอียงศีรษะและกดไหล่

ขวาตรงคำว่า “ผจง”

ขอ้ เน้อื เพลง รูปภาพทา่ รำ คำอธิบายท่ารำ
๒๖ ท่าโบก
พระและนางเปลี่ยนมาหันขวา ใช้มือในแตะ
(หมายเลข ๑) หลังซึ่งกันและกัน (พระใช้มือซ้าย นางใน
มือขวา) แลว้ ปฏิบตั ทิ า่ รำ ดงั นี้
๑. พระและนางก้าวหน้าด้วยเท้าขวา
พระอุณรุท ใช้มือนอก (ขวา) ตั้งวงล่าง
(ดงั ภาพหมายเลข ๑)
นางศุภลักษณ์ ใช้มือนอก (ซ้าย) จีบหงาย
ระดับวงลา่ ง เอียงศรี ษะและกดไหลซ่ า้ ย
๒. พระและนางวางส้นเท้าซ้ายใกล้กับเท้า
ขวาที่ยนื
พระอุณรุท เดินมือขวาไปจีบส่งหลัง (ดัง
ภาพหมายเลข ๒)
นางศุภลักษณ์ เดินมือซ้าย ตั้งวงบน เอียง
ศรี ษะและกดไหลข่ วา

(หมายเลข ๒)

ท่ารำในเพลงบลิ่ม ท่ารำในเพลงบลิ่ม ซึ่งเป็นเพลงร้องแสดงถึงการเปรียบเทียบความงาม
ของพระอุณรุทกับพระจันทร์ และดวงดาวในเวลากลางคืน มีลักษณะเป็นการตีบทตามความหมาย
ของเน้ือร้อง โดยใช้ท่วงท่าอยา่ งนาฏศิลปไ์ ทย ในชว่ งน้ใี ช้ทา่ รำรวม ๒๖ ท่ารำ

ทา่ รำในเพลงเบา้ หลดุ (ช้นั เดียว) คำอธิบายท่ารำ

ข้อ เนื้อเพลง รูปภาพทา่ รำ พระและนางหันด้านหน้า ปฏิบัติตามคำ
๑ งามนางเป็นพาหนะรอง ร้องแยกเป็นวรรค ได้แก่
พระอุณรุท อยู่ด้านขวาของตัวนาง ก้าว
ทำนองดงั นาง.. เท้าขวา
๑. คำว่า “งามนางเปน็ พา....” ปฏิบัติดังนี้
มือซ้ายจีบระดับศีรษะ มือขวาตั้งวงกลาง
เอียงศีรษะและกดไหล่ซ้าย
นางศุภลักษณ์ อยู่ด้านซ้ายของตัวพระ
ก้าวเท้าซ้ายในลักษณะก้าวข้าง แล้วลดตัว
ลงนั่งคุกเข่า กระดกเท้าขวา มือทั้งสอง
ปฏิบัติเช่นเดียวกับตัวพระ เอียงศีรษะและ
กดไหลซ่ า้ ย
๒. คำว่า “....หนะรอง” ปฏิบัติดงั น้ี
พระอุณรุท ยกเท้าซ้ายเหยียบที่ฝ่ามือขวา
ของตัวนางที่ตั้งวงหงายรอรับอยู่ มือซ้าย
ม้วนจีบออก เป็นวงบน พลิกมือขวาลงเป็น
ตั้งวงหงายระดับไหล่ เอียงศีรษะและกด
ไหล่ขวา (ดงั ภาพ)
นางศุภลักษณ์ นั่งคุกเข่ากระดกเท้าซ้าย
มือทั้งสองปฏิบัติเช่นเดียวกับตัวพระ มือ
ขวาแบมือให้ขนานกับพื้น งอแขนระดับเอว
เอียงศีรษะและกดไหล่ขวา
หมายเหตุ สะดุ้งตัวตามจังหวะเอื้อนจนถึง
คำวา่ “ทำนองดงั นาง”

ข้อ เน้ือเพลง รปู ภาพท่ารำ คำอธิบายทา่ รำ
๒ ราชหงส์
พระและนางหนั ดา้ นหน้าคงเดมิ ปฏิบัตดิ ังน้ี
๓ ท่าโบก พระอุณรุท ค่อย ๆ ซอยเท้าซ้อนหลังตัว
นาง ก้าวหน้าด้วยเท้าซ้าย มือทั้งสองจีบเข้า
(หมายเลข ๑) หาตัวระดับอก เอียงศีรษะขวาเล็กน้อย แล้ว
ยกเท้าขวาแตะที่ส้นเท้าของตัวนางที่กระดก
อยู่ มือทั้งสองปล่อยจีบเป็นวงกลาง ศีรษะ
ตรง (ดังภาพ)
นางศุภลักษณ์ อยู่ด้านหน้าของตัวพระ ตั้ง
เข่าขวากระดกเท้าซ้าย มือทั้งสองปฏิบัติ
เช่นเดียวกบั ตัวพระ ศรี ษะตรง

พระและนางเปลี่ยนมาหันขวา ใช้มือในแตะ
หลังซึ่งกันและกัน (พระใช้มือซ้าย นางใช้
มอื ขวา) แล้วปฏบิ ตั ิทา่ รำ ดงั นี้
๑. พระและนางก้าวหน้าด้วยเท้าขวา
พระอุณรุท ใช้มือนอก (ขวา) ตั้งวงล่าง
(ดงั ภาพหมายเลข ๑)
นางศุภลักษณ์ ใช้มือนอก (ซ้าย) จีบหงาย
ระดบั วงลา่ ง เอยี งศีรษะและกดไหลซ่ ้าย
๒. พระและนางวางส้นเท้าซ้ายใกล้กับเท้า
ขวาทย่ี ืน
พระอุณรุท เดินมือขวาไปจีบส่งหลัง (ดัง
ภาพหมายเลข ๒)
นางศุภลักษณ์ เดินมือซ้าย ตั้งวงบน เอียง
ศรี ษะและกดไหลข่ วา

(หมายเลข ๒)

ข้อ เน้อื เพลง รปู ภาพทา่ รำ คำอธิบายท่ารำ

๔ งามภวู นารถน่งั ดำรงทรง พระและนางหนั หน้า ปฏิบัติตา่ งกนั ดังนี้

พระอุณรุท อยู่ด้านหน้าของตัวนาง ก้าวเท้า

ขวา ยกเท้าซ้าย มือขวาเท้าสะเอว มือซ้าย

วางทห่ี นา้ ขา เอยี งศีรษะและกดไหล่ขวา

(ดงั ภาพ)

นางศุภลักษณ์ อยู่ด้านหลังของตัวพระ

นั่งคุกเข่ากระดกเท้าขวา มือขวาจีบคว่ำ

ด้านข้าง งอแขนระดับเอว มือซ้ายตั้งวง

หงาย งอแขนระดับไหล่ เอียงศีรษะและกด

ไหล่ซ้าย สอดจีบขวาขึ้นหงายด้านข้าง งอ

แขนระดับศีรษะ มือซ้ายม้วนขึ้นตั้งวง แขน

ตึงระดบั ไหล่ เอียงศรี ษะและกดไหล่ขวา

หมายเหตุ สะดุ้งตัวพร้อมกันตามจังหวะ

เอื้อน

๕ ดงั องคพ์ รหมเมศวร์ พระและนางหนั หนา้ คงเดิม ปฏิบตั ดิ งั นี้

พระอุณรุท อยู่ด้านหน้าของตัวนาง ยก

เท้าซ้ายคงเดิม มือทั้งสองจีบคว่ำด้านข้าง

งอแขนระดับไหล่ แล้วสอดจีบขึ้นเป็นมือตั้ง

วงหงายด้านข้าง งอแขนระดับศีรษะ เอียง

ซา้ ย (ดังภาพ)

นางศุภลักษณ์ ปฏิบัติท่ารำคงเดิม (ท่า

งามภูวนารถนั่งดำรงทรง) แต่ให้สะดุ้งตัว

ตามจังหวะเออื้ น

ข้อ เน้ือเพลง รปู ภาพทา่ รำ คำอธบิ ายท่ารำ
๖ ฤทธี
พระและนางหันหนา้ คงเดิม ปฏบิ ัตดิ งั นี้
๗ ท่าโบก พระอุณรุท อยู่ด้านหน้าของตัวนาง ยกเท้า
(หมายเลข ๑) ซ้ายคงเดิม มือขวาจีบคว่ำด้านข้าง งอแขน
ระดับไหล่ มือซ้ายตั้งวงหงายระดับวงล่าง
เอียงศีรษะและกดไหล่ซ้าย สอดจีบขวาขึ้น
ปล่อยเป็นมือตั้งวงหงายด้านข้าง งอแขน
ระดับศีรษะ ม้วนมือซ้ายขึ้นตั้งวงล่าง เอียง
ศีรษะและกดไหลข่ วา (ดังภาพ)
นางศุภลักษณ์ ปฏิบัติท่ารำคงเดิม (ท่างาม
ภูวนารถนั่งดำรงทรง) แต่ให้สะดุ้งตัวตาม
จังหวะเอ้ือน

พระและนางเปลี่ยนมาหันขวา ใช้มือในแตะ
หลังซึ่งกันและกัน (พระใช้มือซ้าย นางใช้
มือขวา) แลว้ ปฏบิ ัติท่ารำ ดงั นี้
๑. พระและนางก้าวหน้าด้วยเท้าขวา
พระอุณรุท ใช้มือนอก (ขวา) ตั้งวงล่าง
(ดงั ภาพหมายเลข ๑)
นางศุภลักษณ์ ใช้มือนอก (ซ้าย) จีบหงาย
ระดับวงล่าง เอยี งศีรษะและกดไหลซ่ ้าย
๒. พระและนางวางส้นเท้าซ้ายใกล้กับเท้า
ขวาทย่ี ืน
พระอุณรุท เดินมือขวาไปจีบส่งหลัง (ดัง
ภาพหมายเลข ๒)
นางศุภลักษณ์ มือจีบหงาย (ซ้าย) ตั้งวง
บน เอียงศีรษะและกดไหล่ขวา

(หมายเลข ๒)

ขอ้ เนอ้ื เพลง รูปภาพทา่ รำ คำอธบิ ายทา่ รำ

๘ ด้ันหมอกออกเมฆ พระและนางหันด้านขวา มือในแตะหลังกัน

(พระใช้มือซ้ายนางใช้มือขวา) ถอนเท้าขวา

จากนั้นก้าวเท้าซ้ายในลักษณะก้าวข้าง เอียง

ศีรษะและกดไหล่ขวา แล้วปฏิบัติท่ามือ

ต่างกนั ดงั น้ี

พระอุณรุท ใช้มือนอก (ขวา) จีบคว่ำ แล้ว

มว้ นมือเป็นตัง้ วงระดบั หน้า (ดงั ภาพ)

นางศุภลักษณ์ ใช้มือนอก (ซ้าย) จีบคว่ำ

แลว้ มว้ นมือเปน็ ต้ังวงระดบั หนา้

หมายเหตุ พระและนางซอยเท้าเคลื่อนที่เป็น

วงกลม พร้อมกับลดมือทั้งสองลงด้านข้าง

(ท่าแหวก)

๙ มาไวไว พระและนางอยู่ระหว่างการซอยเท้า

เคลื่อนที่เป็นวงกลม มือในแตะหลังกันคง

เดิม เอียงศีรษะและกดไหล่ซ้าย แล้วปฏิบัติ

ท่ามือตา่ งกัน ดงั นี้

พระอุณรุท ใช้มือนอก (ขวา) จีบส่งหลัง

แขนตงึ

นางศุภลักษณ์ ยกมือนอก (ซ้าย) ขึ้นตั้งวง

บน (ดงั ภาพ)

หมายเหตุ พระและนางยังคงซอยเท้า

เคลื่อนที่เป็นวงกลม แล้วทำท่าแหวกมือ

เดียวข้างขวา โดยตัวพระกดฝ่ามือและ

แขนขวาลงด้านข้างจนสุด จากนั้นให้ปฏิบัติ

ท่าแหวกมือเดียวด้านซ้าย โดยให้ตัวนางยก

มือนอก (ซ้าย) ขึ้นตั้งวงบน ตัวพระใช้มือ

นอก (ขวา) จีบส่งหลังแขนตึง เอียงศีรษะ

และกดไหล่ขวา แล้วตัวนางกดฝ่ามือและ

แขนซ้ายลงดา้ นขา้ งจนสดุ เชน่ เดียวกัน

ขอ้ เนือ้ เพลง รูปภาพทา่ รำ คำอธบิ ายทา่ รำ

๑๐ เทเวศอวยชัย พระและนางอยู่ระหว่างการซอยเท้า

เคลื่อนที่เป็นวงกลมรอบที่ ๒ มือในแตะหลัง

กันคงเดิม เอียงศีรษะและกดไหล่ขวา แล้ว

ปฏิบัติท่ามือต่างกัน ดังน้ี

พระอุณรุท ใช้มือนอก (ขวา) จีบคว่ำแล้วตั้ง

วงหงายวาดขึ้นมาจากข้างลำตัว พร้อมกับ

เคลื่อนมือขึ้นมาระดับอก เอียงศีรษะและกด

ไหลข่ วา (ดังภาพ)

นางศุภลักษณ์ ใช้มือนอก (ซ้าย) ปฏิบัติ

เชน่ เดยี วกบั ตัวพระ

๑๑ องึ ม่ี พระและนางสิ้นสุดการซอยเท้าเมื่อหัน
ด้านขวาและจบคำร้องว่า “อึงมี่” มือใน
แตะหลังกันคงเดิม สะดุดด้วยเท้าซ้าย แล้ว
ปฏิบตั ทิ ่ามือต่างกนั ดงั นี้
พระอุณรุท ใช้มือนอก (ขวา) จีบส่งหลัง
แล้วกลับมาเอียงศีรษะและกดไหล่ขวา (ดัง
ภาพ)
นางศุภลักษณ์ ใช้มือนอก (ซ้าย) จีบหงาย
ด้านหน้าระดับปาก เอียงศีรษะทางซ้าย
เล็กน้อย แล้วม้วนจีบออกไปตั้งวงด้านหน้า
ระดับปาก แล้วกลับมาเอียงศีรษะและกด
ไหล่ขวา
หมายเหตุ การซอยเท้าทั้งสองเคลื่อนที่เป็น
วงกลมจากคำร้องว่า “ดั้นหมอกออกเมฆ”
ถงึ “องึ ม่ี” รวม ๒ รอบ

ข้อ เน้ือเพลง รปู ภาพทา่ รำ คำอธบิ ายท่ารำ
๑๒ ท่าโบก
พระและนางเปลี่ยนมาหันขวา ใช้มือในแตะ
(หมายเลข ๑) หลังซึ่งกันและกัน (พระใช้มือซ้าย นางใช้มือ
ขวา) แล้วปฏิบัติทา่ รำ ดงั น้ี
๑. พระและนางก้าวหน้าด้วยเท้าขวา
พระอณุ รทุ ใชม้ อื นอก (ขวา) ตง้ั วงล่าง
(ดงั ภาพหมายเลข ๑)
นางศุภลักษณ์ ใช้มือนอก (ซ้าย) จีบหงาย
ระดับวงลา่ ง เอียงศีรษะและกดไหลซ่ ้าย
๒. พระและนางวางส้นเท้าซ้ายใกล้กับเท้า
ขวาท่ียืน
พระอณุ รุท เดนิ มอื ขวาไปจีบส่งหลงั
(ดังภาพหมายเลข ๒)
นางศุภลักษณ์ เดินมือซ้าย ตั้งวงบน เอียง
ศรี ษะและกดไหลข่ วา

(หมายเลข ๒) พระและนางหันด้านทิศขวา ปฏิบัติท่ารำใน
๑๓ รบี เรง่ เร็วมาในราตรี คำร้องว่า “รีบเร่งเร็วมา...” โดยให้มือใน
แตะหลังกัน (พระใช้มือซ้าย นางใช้มือขวา)
ก้าวเท้าขวาแล้วก้าวข้างด้วยเท้าซ้าย ศีรษะ
และกดไหล่ขวา แล้วปฏิบัติท่ามือต่างกัน
ดงั นี้
พระอุณรุท ใช้มือนอก (มือขวา) เท้าเอว
มอื ซ้ายวางอย่ทู ีห่ นา้ ขาด้านซา้ ย (ดงั ภาพ)
นางศุภลักษณ์ ใช้มือนอก (ซ้าย) แตะท่ี
เอวด้านหนา้ ของตวั พระ
หมายเหตุ พระและนางยืดยุบ แล้วซอยเท้า
เคลื่อนที่เป็นวงกลม ๑ รอบจนจบคำว่า
“ในราตร”ี

ข้อ เนือ้ เพลง รูปภาพทา่ รำ คำอธบิ ายทา่ รำ
๑๔ หมายมุง่ บุรี
พระและนางหันด้านขวา ก้าวเท้าขวา ตัว
๑๕ รตั นา นางยกเท้าซ้ายขึ้นเดี่ยวเท้า ตัวพระยกเท้า
ซ้าย ศีรษะเอียงขวา แล้วปฏิบัติท่ามือ
๑๖ ท่าโบก ตา่ งกนั ดังน้ี
(หมายเลข ๑) พระอุณรุท ใช้มือนอก (ขวา) เท้าเอว มือ
ซ้ายวางทห่ี น้าขา (ดังภาพ)
นางศุภลักษณ์ ใช้มือใน (ขวา) แตะด้านหลัง
ของตัวพระ มือซา้ ยวางทห่ี น้าขาซา้ ย
หมายเหตุ สะด้งุ ตวั ตามจงั หวะเออื้ น

พระและนางหันด้านขวา มือในแตะหลังกัน
(พระใช้มือซ้าย นางใช้มือขวา) ก้าวข้างเท้า
ซ้าย เอียงศีรษะและกดไหล่ซ้าย แล้ว
กระดกเท้าขวาขึ้น เอียงศีรษะและกดไหล่
ขวา ปฏบิ ตั ทิ า่ มือต่างกนั ดงั นี้
พระอุณรุท ใช้มือนอก (ขวา) จีบส่งหลัง
แขนตึง (ดังภาพ)
นางศุภลักษณ์ ใช้มือนอก (ซ้าย) ตั้งมือชี้
ดา้ นหนา้ แขนตงึ ระดับไหล่

พระและนางเปลี่ยนมาหันขวา ใช้มือในแตะ
หลังซึ่งกันและกัน (พระใช้มือซ้าย นางใช้
มือขวา) แล้วปฏบิ ตั ิทา่ รำ ดังน้ี
๑. พระและนางก้าวหน้าด้วยเท้าขวา
พระอุณรุท ใช้มือนอก (ขวา) ตั้งวงล่าง
(ดังภาพหมายเลข ๑)
นางศุภลักษณ์ ใช้มือนอก (ซ้าย) จีบหงาย
ระดับวงลา่ ง เอียงศรี ษะและกดไหลซ่ า้ ย
๒. พระและนางวางส้นเท้าซ้ายใกล้กับเท้า
ขวาท่ยี นื
พระอุณรุท เดินมือขวาไปจีบส่งหลัง (ดัง
ภาพหมายเลข ๒)

ข้อ เนือ้ เพลง รปู ภาพทา่ รำ คำอธบิ ายทา่ รำ

นางศุภลักษณ์ เดินมือซ้าย ตั้งวงบน เอียง
ศรี ษะและกดไหลข่ วา

(หมายเลข ๒)

ท่ารำในเพลงเบ้าหลุด (ชั้นเดียว) ซึ่งเป็นเพลงร้อง แสดงถึงการเปรียบเทียบความงามของ
พระอุณรุทกับนางศุภลักษณ์ที่งามราวกับพระพรหมทรงราชหงส์ มีลักษณะท่าเป็นการตีบทตาม
ความหมายของเนื้อร้องทั้งหมด ๔ คำกลอน โดยใช้ท่วงท่าอย่างนาฏศิลป์ไทย ในช่วงนี้ใช้ท่ารำรวม
๑๖ ท่ารำ

ทา่ รำในเพลงเชดิ สำหรับรำเข้าโรง คำอธบิ ายท่ารำ

ขอ้ เน้อื เพลง รปู ภาพทา่ รำ พระและนางเปลี่ยนทิศและเปลี่ยนมือ โดย
๑ สอดสรอ้ ย ๑ หันซ้ายแล้วถอนเท้าซ้ายไปวางด้านหลัง
และยกเท้าขวา ตัวพระอยู่หลังตัวนาง ใช้
๒ สอดสรอ้ ย ๒ มือขวาเป็นมือในแตะหลังนาง นางอยู่หน้า
ตัวพระ ใช้มือซ้ายเป็นมือในแตะหลังตัว
๓ ท่ากลางอมั พร ๑ พระ เอียงศีรษะและกดไหล่ขวา แล้วปฏิบัติ
ต่างกนั ดงั นี้
พระอุณรุท ใช้มือนอก (ซ้าย) จีบคว่ำข้าง
ชายพก
นางศุภลักษณ์ ใช้มือนอก (ขวา) ตั้งวง
หงายข้างตวั งอแขนระดบั ไหล่

พระและนางหันซ้ายคงเดิม ก้าวข้างด้วย
เท้าขวา เอียงศีรษะและกดไหล่ซ้าย แล้ว
ปฏิบัติต่างกนั ดังนี้
พระอุณรุท ใช้มือนอก (ซ้าย) สอดมือขึ้น
เปน็ จีบหงายในระดบั วงลา่ ง (ดงั ภาพ)
นางศุภลักษณ์ ใช้มือนอก (ขวา) วาด
ข้ึนมาต้ังวงบน
หมายเหตุ พระและนางหมนุ ตวั มาดา้ นขวา

พระและนางหันขวา ตัวพระอยู่หลังตัวนาง
ใช้มือซ้ายเป็นมือในแตะหลังนาง นางอยู่
หน้าตัวพระ ใช้มือขวาเป็นมือในแตะหลังตัว
พระ ประเท้าซ้ายยกขึ้น เอียงศีรษะและกด
ไหลซ่ ้าย แล้วปฏบิ ัตติ ่างกนั ดงั นี้
พระอุณรุท ใช้มือนอก (ขวา) จีบคว่ำ
ดา้ นข้าง งอแขนระดบั เอว
นางศุภลักษณ์ ใช้มือนอก (ซ้าย) ตั้งวง
หงายข้างตัว งอแขนระดับเอว

ข้อ เน้อื เพลง รูปภาพท่ารำ คำอธิบายทา่ รำ
๔ ท่ากลางอัมพร ๒
พระและนางหันขวาคงเดิม ก้าวข้างด้วยเท้า
(หมายเลข ๑) ซ้าย เอียงศีรษะและกดไหล่ขวา แล้วปฏิบัติ
ต่างกนั ดงั นี้
(หมายเลข ๒) พระอุณรุท ใช้มือนอก (ขวา) สอดจีบขึ้น
ปลอ่ ยเปน็ มือสอดสูง (ดังภาพหมายเลข ๑)
นางศุภลักษณ์ ใช้มือนอก (ซ้าย) พลิกมือ
ข้นึ มาตง้ั วง แขนตงึ ระดับไหล่
หมายเหตุ พระและนางยักตัวพร้อมกัน ๖
ครั้ง แลว้ ปฏิบตั ดิ งั น้ี
- ถอนเท้าขวาวางด้านหลัง ยกเท้าซ้ายขึ้น
เอียงศีรษะและกดไหล่ซ้าย มือคงเดิม แต่ให้
กดแขนซา้ ย (นาง) ลงเลก็ น้อย แลว้ เลอ่ื นเท้า
ขวาที่ยืนไปข้างหน้าพร้อมกัน (ดังภาพ
หมายเลข ๒)
- ก้าวข้างด้วยเท้าซ้าย มือคงเดิม แต่ลด
แขนขวาลงเล็กน้อย (พระ) มือซ้ายคงเดิม
(นาง)
พระอุณรุท ใช้มือนอก (ขวา) ตั้งวงหงายใน
ลกั ษณะวงกลาง งอแขนเล็กน้อย
นางศุภลักษณ์ ใช้มือนอก (ซ้าย) มือซ้ายตั้ง
วงกลาง แขนตึงระดับไหล่
- เอียงศีรษะและกดไหล่ขวา ยืดยุบซอยเท้า
เคล่อื นท่ีกลับเข้าโรง

ท่ารำในเพลงเชิด จะเป็นท่ารำซ้ำกับท่ารำในเพลงเชิดฉิ่งรวม ๔ ท่า เพื่อให้ตัวละครเข้าโรง
เมื่อจบการแสดง

สรุป

การแสดงชุดศุภลกั ษณอ์ ุ้มสม เป็นการแสดงชุดหนึ่งอยู่ในการแสดงละครใน
เรื่องอุณรุท ตอนศุภลักษณ์อุ้มสม บทพระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระพุทธ
ยอดฟ้าจุฬาโลก รัชกาลที่ ๑ แห่งราชวงศ์จักรี มีทั้งหมด ๔๒ ตอน แบ่งออกเป็น
ภาคต้น ๒๐ ตอน ตั้งแต่เริ่มเรื่องด้วยท้าวกรุงพาณแห่งกรุงรัตนาไปเล่นสระ
อโนดาตและแสดงอำนาจจนถึงสวรรค์ จนมาจบภาคต้นในตอนศุภลักษณ์อุ้มสม
และภาคปลายอีก ๒๒ ตอน ตั้งแต่ท้าวไกรสทุ ประหารพระเพียรพิชัยจนจบเรื่องใน
ตอนท่ี ๔๒ พระอุณรุทเสด็จกลับณรงกา

สำหรับการแสดงชุดศุภลักษณ์อุ้มสมนี้ เป็นการแสดงการร่ายรำที่บรรยาย
ถึงภาพของนางศุภลักษณ์ขณะพาพระอุณรุทเหาะมายังเมืองรัตนาในยามกลางคืน
องค์ประกอบการแสดงชุดศุภลกั ษณอ์ ุม้ สม ประกอบด้วย

๑. ผู้แสดง ประกอบด้วยผู้แสดง ๒ คน คือพระอุณรุท และนางศุภลักษณ์
ควรมีรูปร่างขนาดและวัยใกล้เคียงกัน อย่างที่ภาษาละครเรียกว่า “งามสมกัน”
จะต้องเป็นผู้มีรูปงาม รำงาม พื้นฐานความรู้ความสามารถในการรำดี มีปฏิภาณ
ไหวพริบ และพลานามัยดี โดยเฉพาะท่ารำของตัวพระ นางจะต้องมีลีลาสัมพันธ์
กนั ได้เป็นอยา่ งดี

๒. เพลงร้องและทำนองเพลง ในการแสดงรำคู่ชุด ศุภลักษณ์อุ้มสม ใช้
ทำนองและเพลงร้องประกอบการแสดง รวม ๔ เพลง ได้แก่ เพลงเชิดฉิ่ง เพลงเชิด
เพลงบลม่ิ และเพลงเบา้ หลดุ ช้นั เดยี ว

๓. วงดนตรีที่ใช้บรรเลงประกอบการแสดง ใช้ดนตรีวงปี่พาทย์ประกอบ
ได้แก่ วงปี่พาทย์เครื่องห้า วงปี่พาทย์เครื่องคู่ หรือวงปี่พาทย์เครื่องใหญ่ก็ได้ และ
จะเป็นวงปี่พาทย์ไม้แข็ง หรือวงปี่พาทย์ไม้นวมก็ได้ ตามลักษณะความเหมาะสม
ของโอกาสทจี่ ะใชแ้ สดงน้ัน ๆ

๔. เครื่องแต่งกายและอุปกรณ์ประกอบการแสดง ต้องแต่งกายแบบยืนเครื่องพระนางแบบ
ละครไทย โอกาสที่ใช้แสดงชุดศุภลักษณ์อุ้มสม สามารถนำไปใช้แสดงในโอกาสต่าง ๆ ได้แก่ การ
แสดงชุดหนึ่งในการแสดงละคร เรื่องอุณรุท ตอนศุภลักษณ์อุ้มสม การแสดงชุดหนึ่งในการแสดง
ประเภทวิพิธทัศนา หรือนำเป็นชุดเบิกโรง หรือนำมาเป็นการแสดงอวดฝีมือผู้แสดงเป็นเอกเทศ
เพียงชุดเดียวก็ได้ การฝึกหัดทำรำชุดศุภลักษณ์อุ้มสม ผู้ปฏิบัติควรได้รับการฝึกหัดเบื้องต้นมาโดย
ลำดับและต้องเรียนรู้การใช้นาฏยศัพท์ให้ถูกต้องก่อน สำหรับการปฏิบัติท่ารำชุดนี้ ประกอบด้วย
ท่ารำตามเพลงที่ใช้ ได้แก่ ท่ารำในเพลงเชิดฉิ่งจำนวน ๒๔ ท่ารำ ท่ารำในบทร้องเพลงบลิ่ม จำนวน
๒๖ ท่ารำ ท่ารำในบทร้องในเพลงเบ้าหลุดชั้นเดียว จำนวน ๑๖ ท่ารำ และท่ารำในเพลงเชิด
สำหรบั ให้ผแู้ สดงกลบั เข้าในฉากเมอ่ื จบการแสดงจำนวน ๔ ทา่ รำ

ส่วนสำคัญยิ่งในการปฏิบัติท่ารำชุดนี้ คือ ผู้แสดงต้องเข้าใจเรื่องทำนองเพลงร้อง จังหวะ
วิธีการตีบทตามเพลงร้อง และความหมายของการแสดงในเหตุการณ์นี้ ที่กล่าวถึงนางศุภลักษณ์ท่ี
มีฤทธิ์ กำลังพาพระอุณรุทที่เป็นมนุษย์เหาะไปในอากาศ ดังนั้นผู้แสดงจึงต้องแตะส่วนใดส่วนหนึ่ง
ซึง่ กันและกันตลอดเวลา

คณะผจู้ ดั ทำ

๑. นางสาวเจนจิรา ไชยสทุ ธิ์ รหสั นสิ ติ ๖๒๑๑๐๐๑๐๐๗๙
๒. นางสาวชนาทิพย์ ยวงเพชร รหัสนสิ ิต ๖๒๑๑๐๐๑๐๐๘๐
๓. นางสาวญาณิน พทุ ธคณุ รหัสนสิ ติ ๖๒๑๑๐๐๑๐๐๘๑
๔. นางสาวปนดั ดา การสุข รหสั นสิ ิต ๖๒๑๑๐๐๑๐๐๘๔
๕. นางสาวพราวพรรณ มิสาโท รหสั นสิ ิต ๖๒๑๑๐๐๑๐๐๘๗
๖. นางสาวแพรววาว มิสาโท รหัสนิสิต ๖๒๑๑๐๐๑๐๐๘๘
๗. นางสาวมณรี ัตนา น่วมภา รหสั นิสิต ๖๒๑๑๐๐๑๐๐๙๐
๘. นางสาวรสรนิ ทร์ อนิ เขยี ว รหสั นิสติ ๖๒๑๑๐๐๑๐๐๙๑
๙. นางสาวกนกวรรณ เทศจนั ทร์ รหสั นสิ ิต ๖๒๑๑๐๐๑๐๓๔๗
๑๐. นางสาวเดอื นเพญ็ ศิรสิ ัมพันธ์ รหสั นิสติ ๖๒๑๑๐๐๑๐๓๔๙
๑๑. นางสาวนรดี อ้วนเจรญิ กุล รหัสนสิ ิต ๖๒๑๑๐๐๑๐๓๕๑
๑๒. นางสาวปวริศา ศรีหานนท์ รหสั นสิ ติ ๖๒๑๑๐๐๑๐๓๕๒
๑๓. นางสาวพิชญาภา ตรีญาณวฒั น์ รหสั นสิ ิต ๖๒๑๑๐๐๑๐๓๕๕
๑๔. นายแพรเกลา้ ฉัตร ศรีแกว้ รหัสนสิ ิต ๖๒๑๑๐๐๑๐๓๕๖
๑๕. นางสาวมัสลนิ ญา บญุ ประสพ รหสั นิสิต ๖๒๑๑๐๐๑๐๓๕๗
๑๖. นางสาววรนิ ทร ฉวั่ สวุ รรณ รหสั นิสติ ๖๒๑๑๐๐๑๐๓๖๐
๑๗. นางสาวศศิธร ทองทบั รหัสนิสิต ๖๒๑๑๐๐๑๐๓๖๑
๑๘. นางสาวสริ ธี ร อดุ รเสถียร รหสั นสิ ติ ๖๒๑๑๐๐๑๐๓๖๔

หน้าที่การปฏิบัติงาน PowerPoint

ชื่อ หน้าที่

นางสาวเจนจริ า ไชยสทุ ธิ์ พากย์เสียง, ทำสื่อ
นางสาวพราวพรรณ มสิ าโท หาขอ้ มลู , หารปู , อธบิ ายทา่ รำ
นางสาวแพรววาว มสิ าโท หาข้อมลู , หารูป, อธบิ ายทา่ รำ
นางสาวกนกวรรณ เทศจันทร์ ออกแบบสื่อ, ทำส่ือ
นางสาวเดอื นเพญ็ ศริ ิสมั พนั ธ์ หาข้อมลู , หารูปภาพ
นางสาวนรดี อ้วนเจริญกลุ หาข้อมูล, ตรวจสอบความถูก
ตอ้ งคำอธบิ ายทา่ รำ
นางสาวปวรศิ า ศรหี านนท์ หาข้อมูล, หารูปภาพปฏบิ ตั ิทา่ รำ
นายแพรเกลา้ ฉัตร ศรแี ก้ว ตัดต่อคลปิ วดิ โี อท่ารำ
นางสาวมัสลินญา บญุ ประสพ หาขอ้ มูล/หารูป

หนา้ ทีก่ ารปฏิบัติงาน E-Book

ชือ่ หนา้ ที่

นางสาวชนาทพิ ย์ ยวงเพชร หาขอ้ มูล, ใส่เนื้อหาและรปู ภาพ
นางสาวญาณนิ พทุ ธคุณ การปฏิบตั ทิ า่ รำ
นางสาวปนัดดา การสุข
นางสาวมณรี ตั นา น่วมภา หาขอ้ มลู , ใสเ่ นอื้ หาและรูปภาพ
นางสาวรสรนิ ทร์ อนิ เขยี ว การปฏบิ ัตทิ ่ารำ
นางสาวพชิ ญาภา ตรญี าณวัฒน์
นางสาววรินทร ฉ่ัวสวุ รรณ หาข้อมูล, หารูป, ใส่เนื้อหา
ประวตั ิความเป็นมา
นางสาวศศธิ ร ทองทบั
นางสาวสิรีธร อดุ รเสถยี ร หาข้อมูล, ใส่ข้อมูลและรูปภาพ
การปฏิบตั ิท่ารำ

หาข้อมูล, หารูป, ใส่เนื้อหา
ประวัตคิ วามเป็นมา

หาข้อมูลและรูปเครื่องแต่งกาย,
ใส่ข้อมูลเครอื่ งแต่งกาย

หาข้อมูล, ใส่ข้อมูลองค์ประกอบ
ของการแสดง เพลงร้องและวง
ดนตรี

หาข้อมลู และรปู เครอ่ื งแต่งกาย,
ใสข่ ้อมูลเครอ่ื งแตง่ กาย

หาขอ้ มลู รปู ผแู้ สดงและวงดนตร,ี
ใส่ข้อมูลผู้แสดงและวงดนตรี, จัด
ระเบยี บเล่ม, ตรวจความถูกต้อง

บรรณานุกรม

นริ มล หาญทองกูล. (๒๐๑๔, ๒๕๖๔). ศุภลกั ษณ์ : นางสำคญั ในเรือ่ งอณุ รทุ .
สถาบนั วัฒนธรรมและศิลปะ. ๑(๓๑). สบื ค้นเมื่อ ๕ พฤษภาคม
๒๕๖๔, จาก http://ejournals.swu.ac.th/index.php/jica/article/download/
4721/4898

มหาวทิ ยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา. (ม.ป.ป.). การปฏบิ ตั ริ ำคชู่ ดุ ศภุ ลกั ษณอ์ ุม้ สม.
สืบคน้ เมือ่ ๕ พฤษภาคม ๒๕๖๔, จาก http://elfar.ssru.ac.th

วทิ ยาลัยนาฏศลิ ปน์ ครศรธี รรมราช. (ม.ป.ป.). การศกึ ษาผลสมั ฤทธท์ิ างการเรยี น
เรอื่ ง รำศุภลกั ษณ์อ้มุ สม. สืบค้นเมือ่ ๕ พฤษภาคม ๒๕๖๔, จาก
http://cdans.bpi.ac.th/download/koy001062.pdf

สนุ นั ทา มิตรงาม. (๒๕๓๑). การวเิ คราะห์วรรณกรรมเร่อื งอุณรทุ ฉบบั สงขลา
ตามทฤษฎีรส. วิทยานิพนธ์ ศศ.ม. (จารึกภาษาไทย). กรงุ เทพฯ: บัณฑิต
วทิ ยาลยั มหาวิทยาลยั ศิลปากร. ถา่ ยเอกสาร.