พันธุกรรมกับสิ่งแวด

ปก

สาส์นจากนายกเทศมนตรี เทศบาลนครเชียงราย



คาชีแ้ จงเก่ียวกับชุดฝกึ กจิ กรรม

ชุดกิจกรรมพัฒนาการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เรื่อง สิ่งมีชีวิต ชั้นประถมศึกษาปีท่ี 5
ประกอบดว้ ยชุดฝึกกจิ กรรม จานวน 6 ชดุ ดงั นี้

ชุดฝกึ กิจกรรมการเรียนรู้ท่ี 1.1 เรื่อง การถ่ายทอดลกั ษณะทางพนั ธกุ รรมของมนษุ ย์
ชุดฝกึ กิจกรรมการเรียนรู้ท่ี 1.2 เรือ่ ง การถ่ายทอดลักษณะทางพนั ธกุ รรมของพืช
ชดุ ฝึกกจิ กรรมการเรยี นรู้ที่ 1.3 เรื่อง การถ่ายทอดลักษณะทางพนั ธกุ รรมของสตั ว์
ชดุ ฝึกกิจกรรมการเรยี นรู้ท่ี 2.1 เรอ่ื ง ความสัมพันธ์ของส่ิงมชี ีวติ
ชุดฝกึ กจิ กรรมการเรียนรทู้ ี่ 2.2 เรื่องโครงสร้างหรอื ลักษณะของสง่ิ มชี วี ติ ในแหลง่ ท่อี ยู่ตา่ งๆ
ชุดฝึกกิจกรรมการเรยี นรทู้ ่ี 2.3 เรื่อง หว่ งโซอ่ าหาร

บทบาทของผปู้ กครอง

1. ศึกษาชุดฝึกกิจกรรมพัฒนาการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เรื่อง สิ่งมีชีวิต ช้ันประถมศึกษา
ปที ี่ 5 ให้เข้าใจกอ่ นทีจ่ ะนาไปใช้

2. ในชุดฝึกกิจกรรมวิทยาศาสตร์ เร่ือง พันธุกรรมและความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิต
ช้ันประถมศึกษาปีที่ 5 จะมีคิวอาร์โค้ด เข้าชมวีดีโอทางวิทยาศาสตร์ที่สอดคล้องกับเนื้อหานั้น
ให้นกั เรียนเข้าสแกนเขา้ ไปศึกษา

3. ผู้ปกครองกากับติดตามการปฏิบัติกิจกรรมและให้คาปรึกษาแนะนาแก่นักเรียน
หากมีขอ้ สงสยั ใหต้ ดิ ต่อครผู ูส้ อนประจารายวิชา
*ครปู ระจาวชิ าวทิ ยาศาสตร์ ป.5 เบอร์โทร. ………………………………………

คาชี้แจงสาหรบั นักเรียน

1. กอ่ นศึกษาชุดฝึกกิจกรรมประกอบการเรียนกลุ่มสาระวิทยาศาสตร์ ให้นักเรยี นทุกคน
ทาแบบทดสอบกอ่ นเรียน

2. นกั เรียนแต่ละกลุม่ ศึกษาชุดฝกึ กจิ กรรม ดังนี้
2.1 ทาแบบทดสอบก่อนเรียน
2.2 ศกึ ษาใบความรู้ และสแกน QR code เพ่อื ศึกษาเพิม่ เตมิ
2.3 ทาแบบบนั ทกึ กจิ กรรม
2.4 ทาแบบทดสอบหลังเรยี น

3. นักเรียนทุกคนเปรียบเทียบคะแนนก่อนเรียนและหลังเรียน เพื่อหาความก้าวหน้า
ในการเรยี นรขู้ องตนเอง

ข้ันตอนการใช้ชุดฝึกกิจกรรม

ศกึ ษาคาแนะนาการใช้ชดุ ฝกึ กจิ กรรมการเรียนรู้
ศกึ ษาจดุ ประสงคข์ องชดุ ฝึกกจิ กรรม
ทดสอบก่อนเรยี น
ศึกษาเนื้อหาในชุดฝึกกิจกรรม

ไม่ผ่านเกณฑ์ ทากิจกรรม ผา่ นเกณฑ์
ทดสอบหลงั เรียน

จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้

1) อธิบายคาสาคัญเก่ยี วกบั การถา่ ยทอดลกั ษณะทางพันธุกรรมและกฏของเมนเดลได้ (K)
2) อธบิ ายลักษณะทางพันธุกรรมทม่ี ีการถา่ ยทอดจากพอ่ แม่สลู่ กู ของมนษุ ย์ได้ (K)
3) สารวจและสงั เกตลักษณะทีค่ ล้ายคลึงกันของตนเองกับพ่อแม่ได(้ P)
4) อธิบายลักษณะทางพันธุกรรมของพชื ได้ (K)
5) สารวจและสังเกตลกั ษณะทค่ี ล้ายคลงึ กนั ของพชื ได้(P)
6) อธบิ ายลักษณะทางพันธุกรรมของสัตวไ์ ด้ (K)
7) สารวจและสงั เกตลกั ษณะท่ีคล้ายคลึงกนั ของสัตวไ์ ด้(P)
8) อธบิ ายความสมั พันธ์ระหวา่ งส่ิงมชี ีวิตกับสงิ่ มชี วี ิตได้ (K)
9) ใชท้ กั ษะการสงั เกตและทักษะการตคี วามหมายขอ้ มูลและลงข้อสรุปในการวเิ คราะห์

ความสัมพนั ธร์ ะหว่างสิ่งมีชีวิตกับส่ิงมชี วี ิตได้ (P)
10) อธิบายโครงสร้างและลักษณะของสิ่งมีชีวติ ท่เี หมาะสมกับการดารงชวี ิต

ซงึ่ เป็นผลมาจากการปรบั ตัวของสิ่งมชี วี ิตในแต่ละแหลง่ ที่อยไู่ ด้ (K)
11) ใช้ทกั ษะในการสังเกตและทักษะการตีความหมายข้อมูลและลงข้อสรุปวเิ คราะห์

โครงสร้างและลักษณะของส่ิงมีชวี ติ ซ่งึ เป็นผลมาจากการปรบั ตัวได้ (P)
12) อธบิ ายโซอ่ าหารและส่งิ มีชีวิตทเี่ ป็นผผู้ ลิตและผ้บู รโิ ภคได้ (K)
13) เขียนโซ่อาหารและระบุบทบาทหนา้ ทีข่ องสงิ่ มีชีวิตท่เี ปน็ ผู้ผลิตและผ้บู รโิ ภค

ในโซ่อาหารได้ (P)
14) รบั ผิดชอบและมุง่ มน่ั ในการทางานท่ไี ดร้ ับมอบหมาย (A)

1

บทที่ 1

ลกั ษณะทางพันธกุ รรมของสิง่ มชี วี ติ

กจิ กรรมท่ี 1.1 เรือ่ ง การถา่ ยทอดลักษณะทางพันธุกรรมของมนุษย์

2

แบบทดสอบก่อนเรยี น
เร่อื ง การถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรมของมนุษย์
สาระการเรียนรวู้ ิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ช้ันประถมศึกษาปที ี่ 5

จานวน 5 ข้อ 5 คะแนน

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

คาช้ีแจง ใหน้ กั เรยี น X คาตอบท่ีถูกต้องเพียงขอ้ เดยี ว

1. ขอ้ ใดกล่าวถูกต้องเกี่ยวกบั ลกั ษณะทางพันธุกรรม
ก. ลูกชายและลกู สาวมโี อกาสไดร้ บั ลกั ษณะทางพันธุกรรมจากปยู่ า่ ตายาย
ข. ลักษณะนิสยั อารมณ์ และพฤตกิ รรมจากพอ่ และแมส่ ามารถถ่ายทอดไปยังลกู ได้
ค. ลกั ษณะการมลี ักยิ้มของพอ่ ไม่สามารถถา่ ยทอดไปยังลูกสาวและลูกชาย
ง. ลกู สาวจะไดร้ ับลักษณะทางพันธุกรรมจากแมเ่ ทา่ นน้ั

2. ลักษณะใดเป็นลักษณะทางพันธกุ รรมของชาวตะวันตกท่เี ด่นชดั ท่ีสุด

ก. ผมหยิกสีดา ข. ผิวสีดา

ค. จมูกโดง่ ง. ตาสีดา

3. สมใจและสมชายเป็นครอบครัวชาวจีนทม่ี ีหนังตาช้นั เดียวตงั้ แตบ่ รรพบรุ ษุ รุ่นปยู่ ่า ตายาย

แต่สมใจ ตดั สนิ ใจทาศัลยกรรมตาสองช้นั เมอื่ แต่งงานลูกจะมีลกั ษณะของหนังตาตามขอ้ ใด

ก. ผวิ หนังตาชน้ั เดยี วข้าง ข. หนังตาชนั้ เดยี วท้งั สองขา้ ง

ค. หนงั ตาช้ันเดยี วและสองชนั้ อย่างละข้าง ง. หนงั ตาสองช้นั ท้งั สองข้าง

4. ข้อใดเป็นลกั ษณะทางพันธุกรรมทไี่ ดร้ ักมาจากพ่อและแมโ่ ดยตรง

ก. แผลเปน็ ข. จมูกโดง่

ค. ปานแดง ง. สิว

5.หนว่ ยทค่ี วบคมุ ลกั ษณะทางพันธกุ รรม คืออะไร ข. ยนี
ก. โครโมรโซม ง. นวิ เคลียส
ค. เซลล์

2

3

ใบความรู้ เรอ่ื ง การถา่ ยทอดลักษณะทางพันธุกรรมของมนษุ ย์

คาชี้แจง ให้นกั เรยี นฟงั เพลงพนั ธุกรรมจากลงิ คน์ ้คี รับ
https://www.youtube.com/watch?v=lZPgxYLkGxM

3

4

4

5

ใบกจิ กรรม เรื่อง การถา่ ยทอดลกั ษณะทางพันธุกรรมของมนุษย์
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

คาส่งั ใหน้ ักเรียนดภู าพขา้ งลา่ งแลว้ ตอบคาถาม

1. ลูกมีลักษณะใดบ้างท่ีเหมือนแม่ และมีลกั ษณะใดบา้ งทีแ่ ตกต่างจากแม่

ลกั ษณะ เหมือนแม่ ไม่เหมือนแม่
สผี ม  
เสน้ ผม
หนังตา  
ลักยม้ิ  
รปู หน้า  

 

2. เพราะเหตุใดลักษณะบางอย่างของลกู จึงเหมอื นแม่ และลักษณะบางอยา่ งแตกต่างจากแม่
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................

5

6

แบบทดสอบหลงั เรียน
เร่ือง เร่ือง การถา่ ยทอดลกั ษณะทางพนั ธุกรรมของมนุษย์
สาระการเรยี นรวู้ ทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี 5

จานวน 5 ขอ้ 5 คะแนน

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

คาชแ้ี จง ให้นกั เรียน X คาตอบทีถ่ กู ตอ้ งเพยี งข้อเดียว

1. ข้อใดกล่าวถกู ตอ้ งเก่ียวกับลักษณะทางพนั ธกุ รรม
ก. ลูกสาวจะได้รบั ลักษณะทางพันธุกรรมจากแมเ่ ท่าน้ัน
ข. ลกู ชายและลกู สาวมีโอกาสไดร้ บั ลักษณะทางพนั ธุกรรมจากปู่ยา่ ตายาย
ค. ลักษณะการมีลักยิม้ ของพ่อไมส่ ามารถถา่ ยทอดไปยังลูกสาวและลูกชาย
ง. ลักษณะนสิ ยั อารมณ์ และพฤติกรรมจากพอ่ และแมส่ ามารถถ่ายทอดไปยังลกู ได้

2. ลักษณะใดเปน็ ลักษณะทางพันธุกรรมของชาวตะวนั ตกท่ีเดน่ ชัดที่สดุ

ก. ผิวสดี า ข. ตาสีดา

ค. ผมหยิกสดี า ง. จมกู โดง่

3. สมใจและสมชายเป็นครอบครัวชาวจีนท่ีมีหนังตาชั้นเดยี วตัง้ แตบ่ รรพบุรุษรนุ่ ปยู่ า่ ตายาย

แต่สมใจ ตัดสินใจทาศัลยกรรมตาสองชน้ั เม่อื แต่งงานลูกจะมีลักษณะของหนังตาตามข้อใด

ก. ผวิ หนงั ตาชนั้ เดยี วข้าง ข. หนังตาชั้นเดียวท้งั สองข้าง

ค. หนงั ตาสองช้ันทั้งสองขา้ ง ง. หนงั ตาชั้นเดยี วและสองช้นั อยา่ งละขา้ ง

4. ขอ้ ใดเป็นลักษณะทางพันธุกรรมทไ่ี ดร้ ักมาจากพ่อและแม่โดยตรง

ก. ปานแดง ข. แผลเป็น

ค. จมูกโดง่ ง. สิว

5.หนว่ ยทค่ี วบคมุ ลักษณะทางพนั ธุกรรม คอื อะไร

ก. ยนี ข. เซลล์

ค. นวิ เคลยี ส ง. โครโมรโซม

6

7

บทที่ 1

ลักษณะทางพันธกุ รรมของสิง่ มชี วี ติ

กจิ กรรมที่ 1.2 เรอ่ื ง การถ่ายทอดลกั ษณะทางพันธุกรรมของพชื

8

แบบทดสอบกอ่ นเรยี น
เร่อื ง การถ่ายทอดลักษณะทางพนั ธกุ รรมของพืช
สาระการเรยี นรู้วทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ชนั้ ประถมศกึ ษาปีที่ 5

จานวน 10 ขอ้ 10 คะแนน
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

คาชี้แจง ใหน้ ักเรยี น X คาตอบที่ถกู ต้องเพียงข้อเดียว

1. จากแผนภาพการผสมพนั ธ์เุ มลด็ ถ่วั ลันเตาสีเขียวพนั ธ์ุแท้ และสีเหลอื งพนั ธุแ์ ท้

ข้อใดกลา่ วถกู ต้อง

ก. A เปน็ เมล็ดสเี หลือง ข. A เป็นเมลด็ สีเขยี ว

ค. ทง้ั A และ B เปน็ เมล็ดสีเหลอื งเหมือนกัน ง. B เปน็ เมล็ดสเี หลอื ง

2. เมล็ดถ่ัวลนั เตาในขอ้ ใดเปน็ ลักษณะเด่น ข. ผิวเรียบ
ก. ผวิ ขรขุ ระ ง. ผวิ เปล่ง
ค. ผวิ เหี่ยว

3. จากกฎของเมนเดล ลกั ษณะดอ้ ยจะปรากฏในรุ่นใด ข. รุน่ ลกู
ก. รุ่นพ่อแม่ ง. ปรากฏในทกุ รุน่
ค. ร่นุ หลาน

4. จากกฎของเมนเดล ลักษณะดอ้ ยจะปรากฏในรุ่นใด ข. ร่นุ ลกู
ก. รนุ่ พอ่ แม่ ง. ปรากฏในทุกรุน่
ค. รุ่นหลาน

5. มะมว่ งพ่อพนั ุธ์และแม่พนั ธุม์ ลี กั ษณะตน้ สูงใบเรยี วยาว เมื่อนามาผสมพันธกุ์ นั ลกู ควรมลี ักษณะอยา่ งไร

ก. ลาต้นเป็นเถาเล้ือย ใบเรยี วยาว ข. ลาตน้ ตัง้ ตรง ใบเรียวยาว

ค. ลาตน้ เปน็ เถาเล้ือย ใบกลม ง. ลาต้นตั้งตรง ใบกลม

6. ข้อใดกล่าวถึงกฎเมนเดลได้ถูกตอ้ ง
ก. ลักษณะทป่ี รากฏออกมานอ้ ยครั้ง เรยี กว่าลักษณะเด่น
ข. ลกั ษณะต่างๆถกู ควบคุมโดยสมอง

ค. การถ่ายทอดลักษณะแตล่ ักษณะไม่เปน็ อิสระต่อกัน
ง. สัดสว่ นลักษณะเด่นตอ่ ลกั ษณะดอ้ ย เป็น 3:1

9

7. เมล็ดขา้ วโพดเมื่อนามาปลกู จะเจริญเตบิ โตเป็นสิ่งใด ข. ตน้ ขา้ วสาลี
ก. ต้นขา้ ว ง. ต้นอ่อน

ค. ตน้ ข้าวโพด

8. ความแตกต่างของสิ่งมีชวี ิตแต่ละชนดิ ทาให้เกิดผลในข้อใด

ก. ความหลากหลายของส่งิ มชี ีวติ ข. ความสัมพันธข์ องส่ิงมชี ีวิต

ค. การสูญเสยี ของสิ่งมีชีวิต ง. การปรับตัวของสงิ่ มชี วี ติ

9. หน่วยท่คี วบคุมลกั ษณะทางพันธกุ รรมคอื อะไร ข. นิวเคลียส
ง. โครโมโซม
ก. ยีน
ค. เซลล์

10. ข้อใดเปน็ ลักษณะทางพนั ธกุ รรมของต้นมะละกอ ข. ใบมีรอยแมลงกัดกนิ
ก. ลาต้นเอยี งเข้าแสง ง. มีแมลงอาศยั อย่บู รเิ วณลาตน้

ผลมีสสี ม้ เปลือกสีเขียว

10

ใบความรู้ การถ่ายทอดลักษณะทางพนั ธกุ รรมของพืช
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

11

ใบงาน เรอื่ ง การถา่ ยทอดลกั ษณะทางพันธุกรรมของพืช
-----------------------------------------------------------------------

คาสั่ง ให้นักเรียนพจิ ารณาลักษณะรูปดอกเทยี นแลว้ ตอบคาถามต่อไปน้ี

1. ตน้ เทียนท่ีมีลักษณะดอก ดงั รูป นา่ จะเกิดจากพ่อและแม่ที่มีลักษณะดอกอย่างไร
เพราะเหตุใด

...........................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................

12

แบบทดสอบ
เรื่อง การถา่ ยทอดลกั ษณะทางพันธกุ รรมของพืช
สาระการเรยี นรู้วิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ช้นั ประถมศกึ ษาปที ่ี 5

จานวน 10 ขอ้ 10 คะแนน
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

คาช้ีแจง ใหน้ กั เรียน X คาตอบทถี่ ูกตอ้ งเพยี งข้อเดยี ว

1. จากแผนภาพการผสมพันธ์ุเมล็ดถัว่ ลันเตาสีเขยี วพันธแ์ุ ท้ และสีเหลืองพันธุแ์ ท้

ขอ้ ใดกลา่ วถกู ตอ้ ง

ก. A เปน็ เมล็ดสเี หลือง ข. A เป็นเมลด็ สีเขียว

ค. ทง้ั A และ B เปน็ เมล็ดสีเหลืองเหมือนกนั ง. B เป็นเมลด็ สีเหลือง

2. เมลด็ ถ่ัวลันเตาในข้อใดเปน็ ลักษณะเด่น ข. ผิวเรียบ
ก. ผวิ ขรขุ ระ ง. ผิวเปล่ง
ค. ผิวเหยี่ ว

3. จากกฎของเมนเดล ลกั ษณะด้อยจะปรากฏในรุ่นใด ข. รุ่นลกู
ก. ร่นุ พ่อแม่ ง. ปรากฏในทกุ รุ่น
ค. ร่นุ หลาน

4. จากกฎของเมนเดล ลักษณะดอ้ ยจะปรากฏในรุ่นใด ข. รุน่ ลูก
ก. รนุ่ พอ่ แม่ ง. ปรากฏในทกุ รนุ่
ค. รุ่นหลาน

5. มะมว่ งพ่อพนั ุธ์และแม่พันธ์มุ ลี กั ษณะต้นสูงใบเรียวยาว เมือ่ นามาผสมพันธ์กุ ันลกู ควรมลี กั ษณะอยา่ งไร

ก. ลาตน้ เปน็ เถาเลือ้ ย ใบเรยี วยาว ข. ลาตน้ ตั้งตรง ใบเรียวยาว

ค. ลาตน้ เป็นเถาเลื้อย ใบกลม ง. ลาต้นต้งั ตรง ใบกลม

6. ขอ้ ใดกล่าวถึงกฎเมนเดลได้ถูกต้อง
ก. ลกั ษณะที่ปรากฏออกมานอ้ ยคร้ัง เรียกวา่ ลกั ษณะเดน่
ข. ลักษณะตา่ งๆถกู ควบคุมโดยสมอง

ค. การถ่ายทอดลักษณะแตล่ กั ษณะไม่เปน็ อิสระต่อกนั
ง. สดั ส่วนลักษณะเด่นต่อลกั ษณะด้อย เปน็ 3:1

13

7. เมลด็ ข้าวโพดเมอื่ นามาปลูกจะเจริญเตบิ โตเป็นสง่ิ ใด ข. ต้นข้าวสาลี
ก. ต้นขา้ ว ง. ตน้ อ่อน

ค. ตน้ ข้าวโพด

8. ความแตกต่างของส่งิ มีชวี ิตแต่ละชนดิ ทาให้เกิดผลในขอ้ ใด

ก. ความหลากหลายของสง่ิ มีชวี ิต ข. ความสัมพันธข์ องส่ิงมชี วี ติ

ค. การสญู เสยี ของสิง่ มีชวี ติ ง. การปรับตัวของสง่ิ มีชวี ิต

9. หนว่ ยทคี่ วบคมุ ลกั ษณะทางพนั ธกุ รรมคืออะไร ข. นวิ เคลียส
ง. โครโมโซม
ก. ยนี
ค. เซลล์

10. ข้อใดเป็นลักษณะทางพนั ธุกรรมของตน้ มะละกอ ข. ใบมีรอยแมลงกดั กนิ
ก. ลาตน้ เอียงเข้าแสง ง. มแี มลงอาศัยอยบู่ รเิ วณลาต้น

ผลมีสีส้มเปลอื กสีเขียว

14

บทท่ี 1

ลักษณะทางพันธุกรรมของส่งิ มชี ีวติ

กจิ กรรมที่ 1.3 เร่ือง การถา่ ยทอดลกั ษณะทางพันธกุ รรมของสตั ว์

15

ใบความรู้ เรอื่ ง การถา่ ยทอดลักษณะทางพนั ธุกรรมของสตั ว์
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

การถา่ ยทอดลักษณะทางพันธกุ รรมของสัตว์
การถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรมของสัตว์เช่นเดียวกับมนุษย์และพืช ซ่ึงสัตว์แต่ละชนิด

ย่อมเกิดมาจากสัตว์ชนิดเดียวกันและลูกของสัตว์เหล่านั้นก็จะมีลักษณะหลายๆ อย่างที่คล้ายคลึงกับพ่อ
และแมข่ องมัน

สตั ว์ชนิดเดียวกันจะมีลกั ษณะทางพนั ธกุ รรมคลา้ ยคลึงกัน เช่น สขี น ลกั ษณะของขน ใบหู เท้า สตี า
ทง้ั นเี้ น่อื งจากลกั ษณะเหล่าน้มี ีการถา่ ยทอดจากบรรพบุรษุ สูร่ นุ่ ลูกรนุ่ หลาน

ในรนุ่ ลกู หากกระต่ายมลี กู 4 ตวั รุ่นลกู จะปรากฏลกั ษณะเด่นทกุ ตวั ซง่ึ มีขนสดี า คือ ลกั ษณะเดน่
หากกระต่ายในรุ่นลูกผสมกัน กระต่ายรุ่นหลานจะปรากฏเป็นสัดส่วนลักษณะเด่นต่อลักษณะด้อย
เท่ากบั 3 : 1 ในกรณีนคี้ อื ขนสดี า 3 ตัว และขนสขี าว 1 ตวั ซง่ึ ลกั ษณะน้ีเหลา่ นี้ถา่ ยทอดมาจากยีน (gene)
ทม่ี แี อลลลี แสดงรปู แบบของยนี นัน้ อยูใ่ นเซลล์สบื พนั ธุ์ของพอ่ กระตา่ ย
และแม่กระตา่ ย

ทมี่ า: https://www.youtube.com/watch?v=xnGboGKE8N4

16

การถา่ ยทอดลกั ษณะทางพนั ธุกรรมของสัตว์

สิ่งมีชีวิตต่างๆ เมื่อมีลูกหลานออกมาลูกอาจมีลักษณะคล้ายหรือเหมือนพ่อแม่ สัตว์ที่ออกลูก
เป็นตัว เชน่ ลูกเสือคล้ายหรือเหมอื นแม่เสือ สัตว์ท่ีออกลูกเปน็ ไข่ก่อนแลว้ จึงฟักเปน็ ตัวเช่น ไก่ งู เป็ด กบ
ปลา เม่ือลูกฟักออกมาจากไข่แล้วเจริญเติบโต ลักษณะของลูกก็จะเหมือนหรือคล้ายกับพ่อแม่
นั่นคือสัตว์ชนิดใดที่ออกลูกมาเป็นตัวหรือไข่น้ัน ลูกท่ีได้จะมีลักษณะเหมือนสัตว์ชนิดน้ัน สัตว์และพืชก็มี
การถ่ายทอดทางพนั ธกุ รรมเช่นกนั เชน่ ขนาด รูปร่าง สีขน หาง ปาก โครงสร้างอวัยวะทีใ่ ช้เคลื่อนไหว
โครงสร้างลาต้น กลน่ิ หอมของดอก ลักษณะใบ ดอก ผล

17

18

คำชีแ้ จง ใหน้ กั เรยี นศกึ ษาคลปิ การถ่ายทอดลกั ษณะทางพนั ธุกรรมสตั ว์

https://www.youtube.com/watch?v=xnGboGKE8N4
เนือ่ งจากหลกั สูตรวิทยาศาสตร์ พทุ ธศักราช 2551 (ฉบบั ปรับปรงุ พ.ศ. 2560)
ไดม้ ีการปรับเน้อื หาใหม่ เดมิ เน้ือหานี้ได้เรียนในระดับชั้นประถมศกึ ษาปที ่ี 3

19

ใบงาน เรื่อง การถา่ ยทอดลกั ษณะทางพันธุกรรมของสัตว์
-----------------------------------------------------------------------

คาสัง่ ใหน้ ักเรียนศกึ ษาจากภาพต่อไปน้ีแล้วตอบคาถาม

1. จากภาพ มกี ารถา่ ยทอดลักษณะทางพนั ธกุ รรมอะไรบา้ ง

...........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................

20

แบบทดสอบ
เรื่อง การถา่ ยทอดลักษณะทางพันธุกรรมของสัตว์
สาระการเรยี นรูว้ ทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ช้ันประถมศึกษาปที ี่ 5

จานวน 15 ข้อ 15 คะแนน
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

คาชแี้ จง ใหน้ ักเรยี น X คาตอบท่ถี กู ต้องเพยี งข้อเดยี ว

1. ขอ้ ใดกล่าวถูกตอ้ งเก่ยี วกับลักษณะทางพันธกุ รรม
ก. ลูกสาวจะได้รับลกั ษณะทางพนั ธุกรรมจากแม่เทา่ น้ัน
ข. ลกู ชายและลกู สาวมโี อกาสไดร้ ับลกั ษณะทางพนั ธุกรรมจากปยู่ า่ ตายาย
ค. ลกั ษณะการมลี ักยม้ิ ของพอ่ ไม่สามารถถา่ ยทอดไปยงั ลูกสาวและลูกชาย
ง. ลักษณะนสิ ยั อารมณ์ และพฤตกิ รรมจากพ่อและแมส่ ามารถถา่ ยทอดไปยงั ลูกได้

2. พ่อแม่ของลูกนา้ คือส่ิงมีชีวิตชนดิ ใด ข. ยงุ
ก. ลกู น้า ง. ปลาหางนกยงุ
ค. แมลงปอ

3. สมใจและสมชายเปน็ ครอบครวั ชาวจนี ทีม่ หี นงั ตาชั้นเดยี วตั้งแตบ่ รรพบุรษุ ร่นุ ป่ยู ่า ตายาย แต่สมใจ

ตัดสนิ ใจทาศัลยกรรมตาสองชั้น เมอ่ื แต่งงานลกู จะมีลกั ษณะของหนงั ตาตามข้อใด

ก. หนังตาช้ันเดียวข้างเดียว ข. หนังตาสองช้ันทัง้ สองข้าง

ค. หนังตาชนั้ เดียวท้ังสองขา้ ง ง. หนงั ตาชัน้ เดียวและสองช้ันอยา่ งละข้าง

4. ถา้ ผสมพันธุแมวขนสีดากบั แมวขนสีขาว ปรากฏว่าได้ ลกู แมวขนสดี า ลกั ษณะด้อยของลกู แมว คืออะไร

ก. ขนสขี าว ปนดา ข. ขนสเี ทา

ค. ขนสีขาว ง. ขนสีดา

5. เดก็ ชายเก่ง หน้าตาไม่เหมือนพอ่ แม่ แตม่ หี นา้ ตาเหมอื นปู่ ลกั ษณะทแี่ ตกตา่ งนีเ้ รียกว่าอะไร

ก. ลักษณะที่เปลี่ยนแปลง ข. ลักษณะทีแ่ ปรฝัน

ค. ลักษณะเดน่ ง. ลักษณะด้อย

6. การถ่ายทอดลกั ษณะตา่ งๆจากพ่อแมไ่ ปสู่ลูก เรียกวา่ อะไร
ก. การถา่ ยทอดลักษณะทางพนั ธกุ รรม
ข. การถ่ายทอดพนั ทาง
ค. การถ่ายทอดพนั ธแุ ท้

ง. การสบื พันธุ์

21

7. ลกั ษณะใด ไม่ใช่ ลกั ษณะทางพนั ธกุ รรม ข. มลี กั ยิ้ม
ก. ตาสองชั้น ง. รอยแผลเป็น

ค. ผมหยกิ

8. หนว่ ยทคี่ วบคมุ ลกั ษณะทางพันธุกรรม คอื อะไร ข. เซลล์
ก. ยนี ง. โครโมโซม
ค. นวิ เคลยี ส

9. หน่วยพันธกุ รรมจะพบไดท้ ใ่ี ด ข. ยีน
ง. โครโมโซม
ก. เซลล์
ค. นวิ เคลยี ส

10. บคุ คลในข้อใด ไมเ่ ป็นบคุ คลในเครือญาติ ข. ป้า
ก. ลุง ง. น้า

ค. พ่เี ล้ียง

11. ลักษณะในข้อใดเปน็ ลักษณะการแปรฝันต่อเนื่อง ข. ส่วนสูง นา้ หนกั
ก. ถนัดซ้าย ถนดั ขวา ง. มลี ักย้ิม ไม่มลี กั ยมิ้
ค. ห่อล้นิ ได้ หอ่ ลิ้นไม่ได้

12. การแปรฝันแบง่ ออกเป็น 2 ชนดิ ตามข้อใด ข. แปรฝนั ตอ่ เน่ือง แปรฝันไมต่ ่อเนือ่ ง
ก. แปรฝนั ตอ่ เนื่อง และแปรฝนั ตรง ง. ขอ้ ก และข้อ ค ถูก

ค. แปรฝนั ไม่ต่อเน่ือง แปรฝนั ผกฝนั

13. ขอ้ ใดเป็นลักษณะทางพันธกุ รรมที่ไดร้ บั มาจากพ่อและแมโ่ ดยตรง

ก. ปานแดง ข. จมูกโด่ง

ค. แผลเปน็ ง. สวิ

14. A. ผวิ ดา จมูกโดง่ รปู หนา้ เหล่ียม สขุ ุมพดู น้อย B. ผิวขาว จมกู โดง่ รูปหน้ากลม สุภาพเรียบร้อย

ถา้ A และ B แตง่ งานกนั ลกั ษณะทางพนั ธุกรรมสามารถถา่ ยทอดไปยงั ลกู ได้ยกเวน้ ขอ้ ใด

ก. ผวิ ดา ข. จมูกโด่ง

ค. รปู หนา้ เหล่ียม ง. สขุ มุ พูดน้อย

15. ลักษณะใดไมเ่ ป็นลกั ษณะทางพันธุกรรมของสนุ ขั

ก. ผิวดา ข. ใบหู

ค. นิสยั ง. ความยาวของหาง

22

บทท่ี 2

สิ่งมชี วี ติ กบั สิง่ แวดล้อม

กจิ กรรมท่ี 2.1 เรอ่ื ง ความสัมพันธ์ระหวา่ งส่งิ มชี ีวติ กบั สงิ่ มีชวี ิต

23

ใบความรู้ เรอ่ื ง ความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมชี วี ิตกบั ส่งิ มชี วี ติ
--------------------------------------------------------------------

คาช้แี จง ให้นักเรียนศกึ ษาความสัมพันธ์ระหว่างสง่ิ มชี วี ติ กบั สง่ิ มีชีวติ จากภาพนี้

24

25

คาช้แี จง ให้นกั เรยี นศึกษาคลปิ ความสมั พันธ์ของสิ่งมีชวี ติ

https://www.youtube.com/watch?v=fYv0z8lXzxw

26

27

28

29

30

แบบทดสอบ
เรื่อง ความสมั พนั ธร์ ะหว่างส่ิงมีชวี ิตกบั ส่ิงมีชวี ิต
สาระการเรยี นรูว้ ิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ชน้ั ประถมศึกษาปที ี่ 5

จานวน 15 ขอ้ 15 คะแนน
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

คาช้ีแจง ให้นักเรยี น X คาตอบทถี่ ูกต้องเพยี งข้อเดียว

1. ความสัมพันธข์ อ้ ใดแตกต่างจากขอ้ อนื่ (ว 1.1 ป.5/2) ข. เฟิรน์ กบั ตน้ ไมใ้ หญ่
ก. นกเอ้ียงกับควาย ง. ปลาการ์ตูนกบั ดอกไมท้ ะเล
ค. ผีเสอื้ กบั ดอกไม้

2. ถา้ ธรรมชาตขิ าดพชื ผู้ผลิต ผลที่สุดจะเปน็ อย่างไร (ว 1.1 ป.5/3)

ก. ผบู้ ริโภคตายหมด ข. ผู้บรโิ ภคกลายเป็นผผู้ ลิต

ค. ผู้บรโิ ภคเพิม่ จานวนอยา่ งรวดเรว็ ง. ผู้บรโิ ภคหยดุ การเจริญเตบิ โต

3. จากแผนภาพพีระมิดอาหาร แสดงการถา่ ยทอดพลังงานในธรรมชาติ
นักเรียนคิดวา่ A B C และ D คือส่งิ มีชวี ติ อะไรตามลาดับ (ว 1.1 ป.5/3)

ก. พืช ต๊กั แตน งู กิง้ กา่ ข. พชื ตั๊กแตน ก้งิ กา่ งู
ค. งู ตั๊กแตน กง้ิ ก่า พชื ง. งู ก้งิ กา่ ต๊กั แตน พืช

4. ตน้ กระบองเพชรลดการสูญเสยี น้าโดยวิธใี ด (ว 1.1 ป.5/1)

ก. เกบ็ นา้ ไวท้ ร่ี าก ข. เปลีย่ นใบเป็นหนาม

ค. มีใบขนาดใหญ่และหนา ง. มีเน้อื ไมห้ นาและแข็ง

5. ขอ้ ใดเปน็ การอนุรักษท์ รพั ยากรธรรมชาติ (ว 1.1 ป.5/4)

ก. ไมท่ ิ้งขยะและส่ิงสกปรกลงในแหล่งนา้ ข. ปฏิบัติตามกฎหมายคุ้มครองสัตว์ปา่

ค. จัดตัง้ เขตป่าสงวนและสถานเพาะพันธุส์ ัตว์ป่า ง. ถกู ทุกข้อ

6. เสอื : กวาง , งู : 1 จากความสัมพนั ธด์ งั กล่าว หมายเลข 1 ควรเป็นสิ่งมชี ีวิตชนิดใด (ว 1.1 ป.5/2)

ก. กบ ข. สิงโต

ค. นกอินทรี ง. สนุ ขั จ้ิงจอก

7. ขอ้ ใดเปน็ องค์ประกอบของโซ่อาหาร (ว 1.1 ป.5/3)
ก. ผผู้ ลิต
ข. ผู้ผลิตและผบู้ ริโภค

ค. ผบู้ ริโภคทั้งพชื และสัตว์
ง. ผูบ้ ริโภคอันดับแรกและอนั ดบั สุดทา้ ย

31

8. สง่ิ มีชวี ิตใดจดั เป็นผู้ผลิต (ว 1.1 ป.5/3) ข. มนษุ ย์
ก. หนอน ง. แบคทีเรยี

ค. สาหร่าย

9. ข้อใดไม่ใช่ลักษณะโครงสร้างของสิง่ มีชวี ติ ในเขตอากาศร้อน (ว 1.1 ป.5/1)

ก. มขี นสัน้ เกรียน ข. มชี ัน้ ไขมันหนา

ค. อวัยวะเกบ็ สะสมนา้ ง. ท้ัง ก. และ ข.

10. ขอ้ ใดคือประโยชนข์ องการพรางตัว (ว 1.1 ป.5/1) ข. ข่มขศู่ ัตรทู ่ีเข้ามาทาอนั ตราย
ก. ชว่ ยในการสบื พันธ์ุของสิ่งมชี วี ติ ง. พบแหล่งทอ่ี ยูอ่ าศัยไดย้ าก

ค. ทาใหร้ อดพ้นจากการถกู ล่า

11. ลักษณะใดไมเ่ ป็นลักษณะทางพันธุกรรมของสนุ ขั (ว 1.3 ป.5/1)

ก. สขี น ข. นสิ ยั

ค. ขนาดใบหู ง. ความยาวของหาง

12. ข้อใดเปน็ ลักษณะทางพนั ธุกรรมของต้นมะละกอ (ว 1.3 ป.5/1)

ก. ลาตน้ เอยี งเข้าแสง ข. ใบมรี อยแมลงกดั กนิ

ค. ผลมสี ีส้มเปลือกสเี ขียว ง. มแี มลงอาศัยอยูบ่ รเิ วณลาตน้

13. ขอ้ ใดเปน็ ลักษณะทางพันธุกรรมทไ่ี ด้รบั มาจากพอ่ และแม่โดยตรง (ว 1.3 ป.5/1)

ก. ปานแดง ข. แผลเป็น

ค. จมกู โด่ง ง. สิว

14. ลักษณะในขอ้ ใดทลี่ ูกแมวได้รบั ถา่ ยทอดจากพอ่ และแม่ (ว 1.3 ป.5/1)

ก. น้าหนกั ข. ความฉลาด

ค. นสิ ัย ง. สขี น

15. A. ผิวดา จมกู โด่ง รูปหน้าเหล่ยี ม สุขมุ พดู นอ้ ย

B. ผิวขาว จมูกโดง่ รูปหน้ากลม สภุ าพเรียบรอ้ ย

ถ้า A และ B แต่งงานกัน ลักษณะทางพนั ธกุ รรมสามารถถา่ ยทอดไปยงั ลูกได้ยกเวน้ ข้อใด (ว 1.3 ป.5/1)

ก. ผวิ ดา ข. จมูกโด่ง

ค. รูปหน้าเหลีย่ ม ง. สุขุมพูดนอ้ ย

32

บทท่ี 2

ส่ิงมชี วี ติ กบั สิ่งแวดลอ้ ม

กจิ กรรมท่ี 2.2 เรอ่ื ง การปรบั ตัวของสง่ิ มชี วี ติ

33

ใบความรู้ เร่ือง การปรบั ตวั ของส่งิ มีชวี ิต
--------------------------------------------------------------------

คาชแี้ จง ใหน้ ักเรียนศึกษาการปรับตวั ของส่ิงมชี วี ิตจากภาพน้ี

34

35

คำชแี้ จง ใหน้ กั เรยี นศกึ ษาคลิปการปรบั ตวั ของสง่ิ มีชีวติ
https://www.youtube.com/watch?v=J-L0nxmELTI
https://www.youtube.com/watch?v=BAjQi-DJQn4

36

37

38

บทที่ 2

สิ่งมชี วี ิตกบั ส่งิ แวดล้อม

กิจกรรมที่ 2.3 เรื่อง โซ่อาหาร

39

ใบความรู้ เรื่อง ห่วงโซอ่ าหาร
--------------------------------------------------------------------

คาชี้แจง ใหน้ กั เรียนศกึ ษาห่วงโซอ่ าหารจากภาพน้ี

40

41

42